vuitoichat
10-25-2011, 09:21
Vụ sát hại giáo sĩ Hồi giáo cực đoan của al Qaeda Anwar al-Awlaki mới đây đang làm dấy lên tranh căi gay gắt từ cộng đồng quốc tế về các chương tŕnh máy bay không người lái của Mỹ và tính hợp pháp của Chính phủ Mỹ trong việc "tự do ám sát" công dân nước khác mà không cần xét xử.
Thời gian gần đây, Mỹ tăng cường sử dụng máy bay không người lái trong các chương tŕnh chống khủng bố và “các sát thủ trên không” đang chứng tỏ là công cụ giết người hiệu quả.
Một ví dụ minh họa mới nhất cho sức mạnh của “sát thủ trên không” là vụ Mỹ giết hại giáo sĩ Hồi giáo cực đoan của al Qaeda là Anwar al-Awlaki ở Yemen.
Sau vài ngày bí mật theo dơi, Mỹ cho máy bay không người lái tấn công giết chết Awlaki và Samir Khan, biên tập viên của tờ báo mạng Inspire của al Qaeda. Điều oái oăm là cả hai đều mang quốc tích Mỹ dẫn đến việc các tổ chức nhân quyền Mỹ, thậm chí cộng đồng quốc tế đang tranh căi gay gắt về việc liệu Chính phủ Mỹ có thẩm quyền truy t́m và ám sát công dân của chính ḿnh, cũng như công dân nước ngoài mà không cần thông qua xét xử hay không.
http://media.baodatviet.vn/Uploaded_CDCA/ctv_tg/20111022/images.jpg
Thời gian gần đây, Mỹ tăng cường sử dụng “sát thủ trên không” trong các chương tŕnh chống khủng bố. Ảnh minh họa.
Trong khi đó, quan chức Chính quyền Obama từng giải thích rằng, các vụ tấn cống tiêu diệt các lănh đạo của phiến quân hoặc các nhân vật cốt cán của mạng lưới khủng bố là có thể được chấp nhận không chỉ bởi các cá nhân này cũng là một phần trong toàn bộ cuộc chiến chống al Qaeda của Mỹ mà c̣n v́ chính họ luôn tạo ra nhiều nguy cơ đe dọa nước Mỹ nhất.
Nhấn mạnh vai tṛ của Awlaki như là “người đảm trách các hoạt động đối ngoại cho al Qaeda ở bán đảo Arab”, Tổng thống Obama có vẻ như muốn giải thích cho việc sát thủ trên không của Mỹ giết chết Awlaki là điều đương nhiên.
Ngoài ra, một quan chức cấp cao trong chính quyền Obama giải thích rằng: “Nếu một cá nhân nào đó có ư định tấn công hoặc là mối đe dọa đối với nước Mỹ, khi đó Mỹ hoàn toàn có lư do chính đáng để mạnh tay hành động: đưa các cá nhân đó vào danh sách bắt giữ hoặc tiêu diệt. Do đó, "sát thủ trên không được khởi động”. Tuy nhiên, quan chức này cũng nói thêm rằng: “Chúng tôi không muốn làm gia tăng tư tưởng chống Mỹ ở các quốc gia như Yemen hay Somalia”.
Hơn nữa, nước Mỹ, dưới chính quyền George W. Bush và Obama, các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái chống lại lănh đạo al Qaeda và Taliban nếu đối chiếu với luật pháp nước Mỹ và thậm chí, cả luật quốc tế đều hợp pháp.
Chiếu theo luật Sử dụng quân đội năm 2001, Tổng thống Mỹ có thể “dùng mọi biện pháp cần thiết và lực lượng thích hợp” để chống lại các quốc gia, tổ chức hay cá nhân ủng hộ, thực hiện vụ tấn công 11/9.
Ngoài ra, Mỹ c̣n khẳng định các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của họ không hề vi phạp luật pháp quốc tế, thậm chí c̣n nằm trong khuôn khổ của Hiến chương Liên Hiệp Quốc khi được tính là hành động tự vệ, được sự đồng t́nh của quốc gia nơi mà cuộc tấn công xảy ra. Mỹ cho rằng, chẳng có bất cứ quốc gia nào có ư định hoặc có khả năng cản trở việc chống lại các mối đe dọa sắp xảy ra đối với nước Mỹ.
Hiện lập luận này của giới chức Mỹ bị nhiều coi là khá khiên cưỡng và Washington cũng không thể chỉ ra cụ thể quốc gia nào đồng thuận với hành động trên của họ.
Hơn nữa, Mỹ dường như đang quên mất một điều cơ bản rằng, hệ thống pháp lư của họ có thể không làm hài ḷng các quốc gia khác trên thế giới. Bằng chứng là việc chưa từng có một Chính phủ nào công khai lên tiếng khẳng định ủng hộ chính sách của Mỹ hay các lư do mà Mỹ viện dẫn để hợp pháp hóa việc sử dụng các “sát thủ trên không”.
Ngay cả nhiều đồng minh thân cận nhất của Mỹ ở châu Âu cũng từng chỉ trích mạnh mẽ chính quyền Bush v́ đ̣i quyền đơn phương sử dụng vũ lực để chống khủng bố ở các quốc gia bên ngoài Afghanistan. Và giờ đây, họ cũng chẳng tỏ thái độ ủng hộ các cuộc tấn công bằng máy không người lái của Mỹ ở Pakistan, Yemen hay Somalia.
Tương tự, những người ủng hộ nhân quyền ngày càng khó chịu với việc Mỹ lạm dụng các “sát thủ trên không”. Năm ngoái, một báo cáo về vấn đề thi hành án tức khắc và giết người mà không cần qua xét xử cảnh báo rằng, các vụ tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ có nhiều khả năng vi phạm các luật nhân đạo quốc tế, vi phạm nhân quyền và thậm chí c̣n có thể là cả tội ác chiến tranh.
Đến nay, sau vụ giết hại giáo sĩ Awlaki, các tổ chức nhân quyền Mỹ, từng lôi kéo cộng đồng quốc tế phản đối chính sách chống khủng bố của chính quyền Bush, bắt đầu mạnh mẽ lên án các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ.
Do đó, bất chấp thực tế là các chương tŕnh máy bay không người lái của Mỹ đang chứng tỏ có hiệu quả cao trong việc tiêu diệt các “chóp bu” của al-Qaeda th́ sẽ vẫn là một điều khôn ngoan hơn cho Chính quyền Obama để bắt tay xây dựng một sự đồng thuận quốc tế lớn hơn và mạnh hơn đối với chủ trương sử dụng “sát thủ trên không” tiêu diệt các đối thủ của họ cho dù họ vẫn luôn cảm thấy chủ trương này hoàn toàn hợp pháp.
Theo cố vấn chống khủng bố của Nhà Trắng John Brennan thừa nhận th́ “hiệu quả của hoạt động chống khủng bố của nước Mỹ phụ thuộc vào sự hỗ trợ và hợp tác của các đồng minh. Do đó, nếu Chính quyền Obama không muốn mất đi sự ủng hộ ngầm (và có thể cả sự hỗ trợ về mặt hành động lẫn thông tin t́nh báo) của các đồng minh của họ th́ tốt nhất họ nên đảm bảo rằng cộng đồng quốc tế hiểu và đồng thuận với chính sách của Mỹ bằng cách chứng minh nó hợp pháp. Đó là chưa kể đến nguy cơ lạm dụng các máy bay không người lái để sát hại các đối thủ chỉ làm gia tăng tư tưởng chống Mỹ.
Do đó, Chính quyền cũng nên áp đặt các giới hạn đối với máy bay không người lái; chẳng hạn chỉ dành cho các mục tiêu và các cá nhân bị liệt vào danh sách "đặc biệt".
Ngoài ra, Mỹ cũng nên nhận ra việc lạm dụng “sát thủ trên không” có thể khơi mào cho một cuộc chạy đua vũ trang; đồng thời mang đến nguy cơ biến thế giới thành một nơi mà hành động bắn, giết diễn ra tự do và thoải mái.
Ngược lại, chương tŕnh máy bay không người lái của Mỹ sẽ có khả năng khiến chính quyền Obama điêu đứng.
Lê Dung (Theo Realclearpolitics, Washingtonpost)
Thời gian gần đây, Mỹ tăng cường sử dụng máy bay không người lái trong các chương tŕnh chống khủng bố và “các sát thủ trên không” đang chứng tỏ là công cụ giết người hiệu quả.
Một ví dụ minh họa mới nhất cho sức mạnh của “sát thủ trên không” là vụ Mỹ giết hại giáo sĩ Hồi giáo cực đoan của al Qaeda là Anwar al-Awlaki ở Yemen.
Sau vài ngày bí mật theo dơi, Mỹ cho máy bay không người lái tấn công giết chết Awlaki và Samir Khan, biên tập viên của tờ báo mạng Inspire của al Qaeda. Điều oái oăm là cả hai đều mang quốc tích Mỹ dẫn đến việc các tổ chức nhân quyền Mỹ, thậm chí cộng đồng quốc tế đang tranh căi gay gắt về việc liệu Chính phủ Mỹ có thẩm quyền truy t́m và ám sát công dân của chính ḿnh, cũng như công dân nước ngoài mà không cần thông qua xét xử hay không.
http://media.baodatviet.vn/Uploaded_CDCA/ctv_tg/20111022/images.jpg
Thời gian gần đây, Mỹ tăng cường sử dụng “sát thủ trên không” trong các chương tŕnh chống khủng bố. Ảnh minh họa.
Trong khi đó, quan chức Chính quyền Obama từng giải thích rằng, các vụ tấn cống tiêu diệt các lănh đạo của phiến quân hoặc các nhân vật cốt cán của mạng lưới khủng bố là có thể được chấp nhận không chỉ bởi các cá nhân này cũng là một phần trong toàn bộ cuộc chiến chống al Qaeda của Mỹ mà c̣n v́ chính họ luôn tạo ra nhiều nguy cơ đe dọa nước Mỹ nhất.
Nhấn mạnh vai tṛ của Awlaki như là “người đảm trách các hoạt động đối ngoại cho al Qaeda ở bán đảo Arab”, Tổng thống Obama có vẻ như muốn giải thích cho việc sát thủ trên không của Mỹ giết chết Awlaki là điều đương nhiên.
Ngoài ra, một quan chức cấp cao trong chính quyền Obama giải thích rằng: “Nếu một cá nhân nào đó có ư định tấn công hoặc là mối đe dọa đối với nước Mỹ, khi đó Mỹ hoàn toàn có lư do chính đáng để mạnh tay hành động: đưa các cá nhân đó vào danh sách bắt giữ hoặc tiêu diệt. Do đó, "sát thủ trên không được khởi động”. Tuy nhiên, quan chức này cũng nói thêm rằng: “Chúng tôi không muốn làm gia tăng tư tưởng chống Mỹ ở các quốc gia như Yemen hay Somalia”.
Hơn nữa, nước Mỹ, dưới chính quyền George W. Bush và Obama, các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái chống lại lănh đạo al Qaeda và Taliban nếu đối chiếu với luật pháp nước Mỹ và thậm chí, cả luật quốc tế đều hợp pháp.
Chiếu theo luật Sử dụng quân đội năm 2001, Tổng thống Mỹ có thể “dùng mọi biện pháp cần thiết và lực lượng thích hợp” để chống lại các quốc gia, tổ chức hay cá nhân ủng hộ, thực hiện vụ tấn công 11/9.
Ngoài ra, Mỹ c̣n khẳng định các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của họ không hề vi phạp luật pháp quốc tế, thậm chí c̣n nằm trong khuôn khổ của Hiến chương Liên Hiệp Quốc khi được tính là hành động tự vệ, được sự đồng t́nh của quốc gia nơi mà cuộc tấn công xảy ra. Mỹ cho rằng, chẳng có bất cứ quốc gia nào có ư định hoặc có khả năng cản trở việc chống lại các mối đe dọa sắp xảy ra đối với nước Mỹ.
Hiện lập luận này của giới chức Mỹ bị nhiều coi là khá khiên cưỡng và Washington cũng không thể chỉ ra cụ thể quốc gia nào đồng thuận với hành động trên của họ.
Hơn nữa, Mỹ dường như đang quên mất một điều cơ bản rằng, hệ thống pháp lư của họ có thể không làm hài ḷng các quốc gia khác trên thế giới. Bằng chứng là việc chưa từng có một Chính phủ nào công khai lên tiếng khẳng định ủng hộ chính sách của Mỹ hay các lư do mà Mỹ viện dẫn để hợp pháp hóa việc sử dụng các “sát thủ trên không”.
Ngay cả nhiều đồng minh thân cận nhất của Mỹ ở châu Âu cũng từng chỉ trích mạnh mẽ chính quyền Bush v́ đ̣i quyền đơn phương sử dụng vũ lực để chống khủng bố ở các quốc gia bên ngoài Afghanistan. Và giờ đây, họ cũng chẳng tỏ thái độ ủng hộ các cuộc tấn công bằng máy không người lái của Mỹ ở Pakistan, Yemen hay Somalia.
Tương tự, những người ủng hộ nhân quyền ngày càng khó chịu với việc Mỹ lạm dụng các “sát thủ trên không”. Năm ngoái, một báo cáo về vấn đề thi hành án tức khắc và giết người mà không cần qua xét xử cảnh báo rằng, các vụ tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ có nhiều khả năng vi phạm các luật nhân đạo quốc tế, vi phạm nhân quyền và thậm chí c̣n có thể là cả tội ác chiến tranh.
Đến nay, sau vụ giết hại giáo sĩ Awlaki, các tổ chức nhân quyền Mỹ, từng lôi kéo cộng đồng quốc tế phản đối chính sách chống khủng bố của chính quyền Bush, bắt đầu mạnh mẽ lên án các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ.
Do đó, bất chấp thực tế là các chương tŕnh máy bay không người lái của Mỹ đang chứng tỏ có hiệu quả cao trong việc tiêu diệt các “chóp bu” của al-Qaeda th́ sẽ vẫn là một điều khôn ngoan hơn cho Chính quyền Obama để bắt tay xây dựng một sự đồng thuận quốc tế lớn hơn và mạnh hơn đối với chủ trương sử dụng “sát thủ trên không” tiêu diệt các đối thủ của họ cho dù họ vẫn luôn cảm thấy chủ trương này hoàn toàn hợp pháp.
Theo cố vấn chống khủng bố của Nhà Trắng John Brennan thừa nhận th́ “hiệu quả của hoạt động chống khủng bố của nước Mỹ phụ thuộc vào sự hỗ trợ và hợp tác của các đồng minh. Do đó, nếu Chính quyền Obama không muốn mất đi sự ủng hộ ngầm (và có thể cả sự hỗ trợ về mặt hành động lẫn thông tin t́nh báo) của các đồng minh của họ th́ tốt nhất họ nên đảm bảo rằng cộng đồng quốc tế hiểu và đồng thuận với chính sách của Mỹ bằng cách chứng minh nó hợp pháp. Đó là chưa kể đến nguy cơ lạm dụng các máy bay không người lái để sát hại các đối thủ chỉ làm gia tăng tư tưởng chống Mỹ.
Do đó, Chính quyền cũng nên áp đặt các giới hạn đối với máy bay không người lái; chẳng hạn chỉ dành cho các mục tiêu và các cá nhân bị liệt vào danh sách "đặc biệt".
Ngoài ra, Mỹ cũng nên nhận ra việc lạm dụng “sát thủ trên không” có thể khơi mào cho một cuộc chạy đua vũ trang; đồng thời mang đến nguy cơ biến thế giới thành một nơi mà hành động bắn, giết diễn ra tự do và thoải mái.
Ngược lại, chương tŕnh máy bay không người lái của Mỹ sẽ có khả năng khiến chính quyền Obama điêu đứng.
Lê Dung (Theo Realclearpolitics, Washingtonpost)