saigon75
01-16-2013, 12:29
Nhiều phi công điều khiển máy bay không người lái (UAV) của không quân Mỹ gặp bất ổn tâm lư nghiêm trọng do bản chất của loại khí tài này.
“Tôi đă giết nhiều người”. Nỗi ray rứt này, ngày này qua ngày khác làm Brandon Bryant suy sụp. Không thể chịu nổi gánh nặng tâm lư, anh quyết định xuất ngũ. Mới đây, Bryant đă trải ḷng ḿnh với tờ Der Spiegel. Trong bối cảnh UAV thường xuyên xuất hiện trong các cuộc đấu Mỹ - Iran tại vùng Vịnh hay Nhật Bản và Trung Quốc trên biển Hoa Đông, lời kể của cựu phi công 27 tuổi một lần nữa khiến dư luận nh́n lại mặt trái của chiến tranh từ xa.
Cho đến giữa năm 2012, nơi làm việc chính trong 6 năm tại ngũ của Bryant là căn pḥng bề ngoài trông giống một container đặt tại căn cứ ở bang New Mexico. Căn pḥng không có cửa sổ, cửa chính cũng thường xuyên đóng để đảm bảo an ninh. Đây chính là buồng lái của những phi công đặc biệt như Bryant.
<table style="width: 338px" class="wysiwyg_dashes" align="center"><tbody><tr class="wysiwyg_dashes_tr" valign="top"><td class="wysiwyg_dashes_td"> http://www.thanhnien.com.vn/Pictures20131/LUAN/4/nghiengame.jpg
Hai phi công Mỹ điều khiển UAV MQ-1B Predator từ một căn cứ ở Iraq - Ảnh: US Air Force</td></tr></tbody></table>Nhấn nút - giết người
Trước mặt Bryant và các đồng nghiệp là hàng loạt màn h́nh máy tính. H́nh ảnh, dữ liệu liên tục được truyền về. Khi xác định được mục tiêu, chỉ cần một cú nhấn nút của anh là sẽ có người thương vong cách đó hàng ngàn cây số. Trong số hàng loạt nhiệm vụ đă thực hiện, Bryant vẫn nhớ như in đợt không kích ở Afghanistan.
Lần đó, UAV Predator do anh điều khiển truyền về h́nh ảnh một ngôi nhà nhỏ vách đất, bên cạnh có xây chuồng dê. Pḥng chỉ huy xác định đây chính là mục tiêu “chống khủng bố” và ra lệnh tấn công. Bryant nhấn nút, đánh dấu mái nhà bằng tia laser và đồng nghiệp ngồi kế bên nhấn nút phát hỏa. Chiếc UAV phóng ra một tên lửa Hellfire. Vào những giây cuối cùng trước khi tên lửa chạm mục tiêu, Bryant tá hỏa khi thấy một em bé th́nh ĺnh xuất hiện bên hiên nhà. Quá trễ để đổi hướng bay của tên lửa. Màn h́nh máy tính lóe lên một vệt sáng. Căn nhà đổ sập, đứa trẻ biến mất.
“Chúng ta vừa giết một đứa trẻ?”, Bryant quay sang hỏi đồng nghiệp, trong ḷng quặn thắt. Viên phi công kia gật đầu. Trong lúc họ vẫn c̣n hoang mang th́ viên chỉ huy đợt tấn công xuất hiện và nói chắc nịch: “Chỉ là một con chó”. Bryant xem lại đoạn phim và tự hỏi: “Một con chó đi trên 2 chân?”.
Gặp nhà báo của Der Spiegel tại quê nhà ở bang Montana, Bryant cười nhẹ nhơm: “Đă 4 tháng rồi, tôi không c̣n mơ thấy những h́nh ảnh từ máy quay hồng ngoại nữa”. Anh đă thực hiện 6.000 giờ bay với UAV, đă “chứng kiến rất nhiều người chết, đàn ông, phụ nữ và cả trẻ em”.
Trước đây, Bryant không bao giờ nghĩ sẽ có ngày ḿnh giết người. Tốt nghiệp cấp 3, anh muốn trở thành nhà báo, nhưng chỉ sau 1 học kỳ ở đại học, anh đă “xính vính” v́ học phí quá cao. T́nh cờ nghe bạn bè bảo đại học của không quân hoàn toàn miễn phí, Bryant thi thử rồi đậu rất cao. Anh bắt đầu học cách điều khiển UAV, phân tích dữ liệu như h́nh ảnh, bản đồ, điều kiện thời tiết…
Lần đầu tiên được quyền khai hỏa, Bryant nhớ rất rơ đă giết chết 3 người. Anh thường xuyên nhận nhiệm vụ theo dơi những đối tượng bị nghi dính líu với Taliban, có khi trong vài tuần lễ. Anh nh́n thấy mọi sinh hoạt, đôi khi rất “riêng tư” của họ v́ nhiều người Afghanistan có thói quen leo lên nóc nhà ngủ vào mùa hè. Và khi lệnh trên đưa xuống, Bryant sẽ nhấn nút để khai tử những người bị xác định là khủng bố. Viên phi công trẻ tuổi luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ nhưng trong suốt 6 năm trời, không lúc nào tâm hồn anh được thanh thản.
Về nguyên tắc, giới chức quân sự Mỹ luôn khẳng định chỉ ra lệnh tấn công bằng UAV khi đảm bảo thân nhân của đối tượng không ở cùng nơi. Tuy nhiên, theo Der Spiegel, máy móc, dù hiện đại, tinh vi đến đâu, vẫn không thể “nh́n” tuyệt đối chính xác. Đó cũng là lư do, chính quyền Afghanistan và Pakistan phải thường xuyên phản đối các vụ UAV thảm sát dân thường trong thời gian qua.
<table style="width: 500px" class="wysiwyg_dashes" align="center"><tbody><tr class="wysiwyg_dashes_tr" valign="top"><td class="wysiwyg_dashes_td" align="left">Tờ The New York Times đăng một nghiên cứu cho thấy 46% phi công UAV “căng thẳng cao độ” trong công việc. Trong đó, 29% có dấu hiệu “kiệt sức” và 4% mắc hội chứng rối loạn stress sau sang chấn tâm lư. Trên thực tế, tuy không bị đe dọa trực tiếp bởi bom đạn nhưng nhiều phi công UAV không thể vượt qua khó khăn về mặt tinh thần như: cùng lúc phải sống ở cả thời chiến và thời b́nh, giết người một cách quá dễ dàng… Theo một số nguồn tin, thậm chí có người đă tự sát.</td></tr></tbody></table>Nguyễn Ngọc Lan Chi
Thanhnien
“Tôi đă giết nhiều người”. Nỗi ray rứt này, ngày này qua ngày khác làm Brandon Bryant suy sụp. Không thể chịu nổi gánh nặng tâm lư, anh quyết định xuất ngũ. Mới đây, Bryant đă trải ḷng ḿnh với tờ Der Spiegel. Trong bối cảnh UAV thường xuyên xuất hiện trong các cuộc đấu Mỹ - Iran tại vùng Vịnh hay Nhật Bản và Trung Quốc trên biển Hoa Đông, lời kể của cựu phi công 27 tuổi một lần nữa khiến dư luận nh́n lại mặt trái của chiến tranh từ xa.
Cho đến giữa năm 2012, nơi làm việc chính trong 6 năm tại ngũ của Bryant là căn pḥng bề ngoài trông giống một container đặt tại căn cứ ở bang New Mexico. Căn pḥng không có cửa sổ, cửa chính cũng thường xuyên đóng để đảm bảo an ninh. Đây chính là buồng lái của những phi công đặc biệt như Bryant.
<table style="width: 338px" class="wysiwyg_dashes" align="center"><tbody><tr class="wysiwyg_dashes_tr" valign="top"><td class="wysiwyg_dashes_td"> http://www.thanhnien.com.vn/Pictures20131/LUAN/4/nghiengame.jpg
Hai phi công Mỹ điều khiển UAV MQ-1B Predator từ một căn cứ ở Iraq - Ảnh: US Air Force</td></tr></tbody></table>Nhấn nút - giết người
Trước mặt Bryant và các đồng nghiệp là hàng loạt màn h́nh máy tính. H́nh ảnh, dữ liệu liên tục được truyền về. Khi xác định được mục tiêu, chỉ cần một cú nhấn nút của anh là sẽ có người thương vong cách đó hàng ngàn cây số. Trong số hàng loạt nhiệm vụ đă thực hiện, Bryant vẫn nhớ như in đợt không kích ở Afghanistan.
Lần đó, UAV Predator do anh điều khiển truyền về h́nh ảnh một ngôi nhà nhỏ vách đất, bên cạnh có xây chuồng dê. Pḥng chỉ huy xác định đây chính là mục tiêu “chống khủng bố” và ra lệnh tấn công. Bryant nhấn nút, đánh dấu mái nhà bằng tia laser và đồng nghiệp ngồi kế bên nhấn nút phát hỏa. Chiếc UAV phóng ra một tên lửa Hellfire. Vào những giây cuối cùng trước khi tên lửa chạm mục tiêu, Bryant tá hỏa khi thấy một em bé th́nh ĺnh xuất hiện bên hiên nhà. Quá trễ để đổi hướng bay của tên lửa. Màn h́nh máy tính lóe lên một vệt sáng. Căn nhà đổ sập, đứa trẻ biến mất.
“Chúng ta vừa giết một đứa trẻ?”, Bryant quay sang hỏi đồng nghiệp, trong ḷng quặn thắt. Viên phi công kia gật đầu. Trong lúc họ vẫn c̣n hoang mang th́ viên chỉ huy đợt tấn công xuất hiện và nói chắc nịch: “Chỉ là một con chó”. Bryant xem lại đoạn phim và tự hỏi: “Một con chó đi trên 2 chân?”.
Gặp nhà báo của Der Spiegel tại quê nhà ở bang Montana, Bryant cười nhẹ nhơm: “Đă 4 tháng rồi, tôi không c̣n mơ thấy những h́nh ảnh từ máy quay hồng ngoại nữa”. Anh đă thực hiện 6.000 giờ bay với UAV, đă “chứng kiến rất nhiều người chết, đàn ông, phụ nữ và cả trẻ em”.
Trước đây, Bryant không bao giờ nghĩ sẽ có ngày ḿnh giết người. Tốt nghiệp cấp 3, anh muốn trở thành nhà báo, nhưng chỉ sau 1 học kỳ ở đại học, anh đă “xính vính” v́ học phí quá cao. T́nh cờ nghe bạn bè bảo đại học của không quân hoàn toàn miễn phí, Bryant thi thử rồi đậu rất cao. Anh bắt đầu học cách điều khiển UAV, phân tích dữ liệu như h́nh ảnh, bản đồ, điều kiện thời tiết…
Lần đầu tiên được quyền khai hỏa, Bryant nhớ rất rơ đă giết chết 3 người. Anh thường xuyên nhận nhiệm vụ theo dơi những đối tượng bị nghi dính líu với Taliban, có khi trong vài tuần lễ. Anh nh́n thấy mọi sinh hoạt, đôi khi rất “riêng tư” của họ v́ nhiều người Afghanistan có thói quen leo lên nóc nhà ngủ vào mùa hè. Và khi lệnh trên đưa xuống, Bryant sẽ nhấn nút để khai tử những người bị xác định là khủng bố. Viên phi công trẻ tuổi luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ nhưng trong suốt 6 năm trời, không lúc nào tâm hồn anh được thanh thản.
Về nguyên tắc, giới chức quân sự Mỹ luôn khẳng định chỉ ra lệnh tấn công bằng UAV khi đảm bảo thân nhân của đối tượng không ở cùng nơi. Tuy nhiên, theo Der Spiegel, máy móc, dù hiện đại, tinh vi đến đâu, vẫn không thể “nh́n” tuyệt đối chính xác. Đó cũng là lư do, chính quyền Afghanistan và Pakistan phải thường xuyên phản đối các vụ UAV thảm sát dân thường trong thời gian qua.
<table style="width: 500px" class="wysiwyg_dashes" align="center"><tbody><tr class="wysiwyg_dashes_tr" valign="top"><td class="wysiwyg_dashes_td" align="left">Tờ The New York Times đăng một nghiên cứu cho thấy 46% phi công UAV “căng thẳng cao độ” trong công việc. Trong đó, 29% có dấu hiệu “kiệt sức” và 4% mắc hội chứng rối loạn stress sau sang chấn tâm lư. Trên thực tế, tuy không bị đe dọa trực tiếp bởi bom đạn nhưng nhiều phi công UAV không thể vượt qua khó khăn về mặt tinh thần như: cùng lúc phải sống ở cả thời chiến và thời b́nh, giết người một cách quá dễ dàng… Theo một số nguồn tin, thậm chí có người đă tự sát.</td></tr></tbody></table>Nguyễn Ngọc Lan Chi
Thanhnien