vuitoichat
01-12-2013, 13:31
“Người ta vượt biển có đôi
C̣n tôi vượt biển mồ côi một ḿnh.”
(Ca dao mới)
Đây là câu chuyện b́nh thường của những đàn ông, đàn bà phải đem con qua biển Đông để t́m kiếm tự do cho ḿnh và con cái. Họ là những người đi biển mồ côi một ḿnh. Những t́nh duyên tạm bợ, lâu dài của họ trên đường đi thôi th́ tùm lum tà la, thiên h́nh vạn trạng. Có cái mẫu số chung là họ t́m đến nhau v́ họ cô đơn quá, họ thèm sống quá, sau khi đă vượt qua những hiểm nguy, căng thẳng trên mặt biển. Khi được may mắn sống sót, đặt chân lên ḥn đảo hồi sinh, họ lại phải tiếp tục đối phó với cuộc sống mới, lại phải trải qua những thủ tục để được nhận đi định cư.
Phần lớn thuyền nhân đặt chân chân lên ḥn đảo “buồn đau, bi đát” Bidong đều được nghe qua một lần các câu nói: “T́nh Bidong có list là dông!” và “T́nh Sungei Besi có list là đi!” ngụ ư trách móc những t́nh duyên tạm bợ, những t́nh nhân phụ bạc. Nói nào ngay họ cũng không có ǵ đáng trách; bởi v́, ở đâu th́ cũng là cuộc sống và con người.
Câu chuyện t́nh sau đây tôi là người được chứng kiến từ đầu tới cuối: một chuyện t́nh rất đẹp, rất người!
Khi tới Bidong, tôi ở longhouse thuộc khu F. Ở kế nhà người đàn bà có bốn đứa con, chồng bị chặt đầu đạp xuống biển trong chuyến vượt biển mà hải tặc đă giết một loạt bốn chục người đàn ông, chỉ c̣n một người đàn ông duy nhất sống sót. Người đàn bà nhan sắc trung b́nh, khoảng hai mươi lăm, hai mươi sáu tuổi. Lúc mới tới đảo, tôi lấy làm lạ là những người chung quanh không ai chịu giao thiệp với cô ta. Mọi người đều nh́n người đàn bà với cái nh́n khinh bỉ. Một hôm có chuyện gây gổ giữa những đứa trẻ, một người đàn bà khác ở cách tôi mấy căn nhà, ra đường đứng chống nạnh chửi đổng:
“Tao đă dặn bọn bây đừng có chơi với con cái của cái thứ ‘Chồng chết chưa kịp để tang/Cái l. nhép nhép như mang cá ḱm,’ mà bọn bây hổng nghe.”
Người đàn bà bị chửi chỉ im lặng dẫn mấy đứa con vào nhà. Một lúc sau t́nh cờ nh́n qua, tôi thấy cô ta vừa cho con bú vừa khóc ở căn gác lửng. Nh́n thấy tôi, cô ta lấy ống quần lau vội nước mắt, nói bâng quơ:
“Mấy con quỷ ǵ nó bay vô mắt khó chịu quá.”
Đâu khoảng một tháng sau, một buổi sáng, bỗng nhiên người đàn bà ẳm con, đi theo sau ba đứa nhỏ và một người đàn bà người Pháp đến t́m tôi. Tôi ngạc nhiên khi người đàn bà Pháp đưa tay bắt tay tôi và tự xưng là người phụ trách trường Pháp văn ở đảo Bidong. Bà Cibelle mời tôi phụ trách lớp Pháp văn vỡ ḷng cho người tỵ nạn. Tôi chưa kịp hết ngạc nhiên th́ bà nói tiếp là bà biết tôi biết Pháp văn v́ Hoa (tên người đàn bà) giới thiệu. Tôi nhận lời bà Cibelle nhưng tôi cũng nói cho bà biết là có thể tôi không làm tṛn được việc bà mong muốn là dạy cái lớp vỡ ḷng cho đến măn khóa v́ có thể tôi sẽ có danh sách chuyển trại về đất liền sớm v́ tôi đă được phái đoàn Mỹ mở hồ sơ. Bà mời tôi điếu thuốc Gaulois, mỉm cười rất tươi:
“Không sao, được ông giúp là tốt rồi.”
Tôi hút một hơi thuốc, nói:
“Bà làm tôi ngượng. Đó là bổn phận của chúng tôi.”
Sau khi tiễn bà Cibelle ra về, Hoa sang nhà tôi nói:
“Anh hai đừng có giận em v́ cái chiện em giới thiệu là anh hai biết tiếng Tây với bà Xi-ben.”
Tôi bắt tức cười:
“Nhưng mà sao cô lại biết tôi biết tiếng Tây mà giới thiệu?”
Hoa bẽn lẽn:
“Th́ em cũng đoán vậy thôi. Sĩ quan mà ông nào hổng biết tiếng Tây, tiếng Mỹ.”
Người đàn bà ngập ngừng, kế nói tiếp với vẽ bẽn lẽn:
“Anh Bé hồi trước ở đây ảnh nói cho em biết chiện đó.”
Tôi càng ngạc nhiên:
“Anh Bé là ai vậy?”
Người đàn bà ngập ngừng, nh́n tôi:
“Trước ảnh cũng ở nhà anh hai ở. Ảnh vừa đi qua “Bi-xi” (Sungei Besi) ở “Ku-la bua” (Kuala Lumpur) ǵ đó chờ đi định cư th́ anh hai tới đó. Anh Bé trước ảnh là trung sĩ.”
Nói tới đây bỗng nhiên người đàn bà ôm mặt khóc. Tôi hoảng quá không biết việc ǵ. Người đàn bà ngồi trên bộ ván, hai chân tḥng xuống đất khóc mùi mẫn. Đứa con nhỏ không biết chuyện ǵ cũng khóc theo. Mấy đứa con đang chơi ngoài sân nghe mẹ khóc chạy vô lỏ mắt ngó. Tôi đi qua, đi lại bần thần:
“Có chuyện ǵ th́ cô cứ từ từ mà nói. Có cái ǵ đâu khi không khóc bù lu, bù loa. Ở ngoài người ta không biết người ta lại tưởng tôi làm cái ǵ bậy bạ với cô, người ta chạy lên báo với văn pḥng trại là kẹt cho tôi lắm.”
Người đàn bà lấy tay áo lau nước mắt, đưa đứa con nhỏ cho con chị bồng, nói:
“Má cho tiền mấy đứa đi mua bánh cho em ăn. Để má nói chuyện với cậu hai.”
Tôi tá hỏa không biết chuyện ǵ sẽ xảy ra. Người đàn bà đôi mắt đỏ hoe, nhưng giọng nói ráo hoảnh:
“Anh hai biết hôn: Hồi lúc mới lên đảo em đâu có biết cái ǵ đâu. Chồng em hồi ở Việt Nam làm nghề biển. Đâu có diện ǵ để đi cái ǵ định cư đó. Năm mẹ con đâu có biết làm sao mà sống. Cơm Cao Ủy anh hai biết đó. Ḿnh người lớn đói khát ḿnh c̣n chịu được , chớ con nít làm sao được. Anh hai biết, mấy đứa con em nó thấy con nít người ta ăn th́ nó đ̣i. Chồng chết, tứ cố vô phương (có lẽ người đàn bà muốn nói tứ cố vô thân?), lúc đó em mới cặp với anh Bé. Đùng một cái ảnh đi trước mới là kẹt cho em. Nói nào ngay ảnh cũng thương em, ảnh mới biên cho em cái thơ, gởi cho mẹ con em năm chục đô. Anh hai biết, đâu có phải em thèm muốn ǵ cái chiện ăn nằm. Nhưng mà ảnh tốt quá, ảnh giúp đỡ mẹ con em đủ thứ, ảnh mua bánh trái cho mấy đứa nhỏ, mỗi ngày ảnh mua thêm rau rác về để mẹ con em nấu cơm. Ảnh nói ảnh đồng ư bảo bọc mẹ con em, coi mấy đứa con của em cũng như con ruột của ảnh nếu em ưng ảnh. Anh hai biết, em cũng suy nghĩ lắm chớ. Ḿnh là con người chớ đâu có phải con thú. Qua cái cách ăn ở của ảnh th́ em thấy ảnh thương mẹ con em thiệt ḷng, cho nên tới lúc ảnh muốn “ăn nằm” với em th́ em cũng chịu. Anh hai biết, lúc ảnh Bé ảnh “thương” em, em nhớ tới chồng em mà em rớt nước mắt. Vợ chồng nghèo khổ có nhau, ăn mắm mút gịi có nhau mà tới chừng đi vượt biển th́ chỉ c̣n có năm mẹ con em sống sót. Tự dưng ở nơi lạ nước, lạ cái này lại có người chịu bảo bọc mẹ con em, mà em lại thấy ảnh là người thiệt t́nh. Vậy mà người ta cũng chửi rủa em là con ngựa bà trời, chồng chết chưa măn tang đă đi lấy trai.”
Người đàn bà nói rành rẽ một hơi, đưa mắt buồn bă nh́n tôi. Tôi hỏi:
“Sao lúc người ta chửi oan cô, cô không giải thích, cắt nghĩa cho người ta?”
Người đàn bà lắc đầu:
“Rơ ràng em ăn nằm với anh Bé là tầm bậy quá rồi, c̣n chối chạy cái nỗi ǵ; rành rành ra đó, da thịt của chồng em chưa chắc là cá đă rỉa sạch. Người ta chửi em là đúng quá rồi, chớ c̣n chối chạy cái nỗi ǵ, anh hai.”
Người đàn bà ngừng nói, nh́n tôi có vẻ bẽn lẽn:
“Nói nào ngay người ta chửi em là con ngựa bà trời cũng là đáng đời. Hổng phải anh Bé ảnh đ̣i “ăn nằm” với em hoài đâu. Chỉ mấy lần đầu thôi. Sau này lần nào cũng là do em đ̣i. Làm như ăn quen, nhịn hổng quen. Bởi vậy em mới phải ngậm miệng khi bị người ta chửi bóng, chửi gió. Anh hai biết, anh Bé ảnh cũng thiệt t́nh lắm. Ảnh nói với em: ‘Ḿnh cứ như vầy hoài lỡ Hoa có bầu rồi làm sao. Anh sợ là sợ cái chuyện đi định cư của mấy mẹ con em.’ Anh hai biết ảnh trung sĩ vậy chớ ảnh cũng hổng rành ba cái chuyện “ăn nằm” này. Em nhờ cái cô làm ở Ban Xă Hội ở chung nhà, cổ chỉ cho em, em đi xin thuốc sốt rét d́a em uống. Uống thuốc này vô rồi cứ việc ăn nằm líp lơ, hổng sợ bầu b́ chửa đẻ ǵ hết.”
Người đàn bà có vẻ bẽn lẽn liếc nh́n tôi rồi nói tiếp:
“Anh hai biết, lúc trước anh hai chưa tới đảo, em ẩu tả lắm. Em với anh Bé đi tắm, tụi em “ăn nằm” với nhau ở dưới biển, ở trong kẹt đá, ở đâu kín kín là có tụi em.”
Tôi nh́n người đàn bà. Hết ư kiến!
Một lúc sau, người đàn bà lại nói:
“Em muốn hỏi ư anh hai một chiện: Bà Xi-ben bả nói nếu em chịu đi học cái lớp tiếng Tây th́ bả sẽ t́m người bảo trợ cho mấy mẹ con em đi Tây. Em th́ em hổng muốn đi Tây.”
Tôi ngạc nhiên:
“Được đi định cư mà không muốn là làm sao?”
Người đàn bà nh́n tôi:
“Chớ anh hai hổng biết ở bên Tây cũng có Việt Cộng sao mà anh hai hỏi em là muốn với hổng muốn.. Ḿnh đă sợ Việt Cộng thấy mồ, thấy tổ ḿnh mới phải vượt biển. Mấy chục chị em tụi em chồng bị hải tặc chặt đầu đạp xuống biển, c̣n tụi em th́ bị mấy chục thằng ăn cướp nó đè nó hăm chết lên, chết xuống, giờ lại đi qua cái chỗ có Việt Cộng nữa th́ cũng như không. Anh hai là người có ăn học mà anh hai hổng biết cái chiện đó sao?”
Tôi nh́n gương mặt có vẻ giận dữ của người đàn bà lúc nói. Tự dưng tôi thấy người đàn bà đẹp lạ lùng. Niềm kiêu hănh tự phụ long lanh trong đôi mắt vẫn đăm đăm nh́n tôi. Tôi cười:
“Ai nói với cô mà cô biết là ở bên Tây cũng có Việt Cộng?”
Người đàn bà x́ một tiếng:
“Cả đảo này ai mà hổng biết. Chỉ có thằng con út của em nó c̣n bú là nó chưa biết mà thôi.”
Tôi hỏi cô có hỏi bà Cibelle chưa. Người đàn bà lắc đầu:
“Em chỉ có biết “qú” với “nông” với cái ǵ “ma-đầm Xi-ben” thôi th́ làm sao mà em hỏi tới cái chuyện ở bên Tây có Việt Cộng cho được. Anh hai hỏi chiện ngộ.”
Tôi cười lớn. Người đàn bà giận dữ nh́n tôi:
“Em nói vậy hổng phải sao anh hai cười?”
Tôi nói:
“Dĩ nhiên là hổng phải. Ở đâu cũng có cộng sản hết.” Tôi ngừng lại để t́m cách diễn tả cho người đàn bà này biết. “Nói chung ở đâu cũng có cộng sản. Mấy cái người theo cái chủ nghĩa này người ta nói là người ta sẽ đem lại cơm no, áo ấm cho dân, cho nước. Nhưng mà ở đâu họ cũng hổng làm được. Ở bên Tây th́ cũng có Tây Cộng chớ hổng phải Việt Cộng, cũng giống như ở Việt Nam ḿnh trước có Quốc Gia với Việt Cộng vậy. Tới năm 75 th́ Việt Cộng thắng phe Quốc Gia tại v́ mấy ông lớn của ḿnh bất tài, tham nhũng và ưa ba cái vụ “ăn nằm”.
Người đàn bà chận ngang lời nói của tôi:
“Em xin lỗi anh hai đừng có xỏ xiên cái chiện em nói thiệt cái ḷng của em với anh hai.”
Tôi khoát tay:
“Đừng có chận lời tôi. Tôi nói thiệt: Mấy ông lớn của ḿnh đă bất tài, tham nhũng mà lại ưa ba cái vụ “ăn nằm” mà mất nước. Cô cũng bị người ta chê cười là tại v́ thực ḷng cô cũng muốn cái vụ đó. Nhưng mà chuyện đó cũng hổng phải là lỗi của cô đâu. Ai cũng mềm yếu. Thể xác ai cũng có những đ̣i hỏi.”
Người đàn bà nh́n tôi với vẻ thán phục:
“Vậy sao? Thiệt vậy sao, anh hai? Em là hổng có đáng trách móc ǵ d́a cái chuyện “ăn nằm” bậy bạ thiệt sao, anh hai?”
Tôi gật đầu. Người đàn bà suy nghĩ một lúc, nh́n tôi:
“Nói vậy rồi mấy ông lớn làm mất nước, mấy ổng cũng hổng có trách nhậm ǵ sao. Anh hai nói vậy nghe đâu có xuôi cái lỗ tai, anh hai?”
Tôi bối rối thiệt t́nh. Tôi huơ huơ tay:
“Tôi chỉ nói thí dụ thôi. Chuyện của cô “ăn nằm” với cái anh Bé nào đó khác xa với mấy cái chuyện của mấy ông lớn.”
Người đàn bà gục gặt cái đầu:
“Nghĩa là anh hai chỉ so cái chiện bậy bạ của em với ba cái chiện bậy bạ của mấy ông lớn, phải hôn anh hai?”
Tôi nói nhanh:
“Đúng đó.”
Người đàn bà gật gù:
“Anh hai nói vậy th́ nghe nó mới lọt cái lỗ tai. Nói nào ngay chữ nghĩa của em hổng đầy cái lá mít, nhưng mà em biết cái nhơn nghĩa ở đời lắm anh hai à. Em phụ bạc chồng em, em đứt từng khúc ruột chớ anh hai. Nhưng mà em muốn đem con em tới Mỹ, em nhứt định không thèm qua bên Tây tại v́ là ở bển có Việt Cộng. Tại v́ như vậy em mới đồng ư ăn nằm với anh Bé. Em lấy ảnh để mẹ con em được đi định cư theo ảnh.”
Tôi nh́n người đàn bà, nghĩ tới đôi cánh của con gà mái mẹ xoè ra để bảo bọc đàn con khi nhác thấy cánh diều tai họa chao lượn trên bầu trời. Người đàn bà này đă hy sinh trinh tiết, danh giá để đưa đàn con đến nơi nào không có bóng dáng cộng sản.
Ôi những bà mẹ Việt Nam! Những má Hai, má Sáu đă giấu con du kích dưới hầm để kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, chống Diệm, chống Thiệu bây giờ đă sáng mắt ra khi nh́n rơ Sự Thật, đă tuyên bố: “Nếu có một lần nào nữa th́ tụi bây ăn cái quần què của tao chớ ở đó mà cơm dưng, nước rót để tụi bây chống giặc cứu dân, cứu nước. Hại dân, hại nước th́ có chớ có cứu giúp được cái ǵ đâu!”
Ôi những câu vè, câu sấm, câu ca dao tân thời sau năm 1975! Nào là:
“Bác Hồ chết lúc giờ trùng
Cho nên con cháu ùn ùn bỏ đi
Bác Hồ chết lúc giờ linh
Nên con cháu phải đào kinh suốt đời…”
“Bộ anh hai giận em sao mà nín thinh vậy?”
Câu hỏi của người đàn bà cắt ngang những ư nghĩ của tôi. Tôi lật đật nói:
“Hổng có đâu. Tôi đang t́m cách cắt nghĩa cho cô biết về cái chuyện đi định cư. Hổng phải là ở bên Tây có Việt Cộng như cô nói đâu.” Tôi phải suy nghĩ để dẫn giải cái chữ chủ nghĩa Cộng Sản thành một cái ǵ khác để người đàn bà hiểu. “Nói cho đúng cái gọi là chủ nghĩa Cộng Sản này th́ cái lư thuyết của nó lúc ban đầu cũng tốt đẹp lắm, nào là lo cho dân cơm no áo ấm, nào là b́nh đẳng, không có ai chèn ép ai, ai cũng một vợ, một chồng, ai cũng nhà cửa, ruộng đất, tài sản như nhau. Nhưng mà rốt cuộc lúc đem ra áp dụng th́ nó trớt hướt. Nó vẫn không có công bằng ǵ ráo. Thành thử trước sau ǵ người ta cũng bỏ nó đi. Hiện giờ ở bên Tây cũng vậy. Cũng có người theo cái chủ nghĩa này, tại v́ người ta tin nó tốt đẹp. Nhưng mà nếu người Việt ḿnh qua tới đó, t́m mọi cách nói cho người ta biết là nó xấu, nó dở, nói vậy mà hổng phải vậy, th́ chắc chắn là người ta phải tin, rồi người ta sẽ không c̣n theo nó nữa.”
Người đàn bà hăng hái không ngờ:
“Vậy sao? Vậy là em chịu đó. Anh hai phải chỉ cho em ăn nói làm sao để tới chừng em qua tới bển em phải nói cho mấy ông Tây, bà Đầm Việt cộng họ biết cái chuyện này.”
Chợt người đàn bà ngưng ngang, nh́n tôi:
“Mà anh hai có nói thiệt với em hôn đó. Sao anh hai nói chiện nào nghe cũng ngon ơ. Liệu bề thương được th́ thương. Đừng trao gánh nặng giữa đường cho em mà tội nghiệp cho mẹ con em lắm, nghe anh hai. Tới chừng qua bên đó gặp tàn là Việt Cộng rồi hổng biết phải làm sao nữa. Tới chừng đó th́ vượt biên đi đâu? Ai đưa mẹ con em đi?”
Tôi cũng không nghĩ là câu chuyện ngày lại càng đi vào ngơ cụt.
Tôi cố diễn giải:
“Tôi nói những cái này cô phải cố gắng mà hiểu. Chuyện là thế này: Như ở Việt Nam ḿnh hồi đó hai miền Nam, Bắc. Bắc Việt cộng, Nam Quốc gia giống như là đậu đỏ với đậu xanh. Nam Quốc gia thua, Bắc Việt cộng tràn vô miền Nam, coi như toàn là đậu đỏ. Bây giờ ở bên Tây cũng vậy. Cũng có đậu đỏ, đậu xanh, tức là cũng có phe tự do, phe cộng sản, nhưng mà cộng sản đậu đỏ th́ ít thôi, nên nói không thể nhuộm đỏ phe tự do được.”
Người đàn bà lại chận ngang lời nói của tôi:
“Anh hai nói vậy là em hiểu rồi. Bây giờ nhờ anh hai chỉ cho em cái cách nói cho mấy ông Tây, bà Đầm họ xay nát ba cái hột đậu đỏ ở bên Tây đi. Anh hai có bày cái cách thức cho em, em mới chịu đi Tây.”
Trời đất! Cũng may là những người ở chung nhà đă về. Cô gái làm ở Ban Xă Hội, là người đă chỉ cho người đàn bà đi xin thuốc sốt rét uống để ngừa thai, ngồi lắng nghe nảy giờ, xen vào:
“Thôi đi bà cố nội. Hồi bà mới tới, lúc bà Cibelle đến đề nghị bà đi học Pháp văn để t́m người bảo trợ mấy mẹ con bà đi Pháp, lúc đó tôi đă nói cho bà rồi. Bà mê cha Bé bà cứ từ chối, bà viện cớ Việt Cộng này nọ. Giờ chả quất ngựa chuối bà mới quưnh lên.”
Người đàn bà giận dữ trừng mắt nh́n cô gái:
“Em nói vậy nghe sao được. Chị đâu có phải trắc nết lăng loàn ǵ mà chị mê anh Bé tới nỗi không nghĩ tới cái tương lai của mấy đứa con của chị. Tại em cũng như mấy người khác có ác cảm với anh Bé rồi em cũng ghét chị luôn. Chị không chịu đi Tây là tại v́ chị sợ qua bên đó lại gặp Việt Cộng…”
Tự dưng người đàn bà bật khóc nức nở làm tôi hoảng quá. Cô gái làm ở Ban Xă Hội cũng quưnh quáng, đến ôm lấy người đàn bà vỗ về:
“Chị đừng có nghi oan cho em. Ư em là cũng muốn chị với mấy cháu được đi định cư ở đệ tam quốc gia để chị lo cho tương lai của mấy cháu.”
Người đàn bà đă bớt sụt sùi, nh́n cô gái với ánh mắt tŕu mến:
“Chị biết ơn em lắm. Sở dĩ chị nói vậy là tại v́ chị tức mấy cái người hổng hiểu chị, hổng hiểu anh Bé. Em biết, cũng tội nghiệp ảnh chớ: Hồi đó đơn vị của ảnh đóng ở miền Trung, lúc ông tổng thống ổng ra lịnh cái ǵ tản tản đó, ảnh đưa vợ con đi. Tới ngay cái sông Ba, sông Bốn ǵ đó th́ bị pháo kích, vợ con chết hết trơn. Kế Việt Cộng vô lại bị tù lên, tù xuống. Ra tù làm đủ thứ nghề mà hổng đủ sống. Đâu có vàng để đi vượt biên. Phải đi làm công, làm mướn. Phải t́m đường đi, nước bước. Quỵ lị chủ tàu mới có được chỗ để mà đi. Thấy cái hoàn cảnh của chị, ảnh thiệt ḷng thương, ảnh mới ngỏ ư lấy chị để chị có cái diện để mà đi Mỹ với ảnh. Em biết chị dốt nát có biết cái ǵ đâu. Mấy người tới trước được phái đàn mời đi Canada, đi Úc mà họ cũng hổng thèm đi. C̣n cái vụ đi Tây, ai cũng trề môi: “Trốn Việt Cộng rồi bây giờ đi qua bển kiếm Việt Cộng nữa hay sao?” Gặp ai cũng nói vậy, chị biết tin ai bây giờ. Nói nào ngay, hồi đó anh Bé ảnh cũng có nói như anh hai đây (người đàn bà vừa nói vừa chỉ tôi) mà chị hổng tin, chị cứ nghĩ tầm bậy là ảnh “ăn nằm” với chị rồi ảnh chán chê nên ảnh bày đặt để ảnh bỏ chị. Giờ nghe anh hai nói chị mới chắc bụng là anh Bé ảnh thương chị thiệt ḷng. Chị nhớ hoài câu nói của ảnh: “Nếu kẹt quá anh không xin được Cao Ủy để ghép “bờ lu ca” (blue card) với Hoa được để mẹ con em cùng đi định cư với anh, th́ Hoa cứ việc xin đi Pháp. Sau này anh t́m cách qua bên đó cưới Hoa, rồi bảo lănh mẹ con em qua Mỹ.” Lúc nghe ảnh nói vậy chị thấy thất bại quá (Có lẽ người đàn bà muốn nói thất vọng?). Chị nhớ hồi đó lúc mới lấy nhau, cái ǵ chồng chị cũng chiều chị hết. Lúc mới tới đảo, chiện ǵ anh anh Bé ảnh cũng chiều chị. Tới chừng ăn nằm hà rầm với chị, cái ǵ ảnh cũng nói có vẻ dạt dạt, thành thử lúc ảnh nói tới cái vụ đi Tây, chị bực ḿnh quá. Chị nhớ tới lúc “ăn nằm” xong rồi, chồng chị ổng đă đời nằm ́ ra đó, cái ǵ cũng ừ hử cho xong. Chị đem so sánh với anh Bé, th́ chiện nó cũng y chang… Tới bây giờ nghe anh hai cắt nghĩa, chị mới nghĩ là cái lỗi của chị. Người đàn ông họ “ăn nằm” xong họ mệt, ḿnh cũng vậy. Chị hổng biết tại sao chị lại đ̣i quá mức, chị hổng có biết cái chiện cảm động (có lẽ người đàn bà muốn nói cảm thông?) ǵ với người ḿnh đă “ăn nằm”. Sướng th́ ai cũng sướng chớ đâu có phải một ḿnh người đàn ông, chừng em có chồng là em biết rành chiện này.”
C̣n tôi vượt biển mồ côi một ḿnh.”
(Ca dao mới)
Đây là câu chuyện b́nh thường của những đàn ông, đàn bà phải đem con qua biển Đông để t́m kiếm tự do cho ḿnh và con cái. Họ là những người đi biển mồ côi một ḿnh. Những t́nh duyên tạm bợ, lâu dài của họ trên đường đi thôi th́ tùm lum tà la, thiên h́nh vạn trạng. Có cái mẫu số chung là họ t́m đến nhau v́ họ cô đơn quá, họ thèm sống quá, sau khi đă vượt qua những hiểm nguy, căng thẳng trên mặt biển. Khi được may mắn sống sót, đặt chân lên ḥn đảo hồi sinh, họ lại phải tiếp tục đối phó với cuộc sống mới, lại phải trải qua những thủ tục để được nhận đi định cư.
Phần lớn thuyền nhân đặt chân chân lên ḥn đảo “buồn đau, bi đát” Bidong đều được nghe qua một lần các câu nói: “T́nh Bidong có list là dông!” và “T́nh Sungei Besi có list là đi!” ngụ ư trách móc những t́nh duyên tạm bợ, những t́nh nhân phụ bạc. Nói nào ngay họ cũng không có ǵ đáng trách; bởi v́, ở đâu th́ cũng là cuộc sống và con người.
Câu chuyện t́nh sau đây tôi là người được chứng kiến từ đầu tới cuối: một chuyện t́nh rất đẹp, rất người!
Khi tới Bidong, tôi ở longhouse thuộc khu F. Ở kế nhà người đàn bà có bốn đứa con, chồng bị chặt đầu đạp xuống biển trong chuyến vượt biển mà hải tặc đă giết một loạt bốn chục người đàn ông, chỉ c̣n một người đàn ông duy nhất sống sót. Người đàn bà nhan sắc trung b́nh, khoảng hai mươi lăm, hai mươi sáu tuổi. Lúc mới tới đảo, tôi lấy làm lạ là những người chung quanh không ai chịu giao thiệp với cô ta. Mọi người đều nh́n người đàn bà với cái nh́n khinh bỉ. Một hôm có chuyện gây gổ giữa những đứa trẻ, một người đàn bà khác ở cách tôi mấy căn nhà, ra đường đứng chống nạnh chửi đổng:
“Tao đă dặn bọn bây đừng có chơi với con cái của cái thứ ‘Chồng chết chưa kịp để tang/Cái l. nhép nhép như mang cá ḱm,’ mà bọn bây hổng nghe.”
Người đàn bà bị chửi chỉ im lặng dẫn mấy đứa con vào nhà. Một lúc sau t́nh cờ nh́n qua, tôi thấy cô ta vừa cho con bú vừa khóc ở căn gác lửng. Nh́n thấy tôi, cô ta lấy ống quần lau vội nước mắt, nói bâng quơ:
“Mấy con quỷ ǵ nó bay vô mắt khó chịu quá.”
Đâu khoảng một tháng sau, một buổi sáng, bỗng nhiên người đàn bà ẳm con, đi theo sau ba đứa nhỏ và một người đàn bà người Pháp đến t́m tôi. Tôi ngạc nhiên khi người đàn bà Pháp đưa tay bắt tay tôi và tự xưng là người phụ trách trường Pháp văn ở đảo Bidong. Bà Cibelle mời tôi phụ trách lớp Pháp văn vỡ ḷng cho người tỵ nạn. Tôi chưa kịp hết ngạc nhiên th́ bà nói tiếp là bà biết tôi biết Pháp văn v́ Hoa (tên người đàn bà) giới thiệu. Tôi nhận lời bà Cibelle nhưng tôi cũng nói cho bà biết là có thể tôi không làm tṛn được việc bà mong muốn là dạy cái lớp vỡ ḷng cho đến măn khóa v́ có thể tôi sẽ có danh sách chuyển trại về đất liền sớm v́ tôi đă được phái đoàn Mỹ mở hồ sơ. Bà mời tôi điếu thuốc Gaulois, mỉm cười rất tươi:
“Không sao, được ông giúp là tốt rồi.”
Tôi hút một hơi thuốc, nói:
“Bà làm tôi ngượng. Đó là bổn phận của chúng tôi.”
Sau khi tiễn bà Cibelle ra về, Hoa sang nhà tôi nói:
“Anh hai đừng có giận em v́ cái chiện em giới thiệu là anh hai biết tiếng Tây với bà Xi-ben.”
Tôi bắt tức cười:
“Nhưng mà sao cô lại biết tôi biết tiếng Tây mà giới thiệu?”
Hoa bẽn lẽn:
“Th́ em cũng đoán vậy thôi. Sĩ quan mà ông nào hổng biết tiếng Tây, tiếng Mỹ.”
Người đàn bà ngập ngừng, kế nói tiếp với vẽ bẽn lẽn:
“Anh Bé hồi trước ở đây ảnh nói cho em biết chiện đó.”
Tôi càng ngạc nhiên:
“Anh Bé là ai vậy?”
Người đàn bà ngập ngừng, nh́n tôi:
“Trước ảnh cũng ở nhà anh hai ở. Ảnh vừa đi qua “Bi-xi” (Sungei Besi) ở “Ku-la bua” (Kuala Lumpur) ǵ đó chờ đi định cư th́ anh hai tới đó. Anh Bé trước ảnh là trung sĩ.”
Nói tới đây bỗng nhiên người đàn bà ôm mặt khóc. Tôi hoảng quá không biết việc ǵ. Người đàn bà ngồi trên bộ ván, hai chân tḥng xuống đất khóc mùi mẫn. Đứa con nhỏ không biết chuyện ǵ cũng khóc theo. Mấy đứa con đang chơi ngoài sân nghe mẹ khóc chạy vô lỏ mắt ngó. Tôi đi qua, đi lại bần thần:
“Có chuyện ǵ th́ cô cứ từ từ mà nói. Có cái ǵ đâu khi không khóc bù lu, bù loa. Ở ngoài người ta không biết người ta lại tưởng tôi làm cái ǵ bậy bạ với cô, người ta chạy lên báo với văn pḥng trại là kẹt cho tôi lắm.”
Người đàn bà lấy tay áo lau nước mắt, đưa đứa con nhỏ cho con chị bồng, nói:
“Má cho tiền mấy đứa đi mua bánh cho em ăn. Để má nói chuyện với cậu hai.”
Tôi tá hỏa không biết chuyện ǵ sẽ xảy ra. Người đàn bà đôi mắt đỏ hoe, nhưng giọng nói ráo hoảnh:
“Anh hai biết hôn: Hồi lúc mới lên đảo em đâu có biết cái ǵ đâu. Chồng em hồi ở Việt Nam làm nghề biển. Đâu có diện ǵ để đi cái ǵ định cư đó. Năm mẹ con đâu có biết làm sao mà sống. Cơm Cao Ủy anh hai biết đó. Ḿnh người lớn đói khát ḿnh c̣n chịu được , chớ con nít làm sao được. Anh hai biết, mấy đứa con em nó thấy con nít người ta ăn th́ nó đ̣i. Chồng chết, tứ cố vô phương (có lẽ người đàn bà muốn nói tứ cố vô thân?), lúc đó em mới cặp với anh Bé. Đùng một cái ảnh đi trước mới là kẹt cho em. Nói nào ngay ảnh cũng thương em, ảnh mới biên cho em cái thơ, gởi cho mẹ con em năm chục đô. Anh hai biết, đâu có phải em thèm muốn ǵ cái chiện ăn nằm. Nhưng mà ảnh tốt quá, ảnh giúp đỡ mẹ con em đủ thứ, ảnh mua bánh trái cho mấy đứa nhỏ, mỗi ngày ảnh mua thêm rau rác về để mẹ con em nấu cơm. Ảnh nói ảnh đồng ư bảo bọc mẹ con em, coi mấy đứa con của em cũng như con ruột của ảnh nếu em ưng ảnh. Anh hai biết, em cũng suy nghĩ lắm chớ. Ḿnh là con người chớ đâu có phải con thú. Qua cái cách ăn ở của ảnh th́ em thấy ảnh thương mẹ con em thiệt ḷng, cho nên tới lúc ảnh muốn “ăn nằm” với em th́ em cũng chịu. Anh hai biết, lúc ảnh Bé ảnh “thương” em, em nhớ tới chồng em mà em rớt nước mắt. Vợ chồng nghèo khổ có nhau, ăn mắm mút gịi có nhau mà tới chừng đi vượt biển th́ chỉ c̣n có năm mẹ con em sống sót. Tự dưng ở nơi lạ nước, lạ cái này lại có người chịu bảo bọc mẹ con em, mà em lại thấy ảnh là người thiệt t́nh. Vậy mà người ta cũng chửi rủa em là con ngựa bà trời, chồng chết chưa măn tang đă đi lấy trai.”
Người đàn bà nói rành rẽ một hơi, đưa mắt buồn bă nh́n tôi. Tôi hỏi:
“Sao lúc người ta chửi oan cô, cô không giải thích, cắt nghĩa cho người ta?”
Người đàn bà lắc đầu:
“Rơ ràng em ăn nằm với anh Bé là tầm bậy quá rồi, c̣n chối chạy cái nỗi ǵ; rành rành ra đó, da thịt của chồng em chưa chắc là cá đă rỉa sạch. Người ta chửi em là đúng quá rồi, chớ c̣n chối chạy cái nỗi ǵ, anh hai.”
Người đàn bà ngừng nói, nh́n tôi có vẻ bẽn lẽn:
“Nói nào ngay người ta chửi em là con ngựa bà trời cũng là đáng đời. Hổng phải anh Bé ảnh đ̣i “ăn nằm” với em hoài đâu. Chỉ mấy lần đầu thôi. Sau này lần nào cũng là do em đ̣i. Làm như ăn quen, nhịn hổng quen. Bởi vậy em mới phải ngậm miệng khi bị người ta chửi bóng, chửi gió. Anh hai biết, anh Bé ảnh cũng thiệt t́nh lắm. Ảnh nói với em: ‘Ḿnh cứ như vầy hoài lỡ Hoa có bầu rồi làm sao. Anh sợ là sợ cái chuyện đi định cư của mấy mẹ con em.’ Anh hai biết ảnh trung sĩ vậy chớ ảnh cũng hổng rành ba cái chuyện “ăn nằm” này. Em nhờ cái cô làm ở Ban Xă Hội ở chung nhà, cổ chỉ cho em, em đi xin thuốc sốt rét d́a em uống. Uống thuốc này vô rồi cứ việc ăn nằm líp lơ, hổng sợ bầu b́ chửa đẻ ǵ hết.”
Người đàn bà có vẻ bẽn lẽn liếc nh́n tôi rồi nói tiếp:
“Anh hai biết, lúc trước anh hai chưa tới đảo, em ẩu tả lắm. Em với anh Bé đi tắm, tụi em “ăn nằm” với nhau ở dưới biển, ở trong kẹt đá, ở đâu kín kín là có tụi em.”
Tôi nh́n người đàn bà. Hết ư kiến!
Một lúc sau, người đàn bà lại nói:
“Em muốn hỏi ư anh hai một chiện: Bà Xi-ben bả nói nếu em chịu đi học cái lớp tiếng Tây th́ bả sẽ t́m người bảo trợ cho mấy mẹ con em đi Tây. Em th́ em hổng muốn đi Tây.”
Tôi ngạc nhiên:
“Được đi định cư mà không muốn là làm sao?”
Người đàn bà nh́n tôi:
“Chớ anh hai hổng biết ở bên Tây cũng có Việt Cộng sao mà anh hai hỏi em là muốn với hổng muốn.. Ḿnh đă sợ Việt Cộng thấy mồ, thấy tổ ḿnh mới phải vượt biển. Mấy chục chị em tụi em chồng bị hải tặc chặt đầu đạp xuống biển, c̣n tụi em th́ bị mấy chục thằng ăn cướp nó đè nó hăm chết lên, chết xuống, giờ lại đi qua cái chỗ có Việt Cộng nữa th́ cũng như không. Anh hai là người có ăn học mà anh hai hổng biết cái chiện đó sao?”
Tôi nh́n gương mặt có vẻ giận dữ của người đàn bà lúc nói. Tự dưng tôi thấy người đàn bà đẹp lạ lùng. Niềm kiêu hănh tự phụ long lanh trong đôi mắt vẫn đăm đăm nh́n tôi. Tôi cười:
“Ai nói với cô mà cô biết là ở bên Tây cũng có Việt Cộng?”
Người đàn bà x́ một tiếng:
“Cả đảo này ai mà hổng biết. Chỉ có thằng con út của em nó c̣n bú là nó chưa biết mà thôi.”
Tôi hỏi cô có hỏi bà Cibelle chưa. Người đàn bà lắc đầu:
“Em chỉ có biết “qú” với “nông” với cái ǵ “ma-đầm Xi-ben” thôi th́ làm sao mà em hỏi tới cái chuyện ở bên Tây có Việt Cộng cho được. Anh hai hỏi chiện ngộ.”
Tôi cười lớn. Người đàn bà giận dữ nh́n tôi:
“Em nói vậy hổng phải sao anh hai cười?”
Tôi nói:
“Dĩ nhiên là hổng phải. Ở đâu cũng có cộng sản hết.” Tôi ngừng lại để t́m cách diễn tả cho người đàn bà này biết. “Nói chung ở đâu cũng có cộng sản. Mấy cái người theo cái chủ nghĩa này người ta nói là người ta sẽ đem lại cơm no, áo ấm cho dân, cho nước. Nhưng mà ở đâu họ cũng hổng làm được. Ở bên Tây th́ cũng có Tây Cộng chớ hổng phải Việt Cộng, cũng giống như ở Việt Nam ḿnh trước có Quốc Gia với Việt Cộng vậy. Tới năm 75 th́ Việt Cộng thắng phe Quốc Gia tại v́ mấy ông lớn của ḿnh bất tài, tham nhũng và ưa ba cái vụ “ăn nằm”.
Người đàn bà chận ngang lời nói của tôi:
“Em xin lỗi anh hai đừng có xỏ xiên cái chiện em nói thiệt cái ḷng của em với anh hai.”
Tôi khoát tay:
“Đừng có chận lời tôi. Tôi nói thiệt: Mấy ông lớn của ḿnh đă bất tài, tham nhũng mà lại ưa ba cái vụ “ăn nằm” mà mất nước. Cô cũng bị người ta chê cười là tại v́ thực ḷng cô cũng muốn cái vụ đó. Nhưng mà chuyện đó cũng hổng phải là lỗi của cô đâu. Ai cũng mềm yếu. Thể xác ai cũng có những đ̣i hỏi.”
Người đàn bà nh́n tôi với vẻ thán phục:
“Vậy sao? Thiệt vậy sao, anh hai? Em là hổng có đáng trách móc ǵ d́a cái chuyện “ăn nằm” bậy bạ thiệt sao, anh hai?”
Tôi gật đầu. Người đàn bà suy nghĩ một lúc, nh́n tôi:
“Nói vậy rồi mấy ông lớn làm mất nước, mấy ổng cũng hổng có trách nhậm ǵ sao. Anh hai nói vậy nghe đâu có xuôi cái lỗ tai, anh hai?”
Tôi bối rối thiệt t́nh. Tôi huơ huơ tay:
“Tôi chỉ nói thí dụ thôi. Chuyện của cô “ăn nằm” với cái anh Bé nào đó khác xa với mấy cái chuyện của mấy ông lớn.”
Người đàn bà gục gặt cái đầu:
“Nghĩa là anh hai chỉ so cái chiện bậy bạ của em với ba cái chiện bậy bạ của mấy ông lớn, phải hôn anh hai?”
Tôi nói nhanh:
“Đúng đó.”
Người đàn bà gật gù:
“Anh hai nói vậy th́ nghe nó mới lọt cái lỗ tai. Nói nào ngay chữ nghĩa của em hổng đầy cái lá mít, nhưng mà em biết cái nhơn nghĩa ở đời lắm anh hai à. Em phụ bạc chồng em, em đứt từng khúc ruột chớ anh hai. Nhưng mà em muốn đem con em tới Mỹ, em nhứt định không thèm qua bên Tây tại v́ là ở bển có Việt Cộng. Tại v́ như vậy em mới đồng ư ăn nằm với anh Bé. Em lấy ảnh để mẹ con em được đi định cư theo ảnh.”
Tôi nh́n người đàn bà, nghĩ tới đôi cánh của con gà mái mẹ xoè ra để bảo bọc đàn con khi nhác thấy cánh diều tai họa chao lượn trên bầu trời. Người đàn bà này đă hy sinh trinh tiết, danh giá để đưa đàn con đến nơi nào không có bóng dáng cộng sản.
Ôi những bà mẹ Việt Nam! Những má Hai, má Sáu đă giấu con du kích dưới hầm để kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, chống Diệm, chống Thiệu bây giờ đă sáng mắt ra khi nh́n rơ Sự Thật, đă tuyên bố: “Nếu có một lần nào nữa th́ tụi bây ăn cái quần què của tao chớ ở đó mà cơm dưng, nước rót để tụi bây chống giặc cứu dân, cứu nước. Hại dân, hại nước th́ có chớ có cứu giúp được cái ǵ đâu!”
Ôi những câu vè, câu sấm, câu ca dao tân thời sau năm 1975! Nào là:
“Bác Hồ chết lúc giờ trùng
Cho nên con cháu ùn ùn bỏ đi
Bác Hồ chết lúc giờ linh
Nên con cháu phải đào kinh suốt đời…”
“Bộ anh hai giận em sao mà nín thinh vậy?”
Câu hỏi của người đàn bà cắt ngang những ư nghĩ của tôi. Tôi lật đật nói:
“Hổng có đâu. Tôi đang t́m cách cắt nghĩa cho cô biết về cái chuyện đi định cư. Hổng phải là ở bên Tây có Việt Cộng như cô nói đâu.” Tôi phải suy nghĩ để dẫn giải cái chữ chủ nghĩa Cộng Sản thành một cái ǵ khác để người đàn bà hiểu. “Nói cho đúng cái gọi là chủ nghĩa Cộng Sản này th́ cái lư thuyết của nó lúc ban đầu cũng tốt đẹp lắm, nào là lo cho dân cơm no áo ấm, nào là b́nh đẳng, không có ai chèn ép ai, ai cũng một vợ, một chồng, ai cũng nhà cửa, ruộng đất, tài sản như nhau. Nhưng mà rốt cuộc lúc đem ra áp dụng th́ nó trớt hướt. Nó vẫn không có công bằng ǵ ráo. Thành thử trước sau ǵ người ta cũng bỏ nó đi. Hiện giờ ở bên Tây cũng vậy. Cũng có người theo cái chủ nghĩa này, tại v́ người ta tin nó tốt đẹp. Nhưng mà nếu người Việt ḿnh qua tới đó, t́m mọi cách nói cho người ta biết là nó xấu, nó dở, nói vậy mà hổng phải vậy, th́ chắc chắn là người ta phải tin, rồi người ta sẽ không c̣n theo nó nữa.”
Người đàn bà hăng hái không ngờ:
“Vậy sao? Vậy là em chịu đó. Anh hai phải chỉ cho em ăn nói làm sao để tới chừng em qua tới bển em phải nói cho mấy ông Tây, bà Đầm Việt cộng họ biết cái chuyện này.”
Chợt người đàn bà ngưng ngang, nh́n tôi:
“Mà anh hai có nói thiệt với em hôn đó. Sao anh hai nói chiện nào nghe cũng ngon ơ. Liệu bề thương được th́ thương. Đừng trao gánh nặng giữa đường cho em mà tội nghiệp cho mẹ con em lắm, nghe anh hai. Tới chừng qua bên đó gặp tàn là Việt Cộng rồi hổng biết phải làm sao nữa. Tới chừng đó th́ vượt biên đi đâu? Ai đưa mẹ con em đi?”
Tôi cũng không nghĩ là câu chuyện ngày lại càng đi vào ngơ cụt.
Tôi cố diễn giải:
“Tôi nói những cái này cô phải cố gắng mà hiểu. Chuyện là thế này: Như ở Việt Nam ḿnh hồi đó hai miền Nam, Bắc. Bắc Việt cộng, Nam Quốc gia giống như là đậu đỏ với đậu xanh. Nam Quốc gia thua, Bắc Việt cộng tràn vô miền Nam, coi như toàn là đậu đỏ. Bây giờ ở bên Tây cũng vậy. Cũng có đậu đỏ, đậu xanh, tức là cũng có phe tự do, phe cộng sản, nhưng mà cộng sản đậu đỏ th́ ít thôi, nên nói không thể nhuộm đỏ phe tự do được.”
Người đàn bà lại chận ngang lời nói của tôi:
“Anh hai nói vậy là em hiểu rồi. Bây giờ nhờ anh hai chỉ cho em cái cách nói cho mấy ông Tây, bà Đầm họ xay nát ba cái hột đậu đỏ ở bên Tây đi. Anh hai có bày cái cách thức cho em, em mới chịu đi Tây.”
Trời đất! Cũng may là những người ở chung nhà đă về. Cô gái làm ở Ban Xă Hội, là người đă chỉ cho người đàn bà đi xin thuốc sốt rét uống để ngừa thai, ngồi lắng nghe nảy giờ, xen vào:
“Thôi đi bà cố nội. Hồi bà mới tới, lúc bà Cibelle đến đề nghị bà đi học Pháp văn để t́m người bảo trợ mấy mẹ con bà đi Pháp, lúc đó tôi đă nói cho bà rồi. Bà mê cha Bé bà cứ từ chối, bà viện cớ Việt Cộng này nọ. Giờ chả quất ngựa chuối bà mới quưnh lên.”
Người đàn bà giận dữ trừng mắt nh́n cô gái:
“Em nói vậy nghe sao được. Chị đâu có phải trắc nết lăng loàn ǵ mà chị mê anh Bé tới nỗi không nghĩ tới cái tương lai của mấy đứa con của chị. Tại em cũng như mấy người khác có ác cảm với anh Bé rồi em cũng ghét chị luôn. Chị không chịu đi Tây là tại v́ chị sợ qua bên đó lại gặp Việt Cộng…”
Tự dưng người đàn bà bật khóc nức nở làm tôi hoảng quá. Cô gái làm ở Ban Xă Hội cũng quưnh quáng, đến ôm lấy người đàn bà vỗ về:
“Chị đừng có nghi oan cho em. Ư em là cũng muốn chị với mấy cháu được đi định cư ở đệ tam quốc gia để chị lo cho tương lai của mấy cháu.”
Người đàn bà đă bớt sụt sùi, nh́n cô gái với ánh mắt tŕu mến:
“Chị biết ơn em lắm. Sở dĩ chị nói vậy là tại v́ chị tức mấy cái người hổng hiểu chị, hổng hiểu anh Bé. Em biết, cũng tội nghiệp ảnh chớ: Hồi đó đơn vị của ảnh đóng ở miền Trung, lúc ông tổng thống ổng ra lịnh cái ǵ tản tản đó, ảnh đưa vợ con đi. Tới ngay cái sông Ba, sông Bốn ǵ đó th́ bị pháo kích, vợ con chết hết trơn. Kế Việt Cộng vô lại bị tù lên, tù xuống. Ra tù làm đủ thứ nghề mà hổng đủ sống. Đâu có vàng để đi vượt biên. Phải đi làm công, làm mướn. Phải t́m đường đi, nước bước. Quỵ lị chủ tàu mới có được chỗ để mà đi. Thấy cái hoàn cảnh của chị, ảnh thiệt ḷng thương, ảnh mới ngỏ ư lấy chị để chị có cái diện để mà đi Mỹ với ảnh. Em biết chị dốt nát có biết cái ǵ đâu. Mấy người tới trước được phái đàn mời đi Canada, đi Úc mà họ cũng hổng thèm đi. C̣n cái vụ đi Tây, ai cũng trề môi: “Trốn Việt Cộng rồi bây giờ đi qua bển kiếm Việt Cộng nữa hay sao?” Gặp ai cũng nói vậy, chị biết tin ai bây giờ. Nói nào ngay, hồi đó anh Bé ảnh cũng có nói như anh hai đây (người đàn bà vừa nói vừa chỉ tôi) mà chị hổng tin, chị cứ nghĩ tầm bậy là ảnh “ăn nằm” với chị rồi ảnh chán chê nên ảnh bày đặt để ảnh bỏ chị. Giờ nghe anh hai nói chị mới chắc bụng là anh Bé ảnh thương chị thiệt ḷng. Chị nhớ hoài câu nói của ảnh: “Nếu kẹt quá anh không xin được Cao Ủy để ghép “bờ lu ca” (blue card) với Hoa được để mẹ con em cùng đi định cư với anh, th́ Hoa cứ việc xin đi Pháp. Sau này anh t́m cách qua bên đó cưới Hoa, rồi bảo lănh mẹ con em qua Mỹ.” Lúc nghe ảnh nói vậy chị thấy thất bại quá (Có lẽ người đàn bà muốn nói thất vọng?). Chị nhớ hồi đó lúc mới lấy nhau, cái ǵ chồng chị cũng chiều chị hết. Lúc mới tới đảo, chiện ǵ anh anh Bé ảnh cũng chiều chị. Tới chừng ăn nằm hà rầm với chị, cái ǵ ảnh cũng nói có vẻ dạt dạt, thành thử lúc ảnh nói tới cái vụ đi Tây, chị bực ḿnh quá. Chị nhớ tới lúc “ăn nằm” xong rồi, chồng chị ổng đă đời nằm ́ ra đó, cái ǵ cũng ừ hử cho xong. Chị đem so sánh với anh Bé, th́ chiện nó cũng y chang… Tới bây giờ nghe anh hai cắt nghĩa, chị mới nghĩ là cái lỗi của chị. Người đàn ông họ “ăn nằm” xong họ mệt, ḿnh cũng vậy. Chị hổng biết tại sao chị lại đ̣i quá mức, chị hổng có biết cái chiện cảm động (có lẽ người đàn bà muốn nói cảm thông?) ǵ với người ḿnh đă “ăn nằm”. Sướng th́ ai cũng sướng chớ đâu có phải một ḿnh người đàn ông, chừng em có chồng là em biết rành chiện này.”