vuitoichat
02-14-2012, 10:33
Trong ḷng dăy núi Dương Nham (Kinh Môn, Hải Dương) có một động đá khắc hàng chục tấm bia đă mấy trăm năm tuổi.
Những ngày đầu năm người tứ phương nườm nượp đi lễ Đền Cao trên đỉnh An Phụ (Kinh Môn, Hải Dương). Đứng trên đỉnh An Phụ, nh́n về phía Đông Bắc, dăy Dương Nham trồi lên giữa vùng đồng trũng mênh mang sóng nước. Ḍng Kinh Thầy uốn lượn quanh co sát chân núi khiến cảnh vật càng thêm hữu t́nh.
http://media.baodatviet.vn/Uploaded_CDCA/thunga/20120214/DSC09281_1.jpg
Động Kính Chủ.
Ông thủ từ Đền Cao chỉ tay về dăy Dương Nham bảo, trong ḷng dăy núi ấy có một động đá khắc hàng chục tấm bia đă mấy trăm năm tuổi. Hang núi kỳ lạ ít ai biết đến ấy đă thôi thúc tôi đến t́m hiểu.
Làng Kính Chủ (xă Phạm Mệnh) có nghề làm đá, tạc bia. Mới đầu năm, tiếng máy xẻ, mài đá rền rĩ, chát chúa. Nhưng khu vực hang động th́ hoàn toàn yên tĩnh, trầm mặc.
Chỉ có vài cô cậu thanh niên tụ họp rủ nhau trèo lên đỉnh núi xem bàn cờ tiên, là một tảng đá phẳng. Truyền thuyết kể rằng, cảnh đẹp nơi đây hơn cả tiên giới, nên các vị tiên thường xuống đây thăm thú, chơi cờ.
Anh Nguyễn Văn Anh - cán bộ quản lư di tích động Kính Chủ nhiệt t́nh dẫn tôi vào động để chiêm ngưỡng những văn bia cổ, thứ mà mấy cô cậu thanh niên kia không thấy lư thú ǵ.
Chuyện biến động thành chùa th́ nhiều nơi có, nhưng tôi thực sự choáng ngợp trước vẻ đẹp của động Kính Chủ. Đứng ở cửa động nh́n về phía Nam, thấy xóm làng trù phú, cảnh đẹp như tranh vẽ.
Bên trong hang, nhũ đá thả xuống lủng liểng những h́nh thù đẹp mắt. Theo lời truyền của các cụ trong làng, trong hang c̣n có đường “lên trời” thông lên đỉnh núi và một đường “xuống âm phủ”, nghe nói ra tận sông Kinh Thầy. Đường lên trời th́ không trèo được, đường xuống âm phủ th́ mùa này ngập nước. Người xưa xếp động Kính Chủ vào hàng “Nam thiên đệ lục động” (một trong 6 động tuyệt đẹp của nước Nam) cũng không phải quá ngoa ngoắt.
Chẳng thế mà, suốt gần ngàn năm qua, hang động tuyệt đẹp này đă níu chân không biết bao nhiêu tao nhân mặc khách, để rồi những bài thơ, những áng văn tuyệt bút đă lặn vào vách đá.
Anh Nguyễn Văn Anh bắt đầu từ phía bên trái của động, lần lượt đếm từng tấm bia. Có tổng số 40 tấm bia được khắc vào ḷng động.
http://media.baodatviet.vn/Uploaded_CDCA/thunga/20120214/DSC09259.jpg
Bia tạc khắp nơi trong động.
Có tấm bia to bằng manh chiếu, 2-3m2, khắc hàng ngàn chữ, song có tấm bia bằng cuốn sách, lại có tấm chỉ to bằng bao thuốc lá, khắc được vài chữ. Có tấm bia nằm ngay sát chân động, có tấm nằm tận trên mái động. Có tấm chữ c̣n sắc nét, có tấm đă nhạt nḥa mờ ảo bởi thời gian phong hóa.
Mái động có chỗ cao đến cả chục mét. Để khắc được tấm bia vào mái động, với phương tiện hoàn toàn thủ công, th́ người xưa phải vất vả lắm. Người thợ phải dựng giàn giáo, rồi mất cả tháng trời ngửa cổ mài dũa, đục khắc, hít bụi mới có thể hoàn thiện được một tấm bia cỡ nhỏ.
Ngay phía ngoài động là một tấm bia rất lớn, có lẽ đến 3m2. Mặc dù khắc trực tiếp vào vách đá, song h́nh dáng giống với bia b́nh thường ở các đ́nh chùa. Trán bia chạm khắc lưỡng long chầu mặt nguyệt, riềm bia được trang trí các họa tiết tinh xảo.
Tấm bia này đề bài thơ của Phạm Sư Mạnh. Ngày 5/9/1368, Nhập nội hữu nạo ngôn Phạm Sư Mạnh, nhân đi duyệt binh các lộ Đông Bắc, qua dăy núi quê nhà, thấy cảnh đẹp níu ḷng đă xúc động viết thành thơ đề trước cửa động.
Người thợ tài hoa của làng đă đục núi thành bia, rồi khắc trung thành nét chữ của ông, để rồi đến nay, chúng ta đọc lại thấy bồi hồi với vẻ đẹp nước non, với chiến thắng oanh liệt trước quân Nguyên Mông.
Anh Nguyễn Văn Anh bảo, hiện anh đang cố công học chữ Hán, để mỗi khi du khách nhờ vả, c̣n dịch được những ḍng văn bia. Dù chưa học được mấy chữ, nhưng anh đọc vanh vách bài thơ của vị tướng Phạm Sư Mạnh: “Hành quân qua núi nhà/ Ngẩng đầu nh́n muôn dặm/ Chim bằng phía Nam xa/ Vầng dương Đông trước núi/ An Phụ như chạm trời/ Tượng Đầu cao ngàn dặm/ Tử tiêu mây lớp lớp/ Nhân hỏi tiên An Kỳ/ Cuồn cuộn sóng Bạch Đằng/ Tưởng như thuyền Ngô Vương/ Nhớ xưa vua Trùng Hưng/ Tài chuyển xoay trời đất/ Cửa biển ngàn chiến thuyền/ Hiệp môn vạn cờ chiến/ Trở tay định thái b́nh/ Ngân hà rửa tanh hôi/ Đến nay dân bốn biển/ Nhớ măi năm bắt thù”.
Phía vách động c̣n có 4 chữ “Vân Thạch thư thất” (nhà sách Vân Thạch) và 4 chữ nhỏ “Phạm Sư Mạnh thư” (Phạm Sư Mạnh viết). Theo nhà khảo cổ Tăng Bá Hoành, nguyên Giám đốc Bảo tàng Hải Dương, điều này chứng tỏ rằng, hang động là nơi đọc sách của Phạm Sư Mạnh, người một đời thao thức v́ sự nghiệp quốc gia.
Rồi hơn một thế kỷ sau, mùa xuân năm Hồng Đức (1487), pḥ mă cùng vua Lê Thánh Tông đă đến thăm động Kính Chủ. Ngài đă xúc động làm bài thơ, rồi sai thợ đục bia khắc thơ tận trên mái động, lấy bút danh là Nam Thiên Động Chủ.
Đến thể kỷ 16, xuất hiện liên tiếp 7 văn bia của nhà Mạc, từ Mạc Đăng Dung đến Mạc Hậu Hợp. Rồi các thế kỷ sau đó, liên tiếp có văn bia đề thơ, văn của các thi sĩ, tướng quân, các bậc đế vương.
Thậm chí, đến tận thế kỷ 20, vào năm 1935, thi sĩ Trần Quốc Trinh đă khắc bài thơ của ḿnh lên vách động bằng chữ quốc ngữ. Những vần thơ chứa chan t́nh cảm hoài cổ và như oán trách con người đương đại: “Kính Chủ đây rồi hỏi chủ đâu?/ Chùa trong thăm thẳm tận hang sâu/ Tiếng đàn ai trước c̣n như vọng/ Nét bút đề bia chửa nhạt màu/ Non nước chứa chan ḷng tưởng tượng/ Cỏ hoa ngơ ngác mặt công hầu/ Mấy phen dâu bể người kim cổ/ Cảnh vật bền nguyên, dạ khác nhau”.
Bài thơ cuối cùng khắc trên bia của một thi sĩ dù vô danh trong lịch sử, song phải công nhận đó là bài thơ hay, mang t́nh cảm tha thiết với non sông, đất nước. Từ đó đến nay, các tao nhân mặc khách đến đây cũng xúc cảm đề thơ, nhưng chưa ai được thợ trong làng khắc vào vách đá.
Đi hết một ṿng hang, chiêm ngưỡng từng tấm bia, tôi chợt sững người trước một tấm bia vừa được đục ngay mặt ngoài, vách phải của động. Thật đau ḷng, khi tấm bia đó không phải đề thơ, hay tuyệt bút bày tỏ nỗi ḷng với thế sự, ca ngợi cảnh đẹp non sông đất nước, mà khắc tên cá nhân và doanh nghiệp công đức cho chùa! Đau ḷng hơn nữa là tấm bia với vết khắc c̣n mới ấy lại xẻo mất một góc của tấm bia cũ.
Việc công đức cho chùa là điều đáng trân trọng, nhưng đề tên tuổi, địa chỉ cùng chút tiền ấy lên vách núi, cạnh những tấm bia ghi bút tích của danh nhân đất nước, thậm chí đè lên cả văn bia cổ, th́ thật thiếu văn hóa.
Tôi cảm thấy khó chịu với tấm bia mới tinh khắc vào vách núi đó, c̣n anh Nguyễn Văn Anh th́ cứ luống ca luống cuống. Bản thân anh là cán bộ quản lư di tích, nhưng anh cũng không biết người ta vác máy vào động đục núi làm tấm bia thiếu ư thức kia từ lúc nào.
Động Kính Chủ này đă được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia từ ngay đợt đầu (28-4-1962), nên không phải ai cũng có thể đục đẽo vách động tùy ư.
Từ cảnh quan tự nhiên, động Kính Chủ được tạo thành chùa trong động. Chùa không chỉ thờ Phật mà c̣n thờ Minh Không thiền sư, Lư Thần Tông, Huyền Quang tôn giả. Ngoài bia đá khắc vào vách động, c̣n có nhiều tượng tạc bằng đá, mô tả những sự kiện điển h́nh trong kinh Phật.
Theo VTC
Những ngày đầu năm người tứ phương nườm nượp đi lễ Đền Cao trên đỉnh An Phụ (Kinh Môn, Hải Dương). Đứng trên đỉnh An Phụ, nh́n về phía Đông Bắc, dăy Dương Nham trồi lên giữa vùng đồng trũng mênh mang sóng nước. Ḍng Kinh Thầy uốn lượn quanh co sát chân núi khiến cảnh vật càng thêm hữu t́nh.
http://media.baodatviet.vn/Uploaded_CDCA/thunga/20120214/DSC09281_1.jpg
Động Kính Chủ.
Ông thủ từ Đền Cao chỉ tay về dăy Dương Nham bảo, trong ḷng dăy núi ấy có một động đá khắc hàng chục tấm bia đă mấy trăm năm tuổi. Hang núi kỳ lạ ít ai biết đến ấy đă thôi thúc tôi đến t́m hiểu.
Làng Kính Chủ (xă Phạm Mệnh) có nghề làm đá, tạc bia. Mới đầu năm, tiếng máy xẻ, mài đá rền rĩ, chát chúa. Nhưng khu vực hang động th́ hoàn toàn yên tĩnh, trầm mặc.
Chỉ có vài cô cậu thanh niên tụ họp rủ nhau trèo lên đỉnh núi xem bàn cờ tiên, là một tảng đá phẳng. Truyền thuyết kể rằng, cảnh đẹp nơi đây hơn cả tiên giới, nên các vị tiên thường xuống đây thăm thú, chơi cờ.
Anh Nguyễn Văn Anh - cán bộ quản lư di tích động Kính Chủ nhiệt t́nh dẫn tôi vào động để chiêm ngưỡng những văn bia cổ, thứ mà mấy cô cậu thanh niên kia không thấy lư thú ǵ.
Chuyện biến động thành chùa th́ nhiều nơi có, nhưng tôi thực sự choáng ngợp trước vẻ đẹp của động Kính Chủ. Đứng ở cửa động nh́n về phía Nam, thấy xóm làng trù phú, cảnh đẹp như tranh vẽ.
Bên trong hang, nhũ đá thả xuống lủng liểng những h́nh thù đẹp mắt. Theo lời truyền của các cụ trong làng, trong hang c̣n có đường “lên trời” thông lên đỉnh núi và một đường “xuống âm phủ”, nghe nói ra tận sông Kinh Thầy. Đường lên trời th́ không trèo được, đường xuống âm phủ th́ mùa này ngập nước. Người xưa xếp động Kính Chủ vào hàng “Nam thiên đệ lục động” (một trong 6 động tuyệt đẹp của nước Nam) cũng không phải quá ngoa ngoắt.
Chẳng thế mà, suốt gần ngàn năm qua, hang động tuyệt đẹp này đă níu chân không biết bao nhiêu tao nhân mặc khách, để rồi những bài thơ, những áng văn tuyệt bút đă lặn vào vách đá.
Anh Nguyễn Văn Anh bắt đầu từ phía bên trái của động, lần lượt đếm từng tấm bia. Có tổng số 40 tấm bia được khắc vào ḷng động.
http://media.baodatviet.vn/Uploaded_CDCA/thunga/20120214/DSC09259.jpg
Bia tạc khắp nơi trong động.
Có tấm bia to bằng manh chiếu, 2-3m2, khắc hàng ngàn chữ, song có tấm bia bằng cuốn sách, lại có tấm chỉ to bằng bao thuốc lá, khắc được vài chữ. Có tấm bia nằm ngay sát chân động, có tấm nằm tận trên mái động. Có tấm chữ c̣n sắc nét, có tấm đă nhạt nḥa mờ ảo bởi thời gian phong hóa.
Mái động có chỗ cao đến cả chục mét. Để khắc được tấm bia vào mái động, với phương tiện hoàn toàn thủ công, th́ người xưa phải vất vả lắm. Người thợ phải dựng giàn giáo, rồi mất cả tháng trời ngửa cổ mài dũa, đục khắc, hít bụi mới có thể hoàn thiện được một tấm bia cỡ nhỏ.
Ngay phía ngoài động là một tấm bia rất lớn, có lẽ đến 3m2. Mặc dù khắc trực tiếp vào vách đá, song h́nh dáng giống với bia b́nh thường ở các đ́nh chùa. Trán bia chạm khắc lưỡng long chầu mặt nguyệt, riềm bia được trang trí các họa tiết tinh xảo.
Tấm bia này đề bài thơ của Phạm Sư Mạnh. Ngày 5/9/1368, Nhập nội hữu nạo ngôn Phạm Sư Mạnh, nhân đi duyệt binh các lộ Đông Bắc, qua dăy núi quê nhà, thấy cảnh đẹp níu ḷng đă xúc động viết thành thơ đề trước cửa động.
Người thợ tài hoa của làng đă đục núi thành bia, rồi khắc trung thành nét chữ của ông, để rồi đến nay, chúng ta đọc lại thấy bồi hồi với vẻ đẹp nước non, với chiến thắng oanh liệt trước quân Nguyên Mông.
Anh Nguyễn Văn Anh bảo, hiện anh đang cố công học chữ Hán, để mỗi khi du khách nhờ vả, c̣n dịch được những ḍng văn bia. Dù chưa học được mấy chữ, nhưng anh đọc vanh vách bài thơ của vị tướng Phạm Sư Mạnh: “Hành quân qua núi nhà/ Ngẩng đầu nh́n muôn dặm/ Chim bằng phía Nam xa/ Vầng dương Đông trước núi/ An Phụ như chạm trời/ Tượng Đầu cao ngàn dặm/ Tử tiêu mây lớp lớp/ Nhân hỏi tiên An Kỳ/ Cuồn cuộn sóng Bạch Đằng/ Tưởng như thuyền Ngô Vương/ Nhớ xưa vua Trùng Hưng/ Tài chuyển xoay trời đất/ Cửa biển ngàn chiến thuyền/ Hiệp môn vạn cờ chiến/ Trở tay định thái b́nh/ Ngân hà rửa tanh hôi/ Đến nay dân bốn biển/ Nhớ măi năm bắt thù”.
Phía vách động c̣n có 4 chữ “Vân Thạch thư thất” (nhà sách Vân Thạch) và 4 chữ nhỏ “Phạm Sư Mạnh thư” (Phạm Sư Mạnh viết). Theo nhà khảo cổ Tăng Bá Hoành, nguyên Giám đốc Bảo tàng Hải Dương, điều này chứng tỏ rằng, hang động là nơi đọc sách của Phạm Sư Mạnh, người một đời thao thức v́ sự nghiệp quốc gia.
Rồi hơn một thế kỷ sau, mùa xuân năm Hồng Đức (1487), pḥ mă cùng vua Lê Thánh Tông đă đến thăm động Kính Chủ. Ngài đă xúc động làm bài thơ, rồi sai thợ đục bia khắc thơ tận trên mái động, lấy bút danh là Nam Thiên Động Chủ.
Đến thể kỷ 16, xuất hiện liên tiếp 7 văn bia của nhà Mạc, từ Mạc Đăng Dung đến Mạc Hậu Hợp. Rồi các thế kỷ sau đó, liên tiếp có văn bia đề thơ, văn của các thi sĩ, tướng quân, các bậc đế vương.
Thậm chí, đến tận thế kỷ 20, vào năm 1935, thi sĩ Trần Quốc Trinh đă khắc bài thơ của ḿnh lên vách động bằng chữ quốc ngữ. Những vần thơ chứa chan t́nh cảm hoài cổ và như oán trách con người đương đại: “Kính Chủ đây rồi hỏi chủ đâu?/ Chùa trong thăm thẳm tận hang sâu/ Tiếng đàn ai trước c̣n như vọng/ Nét bút đề bia chửa nhạt màu/ Non nước chứa chan ḷng tưởng tượng/ Cỏ hoa ngơ ngác mặt công hầu/ Mấy phen dâu bể người kim cổ/ Cảnh vật bền nguyên, dạ khác nhau”.
Bài thơ cuối cùng khắc trên bia của một thi sĩ dù vô danh trong lịch sử, song phải công nhận đó là bài thơ hay, mang t́nh cảm tha thiết với non sông, đất nước. Từ đó đến nay, các tao nhân mặc khách đến đây cũng xúc cảm đề thơ, nhưng chưa ai được thợ trong làng khắc vào vách đá.
Đi hết một ṿng hang, chiêm ngưỡng từng tấm bia, tôi chợt sững người trước một tấm bia vừa được đục ngay mặt ngoài, vách phải của động. Thật đau ḷng, khi tấm bia đó không phải đề thơ, hay tuyệt bút bày tỏ nỗi ḷng với thế sự, ca ngợi cảnh đẹp non sông đất nước, mà khắc tên cá nhân và doanh nghiệp công đức cho chùa! Đau ḷng hơn nữa là tấm bia với vết khắc c̣n mới ấy lại xẻo mất một góc của tấm bia cũ.
Việc công đức cho chùa là điều đáng trân trọng, nhưng đề tên tuổi, địa chỉ cùng chút tiền ấy lên vách núi, cạnh những tấm bia ghi bút tích của danh nhân đất nước, thậm chí đè lên cả văn bia cổ, th́ thật thiếu văn hóa.
Tôi cảm thấy khó chịu với tấm bia mới tinh khắc vào vách núi đó, c̣n anh Nguyễn Văn Anh th́ cứ luống ca luống cuống. Bản thân anh là cán bộ quản lư di tích, nhưng anh cũng không biết người ta vác máy vào động đục núi làm tấm bia thiếu ư thức kia từ lúc nào.
Động Kính Chủ này đă được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia từ ngay đợt đầu (28-4-1962), nên không phải ai cũng có thể đục đẽo vách động tùy ư.
Từ cảnh quan tự nhiên, động Kính Chủ được tạo thành chùa trong động. Chùa không chỉ thờ Phật mà c̣n thờ Minh Không thiền sư, Lư Thần Tông, Huyền Quang tôn giả. Ngoài bia đá khắc vào vách động, c̣n có nhiều tượng tạc bằng đá, mô tả những sự kiện điển h́nh trong kinh Phật.
Theo VTC