johnnydan9
02-01-2012, 19:14
Người mắc bệnh tâm thần hay một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi được miễn truy cứu trách nhiệm h́nh sự. Điều này khiến nhiều người không khỏi lo lắng.
Trong năm 2011 vừa qua, liên tiếp xuất hiện các vụ án mạng, trong đó hung thủ là người bệnh tâm thần. Họ không phải chịu trách nhiệm h́nh sự, nhưng câu hỏi về sự an toàn cho xă hội vẫn c̣n bỏ ngỏ.
Trả lời trên Tuổi trẻ, Bác sĩ La Đức Cương (giám đốc bệnh viện Tâm thần T.Ư 1) nói đến một số vụ án thương tâm, trong đó có vụ Nguyễn Văn Mạnh (ở Ứng Ḥa, Hà Nội) dùng giấy ướt chặn đường thở giết vợ và hai con nhỏ cuối tháng 9/2011.
Trước đó, hôm 16/8/2011, bệnh nhân Vũ Tiến Thành ở Phú Xuyên, Hà Nội vốn bị rối loạn tâm thần do uống rượu quá nhiều đă đến khám tại bệnh viện Tâm thần T.Ư và được khuyên nhập viện, nhưng cả hai vợ chồng bệnh nhân đều từ chối.
Chiều cùng ngày, Thành đă chém chết vợ và hai con tại nhà v́ không kiểm soát được hành vi. “Tôi đă thấy bất thường ngay từ lúc cả hai vợ chồng bệnh nhân từ chối nhập viện, nhưng không ngờ sự việc xảy ra quá nhanh” - ông Cương nói.
Tháng 10/2011, cả xă Đồng Giáp, huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn đều kinh hăi bởi Hà Văn Pẩu, bệnh nhân tâm thần từng giết hại và ăn thịt trẻ con năm 2008, được... khỏi bệnh về nhà, sau ba năm điều trị tại Viện Giám định pháp y tâm thần T.Ư.
Thuộc diện bắt buộc điều trị, Pẩu chỉ được ra viện khi có người nhà tiếp nhận, nhưng cả hai người anh em của Pẩu lại chối đây đẩy v́ họ lam lũ cả ngày ngoài đồng ruộng, không thể trông giữ anh. Bệnh viện cho là đă điều trị ổn định cho Pẩu, nhưng ngoài cộng đồng ai cũng lo sợ.
Gia đ́nh từ chối, dân làng hoang mang, cuối cùng giải pháp tạm thời là chính quyền phối hợp với gia đ́nh đưa Pẩu... trả lại bệnh viện. Ông La Đức Cương than thở bệnh viện - nơi Pẩu được chuyển đến - không phải là nơi điều trị cho Pẩu trước đây, quy chế về điều trị bắt buộc mới chưa có thông tư hướng dẫn, rất khó khăn về kinh phí và tính pháp lư, nhưng rồi ông vẫn quyết định nhận điều trị tạm thời cho Pẩu thêm hai tháng.
http://media.nguoiduatin.vn/public/data/images/canhkien/nam2012/t2/t21/nguoiduatin-tam-than-phan-liet.jpg
H́nh minh họa
“Với liều điều trị duy tŕ, bệnh nhân Pẩu đang có sức khỏe ổn định và hiện đă hết thời hạn hai tháng, nhưng do hiện nay không ai đến đón về nên tạm thời chúng tôi vẫn để bệnh nhân ở lại” - ông Cương nói hôm 30/1.
Theo ông Cương, bệnh nhân thuộc nhóm bắt buộc chữa bệnh như Hà Văn Pẩu cần quy định đặc biệt, chẳng hạn chỉ được cho ra viện nếu cơ quan trưng cầu (thường là viện kiểm sát, ṭa án, công an) cho phép, có sự chấp thuận của người nhà.
Mặt khác, nếu để những người như vậy ở bệnh viện măi th́ chi phí điều trị do bên nào chi trả cũng chưa có hướng dẫn cụ thể. Trong khi bệnh nhân tâm thần dù đă được điều trị ổn định vẫn có nguy cơ tái phát, có thể có lúc gây nên hành vi nguy hiểm cho xă hội.
Theo tính toán của Bộ Y tế, hiện b́nh quân toàn quốc có 12 giường bệnh/100.000 dân cho bệnh nhân tâm thần. Nếu tính cả số giường bệnh dành cho bệnh nhân tâm thần đă được điều trị ổn định, cần duy tŕ quản lư tại các trung tâm của ngành lao động - thương binh và xă hội th́ tổng số có trên 19 giường/100.000 dân, trong khi yêu cầu tối thiểu phải có 30 giường bệnh/100.000 dân cho bệnh nhân tâm thần.
Điều này cho thấy hiện trạng thiếu giường bệnh là rất bức xúc. Thông thường nếu bệnh nhân đă được điều trị ổn định, có gia đ́nh đón về th́ bệnh nhân sẽ được về, trong khi người nhà thường không đủ kiến thức hỗ trợ tâm lư, theo dơi thời điểm người bệnh bộc phát bệnh trở lại.
Theo bác sĩ Cương, gia đ́nh có người thân có biểu hiện rối loạn tâm lư, cảm xúc, hành vi... rất cần đưa người nhà đến bệnh viện điều trị. Ông Cương cũng cho biết xu hướng chung hiện nay là cộng đồng hóa, đưa người bệnh tâm thần đă được điều trị ổn định về địa phương.
Hiện mới có 8.000 xă có thể quản lư điều trị người bệnh tại cộng đồng, c̣n 4.000 xă chưa quản lư được. Tuy nhiên, theo quy chế và khả năng tài chính hiện nay th́ bệnh nhân tâm thần được điều trị ổn định sẽ phải cho ra viện. Như trường hợp của Hà Văn Pẩu là trường hợp rất đặc biệt mới được điều trị tại bệnh viện đến hơn ba năm.
Trong khi đó, luật sư Bùi Quang Nghiêm chia sẻ với tờ báo này rằng, theo quy định pháp luật, khi người mắc bệnh tâm thần bị ṭa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự th́ cha, mẹ, vợ, chồng hoặc con của người đó sẽ trở thành người giám hộ đương nhiên. Trường hợp người mắc bệnh tâm thần không có người giám hộ đương nhiên th́ UBND xă, phường, thị trấn nơi người bệnh cư trú có trách nhiệm cử hoặc đề nghị người giám hộ.
Người giám hộ được cử có thể là người thân thích như anh chị em hoặc ông bà của người mắc bệnh tâm thần nhưng phải được sự đồng ư của người được cử (nghị định 158/2005/NĐ-CP ngày 27-12-2005). Trong trường hợp không cử được người giám hộ, UBND có thể đề nghị một tổ chức chính trị xă hội (hội liên hiệp phụ nữ, hội cựu chiến binh, đoàn thanh niên...) làm giám hộ.
Như vậy, mặc dù người mắc bệnh tâm thần hay một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi được miễn truy cứu trách nhiệm h́nh sự theo điều 13 Bộ luật h́nh sự, nhưng nếu người giám hộ không chứng minh được ḿnh không có lỗi trong việc giám hộ th́ phải chịu trách nhiệm dân sự bồi thường thiệt hại do người mắc bệnh gây ra. Tài sản dùng để bồi thường thiệt hại là tài sản của người bệnh, nếu người bệnh không có tài sản hoặc không đủ tài sản th́ người giám hộ phải bồi thường bằng tài sản của ḿnh (điều 606 Bộ luật dân sự).
Đối với cơ sở khám chữa bệnh tâm thần, nếu không đáp ứng quy định phải có số giường bệnh tối thiểu và từ chối tiếp nhận người bệnh, cơ sở khám chữa bệnh đó phải có trách nhiệm liên đới bồi thường thiệt hại do người mắc bệnh gây ra.
Tháng 7/2011, Chính phủ đă ban hành nghị định 64/2011/NĐ-CP về việc thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh tâm thần. Tuy nhiên, việc chữa bệnh bắt buộc này chỉ được áp dụng từ giai đoạn điều tra theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền, tức là khi đă có hậu quả của hành vi vi phạm pháp luật h́nh sự.
Ngoài ra, không thấy văn bản pháp luật nào khác quy định người nào, cơ quan nào... có trách nhiệm đưa người mắc bệnh đến cơ sở khám chữa bệnh điều trị, cơ sở khám chữa bệnh phải tiếp nhận người mắc bệnh hay cơ quan có thẩm quyền bắt buộc người mắc bệnh tâm thần phải điều trị để ngăn ngừa người mắc bệnh tâm thần có hành vi gây nguy hiểm cho xă hội.
Nói một cách khác là không t́m ra bóng dáng trách nhiệm của Nhà nước khi không xây dựng đủ cơ sở vật chất để quản lư và điều trị người bị bệnh tâm thần, để cho người bệnh tâm thần thực hiện hành vi gây hậu quả nghiêm trọng cho xă hội.
<table style="background-color: #ffefd5;" border="0"> <tbody> <tr> <td> Một vụ án đau ḷng tại B́nh Định, cuối tháng 6/2005, ṭa án nhân dân tỉnh B́nh Định mở phiên ṭa xét xử vụ giết người xảy ra tại thôn Nhơn Sơn thuộc xă Ân Nghĩa, huyện Hoài Ân. Thủ phạm là Nguyễn Hữu Phước (SN 1987, ở địa chỉ trên); nạn nhân là bà Nguyễn Thị Miên (SN 1925), bà nội của Phước. Tính t́nh của Nguyễn Hữu Phước nóng nảy, gàn bướng, bà con có người gọi là Phước "chập". Cha mẹ Phước cũng biết điều đó nhưng không nghĩ rằng tính khí khác người của Phước có lúc lại gây ra hậu quả nghiêm trọng và đau ḷng như vậy. Thường ngày, cha mẹ Phước thường so sánh Phước với Đoàn Ngọc Kha (SN 1992) nhà ở bên cạnh.
Thế rồi một hôm, Nguyễn Ngọc Phước gọi Kha đến nhà ḿnh, bảo: " Mầy dám đánh bà mầy không? Nếu mầy dám đánh th́ tao công nhận mầy hơn tao, c̣n không th́ xem tao đây" - Phước một tay cầm cây xà beng dài 76cm, đường kính khoảng 3cm chống xuống đất, tay c̣n lại chỉ mặt Kha nói. Kha chưa hiểu ǵ và trong lúc đang ngơ ngác th́ Phước chạy về phía bà nội ḿnh là Nguyễn Thị Miên đang ngồi một ḿnh trong nhà bếp vung cây xà beng đánh liên tiếp hai phát vào vai, vào đầu, làm bà Miên ngă ra nền nhà chết tại chỗ.
</td> </tr> </tbody> </table>
<table style="background-color: #ffefd5;" border="0"> <tbody> <tr> <td style="text-align: justify;">Tài trợ đưa tin trên chuyên mục. Chuyên mục Người đưa tin Luật sư có sự phối hợp, hợp tác của Công ty dịch vụ tư vấn Ka Long - Pḥng 3012 Tầng 3 Toà nhà 71 Nguyễn Chí Thanh - Đống Đa - Hà Nội - hotline: 0903. 255 339 và Công ty Luật Kosy, số 59 Láng Hạ, Ba Đ́nh, Hà Nội, hotline: 0912 232 429.</td> </tr> </tbody> </table>
Hà Chung (tổng hợp)
Trong năm 2011 vừa qua, liên tiếp xuất hiện các vụ án mạng, trong đó hung thủ là người bệnh tâm thần. Họ không phải chịu trách nhiệm h́nh sự, nhưng câu hỏi về sự an toàn cho xă hội vẫn c̣n bỏ ngỏ.
Trả lời trên Tuổi trẻ, Bác sĩ La Đức Cương (giám đốc bệnh viện Tâm thần T.Ư 1) nói đến một số vụ án thương tâm, trong đó có vụ Nguyễn Văn Mạnh (ở Ứng Ḥa, Hà Nội) dùng giấy ướt chặn đường thở giết vợ và hai con nhỏ cuối tháng 9/2011.
Trước đó, hôm 16/8/2011, bệnh nhân Vũ Tiến Thành ở Phú Xuyên, Hà Nội vốn bị rối loạn tâm thần do uống rượu quá nhiều đă đến khám tại bệnh viện Tâm thần T.Ư và được khuyên nhập viện, nhưng cả hai vợ chồng bệnh nhân đều từ chối.
Chiều cùng ngày, Thành đă chém chết vợ và hai con tại nhà v́ không kiểm soát được hành vi. “Tôi đă thấy bất thường ngay từ lúc cả hai vợ chồng bệnh nhân từ chối nhập viện, nhưng không ngờ sự việc xảy ra quá nhanh” - ông Cương nói.
Tháng 10/2011, cả xă Đồng Giáp, huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn đều kinh hăi bởi Hà Văn Pẩu, bệnh nhân tâm thần từng giết hại và ăn thịt trẻ con năm 2008, được... khỏi bệnh về nhà, sau ba năm điều trị tại Viện Giám định pháp y tâm thần T.Ư.
Thuộc diện bắt buộc điều trị, Pẩu chỉ được ra viện khi có người nhà tiếp nhận, nhưng cả hai người anh em của Pẩu lại chối đây đẩy v́ họ lam lũ cả ngày ngoài đồng ruộng, không thể trông giữ anh. Bệnh viện cho là đă điều trị ổn định cho Pẩu, nhưng ngoài cộng đồng ai cũng lo sợ.
Gia đ́nh từ chối, dân làng hoang mang, cuối cùng giải pháp tạm thời là chính quyền phối hợp với gia đ́nh đưa Pẩu... trả lại bệnh viện. Ông La Đức Cương than thở bệnh viện - nơi Pẩu được chuyển đến - không phải là nơi điều trị cho Pẩu trước đây, quy chế về điều trị bắt buộc mới chưa có thông tư hướng dẫn, rất khó khăn về kinh phí và tính pháp lư, nhưng rồi ông vẫn quyết định nhận điều trị tạm thời cho Pẩu thêm hai tháng.
http://media.nguoiduatin.vn/public/data/images/canhkien/nam2012/t2/t21/nguoiduatin-tam-than-phan-liet.jpg
H́nh minh họa
“Với liều điều trị duy tŕ, bệnh nhân Pẩu đang có sức khỏe ổn định và hiện đă hết thời hạn hai tháng, nhưng do hiện nay không ai đến đón về nên tạm thời chúng tôi vẫn để bệnh nhân ở lại” - ông Cương nói hôm 30/1.
Theo ông Cương, bệnh nhân thuộc nhóm bắt buộc chữa bệnh như Hà Văn Pẩu cần quy định đặc biệt, chẳng hạn chỉ được cho ra viện nếu cơ quan trưng cầu (thường là viện kiểm sát, ṭa án, công an) cho phép, có sự chấp thuận của người nhà.
Mặt khác, nếu để những người như vậy ở bệnh viện măi th́ chi phí điều trị do bên nào chi trả cũng chưa có hướng dẫn cụ thể. Trong khi bệnh nhân tâm thần dù đă được điều trị ổn định vẫn có nguy cơ tái phát, có thể có lúc gây nên hành vi nguy hiểm cho xă hội.
Theo tính toán của Bộ Y tế, hiện b́nh quân toàn quốc có 12 giường bệnh/100.000 dân cho bệnh nhân tâm thần. Nếu tính cả số giường bệnh dành cho bệnh nhân tâm thần đă được điều trị ổn định, cần duy tŕ quản lư tại các trung tâm của ngành lao động - thương binh và xă hội th́ tổng số có trên 19 giường/100.000 dân, trong khi yêu cầu tối thiểu phải có 30 giường bệnh/100.000 dân cho bệnh nhân tâm thần.
Điều này cho thấy hiện trạng thiếu giường bệnh là rất bức xúc. Thông thường nếu bệnh nhân đă được điều trị ổn định, có gia đ́nh đón về th́ bệnh nhân sẽ được về, trong khi người nhà thường không đủ kiến thức hỗ trợ tâm lư, theo dơi thời điểm người bệnh bộc phát bệnh trở lại.
Theo bác sĩ Cương, gia đ́nh có người thân có biểu hiện rối loạn tâm lư, cảm xúc, hành vi... rất cần đưa người nhà đến bệnh viện điều trị. Ông Cương cũng cho biết xu hướng chung hiện nay là cộng đồng hóa, đưa người bệnh tâm thần đă được điều trị ổn định về địa phương.
Hiện mới có 8.000 xă có thể quản lư điều trị người bệnh tại cộng đồng, c̣n 4.000 xă chưa quản lư được. Tuy nhiên, theo quy chế và khả năng tài chính hiện nay th́ bệnh nhân tâm thần được điều trị ổn định sẽ phải cho ra viện. Như trường hợp của Hà Văn Pẩu là trường hợp rất đặc biệt mới được điều trị tại bệnh viện đến hơn ba năm.
Trong khi đó, luật sư Bùi Quang Nghiêm chia sẻ với tờ báo này rằng, theo quy định pháp luật, khi người mắc bệnh tâm thần bị ṭa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự th́ cha, mẹ, vợ, chồng hoặc con của người đó sẽ trở thành người giám hộ đương nhiên. Trường hợp người mắc bệnh tâm thần không có người giám hộ đương nhiên th́ UBND xă, phường, thị trấn nơi người bệnh cư trú có trách nhiệm cử hoặc đề nghị người giám hộ.
Người giám hộ được cử có thể là người thân thích như anh chị em hoặc ông bà của người mắc bệnh tâm thần nhưng phải được sự đồng ư của người được cử (nghị định 158/2005/NĐ-CP ngày 27-12-2005). Trong trường hợp không cử được người giám hộ, UBND có thể đề nghị một tổ chức chính trị xă hội (hội liên hiệp phụ nữ, hội cựu chiến binh, đoàn thanh niên...) làm giám hộ.
Như vậy, mặc dù người mắc bệnh tâm thần hay một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi được miễn truy cứu trách nhiệm h́nh sự theo điều 13 Bộ luật h́nh sự, nhưng nếu người giám hộ không chứng minh được ḿnh không có lỗi trong việc giám hộ th́ phải chịu trách nhiệm dân sự bồi thường thiệt hại do người mắc bệnh gây ra. Tài sản dùng để bồi thường thiệt hại là tài sản của người bệnh, nếu người bệnh không có tài sản hoặc không đủ tài sản th́ người giám hộ phải bồi thường bằng tài sản của ḿnh (điều 606 Bộ luật dân sự).
Đối với cơ sở khám chữa bệnh tâm thần, nếu không đáp ứng quy định phải có số giường bệnh tối thiểu và từ chối tiếp nhận người bệnh, cơ sở khám chữa bệnh đó phải có trách nhiệm liên đới bồi thường thiệt hại do người mắc bệnh gây ra.
Tháng 7/2011, Chính phủ đă ban hành nghị định 64/2011/NĐ-CP về việc thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh tâm thần. Tuy nhiên, việc chữa bệnh bắt buộc này chỉ được áp dụng từ giai đoạn điều tra theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền, tức là khi đă có hậu quả của hành vi vi phạm pháp luật h́nh sự.
Ngoài ra, không thấy văn bản pháp luật nào khác quy định người nào, cơ quan nào... có trách nhiệm đưa người mắc bệnh đến cơ sở khám chữa bệnh điều trị, cơ sở khám chữa bệnh phải tiếp nhận người mắc bệnh hay cơ quan có thẩm quyền bắt buộc người mắc bệnh tâm thần phải điều trị để ngăn ngừa người mắc bệnh tâm thần có hành vi gây nguy hiểm cho xă hội.
Nói một cách khác là không t́m ra bóng dáng trách nhiệm của Nhà nước khi không xây dựng đủ cơ sở vật chất để quản lư và điều trị người bị bệnh tâm thần, để cho người bệnh tâm thần thực hiện hành vi gây hậu quả nghiêm trọng cho xă hội.
<table style="background-color: #ffefd5;" border="0"> <tbody> <tr> <td> Một vụ án đau ḷng tại B́nh Định, cuối tháng 6/2005, ṭa án nhân dân tỉnh B́nh Định mở phiên ṭa xét xử vụ giết người xảy ra tại thôn Nhơn Sơn thuộc xă Ân Nghĩa, huyện Hoài Ân. Thủ phạm là Nguyễn Hữu Phước (SN 1987, ở địa chỉ trên); nạn nhân là bà Nguyễn Thị Miên (SN 1925), bà nội của Phước. Tính t́nh của Nguyễn Hữu Phước nóng nảy, gàn bướng, bà con có người gọi là Phước "chập". Cha mẹ Phước cũng biết điều đó nhưng không nghĩ rằng tính khí khác người của Phước có lúc lại gây ra hậu quả nghiêm trọng và đau ḷng như vậy. Thường ngày, cha mẹ Phước thường so sánh Phước với Đoàn Ngọc Kha (SN 1992) nhà ở bên cạnh.
Thế rồi một hôm, Nguyễn Ngọc Phước gọi Kha đến nhà ḿnh, bảo: " Mầy dám đánh bà mầy không? Nếu mầy dám đánh th́ tao công nhận mầy hơn tao, c̣n không th́ xem tao đây" - Phước một tay cầm cây xà beng dài 76cm, đường kính khoảng 3cm chống xuống đất, tay c̣n lại chỉ mặt Kha nói. Kha chưa hiểu ǵ và trong lúc đang ngơ ngác th́ Phước chạy về phía bà nội ḿnh là Nguyễn Thị Miên đang ngồi một ḿnh trong nhà bếp vung cây xà beng đánh liên tiếp hai phát vào vai, vào đầu, làm bà Miên ngă ra nền nhà chết tại chỗ.
</td> </tr> </tbody> </table>
<table style="background-color: #ffefd5;" border="0"> <tbody> <tr> <td style="text-align: justify;">Tài trợ đưa tin trên chuyên mục. Chuyên mục Người đưa tin Luật sư có sự phối hợp, hợp tác của Công ty dịch vụ tư vấn Ka Long - Pḥng 3012 Tầng 3 Toà nhà 71 Nguyễn Chí Thanh - Đống Đa - Hà Nội - hotline: 0903. 255 339 và Công ty Luật Kosy, số 59 Láng Hạ, Ba Đ́nh, Hà Nội, hotline: 0912 232 429.</td> </tr> </tbody> </table>
Hà Chung (tổng hợp)