Hanna
09-01-2011, 21:56
Chiều hôm trước tôi nhận được cú điện thoại của cô em từ trong TPHCM gọi về. Đă khá lâu, hai chị em không nói chuyện nhiều với nhau như vậy. Đặt chiếc điện thoại xuống tôi vẫn c̣n nghe tiếng cười nhỏ nhẹ của em. Đối với tôi, buổi chiều hôm ấy đáng ghi nhớ và cảm giác thương yêu lẩn quẩn trong tôi măi.
Em cũng theo nghiệp cầm phấn như tôi và cha. Số em may mắn hơn, được du học và trở về với tấm bằng TS của Pháp, cả nhà mừng và cứ ngong ngóng theo dơi tin em đi dạy từ nơi này sang nơi khác. Cuối cùng th́ em vào TPHCM và nhận làm việc tại một trường có tiếng. Tôi trút hết nỗi lo thất nghiệp thay em.
Lâu lâu tôi lại thấy tên em trên mặt báo. Không hiểu sao bỗng dưng em lại viết báo, đó là chuyện lạ. Em vốn ghét báo chí Việt Nam v́ cứ mở tờ báo ra là h́nh như toàn chuyện xấu của xă hội. Em giữ lập trường báo chí chỉ giúp bọn nhà giàu khoe của. Này nhé, đại gia này có bao nhiêu ṭa lâu đài, em chân dài kia có bao nhiêu bộ đồ ngoại đáng giá, chàng nhạc sĩ nọ có bao nhiêu đô la sau khi làm một ṿng tŕnh diễn khắp nước…những thông tin này làm cho người nghèo lơ láo thêm và mặt bọn có tiền cứ vênh lên như chiếc bánh đa oằn ḿnh dưới lửa.
Em thích dùng từ Sài g̣n, không như tôi, lưỡi cứ dính vào thành phố mang tên Bác. Tôi thích Sài g̣n nhưng sao mỗi lần gọi lại thấy một điều ǵ đấy âm thầm chặn lại ngang cổ. Cảm giác quay lưng lại với những ǵ tôi học từ tấm bé, bên ngôi trường thấp lè tè và luôn luôn đối diện với h́nh của Bác trong lớp học khiến tôi lặng lẽ hối lỗi. Tôi như bao thiếu nữ cùng tuổi khác có nỗi sợ hăi không tên khi suy nghĩ điều ǵ đó có thể đi ngược lại những ǵ tôi học được về nhân thân của Bác.
Nỗi sợ hăi ấy không thành h́nh một cách rơ rệt nhưng chúng hiện diện và bắt rễ trong óc của chúng tôi từ khi c̣n thơ dại. Tôi nói chuyện này với em và chừng như ngay lập tức em bảo tôi bị nhồi sọ quá nặng. Tôi không tin ḿnh bị nhồi sọ, điều tôi mang máng hiểu có lẽ do tôi quá uỷ mị nên dễ bị cảm giác tự hối chăng?
Tôi đeo nặng cái ám ảnh ấy cho đến một hôm, chính xác là ngày 5 tháng 6 vừa qua, ngày mà cuộc biểu t́nh nổ ra tại Sài g̣n mới làm tôi lau đi h́nh ảnh của Bác nằm đau đáu trong tim tôi bấy lâu nay.
Không có một điều ǵ cụ thể khiến tôi thấy ḿnh dễ chịu khi thoải mái gọi hai tiếng Sài g̣n thay thế cho 5 chữ thành phố Hồ Chí Minh. Tôi thấy câu nói: “biểu t́nh tại Sài g̣n” có chất kết dính vô h́nh hơn là dùng một cụm từ thừa. Không cần đặt từ “thành phố” trước hai chữ Sài g̣n nó vẫn không mất đi cái chất, cái hồn của thành phố. Người Sài g̣n đi biểu t́nh, người Sài g̣n ăn nhậu, người Sài g̣n thế này, người Sài g̣n thế kia….tôi như đứa bé, thoát cái ṿng vây già cỗi hơn 45 năm hay nói văn hoa hơn là “thoát nỗi sợ hăi” một cách rất… Sài g̣n.
Tôi chia sẻ điều này với em và rất bất ngờ em đă lặng đi một hồi lâu rồi nói với tôi: Em cũng vậy!
Em cũng vậy! ba chữ ngắn ngủi làm tôi thương em biết ngần nào! Nỗi sợ là điều mà ai cũng có, nhưng sợ một h́nh ảnh, một biểu tượng, một cái ǵ đó vô h́nh nghe sao quá kinh khủng. Nó không c̣n là nỗi sợ sinh lư nữa mà trở thành nỗi ám ảnh. Ám ảnh luôn đi đôi với ác mộng và tôi thở phào khi biết em tự chữa lành căn bệnh của ḿnh.
Em kể cho tôi nghe em thoát nỗi sợ như thế nào.
Lúc rảnh, em thường viết những suy nghĩ của ḿnh trước những vấn đề nhỏ nhất và gửi đăng báo. Ban đầu viết v́ vui sau dần dà viết v́ bị thúc bách. Xa hơn nữa em viết v́ cảm thấy nếu không viết sẽ khó ngủ và cảm giác như đang bị theo dơi. Ḿnh theo dơi ḿnh. Ḿnh ngờ vực ḿnh và có ǵ giông giống như thế.
Cho tới một hôm bài viết đă làm công an để ư và một sĩ quan an ninh đă đến trường để gặp Ban giám đốc. Em được cho biết là bên nội chính khuyên em nên nghĩ đến tương lai của ḿnh và ng̣i viết nên dành để phục vụ nhân dân, hơn là phục vụ một điều ǵ đó mơ hồ, có thể làm hại cho sự nghiệp của em.
Nghe xong em sợ điếng hồn. Em cảm thấy bị theo dơi, bị nh́n từ mọi phía và tệ hại hơn nữa là ngay cả khi vào lớp em cũng thấy ánh mắt của sinh viên thay v́ chăm chú nghe em giảng, lại như đang làm công việc của một tay điềm chỉ, sẵn sàng báo công an bắt em…
Em bỏ viết và bỏ luôn cả lên lớp trong một tuần lễ. Em nằm vật nằm vă như một con nghiện bị cai thuốc. Em suy sụp và chừng như không c̣n chỗ dựa. Cho đến một hôm em ngồi bật dậy, “chat” với một người bạn lớn tuổi tại Pháp, nơi em theo học trong bốn năm trước. Bạn em nói ông ta cũng vừa vượt qua nỗi sợ để kư tên vào bức thư ngỏ gửi cho cấp lănh đạo Hà Nội.
Là người từng sống tại các cộng đồng Việt Nam ở nước ngoài, em kể cho tôi nghe sự kinh hoàng của những người chống cộng. Một người bị cộng đồng kết án là cộng tác với chính quyền trong nước có nghĩa là anh ta sẽ không thề nào làm ăn hay hoạt động ǵ tại nơi anh đang định cư. H́nh ảnh của anh ta sẽ bị tạt một loại acit vô h́nh, tự động tan chảy và biến mất trong cộng đồng. Đó là cái giá phải trả nếu muốn hoà hợp hoà giải với chính quyền Hà Nội.
Vừa kể vừa cười nhỏ nhẹ, em bảo ông bạn của em không c̣n sợ khi kư tên vào bức thư ngỏ v́ nếu không kư th́ cuộc đời ông sẽ vĩnh viễn hối hận. Ông nh́n những cuộc biểu t́nh tại Hà nội như một tấm gương can đảm và ông cảm thấy bao nhiêu năm ăn học của ḿnh trở thành vô ích nếu không mạnh dạn đặt tay vào kư một chữ kư b́nh thường nhưng đầy bất trắc về sau này. Em kể với tôi, khi nghe xong em bừng tỉnh. Các cuộc biểu t́nh đă giúp rất nhiều người nhận ra nỗi sợ vô lư của ḿnh. Sợ những thứ rất mơ hồ và có kẻ đă biến những h́nh ảnh mơ hồ này thành cụ thể. Em thở to trong điện thoại như đang leo núi. Tôi biết em cố gắng vượt thứ ngôn ngữ b́nh thường của một nhà giáo để nói thứ ngôn ngữ của người bị bịt kín mắt trong chiếc nhà tù tự ngă.
Thế là chị em tôi thoát.
Và may mắn thay nhiều người khác cũng tự thoát như hai chị em tôi.
Em cũng theo nghiệp cầm phấn như tôi và cha. Số em may mắn hơn, được du học và trở về với tấm bằng TS của Pháp, cả nhà mừng và cứ ngong ngóng theo dơi tin em đi dạy từ nơi này sang nơi khác. Cuối cùng th́ em vào TPHCM và nhận làm việc tại một trường có tiếng. Tôi trút hết nỗi lo thất nghiệp thay em.
Lâu lâu tôi lại thấy tên em trên mặt báo. Không hiểu sao bỗng dưng em lại viết báo, đó là chuyện lạ. Em vốn ghét báo chí Việt Nam v́ cứ mở tờ báo ra là h́nh như toàn chuyện xấu của xă hội. Em giữ lập trường báo chí chỉ giúp bọn nhà giàu khoe của. Này nhé, đại gia này có bao nhiêu ṭa lâu đài, em chân dài kia có bao nhiêu bộ đồ ngoại đáng giá, chàng nhạc sĩ nọ có bao nhiêu đô la sau khi làm một ṿng tŕnh diễn khắp nước…những thông tin này làm cho người nghèo lơ láo thêm và mặt bọn có tiền cứ vênh lên như chiếc bánh đa oằn ḿnh dưới lửa.
Em thích dùng từ Sài g̣n, không như tôi, lưỡi cứ dính vào thành phố mang tên Bác. Tôi thích Sài g̣n nhưng sao mỗi lần gọi lại thấy một điều ǵ đấy âm thầm chặn lại ngang cổ. Cảm giác quay lưng lại với những ǵ tôi học từ tấm bé, bên ngôi trường thấp lè tè và luôn luôn đối diện với h́nh của Bác trong lớp học khiến tôi lặng lẽ hối lỗi. Tôi như bao thiếu nữ cùng tuổi khác có nỗi sợ hăi không tên khi suy nghĩ điều ǵ đó có thể đi ngược lại những ǵ tôi học được về nhân thân của Bác.
Nỗi sợ hăi ấy không thành h́nh một cách rơ rệt nhưng chúng hiện diện và bắt rễ trong óc của chúng tôi từ khi c̣n thơ dại. Tôi nói chuyện này với em và chừng như ngay lập tức em bảo tôi bị nhồi sọ quá nặng. Tôi không tin ḿnh bị nhồi sọ, điều tôi mang máng hiểu có lẽ do tôi quá uỷ mị nên dễ bị cảm giác tự hối chăng?
Tôi đeo nặng cái ám ảnh ấy cho đến một hôm, chính xác là ngày 5 tháng 6 vừa qua, ngày mà cuộc biểu t́nh nổ ra tại Sài g̣n mới làm tôi lau đi h́nh ảnh của Bác nằm đau đáu trong tim tôi bấy lâu nay.
Không có một điều ǵ cụ thể khiến tôi thấy ḿnh dễ chịu khi thoải mái gọi hai tiếng Sài g̣n thay thế cho 5 chữ thành phố Hồ Chí Minh. Tôi thấy câu nói: “biểu t́nh tại Sài g̣n” có chất kết dính vô h́nh hơn là dùng một cụm từ thừa. Không cần đặt từ “thành phố” trước hai chữ Sài g̣n nó vẫn không mất đi cái chất, cái hồn của thành phố. Người Sài g̣n đi biểu t́nh, người Sài g̣n ăn nhậu, người Sài g̣n thế này, người Sài g̣n thế kia….tôi như đứa bé, thoát cái ṿng vây già cỗi hơn 45 năm hay nói văn hoa hơn là “thoát nỗi sợ hăi” một cách rất… Sài g̣n.
Tôi chia sẻ điều này với em và rất bất ngờ em đă lặng đi một hồi lâu rồi nói với tôi: Em cũng vậy!
Em cũng vậy! ba chữ ngắn ngủi làm tôi thương em biết ngần nào! Nỗi sợ là điều mà ai cũng có, nhưng sợ một h́nh ảnh, một biểu tượng, một cái ǵ đó vô h́nh nghe sao quá kinh khủng. Nó không c̣n là nỗi sợ sinh lư nữa mà trở thành nỗi ám ảnh. Ám ảnh luôn đi đôi với ác mộng và tôi thở phào khi biết em tự chữa lành căn bệnh của ḿnh.
Em kể cho tôi nghe em thoát nỗi sợ như thế nào.
Lúc rảnh, em thường viết những suy nghĩ của ḿnh trước những vấn đề nhỏ nhất và gửi đăng báo. Ban đầu viết v́ vui sau dần dà viết v́ bị thúc bách. Xa hơn nữa em viết v́ cảm thấy nếu không viết sẽ khó ngủ và cảm giác như đang bị theo dơi. Ḿnh theo dơi ḿnh. Ḿnh ngờ vực ḿnh và có ǵ giông giống như thế.
Cho tới một hôm bài viết đă làm công an để ư và một sĩ quan an ninh đă đến trường để gặp Ban giám đốc. Em được cho biết là bên nội chính khuyên em nên nghĩ đến tương lai của ḿnh và ng̣i viết nên dành để phục vụ nhân dân, hơn là phục vụ một điều ǵ đó mơ hồ, có thể làm hại cho sự nghiệp của em.
Nghe xong em sợ điếng hồn. Em cảm thấy bị theo dơi, bị nh́n từ mọi phía và tệ hại hơn nữa là ngay cả khi vào lớp em cũng thấy ánh mắt của sinh viên thay v́ chăm chú nghe em giảng, lại như đang làm công việc của một tay điềm chỉ, sẵn sàng báo công an bắt em…
Em bỏ viết và bỏ luôn cả lên lớp trong một tuần lễ. Em nằm vật nằm vă như một con nghiện bị cai thuốc. Em suy sụp và chừng như không c̣n chỗ dựa. Cho đến một hôm em ngồi bật dậy, “chat” với một người bạn lớn tuổi tại Pháp, nơi em theo học trong bốn năm trước. Bạn em nói ông ta cũng vừa vượt qua nỗi sợ để kư tên vào bức thư ngỏ gửi cho cấp lănh đạo Hà Nội.
Là người từng sống tại các cộng đồng Việt Nam ở nước ngoài, em kể cho tôi nghe sự kinh hoàng của những người chống cộng. Một người bị cộng đồng kết án là cộng tác với chính quyền trong nước có nghĩa là anh ta sẽ không thề nào làm ăn hay hoạt động ǵ tại nơi anh đang định cư. H́nh ảnh của anh ta sẽ bị tạt một loại acit vô h́nh, tự động tan chảy và biến mất trong cộng đồng. Đó là cái giá phải trả nếu muốn hoà hợp hoà giải với chính quyền Hà Nội.
Vừa kể vừa cười nhỏ nhẹ, em bảo ông bạn của em không c̣n sợ khi kư tên vào bức thư ngỏ v́ nếu không kư th́ cuộc đời ông sẽ vĩnh viễn hối hận. Ông nh́n những cuộc biểu t́nh tại Hà nội như một tấm gương can đảm và ông cảm thấy bao nhiêu năm ăn học của ḿnh trở thành vô ích nếu không mạnh dạn đặt tay vào kư một chữ kư b́nh thường nhưng đầy bất trắc về sau này. Em kể với tôi, khi nghe xong em bừng tỉnh. Các cuộc biểu t́nh đă giúp rất nhiều người nhận ra nỗi sợ vô lư của ḿnh. Sợ những thứ rất mơ hồ và có kẻ đă biến những h́nh ảnh mơ hồ này thành cụ thể. Em thở to trong điện thoại như đang leo núi. Tôi biết em cố gắng vượt thứ ngôn ngữ b́nh thường của một nhà giáo để nói thứ ngôn ngữ của người bị bịt kín mắt trong chiếc nhà tù tự ngă.
Thế là chị em tôi thoát.
Và may mắn thay nhiều người khác cũng tự thoát như hai chị em tôi.