vuitoichat
04-10-2012, 14:56
“Chúng ta có thể, và phải, tôn trọng cờ vàng v́ những người đă hy sinh dưới lá cờ này, nhưng không phải v́ thế mà gán cho nó một ư nghĩa mà trong suốt thời gian tồn tại nó chưa bao giờ có, nghĩa là dùng nó làm biểu tượng cho cuộc đấu tranh v́ dân chủ. Nếu coi cờ vàng là tiêu biểu cho dân chủ th́ phải hài ḷng với một thứ dân chủ giả dối và bệnh hoạn.“
Tôi rất không bằng ḷng, và nghĩ rằng có người đă phẫn nộ có lư khi đọc những ḍng sau đây:
“Nhân danh tổ quốc họ phát động cuộc chiến thôn tính miền Nam làm hàng triệu người chết và đất nước kiệt quệ. Tổ quốc đồng nghĩa với chiến tranh và chết chóc.
Toàn thắng rồi, tổ quốc xă hội chủ nghĩa quên phắt cam kết thực hiện ḥa giải và ḥa hợp dân tộc. Tổ quốc bỏ tù và hạ nhục hàng triệu người. Tổ quốc đánh tư sản, tống cỗ con cái ngụy quân, ngụy quyền ra khỏi trường học và lùa đi vùng kinh tế mới. Tổ quốc khống chế và hăm dọa bằng công an thành, công an tỉnh, công an huyện, công an phường. Biết dân chúng không c̣n chịu đựng được nữa và muốn bỏ nước ra đi, tổ quốc đứng ra tổ chức vượt biên bán chính thức để lấy tiền chuộc mạng của những người muốn chạy trốn nanh vuốt của ḿnh. Tổ quốc hành động như bọn giặc cướp. Đến khi bị dư luận thế giới lên án dữ dội v́ hành động bỉ ổi này, tổ quốc dẹp luôn đợt vượt biên bán chính thức và dĩ nhiên không trả lại tiền. Tồ quốc đểu cáng và lật lọng.
Đối với những người ra đi, tổ quốc là sóng gió, hải tặc, là cái chết trong bụng cá, may mắn hơn là những ngày ê chề trong những trại tập trung trước khi t́m được một quê hương mới. Tổ quốc là một dĩ văng cần quên đi. Đối với những người ở lại, tổ quốc đổi tiền mấy lần để cướp giật, tổ quốc sách nhiễu từng ngày. Tổ quốc nói trắng cũng được, nói đen cũng xong, cấm rồi lại cho phép, cho phép rồi lại cấm, muốn bắt hay tha tùy ư, người dân phải chịu đựng hết. V́ tổ quốc có súng” (1).
Để biện minh cho bản cáo trạng nặng nề vô lối đó, Nguyễn Gia Kiểng giải thich:
“Người dân có thể cảm nhận về tổ quốc thế nào tuỳ ư, nhưng họ chỉ tiếp xúc thực sự với tổ quốc qua các chính quyền” (1).
Làm ǵ có sự tách bạch hoàn toàn giữa tiếp xúc với cảm nhận trong khi cảm nhận chỉ là hệ quả tổng ḥa của tiếp xúc.
Thế mà, cùng cảm nhận và tiếp xúc nhưng, Tổ Quốc khi hiện lên trong tâm khảm người ta với “Những cánh đồng quê chẩy máu/ Dây thép gai đâm nát trời chiều” th́ vẫn nghe “Đêm đêm ŕ rầm trong tiếng đất/ Những buổi ngày xưa vọng nói về” kia mà.
Tổ quốc, “Khi ta ở chỉ là nơi đất ở (dẫu trong ngày ta ở có bao nhiêu điều phũ phàng, chua xót, th́)/ Khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn” kia mà.
Và, trong ḷng ta, “Xưa yêu quê hương (đâu chỉ v́) có chim có bướm/ (mà c̣n v́) có những ngày trốn học bị đ̣n roi” kia mà.
Tổ quốc, ngay khi tưởng như: “Tuấn kiệt như sao buổi sớm/ Nhân tài như lá mùa thu” th́ vẫn có những “Tấm ḷng cứu nước, vẫn đăm đăm muốn tiến về Đông/ Cỗ xe cầu hiền, thường chăm chắm c̣n dành phía tả ” (2) kia mà.
Phải chăng chỉ NGK đă cả giận mất khôn !
Tuy nhiên, nỗi bất b́nh dường như tiêu tan khi ta nghe ông tâm sự:
“Trước hết mỗi người Việt nam phải ăn năn và sám hồi. Ăn năn v́ chúng ta, mỗi người chúng ta, đă ngây thơ coi tổ quốc như là vô tận, không thể hao ṃn và đă không quan tâm làm cho tổ quốc ngày một vững mạnh hơn và đáng yêu hơn. Hay v́ chúng ta đă khờ khạo nghĩ rằng ḿnh có thể tự giải quyết các vấn đề cá nhân của ḿnh bằng những giải pháp cá nhân như luồn lách, móc ngoặc, hối lộ, bỏ nước ra đi, v.v…” (1)
Đấy không chỉ là lời “hiệu triệu” mà c̣n là lời tự phê rất nghiêm khắc v́ chính NGK “đă khờ khạo nghĩ rằng ḿnh có thể tự giải quyết các vấn đề cá nhân của ḿnh bằng những giải pháp cá nhân như … bỏ nước ra đi” (1).
Phải nói NGK là người dũng cảm và chân thành. Tuy nhiên, tai vạ thường đến với ông chỉ v́ ông chủ trương:
“Quan niệm của tôi là không nhắc lại những ǵ ḿnh nghĩ là đa số đă đồng ư để chỉ tập trung thảo luận về những ǵ mà nhiều người chưa đồng ư và nhất là những ǵ mà đa số không chấp nhận. Tôi nghĩ nên cố gắng đề nói ra những điều mới, và nếu trong mười điều mới nói ra có tới chín điều sai và chỉ một điều đúng th́ cũng c̣n có ích hơn là nói mười điều đúng cả mười nhưng đều là những điều đă biết. Khi không chấp nhận một ư kiến, người ta hay cho rằng ư kiến đó là sai, là dở. Nhiều độc giả sẽ thấy nhiều điều nói ra trong những trang sau là sai và đánh giá tác giả là dở. Tôi chấp nhận sự kiện đó. Tôi cho rằng nói ra những điều ḿnh nghĩ là đúng dù biết rằng sẽ có nhiều người cho là sai và đánh giá thấp ḿnh là một thái độ khiêm tốn. Đó là cách khiêm tốn của tôi ” (1).
Có lẽ thần tượng của NGK là Socrates. Theo truyền thuyết, Socrates đă tuyên bố khi phiên ṭa Athens kết thúc rằng: “Bây giờ chúng ta chia tay, quí vị để tiếp tục sống c̣n tôi để chết. Ai đúng chỉ có Trời biết, nhưng một cuộc đời không suy luận là một cuộc đời không đáng sống”.
Dường như NGK có ư thức phấn đấu làm một trí thức kiểu như thế, và thực tế ông đă là một trí thức tên tuổi, theo cái định nghĩa của chính ông:
“Tóm lại nếu phải định nghĩa người trí thức th́ ta có thể nói: trí thức là những người do được đào tạo hay tự học đă đạt tới một tŕnh độ hiểu biết và lư luận trên trung b́nh, quan tâm tới những vấn đề chính trị và xă hội, suy nghĩ một cách lương thiện, biết tự đặt cho ḿnh những câu hỏi và t́m câu trả lời của ḿnh cho những câu hỏi đó và sẵn sàng thách thức mọi thế lực để bảo vệ quan điểm của ḿnh. Người trí thức phải suy nghĩ một cách độc lập và do đó không thể chấp nhân một sự chỉ đạo tư tưởng nào cả” (6).
Cho nên tôi đồng ư với nhà văn Nhật Tuấn khi ông đánh giá:
“Nhưng nh́n chung, tác phẩm Tổ Quốc Ăn Năn đă đưa ra nhiều cách nh́n táo bạo và đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ. Có những phát hiện của ông, có thể mang tác dụng uốn nắn được cách nh́n, cách suy nghĩ, cách hành xử của một số người. Nhưng cũng không thiếu những điều sẽ làm cho người đọc phẫn nộ. Bởi v́ ông đă đi quá đà khi đưa ra nhiều kết luận liều lĩnh dựa trên những tiền đề chưa đủ tầm vóc để có sự thuyết phục” (3).
Tôi ngạc nhiên khi thấy NGK dám bác bỏ một nhận định đă thành chính thống rằng Nhật Bản đă vượt lên trên Phương Đông được là nhờ Minh Trị Thiên hoàng, và đă phải ngẫm nghĩ khi ông suy luận:
“Xă hội Nhật do các lănh chúa thống trị dựa trên giai cấp hiệp sĩ. Các lănh chúa và các hiệp sĩ cực kỳ kiêu căng không thèm ḥa trộn với dân chúng mà để mặc quần chúng tự tổ chức lấy cuộc sống của ḿnh, miễn là nộp đủ thuế. Trong t́nh trạng ấy, quần chúng Nhật tuy ở sát nhưng thực ra lại sống rất xa giai cấp thống trị. Họ không thể tổ chức thành chính quyền nếu không muốn lănh búa ŕu và họ phải t́m cách sinh sống với nhau trong đồng thuận để tránh những can thiệp của bọn hiệp sĩ. Một cách tiệm tiến và thầm lặng, một sinh hoạt tự do đă h́nh thành giữa quần chúng với nhau, dưới sự giám sát từ xa của các lănh chúa. Đó là lư do khiến xă hội Nhật đă phát triển, rồi chính sự phát triển này đă tạo ra áp lực buộc giới cầm quyền Nhật nhượng bộ dần dần” (4).
Tôi thường tâm niệm cái điều nhiều người đến nay vẫn tâm niệm rằng: Chủ nghĩa Marx ít ra cũng c̣n được cái lơi Biện chứng pháp, nhưng NGK th́ xổ toẹt:
“Tuy không định nghĩa một cách chính xác thế nào là một tiền đề, một phản đề và một tổng hợp nhưng Hegel c̣n ư thức được sự mơ hồ của ḿnh và biết dừng lại ở chỗ chỉ sử dụng biện chứng để giải thích lịch sử. Marx đă liều lĩnh hơn, coi vai tṛ của biện chứng không phải chỉ là để giải thích mà c̣n là để thay đổi lịch sử, nghĩa là để hành động” (5).
Tôi không đủ tŕnh độ phán định khi nghe ông lên án:
“Điều thực sự mới của Marx so với Hegel là về mặt đạo đức, Hegel tuy không bàn tới đạo đức nhưng cũng không phủ nhận các giá trị đạo đức. Khi Hegel nói rằng kết quả của mỗi giai đoạn biện chứng đều là một t́nh trạng hoàn chỉnh hơn trước, khái niệm “hoàn chỉnh” c̣n có một ư nghĩa bởi v́ các giá trị đạo đức vẫn c̣n đó để có thể được sử dụng như những tiêu chuẩn đánh giá, Marx trái lại phủ nhận hoàn toàn các giá trị đạo đức như là sản phẩm của giai cấp thống trị; như vậy khi Marx nói rằng mỗi kết thúc của một giai đoạn đấu tranh giai cấp – từ xă hội cộng sản nguyên thủy đến xă hội cộng sản qua các chế độ nô lệ, quân chủ, phong kiến, tư bản – đều là những tiến bộ, khái niệm “tiến bộ“ này hoàn toàn mơ hồ v́ không có những tiêu chuẩn để định nghĩa.
Đó là một sự tùy tiện tuyệt đối, với hậu quả là kẻ có bạo lực có thể làm tất cả. Mọi đảng cộng sản v́ thế đều có bản chất khủng bố, đó là lư do chính tạo ra sức mạnh của chúng. Cũng nên lưu ư là sự phủ nhận các giá trị đạo đức của Marx đă đạt tới mức độ lạnh lùng dễ sợ. Marx không coi việc giai cấp thống trị bóc lột giai cấp bị trị là một tội ác, trái lại ông coi nó là một lẽ tự nhiên, cũng tự nhiên như việc giai cấp bị trị phải vùng dậy tiêu diệt giai cấp thống trị (5).
“Triết lư Mác-Lênin quan trọng ở chỗ nó tạo ra cả một văn hoá và một tâm lư cộng sản. Biện chứng duy vật là một lối lư luận rất sơ đẳng. Nó tạo ra ảo tưởng rằng ngay cả những người vô học cũng có thể lư luận trên tất cả mọi vấn đề, và do đó đảm nhiệm những vai tṛ lănh đạo, nếu biết biện chứng duy vật. Từ đó h́nh thành một tâm lư vơ biền coi thường kiến thức. Chính Lenin cũng đă có tâm lư này” (5)
Tôi ngỡ ngàng để thích thú trước những phát hiện nhờ sức tổng hợp khái quát cao:
“Trong suốt lịch sử của phong trào cộng sản thế giới chưa hề có một đảng cộng sản nào thắng một cuộc bầu cử lương thiện nào. Cũng chưa hề có một đảng cộng sản nào đem lại phồn vinh cho một quốc gia nào. Không hề có một phát minh hay sáng tác thực sự đáng kể nào trong các chế độ cộng sản, một vài tác phẩm văn học lớn đều là của những người đối lập (7).
“Ở mọi nơi mà nó đă được thử nghiệm chủ nghĩa cộng sản đă chỉ là nghèo khổ, khủng bố và tội ác. … Chế độ cộng sản khác với mọi chế độ bạo ngược đă có trong lịch sử thế giới, nó là chế độ duy nhất bách hại và tàn sát nhân dân của chính ḿnh. Tuyệt đại đa số nạn nhân của chủ nghĩa cộng sản là những người dân của các chế độ cộng sản (7).
Và đây nữa:
“Chế độ này chắc chắn sẽ bị đào thải. Không phải chỉ v́ đàn áp và bóc lột tự nhiên làm nảy sinh ra chống đối. Có những chế độ bạo ngược kéo dài rất lâu. Nó sẽ sụp đổ nhanh chóng hơn v́ một lư do khác. Đó là v́ không một đoàn thể nào có thể tồn tại nếu không có một mục tiêu chung hoặc những giá trị đạo đức chung. Đảng cộng sản không có cả hai. Nó sẽ nhanh chóng trở thành một đấu trường hoang dại. Chính những đảng viên cộng sản sẽ xâu xé nhau” (5).
Và đây nữa:
“Coi nhẹ các giá trị dân chủ và nhân quyền c̣n là một sai lầm lớn nếu hoà b́nh là điều cần được trân quư nhất. Trong lịch sử thế giới các cuộc chiến đă chỉ xảy ra hoặc giữa các nước độc tài với nhau hoặc giữa một nước độc tài và một nước dân chủ. Chưa có trường hợp hai nước dân chủ chiến tranh với nhau. Dân chủ và nhân quyền là nền tảng của hoà b́nh (8).
Song, đôi khi tôi cũng đă sửng sốt trước sự hồ đồ và tự mâu thuẫn của NGK:
“Phải nh́n nhận rằng trên thế giới này khó t́m ra một dân tộc bạc nhược như vậy. Mà có phải con người Việt Nam bạc nhược đâu. Cũng những con người ấy khi được tổ chức và chỉ huy đă đánh bại quân Tống, quân Nguyên, quân Thanh, đă từng chiến thắng vẻ vang tại Điện Biên Phủ” (4).
Không thể không bảo NGK là thiếu chín chắn khi dám tuyên dương:
“Tôi biết hai kư giả Pháp khá nổi tiếng. Họ không phải là những nhà văn nhà báo lớn nhất của nước Pháp, nhưng tŕnh độ nhận thức của họ cao hơn hầu hết các chính trị gia Việt Nam. Đặc điểm chung của họ là rất tha thiết đối với đất nước và con người Việt Nam, do đó họ hiểu biết đất nước Việt Nam hơn hẳn các chuyên gia về Việt Nam khác” (4).
Một trong hai kư giả đó tên là Michel Tauriac, đă nói rất lếu láo:
“Chế độ cộng sản Việt Nam chẳng mạnh ǵ, vấn đề là người Việt Nam không có ư chí tranh đấu ǵ cả, người ta có cảm tưởng đó là một đàn cừu” (4).
Gần đây NGK c̣n phóng tay mạc mặt cho chủ nghĩa cá nhân:
“Chủ nghĩa cá nhân coi mục đích của tổ chức xă hội, trong đó quan trọng nhất là chính quyền, là tạo điều kiện để mỗi cá nhân xây dựng hạnh phúc của ḿnh. Nói cách khác, cá nhân là cứu cánh, mọi tổ chức trong xă hội kể cả nhà nước chỉ là phương tiện … Bản tuyên ngôn Liên Hiệp Quốc 1948 chỉ qui định những bổn phận của nhà nước đối với cá nhân chứ không qui định một bổn phận nào của cá nhân đối với nhà nước. Tài liệu này mặc nhiên coi cá nhân là giá trị cao nhất; tổ chức xă hội, trong đó có nhà nước, có mục đích sau cùng là phục vụ cá nhân; nó có thể được coi như là bản tuyên cáo của chủ nghĩa cá nhân và đem lại cho chủ nghĩa cá nhân một nội dung cụ thể ” (15)
Chủ nghĩa cá nhân biểu hiện tư tưởng triết học Max Stirner và Nietzche. Nó đă góp phần giải phóng con người khỏi những xiềng xích của chủ nghĩa phong kiến và của giáo hội cổ đại. Hết cái sứ mệnh giai đoạn lịch sử, cá nhân chủ nghĩa hoặc dẫn đến vô chính phủ, hoặc dẫn đến độc tài.
Ở đây, khi NGK nói: “Cá nhân phải được hiểu là con người được nh́n một cách độc lập với tư cách thành viên của một tập thể nào đó. Con người này vừa trừu tượng vừa phổ cập, v́ không là riêng ai cả nhưng lại hiện diện trong mọi người, nó được coi là giá trị cao nhất. Mỗi cá nhân là một thể hiện cụ thể của con người này …” (15) th́ đối tượng nói đến không phải là cá nhân cụ thể từng người mà là con người chỉ mang đặc tính bất biến của con người mà ta phải viết hoa: Con Người. Con Người này là sự trừu tượng hóa con người, siêu thoát khỏi mọi ràng buộc của kết cấu chính trị, xă hội như: mầu da, dân tộc, tôn giáo, quốc tịch …
Tuyên ngôn Nhân quyền đặt vấn đề đối với “Con Người” (chứ không phải cá nhân), nhà nước có trách nhiệm với “con người” trong quốc gia ḿnh (chứ không phải với từng cá nhân)
Song, v́ Tuyên ngôn Nhân quyền đặt vấn đề đối với “Con Người” nên các nhà nước đă kư vào Tuyên ngôn không thể ngụy biện rằng họ chỉ cần ban phát quyền “con người”.
(Năm 1999 khi thấy tôi công khai xiển dương “Nhân quyền cao hơn chủ quyền”, ông Đỗ Mười – tổng bí thư ĐCSVN lúc ấy – đă ra lệnh tống tù tôi !)
Như tất cả những ai vượt thoát được khỏi mụ mị lú lẫn do bị tuyên truyền nhồi sọ quá lâu, NGK chua xót ngẫm lại nguồn cơn những cuộc chiến tranh đă xẩy ra trên đất nước Việt Nam suốt thế kỷ qua:
“Mọi người đều biết nó không cần thiết và hơn nữa c̣n là một thảm kịch cho đất nước nhưng nó đă diễn ra v́ độc lập không phải là mục tiêu của đảng cộng sản, lực lượng áp đảo lúc đó. Độc lập chỉ là một biện minh, mục tiêu thực sự của đảng cộng sản là áp đặt chế độ cộng sản. Mục tiêu này không chấp nhận được cho nhiều người Việt Nam và cũng là một thách thức đối với khối dân chủ tư bản, do đó chiến tranh là điều không tránh khỏi. Ngày nay, khi chủ nghĩa cộng sản đă hiện nguyên h́nh như một sai lầm đẫm máu và hơn thế nữa một chủ nghĩa tội ác về bản chất, cuộc chiến này phải bị lên án, ít nhất như một sự cuồng dại … Họ đă hành động v́ chủ nghĩa cộng sản, độc lập dân tộc và quyền lợi đất nước không phải là động cơ của họ” (9).
“Cuộc chiến 1954 – 1975, mà đảng cộng sản gọi là cuộc chiến tranh chống Mỹ lại càng vô lư hơn. Đứng trên quan điểm dân tộc, nó là một sự ngu xuẩn tuyệt đối. Mỹ hoàn toàn không phải là một đế quốc thực dân, trái lại c̣n là một cường quốc chống chủ nghĩa thực dân. Từ ngày lập quốc họ chưa hề đánh chiếm để sáp nhập hay thống trị một nước nào. Mỹ là một cường quốc không gian, hàng hải và thương mại cần thị trường chứ không cần thuộc địa. Cho tới nay họ vẫn từ chối sáp nhập Porto Rico dù không ai, kể cả người Porto Rico, chống lại; họ trả độc lập cho Philippines sau khi mua lại quần đảo này từ Espana. Sự hiện diện của Mỹ tại Việt Nam đáng lẽ đă phải được coi là một may mắn lớn, nó đem lại cho chúng ta sự hợp tác tận t́nh của cường quốc mạnh nhất, giầu nhất, tân tiến nhất và sáng tạo nhất thế giới mà không hề có nguy cơ mất nước. Cuộc chiến này đă chỉ xảy ra v́ quyền lợi dân tộc không phải là ưu tư của đảng cộng sản. Ưu tư của họ là áp đặt chế độ cộng sản trên cả nước” (9).
Tuy nhiên, khác với những ai hận thù mù quáng, giận cá chém thớt, căm ghét tất cả những người từng ở bên kia chiến tuyến, dù là đồng bào ḿnh, NGK thật thấu t́nh, thật bao dung:
“Phải nói thật rơ: đại bộ phận những người đă chiến đấu dưới lá cờ đỏ sao vàng trong cuộc chiến này đă chiến đấu v́ ḷng yêu nước, họ phải được tôn vinh; những người phải bị lên án là những người đă quyết định cuộc chiến này” (9)
“Chúng ta vẫn không được quên là đă có hàng trăm ngh́n người lương thiện, yêu nước và dũng cảm đă hy sinh dưới lá cờ vàng ba sọc đỏ trong niềm tin rằng ḿnh đang chiến đấu cho một tương lai Việt Nam tự do và dân chủ. Cờ vàng v́ vậy phải được tôn trọng, không phải v́ những người đă tạo ra nó, hay v́ chế độ Việt Nam Cộng Ḥa, mà v́ những người đă hy sinh cho đất nước. (Một lư luận tương tự cũng phải được áp dụng cho lá cờ đỏ sao vàng của chế độ cộng sản Việt Nam)” (10).
“Hăy trả lại cho lá cờ vàng ba sọc đỏ chỗ đứng đúng đắn của nó. Nó có thể có chỗ đứng trong gia đ́nh để ghi nhớ một quăng đời. Đối với nhiều người, trong đó có kẻ viết bài này, nó là kỷ vật của một ước vọng ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản và xây dựng một nước Việt Nam có tự do và dân chủ, có chỗ đứng và tiếng nói ngang nhau cho mọi người và được quản trị một cách hợp lư. Giấc mơ dù không thành nhưng vẫn đáng tự hào. Chỗ đứng của cờ vàng là chỗ đứng của một kỷ niệm của một giai đoạn lịch sử đau buồn vừa phải quên vừa phải nhớ. Nhớ đến những người đă hy sinh v́ đất nước, nhớ đến những nạn nhân của cuộc chiến, nhớ để lịch sử đừng lặp lại. Và quên đi những thù hận đă tàn phá đất nước và c̣n có thể giam hăm chúng ta trong chia rẽ và bất lực” (10).
Ông cũng tỏ ra thật khách quan, thật công tâm, không chỉ thấu t́nh mà c̣n đạt lư:
Tôi rất không bằng ḷng, và nghĩ rằng có người đă phẫn nộ có lư khi đọc những ḍng sau đây:
“Nhân danh tổ quốc họ phát động cuộc chiến thôn tính miền Nam làm hàng triệu người chết và đất nước kiệt quệ. Tổ quốc đồng nghĩa với chiến tranh và chết chóc.
Toàn thắng rồi, tổ quốc xă hội chủ nghĩa quên phắt cam kết thực hiện ḥa giải và ḥa hợp dân tộc. Tổ quốc bỏ tù và hạ nhục hàng triệu người. Tổ quốc đánh tư sản, tống cỗ con cái ngụy quân, ngụy quyền ra khỏi trường học và lùa đi vùng kinh tế mới. Tổ quốc khống chế và hăm dọa bằng công an thành, công an tỉnh, công an huyện, công an phường. Biết dân chúng không c̣n chịu đựng được nữa và muốn bỏ nước ra đi, tổ quốc đứng ra tổ chức vượt biên bán chính thức để lấy tiền chuộc mạng của những người muốn chạy trốn nanh vuốt của ḿnh. Tổ quốc hành động như bọn giặc cướp. Đến khi bị dư luận thế giới lên án dữ dội v́ hành động bỉ ổi này, tổ quốc dẹp luôn đợt vượt biên bán chính thức và dĩ nhiên không trả lại tiền. Tồ quốc đểu cáng và lật lọng.
Đối với những người ra đi, tổ quốc là sóng gió, hải tặc, là cái chết trong bụng cá, may mắn hơn là những ngày ê chề trong những trại tập trung trước khi t́m được một quê hương mới. Tổ quốc là một dĩ văng cần quên đi. Đối với những người ở lại, tổ quốc đổi tiền mấy lần để cướp giật, tổ quốc sách nhiễu từng ngày. Tổ quốc nói trắng cũng được, nói đen cũng xong, cấm rồi lại cho phép, cho phép rồi lại cấm, muốn bắt hay tha tùy ư, người dân phải chịu đựng hết. V́ tổ quốc có súng” (1).
Để biện minh cho bản cáo trạng nặng nề vô lối đó, Nguyễn Gia Kiểng giải thich:
“Người dân có thể cảm nhận về tổ quốc thế nào tuỳ ư, nhưng họ chỉ tiếp xúc thực sự với tổ quốc qua các chính quyền” (1).
Làm ǵ có sự tách bạch hoàn toàn giữa tiếp xúc với cảm nhận trong khi cảm nhận chỉ là hệ quả tổng ḥa của tiếp xúc.
Thế mà, cùng cảm nhận và tiếp xúc nhưng, Tổ Quốc khi hiện lên trong tâm khảm người ta với “Những cánh đồng quê chẩy máu/ Dây thép gai đâm nát trời chiều” th́ vẫn nghe “Đêm đêm ŕ rầm trong tiếng đất/ Những buổi ngày xưa vọng nói về” kia mà.
Tổ quốc, “Khi ta ở chỉ là nơi đất ở (dẫu trong ngày ta ở có bao nhiêu điều phũ phàng, chua xót, th́)/ Khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn” kia mà.
Và, trong ḷng ta, “Xưa yêu quê hương (đâu chỉ v́) có chim có bướm/ (mà c̣n v́) có những ngày trốn học bị đ̣n roi” kia mà.
Tổ quốc, ngay khi tưởng như: “Tuấn kiệt như sao buổi sớm/ Nhân tài như lá mùa thu” th́ vẫn có những “Tấm ḷng cứu nước, vẫn đăm đăm muốn tiến về Đông/ Cỗ xe cầu hiền, thường chăm chắm c̣n dành phía tả ” (2) kia mà.
Phải chăng chỉ NGK đă cả giận mất khôn !
Tuy nhiên, nỗi bất b́nh dường như tiêu tan khi ta nghe ông tâm sự:
“Trước hết mỗi người Việt nam phải ăn năn và sám hồi. Ăn năn v́ chúng ta, mỗi người chúng ta, đă ngây thơ coi tổ quốc như là vô tận, không thể hao ṃn và đă không quan tâm làm cho tổ quốc ngày một vững mạnh hơn và đáng yêu hơn. Hay v́ chúng ta đă khờ khạo nghĩ rằng ḿnh có thể tự giải quyết các vấn đề cá nhân của ḿnh bằng những giải pháp cá nhân như luồn lách, móc ngoặc, hối lộ, bỏ nước ra đi, v.v…” (1)
Đấy không chỉ là lời “hiệu triệu” mà c̣n là lời tự phê rất nghiêm khắc v́ chính NGK “đă khờ khạo nghĩ rằng ḿnh có thể tự giải quyết các vấn đề cá nhân của ḿnh bằng những giải pháp cá nhân như … bỏ nước ra đi” (1).
Phải nói NGK là người dũng cảm và chân thành. Tuy nhiên, tai vạ thường đến với ông chỉ v́ ông chủ trương:
“Quan niệm của tôi là không nhắc lại những ǵ ḿnh nghĩ là đa số đă đồng ư để chỉ tập trung thảo luận về những ǵ mà nhiều người chưa đồng ư và nhất là những ǵ mà đa số không chấp nhận. Tôi nghĩ nên cố gắng đề nói ra những điều mới, và nếu trong mười điều mới nói ra có tới chín điều sai và chỉ một điều đúng th́ cũng c̣n có ích hơn là nói mười điều đúng cả mười nhưng đều là những điều đă biết. Khi không chấp nhận một ư kiến, người ta hay cho rằng ư kiến đó là sai, là dở. Nhiều độc giả sẽ thấy nhiều điều nói ra trong những trang sau là sai và đánh giá tác giả là dở. Tôi chấp nhận sự kiện đó. Tôi cho rằng nói ra những điều ḿnh nghĩ là đúng dù biết rằng sẽ có nhiều người cho là sai và đánh giá thấp ḿnh là một thái độ khiêm tốn. Đó là cách khiêm tốn của tôi ” (1).
Có lẽ thần tượng của NGK là Socrates. Theo truyền thuyết, Socrates đă tuyên bố khi phiên ṭa Athens kết thúc rằng: “Bây giờ chúng ta chia tay, quí vị để tiếp tục sống c̣n tôi để chết. Ai đúng chỉ có Trời biết, nhưng một cuộc đời không suy luận là một cuộc đời không đáng sống”.
Dường như NGK có ư thức phấn đấu làm một trí thức kiểu như thế, và thực tế ông đă là một trí thức tên tuổi, theo cái định nghĩa của chính ông:
“Tóm lại nếu phải định nghĩa người trí thức th́ ta có thể nói: trí thức là những người do được đào tạo hay tự học đă đạt tới một tŕnh độ hiểu biết và lư luận trên trung b́nh, quan tâm tới những vấn đề chính trị và xă hội, suy nghĩ một cách lương thiện, biết tự đặt cho ḿnh những câu hỏi và t́m câu trả lời của ḿnh cho những câu hỏi đó và sẵn sàng thách thức mọi thế lực để bảo vệ quan điểm của ḿnh. Người trí thức phải suy nghĩ một cách độc lập và do đó không thể chấp nhân một sự chỉ đạo tư tưởng nào cả” (6).
Cho nên tôi đồng ư với nhà văn Nhật Tuấn khi ông đánh giá:
“Nhưng nh́n chung, tác phẩm Tổ Quốc Ăn Năn đă đưa ra nhiều cách nh́n táo bạo và đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ. Có những phát hiện của ông, có thể mang tác dụng uốn nắn được cách nh́n, cách suy nghĩ, cách hành xử của một số người. Nhưng cũng không thiếu những điều sẽ làm cho người đọc phẫn nộ. Bởi v́ ông đă đi quá đà khi đưa ra nhiều kết luận liều lĩnh dựa trên những tiền đề chưa đủ tầm vóc để có sự thuyết phục” (3).
Tôi ngạc nhiên khi thấy NGK dám bác bỏ một nhận định đă thành chính thống rằng Nhật Bản đă vượt lên trên Phương Đông được là nhờ Minh Trị Thiên hoàng, và đă phải ngẫm nghĩ khi ông suy luận:
“Xă hội Nhật do các lănh chúa thống trị dựa trên giai cấp hiệp sĩ. Các lănh chúa và các hiệp sĩ cực kỳ kiêu căng không thèm ḥa trộn với dân chúng mà để mặc quần chúng tự tổ chức lấy cuộc sống của ḿnh, miễn là nộp đủ thuế. Trong t́nh trạng ấy, quần chúng Nhật tuy ở sát nhưng thực ra lại sống rất xa giai cấp thống trị. Họ không thể tổ chức thành chính quyền nếu không muốn lănh búa ŕu và họ phải t́m cách sinh sống với nhau trong đồng thuận để tránh những can thiệp của bọn hiệp sĩ. Một cách tiệm tiến và thầm lặng, một sinh hoạt tự do đă h́nh thành giữa quần chúng với nhau, dưới sự giám sát từ xa của các lănh chúa. Đó là lư do khiến xă hội Nhật đă phát triển, rồi chính sự phát triển này đă tạo ra áp lực buộc giới cầm quyền Nhật nhượng bộ dần dần” (4).
Tôi thường tâm niệm cái điều nhiều người đến nay vẫn tâm niệm rằng: Chủ nghĩa Marx ít ra cũng c̣n được cái lơi Biện chứng pháp, nhưng NGK th́ xổ toẹt:
“Tuy không định nghĩa một cách chính xác thế nào là một tiền đề, một phản đề và một tổng hợp nhưng Hegel c̣n ư thức được sự mơ hồ của ḿnh và biết dừng lại ở chỗ chỉ sử dụng biện chứng để giải thích lịch sử. Marx đă liều lĩnh hơn, coi vai tṛ của biện chứng không phải chỉ là để giải thích mà c̣n là để thay đổi lịch sử, nghĩa là để hành động” (5).
Tôi không đủ tŕnh độ phán định khi nghe ông lên án:
“Điều thực sự mới của Marx so với Hegel là về mặt đạo đức, Hegel tuy không bàn tới đạo đức nhưng cũng không phủ nhận các giá trị đạo đức. Khi Hegel nói rằng kết quả của mỗi giai đoạn biện chứng đều là một t́nh trạng hoàn chỉnh hơn trước, khái niệm “hoàn chỉnh” c̣n có một ư nghĩa bởi v́ các giá trị đạo đức vẫn c̣n đó để có thể được sử dụng như những tiêu chuẩn đánh giá, Marx trái lại phủ nhận hoàn toàn các giá trị đạo đức như là sản phẩm của giai cấp thống trị; như vậy khi Marx nói rằng mỗi kết thúc của một giai đoạn đấu tranh giai cấp – từ xă hội cộng sản nguyên thủy đến xă hội cộng sản qua các chế độ nô lệ, quân chủ, phong kiến, tư bản – đều là những tiến bộ, khái niệm “tiến bộ“ này hoàn toàn mơ hồ v́ không có những tiêu chuẩn để định nghĩa.
Đó là một sự tùy tiện tuyệt đối, với hậu quả là kẻ có bạo lực có thể làm tất cả. Mọi đảng cộng sản v́ thế đều có bản chất khủng bố, đó là lư do chính tạo ra sức mạnh của chúng. Cũng nên lưu ư là sự phủ nhận các giá trị đạo đức của Marx đă đạt tới mức độ lạnh lùng dễ sợ. Marx không coi việc giai cấp thống trị bóc lột giai cấp bị trị là một tội ác, trái lại ông coi nó là một lẽ tự nhiên, cũng tự nhiên như việc giai cấp bị trị phải vùng dậy tiêu diệt giai cấp thống trị (5).
“Triết lư Mác-Lênin quan trọng ở chỗ nó tạo ra cả một văn hoá và một tâm lư cộng sản. Biện chứng duy vật là một lối lư luận rất sơ đẳng. Nó tạo ra ảo tưởng rằng ngay cả những người vô học cũng có thể lư luận trên tất cả mọi vấn đề, và do đó đảm nhiệm những vai tṛ lănh đạo, nếu biết biện chứng duy vật. Từ đó h́nh thành một tâm lư vơ biền coi thường kiến thức. Chính Lenin cũng đă có tâm lư này” (5)
Tôi ngỡ ngàng để thích thú trước những phát hiện nhờ sức tổng hợp khái quát cao:
“Trong suốt lịch sử của phong trào cộng sản thế giới chưa hề có một đảng cộng sản nào thắng một cuộc bầu cử lương thiện nào. Cũng chưa hề có một đảng cộng sản nào đem lại phồn vinh cho một quốc gia nào. Không hề có một phát minh hay sáng tác thực sự đáng kể nào trong các chế độ cộng sản, một vài tác phẩm văn học lớn đều là của những người đối lập (7).
“Ở mọi nơi mà nó đă được thử nghiệm chủ nghĩa cộng sản đă chỉ là nghèo khổ, khủng bố và tội ác. … Chế độ cộng sản khác với mọi chế độ bạo ngược đă có trong lịch sử thế giới, nó là chế độ duy nhất bách hại và tàn sát nhân dân của chính ḿnh. Tuyệt đại đa số nạn nhân của chủ nghĩa cộng sản là những người dân của các chế độ cộng sản (7).
Và đây nữa:
“Chế độ này chắc chắn sẽ bị đào thải. Không phải chỉ v́ đàn áp và bóc lột tự nhiên làm nảy sinh ra chống đối. Có những chế độ bạo ngược kéo dài rất lâu. Nó sẽ sụp đổ nhanh chóng hơn v́ một lư do khác. Đó là v́ không một đoàn thể nào có thể tồn tại nếu không có một mục tiêu chung hoặc những giá trị đạo đức chung. Đảng cộng sản không có cả hai. Nó sẽ nhanh chóng trở thành một đấu trường hoang dại. Chính những đảng viên cộng sản sẽ xâu xé nhau” (5).
Và đây nữa:
“Coi nhẹ các giá trị dân chủ và nhân quyền c̣n là một sai lầm lớn nếu hoà b́nh là điều cần được trân quư nhất. Trong lịch sử thế giới các cuộc chiến đă chỉ xảy ra hoặc giữa các nước độc tài với nhau hoặc giữa một nước độc tài và một nước dân chủ. Chưa có trường hợp hai nước dân chủ chiến tranh với nhau. Dân chủ và nhân quyền là nền tảng của hoà b́nh (8).
Song, đôi khi tôi cũng đă sửng sốt trước sự hồ đồ và tự mâu thuẫn của NGK:
“Phải nh́n nhận rằng trên thế giới này khó t́m ra một dân tộc bạc nhược như vậy. Mà có phải con người Việt Nam bạc nhược đâu. Cũng những con người ấy khi được tổ chức và chỉ huy đă đánh bại quân Tống, quân Nguyên, quân Thanh, đă từng chiến thắng vẻ vang tại Điện Biên Phủ” (4).
Không thể không bảo NGK là thiếu chín chắn khi dám tuyên dương:
“Tôi biết hai kư giả Pháp khá nổi tiếng. Họ không phải là những nhà văn nhà báo lớn nhất của nước Pháp, nhưng tŕnh độ nhận thức của họ cao hơn hầu hết các chính trị gia Việt Nam. Đặc điểm chung của họ là rất tha thiết đối với đất nước và con người Việt Nam, do đó họ hiểu biết đất nước Việt Nam hơn hẳn các chuyên gia về Việt Nam khác” (4).
Một trong hai kư giả đó tên là Michel Tauriac, đă nói rất lếu láo:
“Chế độ cộng sản Việt Nam chẳng mạnh ǵ, vấn đề là người Việt Nam không có ư chí tranh đấu ǵ cả, người ta có cảm tưởng đó là một đàn cừu” (4).
Gần đây NGK c̣n phóng tay mạc mặt cho chủ nghĩa cá nhân:
“Chủ nghĩa cá nhân coi mục đích của tổ chức xă hội, trong đó quan trọng nhất là chính quyền, là tạo điều kiện để mỗi cá nhân xây dựng hạnh phúc của ḿnh. Nói cách khác, cá nhân là cứu cánh, mọi tổ chức trong xă hội kể cả nhà nước chỉ là phương tiện … Bản tuyên ngôn Liên Hiệp Quốc 1948 chỉ qui định những bổn phận của nhà nước đối với cá nhân chứ không qui định một bổn phận nào của cá nhân đối với nhà nước. Tài liệu này mặc nhiên coi cá nhân là giá trị cao nhất; tổ chức xă hội, trong đó có nhà nước, có mục đích sau cùng là phục vụ cá nhân; nó có thể được coi như là bản tuyên cáo của chủ nghĩa cá nhân và đem lại cho chủ nghĩa cá nhân một nội dung cụ thể ” (15)
Chủ nghĩa cá nhân biểu hiện tư tưởng triết học Max Stirner và Nietzche. Nó đă góp phần giải phóng con người khỏi những xiềng xích của chủ nghĩa phong kiến và của giáo hội cổ đại. Hết cái sứ mệnh giai đoạn lịch sử, cá nhân chủ nghĩa hoặc dẫn đến vô chính phủ, hoặc dẫn đến độc tài.
Ở đây, khi NGK nói: “Cá nhân phải được hiểu là con người được nh́n một cách độc lập với tư cách thành viên của một tập thể nào đó. Con người này vừa trừu tượng vừa phổ cập, v́ không là riêng ai cả nhưng lại hiện diện trong mọi người, nó được coi là giá trị cao nhất. Mỗi cá nhân là một thể hiện cụ thể của con người này …” (15) th́ đối tượng nói đến không phải là cá nhân cụ thể từng người mà là con người chỉ mang đặc tính bất biến của con người mà ta phải viết hoa: Con Người. Con Người này là sự trừu tượng hóa con người, siêu thoát khỏi mọi ràng buộc của kết cấu chính trị, xă hội như: mầu da, dân tộc, tôn giáo, quốc tịch …
Tuyên ngôn Nhân quyền đặt vấn đề đối với “Con Người” (chứ không phải cá nhân), nhà nước có trách nhiệm với “con người” trong quốc gia ḿnh (chứ không phải với từng cá nhân)
Song, v́ Tuyên ngôn Nhân quyền đặt vấn đề đối với “Con Người” nên các nhà nước đă kư vào Tuyên ngôn không thể ngụy biện rằng họ chỉ cần ban phát quyền “con người”.
(Năm 1999 khi thấy tôi công khai xiển dương “Nhân quyền cao hơn chủ quyền”, ông Đỗ Mười – tổng bí thư ĐCSVN lúc ấy – đă ra lệnh tống tù tôi !)
Như tất cả những ai vượt thoát được khỏi mụ mị lú lẫn do bị tuyên truyền nhồi sọ quá lâu, NGK chua xót ngẫm lại nguồn cơn những cuộc chiến tranh đă xẩy ra trên đất nước Việt Nam suốt thế kỷ qua:
“Mọi người đều biết nó không cần thiết và hơn nữa c̣n là một thảm kịch cho đất nước nhưng nó đă diễn ra v́ độc lập không phải là mục tiêu của đảng cộng sản, lực lượng áp đảo lúc đó. Độc lập chỉ là một biện minh, mục tiêu thực sự của đảng cộng sản là áp đặt chế độ cộng sản. Mục tiêu này không chấp nhận được cho nhiều người Việt Nam và cũng là một thách thức đối với khối dân chủ tư bản, do đó chiến tranh là điều không tránh khỏi. Ngày nay, khi chủ nghĩa cộng sản đă hiện nguyên h́nh như một sai lầm đẫm máu và hơn thế nữa một chủ nghĩa tội ác về bản chất, cuộc chiến này phải bị lên án, ít nhất như một sự cuồng dại … Họ đă hành động v́ chủ nghĩa cộng sản, độc lập dân tộc và quyền lợi đất nước không phải là động cơ của họ” (9).
“Cuộc chiến 1954 – 1975, mà đảng cộng sản gọi là cuộc chiến tranh chống Mỹ lại càng vô lư hơn. Đứng trên quan điểm dân tộc, nó là một sự ngu xuẩn tuyệt đối. Mỹ hoàn toàn không phải là một đế quốc thực dân, trái lại c̣n là một cường quốc chống chủ nghĩa thực dân. Từ ngày lập quốc họ chưa hề đánh chiếm để sáp nhập hay thống trị một nước nào. Mỹ là một cường quốc không gian, hàng hải và thương mại cần thị trường chứ không cần thuộc địa. Cho tới nay họ vẫn từ chối sáp nhập Porto Rico dù không ai, kể cả người Porto Rico, chống lại; họ trả độc lập cho Philippines sau khi mua lại quần đảo này từ Espana. Sự hiện diện của Mỹ tại Việt Nam đáng lẽ đă phải được coi là một may mắn lớn, nó đem lại cho chúng ta sự hợp tác tận t́nh của cường quốc mạnh nhất, giầu nhất, tân tiến nhất và sáng tạo nhất thế giới mà không hề có nguy cơ mất nước. Cuộc chiến này đă chỉ xảy ra v́ quyền lợi dân tộc không phải là ưu tư của đảng cộng sản. Ưu tư của họ là áp đặt chế độ cộng sản trên cả nước” (9).
Tuy nhiên, khác với những ai hận thù mù quáng, giận cá chém thớt, căm ghét tất cả những người từng ở bên kia chiến tuyến, dù là đồng bào ḿnh, NGK thật thấu t́nh, thật bao dung:
“Phải nói thật rơ: đại bộ phận những người đă chiến đấu dưới lá cờ đỏ sao vàng trong cuộc chiến này đă chiến đấu v́ ḷng yêu nước, họ phải được tôn vinh; những người phải bị lên án là những người đă quyết định cuộc chiến này” (9)
“Chúng ta vẫn không được quên là đă có hàng trăm ngh́n người lương thiện, yêu nước và dũng cảm đă hy sinh dưới lá cờ vàng ba sọc đỏ trong niềm tin rằng ḿnh đang chiến đấu cho một tương lai Việt Nam tự do và dân chủ. Cờ vàng v́ vậy phải được tôn trọng, không phải v́ những người đă tạo ra nó, hay v́ chế độ Việt Nam Cộng Ḥa, mà v́ những người đă hy sinh cho đất nước. (Một lư luận tương tự cũng phải được áp dụng cho lá cờ đỏ sao vàng của chế độ cộng sản Việt Nam)” (10).
“Hăy trả lại cho lá cờ vàng ba sọc đỏ chỗ đứng đúng đắn của nó. Nó có thể có chỗ đứng trong gia đ́nh để ghi nhớ một quăng đời. Đối với nhiều người, trong đó có kẻ viết bài này, nó là kỷ vật của một ước vọng ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản và xây dựng một nước Việt Nam có tự do và dân chủ, có chỗ đứng và tiếng nói ngang nhau cho mọi người và được quản trị một cách hợp lư. Giấc mơ dù không thành nhưng vẫn đáng tự hào. Chỗ đứng của cờ vàng là chỗ đứng của một kỷ niệm của một giai đoạn lịch sử đau buồn vừa phải quên vừa phải nhớ. Nhớ đến những người đă hy sinh v́ đất nước, nhớ đến những nạn nhân của cuộc chiến, nhớ để lịch sử đừng lặp lại. Và quên đi những thù hận đă tàn phá đất nước và c̣n có thể giam hăm chúng ta trong chia rẽ và bất lực” (10).
Ông cũng tỏ ra thật khách quan, thật công tâm, không chỉ thấu t́nh mà c̣n đạt lư: