johnnydan9
12-11-2012, 00:32
Có mộ di cốt c̣n nguyên vẹn. Qua các nhà khoa học, người chết 4.000 năm có thể kể được chuyện của ḿnh. Đó là những câu chuyện ly kỳ mà đời sau luôn ṭ ṃ muốn biết.
Một lần được gặp người chết 4.000 năm
Nhận được tin nhắn của PGS.TS Nguyễn Lân Cường cho biết, phát hiện được mộ táng đất thuộc văn hoá Phùng Nguyên, di cốt c̣n nguyên, "đẹp" nhất Việt Nam, chúng tôi t́m đến Đ́nh Tràng, cách Cổ Loa chừng 3km.
Khu di tích các nhà khảo cổ khai quật rộng 300m2 nằm ngay sát đường. Nơi đây đă diễn ra 7 lần khai quật và đặc biệt lần này, các nhà khảo cổ bất ngờ phát hiện 2 ngôi mộ táng đất, có niên đại 4.000 năm.
Trước mắt tôi những di hài phát lộ, được đánh dấu cẩn thận. Xương cốt vẫn c̣n nguyên dưới dạng hoá thạch. Điểm đáng chú ư, sau nhiều năm như vậy nhưng có mộ, răng vẫn c̣n nguyên, được chải sạch đất vẫn sáng trắng.
TS. Lại Văn Tới, người phụ trách khai quật lần này cho biết: Các nhà khoa học phát hiện được 11 ngôi mộ, nhưng chỉ có 8 ngôi có dấu vết xương, răng, hầu hết là của trẻ em. Mộ số 9 là ngôi mộ đẹp nhất c̣n giữ lại được di cốt người của văn hoá Phùng Nguyên t́m thấy ở Hà Nội.
Dẫn chúng tôi đến ngôi mộ số 9, PGS.TS Nguyễn Lân Cường hồ hởi: "Đây là ngôi mộ đẹp. Người chết được chôn theo tư thế nằm ngửa, 2 tay đặt xuôi dọc theo thân, đầu nghiêng sang phía vai trái. Trên đùi và hông trái có một đồ gốm tuỳ táng thuộc văn hoá Phùng Nguyên, đă bị vỡ, và rơ ràng có dấu vết người xưa rắc thổ hoàng trên xương chày trái".
Rồi ông lư giải với tất cả niềm đam mê, những ǵ gom góp suốt bao năm đi làm khảo cổ: "Cụ này là phụ nữ, khoảng 35 - 40 tuổi, cao 1m55. Sọ có h́nh trứng và thuộc loại dài. Hốc mắt có h́nh chữ nhật và thuộc loại thấp, mũi rộng. Đặc biệt, có hiện tượng nhổ răng cửa. Đây là một phong tục của những cư dân cổ thuộc văn hoá Phùng Nguyên mà chúng tôi đă phát hiện được ở xóm Rền (Phú Thọ), Đồng Đậu (Vĩnh Phúc), Hang Tọ (Sơn La) và Mán Bạc (Ninh B́nh)…".
Di hài của ngôi mộ số 9 này vẫn c̣n nguyên từ hộp sọ, xương tay chân, xương sườn… Thực chất, sau 4.000 năm, di hài của các cụ đă hoá thạch. Tôi có cảm giác ḿnh đang t́m hiểu về một thời kỳ văn hoá xa xưa, những điều chưa biết về tổ tiên ḿnh đang hiện ra thật gần mà con cháu ngày nay đều muốn khám phá.
<table style="margin:auto;" align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="3" width="1"><tbody><tr><td>http://res.vtc.vn/media/vtcnews/2012/12/10/nguoiduatin-Hnhnh546_1.jpg</td></tr><tr><td style="font-family:Arial; font-size:10pt;color:#002 060;" align="center">PGS.TS Nguyễn Lân Cường tại hiện trường khai quật </td></tr></tbody></table>Ngắm măi ngôi mộ này, tôi bất ngờ hỏi ông Cường: "Liệu cụ này ngày xưa có đẹp không?". Ông Cường cười hóm hỉnh, đôi mắt nheo nheo tươi rói đặc trưng của cánh nam giới trong đại gia đ́nh ḍng họ Nguyễn Lân đáp: "Cô hỏi tôi cụ này đẹp không th́ làm sao tôi biết được. Chúng tôi tự tán thưởng với nhau, thời xa xưa mà cao tới 1m55 chắc cũng phải tầm "hoa hậu".
Che chắn lại cho các cụ cẩn thận xong, ông Cường trao đổi với chúng tôi về nghi thức cải táng của người xưa. Sở dĩ, xương cốt của các cụ c̣n đến bây giờ là do phương thức mộ táng đất. Nếu như người chết mà chôn có quan, quách có không khí lọt vào sẽ phân huỷ hết nhưng với mộ đất th́ xương cốt trường tồn với thời gian.
Nói về mộ táng đất, ông Cường cho biết: Người chết được đưa thẳng xuống dưới huyệt đất với các tư thế nằm ngửa, nằm nghiêng, nằm co. Có mộ có đồ tuỳ táng, có mộ không. Đặc điểm của đồ tuỳ táng là những ǵ gắn liền với đời sống sinh hoạt của chủ nhân ngôi mộ. Có thể là những đồ gốm được đặt ngay cạnh người chết, hay mũi giáo, ngọn lao… Qua đó, người đời sau có thể biết người đă chết khi c̣n sống sinh hoạt ra sao.
Ẩn sau mỗi di hài là một bí mật
Là chuyên gia về mộ táng, xác ướp, PGS.TS Nguyễn Lân Cường say mê giảng giải cho những người ngoại đạo như chúng tôi: "Với mỗi di hài t́m được chúng ta có thể biết được cuộc sống của họ, thậm chí là sự phát triển của xă hội".
Khi phát hiện ra mộ táng, đặc biệt là mộ trẻ con, các nhà nghiên cứu đưa ra một lư giải: Có thể nơi đây đă từng xuất hiện dịch bệnh nên trẻ con mới chết nhiều như vậy.
Khai quật tới lớp đất sinh thổ, theo như các di chỉ khảo cổ khác th́ cuộc t́m kiếm sẽ chấm dứt. Nhưng tại Đ́nh Tràng lần này, đào sâu dưới lớp đất gốc, các nhà khảo cổ đă phát hiện thêm 5 ngôi mộ thuộc văn hoá Phùng Nguyên.
Chính v́ thế, PGS.TS. Nguyễn Lân Cường đă được mời sang tiếp để xử lư những ngôi mộ quư giá này. Theo ông Cường, ngôi mộ táng đất tại đây có những đồ tuỳ táng là đồ gốm thời văn hoá Phùng Nguyên. Ngôi mộ số 8, đồ gốm được để lên đùi của chủ nhân, sau khi lấp đất lên nó đă bị vỡ.
Trong khu di chỉ khảo cổ này, ông Cường đă phát hiện có bộ xương của một người không b́nh thường. Xương sọ phát triển b́nh thường nhưng xương chân, tay rất bé. Điều này, cho thấy khi c̣n sống, chủ nhân của ngôi mộ đă từng bị bại liệt. Thời xưa, với người bị bệnh tật mà vẫn được chăm sóc, nuôi dưỡng sống được 30 - 40 tuổi là cả một sự nhân đạo của xă hội.
Trong câu chuyện miên man về những di hài đoàn khảo cổ phát hiện được, ông Cường c̣n cho biết: "Tôi đă từng làm bộ xương mà xương tay găy ngoặt xuống. Điều đó chứng tỏ, người này khi sống đă từng bị găy tay. Bản chất của xương là tự liền. Do không nẹp cố định thẳng được nên nó đă bị dị tật".
Mỗi bộ xương, c̣n lại với thời gian đều tự nói về chủ nhân của nó khi c̣n sống qua góc nh́n của các nhà nghiên cứu.
Thấy chúng tôi thắc mắc về tuổi của các ngôi mộ táng đất này, v́ sao lại biết chính xác nó đă được chôn cách đây 4.000 năm, ông Cường cho biết: Bằng khoa học kỹ thuật tiên tiến, qua phân tích tuổi của hoá thạch, nhất là các răng c̣n lại các nhà khoa học tính được chính xác tuổi từ đó xác định được niên đại và thời kỳ văn hoá.
Hơn nữa, thông qua các di vật với các thời kỳ văn hoá mà nhà khảo cổ có thể khẳng định chính xác tuổi. Các nhà khảo cổ dự định sẽ xắn cả lớp đất, sau đó đổ thạch cao đưa di hài của ngôi mộ số 9 về trung tâm Hà Nội và trưng bày tại bảo tàng. C̣n những ngôi mộ khác sẽ được bóc tách, sau đó đưa di hài của tiền nhân về viện Khảo cổ học để phục dựng lại.
Ông Cường, ngồi xuống chỉ tận nơi cho chúng tôi thấy hài cốt của tiền nhân. Hai răng cửa dưới đă bị nhổ, nó vẹt đi. Phong tục này cũng tồn tại ở cư dân cổ ở miền Nam Trung Quốc, Nhật Bản và châu Đại Dương. Tư liệu quư giá này, sẽ được tiếp tục chỉnh lư cùng với 10 ngôi mộ cổ khác được phát hiện tại địa điểm này, để nghiên cứu tiếp về chủ nhân của văn hoá Phùng Nguyên và văn hoá Đông Sơn.
<fieldset style="background-color:#f2f2f2"><legend></legend>Từ những ǵ đă phát hiện được trong các đợt khảo cổ tại di chỉ Đ́nh Tràng, các nhà khảo cổ học cho rằng đây là một trạm tiền tiêu của thành Cổ Loa. Chủ nhân của những di vật này thuộc thời văn hoá Phùng Nguyên.
Qua những lớp trầm tích này đă khẳng định rơ hơn về lịch sử đất nước 4.000 năm. Và nơi đây, có những xưởng đúc đồng, chế tạo vũ khí, những cuộc giao tranh với quân giặc, dấu tích của ḍng Hoàng Giang cổ... tất cả cuộc sống của tiền nhân trở về với hôm nay.
TS. Lại Văn Tới, người phụ trách khai quật tại Đ́nh Tràng cho biết: "Đoàn khảo cổ đă t́m thấy 45 ḷ đúc đồng có quy mô, khoảng cách khá thống nhất sắp đặt theo hướng Tây Bắc - Đông Nam.
Đây là lần đầu phát hiện ra ḷ đúc đồng có xỉ đồng, khuôn đúc. Tại đây, chúng tôi c̣n phát hiện than, tro. Điều này chứng tỏ, những bậc tiền nhân đă sinh sống ở đây lâu dài, ổn định. Có nhiều khả năng xác định di tích này cũng là xưởng chế tạo đồ kim loại".
Qua dấu tích của ḍng Hoàng Giang cổ, các nhà khảo cổ đă phát hiện những tầng lớp văn hoá bị xáo trộn. Tại đây các nhà khảo cổ đă phát hiện rùa đang bơi bằng đất nung và cả xương rùa hoá thạch.
TS. Lại Văn Tới lư giải: "Phát hiện này, khẳng định di chỉ khảo cổ này ngoài mối quan hệ mật thiết với Cổ Loa c̣n có liên quan đến Hồ Gươm, thời nhà hậu Lê trả gươm cho rùa thần". </fieldset>
Một lần được gặp người chết 4.000 năm
Nhận được tin nhắn của PGS.TS Nguyễn Lân Cường cho biết, phát hiện được mộ táng đất thuộc văn hoá Phùng Nguyên, di cốt c̣n nguyên, "đẹp" nhất Việt Nam, chúng tôi t́m đến Đ́nh Tràng, cách Cổ Loa chừng 3km.
Khu di tích các nhà khảo cổ khai quật rộng 300m2 nằm ngay sát đường. Nơi đây đă diễn ra 7 lần khai quật và đặc biệt lần này, các nhà khảo cổ bất ngờ phát hiện 2 ngôi mộ táng đất, có niên đại 4.000 năm.
Trước mắt tôi những di hài phát lộ, được đánh dấu cẩn thận. Xương cốt vẫn c̣n nguyên dưới dạng hoá thạch. Điểm đáng chú ư, sau nhiều năm như vậy nhưng có mộ, răng vẫn c̣n nguyên, được chải sạch đất vẫn sáng trắng.
TS. Lại Văn Tới, người phụ trách khai quật lần này cho biết: Các nhà khoa học phát hiện được 11 ngôi mộ, nhưng chỉ có 8 ngôi có dấu vết xương, răng, hầu hết là của trẻ em. Mộ số 9 là ngôi mộ đẹp nhất c̣n giữ lại được di cốt người của văn hoá Phùng Nguyên t́m thấy ở Hà Nội.
Dẫn chúng tôi đến ngôi mộ số 9, PGS.TS Nguyễn Lân Cường hồ hởi: "Đây là ngôi mộ đẹp. Người chết được chôn theo tư thế nằm ngửa, 2 tay đặt xuôi dọc theo thân, đầu nghiêng sang phía vai trái. Trên đùi và hông trái có một đồ gốm tuỳ táng thuộc văn hoá Phùng Nguyên, đă bị vỡ, và rơ ràng có dấu vết người xưa rắc thổ hoàng trên xương chày trái".
Rồi ông lư giải với tất cả niềm đam mê, những ǵ gom góp suốt bao năm đi làm khảo cổ: "Cụ này là phụ nữ, khoảng 35 - 40 tuổi, cao 1m55. Sọ có h́nh trứng và thuộc loại dài. Hốc mắt có h́nh chữ nhật và thuộc loại thấp, mũi rộng. Đặc biệt, có hiện tượng nhổ răng cửa. Đây là một phong tục của những cư dân cổ thuộc văn hoá Phùng Nguyên mà chúng tôi đă phát hiện được ở xóm Rền (Phú Thọ), Đồng Đậu (Vĩnh Phúc), Hang Tọ (Sơn La) và Mán Bạc (Ninh B́nh)…".
Di hài của ngôi mộ số 9 này vẫn c̣n nguyên từ hộp sọ, xương tay chân, xương sườn… Thực chất, sau 4.000 năm, di hài của các cụ đă hoá thạch. Tôi có cảm giác ḿnh đang t́m hiểu về một thời kỳ văn hoá xa xưa, những điều chưa biết về tổ tiên ḿnh đang hiện ra thật gần mà con cháu ngày nay đều muốn khám phá.
<table style="margin:auto;" align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="3" width="1"><tbody><tr><td>http://res.vtc.vn/media/vtcnews/2012/12/10/nguoiduatin-Hnhnh546_1.jpg</td></tr><tr><td style="font-family:Arial; font-size:10pt;color:#002 060;" align="center">PGS.TS Nguyễn Lân Cường tại hiện trường khai quật </td></tr></tbody></table>Ngắm măi ngôi mộ này, tôi bất ngờ hỏi ông Cường: "Liệu cụ này ngày xưa có đẹp không?". Ông Cường cười hóm hỉnh, đôi mắt nheo nheo tươi rói đặc trưng của cánh nam giới trong đại gia đ́nh ḍng họ Nguyễn Lân đáp: "Cô hỏi tôi cụ này đẹp không th́ làm sao tôi biết được. Chúng tôi tự tán thưởng với nhau, thời xa xưa mà cao tới 1m55 chắc cũng phải tầm "hoa hậu".
Che chắn lại cho các cụ cẩn thận xong, ông Cường trao đổi với chúng tôi về nghi thức cải táng của người xưa. Sở dĩ, xương cốt của các cụ c̣n đến bây giờ là do phương thức mộ táng đất. Nếu như người chết mà chôn có quan, quách có không khí lọt vào sẽ phân huỷ hết nhưng với mộ đất th́ xương cốt trường tồn với thời gian.
Nói về mộ táng đất, ông Cường cho biết: Người chết được đưa thẳng xuống dưới huyệt đất với các tư thế nằm ngửa, nằm nghiêng, nằm co. Có mộ có đồ tuỳ táng, có mộ không. Đặc điểm của đồ tuỳ táng là những ǵ gắn liền với đời sống sinh hoạt của chủ nhân ngôi mộ. Có thể là những đồ gốm được đặt ngay cạnh người chết, hay mũi giáo, ngọn lao… Qua đó, người đời sau có thể biết người đă chết khi c̣n sống sinh hoạt ra sao.
Ẩn sau mỗi di hài là một bí mật
Là chuyên gia về mộ táng, xác ướp, PGS.TS Nguyễn Lân Cường say mê giảng giải cho những người ngoại đạo như chúng tôi: "Với mỗi di hài t́m được chúng ta có thể biết được cuộc sống của họ, thậm chí là sự phát triển của xă hội".
Khi phát hiện ra mộ táng, đặc biệt là mộ trẻ con, các nhà nghiên cứu đưa ra một lư giải: Có thể nơi đây đă từng xuất hiện dịch bệnh nên trẻ con mới chết nhiều như vậy.
Khai quật tới lớp đất sinh thổ, theo như các di chỉ khảo cổ khác th́ cuộc t́m kiếm sẽ chấm dứt. Nhưng tại Đ́nh Tràng lần này, đào sâu dưới lớp đất gốc, các nhà khảo cổ đă phát hiện thêm 5 ngôi mộ thuộc văn hoá Phùng Nguyên.
Chính v́ thế, PGS.TS. Nguyễn Lân Cường đă được mời sang tiếp để xử lư những ngôi mộ quư giá này. Theo ông Cường, ngôi mộ táng đất tại đây có những đồ tuỳ táng là đồ gốm thời văn hoá Phùng Nguyên. Ngôi mộ số 8, đồ gốm được để lên đùi của chủ nhân, sau khi lấp đất lên nó đă bị vỡ.
Trong khu di chỉ khảo cổ này, ông Cường đă phát hiện có bộ xương của một người không b́nh thường. Xương sọ phát triển b́nh thường nhưng xương chân, tay rất bé. Điều này, cho thấy khi c̣n sống, chủ nhân của ngôi mộ đă từng bị bại liệt. Thời xưa, với người bị bệnh tật mà vẫn được chăm sóc, nuôi dưỡng sống được 30 - 40 tuổi là cả một sự nhân đạo của xă hội.
Trong câu chuyện miên man về những di hài đoàn khảo cổ phát hiện được, ông Cường c̣n cho biết: "Tôi đă từng làm bộ xương mà xương tay găy ngoặt xuống. Điều đó chứng tỏ, người này khi sống đă từng bị găy tay. Bản chất của xương là tự liền. Do không nẹp cố định thẳng được nên nó đă bị dị tật".
Mỗi bộ xương, c̣n lại với thời gian đều tự nói về chủ nhân của nó khi c̣n sống qua góc nh́n của các nhà nghiên cứu.
Thấy chúng tôi thắc mắc về tuổi của các ngôi mộ táng đất này, v́ sao lại biết chính xác nó đă được chôn cách đây 4.000 năm, ông Cường cho biết: Bằng khoa học kỹ thuật tiên tiến, qua phân tích tuổi của hoá thạch, nhất là các răng c̣n lại các nhà khoa học tính được chính xác tuổi từ đó xác định được niên đại và thời kỳ văn hoá.
Hơn nữa, thông qua các di vật với các thời kỳ văn hoá mà nhà khảo cổ có thể khẳng định chính xác tuổi. Các nhà khảo cổ dự định sẽ xắn cả lớp đất, sau đó đổ thạch cao đưa di hài của ngôi mộ số 9 về trung tâm Hà Nội và trưng bày tại bảo tàng. C̣n những ngôi mộ khác sẽ được bóc tách, sau đó đưa di hài của tiền nhân về viện Khảo cổ học để phục dựng lại.
Ông Cường, ngồi xuống chỉ tận nơi cho chúng tôi thấy hài cốt của tiền nhân. Hai răng cửa dưới đă bị nhổ, nó vẹt đi. Phong tục này cũng tồn tại ở cư dân cổ ở miền Nam Trung Quốc, Nhật Bản và châu Đại Dương. Tư liệu quư giá này, sẽ được tiếp tục chỉnh lư cùng với 10 ngôi mộ cổ khác được phát hiện tại địa điểm này, để nghiên cứu tiếp về chủ nhân của văn hoá Phùng Nguyên và văn hoá Đông Sơn.
<fieldset style="background-color:#f2f2f2"><legend></legend>Từ những ǵ đă phát hiện được trong các đợt khảo cổ tại di chỉ Đ́nh Tràng, các nhà khảo cổ học cho rằng đây là một trạm tiền tiêu của thành Cổ Loa. Chủ nhân của những di vật này thuộc thời văn hoá Phùng Nguyên.
Qua những lớp trầm tích này đă khẳng định rơ hơn về lịch sử đất nước 4.000 năm. Và nơi đây, có những xưởng đúc đồng, chế tạo vũ khí, những cuộc giao tranh với quân giặc, dấu tích của ḍng Hoàng Giang cổ... tất cả cuộc sống của tiền nhân trở về với hôm nay.
TS. Lại Văn Tới, người phụ trách khai quật tại Đ́nh Tràng cho biết: "Đoàn khảo cổ đă t́m thấy 45 ḷ đúc đồng có quy mô, khoảng cách khá thống nhất sắp đặt theo hướng Tây Bắc - Đông Nam.
Đây là lần đầu phát hiện ra ḷ đúc đồng có xỉ đồng, khuôn đúc. Tại đây, chúng tôi c̣n phát hiện than, tro. Điều này chứng tỏ, những bậc tiền nhân đă sinh sống ở đây lâu dài, ổn định. Có nhiều khả năng xác định di tích này cũng là xưởng chế tạo đồ kim loại".
Qua dấu tích của ḍng Hoàng Giang cổ, các nhà khảo cổ đă phát hiện những tầng lớp văn hoá bị xáo trộn. Tại đây các nhà khảo cổ đă phát hiện rùa đang bơi bằng đất nung và cả xương rùa hoá thạch.
TS. Lại Văn Tới lư giải: "Phát hiện này, khẳng định di chỉ khảo cổ này ngoài mối quan hệ mật thiết với Cổ Loa c̣n có liên quan đến Hồ Gươm, thời nhà hậu Lê trả gươm cho rùa thần". </fieldset>