jojolotus
12-19-2011, 23:39
- Đi ăn trộm ngày Tết không những không sao mà c̣n được nghênh đón như vị “thần chiến thắng”.
Con rể “ăn trộm” bí đỏ nhà…mẹ vợ
Đêm đông buông xuống trên vùng biên giới Mồ Ś San, Phong Thổ, Lai Châu như kéo bức màn băng giá phủ lên núi rừng. Tiết trời miền biên viễn lạnh đến mấy cũng không ngăn nổi một “vụ” trộm đ́nh đám trong đêm.
http://img-hcm.24hstatic.com/upload/4-2011/images/2011-12-19/1324295780-khua-chieng-go-mo-di-an-trom-1.jpg
Cả bản khua chiêng, gỗ trống đi... ăn trộm ngày Tết
Như định được ư đồ của những “tên” trộm láu cá, ông Tẩn Văn Phùng, nhà ở dưới thung lũng bản Séo Hồ Thầu, đă cắt cử con cái ra góc vườn “đón lơng” ŕnh trộm. Bà vợ của ông Phùng th́ lăm le tay gậy, đứng canh những treo thịt lợn trên gác bếp…
Bà c̣n đang chuẩn bị sẵn sàng “ngăn chặn” tên trộm th́ ngoài vườn đă có tiếng gậy đập túi bụi xuống đất, sau đó tiếng người vượt rào loạt soạt tẩu thoát. Bị mất “của” người con trai canh vườn hô hoán lớn như báo hiệu với người thân trong nhà để cảnh giác, bà mẹ sơ ư chạy ra khỏi hiên bếp nghe ngóng một tích tắc quay vào th́, ôi thôi, những treo thịt đă bị cắt mất già nửa…
Bên này núi, dối diện nhà ông Phú là nhà bà Tả Mẩy, đang ầm lên v́ vừa bắt được “thằng” trộm. Bà Tả Mẩy đang đong rượu ra bát để “xử lư” tên “trộm” bị túm gọn khi đang lấy cắp bí đỏ trong vườn. “Muốn ǵ th́ muốn, phải uống cho hết bát rượu mới được tŕnh bày”- bà Tả Mẩy quả quyết. Nói xong, cả nhà phá lên cười v́ “tên trộm” chính là con rể nhà bà. “Ai cũng thế, phạt tuốt”- bà Tả Mẩy rót rượu cho “tên” trộm đến lử đử tại nhà.
http://img-hcm.24hstatic.com/upload/4-2011/images/2011-12-19/1324295780-khua-chieng-go-mo-di-an-trom-2.jpg
Bà Tả Mẩy gác ...trộm
Đă là ăn trộm th́ ai lại ầm ĩ. Ở Mồ Ś San góc trời Tây Bắc này th́ khác. Đi ăn trộm phải khua chiêng, gơ mơ, thanh la cho cả bản biết. Ai bắt được trộm th́ phạt tới phạt lui… bằng rượu. Lại nữa, chẳng ǵ vui hơn, đă không bắt được trộm th́ chớ, nhà ông Tẩn Văn Phùng c̣n bị “trộm” phạt vạ v́ tội không trông được nhà cẩn thận.
Chẳng là, sáng hôm sau, “chiến lợi phẩm” mà những người ăn trộm được đêm qua đến từng nơi “gây án” để ghép lại, nếu đúng th́ gia đ́nh đó bị trộm phạt ngược lại cho kỳ say mềm mới thôi. Phạt cho đến say mờ mắt nh́n đâu cũng thấy núi, thấy rừng. Sáng ra, gia đ́nh nhà ông Phùng say như chưa bao giờ được say. Bởi v́ tên trộm mang miếng thịt đến, chắp ghép vào phần thịt c̣n lại ở trên gác bếp nhà ông vừa khít đến từng chân b́, thớ thịt. “Phạt là phải, v́ cái tội trông nhà mất cảnh giác”- cả đoàn người đồng thanh, rồi phá lên cười khoái chí…
Cả bản đều là… kẻ cắp
Trong tiềm thức và quan niệm của đồng bào Dao đỏ ở Mồ Ś San, Phong Thổ, Lai Châu. Tục du xuân bằng cách đi ăn trộm đă có từ ngh́n năm trước. Và chỉ diễn ra trong ngày Tết. Đêm trong ngày Tết th́ vui hơn bao giờ hết. Vui từ mảnh vườn đến gác bếp. Vui từ trong lùm cây, đến tảng đá bên đường. Bởi đó là những nơi “ẩn” của tên trộm. Cả bản đi ăn trộm. Con ăn trộm của bố, em ăn trộm của anh, tóm lại cả bản ai cũng là “kẻ cắp” trong ngày Tết. Tục là thế, nhưng ăn trộm cũng phải có quy củ của nó, ai mà lạm dụng làm thành của tư th́ bản không them nh́n mặt, nhà có việc không ai đến giúp, mà điều quan trọng là xui cả năm lên rừng vấp ngă, xuống nước cá chạy.
http://img-hcm.24hstatic.com/upload/4-2011/images/2011-12-19/1324295780-khua-chieng-go-mo-di-an-trom-3.jpg
Bắt được... trộm rồi
Hương ước của bản không có, nhưng tục đă qua ngh́n mùa lá vàng rụng. Vậy ai ai cũng tuân thủ như một. Của cải lấy trong đêm chỉ là rau, củ quả, và thịt treo gác bếp... Ai động chạm vào đồ khác, coi như tội phạm thật, cứ không phải cuộc chơi nữa, mà đă là tội phạm th́ không những bị bản “cạch” mặt mà c̣n bị mang ra chính quyền, công an xử lư.
Người Dao đỏ ở Mồ Ś San trọng khách, trọng chủ. Những ǵ thuộc về tục của đồng bào th́ họ tối thượng đề cao, ǵn giữ. Du xuân mà “ăn trộm” được nhiều thứ vào tối hôm đó, th́ coi như cả năm hên. Gia chủ nào mà bị thiệt nhiều rượu, do bị “trộm” phạt lại là cả năm xui xẻo.
http://img-hcm.24hstatic.com/upload/4-2011/images/2011-12-19/1324295780-khua-chieng-go-mo-di-an-trom-4.jpg
"Xử lư" tên trộm dám xẻo thịt treo trong bếp
Chính v́ thế mà những đêm “ăn trộm” du xuân ở Mồ Ś San, Phong Thổ vui đến nghiêng ngả chủ khách. Bởi “phi vụ” này cả người mất của lẫn những người “ăn trộm” chẳng hề giận nhau mà chỉ chuốc những bát rượu xuân để hả hê cười trong ṿng tay của những người dân bản. Du xuân trên nẻo Tây Bắc, lạc vào “đám ăn trộm” th́ đồng nghĩa với một năm may mắn, để có sức khỏe như cây trên núi, cá dưới khe. Tục thật giản dị, nhưng ắt phải có bởi đó chính là xuân ở nơi ven trời Tây Bắc.
Theo Ánh Nguyệt
(An ninh Thủ đô)
Con rể “ăn trộm” bí đỏ nhà…mẹ vợ
Đêm đông buông xuống trên vùng biên giới Mồ Ś San, Phong Thổ, Lai Châu như kéo bức màn băng giá phủ lên núi rừng. Tiết trời miền biên viễn lạnh đến mấy cũng không ngăn nổi một “vụ” trộm đ́nh đám trong đêm.
http://img-hcm.24hstatic.com/upload/4-2011/images/2011-12-19/1324295780-khua-chieng-go-mo-di-an-trom-1.jpg
Cả bản khua chiêng, gỗ trống đi... ăn trộm ngày Tết
Như định được ư đồ của những “tên” trộm láu cá, ông Tẩn Văn Phùng, nhà ở dưới thung lũng bản Séo Hồ Thầu, đă cắt cử con cái ra góc vườn “đón lơng” ŕnh trộm. Bà vợ của ông Phùng th́ lăm le tay gậy, đứng canh những treo thịt lợn trên gác bếp…
Bà c̣n đang chuẩn bị sẵn sàng “ngăn chặn” tên trộm th́ ngoài vườn đă có tiếng gậy đập túi bụi xuống đất, sau đó tiếng người vượt rào loạt soạt tẩu thoát. Bị mất “của” người con trai canh vườn hô hoán lớn như báo hiệu với người thân trong nhà để cảnh giác, bà mẹ sơ ư chạy ra khỏi hiên bếp nghe ngóng một tích tắc quay vào th́, ôi thôi, những treo thịt đă bị cắt mất già nửa…
Bên này núi, dối diện nhà ông Phú là nhà bà Tả Mẩy, đang ầm lên v́ vừa bắt được “thằng” trộm. Bà Tả Mẩy đang đong rượu ra bát để “xử lư” tên “trộm” bị túm gọn khi đang lấy cắp bí đỏ trong vườn. “Muốn ǵ th́ muốn, phải uống cho hết bát rượu mới được tŕnh bày”- bà Tả Mẩy quả quyết. Nói xong, cả nhà phá lên cười v́ “tên trộm” chính là con rể nhà bà. “Ai cũng thế, phạt tuốt”- bà Tả Mẩy rót rượu cho “tên” trộm đến lử đử tại nhà.
http://img-hcm.24hstatic.com/upload/4-2011/images/2011-12-19/1324295780-khua-chieng-go-mo-di-an-trom-2.jpg
Bà Tả Mẩy gác ...trộm
Đă là ăn trộm th́ ai lại ầm ĩ. Ở Mồ Ś San góc trời Tây Bắc này th́ khác. Đi ăn trộm phải khua chiêng, gơ mơ, thanh la cho cả bản biết. Ai bắt được trộm th́ phạt tới phạt lui… bằng rượu. Lại nữa, chẳng ǵ vui hơn, đă không bắt được trộm th́ chớ, nhà ông Tẩn Văn Phùng c̣n bị “trộm” phạt vạ v́ tội không trông được nhà cẩn thận.
Chẳng là, sáng hôm sau, “chiến lợi phẩm” mà những người ăn trộm được đêm qua đến từng nơi “gây án” để ghép lại, nếu đúng th́ gia đ́nh đó bị trộm phạt ngược lại cho kỳ say mềm mới thôi. Phạt cho đến say mờ mắt nh́n đâu cũng thấy núi, thấy rừng. Sáng ra, gia đ́nh nhà ông Phùng say như chưa bao giờ được say. Bởi v́ tên trộm mang miếng thịt đến, chắp ghép vào phần thịt c̣n lại ở trên gác bếp nhà ông vừa khít đến từng chân b́, thớ thịt. “Phạt là phải, v́ cái tội trông nhà mất cảnh giác”- cả đoàn người đồng thanh, rồi phá lên cười khoái chí…
Cả bản đều là… kẻ cắp
Trong tiềm thức và quan niệm của đồng bào Dao đỏ ở Mồ Ś San, Phong Thổ, Lai Châu. Tục du xuân bằng cách đi ăn trộm đă có từ ngh́n năm trước. Và chỉ diễn ra trong ngày Tết. Đêm trong ngày Tết th́ vui hơn bao giờ hết. Vui từ mảnh vườn đến gác bếp. Vui từ trong lùm cây, đến tảng đá bên đường. Bởi đó là những nơi “ẩn” của tên trộm. Cả bản đi ăn trộm. Con ăn trộm của bố, em ăn trộm của anh, tóm lại cả bản ai cũng là “kẻ cắp” trong ngày Tết. Tục là thế, nhưng ăn trộm cũng phải có quy củ của nó, ai mà lạm dụng làm thành của tư th́ bản không them nh́n mặt, nhà có việc không ai đến giúp, mà điều quan trọng là xui cả năm lên rừng vấp ngă, xuống nước cá chạy.
http://img-hcm.24hstatic.com/upload/4-2011/images/2011-12-19/1324295780-khua-chieng-go-mo-di-an-trom-3.jpg
Bắt được... trộm rồi
Hương ước của bản không có, nhưng tục đă qua ngh́n mùa lá vàng rụng. Vậy ai ai cũng tuân thủ như một. Của cải lấy trong đêm chỉ là rau, củ quả, và thịt treo gác bếp... Ai động chạm vào đồ khác, coi như tội phạm thật, cứ không phải cuộc chơi nữa, mà đă là tội phạm th́ không những bị bản “cạch” mặt mà c̣n bị mang ra chính quyền, công an xử lư.
Người Dao đỏ ở Mồ Ś San trọng khách, trọng chủ. Những ǵ thuộc về tục của đồng bào th́ họ tối thượng đề cao, ǵn giữ. Du xuân mà “ăn trộm” được nhiều thứ vào tối hôm đó, th́ coi như cả năm hên. Gia chủ nào mà bị thiệt nhiều rượu, do bị “trộm” phạt lại là cả năm xui xẻo.
http://img-hcm.24hstatic.com/upload/4-2011/images/2011-12-19/1324295780-khua-chieng-go-mo-di-an-trom-4.jpg
"Xử lư" tên trộm dám xẻo thịt treo trong bếp
Chính v́ thế mà những đêm “ăn trộm” du xuân ở Mồ Ś San, Phong Thổ vui đến nghiêng ngả chủ khách. Bởi “phi vụ” này cả người mất của lẫn những người “ăn trộm” chẳng hề giận nhau mà chỉ chuốc những bát rượu xuân để hả hê cười trong ṿng tay của những người dân bản. Du xuân trên nẻo Tây Bắc, lạc vào “đám ăn trộm” th́ đồng nghĩa với một năm may mắn, để có sức khỏe như cây trên núi, cá dưới khe. Tục thật giản dị, nhưng ắt phải có bởi đó chính là xuân ở nơi ven trời Tây Bắc.
Theo Ánh Nguyệt
(An ninh Thủ đô)