tonny_thuong
05-26-2012, 01:21
Mỹ thiết lập quan hệ đối tác với Trung Quốc để giữ địa vị số 1?
Là những quốc gia mới nổi, Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Brazil đang nỗ lực chứng tỏ vị thế mới của ḿnh trên trường quốc tế. Để giữ vững vị trí siêu cường duy nhất, Mỹ tăng cường hợp tác với các nước này.
Không thể phủ nhận, trong thế kỷ này, thế cân bằng quyền lực trên thế giới đang bắt đầu thay đổi. Tiếng nói của các quốc gia mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Brazil bắt đầu có trọng lượng hơn trong nhiều vấn đề quốc tế. Trong khi đó, tham vọng mở rộng Liên minh châu Âu (EU) đứng bên bờ vực phá sản bởi EU đến nay vẫn chưa thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng nợ công tồi tệ nhất trong lịch sử của khối.
Tại Đông Nam Á, Nhật Bản phải ngậm ngùi nhường lại vị thế cường quốc kinh tế thứ hai thế giới cho người khổng lồ Trung Quốc và bắt đầu nghiêng về thế pḥng thủ trước nỗ lực gia tăng sức mạnh quân sự và ngoại giao của người láng giềng.
Giới phân tích quốc tế giải thích nguyên nhân sự thay đổi trong thế cân bằng quyền lực toàn cầu bắt nguồn từ sự suy giảm quyền lực Mỹ. Trong đó, khủng hoảng tài chính là gốc rễ tạo nên sự thất bại của chủ nghĩa tư bản “Anglo - Saxon”.
Thêm vào đó, hai cuộc chiến tranh tốn kém, mất mát và đau thương tại Afghanistan và Iraq đă làm hao tổn sức mạnh Mỹ - khiến cường quốc số 1 thế giới chùn bước và không c̣n đủ lực cho bất cứ chiến dịch can thiệp Trung Đông nào nữa.
Tuy nhiên, không ít người cho rằng, những ǵ đă và đang xảy ra không chứng minh quyền lực Mỹ đang suy giảm mà trên thực tế, cường quốc số 1 thế giới đang trong giai đoạn tái cân bằng.
http://media.baodatviet.vn/Uploaded_CDCA/ctv_tg/20120509/nato_2.jpg
Việc thất bại trong hai cuộc chiến tranh tốn kém, đầy mất mát và đau thương tại Afghanistan và Iraq là một trong những nguyên nhân khiến quyền lực Mỹ suy giảm. Ảnh minh họa: Americanpowerblog.
Khi các đồng minh và các liên minh mà Mỹ từng nhọc công thiết lập từ thời Chiến tranh Lạnh không c̣n đủ lực để “chung vai sát cánh” với Washington trong các nhiệm vụ quan trọng trước mắt, Mỹ đă khôn khéo chuyển trọng tâm đối ngoại nhằm để tạo ra các quan hệ đối tác mới,
Từ những năm 1970 đến đầu thập kỉ này, theo giới sử gia, thế giới ở trong kỷ nguyên Tam phương. Sau thất bại trong cuộc chiến ở Việt Nam những năm đầu của thập niên 70, Mỹ kêu gọi châu Âu và Nhật Bản h́nh thành một hệ thống ba bên.
Lời hiệu triệu của Mỹ được hưởng ứng. Hệ thống liên minh bao gồm Tây Âu, Nhật Bản và Mỹ bắt đầu chiếm tỷ lệ áp đảo trong nền kinh tế quốc tế và giữ vai tṛ chi phối các chương tŕnh nghị sự toàn cầu.
Hệ thống này rơ ràng phát huy hiệu quả và mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho Mỹ. Châu Âu và Nhật Bản trong những năm 1970, là những cường quốc nổi lên mạnh mẽ nhưng “ngoan ngoăn” tuân phục theo một trật tự thế giới do Mỹ lănh đạo.
Những tưởng hệ thống đồng minh “tam phương” giàu có và đầy quyền lực đứng đầu bởi Mỹ sẽ trở nên ngày một mạnh mẽ và hiệu quả hơn theo thời gian nhưng đáng tiếc, mọi thứ lại chệch khỏi đường ray.
Về mặt nhân khẩu học và kinh tế, cả Nhật Bản và Châu Âu đều tŕ trệ. Ngoài ra, không ít nhà phân tích cũng cho rằng quyết định sử dụng đồng euro như đồng tiền chung duy nhất tại EU thay v́ t́m cách cải tổ thị trường lao động, chính sách bao cấp và nhiều vấn đề nội tại khác của khu vực này là một sai lầm định mệnh, dẫn đến việc EU lâm vào cảnh ngộ khủng hoảng và suy thoái trầm trọng như hiện nay.
Kết quả là, liên minh tam phương không c̣n là quan hệ then chốt trong các quan hệ giúp Mỹ thúc đẩy cho một thế giới tự do.
Trong khi đó, tự do thương mại và hệ thống đầu tư toàn cầu đă kích thích và thúc đẩy các quốc gia khác ở châu Á vươn ḿnh trỗi dậy.
Thổ Nhĩ Kỳ, ngày càng tách biệt với châu Âu đang trên đà trở thành kẻ nắm giữ vận mệnh Trung Đông hơn so với những kẻ thống trị cũ đang bắt đầu suy tàn. Không chịu kém cạnh Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc và Ấn Độ cũng ra sức cạnh tranh để thay thế châu Âu, trở thành những nhà đầu tư hàng đầu và có sức ảnh hưởng mạnh mẽ bậc nhất tại khu vực này.
Chưa dừng lại ở đó, tại châu Mỹ Latinh, con rồng châu Á đang không ngừng t́m cách thay thế địa vị của châu Âu – đối tác kinh tế và đồng minh chính trị quan trọng thứ 2, sau Mỹ tại khu vực này.
Cho đến thời điểm này, Mỹ vẫn là cường quốc số 1 thế giới. Nhưng ngoài châu Âu và Nhật Bản, Mỹ cũng tương tác với cả Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil và Thổ Nhĩ Kỳ (cũng có thể bao gồm cả Nga, tuy nhiên, các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp diễn).
Các quan hệ đối tác mới rơ ràng phức tạp hơn. Trong những năm qua quan hệ đối tác ba bên bao gồm Mỹ, Tây Âu và Nhật Bản đă học được cách hợp tác và phối hợp nhuần nhuyễn với nhau nhằm để thích ứng tốt nhất với các nhu cầu của nhau. Tuy nhiên, ngày nay, với những lợi ích chồng chéo nhau, các đối tác mới muốn hợp tác suôn sẻ cần t́m ra các cách tiếp cận chung.
Sẽ không dễ dàng để thỏa thuận được điều này. Tuy nhiên, nagu cả trong trật tự thế giới đang nổi, Mỹ có thể gặt hái được thành công lớn hơn nhiều người nghĩ. Lư do là, không phải chỉ riêng Mỹ muốn nỗ lực cho một thế giới tự do thương mại mở, tự do hàng hải cũng như thiết lập hệ thống các quy tắc bảo vệ đầu tư nước ngoài và quá tŕnh thực thi các hợp đồng thương mại. Tầm nh́n lớn như trên của Mỹ sau chiến tranh Thế giới 2 sẽ tiếp tục cuốn hút các quốc gia đang nổi trong thế kỷ 21. Và do đó, Mỹ sẽ vẫn đứng ở vị trí dẫn đầu trong một hệ thống rộng lớn hơn.
Tuy nhiên, để giữ vững vị thế, nhiệm vụ ch́a khóa cho chính sách đối ngoại của Mỹ chính là nên bước vào các cuộc đối thoại chiến lược, có chiều sâu với các đối tác mới nhưng không được thờ ơ với các đối tác cũ. Một lời khuyên dành cho Mỹ là, Washington cần xây dựng một mạng lưới quan hệ đối tác mới tương tự như các liên minh cũ với châu Âu và Nhật Bản thời hậu Chiến tranh thế giới 2.
Bạch Dương (theo WSJ)
Là những quốc gia mới nổi, Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Brazil đang nỗ lực chứng tỏ vị thế mới của ḿnh trên trường quốc tế. Để giữ vững vị trí siêu cường duy nhất, Mỹ tăng cường hợp tác với các nước này.
Không thể phủ nhận, trong thế kỷ này, thế cân bằng quyền lực trên thế giới đang bắt đầu thay đổi. Tiếng nói của các quốc gia mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Brazil bắt đầu có trọng lượng hơn trong nhiều vấn đề quốc tế. Trong khi đó, tham vọng mở rộng Liên minh châu Âu (EU) đứng bên bờ vực phá sản bởi EU đến nay vẫn chưa thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng nợ công tồi tệ nhất trong lịch sử của khối.
Tại Đông Nam Á, Nhật Bản phải ngậm ngùi nhường lại vị thế cường quốc kinh tế thứ hai thế giới cho người khổng lồ Trung Quốc và bắt đầu nghiêng về thế pḥng thủ trước nỗ lực gia tăng sức mạnh quân sự và ngoại giao của người láng giềng.
Giới phân tích quốc tế giải thích nguyên nhân sự thay đổi trong thế cân bằng quyền lực toàn cầu bắt nguồn từ sự suy giảm quyền lực Mỹ. Trong đó, khủng hoảng tài chính là gốc rễ tạo nên sự thất bại của chủ nghĩa tư bản “Anglo - Saxon”.
Thêm vào đó, hai cuộc chiến tranh tốn kém, mất mát và đau thương tại Afghanistan và Iraq đă làm hao tổn sức mạnh Mỹ - khiến cường quốc số 1 thế giới chùn bước và không c̣n đủ lực cho bất cứ chiến dịch can thiệp Trung Đông nào nữa.
Tuy nhiên, không ít người cho rằng, những ǵ đă và đang xảy ra không chứng minh quyền lực Mỹ đang suy giảm mà trên thực tế, cường quốc số 1 thế giới đang trong giai đoạn tái cân bằng.
http://media.baodatviet.vn/Uploaded_CDCA/ctv_tg/20120509/nato_2.jpg
Việc thất bại trong hai cuộc chiến tranh tốn kém, đầy mất mát và đau thương tại Afghanistan và Iraq là một trong những nguyên nhân khiến quyền lực Mỹ suy giảm. Ảnh minh họa: Americanpowerblog.
Khi các đồng minh và các liên minh mà Mỹ từng nhọc công thiết lập từ thời Chiến tranh Lạnh không c̣n đủ lực để “chung vai sát cánh” với Washington trong các nhiệm vụ quan trọng trước mắt, Mỹ đă khôn khéo chuyển trọng tâm đối ngoại nhằm để tạo ra các quan hệ đối tác mới,
Từ những năm 1970 đến đầu thập kỉ này, theo giới sử gia, thế giới ở trong kỷ nguyên Tam phương. Sau thất bại trong cuộc chiến ở Việt Nam những năm đầu của thập niên 70, Mỹ kêu gọi châu Âu và Nhật Bản h́nh thành một hệ thống ba bên.
Lời hiệu triệu của Mỹ được hưởng ứng. Hệ thống liên minh bao gồm Tây Âu, Nhật Bản và Mỹ bắt đầu chiếm tỷ lệ áp đảo trong nền kinh tế quốc tế và giữ vai tṛ chi phối các chương tŕnh nghị sự toàn cầu.
Hệ thống này rơ ràng phát huy hiệu quả và mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho Mỹ. Châu Âu và Nhật Bản trong những năm 1970, là những cường quốc nổi lên mạnh mẽ nhưng “ngoan ngoăn” tuân phục theo một trật tự thế giới do Mỹ lănh đạo.
Những tưởng hệ thống đồng minh “tam phương” giàu có và đầy quyền lực đứng đầu bởi Mỹ sẽ trở nên ngày một mạnh mẽ và hiệu quả hơn theo thời gian nhưng đáng tiếc, mọi thứ lại chệch khỏi đường ray.
Về mặt nhân khẩu học và kinh tế, cả Nhật Bản và Châu Âu đều tŕ trệ. Ngoài ra, không ít nhà phân tích cũng cho rằng quyết định sử dụng đồng euro như đồng tiền chung duy nhất tại EU thay v́ t́m cách cải tổ thị trường lao động, chính sách bao cấp và nhiều vấn đề nội tại khác của khu vực này là một sai lầm định mệnh, dẫn đến việc EU lâm vào cảnh ngộ khủng hoảng và suy thoái trầm trọng như hiện nay.
Kết quả là, liên minh tam phương không c̣n là quan hệ then chốt trong các quan hệ giúp Mỹ thúc đẩy cho một thế giới tự do.
Trong khi đó, tự do thương mại và hệ thống đầu tư toàn cầu đă kích thích và thúc đẩy các quốc gia khác ở châu Á vươn ḿnh trỗi dậy.
Thổ Nhĩ Kỳ, ngày càng tách biệt với châu Âu đang trên đà trở thành kẻ nắm giữ vận mệnh Trung Đông hơn so với những kẻ thống trị cũ đang bắt đầu suy tàn. Không chịu kém cạnh Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc và Ấn Độ cũng ra sức cạnh tranh để thay thế châu Âu, trở thành những nhà đầu tư hàng đầu và có sức ảnh hưởng mạnh mẽ bậc nhất tại khu vực này.
Chưa dừng lại ở đó, tại châu Mỹ Latinh, con rồng châu Á đang không ngừng t́m cách thay thế địa vị của châu Âu – đối tác kinh tế và đồng minh chính trị quan trọng thứ 2, sau Mỹ tại khu vực này.
Cho đến thời điểm này, Mỹ vẫn là cường quốc số 1 thế giới. Nhưng ngoài châu Âu và Nhật Bản, Mỹ cũng tương tác với cả Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil và Thổ Nhĩ Kỳ (cũng có thể bao gồm cả Nga, tuy nhiên, các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp diễn).
Các quan hệ đối tác mới rơ ràng phức tạp hơn. Trong những năm qua quan hệ đối tác ba bên bao gồm Mỹ, Tây Âu và Nhật Bản đă học được cách hợp tác và phối hợp nhuần nhuyễn với nhau nhằm để thích ứng tốt nhất với các nhu cầu của nhau. Tuy nhiên, ngày nay, với những lợi ích chồng chéo nhau, các đối tác mới muốn hợp tác suôn sẻ cần t́m ra các cách tiếp cận chung.
Sẽ không dễ dàng để thỏa thuận được điều này. Tuy nhiên, nagu cả trong trật tự thế giới đang nổi, Mỹ có thể gặt hái được thành công lớn hơn nhiều người nghĩ. Lư do là, không phải chỉ riêng Mỹ muốn nỗ lực cho một thế giới tự do thương mại mở, tự do hàng hải cũng như thiết lập hệ thống các quy tắc bảo vệ đầu tư nước ngoài và quá tŕnh thực thi các hợp đồng thương mại. Tầm nh́n lớn như trên của Mỹ sau chiến tranh Thế giới 2 sẽ tiếp tục cuốn hút các quốc gia đang nổi trong thế kỷ 21. Và do đó, Mỹ sẽ vẫn đứng ở vị trí dẫn đầu trong một hệ thống rộng lớn hơn.
Tuy nhiên, để giữ vững vị thế, nhiệm vụ ch́a khóa cho chính sách đối ngoại của Mỹ chính là nên bước vào các cuộc đối thoại chiến lược, có chiều sâu với các đối tác mới nhưng không được thờ ơ với các đối tác cũ. Một lời khuyên dành cho Mỹ là, Washington cần xây dựng một mạng lưới quan hệ đối tác mới tương tự như các liên minh cũ với châu Âu và Nhật Bản thời hậu Chiến tranh thế giới 2.
Bạch Dương (theo WSJ)