johnnydan9
11-21-2011, 15:25
Một hiện tượng lạ khi trẻ em dù mới chỉ ở độ tuổi "chíp hôi" nhưng đă bắt đầu có những biểu hiện về h́nh dáng của người trưởng thành, mà theo những nhà khoa học gọi là "dậy th́ sớm".
Trên thế giới những trường hợp mắc phải bệnh lạ này không phải hiếm, đặc biệt là ở các quốc gia phát triển, thế nhưng căn bệnh này ở Việt Nam thời gian gần đây mới được chú ư nhiều hơn, khi biết được một bé trai mới 3 tuổi đă bắt đầu có biểu hiện dậy th́…
Cần cảnh giác khi thấy “con ḿnh lớn nhanh quá”
Bộ phận sinh dục phát triển như người trưởng thành, bệnh nhân 3 tuổi tên N. nhà ở TP HCM vừa được các bác sĩ khoa Thận nội tiết, Bệnh viện Nhi đồng 2, tiếp nhận điều trị. Đây là hiện tượng dậy th́ sớm rất hiếm gặp. Người nhà bệnh nhân cho hay, vùng kín của bé bắt đầu mọc lông rậm và "chỗ ấy" cũng thay đổi dần như một người đàn ông trưởng thành từ khi bé lên 2. Lo lắng, phụ huynh đưa bé đến bệnh viện khám. Tại khoa Thận nội tiết Bệnh viện Nhi đồng 2, các xét nghiệm nội tiết chuyên sâu không t́m thấy nguyên nhân gây dậy th́ sớm ở bé. Đến khi bệnh viện này phối hợp hội chẩn cùng các chuyên gia Australia, nguyên nhân mới được xác định do suy tuyến thượng thận.
Tiến sĩ, bác sĩ Trần Thị Mộng Hiệp, Trưởng khoa Thận nội tiết, Bệnh viện Nhi Đồng 2 cho biết, đây là ca rất hiếm gặp. Thứ nhất là trẻ dậy th́ sớm ở tuổi quá nhỏ, thứ hai nguyên nhân suy tuyến thượng thận khiến bé dậy th́ sớm thuộc thể không điển h́nh. Sau khi có kết luận nguyên nhân gây bệnh, bệnh nhi đang được các bác sĩ tiến hành chữa trị. "Tuy nhiên điều trị dậy th́ sớm, cần phải có thời gian" - bác sĩ Hiệp nói.
Theo các tài liệu về dậy th́ sớm, đây là hiện tượng trẻ chưa đến độ tuổi trưởng thành (thường dưới 10 tuổi) lại có những biểu hiện phát triển bất thường về chiều cao, cơ quan sinh dục như ngực, có kinh nguyệt (đối với bé gái). Bệnh cần được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời để tránh t́nh trạng bé phát triển bất thường về sau. Dậy th́ sớm có thể có căn nguyên từ bệnh cảnh u năo, u buồng trứng, u tuyến thượng thận… Bệnh dễ khiến trẻ bị ảnh hưởng tâm sinh lư do thấy ḿnh quá khác thường so với bạn bè. Chính v́ thế, theo các bác sĩ, khi thấy con ḿnh có những biểu hiện lạ như mọc lông vùng kín, bé trai có râu rậm, ngực bé gái to dần như người trưởng thành, bé trai cao to bất thường th́ nên đưa trẻ đến các chuyên khoa nội tiết để khám.
Không chỉ ở Việt Nam, mà trên thế giới nhiều bậc cha mẹ ngạc nhiên khi con ḿnh lớn nhanh quá, nhưng ít ai có sự chuẩn bị cho những ǵ mà BS Micheal Dedekian và các đồng nghiệp ở ĐH Massachusetts Medical School gọi là dậy th́ sớm (early-puberty). Mặc dù vẫn c̣n ở tuổi mẫu giáo, nhưng cơ thể bé Anne Smith đă có những hiện tượng của một thiếu nữ dậy th́: nhũ hoa phát triển và lông sinh dục bắt đầu có.
Ít nhất đă có 5 trường hợp như thế được các chuyên gia nội tiết nhi khoa ở San Diego ghi nhận. Nhiều trường hợp trẻ em đă có những dấu hiệu dậy th́ rất sớm, một sự bùng nổ tương tự như... bệnh dịch, BS Dedekian cho biết. Ở châu Âu và châu Mỹ, người ta nhận thấy trong ṿng 180 năm qua tuổi dậy th́ đang giảm đi với tốc độ 1 - 3 tháng trong mỗi 10 năm. Những năm gần đây, tại Mỹ, tuổi dậy th́ của phái nữ là 8 - 13 tuổi c̣n phái nam là 9 - 14 tuổi.
Ở ta chưa có thống kê về tuổi dậy th́ và nhiều người thường căn cứ vào câu nói của ông bà xưa: "Nữ thập tam, nam thập lục". Theo PGS Nguyễn Hữu Đức nhận định, nếu cho rằng ông bà xưa ghi nhận tuổi dậy th́ hơi trễ do quan sát những biểu hiện đă thật rơ nét của lứa tuổi này, cộng với tuổi dậy th́ trải qua thời gian dài có giảm, th́ tuổi dậy th́ của bé gái ở nước ta phải từ 8 tuổi trở lên, bé trai phải từ 9 tuổi trở lên. Như vậy, nếu bé gái trổ mă ở tuổi là 8 hoặc nhỏ hơn 8 với các dấu hiệu phát dục như ngực nở to, có kinh nguyệt, nổi mụn, mọc lông nách hoặc lông mu nhiều, tăng chiều cao nhanh chóng; bé trai ở tuổi là 9 hay nhỏ hơn với các dấu hiệu miệng đă đầy ria mép, tăng kích thước dương vật hay tinh hoàn, giọng nói trầm đi... th́ có thể coi là đă bị dậy th́ sớm.
Các chất gây dẫn thường được dùng làm chất dẻo cho các sản phẩm như: b́nh sữa, đầu núm vú giả, đồ chơi nhựa... cũng là tác nhân khiến trẻ bị dậy th́ sớm
Những chứng cứ t́m ra thủ phạm...
Ngày càng nhiều trường hợp dậy th́ sớm ở trẻ em đă khiến giới khoa học lúng túng, song chưa có kết luận cuối cùng nào, mà chỉ đưa ra những đánh giá có tính suy đoán. Một số thầy thuốc lo ngại hiện tượng này là hậu quả từ sự phổ biến của các loại hóa chất, mỹ phẩm và các chất gây ô nhiễm môi trường, gọi chung là endocrine disruptors, tức những chất gây rối loạn nội tiết, có thể là nguyên nhân phát triển sớm của các cơ quan chức năng sinh lư liên quan như vú, cơ quan sinh dục và những triệu chứng khác của tuổi dậy th́.
Khả năng nhất của hiện tượng này có liên quan đến sự phơi nhiễm với các loại thuốc, hóa mỹ phẩm và hóa chất gia dụng. Bệnh nhi đầu tiên của BS Dedekian có những vấn đề về nội tiết tố và di truyền, đặc biệt là một khối u rất hiếm gặp ở năo trước khi chứng dậy th́ sớm được phát hiện. Bé gái này có mức testosterone cao hơn... 100 lần so với b́nh thường, tương đương mức trung b́nh của một thanh niên trưởng thành... Chỉ khi lấy mẫu xét nghiệm tại nhà, ông mới phát hiện cha bé từng sử dụng loại kem testosterol bôi trên da mua từ một Cty hóa dược t́nh dục. Từ việc tiếp xúc với da của cha, cô bé đă vô t́nh bị phơi nhiễm và hấp thu testosterol, là nguyên nhân của hiện tượng mọc lông sinh dục sớm và phát triển vú ở bé gái, và anh trai bé cũng có một số vấn đề hành vi gây hấn rất sớm...
Ngoài ra, dậy th́ sớm đă được ghi nhận ở những bé hay uống sữa ḅ, dùng các sản phẩm chế biến từ sữa ḅ, ăn thịt heo, gà bị nhiễm estrogen. Lâu nay trong chăn nuôi công nghiệp người ta vẫn hay lạm dụng nhiều chất gọi là "hoóc môn tăng trưởng" nhằm thúc các con vật nuôi phát triển. Trong các hoóc môn tăng trưởng đó có estrogen hoặc các tiền chất có thể chuyển hóa thành estrogen. Estrogen từ bên ngoài môi trường đưa vào cơ thể người được gọi là xenoestrogen. Bé gái chưa đến tuổi dậy th́ nhưng lại tiếp xúc với xenoestrogen do tiêu thụ sản phẩm từ chăn nuôi công nghiệp sẽ có nguy cơ dậy th́ sớm. Estrogen chính là một hoóc môn sinh dục nữ. Cơ thể bé gái chưa dậy th́ nhưng do tiếp xúc với xenoestrogen xem như có một lượng estrogen có trong cơ thể, nó sẽ kích hoạt vùng dưới đồi và tuyến yên ở năo tiết ra các estrogen này hướng dục (gonadotropins) đánh thức buồng trứng làm việc và làm xuất hiện sớm những hiện tượng đặc trưng của giới tính nữ.
Cho đến nay đă có những chứng cứ xác đáng cho thấy bé gái dậy th́ sớm do nhiễm các "dẫn chất phtalat". Dẫn chất phtalat gồm nhiều chất hữu cơ như monobutyl phtalat (MBP), dibutyl phtalat (DBP), benzylbutyl phtalat (BZBP), diethylhexyl phtalat (DEHP), monomethyl phtalat (MMP),… Các dẫn chất này thường được dùng làm chất hóa dẻo cho các bao b́ nhựa như chai, can, túi, bao, đầu núm vú, b́nh sữa, trong đồ chơi trẻ con bằng chất dẻo, nhựa…
Trong quá tŕnh sử dụng các sản phẩm này, các dẫn chất phtalat nếu bị một tác động nào đó sẽ thôi ra (ngấm ra từ từ) và theo đường tiêu hóa vào trong cơ thể. Tác hại của chúng là làm xáo trộn nội tiết, khiến trẻ bị dậy th́ sớm trước tuổi. Một công tŕnh nghiên cứu năm 2009 của Chou YY và cộng sự thực hiện tại khoa y, Đại học quốc gia Chen Kung (Đài Loan) trên 30 bé gái dậy th́ sớm so với 33 bé gái b́nh thường cho thấy, trong nước tiểu bé gái dậy th́ sớm chứa lượng MMP cao hơn nhiều so với bé gái b́nh thường, và kết luận MMP có thể là một nguyên nhân môi trường gây dậy th́ sớm ở bé gái Đài Loan.
http://plxh.vcmedia.vn/Images/Uploaded/Share/2011/11/20/tangtruong.jpg
Những khuyến cáo
Mặc dù căn bệnh này không chết người ngay nhưng khiến tâm sinh lư của trẻ phát triển không b́nh thường và là nguy cơ dẫn đến những bệnh nguy hiểm khác. Cũng về t́nh trạng trẻ dậy th́ sớm, theo PGS Nguyễn Thị Hoàn, Trưởng khoa Nội tiết, Bệnh viện nhi Trung ương, dậy th́ sớm được phân thành hai loại: dậy th́ sớm thật và dậy th́ sớm giả. Dậy th́ sớm thật có sự kích hoạt của năo (do u năo, tổn thương năo, teo năo, động kinh, u nang buồng trứng, u tuyến thượng thận...) rất dễ dẫn đến tử vong. Dậy th́ sớm giả là dậy th́ sớm hoóc môn sinh dục, ở bé gái là u nang buồng trứng, bé trai là tăng sản thượng thận bẩm sinh. Trẻ dậy th́ sớm do u năo ít gặp hơn nhưng khó điều trị hơn, c̣n dậy th́ sớm giả rất thường gặp và nếu điều trị sớm trước 5 tuổi có thể chữa khỏi.
Bệnh dậy th́ sớm sẽ làm cho bản thân đứa trẻ cảm thấy sợ hăi, bất an, xấu hổ với bạn bè, cha mẹ th́ lo lắng. Không những thế, những đứa trẻ này luôn cao hơn hẳn so với trẻ cùng lứa tuổi, nhưng về sau (khi trưởng thành) lại có thân h́nh tương đối thấp lùn do thời điểm bắt đầu tăng và ngừng phát triển chiều cao cơ thể đến sớm hơn. Mặt khác, những đứa bé này mặc dù dậy th́ sớm về sinh lư nhưng tâm lư lại không phát triển nên rất dễ bị kẻ xấu lợi dụng quấy rối t́nh dục. Đấy là chưa kể trẻ em gái dậy th́ sớm có nguy cơ mắc những căn bệnh ung thư: Ung thư vú, ung thư dạ con, ung thư buồng trứng... cao hơn trẻ b́nh thường, c̣n trẻ nam dậy th́ sớm có thể bị bệnh vô sinh.
Theo PGS Nguyễn Thị Hoàn, dậy th́ sớm là một bệnh lư không pḥng ngừa được mà chỉ có thể khuyến cáo và giáo dục để các bậc phụ huynh, các cháu hiểu rơ hơn về những giai đoạn, dấu hiệu phát triển sinh lư của cơ thể, phát hiện và điều trị sớm để hạn chế ảnh hưởng của bệnh. Cha mẹ cần hết sức quan tâm tới con cái, khi trẻ có bất kỳ dấu hiệu phát triển bất thường như trẻ trai: ăn khỏe, cơ bắp phát triển, hiếu động, nghịch bộ phận sinh dục, trẻ gái có núm vú to, thủ dâm... cần phải cho trẻ đi khám ngay. Việc phát hiện và điều trị sớm trước 5 tuổi cho các trẻ có biểu hiện dậy th́ sớm giả có thể chữa khỏi được, điều quan trọng nhất là phải xác định được nguyên nhân của bệnh lư. Một thực trạng nguy hiểm là ở nông thôn hiện nay, do nhận thức của người dân c̣n hạn chế nên phần đông mọi người không cho dậy th́ sớm ở trẻ là một căn bệnh và không đưa đi khám. Do đó, cần phải đẩy mạnh hơn nữa công tác giáo dục giới tính cho trẻ tại các nhà trường và cộng đồng.
Hoan Ca
Trên thế giới những trường hợp mắc phải bệnh lạ này không phải hiếm, đặc biệt là ở các quốc gia phát triển, thế nhưng căn bệnh này ở Việt Nam thời gian gần đây mới được chú ư nhiều hơn, khi biết được một bé trai mới 3 tuổi đă bắt đầu có biểu hiện dậy th́…
Cần cảnh giác khi thấy “con ḿnh lớn nhanh quá”
Bộ phận sinh dục phát triển như người trưởng thành, bệnh nhân 3 tuổi tên N. nhà ở TP HCM vừa được các bác sĩ khoa Thận nội tiết, Bệnh viện Nhi đồng 2, tiếp nhận điều trị. Đây là hiện tượng dậy th́ sớm rất hiếm gặp. Người nhà bệnh nhân cho hay, vùng kín của bé bắt đầu mọc lông rậm và "chỗ ấy" cũng thay đổi dần như một người đàn ông trưởng thành từ khi bé lên 2. Lo lắng, phụ huynh đưa bé đến bệnh viện khám. Tại khoa Thận nội tiết Bệnh viện Nhi đồng 2, các xét nghiệm nội tiết chuyên sâu không t́m thấy nguyên nhân gây dậy th́ sớm ở bé. Đến khi bệnh viện này phối hợp hội chẩn cùng các chuyên gia Australia, nguyên nhân mới được xác định do suy tuyến thượng thận.
Tiến sĩ, bác sĩ Trần Thị Mộng Hiệp, Trưởng khoa Thận nội tiết, Bệnh viện Nhi Đồng 2 cho biết, đây là ca rất hiếm gặp. Thứ nhất là trẻ dậy th́ sớm ở tuổi quá nhỏ, thứ hai nguyên nhân suy tuyến thượng thận khiến bé dậy th́ sớm thuộc thể không điển h́nh. Sau khi có kết luận nguyên nhân gây bệnh, bệnh nhi đang được các bác sĩ tiến hành chữa trị. "Tuy nhiên điều trị dậy th́ sớm, cần phải có thời gian" - bác sĩ Hiệp nói.
Theo các tài liệu về dậy th́ sớm, đây là hiện tượng trẻ chưa đến độ tuổi trưởng thành (thường dưới 10 tuổi) lại có những biểu hiện phát triển bất thường về chiều cao, cơ quan sinh dục như ngực, có kinh nguyệt (đối với bé gái). Bệnh cần được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời để tránh t́nh trạng bé phát triển bất thường về sau. Dậy th́ sớm có thể có căn nguyên từ bệnh cảnh u năo, u buồng trứng, u tuyến thượng thận… Bệnh dễ khiến trẻ bị ảnh hưởng tâm sinh lư do thấy ḿnh quá khác thường so với bạn bè. Chính v́ thế, theo các bác sĩ, khi thấy con ḿnh có những biểu hiện lạ như mọc lông vùng kín, bé trai có râu rậm, ngực bé gái to dần như người trưởng thành, bé trai cao to bất thường th́ nên đưa trẻ đến các chuyên khoa nội tiết để khám.
Không chỉ ở Việt Nam, mà trên thế giới nhiều bậc cha mẹ ngạc nhiên khi con ḿnh lớn nhanh quá, nhưng ít ai có sự chuẩn bị cho những ǵ mà BS Micheal Dedekian và các đồng nghiệp ở ĐH Massachusetts Medical School gọi là dậy th́ sớm (early-puberty). Mặc dù vẫn c̣n ở tuổi mẫu giáo, nhưng cơ thể bé Anne Smith đă có những hiện tượng của một thiếu nữ dậy th́: nhũ hoa phát triển và lông sinh dục bắt đầu có.
Ít nhất đă có 5 trường hợp như thế được các chuyên gia nội tiết nhi khoa ở San Diego ghi nhận. Nhiều trường hợp trẻ em đă có những dấu hiệu dậy th́ rất sớm, một sự bùng nổ tương tự như... bệnh dịch, BS Dedekian cho biết. Ở châu Âu và châu Mỹ, người ta nhận thấy trong ṿng 180 năm qua tuổi dậy th́ đang giảm đi với tốc độ 1 - 3 tháng trong mỗi 10 năm. Những năm gần đây, tại Mỹ, tuổi dậy th́ của phái nữ là 8 - 13 tuổi c̣n phái nam là 9 - 14 tuổi.
Ở ta chưa có thống kê về tuổi dậy th́ và nhiều người thường căn cứ vào câu nói của ông bà xưa: "Nữ thập tam, nam thập lục". Theo PGS Nguyễn Hữu Đức nhận định, nếu cho rằng ông bà xưa ghi nhận tuổi dậy th́ hơi trễ do quan sát những biểu hiện đă thật rơ nét của lứa tuổi này, cộng với tuổi dậy th́ trải qua thời gian dài có giảm, th́ tuổi dậy th́ của bé gái ở nước ta phải từ 8 tuổi trở lên, bé trai phải từ 9 tuổi trở lên. Như vậy, nếu bé gái trổ mă ở tuổi là 8 hoặc nhỏ hơn 8 với các dấu hiệu phát dục như ngực nở to, có kinh nguyệt, nổi mụn, mọc lông nách hoặc lông mu nhiều, tăng chiều cao nhanh chóng; bé trai ở tuổi là 9 hay nhỏ hơn với các dấu hiệu miệng đă đầy ria mép, tăng kích thước dương vật hay tinh hoàn, giọng nói trầm đi... th́ có thể coi là đă bị dậy th́ sớm.
Các chất gây dẫn thường được dùng làm chất dẻo cho các sản phẩm như: b́nh sữa, đầu núm vú giả, đồ chơi nhựa... cũng là tác nhân khiến trẻ bị dậy th́ sớm
Những chứng cứ t́m ra thủ phạm...
Ngày càng nhiều trường hợp dậy th́ sớm ở trẻ em đă khiến giới khoa học lúng túng, song chưa có kết luận cuối cùng nào, mà chỉ đưa ra những đánh giá có tính suy đoán. Một số thầy thuốc lo ngại hiện tượng này là hậu quả từ sự phổ biến của các loại hóa chất, mỹ phẩm và các chất gây ô nhiễm môi trường, gọi chung là endocrine disruptors, tức những chất gây rối loạn nội tiết, có thể là nguyên nhân phát triển sớm của các cơ quan chức năng sinh lư liên quan như vú, cơ quan sinh dục và những triệu chứng khác của tuổi dậy th́.
Khả năng nhất của hiện tượng này có liên quan đến sự phơi nhiễm với các loại thuốc, hóa mỹ phẩm và hóa chất gia dụng. Bệnh nhi đầu tiên của BS Dedekian có những vấn đề về nội tiết tố và di truyền, đặc biệt là một khối u rất hiếm gặp ở năo trước khi chứng dậy th́ sớm được phát hiện. Bé gái này có mức testosterone cao hơn... 100 lần so với b́nh thường, tương đương mức trung b́nh của một thanh niên trưởng thành... Chỉ khi lấy mẫu xét nghiệm tại nhà, ông mới phát hiện cha bé từng sử dụng loại kem testosterol bôi trên da mua từ một Cty hóa dược t́nh dục. Từ việc tiếp xúc với da của cha, cô bé đă vô t́nh bị phơi nhiễm và hấp thu testosterol, là nguyên nhân của hiện tượng mọc lông sinh dục sớm và phát triển vú ở bé gái, và anh trai bé cũng có một số vấn đề hành vi gây hấn rất sớm...
Ngoài ra, dậy th́ sớm đă được ghi nhận ở những bé hay uống sữa ḅ, dùng các sản phẩm chế biến từ sữa ḅ, ăn thịt heo, gà bị nhiễm estrogen. Lâu nay trong chăn nuôi công nghiệp người ta vẫn hay lạm dụng nhiều chất gọi là "hoóc môn tăng trưởng" nhằm thúc các con vật nuôi phát triển. Trong các hoóc môn tăng trưởng đó có estrogen hoặc các tiền chất có thể chuyển hóa thành estrogen. Estrogen từ bên ngoài môi trường đưa vào cơ thể người được gọi là xenoestrogen. Bé gái chưa đến tuổi dậy th́ nhưng lại tiếp xúc với xenoestrogen do tiêu thụ sản phẩm từ chăn nuôi công nghiệp sẽ có nguy cơ dậy th́ sớm. Estrogen chính là một hoóc môn sinh dục nữ. Cơ thể bé gái chưa dậy th́ nhưng do tiếp xúc với xenoestrogen xem như có một lượng estrogen có trong cơ thể, nó sẽ kích hoạt vùng dưới đồi và tuyến yên ở năo tiết ra các estrogen này hướng dục (gonadotropins) đánh thức buồng trứng làm việc và làm xuất hiện sớm những hiện tượng đặc trưng của giới tính nữ.
Cho đến nay đă có những chứng cứ xác đáng cho thấy bé gái dậy th́ sớm do nhiễm các "dẫn chất phtalat". Dẫn chất phtalat gồm nhiều chất hữu cơ như monobutyl phtalat (MBP), dibutyl phtalat (DBP), benzylbutyl phtalat (BZBP), diethylhexyl phtalat (DEHP), monomethyl phtalat (MMP),… Các dẫn chất này thường được dùng làm chất hóa dẻo cho các bao b́ nhựa như chai, can, túi, bao, đầu núm vú, b́nh sữa, trong đồ chơi trẻ con bằng chất dẻo, nhựa…
Trong quá tŕnh sử dụng các sản phẩm này, các dẫn chất phtalat nếu bị một tác động nào đó sẽ thôi ra (ngấm ra từ từ) và theo đường tiêu hóa vào trong cơ thể. Tác hại của chúng là làm xáo trộn nội tiết, khiến trẻ bị dậy th́ sớm trước tuổi. Một công tŕnh nghiên cứu năm 2009 của Chou YY và cộng sự thực hiện tại khoa y, Đại học quốc gia Chen Kung (Đài Loan) trên 30 bé gái dậy th́ sớm so với 33 bé gái b́nh thường cho thấy, trong nước tiểu bé gái dậy th́ sớm chứa lượng MMP cao hơn nhiều so với bé gái b́nh thường, và kết luận MMP có thể là một nguyên nhân môi trường gây dậy th́ sớm ở bé gái Đài Loan.
http://plxh.vcmedia.vn/Images/Uploaded/Share/2011/11/20/tangtruong.jpg
Những khuyến cáo
Mặc dù căn bệnh này không chết người ngay nhưng khiến tâm sinh lư của trẻ phát triển không b́nh thường và là nguy cơ dẫn đến những bệnh nguy hiểm khác. Cũng về t́nh trạng trẻ dậy th́ sớm, theo PGS Nguyễn Thị Hoàn, Trưởng khoa Nội tiết, Bệnh viện nhi Trung ương, dậy th́ sớm được phân thành hai loại: dậy th́ sớm thật và dậy th́ sớm giả. Dậy th́ sớm thật có sự kích hoạt của năo (do u năo, tổn thương năo, teo năo, động kinh, u nang buồng trứng, u tuyến thượng thận...) rất dễ dẫn đến tử vong. Dậy th́ sớm giả là dậy th́ sớm hoóc môn sinh dục, ở bé gái là u nang buồng trứng, bé trai là tăng sản thượng thận bẩm sinh. Trẻ dậy th́ sớm do u năo ít gặp hơn nhưng khó điều trị hơn, c̣n dậy th́ sớm giả rất thường gặp và nếu điều trị sớm trước 5 tuổi có thể chữa khỏi.
Bệnh dậy th́ sớm sẽ làm cho bản thân đứa trẻ cảm thấy sợ hăi, bất an, xấu hổ với bạn bè, cha mẹ th́ lo lắng. Không những thế, những đứa trẻ này luôn cao hơn hẳn so với trẻ cùng lứa tuổi, nhưng về sau (khi trưởng thành) lại có thân h́nh tương đối thấp lùn do thời điểm bắt đầu tăng và ngừng phát triển chiều cao cơ thể đến sớm hơn. Mặt khác, những đứa bé này mặc dù dậy th́ sớm về sinh lư nhưng tâm lư lại không phát triển nên rất dễ bị kẻ xấu lợi dụng quấy rối t́nh dục. Đấy là chưa kể trẻ em gái dậy th́ sớm có nguy cơ mắc những căn bệnh ung thư: Ung thư vú, ung thư dạ con, ung thư buồng trứng... cao hơn trẻ b́nh thường, c̣n trẻ nam dậy th́ sớm có thể bị bệnh vô sinh.
Theo PGS Nguyễn Thị Hoàn, dậy th́ sớm là một bệnh lư không pḥng ngừa được mà chỉ có thể khuyến cáo và giáo dục để các bậc phụ huynh, các cháu hiểu rơ hơn về những giai đoạn, dấu hiệu phát triển sinh lư của cơ thể, phát hiện và điều trị sớm để hạn chế ảnh hưởng của bệnh. Cha mẹ cần hết sức quan tâm tới con cái, khi trẻ có bất kỳ dấu hiệu phát triển bất thường như trẻ trai: ăn khỏe, cơ bắp phát triển, hiếu động, nghịch bộ phận sinh dục, trẻ gái có núm vú to, thủ dâm... cần phải cho trẻ đi khám ngay. Việc phát hiện và điều trị sớm trước 5 tuổi cho các trẻ có biểu hiện dậy th́ sớm giả có thể chữa khỏi được, điều quan trọng nhất là phải xác định được nguyên nhân của bệnh lư. Một thực trạng nguy hiểm là ở nông thôn hiện nay, do nhận thức của người dân c̣n hạn chế nên phần đông mọi người không cho dậy th́ sớm ở trẻ là một căn bệnh và không đưa đi khám. Do đó, cần phải đẩy mạnh hơn nữa công tác giáo dục giới tính cho trẻ tại các nhà trường và cộng đồng.
Hoan Ca