Hanna
08-25-2012, 06:32
Tôi không muốn sa đà vào các chi tiết vụn vặt như kiểu nhận xét “Chủ tịch nước tập làm văn”; hay đánh giá bài viết quan trọng của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nhân dịp kỷ niệm Cách mạng tháng tám và Quốc khánh 2/9 năm nay là mang đậm chất t́nh cảm, lan man, theo kiểu "tức cảnh sinh t́nh". Chủ tịch nước cũng là người và chắc rằng ông cũng có cách thể hiện ḿnh theo kiểu của riêng ông.
Hơn nữa, tôi hiểu các chính khách ở Việt Nam không phải dễ dàng ǵ có thể phát biểu thẳng thắn *suy nghĩ thật của ḿnh trước bàn dân thiên hạ như là các chính khách phương Tây hoặc của Hoa Kỳ như TT Obama chẳng hạn. Diễn từ của các chính khách phương Tây vốn có truyền thống tự do và tôn trọng dân chủ chắc chắn không cần phải ḷng ṿng rào trước đón sau, buộc người nghe (hay đọc) phải biết cách mà tự sàng lọc để “đăi cát t́m vàng”. Dẫu rằng đôi khi sàng măi hàng trăm tấn cát rồi cuối cùng chẳng thấy vàng đâu, cứ như là “dă tràng se cát Biển Đông” vậy.
Thế nhưng, trong bài phát biểu của ông Sang mới đây, tôi thấy trong rất nhiều cát (rất nhiều, như một số blogger đă phân tích)* đă xuất hiện không ít *“vàng”.
Vàng thứ nhất, chính là cái mà nhiều blogger phê phán: chất trữ t́nh của bài phát biểu. Tôi nghĩ rằng chất trữ t́nh này của bài phát biểu không phải là chuyện ngẫu nhiên, lan man cho có chuyện để nói. Từ lâu rồi các nhà lănh đạo Việt Nam hầu như đă bỏ quân điều này: cái t́nh tự dân tộc, cái t́nh làng nghĩa xóm trong câu chuyện quốc gia đại sự. Từ lâu rồi, kể từ khi các nhà lănh đạo Đảng CS Việt Nam tự cho ḿnh cái quyền tối thượng bất khả xâm phạm về chân lư, mọi điều mà lănh đạo Đảng nói ra chỉ có đúng, không có sai cho nên không cần phải truyền cảm, tâm t́nh mà chỉ cần mệnh lệnh. Ông Sang đă làm điều ngược lại, ông thích tâm t́nh trước khi đi vào một số điều hết sức căn bản và cốt lơi của đất nước, của Đảng.
Ai đó thấy lạ. Song với người dân Nam Bộ, yêu thích cải lương và các nghệ sĩ tài tử dân gian, th́ đây chính là khúc dạo đầu cho sáu câu vọng cổ.
Tại sao khi một nhà lănh đạo cao nhất của đất nước muốn làm một cái chuyện thật b́nh thường là cởi tấm ḷng ḿnh ra, tâm t́nh với mọi công dân th́ ta lại thấy không b́nh thường? Sao ta lại đ̣i hỏi ông ta phải cứng nhắc và khuôn sáo như mọi khi, như thói quen đă từng diễn ra hàng mấy thập kỷ qua, đến mức ta quên đi t́nh làng nghĩa xóm?
Nhưng thôi, hăy xem chúng ta có ǵ từ bài phát biểu mà không ít người chê là lượm thượm này.
Về đối nội, Chủ tịch Sang công khai thừa nhận “có không ít những sai lầm khuyết điểm, phải sửa sai như trong cải cách ruộng đất, sửa sai những khuyết điểm chủ quan duy ư chí trong lănh đạo, quản lư và cơ chế chính sách khiến cho kinh tế - xă hội lâm vào khủng hoang trầm trọng thời điểm trước Đại hội VI (1986)”.*
Thú vị là Chủ tịch nước Trương Tấn Sang không ngần ngại so sánh “Công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lănh đạo hơn hai thập kỷ qua, giống như một cỗ xe chưa hoàn thiện nhưng đang chạy với tốc độ nhanh, thành công nhiều mà khó khăn cũng lắm”. Sự so sánh này là mượn phương pháp ẩn dụ theo kiểu ư tại ngôn ngoại mà nhiều văn thi nhân xưa và nay vẫn áp dụng để nói lên được nhiều điều khó nói. Cỗ xe chưa hoàn thiện mà đ̣i chạy nhanh hết cỡ để đua với hàng xóm th́ chuyện ǵ xảy ra chắc ai cũng rơ.*Cỗ xe chưa hoàn thiện mà đ̣i chạy thật nhanh với tốc độ kỷ lục trong thật nhiều năm chỉ là kỳ vọng phi lư. Ai cũng thấy chuyện* đó.
Và ngay lập tức, ông Sang lư giải bằng một nhận định thuộc về thẩm quyền của ḿnh “việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN c̣n nhiều hạn chế, có nguyên nhân khách quan nhưng chủ yếu là do nguyên nhân chủ quan”. Vậy là quá rơ rồi c̣n ǵ.* Người đọc (hay người nghe) c̣n đ̣i hỏi ǵ nữa về sự thẳng thắn vốn không phải là phương châm được coi trọng của các chính khách Việt Nam trong suốt nhiều thập kỷ qua?
Nhất là sau những phân tích ṿng vèo đó, ông Sang đă đi tới nhận định: “tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất ổn định chính trị - xă hội và đe dọa chủ quyền quốc gia”.
Nhận định quá rơ ràng: nội vụ th́ nhiều nguy cơ gây mất ổn định chính trị -xă hội; ngoại vụ th́ đe dọa chủ quyền quốc gia. Thông điệp này cảnh báo không chỉ có quá nhiều thù trong mà c̣n có cả giặc ngoài đang lăm le “nội công ngoại kích”.
Hơn nữa, tôi hiểu các chính khách ở Việt Nam không phải dễ dàng ǵ có thể phát biểu thẳng thắn *suy nghĩ thật của ḿnh trước bàn dân thiên hạ như là các chính khách phương Tây hoặc của Hoa Kỳ như TT Obama chẳng hạn. Diễn từ của các chính khách phương Tây vốn có truyền thống tự do và tôn trọng dân chủ chắc chắn không cần phải ḷng ṿng rào trước đón sau, buộc người nghe (hay đọc) phải biết cách mà tự sàng lọc để “đăi cát t́m vàng”. Dẫu rằng đôi khi sàng măi hàng trăm tấn cát rồi cuối cùng chẳng thấy vàng đâu, cứ như là “dă tràng se cát Biển Đông” vậy.
Thế nhưng, trong bài phát biểu của ông Sang mới đây, tôi thấy trong rất nhiều cát (rất nhiều, như một số blogger đă phân tích)* đă xuất hiện không ít *“vàng”.
Vàng thứ nhất, chính là cái mà nhiều blogger phê phán: chất trữ t́nh của bài phát biểu. Tôi nghĩ rằng chất trữ t́nh này của bài phát biểu không phải là chuyện ngẫu nhiên, lan man cho có chuyện để nói. Từ lâu rồi các nhà lănh đạo Việt Nam hầu như đă bỏ quân điều này: cái t́nh tự dân tộc, cái t́nh làng nghĩa xóm trong câu chuyện quốc gia đại sự. Từ lâu rồi, kể từ khi các nhà lănh đạo Đảng CS Việt Nam tự cho ḿnh cái quyền tối thượng bất khả xâm phạm về chân lư, mọi điều mà lănh đạo Đảng nói ra chỉ có đúng, không có sai cho nên không cần phải truyền cảm, tâm t́nh mà chỉ cần mệnh lệnh. Ông Sang đă làm điều ngược lại, ông thích tâm t́nh trước khi đi vào một số điều hết sức căn bản và cốt lơi của đất nước, của Đảng.
Ai đó thấy lạ. Song với người dân Nam Bộ, yêu thích cải lương và các nghệ sĩ tài tử dân gian, th́ đây chính là khúc dạo đầu cho sáu câu vọng cổ.
Tại sao khi một nhà lănh đạo cao nhất của đất nước muốn làm một cái chuyện thật b́nh thường là cởi tấm ḷng ḿnh ra, tâm t́nh với mọi công dân th́ ta lại thấy không b́nh thường? Sao ta lại đ̣i hỏi ông ta phải cứng nhắc và khuôn sáo như mọi khi, như thói quen đă từng diễn ra hàng mấy thập kỷ qua, đến mức ta quên đi t́nh làng nghĩa xóm?
Nhưng thôi, hăy xem chúng ta có ǵ từ bài phát biểu mà không ít người chê là lượm thượm này.
Về đối nội, Chủ tịch Sang công khai thừa nhận “có không ít những sai lầm khuyết điểm, phải sửa sai như trong cải cách ruộng đất, sửa sai những khuyết điểm chủ quan duy ư chí trong lănh đạo, quản lư và cơ chế chính sách khiến cho kinh tế - xă hội lâm vào khủng hoang trầm trọng thời điểm trước Đại hội VI (1986)”.*
Thú vị là Chủ tịch nước Trương Tấn Sang không ngần ngại so sánh “Công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lănh đạo hơn hai thập kỷ qua, giống như một cỗ xe chưa hoàn thiện nhưng đang chạy với tốc độ nhanh, thành công nhiều mà khó khăn cũng lắm”. Sự so sánh này là mượn phương pháp ẩn dụ theo kiểu ư tại ngôn ngoại mà nhiều văn thi nhân xưa và nay vẫn áp dụng để nói lên được nhiều điều khó nói. Cỗ xe chưa hoàn thiện mà đ̣i chạy nhanh hết cỡ để đua với hàng xóm th́ chuyện ǵ xảy ra chắc ai cũng rơ.*Cỗ xe chưa hoàn thiện mà đ̣i chạy thật nhanh với tốc độ kỷ lục trong thật nhiều năm chỉ là kỳ vọng phi lư. Ai cũng thấy chuyện* đó.
Và ngay lập tức, ông Sang lư giải bằng một nhận định thuộc về thẩm quyền của ḿnh “việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN c̣n nhiều hạn chế, có nguyên nhân khách quan nhưng chủ yếu là do nguyên nhân chủ quan”. Vậy là quá rơ rồi c̣n ǵ.* Người đọc (hay người nghe) c̣n đ̣i hỏi ǵ nữa về sự thẳng thắn vốn không phải là phương châm được coi trọng của các chính khách Việt Nam trong suốt nhiều thập kỷ qua?
Nhất là sau những phân tích ṿng vèo đó, ông Sang đă đi tới nhận định: “tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất ổn định chính trị - xă hội và đe dọa chủ quyền quốc gia”.
Nhận định quá rơ ràng: nội vụ th́ nhiều nguy cơ gây mất ổn định chính trị -xă hội; ngoại vụ th́ đe dọa chủ quyền quốc gia. Thông điệp này cảnh báo không chỉ có quá nhiều thù trong mà c̣n có cả giặc ngoài đang lăm le “nội công ngoại kích”.