saigon75
01-23-2013, 03:04
Nhật Bản, thành tŕ của bảo thủ và tŕ trệ, cũng đă quyết chuyển sang chống suy thoái bằng cách bơm tiền.
Ba năm nay, chính sách kinh tế tại các nước phát triển đă tê liệt v́ lư thuyết kinh tế kinh điển, dù cho thất nghiệp có cao. Mọi gợi ư chính sách nhằm tạo việc làm đều bị “bắn hạ” trước những lời cảnh báo bi quan.
Những-người-siêu-nghiêm-túc nói nếu chúng ta chi tiêu tiếp th́ sẽ bị thị trường trái phiếu trừng phạt. Nếu chúng ta in thêm tiền, lạm phát sẽ bùng lên.
Không làm được ǵ v́ không ai cho ai làm cái ǵ cả, trừ việc tiếp tục thắt lưng buộc bụng rồi một ngày nào đó, một cách nào đó, sẽ có “quả ngọt”.
http://cafef.vcmedia.vn/thumb_w/252/Images/Uploaded/Share/eb8d6866ea9d8273ce92 f45cc6710fed/2013/01/21/PaulKrugman006/paul-krugman-thay-chua.jpg
Nhưng nay dường như một cường quốc đang thay đổi, và ai mà ngờ được, đó lại chính là Nhật Bản.
Nhật ắt không phải đất nước mà b́nh thường ta vẫn hy vọng có sự thay đổi. Người Nhật so sánh chính phủ với tă lót, “thay nhiều mới tốt”, nhưng từ trước tới nay mọi chuyện vẫn thế.
Thủ tướng mới Shinzo Abe trước đây đă từng làm Thủ tướng rồi và một số người xem việc Đảng ông thắng cử là sự trở lại của một tổ chức từng điều hành kém cỏi suốt hàng thập kỷ.
Hơn nữa, với núi nợ khổng lồ cùng dân số già nua, Nhật Bản bị xem là nước có ít dư địa chính sách nhất trong số các nước phát triển.
Nhưng khi quay trở lại nhiệm sở với lời cam kết sẽ chấm dứt t́nh trạng tŕ trệ kinh tế kéo dài của nước Nhật, TTg Abe đă tiến hành những bước đi là phe “kinh điển” vốn cấm chỉ. Và những tín hiệu bước đầu cho thấy mọi chuyện có vẻ vẫn ổn.
Từ lâu trước khi khủng hoảng tài chính 2008 nhấn chím Mỹ và Châu Âu vào suy thoái sâu, Nhật Bản đă trải qua điều gần như tương tự.
Đầu tiên là bong bóng địa ốc chứng khoán vỡ tung đẩy nền kinh tế rơi vào suy thoái, tiếp theo là một chuỗi những phản ứng chính sách quá nhỏ, quá muộn và quá thiếu nhất quán.
Chắc chắn, ngân sách Nhật đă chi rất nhiều, nhưng v́ sợ nợ nần nên chính phủ luôn rụt tay lại trước khi một đợt phục hồi vững chắc thành h́nh. Cho đến cuối những năm 1990, cái thành h́nh lại là giảm phát.
Đầu thế kỷ mới, NHTW Nhật chống giảm phát bằng cách in thật nhiều tiền. Nhưng chính họ cũng rụt lại ngay khi có những dấu hiệu chuyển biến đầu tiên. Và giảm phát không bao giờ mất đi.
Tuy thế, Nhật Bản chưa bao giờ có cái thảm họa việc làm và nhân lực mà nước Mỹ đă chứng kiến kể từ năm 2008. Thực tế, các chính sách mà Mỹ đă ban hành vụn vặt đến nỗi tôi từng gợi ư giới kinh tế Mỹ (vốn thường thích lên án các chính sách của Nhật) nên tới Tokyo mà xin lỗi Thiên hoàng. Rút cục th́ nước Mỹ c̣n đối phó với suy thoái tệ hơn.
Với Nhât Bản, c̣n có thêm một bài học nữa: Thoát suy thoái hóa ra rất khó chủ yếu là v́ không thể khiến các nhà hoạch định chính sách hành động kiên quyết.
Như vậy, vấn đề chính ở đây là chính trị chứ không phải kinh tế. V́ rủi ro khi bơm tiền cứu kinh tế nhỏ hơn nhiều so với những-người-siêu-nghiêm-túc muốn bạn tin.
Đặc biệt là với “nguy cơ” của nợ và thâm hụt ngân sách. Người Mỹ liên tục được cảnh báo phải giảm chi tiêu ngay-lập-tức hoặc Mỹ sẽ biến thành Hy Lạp. Nhưng Hy Lạp là một nước không có đồng tiền riêng, nên không thể so với Mỹ, mà tốt hơn là nên so với Nhật.
Dù những kẻ bi quan vẫn luôn dự báo Nhật sẽ gặp khủng hoảng tài chính và lấy mỗi lần lăi suất tăng một chút làm “điềm báo” cho sự hủy diệt phía trước, nhưng măi mà chẳng có “sự hủy diệt” nào cả. Chính phủ Nhật vẫn có thể vay dài hạn với lăi suất chưa tới 1%.
Giờ hăy tính tới chuyện TTg Abe ép NHTW Nhật phải tăng mức lạm phát mục tiêu (thực tế là dùng lạm phát để giảm nợ công) và vừa mới công bố một kế hoạch kích thích tài khóa khổng lồ. Các “ông kễnh” ngoài thị trường phản ứng thế nào?
Câu trả lời là, mọi chuyện vẫn tốt đẹp cả. Lạm phát kỳ vọng cách đây không lâu c̣n ở mức âm (tức thị trường kỳ vọng giảm phát sẽ tiếp tục) nay đă chuyển sang dương vững chắc.
Nhưng chi phí lăi vay của chính phủ gần như không đổi. Do có lạm phát nên t́nh h́nh tài khóa của Nhật thực tế đă cải thiện đáng kể. Thực tế, giá trị đồng yen đă giảm mạnh, nhưng đó lại là tin rất tốt và các nhà xuất khẩu Nhật đang ăn mừng.
Nói tóm lại, TTg Abe đă quay lưng lại với lư thuyết “kinh điển”, và thu được kết quả tuyệt vời.
Một số người am tường về chính trị Nhật đă khuyên tôi không nên nghĩ TTg Abe là người tốt. Chính sách đối ngoại của ông này rất tệ và ông ta có ủng hộ kích thích tài khóa thực ra cũng là cách kiếm phiếu cử tri chứ không phải dám đi ngược lại lư thuyết “kinh điển”.
Nhưng như thế thật th́ đă sao. Dù với động cơ ǵ, TTg Abe cũng đang phá tan thành tŕ của lư thuyết kinh tế “kinh điển”.
Nếu ông thành công, th́ đó sẽ là điều vô cùng ấn tượng: Nhật Bản từng là nước lớn đầu tiên rơi vào thế tŕ trệ kinh tế, họ cũng có thể là nước đầu tiên thoát khỏi t́nh cảnh ấy.
Ngọc Quỳnh
Theo NY Times
CAFEf
Ba năm nay, chính sách kinh tế tại các nước phát triển đă tê liệt v́ lư thuyết kinh tế kinh điển, dù cho thất nghiệp có cao. Mọi gợi ư chính sách nhằm tạo việc làm đều bị “bắn hạ” trước những lời cảnh báo bi quan.
Những-người-siêu-nghiêm-túc nói nếu chúng ta chi tiêu tiếp th́ sẽ bị thị trường trái phiếu trừng phạt. Nếu chúng ta in thêm tiền, lạm phát sẽ bùng lên.
Không làm được ǵ v́ không ai cho ai làm cái ǵ cả, trừ việc tiếp tục thắt lưng buộc bụng rồi một ngày nào đó, một cách nào đó, sẽ có “quả ngọt”.
http://cafef.vcmedia.vn/thumb_w/252/Images/Uploaded/Share/eb8d6866ea9d8273ce92 f45cc6710fed/2013/01/21/PaulKrugman006/paul-krugman-thay-chua.jpg
Nhưng nay dường như một cường quốc đang thay đổi, và ai mà ngờ được, đó lại chính là Nhật Bản.
Nhật ắt không phải đất nước mà b́nh thường ta vẫn hy vọng có sự thay đổi. Người Nhật so sánh chính phủ với tă lót, “thay nhiều mới tốt”, nhưng từ trước tới nay mọi chuyện vẫn thế.
Thủ tướng mới Shinzo Abe trước đây đă từng làm Thủ tướng rồi và một số người xem việc Đảng ông thắng cử là sự trở lại của một tổ chức từng điều hành kém cỏi suốt hàng thập kỷ.
Hơn nữa, với núi nợ khổng lồ cùng dân số già nua, Nhật Bản bị xem là nước có ít dư địa chính sách nhất trong số các nước phát triển.
Nhưng khi quay trở lại nhiệm sở với lời cam kết sẽ chấm dứt t́nh trạng tŕ trệ kinh tế kéo dài của nước Nhật, TTg Abe đă tiến hành những bước đi là phe “kinh điển” vốn cấm chỉ. Và những tín hiệu bước đầu cho thấy mọi chuyện có vẻ vẫn ổn.
Từ lâu trước khi khủng hoảng tài chính 2008 nhấn chím Mỹ và Châu Âu vào suy thoái sâu, Nhật Bản đă trải qua điều gần như tương tự.
Đầu tiên là bong bóng địa ốc chứng khoán vỡ tung đẩy nền kinh tế rơi vào suy thoái, tiếp theo là một chuỗi những phản ứng chính sách quá nhỏ, quá muộn và quá thiếu nhất quán.
Chắc chắn, ngân sách Nhật đă chi rất nhiều, nhưng v́ sợ nợ nần nên chính phủ luôn rụt tay lại trước khi một đợt phục hồi vững chắc thành h́nh. Cho đến cuối những năm 1990, cái thành h́nh lại là giảm phát.
Đầu thế kỷ mới, NHTW Nhật chống giảm phát bằng cách in thật nhiều tiền. Nhưng chính họ cũng rụt lại ngay khi có những dấu hiệu chuyển biến đầu tiên. Và giảm phát không bao giờ mất đi.
Tuy thế, Nhật Bản chưa bao giờ có cái thảm họa việc làm và nhân lực mà nước Mỹ đă chứng kiến kể từ năm 2008. Thực tế, các chính sách mà Mỹ đă ban hành vụn vặt đến nỗi tôi từng gợi ư giới kinh tế Mỹ (vốn thường thích lên án các chính sách của Nhật) nên tới Tokyo mà xin lỗi Thiên hoàng. Rút cục th́ nước Mỹ c̣n đối phó với suy thoái tệ hơn.
Với Nhât Bản, c̣n có thêm một bài học nữa: Thoát suy thoái hóa ra rất khó chủ yếu là v́ không thể khiến các nhà hoạch định chính sách hành động kiên quyết.
Như vậy, vấn đề chính ở đây là chính trị chứ không phải kinh tế. V́ rủi ro khi bơm tiền cứu kinh tế nhỏ hơn nhiều so với những-người-siêu-nghiêm-túc muốn bạn tin.
Đặc biệt là với “nguy cơ” của nợ và thâm hụt ngân sách. Người Mỹ liên tục được cảnh báo phải giảm chi tiêu ngay-lập-tức hoặc Mỹ sẽ biến thành Hy Lạp. Nhưng Hy Lạp là một nước không có đồng tiền riêng, nên không thể so với Mỹ, mà tốt hơn là nên so với Nhật.
Dù những kẻ bi quan vẫn luôn dự báo Nhật sẽ gặp khủng hoảng tài chính và lấy mỗi lần lăi suất tăng một chút làm “điềm báo” cho sự hủy diệt phía trước, nhưng măi mà chẳng có “sự hủy diệt” nào cả. Chính phủ Nhật vẫn có thể vay dài hạn với lăi suất chưa tới 1%.
Giờ hăy tính tới chuyện TTg Abe ép NHTW Nhật phải tăng mức lạm phát mục tiêu (thực tế là dùng lạm phát để giảm nợ công) và vừa mới công bố một kế hoạch kích thích tài khóa khổng lồ. Các “ông kễnh” ngoài thị trường phản ứng thế nào?
Câu trả lời là, mọi chuyện vẫn tốt đẹp cả. Lạm phát kỳ vọng cách đây không lâu c̣n ở mức âm (tức thị trường kỳ vọng giảm phát sẽ tiếp tục) nay đă chuyển sang dương vững chắc.
Nhưng chi phí lăi vay của chính phủ gần như không đổi. Do có lạm phát nên t́nh h́nh tài khóa của Nhật thực tế đă cải thiện đáng kể. Thực tế, giá trị đồng yen đă giảm mạnh, nhưng đó lại là tin rất tốt và các nhà xuất khẩu Nhật đang ăn mừng.
Nói tóm lại, TTg Abe đă quay lưng lại với lư thuyết “kinh điển”, và thu được kết quả tuyệt vời.
Một số người am tường về chính trị Nhật đă khuyên tôi không nên nghĩ TTg Abe là người tốt. Chính sách đối ngoại của ông này rất tệ và ông ta có ủng hộ kích thích tài khóa thực ra cũng là cách kiếm phiếu cử tri chứ không phải dám đi ngược lại lư thuyết “kinh điển”.
Nhưng như thế thật th́ đă sao. Dù với động cơ ǵ, TTg Abe cũng đang phá tan thành tŕ của lư thuyết kinh tế “kinh điển”.
Nếu ông thành công, th́ đó sẽ là điều vô cùng ấn tượng: Nhật Bản từng là nước lớn đầu tiên rơi vào thế tŕ trệ kinh tế, họ cũng có thể là nước đầu tiên thoát khỏi t́nh cảnh ấy.
Ngọc Quỳnh
Theo NY Times
CAFEf