woaini1982
07-02-2011, 07:55
Sự chèn ép, hay tranh chấp song phương về chủ quyền biển đảo, quyền khai thác dầu và đánh bắt cá, chỉ là bước đi ban đầu, được lồng trong một tranh chấp lớn hơn về quyền kiểm soát đường hàng hải chiến lược đi qua Biển Đông.
Gây hấn, chèn ép nước nhỏ để vẽ lại bản đồ khu vực
Như đă nêu trong Phần 1, mục tiêu chính của Trung Quốc là nhằm kiểm soát con đường hàng hải quốc tế, đi từ Trung Cận Đông qua eo biển Malacca, đi qua Biển Đông, dọc theo Trường Sa (Spratlys), tiếp đến là qua Hoàng Sa (Paracels). [Xem Bản đồ 1]. Con đường biển này ngày càng trở nên có tính sống c̣n với Trung Quốc*. Nhưng nó cũng có tính chất sống c̣n với Mỹ, Nhật và các nước trong vùng. Một sự hợp tác an ninh hàng hải quốc tế giữa Trung Quốc với Mỹ, Nhật và ASEAN sẽ là lư tưởng cho sự ổn định và phồn thịnh của khu vực. Nhưng việc biến vùng biển quốc tế đó thành lănh hải thuộc địa phận Trung Quốc, lại là một bảo đảm an ninh hơn cho Trung Quốc, với cái giá là chủ quyền của các nước nhỏ hơn trong khu vực bị xâm hại.
Nói khác đi, chúng ta đang chứng kiến một tiến tŕnh mà Trung Quốc đang t́m cách chèn ép các nước nhỏ để vẽ lại bản đồ khu vực. Sự chèn ép, hay tranh chấp song phương về chủ quyền biển đảo, quyền khai thác dầu và đánh bắt cá, chỉ là bước đi ban đầu, được lồng trong một tranh chấp lớn hơn về quyền kiểm soát đường hàng hải chiến lược đi qua Biển Đông. Để tránh một cuộc xung đột về quyền tự do hàng hải trong tương lai, chúng ta phải hiểu rơ sự được mất của mỗi bên trong cuộc chơi chèn ép về chủ quyền song phương mà Trung Quốc đang tiến hành. Trung Quốc kỳ vọng ǵ? Và tại sao đó lại là các bước đệm ngắn hạn cho việc đạt mục tiêu dài hạn của Trung Quốc? Việc trả lời các câu hỏi như vậy sẽ cho phép t́m ra cơ chế thúc đẩy an ninh khu vực, thông qua các giải pháp thương lượng ḥa b́nh.
Để cụ thể, hăy nh́n lại vụ Trung Quốc cắt cáp tham ḍ dầu khí của Tầu B́nh Minh 02, Viking 02 của Việt Nam; hoặc việc Trung Quốc cho xây dựng cột sắt và thả phao ở băi Amy Douglas, hay cho tàu bắn xuống nước, xua đuổi tàu đánh bắt cá của ngư dân Việt Nam hay Philippines ngay tại vùng biển của các nước này.
<table border="0"> <tbody> <tr> <td>http://tuanvietnam.vietnamn et.vn/assets/Uploads/Le-Hong-Nhat-phan-2-3_1309517398.jpg</td> </tr> <tr> <td> Bản đồ 1
</td> </tr> </tbody> </table> Trước các hành động gây hấn như vậy của Trung Quốc, phía Việt Nam và Philippines có thể có bốn lựa chọn chính: Thứ nhất, không có phản ứng ǵ. Thứ hai, ra công hàm phản đối hành động gây hấn của Trung Quốc trên các diễn đàn song phương hoặc đa phương, như tại Liên hiệp quốc. Thứ ba, đem vụ việc ra kiện ở Ṭa án Quốc tế. Thứ tư, có hành động tự vệ một cách thích hợp, như việc Philippines cho nhổ các cột sắt, hoặc cho bắt giữ tàu đánh cá Trung Quốc xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và đ̣i xử họ theo luật.
Cần phải nói rằng, nếu vụ việc chỉ gói gọn trong xung đột có tính song phương, th́ việc ra công hàm phản đối cũng gần giống như không làm ǵ cả. Mặt khác, việc đem ra kiện tại ṭa án quốc tế về tranh chấp đánh bắt cá hay khai thác dầu thường hết sức tốn kém, mất thời gian và dễ bị làm cho rắm rối, do luật quốc tế không thể đủ chi tiết để áp dụng ngay cho việc xử các vụ kiện như vậy. Thêm vào đó, khi xẩy ra một chuỗi các vụ tranh chấp liên tiếp, th́ tính phức tạp của vụ việc chỉ có tăng. Điều đó dĩ nhiên chỉ có lợi cho bên lớn hơn, dùng sức mạnh mềm để chèn ép, hơn là bên nhỏ hơn, bị xâm hại và đem vụ việc ra kiện.
Như vậy, xét trên quan điểm của Trung Quốc, việc gây hấn về quyền đánh bắt cá hay khai thác dầu trong vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia nhỏ hơn trên Biển Đông sẽ có lợi ở chỗ: (i) Trung Quốc có thể giữ cho mức độ xung đột đủ nhỏ, để mâu thuẫn mang tính song phương, mà phía bị xâm hại ít làm được ǵ để thay đổi cục diện t́nh h́nh; và (ii) Chuỗi xung đột phải đủ liên tục và đều khắp ở các điểm chiến lược trên Biển Đông, để biến các sự việc đă rồi thành quyền kiểm soát trên thực tế của Trung Quốc về việc khai thác các nguồn lợi mang tính loại trừ.
Nói rơ hơn, việc Philippines xua đuổi tầu cá Trung Quốc hay nhổ cọc ở băi đá mà Trung Quốc vừa dựng lên chỉ làm tăng rủi ro bị Bắc Kinh tố cáo trên khắp các phương tiện đại chúng, mà tiền bạc và sức mạnh mềm làm cho tiếng nói của nó có hiệu lực, rằng Philippines sẽ phải hứng chịu các hành động "chấp pháp" của Trung Quốc. Sức mạnh quân sự vượt trội và ngày càng mạnh của Trung Quốc khiến cho nước nhỏ trong vùng phải đối mặt với rủi ro là sẽ chịu tổn thất rất lớn, nếu một ḿnh dám cưỡng lại hành động "chấp pháp" của Trung Quốc**. Nh́n trước kết cục như vậy, nước nhỏ đó có thể phải ngồi yên không làm ǵ, ngoài việc ra công hàm phản đối, mà về thực chất cũng là không làm ǵ, như đă nói.
<table style="height: 295px;" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" width="476"> <tbody> <tr> <td valign="top" width="590"> http://tuanvietnam.vietnamn et.vn/assets/Uploads/Le-Hong-Nhat-phan-2_1309516416.jpg
</td> </tr> <tr> <td valign="top" width="590"> Tàu Viking 02 của Việt Nam bị tàu Trung Quốc cắt cáp trong vùng 200 hải lư tính từ đường cơ sở của Việt Nam. Ảnh: PVN
</td> </tr> </tbody> </table> Chính v́ logic của sự chèn ép đó, mà Việt Nam ngồi yên, khi Trung Quốc ra lệnh cấm bắt cá trong thời gian dài, trên một vùng biển rộng lớn, bao gồm cả thềm lục địa của Việt Nam. Cam chịu sẽ dần biến thành sự buộc phải chấp thuận quyền kiểm soát trên thực tế của Trung Quốc đối với Biển Đông. Khi đó, việc có hay không các công ước về Luật Biển, bao hàm cả UNCLOS, th́ cũng chẳng thể làm được ǵ nhiều để thay đổi một thực tế: Đường lưỡi ḅ đă được xác lập dần trên thực tế. Điều đó bao hàm rằng, đường hàng hải chiến lược đi qua Biển Đông, dần sẽ thuộc về Trung Quốc. Các nước khác sẽ buộc phải tuân thủ trật tự mới (unirule), được cưỡng chế bởi sức mạnh quân sự của Trung Quốc, theo dự đoán là có thể thách thức Mỹ ở Tây Thái b́nh Dương vào năm 2030.
Chiến lược chèn ép của Trung Quốc
Chiến lược chèn ép của Trung Quốc nhằm thôn tính Biển Đông có thể được tóm tắt như sau:
Ngay sau vụ việc Trung Quốc xâm hại quyền khai thác tài nguyên mang tính loại trừ, như đánh bắt cá hoặc khai thác dầu của Việt Nam/ Philippines. Cụ thể là vụ cắt cáp thăm ḍ dầu của tàu B́nh minh 02. Nếu không gặp phải phản ứng ǵ, th́ Trung Quốc sẽ ghi được 1 điểm trong chuỗi các bước chèn ép nhằm thôn tính Biển Đông. Trong hoàn cảnh đó, Việt Nam/ Philippines bị mất 1 điểm trong việc bảo vệ chủ quyền. Hay nói rơ hơn, Việt Nam/ Philippines đă bị tước mất một phần quyền được khai thác tài nguyên trên lănh thổ, bao gồm biển đảo mà dân cư ḿnh sinh sống.
Một lựa chọn khác là thay v́ ngồi yên, Việt Nam/ Philippines có thể có phản ứng tự vệ một cách thích hợp, phù hợp với thỏa thuận khu vực và công ước quốc tế. Nhưng ngay sau khi vấp phải sự phản ứng tự vệ đó của Việt Nam/ Philippines, Trung Quốc có thể đáp lại bằng hai cách: Thứ nhất, tôn trọng cam kết của ḿnh về nguyên tắc ứng xử Biển Đông (DOC) và Luật Biển quốc tế (UNCLOS). Khi đó, các bên đạt được sự ḥa giải sau xung đột vừa xẩy ra. Trung Quốc không ghi thêm được điểm nào trong chuỗi các bước thôn tính Biển Đông (ghi điểm 0). Và Việt Nam/ Philippines cũng không bị mất điểm về chủ quyền (tức là "mất" 0 điểm).
Ngược lại, Trung Quốc có thể nuốt lời hứa tôn trọng thỏa thuận khu vực và Luật quốc tế. Cụ thể là Trung Quốc tô vẽ lại vụ việc xung đột vừa xẩy ra như ḿnh là bên bị xâm hại và v́ vậy, buộc phải có hành động "chấp pháp". Khi làm như vậy, Trung Quốc đă liên tiếp xâm phạm luật pháp quốc tế và chủ quyền của quốc gia nhỏ hơn. Với sự bất cân xứng về sức mạnh kinh tế và quân sự, phần thắng trong xung đột song phương sẽ thuộc về kẻ nào mạnh hơn, bất kể công lư. Cụ thể là, Trung Quốc ghi được 2 điểm liên tiếp trong chuỗi các bước thôn tính Biển Đông. Việt Nam/ Philippines bị mất 2 điểm.
Các t́nh huống trên được biểu diễn bởi lược đồ sau:
<table border="0"> <tbody> <tr> <td>http://tuanvietnam.vietnamn et.vn/assets/Uploads/_resampled/ResizedImage600298-14903-Le-Hong-Nhat-phan-2-2jpg_1309517405.jpg</td> </tr> <tr> <td> Sơ đồ 1: Cuộc chơi chèn ép chủ quyền song phương do Trung Quốc tiến hành
</td> </tr> </tbody> </table> Ta có thể thấy là, nếu Việt Nam/ Philippines phản ứng tự vệ một cách đơn phương, th́ sự thôn tính sẽ diễn ra nhanh hơn. Trung Quốc nhất định sẽ nuốt lời hứa, chà đạp lên các thỏa thuận DOC hay luật quốc tế UNCLOS. Vấn đề là Trung Quốc sẽ đẩy nhanh gấp 2 lần nhịp độ thôn tính Biển Đông, nếu phá thỏa ước hơn là tôn trọng thỏa ước. Nh́n trước kết cục như vậy, Việt Nam/ Philippines không được phép kỳ vọng rằng, Trung Quốc sẽ thực hiện những ǵ họ đă cam kết. Nhưng nếu vậy th́ ngay từ đầu, khi vừa xẩy ra việc Trung Quốc gây hấn (cắt cáp thăm ḍ dầu, dùng súng bắn đuổi dân chài), Việt Nam/ Philippines sẽ chọn việc gửi công hàm phản đối, mà không có hành động tự vệ. Kết cục là Trung Quốc chỉ ghi được 1 điểm. Việt Nam/ Philippines chỉ bị mất có 1 điểm về bảo vệ chủ quyền. Dù sao đi nữa, Việt Nam/ Philippines vẫn bị xâm hại.
Dĩ nhiên Trung Quốc và Việt Nam/ Philippines có thể kư kết một thỏa thuận mang tính pháp lư mạnh hơn DOC. Theo đó, Việt Nam/ Philippines có thể đem kiện Trung Quốc ra Ṭa án quốc tế, nếu Trung Quốc tái vi phạm công ước pháp lư vừa được kư kết. Nhưng những thỏa thuận pháp lư kiểu như vậy không thể tính hết được mọi t́nh huống tranh chấp phức tạp, có thể xẩy ra trong tương lai (bounded rationality). Trung Quốc có thể lợi dụng những t́nh huống không được ghi rơ trong thỏa thuận như là một kẽ hở về xác định chủ quyền để tiếp tục chèn ép Việt Nam/ Philippines, bất chấp công ước đă kư kết.
Mặt khác, việc đạt được một thỏa thuận có tính pháp lư như vậy sẽ làm tăng tính đạo lư và cơ sở pháp lư (legitimacy) về chủ quyền của Việt Nam/Philippines với các vùng Biển đảo của ḿnh. Nó sẽ là cơ sở cho việc thiết lập quan hệ hợp tác chiến lược trong khu vực và trên trường quốc tế để bảo vệ chủ quyền chính đáng của Việt Nam/ Philippines. Nếu tính cả đến eo biển Malacca, mà nó sẽ là cái đích tiếp theo trong chiến lược Trung Quốc muốn kiểm soát đường hàng hải cho riêng ḿnh, th́ một liên minh phi chính thức bao gồm Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam đă được h́nh thành.
Cuộc chơi tự nó đă có tính đa phương và sẽ phải giải quyết trong khuôn khổ hợp tác đa phương. Chính ở điểm này, nếu sự chèn ép của Trung Quốc trong quan hệ song phương càng thô bạo, th́ hành động của họ càng đi ngược đạo lư và càng đặt ra những tiền lệ nguy hiểm cho tự do và an toàn hàng hải quốc tế. Trên quan điểm đa phương mang tính thực tiễn đó, sự chèn ép nhằm thôn tính Biển Đông của Trung Quốc sẽ vấp phải sự phản đối ngày càng mạnh mẽ hơn của cộng đồng quốc tế và khó có thể thực hiện được.
(c̣n nữa)
-------------------------
Chú thích:
* Hơn 1/3 thương mại toàn cầu đi qua con đường hàng hải này.
** Theo cách nói của diễn đàn khu vực, Trung quốc mưu toan biến các vùng hoàn toàn không có tranh chấp thành vùng tranh chấp để chèn ép các nước yếu hơn.
Theo vietnamnet
Gây hấn, chèn ép nước nhỏ để vẽ lại bản đồ khu vực
Như đă nêu trong Phần 1, mục tiêu chính của Trung Quốc là nhằm kiểm soát con đường hàng hải quốc tế, đi từ Trung Cận Đông qua eo biển Malacca, đi qua Biển Đông, dọc theo Trường Sa (Spratlys), tiếp đến là qua Hoàng Sa (Paracels). [Xem Bản đồ 1]. Con đường biển này ngày càng trở nên có tính sống c̣n với Trung Quốc*. Nhưng nó cũng có tính chất sống c̣n với Mỹ, Nhật và các nước trong vùng. Một sự hợp tác an ninh hàng hải quốc tế giữa Trung Quốc với Mỹ, Nhật và ASEAN sẽ là lư tưởng cho sự ổn định và phồn thịnh của khu vực. Nhưng việc biến vùng biển quốc tế đó thành lănh hải thuộc địa phận Trung Quốc, lại là một bảo đảm an ninh hơn cho Trung Quốc, với cái giá là chủ quyền của các nước nhỏ hơn trong khu vực bị xâm hại.
Nói khác đi, chúng ta đang chứng kiến một tiến tŕnh mà Trung Quốc đang t́m cách chèn ép các nước nhỏ để vẽ lại bản đồ khu vực. Sự chèn ép, hay tranh chấp song phương về chủ quyền biển đảo, quyền khai thác dầu và đánh bắt cá, chỉ là bước đi ban đầu, được lồng trong một tranh chấp lớn hơn về quyền kiểm soát đường hàng hải chiến lược đi qua Biển Đông. Để tránh một cuộc xung đột về quyền tự do hàng hải trong tương lai, chúng ta phải hiểu rơ sự được mất của mỗi bên trong cuộc chơi chèn ép về chủ quyền song phương mà Trung Quốc đang tiến hành. Trung Quốc kỳ vọng ǵ? Và tại sao đó lại là các bước đệm ngắn hạn cho việc đạt mục tiêu dài hạn của Trung Quốc? Việc trả lời các câu hỏi như vậy sẽ cho phép t́m ra cơ chế thúc đẩy an ninh khu vực, thông qua các giải pháp thương lượng ḥa b́nh.
Để cụ thể, hăy nh́n lại vụ Trung Quốc cắt cáp tham ḍ dầu khí của Tầu B́nh Minh 02, Viking 02 của Việt Nam; hoặc việc Trung Quốc cho xây dựng cột sắt và thả phao ở băi Amy Douglas, hay cho tàu bắn xuống nước, xua đuổi tàu đánh bắt cá của ngư dân Việt Nam hay Philippines ngay tại vùng biển của các nước này.
<table border="0"> <tbody> <tr> <td>http://tuanvietnam.vietnamn et.vn/assets/Uploads/Le-Hong-Nhat-phan-2-3_1309517398.jpg</td> </tr> <tr> <td> Bản đồ 1
</td> </tr> </tbody> </table> Trước các hành động gây hấn như vậy của Trung Quốc, phía Việt Nam và Philippines có thể có bốn lựa chọn chính: Thứ nhất, không có phản ứng ǵ. Thứ hai, ra công hàm phản đối hành động gây hấn của Trung Quốc trên các diễn đàn song phương hoặc đa phương, như tại Liên hiệp quốc. Thứ ba, đem vụ việc ra kiện ở Ṭa án Quốc tế. Thứ tư, có hành động tự vệ một cách thích hợp, như việc Philippines cho nhổ các cột sắt, hoặc cho bắt giữ tàu đánh cá Trung Quốc xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và đ̣i xử họ theo luật.
Cần phải nói rằng, nếu vụ việc chỉ gói gọn trong xung đột có tính song phương, th́ việc ra công hàm phản đối cũng gần giống như không làm ǵ cả. Mặt khác, việc đem ra kiện tại ṭa án quốc tế về tranh chấp đánh bắt cá hay khai thác dầu thường hết sức tốn kém, mất thời gian và dễ bị làm cho rắm rối, do luật quốc tế không thể đủ chi tiết để áp dụng ngay cho việc xử các vụ kiện như vậy. Thêm vào đó, khi xẩy ra một chuỗi các vụ tranh chấp liên tiếp, th́ tính phức tạp của vụ việc chỉ có tăng. Điều đó dĩ nhiên chỉ có lợi cho bên lớn hơn, dùng sức mạnh mềm để chèn ép, hơn là bên nhỏ hơn, bị xâm hại và đem vụ việc ra kiện.
Như vậy, xét trên quan điểm của Trung Quốc, việc gây hấn về quyền đánh bắt cá hay khai thác dầu trong vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia nhỏ hơn trên Biển Đông sẽ có lợi ở chỗ: (i) Trung Quốc có thể giữ cho mức độ xung đột đủ nhỏ, để mâu thuẫn mang tính song phương, mà phía bị xâm hại ít làm được ǵ để thay đổi cục diện t́nh h́nh; và (ii) Chuỗi xung đột phải đủ liên tục và đều khắp ở các điểm chiến lược trên Biển Đông, để biến các sự việc đă rồi thành quyền kiểm soát trên thực tế của Trung Quốc về việc khai thác các nguồn lợi mang tính loại trừ.
Nói rơ hơn, việc Philippines xua đuổi tầu cá Trung Quốc hay nhổ cọc ở băi đá mà Trung Quốc vừa dựng lên chỉ làm tăng rủi ro bị Bắc Kinh tố cáo trên khắp các phương tiện đại chúng, mà tiền bạc và sức mạnh mềm làm cho tiếng nói của nó có hiệu lực, rằng Philippines sẽ phải hứng chịu các hành động "chấp pháp" của Trung Quốc. Sức mạnh quân sự vượt trội và ngày càng mạnh của Trung Quốc khiến cho nước nhỏ trong vùng phải đối mặt với rủi ro là sẽ chịu tổn thất rất lớn, nếu một ḿnh dám cưỡng lại hành động "chấp pháp" của Trung Quốc**. Nh́n trước kết cục như vậy, nước nhỏ đó có thể phải ngồi yên không làm ǵ, ngoài việc ra công hàm phản đối, mà về thực chất cũng là không làm ǵ, như đă nói.
<table style="height: 295px;" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" width="476"> <tbody> <tr> <td valign="top" width="590"> http://tuanvietnam.vietnamn et.vn/assets/Uploads/Le-Hong-Nhat-phan-2_1309516416.jpg
</td> </tr> <tr> <td valign="top" width="590"> Tàu Viking 02 của Việt Nam bị tàu Trung Quốc cắt cáp trong vùng 200 hải lư tính từ đường cơ sở của Việt Nam. Ảnh: PVN
</td> </tr> </tbody> </table> Chính v́ logic của sự chèn ép đó, mà Việt Nam ngồi yên, khi Trung Quốc ra lệnh cấm bắt cá trong thời gian dài, trên một vùng biển rộng lớn, bao gồm cả thềm lục địa của Việt Nam. Cam chịu sẽ dần biến thành sự buộc phải chấp thuận quyền kiểm soát trên thực tế của Trung Quốc đối với Biển Đông. Khi đó, việc có hay không các công ước về Luật Biển, bao hàm cả UNCLOS, th́ cũng chẳng thể làm được ǵ nhiều để thay đổi một thực tế: Đường lưỡi ḅ đă được xác lập dần trên thực tế. Điều đó bao hàm rằng, đường hàng hải chiến lược đi qua Biển Đông, dần sẽ thuộc về Trung Quốc. Các nước khác sẽ buộc phải tuân thủ trật tự mới (unirule), được cưỡng chế bởi sức mạnh quân sự của Trung Quốc, theo dự đoán là có thể thách thức Mỹ ở Tây Thái b́nh Dương vào năm 2030.
Chiến lược chèn ép của Trung Quốc
Chiến lược chèn ép của Trung Quốc nhằm thôn tính Biển Đông có thể được tóm tắt như sau:
Ngay sau vụ việc Trung Quốc xâm hại quyền khai thác tài nguyên mang tính loại trừ, như đánh bắt cá hoặc khai thác dầu của Việt Nam/ Philippines. Cụ thể là vụ cắt cáp thăm ḍ dầu của tàu B́nh minh 02. Nếu không gặp phải phản ứng ǵ, th́ Trung Quốc sẽ ghi được 1 điểm trong chuỗi các bước chèn ép nhằm thôn tính Biển Đông. Trong hoàn cảnh đó, Việt Nam/ Philippines bị mất 1 điểm trong việc bảo vệ chủ quyền. Hay nói rơ hơn, Việt Nam/ Philippines đă bị tước mất một phần quyền được khai thác tài nguyên trên lănh thổ, bao gồm biển đảo mà dân cư ḿnh sinh sống.
Một lựa chọn khác là thay v́ ngồi yên, Việt Nam/ Philippines có thể có phản ứng tự vệ một cách thích hợp, phù hợp với thỏa thuận khu vực và công ước quốc tế. Nhưng ngay sau khi vấp phải sự phản ứng tự vệ đó của Việt Nam/ Philippines, Trung Quốc có thể đáp lại bằng hai cách: Thứ nhất, tôn trọng cam kết của ḿnh về nguyên tắc ứng xử Biển Đông (DOC) và Luật Biển quốc tế (UNCLOS). Khi đó, các bên đạt được sự ḥa giải sau xung đột vừa xẩy ra. Trung Quốc không ghi thêm được điểm nào trong chuỗi các bước thôn tính Biển Đông (ghi điểm 0). Và Việt Nam/ Philippines cũng không bị mất điểm về chủ quyền (tức là "mất" 0 điểm).
Ngược lại, Trung Quốc có thể nuốt lời hứa tôn trọng thỏa thuận khu vực và Luật quốc tế. Cụ thể là Trung Quốc tô vẽ lại vụ việc xung đột vừa xẩy ra như ḿnh là bên bị xâm hại và v́ vậy, buộc phải có hành động "chấp pháp". Khi làm như vậy, Trung Quốc đă liên tiếp xâm phạm luật pháp quốc tế và chủ quyền của quốc gia nhỏ hơn. Với sự bất cân xứng về sức mạnh kinh tế và quân sự, phần thắng trong xung đột song phương sẽ thuộc về kẻ nào mạnh hơn, bất kể công lư. Cụ thể là, Trung Quốc ghi được 2 điểm liên tiếp trong chuỗi các bước thôn tính Biển Đông. Việt Nam/ Philippines bị mất 2 điểm.
Các t́nh huống trên được biểu diễn bởi lược đồ sau:
<table border="0"> <tbody> <tr> <td>http://tuanvietnam.vietnamn et.vn/assets/Uploads/_resampled/ResizedImage600298-14903-Le-Hong-Nhat-phan-2-2jpg_1309517405.jpg</td> </tr> <tr> <td> Sơ đồ 1: Cuộc chơi chèn ép chủ quyền song phương do Trung Quốc tiến hành
</td> </tr> </tbody> </table> Ta có thể thấy là, nếu Việt Nam/ Philippines phản ứng tự vệ một cách đơn phương, th́ sự thôn tính sẽ diễn ra nhanh hơn. Trung Quốc nhất định sẽ nuốt lời hứa, chà đạp lên các thỏa thuận DOC hay luật quốc tế UNCLOS. Vấn đề là Trung Quốc sẽ đẩy nhanh gấp 2 lần nhịp độ thôn tính Biển Đông, nếu phá thỏa ước hơn là tôn trọng thỏa ước. Nh́n trước kết cục như vậy, Việt Nam/ Philippines không được phép kỳ vọng rằng, Trung Quốc sẽ thực hiện những ǵ họ đă cam kết. Nhưng nếu vậy th́ ngay từ đầu, khi vừa xẩy ra việc Trung Quốc gây hấn (cắt cáp thăm ḍ dầu, dùng súng bắn đuổi dân chài), Việt Nam/ Philippines sẽ chọn việc gửi công hàm phản đối, mà không có hành động tự vệ. Kết cục là Trung Quốc chỉ ghi được 1 điểm. Việt Nam/ Philippines chỉ bị mất có 1 điểm về bảo vệ chủ quyền. Dù sao đi nữa, Việt Nam/ Philippines vẫn bị xâm hại.
Dĩ nhiên Trung Quốc và Việt Nam/ Philippines có thể kư kết một thỏa thuận mang tính pháp lư mạnh hơn DOC. Theo đó, Việt Nam/ Philippines có thể đem kiện Trung Quốc ra Ṭa án quốc tế, nếu Trung Quốc tái vi phạm công ước pháp lư vừa được kư kết. Nhưng những thỏa thuận pháp lư kiểu như vậy không thể tính hết được mọi t́nh huống tranh chấp phức tạp, có thể xẩy ra trong tương lai (bounded rationality). Trung Quốc có thể lợi dụng những t́nh huống không được ghi rơ trong thỏa thuận như là một kẽ hở về xác định chủ quyền để tiếp tục chèn ép Việt Nam/ Philippines, bất chấp công ước đă kư kết.
Mặt khác, việc đạt được một thỏa thuận có tính pháp lư như vậy sẽ làm tăng tính đạo lư và cơ sở pháp lư (legitimacy) về chủ quyền của Việt Nam/Philippines với các vùng Biển đảo của ḿnh. Nó sẽ là cơ sở cho việc thiết lập quan hệ hợp tác chiến lược trong khu vực và trên trường quốc tế để bảo vệ chủ quyền chính đáng của Việt Nam/ Philippines. Nếu tính cả đến eo biển Malacca, mà nó sẽ là cái đích tiếp theo trong chiến lược Trung Quốc muốn kiểm soát đường hàng hải cho riêng ḿnh, th́ một liên minh phi chính thức bao gồm Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam đă được h́nh thành.
Cuộc chơi tự nó đă có tính đa phương và sẽ phải giải quyết trong khuôn khổ hợp tác đa phương. Chính ở điểm này, nếu sự chèn ép của Trung Quốc trong quan hệ song phương càng thô bạo, th́ hành động của họ càng đi ngược đạo lư và càng đặt ra những tiền lệ nguy hiểm cho tự do và an toàn hàng hải quốc tế. Trên quan điểm đa phương mang tính thực tiễn đó, sự chèn ép nhằm thôn tính Biển Đông của Trung Quốc sẽ vấp phải sự phản đối ngày càng mạnh mẽ hơn của cộng đồng quốc tế và khó có thể thực hiện được.
(c̣n nữa)
-------------------------
Chú thích:
* Hơn 1/3 thương mại toàn cầu đi qua con đường hàng hải này.
** Theo cách nói của diễn đàn khu vực, Trung quốc mưu toan biến các vùng hoàn toàn không có tranh chấp thành vùng tranh chấp để chèn ép các nước yếu hơn.
Theo vietnamnet