Hanna
09-14-2011, 15:48
Làng đàn ông độc thân ở Trung Quốc – Viễn cảnh
không vợ tại các vùng hẻo lánh
Dư thừa đàn ông do mong ước có con trai cũng có nghĩa là nông dân nghèo khổ không có cơ hội t́m được bạn đời.
Tania Branigan
02-09-2011
Dĩ nhiên là anh Duan Biansheng muốn có một người vợ, nhưng khi hỏi anh kiếm mẫu người phụ nữ nào, trông anh có vẻ lúng túng.
Người nông dân 35 tuổi này nói: “Tôi hoàn toàn không có bất cứ đ̣i hỏi nào. Chỉ cần có một người vợ, là tôi sẽ hài ḷng“. Viễn cảnh t́m được một người vợ của anh “gần như số không”, anh nói thêm. Có mấy chục người đàn ông độc thân ở trong làng Banzgushan, trên đỉnh núi xa xôi, hẻo lánh ở trung tâm tỉnh Hồ Nam mà không có lấy một phụ nữ độc thân nào ở độ tuổi lập gia đ́nh.
Hàng chục triệu đàn ông ở Trung Quốc đang phải đối mặt với một tương lai làm đàn ông độc thân. Giờ đây họ là khởi nguồn của sự thương hại, chứ không phải là sự ghen tị ở một đất nước mà con cái, [đặc biệt là con trai] là quan trọng trong đời.
Anh Duan lo sẽ không có ai chăm sóc cho anh khi về già. Anh nổi cáu do các áp lực vô vọng thúc giục cưới vợ từ cha mẹ và hàng xóm. Điều tồi tệ nhất trong tất cả mọi điều, là sự cô độc.
Đây là hậu quả éo le của việc mong muốn có con trai từ lâu đời ở Trung Quốc, và sự hiện đại hóa đột ngột của đất nước. Về mặt truyền thống, gịng dơi gia đ́nh được truyền lại [từ đời này sang đời khác] qua đàn ông. Khi một người phụ nữ lấy chồng, cô gia nhập vào gia đ́nh chồng.
Có con trai là một sự lựa chọn vừa văn hóa và vừa thực dụng: bạn trông đợi người con trai tiếp tục duy tŕ ṇi giống và nuôi dưỡng bạn khi già yếu. Kết quả là, từ lâu đă có sự dư thừa đàn ông, do việc giết trẻ sơ sinh gái hoặc do [tỷ lệ] chết cao hơn của phụ nữ v́ bị bỏ rơi, không được chăm sóc. Nhưng trong 20 năm qua, vấn đề này bùng nổ do sự phổ biến [kỹ thuật] chụp h́nh kiểm tra thai nhi.
Phá thai để lựa chọn giới tính là bất hợp pháp, nhưng rơ ràng là nó được thực hành rộng răi [ở Trung Quốc].
Tỷ lệ sinh nở b́nh thường của con người là 106 nam/ 100 nữ. Ở Trung Quốc, tỷ lệ đó đă tăng lên 118 con trai[/ 100 con gái]. Điều đó có nghĩa là từ 30 đến 50 triệu đàn ông sẽ không t́m được vợ trong 20 năm tới, theo Giáo sư Li Shuzhuo, thuộc viện nghiên cứu dân số và phát triển, Đại học Xian Jiaotong.
Con số đó tương đương với tất cả đàn ông ở nước Anh, sống độc thân cho đến chết.
Các chuyên gia đă cảnh báo rằng, những người không gia đ́nh “trơ trọi” đó đặt ra mối đe dọa đối với sự ổn định xă hội. Một số chuyên gia cho rằng, quá nhiều đàn ông độc thân [sẽ] dẫn tới nhiều tội ác và bạo lực t́nh dục hơn; các quan chức đă cảnh báo về việc buôn bán phụ nữ gia tăng. Đă xảy ra các vụ bắt cóc phụ nữ để bán làm vợ, dân làng Banzhushan thừa nhận.
Các nhà b́nh luận khác nói rằng, trong khi một số phụ nữ chịu nhiều rủi ro hơn, nhiều phụ nữ sẽ được lợi do được đối xử tốt hơn v́ khan hiếm phụ nữ. “Chúng tôi chưa t́m thấy bằng chứng về ảnh hưởng do mất ổn định“, theo Giáo sư Therese Hesketh, thuộc viện y tế toàn cầu UCL, đồng tác giả một bài báo về ảnh hưởng của sự mất cân bằng. Tội ác không cao hơn ở những vùng có tỷ lệ giới tính cao, nhưng có thể c̣n quá sớm nên chưa [thấy hậu quả của việc mất cân bằng giới tính]. Phụ nữ muốn kết hôn với đàn ông có tiền hoặc có tương lai sáng sủa.
“Không có sự áp bức phụ nữ, có lẽ ngược lại là đằng khác. Điều này tốt cho phụ nữ“.
Nghèo khổ, cũng như mất cân đối giới tính bị cho là nguyên nhân chính của “các làng đàn ông độc thân”. Phụ nữ có thể cải thiện t́nh trạng bằng cách “kết hôn với những người đàn ông có địa vị và giàu có hơn”; đàn ông hiếm khi có thể làm được như vậy. Các cô gái sinh ra trong các vùng nghèo khổ bỏ làng ra đi, trong khi những người bên ngoài th́ tránh xa, không bén mảng tới.
“Mặc dù cũng có các cô gái trong làng và chúng tôi cùng lớn lên với nhau. Nhưng những cô gái này biết họ có thể có một cuộc sống tốt hơn ở bên ngoài [làng]“, anh Duan nói.
Vào cuối hè, Banzhusan – “đồi tre màu hạt dẻ” – đẹp một cách cuốn hút. Các con bướm nâu lớn vẫy cánh trong các lùm cây khi bạn nh́n chăm chú từ trên cao xuống các thung lũng sâu.
Tuy vậy, nơi đây là vùng quá xa xôi hẻo lánh để sinh sống, ngay cả với 300 cư dân trong làng. Họ vật lộn để trồng đủ khoai tây, ngô và lúa, tự nuôi chính ḿnh. Bán gỗ cũng đỡ đần thêm nhưng thu nhập cũng chỉ khoảng 300 – 400 nhân dân tệ một năm, so với khoảng 5.900 nhân dân tệ trung b́nh cho cư dân vùng nông thôn.
Các tấm nhựa và b́a giấy cứng vỗ bay phần phật giữa hai bên các cửa số không có kính, của những ngôi nhà gạch mốc đen. Vào mùa đông, tuyết dày có thể cắt đứt [mọi phương tiện giao thông liên lạc] của làng trong 2 tuần liên tục. Điều kiện ở đây đă tốt hơn nhiều so với 20 năm trước. Con đường ṃn dài và dốc đi vào ngôi làng đă được san làm thành một con đường, và cũng đă có điện, điện thoại di động và có cả TV. Chính phủ đă xây một trung tâm cộng đồng hai tầng sáng trắng giữa những cây thông và tre.
Nhưng những phát triển như vậy càng làm cho t́nh trạng khó khăn của những người đàn ông độc thân tồi tệ hơn.
Giờ đây, dễ dàng nhận biết về thế giới bên ngoài hơn và cũng dễ dàng hơn để có thể rời khỏi [làng], và những cải thiện ở địa phương thua xa các thay đổi nhanh chóng ở những nơi khác.
Bà Jin Shixiu 54 tuổi, nói: “Ba mươi hoặc bốn mươi năm trước, con gái trong vùng thung lũng này sẵn sàng lập gia đ́nh ở đây. [Hồi đó] tất cả mọi người đều nghèo đói. Giao thông vận chuyển tệ hại khắp mọi nơi. Bây giờ đường xá tốt hơn nhưng ở đây, [t́nh h́nh] vẫn như cũ. Một số gă thậm chí cũng gặp được phụ nữ ngoài làng, nhưng khi những người phụ nữ đó đến, thấy nhà cửa của chúng tôi và nh́n thấy chúng tôi sống nghèo khổ như thế nào, th́ họ lại bỏ đi ngay“.
Bà Jin ao ước có cháu, “mọi người khác đều đă có cháu”, nhưng bà nói bà không dám hy vọng có một đứa. Bà khuyến khích hai người con trai chuyển đến Shenzhen để kiếm tiền và để t́m vợ, nhưng anh con trai cả, nay đă 32 tuổi, vẫn c̣n độc thân.
Ngay cả khi những người đàn ông trở thành những lao động di cư [ngoài thành phố], họ thiếu học vấn để kiếm được những công việc tử tế, ông Jin Yisong, bí thư đảng ủy của làng, nói. “Rất khó để có thể giúp những người đàn ông t́m được vợ. Tôi thật sự không biết phải làm thế nào“.
Người anh cả của anh Duan thực hiện được một bước hiếm hoi, cưới vợ ở làng khác và chuyển đến sống với gia đ́nh vợ. Người anh thứ hai hiện là lao động di dân, nhưng đă 40 tuổi mà vẫn chưa t́m được vợ. Người chị của anh Duan đă kết hôn với một người đàn ông giàu có hơn sống ở dưới vùng xuôi.
Chỉ c̣n anh Duan ở lại để chăm sóc bố mẹ già. Anh nói: “Ngay cả nếu tôi thuyết phục được họ (cha mẹ anh) chuyển xuống miền xuôi, chúng tôi cũng không có tiền để xây nhà hoặc đất đai để trồng trọt. Sau khi họ mất, tôi sẽ quá già để có thể cưới vợ. Tôi nghĩ là tôi chẳng có mấy hy vọng“.
Nhưng anh ấy nói anh không tự trách ḿnh. Anh chẳng làm ǵ khác hơn được. “Mặc dù bị áp lực và những người ngồi lê đôi mách nói sau lưng tôi, nhưng thực sự tôi không thấy họ ám chỉ tôi, bởi có hàng chục người khác cũng có t́nh trạng giống tôi“.
Ảnh: Anh Duan Biansheng, một trong những người đàn ông chưa lập gia đ́nh trong “ngôi làng đàn ông độc thân” Banzhushan, tỉnh Hồ Nam. Người chụp: Tania Branigan.
Nguyễn Trùng Dương dịch từ: Guardian
Bản tiếng Việt © Ba Sàm 2011
không vợ tại các vùng hẻo lánh
Dư thừa đàn ông do mong ước có con trai cũng có nghĩa là nông dân nghèo khổ không có cơ hội t́m được bạn đời.
Tania Branigan
02-09-2011
Dĩ nhiên là anh Duan Biansheng muốn có một người vợ, nhưng khi hỏi anh kiếm mẫu người phụ nữ nào, trông anh có vẻ lúng túng.
Người nông dân 35 tuổi này nói: “Tôi hoàn toàn không có bất cứ đ̣i hỏi nào. Chỉ cần có một người vợ, là tôi sẽ hài ḷng“. Viễn cảnh t́m được một người vợ của anh “gần như số không”, anh nói thêm. Có mấy chục người đàn ông độc thân ở trong làng Banzgushan, trên đỉnh núi xa xôi, hẻo lánh ở trung tâm tỉnh Hồ Nam mà không có lấy một phụ nữ độc thân nào ở độ tuổi lập gia đ́nh.
Hàng chục triệu đàn ông ở Trung Quốc đang phải đối mặt với một tương lai làm đàn ông độc thân. Giờ đây họ là khởi nguồn của sự thương hại, chứ không phải là sự ghen tị ở một đất nước mà con cái, [đặc biệt là con trai] là quan trọng trong đời.
Anh Duan lo sẽ không có ai chăm sóc cho anh khi về già. Anh nổi cáu do các áp lực vô vọng thúc giục cưới vợ từ cha mẹ và hàng xóm. Điều tồi tệ nhất trong tất cả mọi điều, là sự cô độc.
Đây là hậu quả éo le của việc mong muốn có con trai từ lâu đời ở Trung Quốc, và sự hiện đại hóa đột ngột của đất nước. Về mặt truyền thống, gịng dơi gia đ́nh được truyền lại [từ đời này sang đời khác] qua đàn ông. Khi một người phụ nữ lấy chồng, cô gia nhập vào gia đ́nh chồng.
Có con trai là một sự lựa chọn vừa văn hóa và vừa thực dụng: bạn trông đợi người con trai tiếp tục duy tŕ ṇi giống và nuôi dưỡng bạn khi già yếu. Kết quả là, từ lâu đă có sự dư thừa đàn ông, do việc giết trẻ sơ sinh gái hoặc do [tỷ lệ] chết cao hơn của phụ nữ v́ bị bỏ rơi, không được chăm sóc. Nhưng trong 20 năm qua, vấn đề này bùng nổ do sự phổ biến [kỹ thuật] chụp h́nh kiểm tra thai nhi.
Phá thai để lựa chọn giới tính là bất hợp pháp, nhưng rơ ràng là nó được thực hành rộng răi [ở Trung Quốc].
Tỷ lệ sinh nở b́nh thường của con người là 106 nam/ 100 nữ. Ở Trung Quốc, tỷ lệ đó đă tăng lên 118 con trai[/ 100 con gái]. Điều đó có nghĩa là từ 30 đến 50 triệu đàn ông sẽ không t́m được vợ trong 20 năm tới, theo Giáo sư Li Shuzhuo, thuộc viện nghiên cứu dân số và phát triển, Đại học Xian Jiaotong.
Con số đó tương đương với tất cả đàn ông ở nước Anh, sống độc thân cho đến chết.
Các chuyên gia đă cảnh báo rằng, những người không gia đ́nh “trơ trọi” đó đặt ra mối đe dọa đối với sự ổn định xă hội. Một số chuyên gia cho rằng, quá nhiều đàn ông độc thân [sẽ] dẫn tới nhiều tội ác và bạo lực t́nh dục hơn; các quan chức đă cảnh báo về việc buôn bán phụ nữ gia tăng. Đă xảy ra các vụ bắt cóc phụ nữ để bán làm vợ, dân làng Banzhushan thừa nhận.
Các nhà b́nh luận khác nói rằng, trong khi một số phụ nữ chịu nhiều rủi ro hơn, nhiều phụ nữ sẽ được lợi do được đối xử tốt hơn v́ khan hiếm phụ nữ. “Chúng tôi chưa t́m thấy bằng chứng về ảnh hưởng do mất ổn định“, theo Giáo sư Therese Hesketh, thuộc viện y tế toàn cầu UCL, đồng tác giả một bài báo về ảnh hưởng của sự mất cân bằng. Tội ác không cao hơn ở những vùng có tỷ lệ giới tính cao, nhưng có thể c̣n quá sớm nên chưa [thấy hậu quả của việc mất cân bằng giới tính]. Phụ nữ muốn kết hôn với đàn ông có tiền hoặc có tương lai sáng sủa.
“Không có sự áp bức phụ nữ, có lẽ ngược lại là đằng khác. Điều này tốt cho phụ nữ“.
Nghèo khổ, cũng như mất cân đối giới tính bị cho là nguyên nhân chính của “các làng đàn ông độc thân”. Phụ nữ có thể cải thiện t́nh trạng bằng cách “kết hôn với những người đàn ông có địa vị và giàu có hơn”; đàn ông hiếm khi có thể làm được như vậy. Các cô gái sinh ra trong các vùng nghèo khổ bỏ làng ra đi, trong khi những người bên ngoài th́ tránh xa, không bén mảng tới.
“Mặc dù cũng có các cô gái trong làng và chúng tôi cùng lớn lên với nhau. Nhưng những cô gái này biết họ có thể có một cuộc sống tốt hơn ở bên ngoài [làng]“, anh Duan nói.
Vào cuối hè, Banzhusan – “đồi tre màu hạt dẻ” – đẹp một cách cuốn hút. Các con bướm nâu lớn vẫy cánh trong các lùm cây khi bạn nh́n chăm chú từ trên cao xuống các thung lũng sâu.
Tuy vậy, nơi đây là vùng quá xa xôi hẻo lánh để sinh sống, ngay cả với 300 cư dân trong làng. Họ vật lộn để trồng đủ khoai tây, ngô và lúa, tự nuôi chính ḿnh. Bán gỗ cũng đỡ đần thêm nhưng thu nhập cũng chỉ khoảng 300 – 400 nhân dân tệ một năm, so với khoảng 5.900 nhân dân tệ trung b́nh cho cư dân vùng nông thôn.
Các tấm nhựa và b́a giấy cứng vỗ bay phần phật giữa hai bên các cửa số không có kính, của những ngôi nhà gạch mốc đen. Vào mùa đông, tuyết dày có thể cắt đứt [mọi phương tiện giao thông liên lạc] của làng trong 2 tuần liên tục. Điều kiện ở đây đă tốt hơn nhiều so với 20 năm trước. Con đường ṃn dài và dốc đi vào ngôi làng đă được san làm thành một con đường, và cũng đă có điện, điện thoại di động và có cả TV. Chính phủ đă xây một trung tâm cộng đồng hai tầng sáng trắng giữa những cây thông và tre.
Nhưng những phát triển như vậy càng làm cho t́nh trạng khó khăn của những người đàn ông độc thân tồi tệ hơn.
Giờ đây, dễ dàng nhận biết về thế giới bên ngoài hơn và cũng dễ dàng hơn để có thể rời khỏi [làng], và những cải thiện ở địa phương thua xa các thay đổi nhanh chóng ở những nơi khác.
Bà Jin Shixiu 54 tuổi, nói: “Ba mươi hoặc bốn mươi năm trước, con gái trong vùng thung lũng này sẵn sàng lập gia đ́nh ở đây. [Hồi đó] tất cả mọi người đều nghèo đói. Giao thông vận chuyển tệ hại khắp mọi nơi. Bây giờ đường xá tốt hơn nhưng ở đây, [t́nh h́nh] vẫn như cũ. Một số gă thậm chí cũng gặp được phụ nữ ngoài làng, nhưng khi những người phụ nữ đó đến, thấy nhà cửa của chúng tôi và nh́n thấy chúng tôi sống nghèo khổ như thế nào, th́ họ lại bỏ đi ngay“.
Bà Jin ao ước có cháu, “mọi người khác đều đă có cháu”, nhưng bà nói bà không dám hy vọng có một đứa. Bà khuyến khích hai người con trai chuyển đến Shenzhen để kiếm tiền và để t́m vợ, nhưng anh con trai cả, nay đă 32 tuổi, vẫn c̣n độc thân.
Ngay cả khi những người đàn ông trở thành những lao động di cư [ngoài thành phố], họ thiếu học vấn để kiếm được những công việc tử tế, ông Jin Yisong, bí thư đảng ủy của làng, nói. “Rất khó để có thể giúp những người đàn ông t́m được vợ. Tôi thật sự không biết phải làm thế nào“.
Người anh cả của anh Duan thực hiện được một bước hiếm hoi, cưới vợ ở làng khác và chuyển đến sống với gia đ́nh vợ. Người anh thứ hai hiện là lao động di dân, nhưng đă 40 tuổi mà vẫn chưa t́m được vợ. Người chị của anh Duan đă kết hôn với một người đàn ông giàu có hơn sống ở dưới vùng xuôi.
Chỉ c̣n anh Duan ở lại để chăm sóc bố mẹ già. Anh nói: “Ngay cả nếu tôi thuyết phục được họ (cha mẹ anh) chuyển xuống miền xuôi, chúng tôi cũng không có tiền để xây nhà hoặc đất đai để trồng trọt. Sau khi họ mất, tôi sẽ quá già để có thể cưới vợ. Tôi nghĩ là tôi chẳng có mấy hy vọng“.
Nhưng anh ấy nói anh không tự trách ḿnh. Anh chẳng làm ǵ khác hơn được. “Mặc dù bị áp lực và những người ngồi lê đôi mách nói sau lưng tôi, nhưng thực sự tôi không thấy họ ám chỉ tôi, bởi có hàng chục người khác cũng có t́nh trạng giống tôi“.
Ảnh: Anh Duan Biansheng, một trong những người đàn ông chưa lập gia đ́nh trong “ngôi làng đàn ông độc thân” Banzhushan, tỉnh Hồ Nam. Người chụp: Tania Branigan.
Nguyễn Trùng Dương dịch từ: Guardian
Bản tiếng Việt © Ba Sàm 2011