Hanna
11-11-2011, 22:21
CAMBRIDGE - Nếu các ảnh hưởng xấu kinh tế của một Hy Lạp đang vỡ nợ toàn diện không đủ để đáng sợ, th́ những hậu quả chính trị có thể c̣n đáng sợ hơn. Một khu vực châu Âu hỗn loạn tan ră sẽ gây ra thiệt hại không thể khắc phục được cho dự án hội nhập châu Âu, rường cột chính cho sự ổn định chính trị của châu Âu kể từ Thế chiến II. Nó sẽ làm mất ổn định không chỉ là các nước yếu của liên minh châu Âu đang mắc nợ cao, mà c̣n mất ổn định đến các quốc gia cầm đầu như Pháp và Đức, các quốc gia mà được xem như là những kiến trúc sư của dự án thành lập liên minh châu Âu.
Kịch bản ác mộng cũng sẽ là một chiến thắng theo kiểu của những năm 1930s của chủ nghĩa cực đoan chính trị. Chủ nghĩa phát xít, Đức quốc xă và chủ nghĩa cộng sản là sản phẩm của một phản ứng dữ dội (backlash) chống lại toàn cầu hóa đă được xây dựng từ cuối thế kỷ XIX, các nhóm chính khách đang cảm thấy lo lắng bị đe doạ và tước quyền công dân bỡi cách mở rộng các quyền lực thị trường và giới tinh hoa quốc tế của khu vực.
Tự do thương mại và tiêu chuẩn vàng đă đ̣i hỏi hạ thấp những ưu tiên trong khu vực như cải cách xă hội, xây dựng quốc gia, và chủ quyền (reassertion) văn hóa. Khủng hoảng kinh tế và sự thất bại của hợp tác quốc tế không chỉ làm xói ṃn gốc rễ toàn cầu hóa, mà c̣n làm cho các tầng lớp tinh hoa muốn duy tŕ trật tự đă tồn tại bao đời nay.
Như đồng nghiệp ở Harvard của tôi, Frieden Jeff đă viết, điều này đă mở đường cho hai dạng khác biệt của chủ nghĩa cực đoan. Khi đối mặt với sự lựa chọn giữa công bằng và hội nhập kinh tế, chính trị gia theo chủ nghĩa cộng sản đă chọn cải cách xă hội triệt để và kinh tế tự cung tự cấp. C̣n khi đối mặt với sự lựa chọn giữa chủ quyền quốc gia và toàn cầu hóa, các chính khách theo chủ nghĩa phát xít, Đức quốc xă, và chủ nghĩa dân tộc đă chọn con đường xây dựng quốc gia.
May mắn là ngày nay, chủ nghĩa phát xít, cộng sản, và các dạng khác của chế độ độc tài đă là quá khứ(passé). Nhưng những căng thẳng giống nhau giữa hội nhập kinh tế và chính trị của từng quốc gia trong liên minh châu Âu đă âm ỉ từ lâu. Một Thị trường châu Âu hợp nhất đă được h́nh thành nhanh hơn nhiều so với sự hợp nhất chính trị của châu Âu đă làm cho sự hội nhập kinh tế đi trước sự hội nhập chính trị.
Kết quả là có sự gia tăng mối quan ngại quanh sự xói ṃn của an ninh kinh tế, ổn định xă hội và bản sắc văn hóa mà không thể xử lư được bằng các luồn tư tưởng chính trị chính thống. Những cấu trúc chính trị quốc gia đă trở thành một rào cản quá nặng nề để có thể trở thành là những phương thuốc có hiệu quả, trong khi các tổ chức của một liên minh châu Âu vẫn c̣n quá yếu chưa đủ sức để làm cho công dân của nó thực hiện ḷng trung thành với những mệnh lệnh mà nó đưa ra.
Phe cực hữu đă hưởng lợi nhiều nhất từ sự thất bại của các nhóm trung dung. Ở Phần Lan, một đảng cực hữu(1) vô danh trước đây là đảng Người Phần Lan Đích Thực (True Finns party) đă biết tận dụng sự oán giận xung quanh kế hoạch giải cứu khu vực châu Âu để chiếm một lượng ghế trong quốc hội đứng vị trí thứ 3 trong cuộc tổng tuyển cử Tháng Tư năm 2011. Tại Hà Lan, Đảng Tự do của thủ lĩnh cực hữu Geert Wilders nắm đủ sức mạnh để chi phối chính trường (kingmaker); mà nếu không có sự hỗ trợ của đảng này, chính phủ cấp tiến chiếm thiểu số sẽ sụp đổ. Ở Pháp, Mặt trận quốc gia, đứng thứ hai trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2002, đă hồi sinh dưới sự lănh đạo của thủ lĩnh cực hữu Marine Le Pen(2).
Cũng không phải là phản ứng dữ dội chỉ giới hạn ở các thành viên khu vực đồng Euro. Ở những nơi khác của Bắc Âu, đảng Dân chủ Thụy Điển, một đảng có nguồn gốc phát xít mới cũng bước vào quốc hội năm ngoái với gần 6% đầu phiếu phổ thông. Tại Anh, một thăm ḍ gần đây cho thấy hai phần ba thành viên Đảng Bảo thủ Anh muốn rời khỏi Liên minh châu Âu(3).
Các phong trào chính trị của cánh cực hữu có truyền thống chống nhập cư một cách duy ư chí. Nhưng, kế hoạch giải cứu Hy Lạp, Ailen, Bồ Đào Nha, và những gói cứu trợ tài chính khác, cùng với những khó khăn của đồng Euro, là những thùng thuốc súng đă được châm mồi lửa (fresh ammunition). Thái độ hoài nghi của họ đối với đồng Euro chắc chắn sẽ xuất hiện để chứng minh các sự kiện là đúng. Gần đây, khi bà Marine Le Pen được hỏi nếu là bà th́ bà ấy có sẽ đơn phương rút khỏi đồng euro không, bà trả lời một cách tự tin: "Khi tôi là tổng thống, chỉ trong một vài tháng, khu vực đồng tiền chung châu Âu có lẽ sẽ không tồn tại".
Giống như trong những năm 1930s, hợp tác quốc tế thất bại đă làm tồi tệ thêm cho những chính khách trung dung không có khả năng đáp ứng đầy đủ những nhu cầu văn hoá, xă hội và những thành phần kinh tế nội địa. Dự án liên minh châu Âu và khu vực đồng Euro đă làm lại các điều khoản trong biên bản chính thức từ nghị viện châu Âu ở một mức độ nào đó đối với các nước đang sụp đổ kinh tế thuộc khu vực đồng tiền chung châu Âu, nó làm cho các tầng lớp lănh đạo các nước này sẽ phải nhận một tai hoạ thậm chí c̣n nghiêm trọng hơn.
Các chính trị gia ôn ḥa của châu Âu đă cam kết một chiến lược "nhiều thành viên cho một liên minh châu Âu" đă quá vội để giảm bớt những lo âu cho khu vực này, nhưng họ đă không đủ nhanh chóng để tạo ra một cộng đồng chính trị không có thành kiến ở Châu Âu. Họ đă bị mắc kẹt quá lâu để có thể t́m ra một giải pháp trung gian cho t́nh trạng không ổn định và bị bao vây bởi căng thẳng. Bằng cách giữ một tầm nh́n châu Âu mà nó đă được chứng minh là không tồn tại, giới lănh đạo ôn ḥa của châu Âu đang gây nguy hiểm cho các ư tưởng của một châu Âu thống nhất.
Về kinh tế, sự lựa chọn xấu nhất là đảm bảo rằng các quốc gia chắc chắn vỡ nợ và các quốc gia này tách khỏi khu vực đồng tiền chung châu Âu, nó nên được thực hiện bằng cách có phối hợp và có trật tự nhất có thể. Cũng vậy, về chính trị, một kiểm tra thực tế tương tự là cần thiết. Cái mà cuộc khủng hoảng hiện nay đ̣i hỏi là một sự thay đổi quan điểm dứt khoát là từ chối những nghĩa vụ hỗ trợ tài chính từ bên ngoài và giảm thiểu thiên kiến và khát vọng ở bên trong khu vực. Nói một cách chính xác là, các nền kinh tế lành mạnh trong khu vực là người bảo lănh tốt nhất cho một nền kinh tế thế giới mở, các nền chính trị lành mạnh trong khu vực là người bảo lănh tốt nhất cho một trật tự quốc tế ổn định.
Thách thức này là để phát triển một câu chuyện chính trị mới, mà ở đó tập trung cho những lợi ích quốc gia và các giá trị mà không đặt nặng chủ nghĩa dân tộc cực đoan (nativism) và bài ngoại. Nếu giới lănh đạo ôn ḥa không chứng tỏ bản thân với nhiệm vụ khó khăn này, các phái cực hữu sẽ sẵn sàng lấp chỗ trống, lúc đó không có chỗ cho sự ôn hoà.
Đó là lư do tại sao Thủ tướng Hy Lạp George Papandreou sắp từ chức đă có ư tưởng phù hợp bằng lời tuyên bố hủy bỏ một cuộc trưng cầu dân ư. Từ chức là một nỗ lực muộn màng để nhận ra tính ưu việt của chính trị bên trong khu vực, ngay cả khi các nhà đầu tư nh́n vào sự việc, họ cũng dùng những lời của một biên tập viên tờ Financial Times thường viết - như "chơi với lửa". Trưng cầu dân ư chỉ đơn giản là tŕ hoăn ngày phán xét và làm tăng chi phí cuối cùng phải nộp của lănh đạo mới của Hy Lạp.
Ngày nay, câu hỏi không c̣n cho dù chính trị sẽ thiên về chủ nghĩa dân túy hơn là chủ nghĩa quốc tế, th́ liệu hậu quả của sự thay đổi đó có thể quản lư được không mà không có diễn biến xấu đi. Trong chính trị cũng như trong kinh tế của Châu Âu, có vẻ như có không có lựa chọn tốt – mà chỉ có những lựa chọn ít xấu hơn.
Bản quyền: Project Syndicate, 2011.
www.project-syndicate.org
Bài viết gốc: Europe’s Next Nightmare
Bài của ông Dani Rodrik, Giáo sư Kinh tế chính trị quốc tế tại Đại học Harvard, là tác giả của Nghịch lư Toàn cầu hóa: Dân chủ và tương lai của nền kinh tế thế giới (The Globalization Paradox: Democracy and the Future of the World Economy).
BS Ho Hai blog
Kịch bản ác mộng cũng sẽ là một chiến thắng theo kiểu của những năm 1930s của chủ nghĩa cực đoan chính trị. Chủ nghĩa phát xít, Đức quốc xă và chủ nghĩa cộng sản là sản phẩm của một phản ứng dữ dội (backlash) chống lại toàn cầu hóa đă được xây dựng từ cuối thế kỷ XIX, các nhóm chính khách đang cảm thấy lo lắng bị đe doạ và tước quyền công dân bỡi cách mở rộng các quyền lực thị trường và giới tinh hoa quốc tế của khu vực.
Tự do thương mại và tiêu chuẩn vàng đă đ̣i hỏi hạ thấp những ưu tiên trong khu vực như cải cách xă hội, xây dựng quốc gia, và chủ quyền (reassertion) văn hóa. Khủng hoảng kinh tế và sự thất bại của hợp tác quốc tế không chỉ làm xói ṃn gốc rễ toàn cầu hóa, mà c̣n làm cho các tầng lớp tinh hoa muốn duy tŕ trật tự đă tồn tại bao đời nay.
Như đồng nghiệp ở Harvard của tôi, Frieden Jeff đă viết, điều này đă mở đường cho hai dạng khác biệt của chủ nghĩa cực đoan. Khi đối mặt với sự lựa chọn giữa công bằng và hội nhập kinh tế, chính trị gia theo chủ nghĩa cộng sản đă chọn cải cách xă hội triệt để và kinh tế tự cung tự cấp. C̣n khi đối mặt với sự lựa chọn giữa chủ quyền quốc gia và toàn cầu hóa, các chính khách theo chủ nghĩa phát xít, Đức quốc xă, và chủ nghĩa dân tộc đă chọn con đường xây dựng quốc gia.
May mắn là ngày nay, chủ nghĩa phát xít, cộng sản, và các dạng khác của chế độ độc tài đă là quá khứ(passé). Nhưng những căng thẳng giống nhau giữa hội nhập kinh tế và chính trị của từng quốc gia trong liên minh châu Âu đă âm ỉ từ lâu. Một Thị trường châu Âu hợp nhất đă được h́nh thành nhanh hơn nhiều so với sự hợp nhất chính trị của châu Âu đă làm cho sự hội nhập kinh tế đi trước sự hội nhập chính trị.
Kết quả là có sự gia tăng mối quan ngại quanh sự xói ṃn của an ninh kinh tế, ổn định xă hội và bản sắc văn hóa mà không thể xử lư được bằng các luồn tư tưởng chính trị chính thống. Những cấu trúc chính trị quốc gia đă trở thành một rào cản quá nặng nề để có thể trở thành là những phương thuốc có hiệu quả, trong khi các tổ chức của một liên minh châu Âu vẫn c̣n quá yếu chưa đủ sức để làm cho công dân của nó thực hiện ḷng trung thành với những mệnh lệnh mà nó đưa ra.
Phe cực hữu đă hưởng lợi nhiều nhất từ sự thất bại của các nhóm trung dung. Ở Phần Lan, một đảng cực hữu(1) vô danh trước đây là đảng Người Phần Lan Đích Thực (True Finns party) đă biết tận dụng sự oán giận xung quanh kế hoạch giải cứu khu vực châu Âu để chiếm một lượng ghế trong quốc hội đứng vị trí thứ 3 trong cuộc tổng tuyển cử Tháng Tư năm 2011. Tại Hà Lan, Đảng Tự do của thủ lĩnh cực hữu Geert Wilders nắm đủ sức mạnh để chi phối chính trường (kingmaker); mà nếu không có sự hỗ trợ của đảng này, chính phủ cấp tiến chiếm thiểu số sẽ sụp đổ. Ở Pháp, Mặt trận quốc gia, đứng thứ hai trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2002, đă hồi sinh dưới sự lănh đạo của thủ lĩnh cực hữu Marine Le Pen(2).
Cũng không phải là phản ứng dữ dội chỉ giới hạn ở các thành viên khu vực đồng Euro. Ở những nơi khác của Bắc Âu, đảng Dân chủ Thụy Điển, một đảng có nguồn gốc phát xít mới cũng bước vào quốc hội năm ngoái với gần 6% đầu phiếu phổ thông. Tại Anh, một thăm ḍ gần đây cho thấy hai phần ba thành viên Đảng Bảo thủ Anh muốn rời khỏi Liên minh châu Âu(3).
Các phong trào chính trị của cánh cực hữu có truyền thống chống nhập cư một cách duy ư chí. Nhưng, kế hoạch giải cứu Hy Lạp, Ailen, Bồ Đào Nha, và những gói cứu trợ tài chính khác, cùng với những khó khăn của đồng Euro, là những thùng thuốc súng đă được châm mồi lửa (fresh ammunition). Thái độ hoài nghi của họ đối với đồng Euro chắc chắn sẽ xuất hiện để chứng minh các sự kiện là đúng. Gần đây, khi bà Marine Le Pen được hỏi nếu là bà th́ bà ấy có sẽ đơn phương rút khỏi đồng euro không, bà trả lời một cách tự tin: "Khi tôi là tổng thống, chỉ trong một vài tháng, khu vực đồng tiền chung châu Âu có lẽ sẽ không tồn tại".
Giống như trong những năm 1930s, hợp tác quốc tế thất bại đă làm tồi tệ thêm cho những chính khách trung dung không có khả năng đáp ứng đầy đủ những nhu cầu văn hoá, xă hội và những thành phần kinh tế nội địa. Dự án liên minh châu Âu và khu vực đồng Euro đă làm lại các điều khoản trong biên bản chính thức từ nghị viện châu Âu ở một mức độ nào đó đối với các nước đang sụp đổ kinh tế thuộc khu vực đồng tiền chung châu Âu, nó làm cho các tầng lớp lănh đạo các nước này sẽ phải nhận một tai hoạ thậm chí c̣n nghiêm trọng hơn.
Các chính trị gia ôn ḥa của châu Âu đă cam kết một chiến lược "nhiều thành viên cho một liên minh châu Âu" đă quá vội để giảm bớt những lo âu cho khu vực này, nhưng họ đă không đủ nhanh chóng để tạo ra một cộng đồng chính trị không có thành kiến ở Châu Âu. Họ đă bị mắc kẹt quá lâu để có thể t́m ra một giải pháp trung gian cho t́nh trạng không ổn định và bị bao vây bởi căng thẳng. Bằng cách giữ một tầm nh́n châu Âu mà nó đă được chứng minh là không tồn tại, giới lănh đạo ôn ḥa của châu Âu đang gây nguy hiểm cho các ư tưởng của một châu Âu thống nhất.
Về kinh tế, sự lựa chọn xấu nhất là đảm bảo rằng các quốc gia chắc chắn vỡ nợ và các quốc gia này tách khỏi khu vực đồng tiền chung châu Âu, nó nên được thực hiện bằng cách có phối hợp và có trật tự nhất có thể. Cũng vậy, về chính trị, một kiểm tra thực tế tương tự là cần thiết. Cái mà cuộc khủng hoảng hiện nay đ̣i hỏi là một sự thay đổi quan điểm dứt khoát là từ chối những nghĩa vụ hỗ trợ tài chính từ bên ngoài và giảm thiểu thiên kiến và khát vọng ở bên trong khu vực. Nói một cách chính xác là, các nền kinh tế lành mạnh trong khu vực là người bảo lănh tốt nhất cho một nền kinh tế thế giới mở, các nền chính trị lành mạnh trong khu vực là người bảo lănh tốt nhất cho một trật tự quốc tế ổn định.
Thách thức này là để phát triển một câu chuyện chính trị mới, mà ở đó tập trung cho những lợi ích quốc gia và các giá trị mà không đặt nặng chủ nghĩa dân tộc cực đoan (nativism) và bài ngoại. Nếu giới lănh đạo ôn ḥa không chứng tỏ bản thân với nhiệm vụ khó khăn này, các phái cực hữu sẽ sẵn sàng lấp chỗ trống, lúc đó không có chỗ cho sự ôn hoà.
Đó là lư do tại sao Thủ tướng Hy Lạp George Papandreou sắp từ chức đă có ư tưởng phù hợp bằng lời tuyên bố hủy bỏ một cuộc trưng cầu dân ư. Từ chức là một nỗ lực muộn màng để nhận ra tính ưu việt của chính trị bên trong khu vực, ngay cả khi các nhà đầu tư nh́n vào sự việc, họ cũng dùng những lời của một biên tập viên tờ Financial Times thường viết - như "chơi với lửa". Trưng cầu dân ư chỉ đơn giản là tŕ hoăn ngày phán xét và làm tăng chi phí cuối cùng phải nộp của lănh đạo mới của Hy Lạp.
Ngày nay, câu hỏi không c̣n cho dù chính trị sẽ thiên về chủ nghĩa dân túy hơn là chủ nghĩa quốc tế, th́ liệu hậu quả của sự thay đổi đó có thể quản lư được không mà không có diễn biến xấu đi. Trong chính trị cũng như trong kinh tế của Châu Âu, có vẻ như có không có lựa chọn tốt – mà chỉ có những lựa chọn ít xấu hơn.
Bản quyền: Project Syndicate, 2011.
www.project-syndicate.org
Bài viết gốc: Europe’s Next Nightmare
Bài của ông Dani Rodrik, Giáo sư Kinh tế chính trị quốc tế tại Đại học Harvard, là tác giả của Nghịch lư Toàn cầu hóa: Dân chủ và tương lai của nền kinh tế thế giới (The Globalization Paradox: Democracy and the Future of the World Economy).
BS Ho Hai blog