saigon75
02-17-2013, 13:46
Tồn tại giữa mênh mông rừng già xă Vĩnh Sơn (H.Vĩnh Thạnh, B́nh Định) hàng trăm năm qua nhưng thành đá Tà Kơn vẫn c̣n nhiều bí ẩn.
Ấn tượng đầu tiên là bức tường thành cao gần 20 m, dài hàng trăm mét gồm những phiến đá to bằng mặt bàn, có h́nh lục lăng, h́nh trụ chữ nhật... xếp chồng lên nhau theo một hàng thẳng đứng. Gần tường thành có những tảng đá to riêng lẻ xếp chồng lên nhau như những cây cột khổng lồ
Truyền thuyết
Theo già làng Đinh Chương (ở làng Kon Bḷ, xă Vĩnh Sơn), Tà Kơn trong ngôn ngữ Ba Na có nghĩa là “chồng lên nhau”, ư muốn nói đến những ḥn đá được xếp chồng lên nhau một cách rất lạ không ai hiểu được. Quá tŕnh xây thành, giữ thành Tà Kơn được kể lại bằng hơ mon (hát kể sử thi Ba Na) đắm màu huyền thoại. Một truyền thuyết (http://www.thanhnien.com.vn/pages/20120219/mot-dong-song-truyen-thuyet.aspx)cho rằng Tà Kơn xưa kia vốn là nhà của 3 anh em, gồm 2 vị vua Trum, Trăm và nàng công chúa xinh đẹp, thông minh tên Bia Tơni.
<table style="width: 507px" class="wysiwyg_dashes" align="center"><tbody><tr class="wysiwyg_dashes_tr" valign="top"><td class="wysiwyg_dashes_td"> http://www.thanhnien.com.vn/Pictures20131/Nguyet-Minh-HN/bianthanhda1.jpg;pv8 90d2cb29860a0e4
Tường thành Tà Kơn là những phiến đá khổng lồ xếp chồng lên nhau thành hàng thẳng đứng - Ảnh: Hoàng Trọng</td></tr></tbody></table>Một truyền thuyết khác về nguồn gốc của thành Tà Kơn gắn liền với nàng Hơ Bia xinh đẹp. Thần núi muốn cưới Hơ Bia làm vợ. Nhưng thần có khuôn mặt bằng đá, dưới cằm có yếm như yếm ḅ cái trông rất xấu xí nên Hơ Bia không hài ḷng, yêu cầu nếu thần vượt qua được ba cuộc thử tài của nàng th́ sẽ chấp nhận lời cầu hôn. Thần núi đều vượt qua tất cả những lần thử tài nên hai người thành vợ chồng và cùng nhau xây dựng thành Tà Kơn.
Bên cạnh truyền thuyết của người Ba Na, có ư kiến cho rằng thành Tà Kơn do anh em nhà Tây Sơn xây dựng nên. Khi 3 anh em nhà Tây Sơn chiêu binh măi mă, người Ba Na hưởng ứng rất mạnh mẽ và họ đă cùng nhau dựng nên thành Tà Kơn làm cứ điểm bí mật. Gần Tà Kơn c̣n có nhiều di tích liên quan đến cuộc khởi nghĩa của nhà Tây Sơn như Ḥn C̣ng (huyện K’bang, Gia Lai), núi ông B́nh, núi ông Nhạc (theo tên của Nguyễn Huệ và Nguyễn Nhạc), núi Phát Lương, Vườn cam Nguyễn Huệ…
<table class="wysiwyg_dashes" align="center"><tbody><tr class="wysiwyg_dashes_tr" valign="top"><td class="wysiwyg_dashes_td"> http://www.thanhnien.com.vn/Pictures20131/Nguyet-Minh-HN/bianthanhda3.jpg;pv6 5844f2bd3d8638a
Một đoạn thành bị đổ, đá nằm ngổn ngang</td></tr></tbody></table>Thâm u huyền bí
Đường đến thành Tà Kơn là một lối ṃn nhỏ, luồn lách trong những cánh rừng nguyên sinh (http://www.thanhnien.com.vn/pages/20120504/pha-rung-nguyen-sinh-lay-dat-san-xuat.aspx)thâm u, huyền bí. Có những đoạn bị cây rừng che kín phía trên khiến người ta có cảm giác như đang đi trong hang động nằm dưới đất sâu. Theo anh Đinh Khuất (con trai già làng Đinh Chương), đường đến Tà Kơn bây giờ cũng chính là con đường mà ngày xưa tổ tiên của người Ba Na vận chuyển đá, vật liệu… để xây thành. Vừa đi, anh Khuất vừa giới thiệu về những dấu tích mà tổ tiên ḿnh đă để lại.
<table class="wysiwyg_dashes" align="center"><tbody><tr class="wysiwyg_dashes_tr" valign="top"><td class="wysiwyg_dashes_td"> http://www.thanhnien.com.vn/Pictures20131/Nguyet-Minh-HN/bianthanhda2.jpg;pvd d9bdabf659e4f7f
Anh Đinh Khuất, người dẫn đường đến thành Tà Kơn</td></tr></tbody></table>
Khi người Ba Na xây thành Tà Kơn, họ không được phép đi bộ đến nơi làm việc mà phải đu ḿnh theo một cái dây dài và cao đến hàng trăm mét, từ núi Kon Hray băng qua suối Trú để đến Văn Len. Đây chính là nơi nghỉ chân, chuẩn bị dụng cụ để bắt đầu ngày làm việc mới. Từ Văn Len nh́n xuống suối Trú sẽ thấy thác Dá Bda, nơi công chúa Bia Tơni thường tắm. “Mỗi khi Bia Tơni tắm, mặt trời trên đỉnh núi tỏa sáng, mặt nước dưới suối rực rỡ những sắc cầu vồng. Ngay thác nước có cây cau nhưng chỉ sinh đúng 1 buồng cau có h́nh dạng hệt như Bia Tơni xinh đẹp” - anh Khuất hào hứng kể lại.
Đi bộ trong rừng gần 2 giờ đồng hồ chúng tôi mới đến được thành Tà Kơn. Ấn tượng đầu tiên là bức tường thành cao gần 20 m, dài hàng trăm mét gồm những phiến đá to bằng mặt bàn, có h́nh lục lăng, h́nh trụ chữ nhật… xếp chồng lên nhau theo một hàng thẳng đứng. Gần tường thành có những tảng đá to riêng lẻ xếp chồng lên nhau như những cây cột khổng lồ. Có một đoạn thành bị sập, đá đổ xuống ngổn ngang trên mặt đất. Ngay đầu tường thành có một hang đá sâu thẳm, tối om. Theo lời anh Khuất th́ đó là con đường bí mật dẫn đến thung lũng dưới chân thành nơi có nhà ở của 2 vua Trum, Trăm.
Anh Đinh Khuất kể: “Khi đi xây thành Tà Kơn, người làng Kon Bḷ mang theo đao, rựa nhưng phải mài bằng đá do anh em Trum, Trăm đưa ra th́ mới sắc bén lạ thường, chặt đá như chặt củi. Một hôm, có người trong làng nghĩ đao, rựa của ḿnh có khả năng chặt đá mới đem chặt thử ḥn đá trước nhà nhưng cây rựa bị găy làm đôi. Người đời sau đến thành Tà Kơn t́m đá mài của 2 vua Trum, Trăm nhưng chẳng ai t́m được”.
TS Đinh Bá Ḥa, Giám đốc Bảo tàng B́nh Định, cho rằng Tà Kơn là sản phẩm của tự nhiên v́ con người không thể xây dựng một thành đá hùng vĩ như thế. “Bảo tàng B́nh Định và các cơ quan chức năng đang phối hợp lập hồ sơ đề nghị công nhận Tà Kơn là di tích cấp huyện. Chúng ta phải đánh thức Tà Kơn cho mọi người biết đến chứ không thể để một di tích đẹp như thế ngủ măi trong rừng sâu” - TS Đinh Bá Ḥa nói.
Hoàng Trọng
Thanhnien
Ấn tượng đầu tiên là bức tường thành cao gần 20 m, dài hàng trăm mét gồm những phiến đá to bằng mặt bàn, có h́nh lục lăng, h́nh trụ chữ nhật... xếp chồng lên nhau theo một hàng thẳng đứng. Gần tường thành có những tảng đá to riêng lẻ xếp chồng lên nhau như những cây cột khổng lồ
Truyền thuyết
Theo già làng Đinh Chương (ở làng Kon Bḷ, xă Vĩnh Sơn), Tà Kơn trong ngôn ngữ Ba Na có nghĩa là “chồng lên nhau”, ư muốn nói đến những ḥn đá được xếp chồng lên nhau một cách rất lạ không ai hiểu được. Quá tŕnh xây thành, giữ thành Tà Kơn được kể lại bằng hơ mon (hát kể sử thi Ba Na) đắm màu huyền thoại. Một truyền thuyết (http://www.thanhnien.com.vn/pages/20120219/mot-dong-song-truyen-thuyet.aspx)cho rằng Tà Kơn xưa kia vốn là nhà của 3 anh em, gồm 2 vị vua Trum, Trăm và nàng công chúa xinh đẹp, thông minh tên Bia Tơni.
<table style="width: 507px" class="wysiwyg_dashes" align="center"><tbody><tr class="wysiwyg_dashes_tr" valign="top"><td class="wysiwyg_dashes_td"> http://www.thanhnien.com.vn/Pictures20131/Nguyet-Minh-HN/bianthanhda1.jpg;pv8 90d2cb29860a0e4
Tường thành Tà Kơn là những phiến đá khổng lồ xếp chồng lên nhau thành hàng thẳng đứng - Ảnh: Hoàng Trọng</td></tr></tbody></table>Một truyền thuyết khác về nguồn gốc của thành Tà Kơn gắn liền với nàng Hơ Bia xinh đẹp. Thần núi muốn cưới Hơ Bia làm vợ. Nhưng thần có khuôn mặt bằng đá, dưới cằm có yếm như yếm ḅ cái trông rất xấu xí nên Hơ Bia không hài ḷng, yêu cầu nếu thần vượt qua được ba cuộc thử tài của nàng th́ sẽ chấp nhận lời cầu hôn. Thần núi đều vượt qua tất cả những lần thử tài nên hai người thành vợ chồng và cùng nhau xây dựng thành Tà Kơn.
Bên cạnh truyền thuyết của người Ba Na, có ư kiến cho rằng thành Tà Kơn do anh em nhà Tây Sơn xây dựng nên. Khi 3 anh em nhà Tây Sơn chiêu binh măi mă, người Ba Na hưởng ứng rất mạnh mẽ và họ đă cùng nhau dựng nên thành Tà Kơn làm cứ điểm bí mật. Gần Tà Kơn c̣n có nhiều di tích liên quan đến cuộc khởi nghĩa của nhà Tây Sơn như Ḥn C̣ng (huyện K’bang, Gia Lai), núi ông B́nh, núi ông Nhạc (theo tên của Nguyễn Huệ và Nguyễn Nhạc), núi Phát Lương, Vườn cam Nguyễn Huệ…
<table class="wysiwyg_dashes" align="center"><tbody><tr class="wysiwyg_dashes_tr" valign="top"><td class="wysiwyg_dashes_td"> http://www.thanhnien.com.vn/Pictures20131/Nguyet-Minh-HN/bianthanhda3.jpg;pv6 5844f2bd3d8638a
Một đoạn thành bị đổ, đá nằm ngổn ngang</td></tr></tbody></table>Thâm u huyền bí
Đường đến thành Tà Kơn là một lối ṃn nhỏ, luồn lách trong những cánh rừng nguyên sinh (http://www.thanhnien.com.vn/pages/20120504/pha-rung-nguyen-sinh-lay-dat-san-xuat.aspx)thâm u, huyền bí. Có những đoạn bị cây rừng che kín phía trên khiến người ta có cảm giác như đang đi trong hang động nằm dưới đất sâu. Theo anh Đinh Khuất (con trai già làng Đinh Chương), đường đến Tà Kơn bây giờ cũng chính là con đường mà ngày xưa tổ tiên của người Ba Na vận chuyển đá, vật liệu… để xây thành. Vừa đi, anh Khuất vừa giới thiệu về những dấu tích mà tổ tiên ḿnh đă để lại.
<table class="wysiwyg_dashes" align="center"><tbody><tr class="wysiwyg_dashes_tr" valign="top"><td class="wysiwyg_dashes_td"> http://www.thanhnien.com.vn/Pictures20131/Nguyet-Minh-HN/bianthanhda2.jpg;pvd d9bdabf659e4f7f
Anh Đinh Khuất, người dẫn đường đến thành Tà Kơn</td></tr></tbody></table>
Khi người Ba Na xây thành Tà Kơn, họ không được phép đi bộ đến nơi làm việc mà phải đu ḿnh theo một cái dây dài và cao đến hàng trăm mét, từ núi Kon Hray băng qua suối Trú để đến Văn Len. Đây chính là nơi nghỉ chân, chuẩn bị dụng cụ để bắt đầu ngày làm việc mới. Từ Văn Len nh́n xuống suối Trú sẽ thấy thác Dá Bda, nơi công chúa Bia Tơni thường tắm. “Mỗi khi Bia Tơni tắm, mặt trời trên đỉnh núi tỏa sáng, mặt nước dưới suối rực rỡ những sắc cầu vồng. Ngay thác nước có cây cau nhưng chỉ sinh đúng 1 buồng cau có h́nh dạng hệt như Bia Tơni xinh đẹp” - anh Khuất hào hứng kể lại.
Đi bộ trong rừng gần 2 giờ đồng hồ chúng tôi mới đến được thành Tà Kơn. Ấn tượng đầu tiên là bức tường thành cao gần 20 m, dài hàng trăm mét gồm những phiến đá to bằng mặt bàn, có h́nh lục lăng, h́nh trụ chữ nhật… xếp chồng lên nhau theo một hàng thẳng đứng. Gần tường thành có những tảng đá to riêng lẻ xếp chồng lên nhau như những cây cột khổng lồ. Có một đoạn thành bị sập, đá đổ xuống ngổn ngang trên mặt đất. Ngay đầu tường thành có một hang đá sâu thẳm, tối om. Theo lời anh Khuất th́ đó là con đường bí mật dẫn đến thung lũng dưới chân thành nơi có nhà ở của 2 vua Trum, Trăm.
Anh Đinh Khuất kể: “Khi đi xây thành Tà Kơn, người làng Kon Bḷ mang theo đao, rựa nhưng phải mài bằng đá do anh em Trum, Trăm đưa ra th́ mới sắc bén lạ thường, chặt đá như chặt củi. Một hôm, có người trong làng nghĩ đao, rựa của ḿnh có khả năng chặt đá mới đem chặt thử ḥn đá trước nhà nhưng cây rựa bị găy làm đôi. Người đời sau đến thành Tà Kơn t́m đá mài của 2 vua Trum, Trăm nhưng chẳng ai t́m được”.
TS Đinh Bá Ḥa, Giám đốc Bảo tàng B́nh Định, cho rằng Tà Kơn là sản phẩm của tự nhiên v́ con người không thể xây dựng một thành đá hùng vĩ như thế. “Bảo tàng B́nh Định và các cơ quan chức năng đang phối hợp lập hồ sơ đề nghị công nhận Tà Kơn là di tích cấp huyện. Chúng ta phải đánh thức Tà Kơn cho mọi người biết đến chứ không thể để một di tích đẹp như thế ngủ măi trong rừng sâu” - TS Đinh Bá Ḥa nói.
Hoàng Trọng
Thanhnien