vuitoichat
03-03-2012, 16:54
Có thể gọi ông là triệu phú Việt kiều, cũng có thể chẳng cần quan tâm đến điều đó, v́ Alan Phan nói rằng, lúc hết tiền cũng như có tiền, ông thấy không có ǵ khác nhau lắm.
http://www.xaluan.com/images/news/Image/2012/03/03/1330776302.img.jpg
ảnh minh họa
Chia sẻ với PV về chuyện con cái, Alan Phan bảo: "Khi làm ăn thua cuộc, tôi thường nói “ḿnh ngu rồi, làm lại thôi”. Nhưng dạy con th́ khó hơn chục lần điều hành doanh nghiệp, và đau đầu hơn nhiều v́ không thể “làm lại được”.
TS Alan Phan nhắc đi nhắc lại rằng, ông không có ư khuyên bảo ǵ trong vấn đề dạy con, v́ mục tiêu của mỗi cha mẹ rất khác nhau. “Tôi không phải là nhà giáo dục, không phải là chuyên gia về dạy con hay người có thẩm quyền nói về đề tài này chuyên sâu”, ông nói.
Dạy con phụ thuộc hên xui!
- Nhưng thưa ông, dù không phải là chuyên gia dạy con th́ ông vẫn là người cha của hai thanh niên có thể gọi là rất thành công trên con đường các con ông đă chọn bên Mỹ. Người con lớn là công tố viên ở tiểu bang California. Người con thứ hai làm khoa học gia ở Bộ Quốc pḥng Mỹ.
Ông từng chia sẻ rằng:“Các con tôi đă chọn các nghề mà chúng thích đó là một điều mà tôi rất hănh diện. Dù là các con tôi không làm doanh nhân, không kiếm được nhiều tiền nhưng chúng rất hạnh phúc với sự lựa chọn đó”. Theo ông, có những yếu tố lớn nào ảnh hưởng đến việc giáo dục con cái?
- Theo kinh nghiệm cá nhân, th́ vấn đề dạy con và con ḿnh trở thành người thế nào phụ thuộc rất nhiều vào sự may mắn, chứ không phải do kỹ năng dạy con của ḿnh, hay đào tạo theo phương pháp nào. Sách về dạy con tràn ngập ngoài hiệu sách.
Môi trường, xă hội, văn hoá, gia đ́nh và bạn bè là những yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến con cái. Mỗi đứa con có tính khí và sự phát triển nội tại khác nhau.
Chẳng hạn như hai đứa con của tôi, cùng lớn lên ở một môi trường, nhưng tính khí lại rất khác biệt. Thành ra, khó mà nói được những cái mà cha mẹ thiết kế và tạo dựng ảnh hưởng như thế nào đối với con, chỉ có thể đoán ra thôi nhưng không chắc chắn được.
Tôi đă từng làm ở nhiều doanh nghiệp, đó là cả một sự đau đầu, nhưng so sánh với nuôi con th́ khó gấp nhiều lần điều hành doanh nghiệp.
Với một doanh nghiệp th́ ḿnh có thể đứng tách rời ra để nh́n và quyết định một cách khách quan và nếu làm sai th́ làm lại, nhưng dạy con th́ không thể làm lại được, không thể khách quan, v́ thế, quyết định của ḿnh khó sáng suốt.
Quản lư một đứa con khó gấp chục lần quản lư doanh nghiệp. Có quá nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc nuôi con.
Quá tŕnh nuôi con th́ không phải lúc nào cũng suôn sẻ, êm đềm như ḿnh nghĩ, mà có lúc đầy băo tố, dù t́nh trạng “vĩ mô” rất ổn định.
- Ông từng trải qua giai đoạn đó như thế nào và vượt qua “băo tố” về con cái ra sao?
- Có một thời điểm, đứa con thứ hai của tôi lúc 14 tuổi, trở nên nổi loạn, kết thân với những người bạn mà ḿnh không muốn cho vào nhà. Nó nhuộm tóc vàng, tóc xanh đỏ, đang học giỏi từ hạng A xuống chỉ c̣n hạng D.
Hai vợ chồng ngồi khóc thầm, nghĩ là tiêu thằng con rồi. Khuyên vài ba câu th́ nó đứng dậy xách đít đi. Đó là cả một sự đau khổ, kéo dài hơn 2 năm.
Tự nhiên một ngày đẹp trời, vào năm cuối trung học, nó lại khác hẳn, đi học về chào tôn kính cha mẹ, trở lại thành một học sinh ưu tú, gương mẫu. Rồi thi và học đại học, học xong tiến sĩ, trở thành một khoa học gia. Đó là một chuyện xảy ra hoàn toàn ngoài ư muốn và khả năng kiểm soát của ḿnh.
Phải nói lúc đó tôi hoàn toàn bất lực. V́ thế tôi không dám lạm bàn về ḿnh giỏi hay dở trong việc dạy con.
T́nh yêu của cha mẹ càng nhiều, con càng ngoan
- Nhưng chắc chắn ông đă phải làm một điều ǵ đó vào thời điểm ấy?
- Tôi có đọc một cuốn sách, có đề cập đến sự kiện, trong xă hội đa dạng như xă hội Mỹ, những đứa con tương đối thành công là con cái của người Do Thái và Á châu, hơn là con cái người gốc Phi hay Mễ.
Cuốn sách này cho rằng, nguyên nhân chính là t́nh yêu của người cha Do Thái dành cho người con rất sâu nặng, tác động mạnh trên sự thành công của người con. Tỷ lệ dân số bị ở tù xuất thân gốc Do Thái ít nhất trong mọi cộng đồng.
Nh́n lại quá tŕnh nuôi con, th́ có lẽ cái mà tôi đă làm được là luôn bày tỏ t́nh yêu thương đối với con ḿnh. Ḿnh yêu con dù bất cứ thế nào. Yêu ở đây là sự trao gởi toàn diện, cho đi hoàn toàn.
Khi con tôi nổi loạn và gây cho tôi đau khổ, tôi vẫn yêu nó tha thiết. Tôi nghĩ, đó có thể là một điều giúp nó khi lầm lạc, v́ nó vẫn thấy bao quanh nó là một t́nh yêu vô điều kiện từ cha mẹ.
T́nh yêu của cha mẹ dành cho con cái càng nhiều th́ đứa con càng có nhiều cơ hội trở thành người tốt. Nhưng đó là trải nghiệm của tôi, không phải là kết luận khoa học (cười).
Điều nữa là tôi hănh diện với tất cả những ǵ con tôi làm, cho dù đó là điều tôi không thích. Khác trước đây, mẹ tôi chỉ muốn tôi trở thành bác sĩ, nếu tôi không có học bổng sang Mỹ mà vẫn ở Sài G̣n th́ có lẽ bà đă bắt tôi phải học bác sĩ hay chịu sự la mắng mỗi ngày.
Vào năm cuối trung học, các con hỏi ư kiến tôi về định hướng nghề nghiệp. Tôi bảo các con cứ làm điều ǵ các con thích. Hỏi kỹ trong ḷng xem thích nhất điều ǵ. Nếu vài ba năm nữa mà không thích nữa th́ chuyển đổi cũng chẳng sao. Đừng bao giờ hỏi cha mẹ thích con làm ǵ. Đây là đời sống của con.
Đó là trải nghiệm của tôi nên tôi mới khuyên các con, v́ cái ǵ mà ḿnh thích làm th́ ḿnh sẽ làm một cách say mê, gắn bó lâu dài, nếu không th́ dần dần cũng bỏ.
Con cái không thích nghe hay “giảng đạo” nhiều, thích nh́n và coi tấm gương. Bố mẹ hư hỏng th́ con cũng sẽ hư hỏng theo. Con nít rất tinh, không dối gạt chúng lâu dài được.
Ngay từ nhỏ, hai đứa con cũng hay phê b́nh tôi, và nếu chúng có lư, th́ tôi cũng công nhận mọi sai lầm chứ không chối hay giấu. Tôi không làm một đằng, nói một nẻo. Gia đ́nh tôi có truyền thống rất dân chủ, cởi mở, minh bạch và không trốn tránh trách nhiệm.
Ḿnh luôn luôn có thể sai
- Ngày con ông c̣n nhỏ, ông chăm sóc các con như thế nào?
- Tôi sống với các con cho tới khi chúng vào đại học. Nhưng tôi cũng đi vắng nhiều. Mặc dù hồi chúng 8, 9 tuổi, tôi hy sinh chuyện kiếm tiền, cố gắng dành thời gian để ở bên con, đi dă ngoại, câu cá, lên núi, đi cano. Mùa đông th́ đi trượt tuyết với nhau.
Tôi dành thời gian lúc đó bởi đó là giai đoạn tôi thấy các con cần đến cha nhất. Sau 10 tuổi th́ chúng nó thích đi chơi với bạn hơn (bên Mỹ bọn trẻ độc lập rất sớm). Ngày nhỏ c̣n thích đá bóng chơi bóng rổ với ḿnh, đi xem phim nghe nhạc, sau th́ không thích chơi với ḿnh nữa, con trai thường là như vậy.
Mẹ chúng chăm sóc chúng rất nhiều nhưng tụi nó thích chơi với cha. Những tṛ chơi rất b́nh thường như đạp xe ở công viên, ra biển. Tôi chỉ chơi với con và nghĩ chúng nó cũng học được từ ḿnh nhiều thứ.
- Về dạy con độc lập trong cuộc sống th́ thời điểm nào là thích hợp nhất, thưa ông?
- Với trẻ con Mỹ th́ tụi nó độc lập rất sớm, khoảng hơn 11 tuổi. Với gia đ́nh Việt tại Mỹ th́ cũng tùy. Chẳng hạn con đầu ḷng của tôi, từ năm 13 tuổi, mặc dù mức sống gia đ́nh tôi thuộc loại trung lưu ở Mỹ, khá thoải mái về vật chất, nhưng nó vẫn dậy từ 5h sáng giao báo để kiếm tiền thêm.
Năm 14 tuổi nó đi làm nhân công trong siêu thị, quét dọn và bán kem mỗi ngày 2 tiếng sau khi tan học. Tiền kiếm được nó để dành đến năm 16 tuổi, đủ mua một cái xe hơi cũ khoảng hơn 2.000 đô la.
Tôi hoàn toàn có thể cho nó số tiền ấy, nhưng đây là tiền riêng của nó nên nó trân trọng yêu quư cái xe ấy vô cùng.
Đó là một văn hóa tự lập tốt của Mỹ, rất phổ thông với các thiếu niên mới lớn. Cũng có thể do gia đ́nh khuyến khích tư duy tự lập, luôn t́m câu hỏi cho ḿnh.
Không phải gia đ́nh Việt nào ở Mỹ cũng vậy. Những gia đ́nh quản lư và kiểm soát nhiều quá th́ con sống tầm gửi; c̣n cởi mở th́ con cái độc lập hơn. Gia đ́nh giàu ở Việt Nam mà gửi tiền quá nhiều cho con th́ chúng chỉ tiêu xài thôi. Rất nhiều đứa hư hỏng, do có tiền.
Ḿnh sai th́ ḿnh phải nhận ḿnh sai, không lấy uy quyền để bắt con phải nghe theo. Hai con tôi thích tranh luận lắm. Nếu cả hai bên không thống nhất th́ tra cứu, t́m sách hay tài liệu để học thêm, t́m chân lư. Đối với tôi, ḿnh luôn luôn có thể sai.
Khi dạy con, nếu chúng không tự lập mạnh mẽ th́ ra thế giới rất khó. Ở Việt Nam, chúng không phải đối phó với nhiều thử thách v́ sự bảo bọc, nhưng khi sống ở nước ngoài, chúng sẽ gặp vấn đề. Phần lớn học tṛ Á Đông hay bị người Mỹ chê cười ở chỗ đó. Giới trẻ Mỹ dùng từ “wimp” (không xương sống) để chỉ những thanh thiếu niên dựa dẫm vào gia đ́nh, không biết tự lập.
Tôi không phê b́nh lối dạy con nào. Mỗi gia đ́nh dạy con một lối. Nếu cho con h́nh thức tự lập và không áp đặt th́ tư duy chúng sẽ phóng khoáng hơn, ra thế giới chúng sẽ ḥa nhập tốt hơn.
- Theo ông, có nên dạy con thái độ đối với đồng tiền không?
- Nên chứ, nhưng tùy đứa có hấp thụ được hay không. Dạy cho chúng biết giá trị đồng tiền, biết phương thức kiếm tiền, đầu tư. Nhưng như tôi đă nói, tính khí của đứa con lại có thể không phù hợp với những ǵ ḿnh muốn chúng học.
Chẳng hạn, con trai thứ hai của tôi từ bé đến lớn không biết hay lưu tâm ǵ về tiền bạc, ngay cả khi học tiến sĩ. Có lần tôi cần chuyển một số tiền cho nó làm nghiên cứu, nó nói không có tài khoản ngân hàng.
Hỏi nó giữ tiền thế nào, nó nói, tiền con giữ bên túi quần trái để tiêu, c̣n tiền bên túi quần phải để dành trong trường hợp khẩn cấp, nếu hết tiền túi trái th́ ăn ḿ gói tạm. Lúc nào hết th́ hết. Nó không quan tâm đến tiền, không biết nhiều về tiền.
Khi học xong, sắp ra trường, nó nói: "Bố ơi con phải đi kiếm việc". Hỏi có bộ áo vest nào chưa, nó bảo chưa. Bố dẫn đi sắm áo vest. 10 ngày sau tôi hỏi con đă gửi thư đi xin việc chưa. Nó nói: Không cần đâu, con nhận được 8 cái thư mời làm việc với lương rất cao. Bố tới giúp con xem chọn cái nào.
Trong 8 cái thư mời việc làm đó, có những công ty nổi danh như Microsoft, Intel, Bộ Quốc pḥng Mỹ, NASA… sẵn sàng cho nó mức lương cao, phải nói là mà ḿnh không thể ngờ được. Cho đến nay th́ nó chưa xỏ bộ vest lần nào, đi họp hay đi dự hội nghị quốc tế lúc nào cũng chỉ quần jean, áo thun.
Hiện nó đang làm cho cho Bộ Quốc pḥng Mỹ, việc làm tối mật nên tôi cũng không biết ǵ tí ǵ về công việc của nó.
Nhưng có lẽ ở Mỹ nó mới sống được như vậy.
- Sống ở nhiều nước khác nhau, ông thấy cái hay nhất của gia đ́nh Việt là ǵ?
- Cái hay nhất là sự gắn bó chặt chẽ, tuy sự gắn bó này đôi khi gây ra rào cản và xích mích rất khó chịu. Nhưng dường như mọi người thương yêu nhau, lo lắng cho nhau hơn các gia đ́nh Mỹ.
( theo vietnamnet )
http://www.xaluan.com/images/news/Image/2012/03/03/1330776302.img.jpg
ảnh minh họa
Chia sẻ với PV về chuyện con cái, Alan Phan bảo: "Khi làm ăn thua cuộc, tôi thường nói “ḿnh ngu rồi, làm lại thôi”. Nhưng dạy con th́ khó hơn chục lần điều hành doanh nghiệp, và đau đầu hơn nhiều v́ không thể “làm lại được”.
TS Alan Phan nhắc đi nhắc lại rằng, ông không có ư khuyên bảo ǵ trong vấn đề dạy con, v́ mục tiêu của mỗi cha mẹ rất khác nhau. “Tôi không phải là nhà giáo dục, không phải là chuyên gia về dạy con hay người có thẩm quyền nói về đề tài này chuyên sâu”, ông nói.
Dạy con phụ thuộc hên xui!
- Nhưng thưa ông, dù không phải là chuyên gia dạy con th́ ông vẫn là người cha của hai thanh niên có thể gọi là rất thành công trên con đường các con ông đă chọn bên Mỹ. Người con lớn là công tố viên ở tiểu bang California. Người con thứ hai làm khoa học gia ở Bộ Quốc pḥng Mỹ.
Ông từng chia sẻ rằng:“Các con tôi đă chọn các nghề mà chúng thích đó là một điều mà tôi rất hănh diện. Dù là các con tôi không làm doanh nhân, không kiếm được nhiều tiền nhưng chúng rất hạnh phúc với sự lựa chọn đó”. Theo ông, có những yếu tố lớn nào ảnh hưởng đến việc giáo dục con cái?
- Theo kinh nghiệm cá nhân, th́ vấn đề dạy con và con ḿnh trở thành người thế nào phụ thuộc rất nhiều vào sự may mắn, chứ không phải do kỹ năng dạy con của ḿnh, hay đào tạo theo phương pháp nào. Sách về dạy con tràn ngập ngoài hiệu sách.
Môi trường, xă hội, văn hoá, gia đ́nh và bạn bè là những yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến con cái. Mỗi đứa con có tính khí và sự phát triển nội tại khác nhau.
Chẳng hạn như hai đứa con của tôi, cùng lớn lên ở một môi trường, nhưng tính khí lại rất khác biệt. Thành ra, khó mà nói được những cái mà cha mẹ thiết kế và tạo dựng ảnh hưởng như thế nào đối với con, chỉ có thể đoán ra thôi nhưng không chắc chắn được.
Tôi đă từng làm ở nhiều doanh nghiệp, đó là cả một sự đau đầu, nhưng so sánh với nuôi con th́ khó gấp nhiều lần điều hành doanh nghiệp.
Với một doanh nghiệp th́ ḿnh có thể đứng tách rời ra để nh́n và quyết định một cách khách quan và nếu làm sai th́ làm lại, nhưng dạy con th́ không thể làm lại được, không thể khách quan, v́ thế, quyết định của ḿnh khó sáng suốt.
Quản lư một đứa con khó gấp chục lần quản lư doanh nghiệp. Có quá nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc nuôi con.
Quá tŕnh nuôi con th́ không phải lúc nào cũng suôn sẻ, êm đềm như ḿnh nghĩ, mà có lúc đầy băo tố, dù t́nh trạng “vĩ mô” rất ổn định.
- Ông từng trải qua giai đoạn đó như thế nào và vượt qua “băo tố” về con cái ra sao?
- Có một thời điểm, đứa con thứ hai của tôi lúc 14 tuổi, trở nên nổi loạn, kết thân với những người bạn mà ḿnh không muốn cho vào nhà. Nó nhuộm tóc vàng, tóc xanh đỏ, đang học giỏi từ hạng A xuống chỉ c̣n hạng D.
Hai vợ chồng ngồi khóc thầm, nghĩ là tiêu thằng con rồi. Khuyên vài ba câu th́ nó đứng dậy xách đít đi. Đó là cả một sự đau khổ, kéo dài hơn 2 năm.
Tự nhiên một ngày đẹp trời, vào năm cuối trung học, nó lại khác hẳn, đi học về chào tôn kính cha mẹ, trở lại thành một học sinh ưu tú, gương mẫu. Rồi thi và học đại học, học xong tiến sĩ, trở thành một khoa học gia. Đó là một chuyện xảy ra hoàn toàn ngoài ư muốn và khả năng kiểm soát của ḿnh.
Phải nói lúc đó tôi hoàn toàn bất lực. V́ thế tôi không dám lạm bàn về ḿnh giỏi hay dở trong việc dạy con.
T́nh yêu của cha mẹ càng nhiều, con càng ngoan
- Nhưng chắc chắn ông đă phải làm một điều ǵ đó vào thời điểm ấy?
- Tôi có đọc một cuốn sách, có đề cập đến sự kiện, trong xă hội đa dạng như xă hội Mỹ, những đứa con tương đối thành công là con cái của người Do Thái và Á châu, hơn là con cái người gốc Phi hay Mễ.
Cuốn sách này cho rằng, nguyên nhân chính là t́nh yêu của người cha Do Thái dành cho người con rất sâu nặng, tác động mạnh trên sự thành công của người con. Tỷ lệ dân số bị ở tù xuất thân gốc Do Thái ít nhất trong mọi cộng đồng.
Nh́n lại quá tŕnh nuôi con, th́ có lẽ cái mà tôi đă làm được là luôn bày tỏ t́nh yêu thương đối với con ḿnh. Ḿnh yêu con dù bất cứ thế nào. Yêu ở đây là sự trao gởi toàn diện, cho đi hoàn toàn.
Khi con tôi nổi loạn và gây cho tôi đau khổ, tôi vẫn yêu nó tha thiết. Tôi nghĩ, đó có thể là một điều giúp nó khi lầm lạc, v́ nó vẫn thấy bao quanh nó là một t́nh yêu vô điều kiện từ cha mẹ.
T́nh yêu của cha mẹ dành cho con cái càng nhiều th́ đứa con càng có nhiều cơ hội trở thành người tốt. Nhưng đó là trải nghiệm của tôi, không phải là kết luận khoa học (cười).
Điều nữa là tôi hănh diện với tất cả những ǵ con tôi làm, cho dù đó là điều tôi không thích. Khác trước đây, mẹ tôi chỉ muốn tôi trở thành bác sĩ, nếu tôi không có học bổng sang Mỹ mà vẫn ở Sài G̣n th́ có lẽ bà đă bắt tôi phải học bác sĩ hay chịu sự la mắng mỗi ngày.
Vào năm cuối trung học, các con hỏi ư kiến tôi về định hướng nghề nghiệp. Tôi bảo các con cứ làm điều ǵ các con thích. Hỏi kỹ trong ḷng xem thích nhất điều ǵ. Nếu vài ba năm nữa mà không thích nữa th́ chuyển đổi cũng chẳng sao. Đừng bao giờ hỏi cha mẹ thích con làm ǵ. Đây là đời sống của con.
Đó là trải nghiệm của tôi nên tôi mới khuyên các con, v́ cái ǵ mà ḿnh thích làm th́ ḿnh sẽ làm một cách say mê, gắn bó lâu dài, nếu không th́ dần dần cũng bỏ.
Con cái không thích nghe hay “giảng đạo” nhiều, thích nh́n và coi tấm gương. Bố mẹ hư hỏng th́ con cũng sẽ hư hỏng theo. Con nít rất tinh, không dối gạt chúng lâu dài được.
Ngay từ nhỏ, hai đứa con cũng hay phê b́nh tôi, và nếu chúng có lư, th́ tôi cũng công nhận mọi sai lầm chứ không chối hay giấu. Tôi không làm một đằng, nói một nẻo. Gia đ́nh tôi có truyền thống rất dân chủ, cởi mở, minh bạch và không trốn tránh trách nhiệm.
Ḿnh luôn luôn có thể sai
- Ngày con ông c̣n nhỏ, ông chăm sóc các con như thế nào?
- Tôi sống với các con cho tới khi chúng vào đại học. Nhưng tôi cũng đi vắng nhiều. Mặc dù hồi chúng 8, 9 tuổi, tôi hy sinh chuyện kiếm tiền, cố gắng dành thời gian để ở bên con, đi dă ngoại, câu cá, lên núi, đi cano. Mùa đông th́ đi trượt tuyết với nhau.
Tôi dành thời gian lúc đó bởi đó là giai đoạn tôi thấy các con cần đến cha nhất. Sau 10 tuổi th́ chúng nó thích đi chơi với bạn hơn (bên Mỹ bọn trẻ độc lập rất sớm). Ngày nhỏ c̣n thích đá bóng chơi bóng rổ với ḿnh, đi xem phim nghe nhạc, sau th́ không thích chơi với ḿnh nữa, con trai thường là như vậy.
Mẹ chúng chăm sóc chúng rất nhiều nhưng tụi nó thích chơi với cha. Những tṛ chơi rất b́nh thường như đạp xe ở công viên, ra biển. Tôi chỉ chơi với con và nghĩ chúng nó cũng học được từ ḿnh nhiều thứ.
- Về dạy con độc lập trong cuộc sống th́ thời điểm nào là thích hợp nhất, thưa ông?
- Với trẻ con Mỹ th́ tụi nó độc lập rất sớm, khoảng hơn 11 tuổi. Với gia đ́nh Việt tại Mỹ th́ cũng tùy. Chẳng hạn con đầu ḷng của tôi, từ năm 13 tuổi, mặc dù mức sống gia đ́nh tôi thuộc loại trung lưu ở Mỹ, khá thoải mái về vật chất, nhưng nó vẫn dậy từ 5h sáng giao báo để kiếm tiền thêm.
Năm 14 tuổi nó đi làm nhân công trong siêu thị, quét dọn và bán kem mỗi ngày 2 tiếng sau khi tan học. Tiền kiếm được nó để dành đến năm 16 tuổi, đủ mua một cái xe hơi cũ khoảng hơn 2.000 đô la.
Tôi hoàn toàn có thể cho nó số tiền ấy, nhưng đây là tiền riêng của nó nên nó trân trọng yêu quư cái xe ấy vô cùng.
Đó là một văn hóa tự lập tốt của Mỹ, rất phổ thông với các thiếu niên mới lớn. Cũng có thể do gia đ́nh khuyến khích tư duy tự lập, luôn t́m câu hỏi cho ḿnh.
Không phải gia đ́nh Việt nào ở Mỹ cũng vậy. Những gia đ́nh quản lư và kiểm soát nhiều quá th́ con sống tầm gửi; c̣n cởi mở th́ con cái độc lập hơn. Gia đ́nh giàu ở Việt Nam mà gửi tiền quá nhiều cho con th́ chúng chỉ tiêu xài thôi. Rất nhiều đứa hư hỏng, do có tiền.
Ḿnh sai th́ ḿnh phải nhận ḿnh sai, không lấy uy quyền để bắt con phải nghe theo. Hai con tôi thích tranh luận lắm. Nếu cả hai bên không thống nhất th́ tra cứu, t́m sách hay tài liệu để học thêm, t́m chân lư. Đối với tôi, ḿnh luôn luôn có thể sai.
Khi dạy con, nếu chúng không tự lập mạnh mẽ th́ ra thế giới rất khó. Ở Việt Nam, chúng không phải đối phó với nhiều thử thách v́ sự bảo bọc, nhưng khi sống ở nước ngoài, chúng sẽ gặp vấn đề. Phần lớn học tṛ Á Đông hay bị người Mỹ chê cười ở chỗ đó. Giới trẻ Mỹ dùng từ “wimp” (không xương sống) để chỉ những thanh thiếu niên dựa dẫm vào gia đ́nh, không biết tự lập.
Tôi không phê b́nh lối dạy con nào. Mỗi gia đ́nh dạy con một lối. Nếu cho con h́nh thức tự lập và không áp đặt th́ tư duy chúng sẽ phóng khoáng hơn, ra thế giới chúng sẽ ḥa nhập tốt hơn.
- Theo ông, có nên dạy con thái độ đối với đồng tiền không?
- Nên chứ, nhưng tùy đứa có hấp thụ được hay không. Dạy cho chúng biết giá trị đồng tiền, biết phương thức kiếm tiền, đầu tư. Nhưng như tôi đă nói, tính khí của đứa con lại có thể không phù hợp với những ǵ ḿnh muốn chúng học.
Chẳng hạn, con trai thứ hai của tôi từ bé đến lớn không biết hay lưu tâm ǵ về tiền bạc, ngay cả khi học tiến sĩ. Có lần tôi cần chuyển một số tiền cho nó làm nghiên cứu, nó nói không có tài khoản ngân hàng.
Hỏi nó giữ tiền thế nào, nó nói, tiền con giữ bên túi quần trái để tiêu, c̣n tiền bên túi quần phải để dành trong trường hợp khẩn cấp, nếu hết tiền túi trái th́ ăn ḿ gói tạm. Lúc nào hết th́ hết. Nó không quan tâm đến tiền, không biết nhiều về tiền.
Khi học xong, sắp ra trường, nó nói: "Bố ơi con phải đi kiếm việc". Hỏi có bộ áo vest nào chưa, nó bảo chưa. Bố dẫn đi sắm áo vest. 10 ngày sau tôi hỏi con đă gửi thư đi xin việc chưa. Nó nói: Không cần đâu, con nhận được 8 cái thư mời làm việc với lương rất cao. Bố tới giúp con xem chọn cái nào.
Trong 8 cái thư mời việc làm đó, có những công ty nổi danh như Microsoft, Intel, Bộ Quốc pḥng Mỹ, NASA… sẵn sàng cho nó mức lương cao, phải nói là mà ḿnh không thể ngờ được. Cho đến nay th́ nó chưa xỏ bộ vest lần nào, đi họp hay đi dự hội nghị quốc tế lúc nào cũng chỉ quần jean, áo thun.
Hiện nó đang làm cho cho Bộ Quốc pḥng Mỹ, việc làm tối mật nên tôi cũng không biết ǵ tí ǵ về công việc của nó.
Nhưng có lẽ ở Mỹ nó mới sống được như vậy.
- Sống ở nhiều nước khác nhau, ông thấy cái hay nhất của gia đ́nh Việt là ǵ?
- Cái hay nhất là sự gắn bó chặt chẽ, tuy sự gắn bó này đôi khi gây ra rào cản và xích mích rất khó chịu. Nhưng dường như mọi người thương yêu nhau, lo lắng cho nhau hơn các gia đ́nh Mỹ.
( theo vietnamnet )