vuitoichat
12-03-2011, 10:10
Mấy tuần trước đă nghe phong phanh rằng Quán Cụ Hồbên Paris đang gặp nạn. Người ta cho côn đồ đến đập phá quán. T́m hiểu sự t́nh qua bài viết dưới đây và bài của Thanh Thảo mới biết rằng “người ta” ở đây rất có thể là … người quen. Thật khó tin, nhưng chuyện có thật. Giữa thành phố văn minh mà hành xử như thế th́ coi sao được.
Quán Cụ Hồ là một cái tên thân thương mà thực khác đặt tên cho nhà hàng Foyer Vietnam ở Paris (Pháp). Gọi là Quán Cụ Hồ là v́ quán có treo ảnh cụ Hồ (tôi đoán thế). Tấm ảnh nghe nói là của một nhà báo Pháp chụp lúc cụ Hồ thanh thản … hút thuốc, phía dưới có câu của ông cụ Không có ǵ quí hơn Độc lập Tự do. Quán năm ngay giữa ḷng thành phố Paris “hoa lệ”, do nhà thơ Vơ Văn Thận làm đầu bếp. Quán Cụ Hồ là địa điểm lui lại của đồng hương Việt Nam, là “trụ sở” của giới sinh viên du học tại Pháp trước 1975. Sau này, quán thuộc quyền quản lí của Đại sứ quán Việt Nam. Tôi cũng có cơ duyên ghé qua quán này cách đây vài năm trong một chuyến công tác bên Ư và tạt qua Paris gặp bạn bè. Tôi cũng có một tấm ảnh chụp dưới tấm ảnh nổi tiếng này, và xem đó là một kỉ niệm khó quên.
http://vietsciences.free.fr/nhipcaubandoc/tinvuibuon/images/uvau-aig.jpg
H́nh chụp ở Paris vào ngày 25/1/2005 tại “Quán Cụ Hồ”. Người ngồi phía sau tôi là anh Hà Dương Tuấn (cũng là một cây viết rất hay của Diễn Đàn). Phía phải (từ trong ra ngoài) là Bs Vũ Ngọc Quỳnh, anh Phạm Ngọc Tới và chị Uyên.
Tôi có thể nói rằng đây là một quán rất Việt Nam, từ thức ăn ngon đến cách trang trí. Đến đó, bạn sẽ thấy ấm ḷng, v́ nghe được tiếng Việt và ăn thức ăn Việt đă đành mà c̣n nhận được sự tiếp đón ân cần của chủ quán. Ấy thế mà đọc bản tin dưới đây mới biết là Quán Cụ Hồ đang gặp nạn. Người ta muốn lấy lại quán để khai thác cho mục tiêu nào đó. Thương lượng không xong hay sao ấy mà người ta cho côn đồ đến đập phá quán. Thật khó tin là đập phá Quán Cụ Hồ!
Tuy không biết “người ta” là ai, nhưng đọc bài dưới đây và bài của Thanh Thảo th́ h́nh như là “người quen”. Cách hành xử thô bạo và giang hồ này cũng rất quen thuộc với nhiều người ở trong nước. Thật là khó tin khi giữa Paris mà người ta (ủa quên, người quen) hành xử như thế. Xin mượn câu nói của Trịnh Công Sơn để nhắc các bác người quen là sống ở đời cần tử tế với nhau.
NVT
===
http://www.diendan.org/viet-nam/ai-gui-con-111o-toi-cuop-pha-quan-cu-ho/
Ai gửi côn đồ tới cướp phá “Quán Cụ Hồ” ?
Phóng Viên
Khoảng 8 giờ sáng ngày thứ bảy 12.11.2011, một nhóm khoảng 10 người, hầu hết là người Pháp đă tới Foyer Việt Nam, ở số 80, rue Monge (quận 5, Paris). Họ đập vỡ một ô kính ở cổng vào, bẻ khóa, đột nhập vào quán ăn. Sau đó, toán người này triển khai như một đội biệt động đă được chuẩn bị và tập dượt khá kỹ càng : ba bốn người leo ngay lên lầu, đánh thức những người ở tầng lầu, xô đẩy họ vào trong một căn pḥng, không cho họ mặc áo ấm, cấm họ đi tiểu, dùng một tấm ván đă chuẩn bị sẵn, bịt ngay cánh cửa dẫn ra cầu thang xuống nhà ; sáu bảy người c̣n lại, ở tầng trệt, chia nhau công việc : người th́ dán kín tất cả các khung cửa kính nh́n ra hai mặt đường (phố Monge và phố Pestalozzi) khiến cho người qua lại không trông thấy ǵ diễn ra bên trong. Chỉ thấy mấy tấm áp phích mới toanh, nói “Foyer đóng cửa để sửa sang”.
http://www.diendan.org/viet-nam/ai-gui-con-111o-toi-cuop-pha-quan-cu-ho/congkhoa.jpg
Kẻ lạ đập vỡ ô kính, bẻ khóa, đột nhập, bít hai cánh cửa kính và khóa chặt ở bên trong, cho đến khi công an h́nh sự, được lệnh Công tố viện, buộc hỏ phải mở cửa.
Bốn giờ sau, khi Foyer được giải tỏa, người nào có dịp bước vào nhà, đứng từ phía cái quầy, nơi có treo bức ảnh chủ tịch Hồ Chí Minh, nh́n bao quát hai gian pḥng xếp theo h́nh thước thợ, sẽ không thể nào nhận ra quán ăn quen thuộc : tất cả đă đảo lộn, bộn bề, tung tóe. Nhân viên (những sinh viên phục vụ quán ăn) đi t́m ngay vật dụng thiết thân nhất của họ : hai cái máy tính xách tay (laptop) đă không cánh mà bay. Một cái laptop thứ ba cũng biến mất, cùng với hồ sơ tư liệu của một nhà báo Việt Nam, ông Hồ Nhật Thảo (đài truyền h́nh Quảng Ngăi) và tư liệu kinh doanh của chủ nhân chiếc máy : ông Hồ Nhật Chung (1). Hai anh em Thảo & Chung là con trai nhà thơ Thanh Thảo, được mời sang dự Liên hoan phim tài liệu truyền h́nh ở Milano (Ư), trên đường về, ghé qua thăm “chú Thận” và ngủ đêm để ngày mai chủ nhật, bay về Thành phố Hồ Chí Minh. Chính hai anh, sáng nay, đang ngủ ở trên căn pḥng nhỏ trên lầu, đă bị kẻ lạ xông vào pḥng, dựng dậy, và xô đẩy sang pḥng “chú Thận”. Đó là căn pḥng của vợ chồng ông Vơ Văn Thận, người phụ trách quán Monge từ 11 năm nay (xem bài Quán Cụ Hồ và nhà thơ chủ quán). Thế là hai anh em Thảo & Chung sẽ bị giam lỏng trong pḥng này gần ba tiếng đồng hồ, cùng hai cháu gái 8 tuổi và 5 tuổi, con gái ông Thận, trong khi cha mẹ hai cháu t́m cách đi xuống nhà để kêu cứu. Giờ chúng tôi viết bài này, chủ nhà chưa kiểm kê xong những vật dụng bị cướp đi, những bức tranh (Quán Monge đă tổ chức nhiều cuộc triển lăm, và chủ quán cũng là một nhà sưu tầm tranh) đă biến mất… Cũng nên thêm : lục trong đống giấy tờ tung tóe dưới đất, nhà báo Hồ Nhật Thảo vui mừng nhặt lên chiếc phong b́ màu đỏ, trong đó một “chú”, bạn của nhà thơ Thanh Thảo, đă để 600 Euros nhờ mang về cho gia đ́nh ở Đà Nẵng. Niềm vui không dài quá vài giây : phong b́ rỗng không…
Đội “biệt động” đó là ai ? Tại sao họ dám ngang nhiên làm việc này giữa thanh thiên bạch nhật, giữa Khu Latinh, trung tâm thủ đô nước Pháp ? Vẫn biết đây là sáng thứ bảy, vào đúng dịp người Pháp nghỉ bắc cầu ba ngày (từ thứ sáu 11.11 kỉ niệm ngày đại thắng Thế chiến lần thứ nhất, đến tối chủ nhật), thành phố vắng hẳn đi, nhiều người (trong đó có quan chức trách nhiệm) đi nghỉ xa. Đứng đầu là một người tự xưng là được đại sứ quán Việt Nam ủy quyền “quản lư” Foyer Việt Nam, nhưng không phải là nhân viên ngoại giao. Người này, theo chủ quán, mấy tuần trước đă đe dọa “Fais attention à tes enfants” (Coi chừng mấy đứa con của mày), khiến ông Thận đă phải thông báo cho công an quận 5 ghi nhận sự cố. Dù là nhà ngoại giao (với những đặc quyền miễn trừ kèm theo) hay không, th́ tại một nước dân chủ pháp quyền, không ai có quyền đột nhập vào một căn nhà, xô đẩy (nghĩa là bạo hành) người trong nhà. Chỉ có nhân viên công lực, thi hành lệnh của ṭa án, mới có quyền đột nhập như vậy. Đằng này, dù có mang một luật sư (tập sự chăng ?) đi theo, người đó không hề có trong tay một quyết định của ṭa án, v́ vụ việc tranh chấp ở quán Monge kéo dài từ hai năm nay, chưa ngă ngũ, chưa hề được đưa ra ṭa, kéo dài v́ phía “chủ” (đại sứ quán Việt Nam và trong một thời gian dài, Hội người Việt Nam tại Pháp) chỉ một mực đ̣i sa thải ông Thận và nhân viên mà không chịu gặp và thương lượng với luật sư của ông Thận về các điều khoản bồi thường.
http://www.diendan.org/viet-nam/ai-gui-con-111o-toi-cuop-pha-quan-cu-ho/ngonngang.jpg
Một góc hiện trường sau khi được giải tỏa : ngổn ngang đồ nghề thợ mộc, cửa xẻ để bít cửa ra vào
Khó hiểu thật, nhưng 8g, 9g, 10g… điều “khó hiểu” xem ra đă gần thành sự thật : gian hàng quán ăn được che kín đă được “đội biệt động” làm chủ hoàn toàn, gia đ́nh ông Thận (trong đó có hai cháu gái nhỏ đang gào khóc) bị giam lỏng trên lầu. Vợ chồng ông Thận gọi điện thoại cho ông luật sư, luật sư Hirbod Dehghani-Azar đang ở xa, sớm nhất một giờ nữa mới tới nơi. Họ gọi công an quận 5. Công an tới nơi, không can thiệp, đi về. Nghe đâu họ được thông báo trước là sáng nay, sứ quán sẽ gửi người tới sửa sang quán hàng, vậy thôi. Kịch bản được chuẩn bị kỹ càng dường như đă gần tới thời điểm hoàn thành : chiếm lĩnh bằng bạo lực, đặt trước sự đă rồi, từ đó có kiện cáo ǵ, sẽ hạ hồi phân giải, quan hệ ngoại giao Pháp-Việt đang phát triển tốt đẹp, lẽ nào chính phủ Pháp lại quan tâm tới cái chuyện “nhỏ như con thỏ”, nhỏ hơn cả cú đạp bên bờ hồ Hoàn Kiếm hôm nào.
Chỉ có một điều : chính phủ Pháp sẽ nghĩ sao, không biết, nhưng chính phủ Pháp chỉ là cơ quan hành pháp. Tại một nước pháp quyền, c̣n có lập pháp, và tư pháp. Tư pháp là những quan ṭa, thẩm phán, công tố viên…, là những luật sư, là pháp luật. Ở cạnh quán Monge, có một người nhỏ nhắn, đến ăn ở đây từ mười năm nay, trở thành thân thiện với chủ quán. Cách đây một tuần, ông khách hàng xóm thấy bản kiến nghị (xem bài của nhà thơ Thanh Thảo), hỏi chuyện, kư tên, và tự giới thiệu : “Tôi là thẩm phán Pascal L. Có chuyện ǵ cần, ông bà cứ gọi tôi”. Thế là sáng nay, nhận được điện thoại cầu cứu, ông thẩm phán đă bỏ ngày nghỉ cuối tuần, chạy tới ngay. Hỏi rơ sự t́nh, ông đă điện thoại ngay cho Viện công tố. Cuối cùng, cảnh sát h́nh sự và công an Quận 5 đă được lệnh của Viện công tố Paris, đến ngay quán Monge, buộc nhóm người đột nhập phải mở cửa, tŕnh giấy tờ căn cước, và ra về tay không, phải để lại hiện trường mọi thứ đồ nghề lỉnh kỉnh, người chủ xướng phải đưa về quận công an để “giải tŕnh”. Vợ chồng ông Vơ Văn Thận và nhân viên, hai anh em Thảo & Chung đă trở vào quán ăn. 13g00. Quá muộn để mở cửa buổi trưa, khiến cho nhiều khách quen phải sững sờ. Họ đứng ngoài, tṛ chuyện với bà hàng hoa, ông hiệu sách.. hàng xóm. “Chuyện ǵ mà quái đản thế”. “Họ tưởng họ đang ở nước nào vậy ?”…
Tối nay, chúng tôi tới quán Monge : đèn nến sáng trưng, khách quen khách lạ ngồi ăn phở, nem, bún ḅ… Như b́nh thường, nhưng bên ngoài, c̣n mấy tấm ván gỗ đầy đinh 10 phân nhọn hoắt, dấu tích của mấy “cánh cửa” mà mấy vị khách không mời đă mang tới buổi sáng, đóng vội vào mấy khung cửa để “nội bất xuất ngoại bất nhập”.
Ở trên đă nói, tám chín người đột nhập bị cảnh sát rà soát trước khi cho phép ra khỏi quán Monge. Vậy tại sao ba cái laptop, không biết bao nhiêu bức tranh, vật dụng đă không cánh mà bay ? Theo một người hàng xóm : trước khi cảnh sát tới, người ta đă ra vào, chất đồ lên môt chiếc xe thùng đỗ leo lên hè đường, bên hông quán Monge. Đỗ trái luật, nên một nhân viên trật tự đă làm biên bản phạt. Nghĩa là công an hoàn toàn có thể xác định số đăng kư và chủ của chiếc xe …
Nhưng đó không phải là công việc của phóng viên. Công việc của phóng viên đến đây vẫn chưa hết : tại sao có câu chuyện phi pháp quái đản này ? Ai đă gửi côn đồ đến cướp phá quán Cụ Hồ ? Trách nhiệm của sứ quán Việt Nam, của Hội người Việt Nam tại Pháp như thế nào ? Ông đại sứ vừa chân ướt chân ráo tŕnh quốc thư có được báo cáo ǵ về “kế hoạch tốc chiến tốc thắng” này ? Làm sao giải quyết một vấn đề lẽ ra khá đơn giản nếu người ta biết trọng công bằng và ṣng phẳng, nay đột nhiên trở thành rối rắm, tác hại khôn lường tới ḷng người, tới thanh danh của đất nước Việt Nam ? Những câu hỏi ấy, chúng tôi sẽ cố gắng điều tra để mang lại câu trả lời trong một kỳ tới.
12.11.2011
Phóng Viên
(1) Tin giờ chót (trưa chủ nhật 13.11.11), hai anh em Thảo & Chung và nhân viên Foyer Việt Nam đă t́m lại được 3 cái laptop được người lạ gói kín và cất giấu kỹ lưỡng dưới một đống đồ vật. Thế là Hồ Nhật Thảo và Hồ Nhật Chung đêm nay có thể cất cánh trở về. Tuy trong ḷng c̣n dằn vặt v́ số tiền 600 € không cánh mà bay, số tiền mà họ nhận mang về cho người thân của một Việt kiều.
====
http://www.diendan.org/viet-nam/quan-cu-ho-va-nha-tho-chu-quan/
“QUÁN CỤ HỒ” VÀ NHÀ THƠ CHỦ QUÁN
thanh thảo
Năm 2003, lần đầu tiên tôi sang Paris tham dự liên hoan Thơ quốc tế Val-de-Marne, có một hôm nhà văn Đặng Tiến đón bố con tôi về nhà anh chơi. Trước khi đi, anh Đặng Tiến đưa chúng tôi đến Foyer Việt Nam đón chủ quán Vơ Văn Thận cùng đi cho vui. Gặp anh Thận tại quán Foyer, điều khiến tôi có cảm t́nh ngay với anh là cái cách đón khách xởi lởi, thân t́nh và thiệt thà của anh – một người quê Nam Bộ chính gốc. Điều thứ hai đập vào mắt tôi là ở nơi trang trọng nhất của quán có treo một tấm ảnh chụp chân dung Cụ Hồ. Đă có nhiều ảnh chân dung Cụ Hồ, nhưng đây là lần đầu tiên tôi thấy tấm ảnh này ngay tại Paris, mà anh Thận nói do một nhà báo Pháp chụp. Tấm ảnh rất thu hút, chụp Cụ Hồ đang thanh thản… hút thuốc, gương mặt sáng và cặp mắt rất có thần, bên dưới chú thích bằng tiếng Pháp câu nói bất hủ của Cụ Hồ : “ Không có ǵ quư hơn Độc lập Tự do ”. Nhà văn Đặng Tiến nói với tôi, chính v́ tấm ảnh này mà quán Foyer c̣n được gọi là “ Quán Cụ Hồ ” từ nhiều năm nay i.
http://www.diendan.org/viet-nam/quan-cu-ho-va-nha-tho-chu-quan/doanh_than.jpg
Vơ Văn Thận và TS. Lê Đăng Doanh, nguyên viện trưởng Viện Quản lư Kinh tế Trung ương. Chân dung chủ tịch Hồ Chí Minh treo trên tường là tác phẩm của nhà nhiếp ảnh và điến ảnh Roger Pic.
Th́ ra, ngay giữa trung tâm Paris vẫn tồn tại một cái quán thuần Việt mà nhà văn Đặng Tiến dịch cho tôi nghe nghĩa chữ “ Foyer ” là “ Mái ấm ”. Anh Đặng Tiến cũng kể tôi nghe về lịch sử ngôi nhà này. Hóa ra, gần ngôi nhà Foyer Việt Nam có một ngôi nhà mà ngày xưa Cụ Hồ đă có thời gian làm thợ ảnh trú ngụ tại đó ii. Nhà đă thay nhiều chủ, nhưng cấu trúc ngôi nhà vẫn gần như cũ, ấy là theo nhà văn Đặng Tiến nói. Bố con tôi đă tranh thủ sang viếng ngôi nhà ấy, không gặp được chủ nhà nhưng đă chụp được vài kiểu ảnh kỷ niệm.
Từ hôm ấy, quán Foyer và vợ chồng chủ quán Vơ Văn Thận đă thành thân thiết với tôi suốt thời gian tôi ở Pháp. Liền hai năm sau, năm 2004 và 2005, tôi đều có dịp sang Pháp, và Foyer Việt Nam đă thực sự trở thành “ Mái ấm ” của tôi. Mà đâu chỉ riêng tôi được hưởng may mắn ấy. Quán Foyer trong ṿng hơn 10 năm “ dưới thời ” chủ quán Vơ Văn Thận đă đón tiếp, đă thành nơi trú ngụ thân t́nh cho hàng trăm người Việt từ Việt Nam qua Pháp công tác hay thăm viếng. Và với ai, chủ quán Vơ Văn Thận cũng đều để lại trong họ những kỷ niệm khó quên v́ sự tiếp đón chân t́nh, chu đáo và hào hiệp.
Riêng tôi, ít nhất đă ba lần tôi có dịp sinh hoạt văn hóa văn nghệ tại quán Foyer vào ngày Chủ nhật, trong đó có lần tôi nói chuyện trước 50 anh chị em trí thức Việt kiều tại Pháp về Nhật kư Đặng Thùy Trâm. Cuộc nói chuyện rất ấm áp và thành công chính v́ nhờ sự ấm áp của “ Mái ấm ” Foyer và người chủ của nó. Tôi cũng biết, quán Foyer từ chỗ là một Hội quán của sinh viên du học tại Pháp trước năm 1975, sau này thuộc quyền quản lư của Đại sứ quán Việt Nam. Nhưng “ quan nha th́ xa, anh em ta mới gần ”, tôi bảo đảm, nếu đó chỉ đơn thuần là ngôi nhà do Đại sứ quán Việt Nam quản lư, th́ chẳng mấy ai, nhất là các văn nghệ sĩ, các nhà văn và nhà báo từ Việt Nam có dịp qua Pháp dám léo hánh đến ở. Chúng tôi nghèo thật, nhưng không phải bất cứ chỗ nào cũng tấp vào, nhất là những chỗ lạnh nhạt về t́nh cảm. Foyer Việt Nam và chủ quán Vơ Văn Thận, ngược hẳn lại, luôn tạo cho khách từ Việt Nam sang một cảm giác thân gần ấm cúng, cứ gợi cho họ về một quê nhà xa tít tắp, và bù đắp cho họ mỗi khi nỗi nhớ nhà “ len lén tâm tư ”. Chính chủ quán Thận đă làm nên diện mạo tinh thần và sự thu hút cho quán Foyer Việt Nam. Những món ăn thuần Việt ở quán Foyer cũng rất ngon, rất hạp khẩu vị người Việt, kể cả những người có “ gu ” thưởng thức cao về ẩm thực. Không phải cao lương mỹ vị, mà chính sự giản dị trong các món ăn, phản ánh sự giản dị thuần khiết của tâm hồn chủ nhân, đă khiến những món ăn ở quán này trở nên “ đậm đà khó quên ”. Tôi cũng đă viết ít nhất là 5 bài báo về quán Foyer và chủ quán của nó – nhà thơ Vơ Văn Thận cùng gia đ́nh anh. Những bài báo ấy đă được nhiều bạn đọc tại Việt Nam đọc. Nhưng không chỉ riêng tôi, nhiều anh chị em văn nghệ sĩ và nhà báo ghé qua quán Foyer, ăn ở tại quán Foyer đă viết không ít bài báo in trên các báo trong nước. Tôi c̣n nhớ, nhà văn Mai Quốc Liên c̣n nhiệt t́nh giới thiệu cả một chùm thơ của nhà thơ – chủ quán Vơ Văn Thận trên báo Văn Nghệ của Hội nhà văn Việt Nam số Tết. Ẩm thực và thơ cứ như quyện vào nhau, và lan tỏa.
Nói đến chủ quán Vơ Văn Thận và Foyer Việt Nam, tôi không sao quên được những nghĩa cử của gia đ́nh anh Thận và Foyer Việt Nam đối với đồng bào trong nước chịu thiên tai, lũ lụt. Hàng năm cứ đến mùa mưa băo, nhà thơ Vơ Văn Thận lại đều đặn gửi tiền về giúp bà con trong nước, qua cầu nối của tôi – một nhà báo. Gần đây nhất, mùa băo lũ năm 2010, gia đ́nh anh Thận đă gửi qua tôi 1500 Eu, nhờ tôi trao tận tay bà con bị thiên tai ở Quảng B́nh và Hà Tĩnh. Tôi đă nhờ đoàn cứu trợ t́nh nguyện của các kỹ sư và công nhân nhà máy lọc dầu Dung Quất ra tận vùng rốn lũ hai tỉnh Quảng B́nh và Hà Tĩnh để trao món quà của Foyer Việt Nam đă được chuyển thành lương thực và thực phẩm cho bà con đang đói lạnh. Sau lần ấy, nhà máy lọc dầu Dung Quất đă gửi biên nhận cùng với thư cảm ơn của Mặt trận Tổ quốc tỉnh Hà Tĩnh và Quảng B́nh tới Foyer Việt Nam và nhà thơ Vơ Văn Thận.
Vậy mà…
Chuyện Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp toan tính đuổi gia đ́nh nhà thơ Vơ Văn Thận khỏi quán Foyer để cho người khác thuê, tôi đă biết từ năm ngoái. Trong các câu chuyện t́nh cờ, tôi cũng đă thông báo “tin xấu” này cho nhiều người bạn của ḿnh trong nước biết. Trong đó có vài bạn đang giữ những chức vụ cao trong bộ máy lănh đạo của Việt Nam. Họ nghe chuyện này một cách thông cảm nhưng cũng chỉ… thở dài. Họ cũng không biết phải can thiệp thế nào để bảo vệ một biểu tượng của t́nh đoàn kết người Việt tại Pháp đang có nguy cơ bị xóa sổ. “ Quan th́ xa, bản nha th́ gần ”, đúng như vậy ! Chỉ có điều mà một số người quên, là tuy quán Foyer thuộc quyền quản lư của Đại sứ quán Việt Nam, nhưng quán ấy lại nằm ở quận 5 Paris, nghĩa là thuộc lănh thổ… Pháp. Ở đó, quán Foyer và gia đ́nh nhà thơ Vơ Văn Thận được sự bảo vệ của luật pháp nước Pháp – một đất nước văn minh, pháp quyền và dân chủ. Không phải như ở Việt Nam bây giờ, muốn “ giải tỏa ” ai th́ giải tỏa, muốn đuổi ai đi khỏi nơi họ đă cư trú đă lập nghiệp hàng chục năm, là đuổi.
Cả gia đ́nh tôi đều có dịp ăn ở tại Foyer Việt Nam, được gia đ́nh anh Vơ Văn Thận đón tiếp thân t́nh và rất chu đáo. Chúng tôi đă thân thiết với nhau như bao người Việt vẫn vậy mỗi khi gặp nhau trên đất khách quê người.
Cả gia đ́nh tôi đă kư vào bản kiến nghị yêu cầu bảo vệ gia đ́nh nhà thơ Vơ Văn Thận trước nguy cơ họ bị “ trục xuất ” khỏi ngôi nhà mà họ đă đổ bao mồ hôi công sức xây dựng lên một thương hiệu : Foyer Việt Nam – Mái ấm Việt Nam.
Để “ Mái ấm ” măi măi là mái ấm cho những người Việt xa đất nước t́m về những phút giây ấm cúng và chân t́nh giữa người Việt với nhau. Và là một địa chỉ văn hóa Việt tọa lạc ngay tại Paris Kinh đô Ánh sáng.
Quảng Ngăi 4/11/2011
thanh thảo
(nhà thơ và nhà báo)
i “ Quán Cụ Hồ ”, tên gọi truyền thống của “quán ăn Việt kiều”, có từ cuối những năm 1950, khi quán này đặt tại trụ sở của Liên Hiệp Việt Kiều, đường Gît-le-Coeur, quận 6 Paris (gần ngay quảng trường St-Michel). Năm 1959, để bảo vệ quyền lợi kinh tế của ḿnh ở miền Nam, chính phủ Pháp cải thiện quan hệ với chính quyền Việt Nam Cộng Ḥa : cụ thể là giải tán Liên Hiệp Việt Kiều, cho phép chính quyền Sài G̣n mở một quán ăn sinh viên tại 80 rue Monge, quận 5, để “sinh viên quốc gia” có nơi ăn món ăn Việt Nam, không lai văng “Quán Cụ Hồ” tiêm nhiễm “tuyền truyền cộng sản”. Sau khi quán Gît-le-Coeur bị đóng cửa, phong trào Việt kiều (hoạt động bí mật) mở quán ăn Maubert, ngay gần quảng trường Maubert, đầu phố Monge. Thế là, từ năm 1959 đến 1975, cuộc đấu tranh chính trị đă diễn ra ở Paris dưới cả h́nh thức… ẩm thực ở hai đầu phố Monge, nằm giữa khu La tinh : “quán Cụ Hồ” ở đầu phố, “quán Monge” ở cuối phố. Sau 1975, nước nhà thống nhất, hai quán ăn cũng hợp nhất. Đặt tại 80 rue Monge, “Foyer Việt Nam” vẫn được quen gọi là “quán Cụ Hồ” (chú thích của Diễn Đàn).
ii Đó là ngôi nhà ở số 3, rue du Marché des Patriarches, quận 5 Paris, cách “Quán Cụ Hồ” chừng 400 mét. Xa hơn chút nữa, là ngôi nhà 6, villa des Gobelins, quận 13, nơi ở của luật sư Phan Văn Trường và cụ Phan Châu Trinh. Năm 1917, Nguyễn Ái Quôc cũng ở đây trước khi dọn sang rue du Marché des Patriarches, rồi ngơ Compoint (quận 17).
Trần Văn Tuấn
Theo: Blog Trần Văn Tuấn
Quán Cụ Hồ là một cái tên thân thương mà thực khác đặt tên cho nhà hàng Foyer Vietnam ở Paris (Pháp). Gọi là Quán Cụ Hồ là v́ quán có treo ảnh cụ Hồ (tôi đoán thế). Tấm ảnh nghe nói là của một nhà báo Pháp chụp lúc cụ Hồ thanh thản … hút thuốc, phía dưới có câu của ông cụ Không có ǵ quí hơn Độc lập Tự do. Quán năm ngay giữa ḷng thành phố Paris “hoa lệ”, do nhà thơ Vơ Văn Thận làm đầu bếp. Quán Cụ Hồ là địa điểm lui lại của đồng hương Việt Nam, là “trụ sở” của giới sinh viên du học tại Pháp trước 1975. Sau này, quán thuộc quyền quản lí của Đại sứ quán Việt Nam. Tôi cũng có cơ duyên ghé qua quán này cách đây vài năm trong một chuyến công tác bên Ư và tạt qua Paris gặp bạn bè. Tôi cũng có một tấm ảnh chụp dưới tấm ảnh nổi tiếng này, và xem đó là một kỉ niệm khó quên.
http://vietsciences.free.fr/nhipcaubandoc/tinvuibuon/images/uvau-aig.jpg
H́nh chụp ở Paris vào ngày 25/1/2005 tại “Quán Cụ Hồ”. Người ngồi phía sau tôi là anh Hà Dương Tuấn (cũng là một cây viết rất hay của Diễn Đàn). Phía phải (từ trong ra ngoài) là Bs Vũ Ngọc Quỳnh, anh Phạm Ngọc Tới và chị Uyên.
Tôi có thể nói rằng đây là một quán rất Việt Nam, từ thức ăn ngon đến cách trang trí. Đến đó, bạn sẽ thấy ấm ḷng, v́ nghe được tiếng Việt và ăn thức ăn Việt đă đành mà c̣n nhận được sự tiếp đón ân cần của chủ quán. Ấy thế mà đọc bản tin dưới đây mới biết là Quán Cụ Hồ đang gặp nạn. Người ta muốn lấy lại quán để khai thác cho mục tiêu nào đó. Thương lượng không xong hay sao ấy mà người ta cho côn đồ đến đập phá quán. Thật khó tin là đập phá Quán Cụ Hồ!
Tuy không biết “người ta” là ai, nhưng đọc bài dưới đây và bài của Thanh Thảo th́ h́nh như là “người quen”. Cách hành xử thô bạo và giang hồ này cũng rất quen thuộc với nhiều người ở trong nước. Thật là khó tin khi giữa Paris mà người ta (ủa quên, người quen) hành xử như thế. Xin mượn câu nói của Trịnh Công Sơn để nhắc các bác người quen là sống ở đời cần tử tế với nhau.
NVT
===
http://www.diendan.org/viet-nam/ai-gui-con-111o-toi-cuop-pha-quan-cu-ho/
Ai gửi côn đồ tới cướp phá “Quán Cụ Hồ” ?
Phóng Viên
Khoảng 8 giờ sáng ngày thứ bảy 12.11.2011, một nhóm khoảng 10 người, hầu hết là người Pháp đă tới Foyer Việt Nam, ở số 80, rue Monge (quận 5, Paris). Họ đập vỡ một ô kính ở cổng vào, bẻ khóa, đột nhập vào quán ăn. Sau đó, toán người này triển khai như một đội biệt động đă được chuẩn bị và tập dượt khá kỹ càng : ba bốn người leo ngay lên lầu, đánh thức những người ở tầng lầu, xô đẩy họ vào trong một căn pḥng, không cho họ mặc áo ấm, cấm họ đi tiểu, dùng một tấm ván đă chuẩn bị sẵn, bịt ngay cánh cửa dẫn ra cầu thang xuống nhà ; sáu bảy người c̣n lại, ở tầng trệt, chia nhau công việc : người th́ dán kín tất cả các khung cửa kính nh́n ra hai mặt đường (phố Monge và phố Pestalozzi) khiến cho người qua lại không trông thấy ǵ diễn ra bên trong. Chỉ thấy mấy tấm áp phích mới toanh, nói “Foyer đóng cửa để sửa sang”.
http://www.diendan.org/viet-nam/ai-gui-con-111o-toi-cuop-pha-quan-cu-ho/congkhoa.jpg
Kẻ lạ đập vỡ ô kính, bẻ khóa, đột nhập, bít hai cánh cửa kính và khóa chặt ở bên trong, cho đến khi công an h́nh sự, được lệnh Công tố viện, buộc hỏ phải mở cửa.
Bốn giờ sau, khi Foyer được giải tỏa, người nào có dịp bước vào nhà, đứng từ phía cái quầy, nơi có treo bức ảnh chủ tịch Hồ Chí Minh, nh́n bao quát hai gian pḥng xếp theo h́nh thước thợ, sẽ không thể nào nhận ra quán ăn quen thuộc : tất cả đă đảo lộn, bộn bề, tung tóe. Nhân viên (những sinh viên phục vụ quán ăn) đi t́m ngay vật dụng thiết thân nhất của họ : hai cái máy tính xách tay (laptop) đă không cánh mà bay. Một cái laptop thứ ba cũng biến mất, cùng với hồ sơ tư liệu của một nhà báo Việt Nam, ông Hồ Nhật Thảo (đài truyền h́nh Quảng Ngăi) và tư liệu kinh doanh của chủ nhân chiếc máy : ông Hồ Nhật Chung (1). Hai anh em Thảo & Chung là con trai nhà thơ Thanh Thảo, được mời sang dự Liên hoan phim tài liệu truyền h́nh ở Milano (Ư), trên đường về, ghé qua thăm “chú Thận” và ngủ đêm để ngày mai chủ nhật, bay về Thành phố Hồ Chí Minh. Chính hai anh, sáng nay, đang ngủ ở trên căn pḥng nhỏ trên lầu, đă bị kẻ lạ xông vào pḥng, dựng dậy, và xô đẩy sang pḥng “chú Thận”. Đó là căn pḥng của vợ chồng ông Vơ Văn Thận, người phụ trách quán Monge từ 11 năm nay (xem bài Quán Cụ Hồ và nhà thơ chủ quán). Thế là hai anh em Thảo & Chung sẽ bị giam lỏng trong pḥng này gần ba tiếng đồng hồ, cùng hai cháu gái 8 tuổi và 5 tuổi, con gái ông Thận, trong khi cha mẹ hai cháu t́m cách đi xuống nhà để kêu cứu. Giờ chúng tôi viết bài này, chủ nhà chưa kiểm kê xong những vật dụng bị cướp đi, những bức tranh (Quán Monge đă tổ chức nhiều cuộc triển lăm, và chủ quán cũng là một nhà sưu tầm tranh) đă biến mất… Cũng nên thêm : lục trong đống giấy tờ tung tóe dưới đất, nhà báo Hồ Nhật Thảo vui mừng nhặt lên chiếc phong b́ màu đỏ, trong đó một “chú”, bạn của nhà thơ Thanh Thảo, đă để 600 Euros nhờ mang về cho gia đ́nh ở Đà Nẵng. Niềm vui không dài quá vài giây : phong b́ rỗng không…
Đội “biệt động” đó là ai ? Tại sao họ dám ngang nhiên làm việc này giữa thanh thiên bạch nhật, giữa Khu Latinh, trung tâm thủ đô nước Pháp ? Vẫn biết đây là sáng thứ bảy, vào đúng dịp người Pháp nghỉ bắc cầu ba ngày (từ thứ sáu 11.11 kỉ niệm ngày đại thắng Thế chiến lần thứ nhất, đến tối chủ nhật), thành phố vắng hẳn đi, nhiều người (trong đó có quan chức trách nhiệm) đi nghỉ xa. Đứng đầu là một người tự xưng là được đại sứ quán Việt Nam ủy quyền “quản lư” Foyer Việt Nam, nhưng không phải là nhân viên ngoại giao. Người này, theo chủ quán, mấy tuần trước đă đe dọa “Fais attention à tes enfants” (Coi chừng mấy đứa con của mày), khiến ông Thận đă phải thông báo cho công an quận 5 ghi nhận sự cố. Dù là nhà ngoại giao (với những đặc quyền miễn trừ kèm theo) hay không, th́ tại một nước dân chủ pháp quyền, không ai có quyền đột nhập vào một căn nhà, xô đẩy (nghĩa là bạo hành) người trong nhà. Chỉ có nhân viên công lực, thi hành lệnh của ṭa án, mới có quyền đột nhập như vậy. Đằng này, dù có mang một luật sư (tập sự chăng ?) đi theo, người đó không hề có trong tay một quyết định của ṭa án, v́ vụ việc tranh chấp ở quán Monge kéo dài từ hai năm nay, chưa ngă ngũ, chưa hề được đưa ra ṭa, kéo dài v́ phía “chủ” (đại sứ quán Việt Nam và trong một thời gian dài, Hội người Việt Nam tại Pháp) chỉ một mực đ̣i sa thải ông Thận và nhân viên mà không chịu gặp và thương lượng với luật sư của ông Thận về các điều khoản bồi thường.
http://www.diendan.org/viet-nam/ai-gui-con-111o-toi-cuop-pha-quan-cu-ho/ngonngang.jpg
Một góc hiện trường sau khi được giải tỏa : ngổn ngang đồ nghề thợ mộc, cửa xẻ để bít cửa ra vào
Khó hiểu thật, nhưng 8g, 9g, 10g… điều “khó hiểu” xem ra đă gần thành sự thật : gian hàng quán ăn được che kín đă được “đội biệt động” làm chủ hoàn toàn, gia đ́nh ông Thận (trong đó có hai cháu gái nhỏ đang gào khóc) bị giam lỏng trên lầu. Vợ chồng ông Thận gọi điện thoại cho ông luật sư, luật sư Hirbod Dehghani-Azar đang ở xa, sớm nhất một giờ nữa mới tới nơi. Họ gọi công an quận 5. Công an tới nơi, không can thiệp, đi về. Nghe đâu họ được thông báo trước là sáng nay, sứ quán sẽ gửi người tới sửa sang quán hàng, vậy thôi. Kịch bản được chuẩn bị kỹ càng dường như đă gần tới thời điểm hoàn thành : chiếm lĩnh bằng bạo lực, đặt trước sự đă rồi, từ đó có kiện cáo ǵ, sẽ hạ hồi phân giải, quan hệ ngoại giao Pháp-Việt đang phát triển tốt đẹp, lẽ nào chính phủ Pháp lại quan tâm tới cái chuyện “nhỏ như con thỏ”, nhỏ hơn cả cú đạp bên bờ hồ Hoàn Kiếm hôm nào.
Chỉ có một điều : chính phủ Pháp sẽ nghĩ sao, không biết, nhưng chính phủ Pháp chỉ là cơ quan hành pháp. Tại một nước pháp quyền, c̣n có lập pháp, và tư pháp. Tư pháp là những quan ṭa, thẩm phán, công tố viên…, là những luật sư, là pháp luật. Ở cạnh quán Monge, có một người nhỏ nhắn, đến ăn ở đây từ mười năm nay, trở thành thân thiện với chủ quán. Cách đây một tuần, ông khách hàng xóm thấy bản kiến nghị (xem bài của nhà thơ Thanh Thảo), hỏi chuyện, kư tên, và tự giới thiệu : “Tôi là thẩm phán Pascal L. Có chuyện ǵ cần, ông bà cứ gọi tôi”. Thế là sáng nay, nhận được điện thoại cầu cứu, ông thẩm phán đă bỏ ngày nghỉ cuối tuần, chạy tới ngay. Hỏi rơ sự t́nh, ông đă điện thoại ngay cho Viện công tố. Cuối cùng, cảnh sát h́nh sự và công an Quận 5 đă được lệnh của Viện công tố Paris, đến ngay quán Monge, buộc nhóm người đột nhập phải mở cửa, tŕnh giấy tờ căn cước, và ra về tay không, phải để lại hiện trường mọi thứ đồ nghề lỉnh kỉnh, người chủ xướng phải đưa về quận công an để “giải tŕnh”. Vợ chồng ông Vơ Văn Thận và nhân viên, hai anh em Thảo & Chung đă trở vào quán ăn. 13g00. Quá muộn để mở cửa buổi trưa, khiến cho nhiều khách quen phải sững sờ. Họ đứng ngoài, tṛ chuyện với bà hàng hoa, ông hiệu sách.. hàng xóm. “Chuyện ǵ mà quái đản thế”. “Họ tưởng họ đang ở nước nào vậy ?”…
Tối nay, chúng tôi tới quán Monge : đèn nến sáng trưng, khách quen khách lạ ngồi ăn phở, nem, bún ḅ… Như b́nh thường, nhưng bên ngoài, c̣n mấy tấm ván gỗ đầy đinh 10 phân nhọn hoắt, dấu tích của mấy “cánh cửa” mà mấy vị khách không mời đă mang tới buổi sáng, đóng vội vào mấy khung cửa để “nội bất xuất ngoại bất nhập”.
Ở trên đă nói, tám chín người đột nhập bị cảnh sát rà soát trước khi cho phép ra khỏi quán Monge. Vậy tại sao ba cái laptop, không biết bao nhiêu bức tranh, vật dụng đă không cánh mà bay ? Theo một người hàng xóm : trước khi cảnh sát tới, người ta đă ra vào, chất đồ lên môt chiếc xe thùng đỗ leo lên hè đường, bên hông quán Monge. Đỗ trái luật, nên một nhân viên trật tự đă làm biên bản phạt. Nghĩa là công an hoàn toàn có thể xác định số đăng kư và chủ của chiếc xe …
Nhưng đó không phải là công việc của phóng viên. Công việc của phóng viên đến đây vẫn chưa hết : tại sao có câu chuyện phi pháp quái đản này ? Ai đă gửi côn đồ đến cướp phá quán Cụ Hồ ? Trách nhiệm của sứ quán Việt Nam, của Hội người Việt Nam tại Pháp như thế nào ? Ông đại sứ vừa chân ướt chân ráo tŕnh quốc thư có được báo cáo ǵ về “kế hoạch tốc chiến tốc thắng” này ? Làm sao giải quyết một vấn đề lẽ ra khá đơn giản nếu người ta biết trọng công bằng và ṣng phẳng, nay đột nhiên trở thành rối rắm, tác hại khôn lường tới ḷng người, tới thanh danh của đất nước Việt Nam ? Những câu hỏi ấy, chúng tôi sẽ cố gắng điều tra để mang lại câu trả lời trong một kỳ tới.
12.11.2011
Phóng Viên
(1) Tin giờ chót (trưa chủ nhật 13.11.11), hai anh em Thảo & Chung và nhân viên Foyer Việt Nam đă t́m lại được 3 cái laptop được người lạ gói kín và cất giấu kỹ lưỡng dưới một đống đồ vật. Thế là Hồ Nhật Thảo và Hồ Nhật Chung đêm nay có thể cất cánh trở về. Tuy trong ḷng c̣n dằn vặt v́ số tiền 600 € không cánh mà bay, số tiền mà họ nhận mang về cho người thân của một Việt kiều.
====
http://www.diendan.org/viet-nam/quan-cu-ho-va-nha-tho-chu-quan/
“QUÁN CỤ HỒ” VÀ NHÀ THƠ CHỦ QUÁN
thanh thảo
Năm 2003, lần đầu tiên tôi sang Paris tham dự liên hoan Thơ quốc tế Val-de-Marne, có một hôm nhà văn Đặng Tiến đón bố con tôi về nhà anh chơi. Trước khi đi, anh Đặng Tiến đưa chúng tôi đến Foyer Việt Nam đón chủ quán Vơ Văn Thận cùng đi cho vui. Gặp anh Thận tại quán Foyer, điều khiến tôi có cảm t́nh ngay với anh là cái cách đón khách xởi lởi, thân t́nh và thiệt thà của anh – một người quê Nam Bộ chính gốc. Điều thứ hai đập vào mắt tôi là ở nơi trang trọng nhất của quán có treo một tấm ảnh chụp chân dung Cụ Hồ. Đă có nhiều ảnh chân dung Cụ Hồ, nhưng đây là lần đầu tiên tôi thấy tấm ảnh này ngay tại Paris, mà anh Thận nói do một nhà báo Pháp chụp. Tấm ảnh rất thu hút, chụp Cụ Hồ đang thanh thản… hút thuốc, gương mặt sáng và cặp mắt rất có thần, bên dưới chú thích bằng tiếng Pháp câu nói bất hủ của Cụ Hồ : “ Không có ǵ quư hơn Độc lập Tự do ”. Nhà văn Đặng Tiến nói với tôi, chính v́ tấm ảnh này mà quán Foyer c̣n được gọi là “ Quán Cụ Hồ ” từ nhiều năm nay i.
http://www.diendan.org/viet-nam/quan-cu-ho-va-nha-tho-chu-quan/doanh_than.jpg
Vơ Văn Thận và TS. Lê Đăng Doanh, nguyên viện trưởng Viện Quản lư Kinh tế Trung ương. Chân dung chủ tịch Hồ Chí Minh treo trên tường là tác phẩm của nhà nhiếp ảnh và điến ảnh Roger Pic.
Th́ ra, ngay giữa trung tâm Paris vẫn tồn tại một cái quán thuần Việt mà nhà văn Đặng Tiến dịch cho tôi nghe nghĩa chữ “ Foyer ” là “ Mái ấm ”. Anh Đặng Tiến cũng kể tôi nghe về lịch sử ngôi nhà này. Hóa ra, gần ngôi nhà Foyer Việt Nam có một ngôi nhà mà ngày xưa Cụ Hồ đă có thời gian làm thợ ảnh trú ngụ tại đó ii. Nhà đă thay nhiều chủ, nhưng cấu trúc ngôi nhà vẫn gần như cũ, ấy là theo nhà văn Đặng Tiến nói. Bố con tôi đă tranh thủ sang viếng ngôi nhà ấy, không gặp được chủ nhà nhưng đă chụp được vài kiểu ảnh kỷ niệm.
Từ hôm ấy, quán Foyer và vợ chồng chủ quán Vơ Văn Thận đă thành thân thiết với tôi suốt thời gian tôi ở Pháp. Liền hai năm sau, năm 2004 và 2005, tôi đều có dịp sang Pháp, và Foyer Việt Nam đă thực sự trở thành “ Mái ấm ” của tôi. Mà đâu chỉ riêng tôi được hưởng may mắn ấy. Quán Foyer trong ṿng hơn 10 năm “ dưới thời ” chủ quán Vơ Văn Thận đă đón tiếp, đă thành nơi trú ngụ thân t́nh cho hàng trăm người Việt từ Việt Nam qua Pháp công tác hay thăm viếng. Và với ai, chủ quán Vơ Văn Thận cũng đều để lại trong họ những kỷ niệm khó quên v́ sự tiếp đón chân t́nh, chu đáo và hào hiệp.
Riêng tôi, ít nhất đă ba lần tôi có dịp sinh hoạt văn hóa văn nghệ tại quán Foyer vào ngày Chủ nhật, trong đó có lần tôi nói chuyện trước 50 anh chị em trí thức Việt kiều tại Pháp về Nhật kư Đặng Thùy Trâm. Cuộc nói chuyện rất ấm áp và thành công chính v́ nhờ sự ấm áp của “ Mái ấm ” Foyer và người chủ của nó. Tôi cũng biết, quán Foyer từ chỗ là một Hội quán của sinh viên du học tại Pháp trước năm 1975, sau này thuộc quyền quản lư của Đại sứ quán Việt Nam. Nhưng “ quan nha th́ xa, anh em ta mới gần ”, tôi bảo đảm, nếu đó chỉ đơn thuần là ngôi nhà do Đại sứ quán Việt Nam quản lư, th́ chẳng mấy ai, nhất là các văn nghệ sĩ, các nhà văn và nhà báo từ Việt Nam có dịp qua Pháp dám léo hánh đến ở. Chúng tôi nghèo thật, nhưng không phải bất cứ chỗ nào cũng tấp vào, nhất là những chỗ lạnh nhạt về t́nh cảm. Foyer Việt Nam và chủ quán Vơ Văn Thận, ngược hẳn lại, luôn tạo cho khách từ Việt Nam sang một cảm giác thân gần ấm cúng, cứ gợi cho họ về một quê nhà xa tít tắp, và bù đắp cho họ mỗi khi nỗi nhớ nhà “ len lén tâm tư ”. Chính chủ quán Thận đă làm nên diện mạo tinh thần và sự thu hút cho quán Foyer Việt Nam. Những món ăn thuần Việt ở quán Foyer cũng rất ngon, rất hạp khẩu vị người Việt, kể cả những người có “ gu ” thưởng thức cao về ẩm thực. Không phải cao lương mỹ vị, mà chính sự giản dị trong các món ăn, phản ánh sự giản dị thuần khiết của tâm hồn chủ nhân, đă khiến những món ăn ở quán này trở nên “ đậm đà khó quên ”. Tôi cũng đă viết ít nhất là 5 bài báo về quán Foyer và chủ quán của nó – nhà thơ Vơ Văn Thận cùng gia đ́nh anh. Những bài báo ấy đă được nhiều bạn đọc tại Việt Nam đọc. Nhưng không chỉ riêng tôi, nhiều anh chị em văn nghệ sĩ và nhà báo ghé qua quán Foyer, ăn ở tại quán Foyer đă viết không ít bài báo in trên các báo trong nước. Tôi c̣n nhớ, nhà văn Mai Quốc Liên c̣n nhiệt t́nh giới thiệu cả một chùm thơ của nhà thơ – chủ quán Vơ Văn Thận trên báo Văn Nghệ của Hội nhà văn Việt Nam số Tết. Ẩm thực và thơ cứ như quyện vào nhau, và lan tỏa.
Nói đến chủ quán Vơ Văn Thận và Foyer Việt Nam, tôi không sao quên được những nghĩa cử của gia đ́nh anh Thận và Foyer Việt Nam đối với đồng bào trong nước chịu thiên tai, lũ lụt. Hàng năm cứ đến mùa mưa băo, nhà thơ Vơ Văn Thận lại đều đặn gửi tiền về giúp bà con trong nước, qua cầu nối của tôi – một nhà báo. Gần đây nhất, mùa băo lũ năm 2010, gia đ́nh anh Thận đă gửi qua tôi 1500 Eu, nhờ tôi trao tận tay bà con bị thiên tai ở Quảng B́nh và Hà Tĩnh. Tôi đă nhờ đoàn cứu trợ t́nh nguyện của các kỹ sư và công nhân nhà máy lọc dầu Dung Quất ra tận vùng rốn lũ hai tỉnh Quảng B́nh và Hà Tĩnh để trao món quà của Foyer Việt Nam đă được chuyển thành lương thực và thực phẩm cho bà con đang đói lạnh. Sau lần ấy, nhà máy lọc dầu Dung Quất đă gửi biên nhận cùng với thư cảm ơn của Mặt trận Tổ quốc tỉnh Hà Tĩnh và Quảng B́nh tới Foyer Việt Nam và nhà thơ Vơ Văn Thận.
Vậy mà…
Chuyện Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp toan tính đuổi gia đ́nh nhà thơ Vơ Văn Thận khỏi quán Foyer để cho người khác thuê, tôi đă biết từ năm ngoái. Trong các câu chuyện t́nh cờ, tôi cũng đă thông báo “tin xấu” này cho nhiều người bạn của ḿnh trong nước biết. Trong đó có vài bạn đang giữ những chức vụ cao trong bộ máy lănh đạo của Việt Nam. Họ nghe chuyện này một cách thông cảm nhưng cũng chỉ… thở dài. Họ cũng không biết phải can thiệp thế nào để bảo vệ một biểu tượng của t́nh đoàn kết người Việt tại Pháp đang có nguy cơ bị xóa sổ. “ Quan th́ xa, bản nha th́ gần ”, đúng như vậy ! Chỉ có điều mà một số người quên, là tuy quán Foyer thuộc quyền quản lư của Đại sứ quán Việt Nam, nhưng quán ấy lại nằm ở quận 5 Paris, nghĩa là thuộc lănh thổ… Pháp. Ở đó, quán Foyer và gia đ́nh nhà thơ Vơ Văn Thận được sự bảo vệ của luật pháp nước Pháp – một đất nước văn minh, pháp quyền và dân chủ. Không phải như ở Việt Nam bây giờ, muốn “ giải tỏa ” ai th́ giải tỏa, muốn đuổi ai đi khỏi nơi họ đă cư trú đă lập nghiệp hàng chục năm, là đuổi.
Cả gia đ́nh tôi đều có dịp ăn ở tại Foyer Việt Nam, được gia đ́nh anh Vơ Văn Thận đón tiếp thân t́nh và rất chu đáo. Chúng tôi đă thân thiết với nhau như bao người Việt vẫn vậy mỗi khi gặp nhau trên đất khách quê người.
Cả gia đ́nh tôi đă kư vào bản kiến nghị yêu cầu bảo vệ gia đ́nh nhà thơ Vơ Văn Thận trước nguy cơ họ bị “ trục xuất ” khỏi ngôi nhà mà họ đă đổ bao mồ hôi công sức xây dựng lên một thương hiệu : Foyer Việt Nam – Mái ấm Việt Nam.
Để “ Mái ấm ” măi măi là mái ấm cho những người Việt xa đất nước t́m về những phút giây ấm cúng và chân t́nh giữa người Việt với nhau. Và là một địa chỉ văn hóa Việt tọa lạc ngay tại Paris Kinh đô Ánh sáng.
Quảng Ngăi 4/11/2011
thanh thảo
(nhà thơ và nhà báo)
i “ Quán Cụ Hồ ”, tên gọi truyền thống của “quán ăn Việt kiều”, có từ cuối những năm 1950, khi quán này đặt tại trụ sở của Liên Hiệp Việt Kiều, đường Gît-le-Coeur, quận 6 Paris (gần ngay quảng trường St-Michel). Năm 1959, để bảo vệ quyền lợi kinh tế của ḿnh ở miền Nam, chính phủ Pháp cải thiện quan hệ với chính quyền Việt Nam Cộng Ḥa : cụ thể là giải tán Liên Hiệp Việt Kiều, cho phép chính quyền Sài G̣n mở một quán ăn sinh viên tại 80 rue Monge, quận 5, để “sinh viên quốc gia” có nơi ăn món ăn Việt Nam, không lai văng “Quán Cụ Hồ” tiêm nhiễm “tuyền truyền cộng sản”. Sau khi quán Gît-le-Coeur bị đóng cửa, phong trào Việt kiều (hoạt động bí mật) mở quán ăn Maubert, ngay gần quảng trường Maubert, đầu phố Monge. Thế là, từ năm 1959 đến 1975, cuộc đấu tranh chính trị đă diễn ra ở Paris dưới cả h́nh thức… ẩm thực ở hai đầu phố Monge, nằm giữa khu La tinh : “quán Cụ Hồ” ở đầu phố, “quán Monge” ở cuối phố. Sau 1975, nước nhà thống nhất, hai quán ăn cũng hợp nhất. Đặt tại 80 rue Monge, “Foyer Việt Nam” vẫn được quen gọi là “quán Cụ Hồ” (chú thích của Diễn Đàn).
ii Đó là ngôi nhà ở số 3, rue du Marché des Patriarches, quận 5 Paris, cách “Quán Cụ Hồ” chừng 400 mét. Xa hơn chút nữa, là ngôi nhà 6, villa des Gobelins, quận 13, nơi ở của luật sư Phan Văn Trường và cụ Phan Châu Trinh. Năm 1917, Nguyễn Ái Quôc cũng ở đây trước khi dọn sang rue du Marché des Patriarches, rồi ngơ Compoint (quận 17).
Trần Văn Tuấn
Theo: Blog Trần Văn Tuấn