Hanna
03-06-2013, 09:44
Nước Tàu trong hơn 30 năm cải cách kinh tế, mặt phải và mặt trái của nó? Có phải ông Đặng tiểu B́nh là tác giả cải cách này không? Ông là một nhà cải cách như nhiều người nghĩ hay ngược lại?
Mục đích của bài này như phụ đề đă nói rơ: điểm chính là nói lên ưu và khuyêt điểm của cải cách kinh tế Tàu; thêm vào đó, tôi muốn nói một vài ngộ nhận về Đặng tiểu B́nh.
Không ai chối căi rằng trong hơn 30 năm cải cách kinh tế, nước Tàu đă có những bước tiến bộ lớn trong lănh vực này:
Tổng sản lượng quốc gia (PIB) là 7 318,5 tỷ $, đứng thứ nh́ sau Hoa kỳ là 15 094 tỷ, trên Nhật là 5 867,2tỷ (Theo Alternatives Economiques – Les Chiffres 2 013).
Tuy nhiên sản lượng tính theo đầu người hàng năm th́ nước Tàu vẫn c̣n là một nước chậm tiến với 8 465,8 $, trong khi đó Hoa kỳ là 40 440,2 $; nước Nhật là 34 293,7 $; nước Pháp là 34 993,4 $. Tuổi thọ trung b́nh của Tàu là 73,3 tuổi, của Hoa kỳ là 78,25, của Nhật là 82,9, của Nam Hàn là 80,8, của Pháp là 81,4. Ngân sách về giáo dục, hàng năm so với tổng sản lượng quốc gia, th́ Tàu không dám công bố, trong khi đó th́ Hoa kỳ là 5,4%, Nhật là 3,4%, Nam Hàn là 5%, Pháp là 5,9%.
Tỷ lệ những người truy cập Internet: Nuớc Tàu: 38,4 %, Việt Nam: 35,5 %, Nam Hàn: 81,5 %, Nhật: 78,7 %, Hoa Kỳ: 78,2 %, Đức: 83,4 %, Pháp: 76,8 %.
Với cải cách kinh tế, nước Tàu đă vượt qua nạn đói mà dân chúng phải đối mặt hàng nhiều thế kỷ trước đó.
Sự phát triển kinh tế này có được là nhờ một số yếu tố sau:
1) Chính sách cải cách kinh tế; 2) Chính sách ḱm lương người thợ để giá nhân công rẻ nhằm thu hút vốn đầu tư ngoại quốc; 3) Chính sách ḱm giá đồng nhân dân tệ rẻ hơn đồng đô la trên giá thị trường để dễ xuất cảng; 4) Hi sinh nông thôn cho thành thị, chỉ chú trọng vào phát triển thành thị và những miền ven bờ biển; 5) Hi sinh môi sinh, môi trường cho sự phát triển, đưa đến t́nh trạng ô nhiễm môi trường, như chúng ta thấy hiện nay, thành phố Bắc kinh bị ô nhiễm, với một đám sương mù, chính quyền khuyên dân không nên ra ngoài ; 6) Chính sách hạn chế sinh đẻ.
Không ai phủ nhận rằng chính những chánh sách này đă làm phát triển nước Tau về mặt kinh tế, nhưng đồng thời nó cũng mang lại những hậu quả tai hại không nhỏ:
Vấn đề ḱm hăm lương người thợ đưa đến t́nh trạng người thợ Tàu bị bóc lột đến xương tủy, mặc dầu đảng Cộng sản Tàu lúc nào cũng rêu rao là đảng của người thợ.
Chú trọng phát triển thành thị và những vùng ven biển đi đến t́nh trạng bỏ rơi nông thôn. Từ lúc cải cách kinh tế, mở cửa thông thương với nước ngoài, con số người dân bỏ nông thôn lên thành thị lên đến cả 250 triệu người. Họ là thành phần bị bóc lột dă man nhất, nhiều cơ quan quốc tế đă tố cáo, mặc dù làm việc 12 tiếng trong ngày nhưng họ chỉ nhận được khoảng 5 đô la / ngày; chưa kể hàng trăm triệu người vẫn sống trong t́nh trạng thu nhập khoảng 1 đô la / ngày.
Vấn đề khuyến khích dân làm giàu bằng bất cứ giá nào, “ Mèo trắng hay mèo đen không quan trọng. Quan trọng là mèo bắt chuột “,đă đưa đến t́nh trạng dân làm giàu bằng bất cứ giá nào, không c̣n một tư ǵ là đạo đức, nhân nghĩa.
Vấn đề chính sách một con đưa đến vấn nạn về quân b́nh dân số, đồng thời đưa đến vấn nạn về giáo dục gia đ́nh. Dân càng này càng trở nên già nua. Các cậu ấm hay cô nương con một được nuông chiều, ngày càng trở nên hư đốn, giáo dục gia đ́nh không ổn, khi ra ngoài xă hội th́ những gương xấu, tham nhũng, hối lộ, mọi người tối mắt v́ vật chất, v́ tiền, đưa đến băng hoại xă hội suy đồi đạo đức.
“Như hàng trăm ngàn người khác, cô Trần cũng mất hết niềm tin khi sống ở đất nước ḿnh ( tức nước Tàu – Lời tác giả bài này), môi trường ngày càng kinh khủng, tham nhũng ngày càng lộng hành và người dân thấp cổ bé họng ngày càng bị đẩy xuống tận cùng hố đen xă hội.” (Theo báo Ánh Dương – trên Internet – ngày 27/02/2013).
Vấn đề chuyển quyền qua h́nh thức “Đại gia “ chỉ có giá trị khi Đặng tiểu B́nh c̣n sống. Nhưng từ ngày ông chết đi đă không c̣n hiệu lực nữa. Nó sụp đổ với hiện tượng Bạc hi Lai.
Nhưng vấn đề chính của nước Tàu không phải chỉ có với thời đại cải cách kinh tế, mà đă có từ lâu, đó là vấn đề cải cách chính trị, từ bỏ mô h́nh tổ chức xă hội cộng sản độc tài, một h́nh thức quân chủ phong kiến trá h́nh, sang h́nh thức dân chủ, tự do và kinh tế thị trường.
Đặng tiểu B́nh chết vào năm 1997, nhưng cho tới giờ này ảnh hưởng của ông, của gia đ́nh, chân tay, bộ hạ của ông vẫn c̣n rất quan trọng đối với sứ Tàu. Không những thế, ảnh hưởng của ông trước đó, ngay vào thời Mao, khi đảng Cộng sản Tàu thành lập, vào năm 1921, nhất là từ lúc Mao lên làm Tổng bí thư năm 1934, ông cũng đă là người quan trọng bên cạnh Mao, thi hành tất cả những cuộc đàn áp, ngoại trừ Cách mạng Hồng vệ binh.
V́ vậy, quan sát lịch sử Tàu cận đại chúng ta không thể quên ảnh hưởng của họ Đặng.
I ) Nước Tàu trong hơn 30 năm cải cách kinh tế
Ở đây, tôi dùng cụm chữ ”hơn 30 năm”, v́ tôi muốn nêu rơ là : Cải cách kinh tế của nước Tàu bắt đầu vào lúc nào? Bắt đầu vào lúc Mao chết, cuối năm 1976, rồi cuộc đảo chính hất nhóm 4 người do bà Giang Thanh, vợ của Mao cầm đầu; rồi Đặng tỉểu B́nh trở lại chính quyền? Hay bắt đầu xa hơn nữa. Đó là bắt đầu từ đầu những năm 60, sau khi thất bại của « Kế hoặch 5 năm, Bước tiến nhảy vọt «, vào năm 1958, chủ trương bởi Mao. Sau vụ thất bại này, Mao gần như bị loại khỏi chính quyền. Nhóm bộ ba Lưu thiếu Kỳ, Đặng tiểu B́nh và Chu ân Lai thực tế nắm quyền nước Tàu. Cuộc Cách mạng Hồng Vệ B́nh, mà nhiều nhà báo và trí thức tây phương mơ ước và thêu dệt, trên thực tế chỉ là một cuộc tranh giành quyền hành của nước Tàu, một truyền thống có từ bao nhiêu ngàn năm. Một nhà tư tưởng có nói: « Lịch sử nước Tàu chúng ta có thể giản dị hóa qua câu nói : Đó là lịch sử của những vụ tranh quyền, cướp đất, xâm chiếm thiên hạ.”
I I ) Phải chăng Đặng tiểu B́nh là tác giả của chính sách cải cách kinh tế của nước Tàu ? Con người của họ Đặng?
Thực ra th́ những cải cách, không phải do chính Đặng tiểu B́nh quyết định.
Nếu chúng ta nói về những cải cách như quyết định băi bỏ hợp tác xă, khoán đất cho dân để dân cày cấy, rồi chính phủ đứng ra mua nông sản của dân, sau vụ thất bại ”Bước tiến nhảy vọt” của Mao vào năm 1958. Những quyết định này do nhóm Lưu thiếu Kỳ, Chu ân lai và Trần Vân quyết định.
Ngay cả sau khi Mao chết vào tháng 9 năm 1976, th́ vào tháng 12/1978, một Hội nghị toàn bộ Trung Ương đảng cộng sản tàu đă họp và lấy quyết định cải cách nước Tàu, khởi đầu cho những cải cách kế tiếp sau này. Lúc này họ Đặng chưa được hoàn toàn phục quyền và Hoa quốc Phong vẫn là nhân vật thứ nhất của Đảng của Nhà nước và quân đội. Hoa quốc Phong chỉ hoàn toàn mất quyền vào năm 1981, lúc này họ Đặng mới có thực quyền.
Để hiểu nước Tàu, dân tộc và lịch sử Tàu, có rất nhiều điều cần biết, nhưng ở đây theo thiển ư của tôi, có ba điều căn bản không thể bỏ qua:
- Nước Tàu có một truyền thống quân chủ độc tài, ác ôn quá lâu dài.
- Từ đó tinh thần quốc gia cực đoan rất mạnh, tự cho ḿnh là trung tâm của vũ trụ, những dân tộc khác chỉ là man di, mọi rợ.
- Cộng thêm tinh thần gia tộc đă ăn sâu vào máu của mỗi người Tàu, nhất là giới lănh đạo, ở thời nào cũng vậy, ngay cả thời cộng sản.
- Tinh thần thù dai và trả thù bằng bất cứ giá nào
Thật vậy, nếu chúng ta cho rằng lịch sử nhân loại đă trải qua những thời văn minh: văn minh trẩy hái, con người sống trong hang đá, hái trái cây và săn bắn ở quanh hang để sống ; một khi cây quả, súc vật trở nên khăn hiếm, th́ con người phải đi xa để t́m kiếm, đó là thời kỳ văn minh du mục. Dù đi xa để t́m kiếm, nhưng cây quả xúc vật cũng trở nên khan hiếm, con người bắt buộc phải nuôi súc vật, trồng trọt để có thức ăn. Con người bước sang nền văn minh định cư nông nhiệp. Với nền văn minh này, con người có thể thỏa măn được những nhu cầu thiết yếu như miếng cơm, manh áo, nhà ở. Một khi những nhu cầu thiết yếu được thích ứng, con người nghĩ sang thỏa măn những nhu cầu xa xỉ, như khi tôi có lúa ḿ để ăn, nhưng tôi thích lúa mạch, th́ tôi trao đổi vơi người có lúa mạch. Khi tôi có vải để mặc, nhưng tôi thích lụa, th́ tôi trao đổi vơi người dệt lụa. Con đường tơ lụa và con đường gia vị xuất hiện là v́ vậy. Đó là nền văn minh thương mại. Ngày hôm nay con người c̣n tiến xa hơn ; đó là văn minh điện toán, v́ ngày xưa con người phải đi xa để trao đổi ; nhưng ngày hôm nay con người chỉ cần ngồi một chỗ cũng có thể trao đổi nhờ máy điện toán và mạng lưới internet.
Mô h́nh tổ chức nhân xă tương ứng với nền văn minh định cư nông nghiệp là chế độ độc tài quân chủ phong kiến. Mô h́nh nhân xă tương ứng với văn minh thương mại và điện toán, là dân chủ tự do và kinh tế thị trường, v́ trao đổi là phải có đối thoại, đa phương.
Hai nước có nền văn minh nông nghiệp sớm và to lớn nhất thế giới, với mô h́nh tổ chức nhân xă tương ứng là chế độ quân chủ độc tài, đó là Ai cập và Tàu.
Nước Ai cập đă dồn nỗ lực vào việc xây dựng thế giới bên kia. Bao nhiêu sức lực của dân, tài nguyên, tài sản quốc gia đă đem đi xây kim tự tháp.
Nước Tàu, thực tế hơn, nghĩ nhiều về hiện tại. Nhưng sức lực, công sức của dân nhằm vào việc củng cố chế độ quân chủ, biến chế độ này thành độc tài, tập trung, ác ôn, côn đồ, với những hành động sau đó đi ngược lại dân, phản lại con người, như hiện tượng thiến con người làm thành hoạn quan với cả một đội ngũ có thể tới cả ngàn người để phục vụ ông vua, hiện tượng bắt cung tần mỹ nữ cũng có thể lên tới cả ngàn người hay tục bó chân người phụ nữ.
Có nhiều chế độ quân chủ phong kiến, nhưng không chế độ nào có hiện tượng phản con người, phản dân như thế. Hơn thế nữa chế độ quân phủ phong kiến tại Tàu bắt đầu rất sớm và có thể nói c̣n kéo dài cho tới ngày hôm nay với chế độ cộng sản. V́ chế độ cộng sản cũng chỉ là mặt trái của chế độ quân chủ phong kiến, như một nhà nghiên cứu về thể chế chính trị cho rằng chế độ phát xít là mặt phải, c̣n chế độ cộng sản là mặt trái. Tuy nhiên chế độ quân chủ c̣n có danh dự, thể diện, phần đông giới lănh đạo quân chủ liêm khiết khác hẵn với giới lănh đạo cộng sản, không những sống theo triết lư duy vật hạ cấp, cho rằng tiền bạc, vật chất là trên hết, làm bất cứ điều ǵ để có tiền, không c̣n một chút đạo đức tối thiểu, mà c̣n độc tài, ác ôn gấp cả trăm lần. Điều này rất chính xác.
Dân tộc Tàu là một dân tộc lớn, có một nền văn minh và lịch sử lâu đời, có những đóng góp to lớn cho nhân loại với những phát minh sáng kiến sớm như địa bàn, thuốc súng, máy in, tơ lụa. Chế độ quân chủ độc tài phong kiến là một bước tiến của nhân loại, nó giúp làm nên kim tự tháp, xây vạn lư trường thành, những lâu đài, nhưng rồi nó kéo dài quá lâu, trở thành bước cản, tiêu hủy những ư chí tiến thủ của con người. Người ta cứ loay hoay t́m kiếm lư do tụt hậu của văn minh đông phương so với văn minh tây phương, nhưng nhiều khi người ta quên một trong những lư do chính đă đưa đến sự tiến bộ vượt bực của các nước tây phương, đó là chế độ dân chủ tôn trọng tự do cá nhân, nhân quyền.
Không cần t́m hiểu đâu xa, chúng ta cứ lấy thí dụ một số nước Ả rập với chế độ quân chủ c̣n lại như Arabie Sahoudite và ngay cả nước Tàu, tinh thần trọng nam khinh nữ, không cho người phụ nữ đi học, ra đời làm việc, quả là một sự pha phí tài cán, nhân lực của quốc gia, dân tộc. Tây phương về sau này tiến bộ hơn đông phương bắt đầu từ thế kỷ thứ 17, 18 cho tới ngày hôm nay là vậy.
Triều đ́nh quân chủ, độc tài phong kiến lâu ngày trở thành nơi tập trung những hành động nịnh bợ, dối trá, lừa đảo, âm mưu sát hại lẫn nhau, nhất là vào thời kỳ chế độ xuống dốc, ông vua bất tài, bất lực, chỉ nghĩ đến quyền hành cá nhân, ham mê tửu sắc.
Người ta chỉ cần coi một số phim lịch sử Tàu, tất nhiên không tiêu biểu hoàn toàn, nhưng nó cũng nói lên một phần nào sự thật. Tại triều đ́nh, quần thần, hay cả những người trong gia đ́nh vua : anh em, chú bác, lúc nào miệng cũng tung hô: « Thánh thượng vạn tuế «; nhưng trong bụng lại t́m cách âm mưu giết vua. Quả là sự giả dối. Không riêng ǵ triều đ́nh, mà hàng ngũ hoàng hậu, cung tần mỹ nữ của vua cũng vậy, luôn âm mưu sát hại lẫn nhau, làm thế nào để được vua sủng ái, lên hàng hoàng hậu, quí phi. Tập đoàn hoạn quan cũng không thua ǵ : cả một thế giới dối trá, lừa đảo, sát hại lẫn nhau. Nhà văn Lỗ Tấn ( 1881-1936 ) đă mượn lời nhân vật chính trong tác phẩm Nhật kư người điên để nói lên mặt thật của lịch sử Tầu đằng sau b́nh phong nhân nghĩa, đạo đức, chỉ toàn là cảnh người ăn thịt người « Lịch sử không đề niên đại, có điều trang nào cũng có mấy chữ “nhân nghĩa đạo đức” viết lung tung tí mẹt. Trằn trọc không sao ngủ được, đành cầm đọc kỹ măi đến khuya mới thấy từ đầu chí cuối, ở giữa các hàng, là ba chữ ăn thịt người ».
Nh́n vào những chế độ cộng sản, ngay từ thời Lénine, đă trở thành một triều đ́nh phong kiến, luôn t́m cách sát hại lẫn nhau. Vợ Lénine tố cáo Staline giết chồng minh. Con Staline tố cáo Khrouschev, Béria giết bố minh.
Ở Tàu, Mao giết Lưu thiếu kỳ, Lâm Bưu t́m cách đảo chính ám hại Mao.
Triều đ́nh cộng sản, quân chủ, độc tài, phong kiến tại Tàu chúng ta chỉ nh́n qua 2 thời đại của Mao trạch Đông và của Đặng tiểu B́nh th́ rơ, v́ tinh thần này sau trở thành tinh thần gia tộc, chỉ tin những người chung quanh và thân thiết gia đ́nh. Mao th́ truyền lệnh qua mấy người y tá luôn ở cạnh ḿnh. Đặng th́ truyền lệnh qua người con gái.
Mấy năm trước đây, một số trí thức tây phương và đặc biệt là trí thức cộng sản, đă hết lời ca tụng «Phương pháp chuyển quyền qua h́nh thức đại gia tộc «, «phát minh» ra bởi Đặng tiểu B́nh, cho rằng đây là phương pháp chuyển quyền, từ thế hệ này qua thế hệ khác hay nhất. Nhưng người ta bật ngửa, khi biết vụ Bạc hi Lai, con của Bạc nhất Ba, một trong 8 đại gia thời họ Đặng.
Lịch sử phong kiến, âm mưu sát hại lẫn nhau lại diễn ra với Bạch Hi Lai.
Người ta ví Mao trạch Đông như một ông hoàng đế đỏ ( emperuer rouge) không phải là không có lư, cũng như nói nước Tàu hiện nay bị cai trị bởi những đại gia của những hoàng tử đỏ cũng không phải là sai.
Đầu óc độc tài phong kiến, đại gia, đại Hán, tự chủ trung tâm, cho rằng nước Tàu là trung tâm, là cái rốn của vũ trụ, những dân tộc khác chung quanh chỉ là man ri, mọi rợ, ư nghĩ này vẫn c̣n sâu nặng trong đầu óc người Tàu, nhất là giới lănh đạo, dù là quốc gia hay cộng sản.
Ở đây tôi xin dẫn chứng một vài trường hợp cụ thể của giới lănh đạo nước Tàu cận đại như Tôn dật Tiên, Tưởng giới Thạch, Mao trạch Đông và đặc biệt là Đặng tiểu B́nh, chủ đề của bài này.
Tôn dật Tiên là tác giả chính của cuộc Cách mạng Tân hợi 1911, trong thời gian hoạt độc cách mạng, ông đă nhiều lần sang trú ẩn ở Việt Nam, cũng như được nhiều người Việt cũng có tư tưởng cách mạng giúp đỡ. Chính ông đă đưa tên Phạm hồng Thái vào danh sách những người Tàu có công với cách mạng Tân hợi và được thờ tại Hoàng hoa cương. Tuy nhiên ông cũng không thể bỏ đầu óc đại hán, vẫn cho nước Tàu là trung tâm. Có một buổi mạn đàm với Khuyển dưỡng Nghị, một chính khách của Nhật, ông đă đánh giá người Việt nam có căn tính nộ lệ và bị họ Khuyển trả lời lại là mặc dầu như vậy nhưng đă nhiều lần dân tộc này đánh bại Tàu.
Mục đích của bài này như phụ đề đă nói rơ: điểm chính là nói lên ưu và khuyêt điểm của cải cách kinh tế Tàu; thêm vào đó, tôi muốn nói một vài ngộ nhận về Đặng tiểu B́nh.
Không ai chối căi rằng trong hơn 30 năm cải cách kinh tế, nước Tàu đă có những bước tiến bộ lớn trong lănh vực này:
Tổng sản lượng quốc gia (PIB) là 7 318,5 tỷ $, đứng thứ nh́ sau Hoa kỳ là 15 094 tỷ, trên Nhật là 5 867,2tỷ (Theo Alternatives Economiques – Les Chiffres 2 013).
Tuy nhiên sản lượng tính theo đầu người hàng năm th́ nước Tàu vẫn c̣n là một nước chậm tiến với 8 465,8 $, trong khi đó Hoa kỳ là 40 440,2 $; nước Nhật là 34 293,7 $; nước Pháp là 34 993,4 $. Tuổi thọ trung b́nh của Tàu là 73,3 tuổi, của Hoa kỳ là 78,25, của Nhật là 82,9, của Nam Hàn là 80,8, của Pháp là 81,4. Ngân sách về giáo dục, hàng năm so với tổng sản lượng quốc gia, th́ Tàu không dám công bố, trong khi đó th́ Hoa kỳ là 5,4%, Nhật là 3,4%, Nam Hàn là 5%, Pháp là 5,9%.
Tỷ lệ những người truy cập Internet: Nuớc Tàu: 38,4 %, Việt Nam: 35,5 %, Nam Hàn: 81,5 %, Nhật: 78,7 %, Hoa Kỳ: 78,2 %, Đức: 83,4 %, Pháp: 76,8 %.
Với cải cách kinh tế, nước Tàu đă vượt qua nạn đói mà dân chúng phải đối mặt hàng nhiều thế kỷ trước đó.
Sự phát triển kinh tế này có được là nhờ một số yếu tố sau:
1) Chính sách cải cách kinh tế; 2) Chính sách ḱm lương người thợ để giá nhân công rẻ nhằm thu hút vốn đầu tư ngoại quốc; 3) Chính sách ḱm giá đồng nhân dân tệ rẻ hơn đồng đô la trên giá thị trường để dễ xuất cảng; 4) Hi sinh nông thôn cho thành thị, chỉ chú trọng vào phát triển thành thị và những miền ven bờ biển; 5) Hi sinh môi sinh, môi trường cho sự phát triển, đưa đến t́nh trạng ô nhiễm môi trường, như chúng ta thấy hiện nay, thành phố Bắc kinh bị ô nhiễm, với một đám sương mù, chính quyền khuyên dân không nên ra ngoài ; 6) Chính sách hạn chế sinh đẻ.
Không ai phủ nhận rằng chính những chánh sách này đă làm phát triển nước Tau về mặt kinh tế, nhưng đồng thời nó cũng mang lại những hậu quả tai hại không nhỏ:
Vấn đề ḱm hăm lương người thợ đưa đến t́nh trạng người thợ Tàu bị bóc lột đến xương tủy, mặc dầu đảng Cộng sản Tàu lúc nào cũng rêu rao là đảng của người thợ.
Chú trọng phát triển thành thị và những vùng ven biển đi đến t́nh trạng bỏ rơi nông thôn. Từ lúc cải cách kinh tế, mở cửa thông thương với nước ngoài, con số người dân bỏ nông thôn lên thành thị lên đến cả 250 triệu người. Họ là thành phần bị bóc lột dă man nhất, nhiều cơ quan quốc tế đă tố cáo, mặc dù làm việc 12 tiếng trong ngày nhưng họ chỉ nhận được khoảng 5 đô la / ngày; chưa kể hàng trăm triệu người vẫn sống trong t́nh trạng thu nhập khoảng 1 đô la / ngày.
Vấn đề khuyến khích dân làm giàu bằng bất cứ giá nào, “ Mèo trắng hay mèo đen không quan trọng. Quan trọng là mèo bắt chuột “,đă đưa đến t́nh trạng dân làm giàu bằng bất cứ giá nào, không c̣n một tư ǵ là đạo đức, nhân nghĩa.
Vấn đề chính sách một con đưa đến vấn nạn về quân b́nh dân số, đồng thời đưa đến vấn nạn về giáo dục gia đ́nh. Dân càng này càng trở nên già nua. Các cậu ấm hay cô nương con một được nuông chiều, ngày càng trở nên hư đốn, giáo dục gia đ́nh không ổn, khi ra ngoài xă hội th́ những gương xấu, tham nhũng, hối lộ, mọi người tối mắt v́ vật chất, v́ tiền, đưa đến băng hoại xă hội suy đồi đạo đức.
“Như hàng trăm ngàn người khác, cô Trần cũng mất hết niềm tin khi sống ở đất nước ḿnh ( tức nước Tàu – Lời tác giả bài này), môi trường ngày càng kinh khủng, tham nhũng ngày càng lộng hành và người dân thấp cổ bé họng ngày càng bị đẩy xuống tận cùng hố đen xă hội.” (Theo báo Ánh Dương – trên Internet – ngày 27/02/2013).
Vấn đề chuyển quyền qua h́nh thức “Đại gia “ chỉ có giá trị khi Đặng tiểu B́nh c̣n sống. Nhưng từ ngày ông chết đi đă không c̣n hiệu lực nữa. Nó sụp đổ với hiện tượng Bạc hi Lai.
Nhưng vấn đề chính của nước Tàu không phải chỉ có với thời đại cải cách kinh tế, mà đă có từ lâu, đó là vấn đề cải cách chính trị, từ bỏ mô h́nh tổ chức xă hội cộng sản độc tài, một h́nh thức quân chủ phong kiến trá h́nh, sang h́nh thức dân chủ, tự do và kinh tế thị trường.
Đặng tiểu B́nh chết vào năm 1997, nhưng cho tới giờ này ảnh hưởng của ông, của gia đ́nh, chân tay, bộ hạ của ông vẫn c̣n rất quan trọng đối với sứ Tàu. Không những thế, ảnh hưởng của ông trước đó, ngay vào thời Mao, khi đảng Cộng sản Tàu thành lập, vào năm 1921, nhất là từ lúc Mao lên làm Tổng bí thư năm 1934, ông cũng đă là người quan trọng bên cạnh Mao, thi hành tất cả những cuộc đàn áp, ngoại trừ Cách mạng Hồng vệ binh.
V́ vậy, quan sát lịch sử Tàu cận đại chúng ta không thể quên ảnh hưởng của họ Đặng.
I ) Nước Tàu trong hơn 30 năm cải cách kinh tế
Ở đây, tôi dùng cụm chữ ”hơn 30 năm”, v́ tôi muốn nêu rơ là : Cải cách kinh tế của nước Tàu bắt đầu vào lúc nào? Bắt đầu vào lúc Mao chết, cuối năm 1976, rồi cuộc đảo chính hất nhóm 4 người do bà Giang Thanh, vợ của Mao cầm đầu; rồi Đặng tỉểu B́nh trở lại chính quyền? Hay bắt đầu xa hơn nữa. Đó là bắt đầu từ đầu những năm 60, sau khi thất bại của « Kế hoặch 5 năm, Bước tiến nhảy vọt «, vào năm 1958, chủ trương bởi Mao. Sau vụ thất bại này, Mao gần như bị loại khỏi chính quyền. Nhóm bộ ba Lưu thiếu Kỳ, Đặng tiểu B́nh và Chu ân Lai thực tế nắm quyền nước Tàu. Cuộc Cách mạng Hồng Vệ B́nh, mà nhiều nhà báo và trí thức tây phương mơ ước và thêu dệt, trên thực tế chỉ là một cuộc tranh giành quyền hành của nước Tàu, một truyền thống có từ bao nhiêu ngàn năm. Một nhà tư tưởng có nói: « Lịch sử nước Tàu chúng ta có thể giản dị hóa qua câu nói : Đó là lịch sử của những vụ tranh quyền, cướp đất, xâm chiếm thiên hạ.”
I I ) Phải chăng Đặng tiểu B́nh là tác giả của chính sách cải cách kinh tế của nước Tàu ? Con người của họ Đặng?
Thực ra th́ những cải cách, không phải do chính Đặng tiểu B́nh quyết định.
Nếu chúng ta nói về những cải cách như quyết định băi bỏ hợp tác xă, khoán đất cho dân để dân cày cấy, rồi chính phủ đứng ra mua nông sản của dân, sau vụ thất bại ”Bước tiến nhảy vọt” của Mao vào năm 1958. Những quyết định này do nhóm Lưu thiếu Kỳ, Chu ân lai và Trần Vân quyết định.
Ngay cả sau khi Mao chết vào tháng 9 năm 1976, th́ vào tháng 12/1978, một Hội nghị toàn bộ Trung Ương đảng cộng sản tàu đă họp và lấy quyết định cải cách nước Tàu, khởi đầu cho những cải cách kế tiếp sau này. Lúc này họ Đặng chưa được hoàn toàn phục quyền và Hoa quốc Phong vẫn là nhân vật thứ nhất của Đảng của Nhà nước và quân đội. Hoa quốc Phong chỉ hoàn toàn mất quyền vào năm 1981, lúc này họ Đặng mới có thực quyền.
Để hiểu nước Tàu, dân tộc và lịch sử Tàu, có rất nhiều điều cần biết, nhưng ở đây theo thiển ư của tôi, có ba điều căn bản không thể bỏ qua:
- Nước Tàu có một truyền thống quân chủ độc tài, ác ôn quá lâu dài.
- Từ đó tinh thần quốc gia cực đoan rất mạnh, tự cho ḿnh là trung tâm của vũ trụ, những dân tộc khác chỉ là man di, mọi rợ.
- Cộng thêm tinh thần gia tộc đă ăn sâu vào máu của mỗi người Tàu, nhất là giới lănh đạo, ở thời nào cũng vậy, ngay cả thời cộng sản.
- Tinh thần thù dai và trả thù bằng bất cứ giá nào
Thật vậy, nếu chúng ta cho rằng lịch sử nhân loại đă trải qua những thời văn minh: văn minh trẩy hái, con người sống trong hang đá, hái trái cây và săn bắn ở quanh hang để sống ; một khi cây quả, súc vật trở nên khăn hiếm, th́ con người phải đi xa để t́m kiếm, đó là thời kỳ văn minh du mục. Dù đi xa để t́m kiếm, nhưng cây quả xúc vật cũng trở nên khan hiếm, con người bắt buộc phải nuôi súc vật, trồng trọt để có thức ăn. Con người bước sang nền văn minh định cư nông nhiệp. Với nền văn minh này, con người có thể thỏa măn được những nhu cầu thiết yếu như miếng cơm, manh áo, nhà ở. Một khi những nhu cầu thiết yếu được thích ứng, con người nghĩ sang thỏa măn những nhu cầu xa xỉ, như khi tôi có lúa ḿ để ăn, nhưng tôi thích lúa mạch, th́ tôi trao đổi vơi người có lúa mạch. Khi tôi có vải để mặc, nhưng tôi thích lụa, th́ tôi trao đổi vơi người dệt lụa. Con đường tơ lụa và con đường gia vị xuất hiện là v́ vậy. Đó là nền văn minh thương mại. Ngày hôm nay con người c̣n tiến xa hơn ; đó là văn minh điện toán, v́ ngày xưa con người phải đi xa để trao đổi ; nhưng ngày hôm nay con người chỉ cần ngồi một chỗ cũng có thể trao đổi nhờ máy điện toán và mạng lưới internet.
Mô h́nh tổ chức nhân xă tương ứng với nền văn minh định cư nông nghiệp là chế độ độc tài quân chủ phong kiến. Mô h́nh nhân xă tương ứng với văn minh thương mại và điện toán, là dân chủ tự do và kinh tế thị trường, v́ trao đổi là phải có đối thoại, đa phương.
Hai nước có nền văn minh nông nghiệp sớm và to lớn nhất thế giới, với mô h́nh tổ chức nhân xă tương ứng là chế độ quân chủ độc tài, đó là Ai cập và Tàu.
Nước Ai cập đă dồn nỗ lực vào việc xây dựng thế giới bên kia. Bao nhiêu sức lực của dân, tài nguyên, tài sản quốc gia đă đem đi xây kim tự tháp.
Nước Tàu, thực tế hơn, nghĩ nhiều về hiện tại. Nhưng sức lực, công sức của dân nhằm vào việc củng cố chế độ quân chủ, biến chế độ này thành độc tài, tập trung, ác ôn, côn đồ, với những hành động sau đó đi ngược lại dân, phản lại con người, như hiện tượng thiến con người làm thành hoạn quan với cả một đội ngũ có thể tới cả ngàn người để phục vụ ông vua, hiện tượng bắt cung tần mỹ nữ cũng có thể lên tới cả ngàn người hay tục bó chân người phụ nữ.
Có nhiều chế độ quân chủ phong kiến, nhưng không chế độ nào có hiện tượng phản con người, phản dân như thế. Hơn thế nữa chế độ quân phủ phong kiến tại Tàu bắt đầu rất sớm và có thể nói c̣n kéo dài cho tới ngày hôm nay với chế độ cộng sản. V́ chế độ cộng sản cũng chỉ là mặt trái của chế độ quân chủ phong kiến, như một nhà nghiên cứu về thể chế chính trị cho rằng chế độ phát xít là mặt phải, c̣n chế độ cộng sản là mặt trái. Tuy nhiên chế độ quân chủ c̣n có danh dự, thể diện, phần đông giới lănh đạo quân chủ liêm khiết khác hẵn với giới lănh đạo cộng sản, không những sống theo triết lư duy vật hạ cấp, cho rằng tiền bạc, vật chất là trên hết, làm bất cứ điều ǵ để có tiền, không c̣n một chút đạo đức tối thiểu, mà c̣n độc tài, ác ôn gấp cả trăm lần. Điều này rất chính xác.
Dân tộc Tàu là một dân tộc lớn, có một nền văn minh và lịch sử lâu đời, có những đóng góp to lớn cho nhân loại với những phát minh sáng kiến sớm như địa bàn, thuốc súng, máy in, tơ lụa. Chế độ quân chủ độc tài phong kiến là một bước tiến của nhân loại, nó giúp làm nên kim tự tháp, xây vạn lư trường thành, những lâu đài, nhưng rồi nó kéo dài quá lâu, trở thành bước cản, tiêu hủy những ư chí tiến thủ của con người. Người ta cứ loay hoay t́m kiếm lư do tụt hậu của văn minh đông phương so với văn minh tây phương, nhưng nhiều khi người ta quên một trong những lư do chính đă đưa đến sự tiến bộ vượt bực của các nước tây phương, đó là chế độ dân chủ tôn trọng tự do cá nhân, nhân quyền.
Không cần t́m hiểu đâu xa, chúng ta cứ lấy thí dụ một số nước Ả rập với chế độ quân chủ c̣n lại như Arabie Sahoudite và ngay cả nước Tàu, tinh thần trọng nam khinh nữ, không cho người phụ nữ đi học, ra đời làm việc, quả là một sự pha phí tài cán, nhân lực của quốc gia, dân tộc. Tây phương về sau này tiến bộ hơn đông phương bắt đầu từ thế kỷ thứ 17, 18 cho tới ngày hôm nay là vậy.
Triều đ́nh quân chủ, độc tài phong kiến lâu ngày trở thành nơi tập trung những hành động nịnh bợ, dối trá, lừa đảo, âm mưu sát hại lẫn nhau, nhất là vào thời kỳ chế độ xuống dốc, ông vua bất tài, bất lực, chỉ nghĩ đến quyền hành cá nhân, ham mê tửu sắc.
Người ta chỉ cần coi một số phim lịch sử Tàu, tất nhiên không tiêu biểu hoàn toàn, nhưng nó cũng nói lên một phần nào sự thật. Tại triều đ́nh, quần thần, hay cả những người trong gia đ́nh vua : anh em, chú bác, lúc nào miệng cũng tung hô: « Thánh thượng vạn tuế «; nhưng trong bụng lại t́m cách âm mưu giết vua. Quả là sự giả dối. Không riêng ǵ triều đ́nh, mà hàng ngũ hoàng hậu, cung tần mỹ nữ của vua cũng vậy, luôn âm mưu sát hại lẫn nhau, làm thế nào để được vua sủng ái, lên hàng hoàng hậu, quí phi. Tập đoàn hoạn quan cũng không thua ǵ : cả một thế giới dối trá, lừa đảo, sát hại lẫn nhau. Nhà văn Lỗ Tấn ( 1881-1936 ) đă mượn lời nhân vật chính trong tác phẩm Nhật kư người điên để nói lên mặt thật của lịch sử Tầu đằng sau b́nh phong nhân nghĩa, đạo đức, chỉ toàn là cảnh người ăn thịt người « Lịch sử không đề niên đại, có điều trang nào cũng có mấy chữ “nhân nghĩa đạo đức” viết lung tung tí mẹt. Trằn trọc không sao ngủ được, đành cầm đọc kỹ măi đến khuya mới thấy từ đầu chí cuối, ở giữa các hàng, là ba chữ ăn thịt người ».
Nh́n vào những chế độ cộng sản, ngay từ thời Lénine, đă trở thành một triều đ́nh phong kiến, luôn t́m cách sát hại lẫn nhau. Vợ Lénine tố cáo Staline giết chồng minh. Con Staline tố cáo Khrouschev, Béria giết bố minh.
Ở Tàu, Mao giết Lưu thiếu kỳ, Lâm Bưu t́m cách đảo chính ám hại Mao.
Triều đ́nh cộng sản, quân chủ, độc tài, phong kiến tại Tàu chúng ta chỉ nh́n qua 2 thời đại của Mao trạch Đông và của Đặng tiểu B́nh th́ rơ, v́ tinh thần này sau trở thành tinh thần gia tộc, chỉ tin những người chung quanh và thân thiết gia đ́nh. Mao th́ truyền lệnh qua mấy người y tá luôn ở cạnh ḿnh. Đặng th́ truyền lệnh qua người con gái.
Mấy năm trước đây, một số trí thức tây phương và đặc biệt là trí thức cộng sản, đă hết lời ca tụng «Phương pháp chuyển quyền qua h́nh thức đại gia tộc «, «phát minh» ra bởi Đặng tiểu B́nh, cho rằng đây là phương pháp chuyển quyền, từ thế hệ này qua thế hệ khác hay nhất. Nhưng người ta bật ngửa, khi biết vụ Bạc hi Lai, con của Bạc nhất Ba, một trong 8 đại gia thời họ Đặng.
Lịch sử phong kiến, âm mưu sát hại lẫn nhau lại diễn ra với Bạch Hi Lai.
Người ta ví Mao trạch Đông như một ông hoàng đế đỏ ( emperuer rouge) không phải là không có lư, cũng như nói nước Tàu hiện nay bị cai trị bởi những đại gia của những hoàng tử đỏ cũng không phải là sai.
Đầu óc độc tài phong kiến, đại gia, đại Hán, tự chủ trung tâm, cho rằng nước Tàu là trung tâm, là cái rốn của vũ trụ, những dân tộc khác chung quanh chỉ là man ri, mọi rợ, ư nghĩ này vẫn c̣n sâu nặng trong đầu óc người Tàu, nhất là giới lănh đạo, dù là quốc gia hay cộng sản.
Ở đây tôi xin dẫn chứng một vài trường hợp cụ thể của giới lănh đạo nước Tàu cận đại như Tôn dật Tiên, Tưởng giới Thạch, Mao trạch Đông và đặc biệt là Đặng tiểu B́nh, chủ đề của bài này.
Tôn dật Tiên là tác giả chính của cuộc Cách mạng Tân hợi 1911, trong thời gian hoạt độc cách mạng, ông đă nhiều lần sang trú ẩn ở Việt Nam, cũng như được nhiều người Việt cũng có tư tưởng cách mạng giúp đỡ. Chính ông đă đưa tên Phạm hồng Thái vào danh sách những người Tàu có công với cách mạng Tân hợi và được thờ tại Hoàng hoa cương. Tuy nhiên ông cũng không thể bỏ đầu óc đại hán, vẫn cho nước Tàu là trung tâm. Có một buổi mạn đàm với Khuyển dưỡng Nghị, một chính khách của Nhật, ông đă đánh giá người Việt nam có căn tính nộ lệ và bị họ Khuyển trả lời lại là mặc dầu như vậy nhưng đă nhiều lần dân tộc này đánh bại Tàu.