johnnydan9
03-17-2012, 18:39
Người đồng bào J'rai và Bahnar ở Gia Lai có một hủ tục hết sức lạ lùng: Khi nghi ngờ hoặc biết một người nào đó trong làng có "thuốc thư" (như một dạng bùa ngải) lập tức cả làng kéo đến tận nhà đập phá tan tành nhà cửa và tài sản, thậm chí giết chết kẻ đó.
Mặc dù chẳng có ai nh́n thấy những vật được cho là giúp con người có quyền lực siêu nhiên nhưng các hủ tục này là nguyên nhân làm xảy ra không ít những vụ việc đau ḷng mà cũng thật bi hài.
http://media.nguoiduatin.vn/public/data/images/huebt/2012/thang3/tuan4/nhanvat/nguoiduatin-79667785-7.JPG
Con rể của một người bị nghi có thuốc thư đang làm cỏ cà phê, khi PV hỏi chuyện về thuốc thư th́ anh này sợ người làng nghe thấy sẽ đánh, giết nên không dám nói tên của ḿnh.
Bị đánh gần chết v́ sẩy miệng lúc say
Không biết phong tục này có từ bao giờ và từ trước đến nay đă có bao nhiêu người bị giết oan v́ bị nghi ngờ hoặc sẩy miệng khoe khoang rằng có thuốc thư, ma lai. Chỉ tính riêng ở làng xă Lơ Pang (Mang Yang, Gia Lai) chỉ trong ṿng vài năm lại đây đă có nhiều người bị đánh đến thập tử nhất sinh. Khi được hỏi thuốc thư, ma lai là ǵ th́ nhiều người đồng bào J'rai và Bahnar chưa từng được thấy h́nh dạng của nó nhưng đều tin rằng đó là những thứ có thật và tồn tại trong cuộc sống của họ từ đời này qua đời khác. Họ chỉ biết thuốc thư, ma lai là một thứ quyền lực nào đó rất siêu phàm, nếu ai có được loại thuốc này th́ có thể thư (yểm bùa làm cho người khác bị đau đớn trong thời gian dài hoặc có thể làm chết người mà ḿnh thù ghét - PV) người khác.
V́ thuốc thư, ma lai có công dụng đặc biệt và ghê gớm như vậy, nên trong sinh hoạt đời sống, người dân rất lo sợ, hoang mang và thực sự bị ám ảnh v́ luôn nghĩ rằng, trong tiếp xúc hàng ngày nếu có ai đó thù ghét ḿnh hoặc người thân của ḿnh th́ họ sẽ dùng thuốc thư để giết. Vậy nên, như thành một thứ luật bất thành văn, hễ nghe thấy thông tin ai có những vật tạo nên quyền lực siêu nhiên ấy th́ cả làng kéo đến nhà người đó làm cho ra nhẽ. Nếu đó chỉ là câu nói lỡ miệng hoặc hù dọa người khác mà chưa gây ra hậu quả ǵ th́ bị đuổi ra khỏi làng, nặng hơn một chút th́ bị đập phá nhà cửa, nghiêm trọng th́ sẽ bị đánh đập và giết chết tại chỗ.
Ông Phônh (69 tuổi, ở làng T'Rá, xă Lơ Pang, huyện Mang Yang), mỗi lần có dịp uống rượu với dân làng, khi đă ngà ngà say thường ăn nói hồ đồ, khoe khoang rằng ḿnh là người có của, có cái này, cái kia v́ có quan hệ rộng để lên mặt với người khác. Trong một lần ngồi uống rượu với người hàng xóm, khi say ông Phônh đă lấy tay vỗ ngực nói "Ta là ta đây". Câu nói bóng gió xa xôi này của ông sau đó theo phong tục đă được lan truyền khắp cả làng, và được hiểu rằng: V́ ông Phônh có thuốc thư, ma lai có thể thư chết người khác nên ông đă tự cho ḿnh là trên hết, có sức mạnh đầu đội trời chân đạp đất!. Sự nghi ngờ đó ngày càng tăng lên v́ mỗi khi say ông Phônh c̣n hay nói xấu, xem thường và hăm dọa người khác.
Chính những hành vi trên của ḿnh, ông Phônh bị cả làng khẳng định là người có thuốc thư nên người dân trong làng cũng đă họp lại chờ dịp "hỏi cho ra nhẽ". Cách đây vài năm, trong một lần đi uống rượu với nhau, lúc đi vệ sinh, ông H'Mới (làng Đắk Lá) đă đi nhầm 1 chiếc dép của ông Phônh, khiến ông Phônh tức, la chửi và tát vào cổ của ông Mới. Trùng hợp là một thời gian ngắn sau đó, cổ của ông H'Mới bị sưng ngay đúng chỗ bị ông Phônh tát. Cả gia đ́nh liền đưa ông H'Mới đi Bệnh viện đa khoa tỉnh Gia Lai chữa trị và được chuyển vào TP. HCM, bệnh viện xác định ông H'Mới bị ung thư.
Một thời gian dài chữa trị mà không khỏi bệnh, ông H'Mới đă chết v́ căn bệnh này. Cho rằng cái chết của ông H'Mới là do ông Phônh đă dùng thuốc thư giết, nên giữa đêm khuya, cả làng Đắk Lá đă kéo nhau đến nhà ông Phônh đập phá tan tành nhà cửa, tài sản và đánh cho ông này một trận nhừ tử đến khi nằm im bất động tưởng đă chết th́ dân làng mới bỏ về. Đợi mọi người đi về hết, người nhà của ông Phônh mới dám đưa ông đến bệnh viện cấp cứu.
Trốn dân trong làng như trốn truy nă
Giữa tháng 1/2012, ông Phônh có thuê một người trong làng là ông Phưp về nhổ ḿ (khoai sắn) trong vườn nhà ông 2 ngày. Khi ông Phưp làm xong, ông Phônh liền dở tính xấu không trả tiền công cho ông Phưp và tỏ ư coi thường Phưp dốt, thấp cổ bé họng nên chẳng làm được ǵ ông. Quá tức giận, ông Phưp chờ lúc ông Phônh đi vắng đă đến nhà ông bắt trộm gà để trừ vào tiền công ḿnh đă làm mà bị gạt.
http://media.nguoiduatin.vn/public/data/images/huebt/2012/thang3/tuan4/nhanvat/nguoiduatin-71.JPG
Ngôi nhà của một người dân ở xă Ia Tiêm, Chư sê bị nghi có thuốc thư nên cả làng đă kéo đến đập phá tan bờ tường, nhà phải ráp lại bằng tôn để ở tạm. Chủ nhân của ngôi nhà sợ hăi nên khóa cửa và trốn lên rẫy.
Về nhà biết chuyện, ông Phônh liền qua nhà ông Phưp la chửi, hăm dọa với những lời nói liên quan đến bệnh tật, chết chóc. Điều trùng hợp không may xảy ra, 10 ngày sau ông Phưp đổ bệnh, máu trào ra miệng và mắt rồi chết. Cái chết của ông Phưp được họ hàng và người dân trong làng cho rằng là tại những lời chửi rủa của ông Phônh hôm xảy ra mâu thuẫn bắt gà và nó như một minh chứng rằng ông Phônh có thuốc thư và đă thư chết ông Phưp. Ngay trong đêm hôm đó, cả làng đă đốt lửa kéo nhau đến nhà để t́m giết ông Phônh. Rất may, do đoán trước được t́nh h́nh, ông Phônh đă bỏ trốn lên rừng từ trước đó. Không t́m thấy ông Phônh, người dân trong làng tức giận đập phá tan nát nhà cửa và toàn bộ tài sản của ông này.
Cho đến nay cả dân làng T'Rá vẫn chưa nguôi cơn giận dữ muốn giết ông Phônh vừa để trả thù cho cái chết của ông Phưp vừa loại bỏ được mối nguy hiểm thuốc thư mà cả dân làng kinh sợ. Khi biết được cả làng đă đập phá nhà cửa và đang t́m giết ḿnh và bản thân cũng không thể trốn măi trong rừng được, nên ông Phônh t́m cách trốn về UBND xă để tŕnh báo sự việc và cầu cứu. Khi chính quyền địa phương can thiệp, nhiều lần đến làng tuyên truyền, vận động nhưng cả làng đều không nghe vẫn giữ nguyên quyết tâm giết chết ông Phônh cho bằng được để trừ bỏ thảm họa thuốc thư cho cả dân làng. Trong suốt những ngày Tết nguyên đán Nhâm Th́n vừa qua, để đảm bảo tính mạng cho ông Phônh, UBND xă đă phải để cho ông Phônh ăn Tết trong ủy ban xă.
Sự việc ngày càng căng thẳng nên Công an xă đă báo cáo sự việc lên Công an huyện Mang Yang để có biện pháp xử lư. Hiện công an huyện đă t́m cho ông Phônh một nơi ở mới và công việc phù hợp để mưu sinh. Trưởng Công an xă Lơ Pang ông A Dư cho biết: "Không có chuyện có thuốc thư hay ma lai, nhưng bà con nơi đây cứ tin là có. Ông Phônh bị như vậy là do cái miệng của ông ấy hay nói linh tinh thôi, c̣n việc ông Phưp chết chỉ là một sự trùng hợp. Bây giờ cả làng cứ đ̣i giết ông ấy, chính quyền tuyên truyền như thế nào cũng không nghe, nên chúng tôi phải đưa ông Phônh đi trốn nơi khác và phải nói với bà con là đang bị Công an huyện bắt giữ th́ mới yên chuyện với họ".
Uống nước bẩn để chứng minh trong sạch
Trong năm 2011, ông Him (khoảng 60 tuổi) làng Ró, xă Lơ Pang cũng bị dân làng cho rằng có thuốc thư, và chính ông này đă thư chết ông Lơ. Nhưng may mắn hơn ông Phônh, trước khi bị giết chết, ông Him đă được làng cho cơ hội để chứng minh bản thân không có thuốc thư, bằng cách: Vào mỗi buổi chiều, gia đ́nh ông Lơ mang đồ ăn, nước uống ra mộ ông Lơ th́ ông Him và cả làng đều ra theo. Tại đó, ông Him phải uống bát nước mà người thân ông Lơ cúng cho ông từ chiều hôm qua, rồi mới thay nước mới. Theo quan niệm của người dân nơi đây, nước cúng cho người chết ở nhà mả là loại nước rất linh thiêng, ghê sợ và bẩn, nếu ông Him uống nước này mà sinh bệnh hay chết th́ chứng tỏ ông Him có thuốc thư, c̣n nếu không việc ǵ th́ ông Him là người b́nh thường, trong sạch!
http://media.nguoiduatin.vn/public/data/images/huebt/2012/thang3/tuan4/nhanvat/nguoiduatin-72.JPG
Một trong những vật dụng của nhà người dân bị dân làng kéo đến đập phá v́ nghi có thuốc thư.
Cứ thế, sau một tháng uống nước nhà mả của ông Lơ, ông Him vẫn sống khỏe nên bà con trong làng không c̣n nghi ngờ ông Him có thuốc thư nữa, họ đă để ông Him sống và cho ở lại làng. V́ ông Him phải uống nước bẩn ở nhà mả, nên dân làng đă bỏ một ít tiền ra mua đồ nhậu, mấy ghè rượu và một con gà để cúng Yàng (trời), rồi cả làng cùng nhậu!
Nguyễn Tâm
Mặc dù chẳng có ai nh́n thấy những vật được cho là giúp con người có quyền lực siêu nhiên nhưng các hủ tục này là nguyên nhân làm xảy ra không ít những vụ việc đau ḷng mà cũng thật bi hài.
http://media.nguoiduatin.vn/public/data/images/huebt/2012/thang3/tuan4/nhanvat/nguoiduatin-79667785-7.JPG
Con rể của một người bị nghi có thuốc thư đang làm cỏ cà phê, khi PV hỏi chuyện về thuốc thư th́ anh này sợ người làng nghe thấy sẽ đánh, giết nên không dám nói tên của ḿnh.
Bị đánh gần chết v́ sẩy miệng lúc say
Không biết phong tục này có từ bao giờ và từ trước đến nay đă có bao nhiêu người bị giết oan v́ bị nghi ngờ hoặc sẩy miệng khoe khoang rằng có thuốc thư, ma lai. Chỉ tính riêng ở làng xă Lơ Pang (Mang Yang, Gia Lai) chỉ trong ṿng vài năm lại đây đă có nhiều người bị đánh đến thập tử nhất sinh. Khi được hỏi thuốc thư, ma lai là ǵ th́ nhiều người đồng bào J'rai và Bahnar chưa từng được thấy h́nh dạng của nó nhưng đều tin rằng đó là những thứ có thật và tồn tại trong cuộc sống của họ từ đời này qua đời khác. Họ chỉ biết thuốc thư, ma lai là một thứ quyền lực nào đó rất siêu phàm, nếu ai có được loại thuốc này th́ có thể thư (yểm bùa làm cho người khác bị đau đớn trong thời gian dài hoặc có thể làm chết người mà ḿnh thù ghét - PV) người khác.
V́ thuốc thư, ma lai có công dụng đặc biệt và ghê gớm như vậy, nên trong sinh hoạt đời sống, người dân rất lo sợ, hoang mang và thực sự bị ám ảnh v́ luôn nghĩ rằng, trong tiếp xúc hàng ngày nếu có ai đó thù ghét ḿnh hoặc người thân của ḿnh th́ họ sẽ dùng thuốc thư để giết. Vậy nên, như thành một thứ luật bất thành văn, hễ nghe thấy thông tin ai có những vật tạo nên quyền lực siêu nhiên ấy th́ cả làng kéo đến nhà người đó làm cho ra nhẽ. Nếu đó chỉ là câu nói lỡ miệng hoặc hù dọa người khác mà chưa gây ra hậu quả ǵ th́ bị đuổi ra khỏi làng, nặng hơn một chút th́ bị đập phá nhà cửa, nghiêm trọng th́ sẽ bị đánh đập và giết chết tại chỗ.
Ông Phônh (69 tuổi, ở làng T'Rá, xă Lơ Pang, huyện Mang Yang), mỗi lần có dịp uống rượu với dân làng, khi đă ngà ngà say thường ăn nói hồ đồ, khoe khoang rằng ḿnh là người có của, có cái này, cái kia v́ có quan hệ rộng để lên mặt với người khác. Trong một lần ngồi uống rượu với người hàng xóm, khi say ông Phônh đă lấy tay vỗ ngực nói "Ta là ta đây". Câu nói bóng gió xa xôi này của ông sau đó theo phong tục đă được lan truyền khắp cả làng, và được hiểu rằng: V́ ông Phônh có thuốc thư, ma lai có thể thư chết người khác nên ông đă tự cho ḿnh là trên hết, có sức mạnh đầu đội trời chân đạp đất!. Sự nghi ngờ đó ngày càng tăng lên v́ mỗi khi say ông Phônh c̣n hay nói xấu, xem thường và hăm dọa người khác.
Chính những hành vi trên của ḿnh, ông Phônh bị cả làng khẳng định là người có thuốc thư nên người dân trong làng cũng đă họp lại chờ dịp "hỏi cho ra nhẽ". Cách đây vài năm, trong một lần đi uống rượu với nhau, lúc đi vệ sinh, ông H'Mới (làng Đắk Lá) đă đi nhầm 1 chiếc dép của ông Phônh, khiến ông Phônh tức, la chửi và tát vào cổ của ông Mới. Trùng hợp là một thời gian ngắn sau đó, cổ của ông H'Mới bị sưng ngay đúng chỗ bị ông Phônh tát. Cả gia đ́nh liền đưa ông H'Mới đi Bệnh viện đa khoa tỉnh Gia Lai chữa trị và được chuyển vào TP. HCM, bệnh viện xác định ông H'Mới bị ung thư.
Một thời gian dài chữa trị mà không khỏi bệnh, ông H'Mới đă chết v́ căn bệnh này. Cho rằng cái chết của ông H'Mới là do ông Phônh đă dùng thuốc thư giết, nên giữa đêm khuya, cả làng Đắk Lá đă kéo nhau đến nhà ông Phônh đập phá tan tành nhà cửa, tài sản và đánh cho ông này một trận nhừ tử đến khi nằm im bất động tưởng đă chết th́ dân làng mới bỏ về. Đợi mọi người đi về hết, người nhà của ông Phônh mới dám đưa ông đến bệnh viện cấp cứu.
Trốn dân trong làng như trốn truy nă
Giữa tháng 1/2012, ông Phônh có thuê một người trong làng là ông Phưp về nhổ ḿ (khoai sắn) trong vườn nhà ông 2 ngày. Khi ông Phưp làm xong, ông Phônh liền dở tính xấu không trả tiền công cho ông Phưp và tỏ ư coi thường Phưp dốt, thấp cổ bé họng nên chẳng làm được ǵ ông. Quá tức giận, ông Phưp chờ lúc ông Phônh đi vắng đă đến nhà ông bắt trộm gà để trừ vào tiền công ḿnh đă làm mà bị gạt.
http://media.nguoiduatin.vn/public/data/images/huebt/2012/thang3/tuan4/nhanvat/nguoiduatin-71.JPG
Ngôi nhà của một người dân ở xă Ia Tiêm, Chư sê bị nghi có thuốc thư nên cả làng đă kéo đến đập phá tan bờ tường, nhà phải ráp lại bằng tôn để ở tạm. Chủ nhân của ngôi nhà sợ hăi nên khóa cửa và trốn lên rẫy.
Về nhà biết chuyện, ông Phônh liền qua nhà ông Phưp la chửi, hăm dọa với những lời nói liên quan đến bệnh tật, chết chóc. Điều trùng hợp không may xảy ra, 10 ngày sau ông Phưp đổ bệnh, máu trào ra miệng và mắt rồi chết. Cái chết của ông Phưp được họ hàng và người dân trong làng cho rằng là tại những lời chửi rủa của ông Phônh hôm xảy ra mâu thuẫn bắt gà và nó như một minh chứng rằng ông Phônh có thuốc thư và đă thư chết ông Phưp. Ngay trong đêm hôm đó, cả làng đă đốt lửa kéo nhau đến nhà để t́m giết ông Phônh. Rất may, do đoán trước được t́nh h́nh, ông Phônh đă bỏ trốn lên rừng từ trước đó. Không t́m thấy ông Phônh, người dân trong làng tức giận đập phá tan nát nhà cửa và toàn bộ tài sản của ông này.
Cho đến nay cả dân làng T'Rá vẫn chưa nguôi cơn giận dữ muốn giết ông Phônh vừa để trả thù cho cái chết của ông Phưp vừa loại bỏ được mối nguy hiểm thuốc thư mà cả dân làng kinh sợ. Khi biết được cả làng đă đập phá nhà cửa và đang t́m giết ḿnh và bản thân cũng không thể trốn măi trong rừng được, nên ông Phônh t́m cách trốn về UBND xă để tŕnh báo sự việc và cầu cứu. Khi chính quyền địa phương can thiệp, nhiều lần đến làng tuyên truyền, vận động nhưng cả làng đều không nghe vẫn giữ nguyên quyết tâm giết chết ông Phônh cho bằng được để trừ bỏ thảm họa thuốc thư cho cả dân làng. Trong suốt những ngày Tết nguyên đán Nhâm Th́n vừa qua, để đảm bảo tính mạng cho ông Phônh, UBND xă đă phải để cho ông Phônh ăn Tết trong ủy ban xă.
Sự việc ngày càng căng thẳng nên Công an xă đă báo cáo sự việc lên Công an huyện Mang Yang để có biện pháp xử lư. Hiện công an huyện đă t́m cho ông Phônh một nơi ở mới và công việc phù hợp để mưu sinh. Trưởng Công an xă Lơ Pang ông A Dư cho biết: "Không có chuyện có thuốc thư hay ma lai, nhưng bà con nơi đây cứ tin là có. Ông Phônh bị như vậy là do cái miệng của ông ấy hay nói linh tinh thôi, c̣n việc ông Phưp chết chỉ là một sự trùng hợp. Bây giờ cả làng cứ đ̣i giết ông ấy, chính quyền tuyên truyền như thế nào cũng không nghe, nên chúng tôi phải đưa ông Phônh đi trốn nơi khác và phải nói với bà con là đang bị Công an huyện bắt giữ th́ mới yên chuyện với họ".
Uống nước bẩn để chứng minh trong sạch
Trong năm 2011, ông Him (khoảng 60 tuổi) làng Ró, xă Lơ Pang cũng bị dân làng cho rằng có thuốc thư, và chính ông này đă thư chết ông Lơ. Nhưng may mắn hơn ông Phônh, trước khi bị giết chết, ông Him đă được làng cho cơ hội để chứng minh bản thân không có thuốc thư, bằng cách: Vào mỗi buổi chiều, gia đ́nh ông Lơ mang đồ ăn, nước uống ra mộ ông Lơ th́ ông Him và cả làng đều ra theo. Tại đó, ông Him phải uống bát nước mà người thân ông Lơ cúng cho ông từ chiều hôm qua, rồi mới thay nước mới. Theo quan niệm của người dân nơi đây, nước cúng cho người chết ở nhà mả là loại nước rất linh thiêng, ghê sợ và bẩn, nếu ông Him uống nước này mà sinh bệnh hay chết th́ chứng tỏ ông Him có thuốc thư, c̣n nếu không việc ǵ th́ ông Him là người b́nh thường, trong sạch!
http://media.nguoiduatin.vn/public/data/images/huebt/2012/thang3/tuan4/nhanvat/nguoiduatin-72.JPG
Một trong những vật dụng của nhà người dân bị dân làng kéo đến đập phá v́ nghi có thuốc thư.
Cứ thế, sau một tháng uống nước nhà mả của ông Lơ, ông Him vẫn sống khỏe nên bà con trong làng không c̣n nghi ngờ ông Him có thuốc thư nữa, họ đă để ông Him sống và cho ở lại làng. V́ ông Him phải uống nước bẩn ở nhà mả, nên dân làng đă bỏ một ít tiền ra mua đồ nhậu, mấy ghè rượu và một con gà để cúng Yàng (trời), rồi cả làng cùng nhậu!
Nguyễn Tâm