Hanna
06-20-2011, 16:17
Nhiều bạn đọc đă biết chuyện này: sáng Chủ nhật, ngày 5 tháng 6, cả gần 1.000 người xuống đường biểu t́nh trước Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội và cả mấy ngàn người xuống đường biểu t́nh trước Tổng lănh sự quán Trung Quốc ở Sài G̣n. Cả hai cuộc biểu t́nh ấy, trước khi bị công an dẹp tan, đă được tường thuật rộng răi trên các website và blog thuộc “lề trái” ở Việt Nam cũng như vô số các cơ quan truyền thông quốc tế. Không những có tin mà c̣n có h́nh ảnh rất sinh động.
Thế nhưng, báo chí chính thống trong nước th́ sao? Thoạt đầu, họ im lặng. Sau, họ đăng bản tin do Thông Tấn Xă Việt Nam viết; nguyên văn như sau:
Tụ tập gần Đại sứ quán Trung Quốc
Ngày 5-6, một số phương tiện truyền thông ở ngoài nước loan tin về việc đă xảy ra các cuộc biểu t́nh phản đối Trung Quốc trước cửa Đại sứ quán Trung Quốc ở Hà Nội và Tổng Lănh sự quán Trung Quốc ở TPHCM. Đó là thông tin sai sự thật.
Trên thực tế, sáng 5-6, một số ít người đă tự phát tụ tập, đi ngang qua Đại sứ quán Trung Quốc ở Hà Nội và Tổng Lănh sự quán Trung Quốc ở TPHCM để thể hiện tinh thần yêu nước, ư thức bảo vệ chủ quyền lănh thổ của Tổ quốc, bày tỏ thái độ phản đối việc các tàu hải giám của Trung Quốc cản trở hoạt động, cắt cáp thăm ḍ của tàu B́nh Minh 02 khi tàu này đang hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.
Những người này cho rằng, hành động của các tàu hải giám Trung Quốc đă vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, vi phạm Công ước Luật biển năm 1982 của Liên Hợp quốc, vi phạm Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) kư giữa Trung Quốc và các nước ASEAN.
Những người này tụ tập một cách trật tự, bày tỏ thái độ một cách ôn ḥa, và sau khi được các đoàn thể, cơ quan chức năng của Việt Nam giải thích, họ đă tự giải tán, ra về.
Thông Tấn Xă Việt Nam khẳng định là các phương tiện truyền thông quốc tế đưa “thông tin sai sự thật”. Sai chỗ nào? Sai ở hai điểm: Một, đó là các cuộc “tụ tập” chứ không phải là “biểu t́nh”; và hai, các cuộc “tụ tập” ấy chỉ quy tụ được “một số ít” người chứ không phải là cả hàng ngàn người.
Như vậy, cũng là tiếng Việt, nhưng tiếng Việt của giới truyền thông – thực chất là giới lănh đạo – Việt Nam khác hẳn với tiếng Việt của người Việt b́nh thường. Trong trường hợp này, khác ở hai điểm:
Một, về số lượng: Với người Việt Nam, một cuộc tụ tập gồm cả hàng ngàn người, thậm chí, hàng trăm người đă là nhiều. Với cộng sản, đó chỉ là “một số ít”. Tuy nhiên, ở đây, cũng cần chú ư: Nếu cuộc tụ tập đó là để ủng hộ chính quyền th́ nó lại sẽ trở thành số nhiều, thành “đông đảo”, thậm chí, thành “nhân dân” ngay tức khắc.
Hai, về khái niệm “tụ tập” và “biểu t́nh”. Nhà sử học Dương Trung Quốc phân tích: “Đông người đến môt chỗ làm một việc, nếu để ăn uống, chơi bời, giải trí th́ đó là tụ tập, c̣n đến để bày tỏ chính kiến th́ là “biểu t́nh”. Nội dung chính kiến th́ ủng hộ, chào mừng… hay phản đối, đả đảo cũng đều là biểu t́nh.” Vậy, tại sao Thông tấn xă Việt Nam lại cải chính các cuộc biểu t́nh của dân chúng ngày 5 tháng 6 chỉ là “tụ tập”?
Mà không phải chỉ giới hạn trong hai trường hợp số ít/số nhiều hay biểu t́nh/tụ tập vừa nêu, giới lănh đạo và các cơ quan truyền thông chính thống ở trong nước thường xuyên thay đổi ư nghĩa và cách dùng từ ngữ như vậy. Nhớ, năm 2010, khi một số đại biểu Quốc Hội, trong đó có giáo sư Nguyễn Minh Thuyết, lên tiếng phê phán chính phủ của ông Nguyễn Tấn Dũng đă phạm nhiều sai lầm nghiêm trọng trong việc điều hành kinh tế quốc gia, đặc biệt trong vụ làm ăn lỗ lă cả mấy tỉ đô la của Vinashin, báo chí chính thống đă chỉ trích họ là đă “muốn lạm dụng diễn đàn, đưa ra những nhận định hay thông tin nhiều màu sắc chủ quan, cảm tính, c̣n chưa được kiểm chứng hoặc về những lĩnh vực không phải chuyên môn sâu của ḿnh nên khó có thể phán định chuẩn xác, thậm chí cả những kiến nghị không mang tính xây dựng, gây nên những dư luận không tốt trong xă hội.”
Ở đây, lại có mấy vấn đề về chữ nghĩa:
Thứ nhất, Quốc Hội là nơi, trên nguyên tắc, tất cả các đại biểu đều có quyền thảo luận thẳng thắn mọi vấn đề liên quan đến quốc gia. Quyền ấy được ghi rơ trong Hiến pháp. Thế nhưng, nếu các đại biểu chỉ ngồi im gật gù hay nói hùa theo chính phủ th́ không sao; c̣n nếu họ muốn cật vấn điều ǵ th́ họ sẽ bị buộc tội là “lạm dụng” và “lạm quyền”. Vậy, thế nào là “quyền” và thế nào là “lạm quyền”?
Thứ hai, về khái niệm “chủ quan” và “cảm tính”. Đại công ty quốc doanh làm ăn lỗ lă đến cả gần 5 tỉ đô la là điều ai cũng biết và không thể giấu giếm. Hơn nữa, các cuộc điều tra gần đây cho thấy mức độ lỗ lă của nó c̣n kinh khủng hơn cả các số liệu được tiết lộ ban đầu. Thế nhưng, khi phê phán cung cách làm ăn như thế, các đại biểu vẫn bị chê trách là “chủ quan “ và “cảm tính”. Vậy, thế nào mới là “khách quan” và “lư tính”? Là dạ dạ vâng vâng trước mọi hoạt động và hành động của chính quyền, kể cả những khi họ tắc trách và bất lực nhất?
Thứ ba, về khái niệm “xây dựng”. Góp ư để điều chỉnh các chính sách sai trái là thiếu xây dựng, c̣n cứ để mặc cho chính phủ muốn làm ǵ th́ làm, sai lầm hay lỗ lă th́ rán chịu là.... xây dựng? Im lặng để các công ty Trung Quốc tràn vào Tây nguyên khai thác các mỏ bauxite là xây dựng; ngược lại, lên tiếng chống đối là thiếu xây dựng? Im lặng để cho Trung Quốc tha hồ hoành hành trên hải phận Việt Nam, kể cả bắt bớ và giết chết ngư dân Việt Nam là... xây dựng, trong khi, xuống đường biểu t́nh chống lại họ là... thiếu xây dựng và phải vào tù ngồi cho muỗi đốt (như trường hợp của nhà báo Điếu Cày Nguyễn Văn Hải và blogger Anhbasg Phan Thanh Hải)?
Nhớ, ngày trước, lúc c̣n học đại học ở Việt Nam, bọn sinh viên chúng tôi luôn luôn được các thầy cô giáo và cán bộ nhắc nhở: cần phân biệt hiện tượng và bản chất. Ví dụ: chủ nghĩa tư bản tuy có vẻ giàu có, tự do, thoải mái, mạnh mẽ như vậy nhưng đó chỉ là “hiện tượng”, c̣n “bản chất” của chúng th́ lại là nghèo đói, áp bức, bóc lột, mất tự do, đau khổ, và đang “giăy chết” đành đạch ở khắp nơi. Chủ nghĩa xă hội, ngược lại, tuy có vẻ nghèo nàn, lạc hậu và nhân quyền bị hạn chế như vậy, nhưng đó chỉ là “hiện tượng”, c̣n bản chất th́ vô cùng giàu có, tiến bộ, tự do, dân chủ, càng ngày càng phát triển mạnh mẽ, v.v...
Một thằng bạn của tôi, nghe những lời giảng như thế, th́ thầm vào tai tôi: “Mẹ! Nói vậy mà cũng nói được!”
Blog của Tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc/VOA
Thế nhưng, báo chí chính thống trong nước th́ sao? Thoạt đầu, họ im lặng. Sau, họ đăng bản tin do Thông Tấn Xă Việt Nam viết; nguyên văn như sau:
Tụ tập gần Đại sứ quán Trung Quốc
Ngày 5-6, một số phương tiện truyền thông ở ngoài nước loan tin về việc đă xảy ra các cuộc biểu t́nh phản đối Trung Quốc trước cửa Đại sứ quán Trung Quốc ở Hà Nội và Tổng Lănh sự quán Trung Quốc ở TPHCM. Đó là thông tin sai sự thật.
Trên thực tế, sáng 5-6, một số ít người đă tự phát tụ tập, đi ngang qua Đại sứ quán Trung Quốc ở Hà Nội và Tổng Lănh sự quán Trung Quốc ở TPHCM để thể hiện tinh thần yêu nước, ư thức bảo vệ chủ quyền lănh thổ của Tổ quốc, bày tỏ thái độ phản đối việc các tàu hải giám của Trung Quốc cản trở hoạt động, cắt cáp thăm ḍ của tàu B́nh Minh 02 khi tàu này đang hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.
Những người này cho rằng, hành động của các tàu hải giám Trung Quốc đă vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, vi phạm Công ước Luật biển năm 1982 của Liên Hợp quốc, vi phạm Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) kư giữa Trung Quốc và các nước ASEAN.
Những người này tụ tập một cách trật tự, bày tỏ thái độ một cách ôn ḥa, và sau khi được các đoàn thể, cơ quan chức năng của Việt Nam giải thích, họ đă tự giải tán, ra về.
Thông Tấn Xă Việt Nam khẳng định là các phương tiện truyền thông quốc tế đưa “thông tin sai sự thật”. Sai chỗ nào? Sai ở hai điểm: Một, đó là các cuộc “tụ tập” chứ không phải là “biểu t́nh”; và hai, các cuộc “tụ tập” ấy chỉ quy tụ được “một số ít” người chứ không phải là cả hàng ngàn người.
Như vậy, cũng là tiếng Việt, nhưng tiếng Việt của giới truyền thông – thực chất là giới lănh đạo – Việt Nam khác hẳn với tiếng Việt của người Việt b́nh thường. Trong trường hợp này, khác ở hai điểm:
Một, về số lượng: Với người Việt Nam, một cuộc tụ tập gồm cả hàng ngàn người, thậm chí, hàng trăm người đă là nhiều. Với cộng sản, đó chỉ là “một số ít”. Tuy nhiên, ở đây, cũng cần chú ư: Nếu cuộc tụ tập đó là để ủng hộ chính quyền th́ nó lại sẽ trở thành số nhiều, thành “đông đảo”, thậm chí, thành “nhân dân” ngay tức khắc.
Hai, về khái niệm “tụ tập” và “biểu t́nh”. Nhà sử học Dương Trung Quốc phân tích: “Đông người đến môt chỗ làm một việc, nếu để ăn uống, chơi bời, giải trí th́ đó là tụ tập, c̣n đến để bày tỏ chính kiến th́ là “biểu t́nh”. Nội dung chính kiến th́ ủng hộ, chào mừng… hay phản đối, đả đảo cũng đều là biểu t́nh.” Vậy, tại sao Thông tấn xă Việt Nam lại cải chính các cuộc biểu t́nh của dân chúng ngày 5 tháng 6 chỉ là “tụ tập”?
Mà không phải chỉ giới hạn trong hai trường hợp số ít/số nhiều hay biểu t́nh/tụ tập vừa nêu, giới lănh đạo và các cơ quan truyền thông chính thống ở trong nước thường xuyên thay đổi ư nghĩa và cách dùng từ ngữ như vậy. Nhớ, năm 2010, khi một số đại biểu Quốc Hội, trong đó có giáo sư Nguyễn Minh Thuyết, lên tiếng phê phán chính phủ của ông Nguyễn Tấn Dũng đă phạm nhiều sai lầm nghiêm trọng trong việc điều hành kinh tế quốc gia, đặc biệt trong vụ làm ăn lỗ lă cả mấy tỉ đô la của Vinashin, báo chí chính thống đă chỉ trích họ là đă “muốn lạm dụng diễn đàn, đưa ra những nhận định hay thông tin nhiều màu sắc chủ quan, cảm tính, c̣n chưa được kiểm chứng hoặc về những lĩnh vực không phải chuyên môn sâu của ḿnh nên khó có thể phán định chuẩn xác, thậm chí cả những kiến nghị không mang tính xây dựng, gây nên những dư luận không tốt trong xă hội.”
Ở đây, lại có mấy vấn đề về chữ nghĩa:
Thứ nhất, Quốc Hội là nơi, trên nguyên tắc, tất cả các đại biểu đều có quyền thảo luận thẳng thắn mọi vấn đề liên quan đến quốc gia. Quyền ấy được ghi rơ trong Hiến pháp. Thế nhưng, nếu các đại biểu chỉ ngồi im gật gù hay nói hùa theo chính phủ th́ không sao; c̣n nếu họ muốn cật vấn điều ǵ th́ họ sẽ bị buộc tội là “lạm dụng” và “lạm quyền”. Vậy, thế nào là “quyền” và thế nào là “lạm quyền”?
Thứ hai, về khái niệm “chủ quan” và “cảm tính”. Đại công ty quốc doanh làm ăn lỗ lă đến cả gần 5 tỉ đô la là điều ai cũng biết và không thể giấu giếm. Hơn nữa, các cuộc điều tra gần đây cho thấy mức độ lỗ lă của nó c̣n kinh khủng hơn cả các số liệu được tiết lộ ban đầu. Thế nhưng, khi phê phán cung cách làm ăn như thế, các đại biểu vẫn bị chê trách là “chủ quan “ và “cảm tính”. Vậy, thế nào mới là “khách quan” và “lư tính”? Là dạ dạ vâng vâng trước mọi hoạt động và hành động của chính quyền, kể cả những khi họ tắc trách và bất lực nhất?
Thứ ba, về khái niệm “xây dựng”. Góp ư để điều chỉnh các chính sách sai trái là thiếu xây dựng, c̣n cứ để mặc cho chính phủ muốn làm ǵ th́ làm, sai lầm hay lỗ lă th́ rán chịu là.... xây dựng? Im lặng để các công ty Trung Quốc tràn vào Tây nguyên khai thác các mỏ bauxite là xây dựng; ngược lại, lên tiếng chống đối là thiếu xây dựng? Im lặng để cho Trung Quốc tha hồ hoành hành trên hải phận Việt Nam, kể cả bắt bớ và giết chết ngư dân Việt Nam là... xây dựng, trong khi, xuống đường biểu t́nh chống lại họ là... thiếu xây dựng và phải vào tù ngồi cho muỗi đốt (như trường hợp của nhà báo Điếu Cày Nguyễn Văn Hải và blogger Anhbasg Phan Thanh Hải)?
Nhớ, ngày trước, lúc c̣n học đại học ở Việt Nam, bọn sinh viên chúng tôi luôn luôn được các thầy cô giáo và cán bộ nhắc nhở: cần phân biệt hiện tượng và bản chất. Ví dụ: chủ nghĩa tư bản tuy có vẻ giàu có, tự do, thoải mái, mạnh mẽ như vậy nhưng đó chỉ là “hiện tượng”, c̣n “bản chất” của chúng th́ lại là nghèo đói, áp bức, bóc lột, mất tự do, đau khổ, và đang “giăy chết” đành đạch ở khắp nơi. Chủ nghĩa xă hội, ngược lại, tuy có vẻ nghèo nàn, lạc hậu và nhân quyền bị hạn chế như vậy, nhưng đó chỉ là “hiện tượng”, c̣n bản chất th́ vô cùng giàu có, tiến bộ, tự do, dân chủ, càng ngày càng phát triển mạnh mẽ, v.v...
Một thằng bạn của tôi, nghe những lời giảng như thế, th́ thầm vào tai tôi: “Mẹ! Nói vậy mà cũng nói được!”
Blog của Tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc/VOA