Hanna
06-26-2013, 20:59
Phan Ba dịch
Tác giả là một người Trung Quốc. Dịch quyển sách này không có nghĩa là người dịch hoàn toàn đồng ư và ủng hộ những quan điểm được nêu ra ở trong đó. Người dịch chỉ muốn giới thiệu cho bạn đọc một góc nh́n khác về đất nước láng giềng của chúng ta mà thôi.
Chỉ trong ṿng ba mươi năm, người Trung Quốc đă làm được điều mà các dân tộc khác đă cần tới nhiều thế kỷ: biến đổi từ một nước đang phát triển hết sức nghèo nàn, kiệt quệ về kinh tế thành một quốc gia dẫn đầu về kinh tế. Qua đó, cuộc sống của người Trung Quốc đă thay đổi rất nhiều. Những thành phố tối tăm, buồn tẻ đă trở thành các đô thị to lớn, rực rỡ, được kết nối với nhau bởi một hệ thống đường cao tốc và đường sắt công nghệ cao. Nhiều người Trung Quốc ngày nay sử dụng máy bay một cách hết sức tự nhiên, cứ như họ bước lên chiếc xe buưt ở ngă tư đường kế đến. Hầu như không thể tin được, rằng trong những năm 1980, xe đạp vẫn c̣n thống trị h́nh ảnh đường phố và các loại lương thực quan trọng nhất vẫn c̣n bị chia theo khẩu phần.
Người ta đă quen với nhiều cái tột bực mà đất nước này luôn có để thông báo: vui mừng v́ từ hơn ba thập niên nay đă có một tỷ lệ tăng trưởng cao đáng ganh tỵ của tổng sản phẩm nội địa từ tám tới mười phần trăm, cái do mức phát triển thấp trong nước mà chắc sẽ c̣n tiếp tục thêm một vài năm nữa. Trong quư hai của năm 2010, Trung Quốc đă đẩy lùi láng giềng Nhật Bản trong bảng xếp hạng các nền kinh tế quốc dân từ hạng hai xuống hạng ba. Nếu như sự phát triển này cứ tiếp tục không thay đổi th́ chậm nhất là tới năm 2030 Trung Quốc sẽ vượt qua mặt Hoa kỳ đang dẫn đầu, số phận mà nước Đức đă trải qua năm 2009. Ngày nay, không phải người Đức là người xuất khẩu nhiều nhất trên thế giới mà là người Trung Quốc. Bên cạnh Hoa Kỳ, Trung Quốc vẫn c̣n là đất nước được ưa thích nhất cho các đầu tư trực tiếp từ nước ngoài. Đất nước này sở hữu số dự trữ ngoại tệ lớn nhất trên thế giới. Khi các quốc gia công nghiệp phương Tây v́ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu mà rơi vào trong t́nh trạng cứng đờ v́ sốc th́ Trung Quốc với một chương tŕnh hỗ trợ kinh tế khổng lồ đă có thể không những kích thích nền kinh tế của riêng ḿnh mà c̣n tiếp tục bảo đảm một thị trường tiêu thụ cho các quốc gia xuất khẩu như nước Đức.
Chính sách cải cách của các thập niên vừa qua là một câu chuyện thành công có một không hai, cái đă diễn ra với một tốc độ nhanh cho tới mức đối với nhiều người Trung Quốc, thế giới dường như đă đảo lộn rồi. Nhưng không phải là họ phải hết sức hài ḷng trước sự phát triển nghẹt thở này hay sao?
Thật sự là ngày nay những người đại diện về mặt chính trị cho đất nước này đă xuất hiện với một sự tự tin mạnh hơn. Đảng Cộng sản Trung Quốc, đảng mà với chính sách cải cách và mở cửa của nó đă tạo khả năng cho lần tăng trưởng này, nhận lấy thành công về phần ḿnh. Mặc dù vậy, họ đang đứng trước những thách thức khổng lồ mà kết cuộc của chúng vẫn c̣n hoàn toàn chưa biết được. Năm 1949, khi họ tiếp nhận quyền cai trị đất nước đă kiệt quệ về kinh tế và bị chiến tranh tàn phá, họ đă làm điều đó với sự ủng hộ rộng răi của người dân. Thế nhưng một chính sách sai lầm đă dẫn đến những thất bại thảm khốc. Sau cái chết của Mao Trạch Đông, Đặng Tiểu B́nh đă có thể lật ngược lại t́nh thế trong năm 1978 và nhờ vào chính sách có định hướng đến nền kinh tế và mở cửa của ḿnh mà đă khởi đầu cho lần trỗi dậy gây ấn tượng mạnh. Mặc dù vậy, Đảng vẫn bị mất tin tưởng rất nhiều. Ngay trong số đảng viên của họ vẫn có sự nghi ngại hết sức lớn, liệu họ có thể t́m ra giải pháp cho các vấn đề đang nóng bỏng hay không.
Trung Quốc là một đất nước của những mâu thuẫn, và chúng ngày càng xuất hiện một cách rơ nét hơn. Trong ṿng sáu thập niên vừa qua, chưa từng bao giờ có thảo luận về t́nh h́nh chính trị một cách trái ngược nhau và cởi mở đến như thế trong đất nước này. Trong khi tinh thần lạc quan khởi đầu vẫn c̣n tiếp tục đối với người này th́ những tiếng chuông báo động đă vang lên từ lâu cho những người khác.
Mới đây, chúng tôi đă ngồi dùng bữa trong một nhóm lớn và thảo luận về t́nh h́nh hiện tại trong đất nước. Ngoài chúng tôi là các tác giả ra th́ tất cả mười người ở bàn đều là đảng viên Đảng Cộng sản. Hai giờ liền, họ tường thuật về những câu chuyện xấu từ quá khứ mới đây và đă lâu hơn, chửa rủa và phê phán, cho tới khi cuối cùng chúng tôi nhận định rằng: “Các anh không hài ḷng với mọi thứ. Thế tức là Đảng Cộng sản đă chẳng có thành công ǵ đáng kể trong nhữnng năm vừa qua?” Câu chuyện sau đó bị khựng lại. Điều này th́ thật sự là đă nói quá rồi, một người trong nhóm đó nói. Tất nhiên là có đủ những điều mà người ta cũng có thể hài ḷng với nó. “Ví dụ như?”, chúng tôi hỏi. Một câu hỏi khó, như sau đó có thể nhận thấy được, v́ không phải ai cũng sực nhớ ra ngay được một cái ǵ đó. Chỉ sau khi suy nghĩ một chút, họ mới kể ra các tiến bộ về kỹ thuật, ví dụ như máy tính mà với chúng người ta có thể vào Internet ngay được và tải về thông tin từ khắp nơi trên thế giới. Thêm vào đó, các phương tiện giao thông và đường giao thông, đường cao tốc và đường sắt hiện đại đă tạo khả năng cho một tính di động hết sức mới mẻ và tiện lợi. Càng lúc họ càng nghĩ ra nhiều điểm tốt hơn, nhưng chúng không tuôn trào ra nhanh chóng như những điểm đáng để ta thán trước đó. Một t́nh cảnh đặc trưng như chúng tôi đă trải qua ở hầu hết các cuộc trao đổi của chúng tôi. Nó để cho nhận thấy rằng nhiều người Trung Quốc đang sống với những mâu thuẫn nào ở bên trong. Về một mặt, toàn bộ hoàn cảnh sống của họ đă được cải thiện, và ngày nay họ có nhiều khả năng đa dạng trong lập kế hoạch và tạo dựng cuộc sống, trong thông tin và di động, mặt khác, hiện thực hàng ngày đưa ra những câu hỏi cấp bách về công lư và bất công, ư nghĩa và sự thật.
Một viên chỉ huy quân đội cao cấp, được hỏi về t́nh h́nh trong nước và đă quen với những mệnh lệnh ngắn gọn, đă biết đưa ra một lời ngắn gọn để mô tả t́nh thế: ngoại viên nội phương!, ông nói to. “Ngoài tṛn trong vuông.” Nh́n từ bên ngoài, Trung Quốc có vẻ hài ḥa dưới chính phủ của nó. Nh́n từ bên trong, chẳng có ǵ hợp với nhau cả.
Những ǵ là động lực của con người ngày nay trong Trung Quốc, những ǵ khiến cho họ bất an, họ không hài ḷng với những ǵ, những ǵ khiến cho họ u buồn, và cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng: Họ hănh diện v́ điều ǵ? Chúng tôi muốn biết điều đó và v́ vậy mà đưa ra hai câu hỏi: Các anh chị hài ḷng với những ǵ? Không hài ḷng với những ǵ? Thường chúng tôi chính xác hóa các câu hỏi của chúng tôi và nói đến sự thiếu thốn về tự do, dân chủ và nhân quyền. Đó có phải là cái mà các anh chị thiếu hay không?
Người ta có thể tiến hành phỏng vấn trước máy ghi âm hay trước máy quay phim. Chúng tôi quyết định – bất cứ lúc nào có thể – kết hợp những cuộc phỏng vấn của chúng tôi với hoạt động được người Trung Quốc ưa thích: ăn uống thỏa thích. Nhờ hoàn cảnh này mà sau một vài ly rượu nhỏ lời nói đă tuôn trào ra và những người được hỏi bắt đầu một lần phê b́nh tổng thể có quy mô rộng lớn, cái mà chúng tôi không muốn ngắt lời. Qua đó, nhiều người luôn đề cập đến cùng những đề tài, điều dẫn đến việc nội dung được lặp lại trong các cuộc phỏng vấn. Xin hăy tha lỗi cho chúng tôi, khi chúng tôi không gạch bỏ những lần lặp lại này. Theo ư của chúng tôi, chúng tăng cường ấn tượng, rằng các vấn đề đó đang đè nặng lên tâm hồn của những người này cho tới đâu.
Thêm vào đó, chúng tôi bảo đảm tính nặc danh cho những người được hỏi. Một đảng viên già có nhiều tuổi đảng sau đó đă trở nên thích bàn chuyện và tự phát nói: “Tôi sẽ không bao giờ gia nhập Đảng Cộng sản của ngày hôm nay. Thời đó, với cuộc cách mạng năm 1949 của chúng tôi, chúng tôi đă đập tan xă hội giai cấp cũ, xóa bỏ sự khác biệt giữa nghèo và giàu, xua đuổi tham nhũng và măi dâm ra khỏi xă hội của chúng tôi. Nhưng bây giờ th́ những cái xấu xa cũ lại xuất hiện ở khắp mọi nơi, và đă có những giai cấp mới thành h́nh. Con cháu của các cán bộ Đảng đang nắm quyền mới chính là những người hưởng lợi cuộc tăng trường kinh tế hết sức lớn của chúng tôi. Họ tạo nên giới quư tộc giàu có mới. Những người giàu của ngày hôm nay c̣n giàu hơn cả những người thời trước rất nhiều, chỉ khác với ngày xưa là phần lớn họ đều mang tiền bạc của họ ra nước ngoài, v́ họ không tin vào sự phát triển của đất nước chúng tôi.”
Các câu chuyện thường gây sốc cho chúng tôi, các tác giả, khi t́nh trạng trong nước được mô tả trong những sắc màu tối tăm nhất, cho tới mức người ta có ấn tượng rằng Trung Quốc là một thùng thuốc súng. Nhưng điều đó có đúng không? Trung Quốc có thật sự là một thùng thuốc súng hay lời phê phán của những người đàm thoại với chúng tôi, thường rất phẫn nộ, là cường điệu? Không, chúng không phải là cường điệu. Nhiều bất công đă và vẫn đang tiếp tục diễn ra hàng ngày, có thể đọc được trên Internet, nhưng cũng có thể đọc được trên những tờ nhật báo Trung Quốc hay theo dơi trong các chương tŕnh phê b́nh của các đài truyền h́nh nhà nước và Hongkong. Và mặc dù vậy: mặc cho những lời ta thán có lư do đó, người ta đă làm được nhiều điều thật to lớn. Chưa từng bao giờ có được nhiều tự do cá nhân như vậy trong sáu mươi năm vừa qua. Cũng có cả những bước đi dài theo đường hướng xây dựng các thể chế nhà nước pháp quyền. Từ trải nghiệm cá nhân, chúng tôi có thể so sánh mức sống của ngày nay với mức sống trước năm 1949 và mức sống trong những năm 1970. Khi chúng tôi thuật lại cho giới trẻ của ngày nay, rằng cho tới đầu những năm 1980, gọi điện thoại thường là một vấn đề thường không thể giải quyết được, chúng tôi hay gặp phải một sự ngạc nhiên nghi ngại, nhưng không lâu. Giới trẻ ngày nay không để cho người ta đánh lừa ḿnh với những so sánh như vậy, và sự kiên nhẫn không thuộc vào trong những đức tính tốt của họ. Họ yêu cầu nhiều hơn nữa.
Tác giả là một người Trung Quốc. Dịch quyển sách này không có nghĩa là người dịch hoàn toàn đồng ư và ủng hộ những quan điểm được nêu ra ở trong đó. Người dịch chỉ muốn giới thiệu cho bạn đọc một góc nh́n khác về đất nước láng giềng của chúng ta mà thôi.
Chỉ trong ṿng ba mươi năm, người Trung Quốc đă làm được điều mà các dân tộc khác đă cần tới nhiều thế kỷ: biến đổi từ một nước đang phát triển hết sức nghèo nàn, kiệt quệ về kinh tế thành một quốc gia dẫn đầu về kinh tế. Qua đó, cuộc sống của người Trung Quốc đă thay đổi rất nhiều. Những thành phố tối tăm, buồn tẻ đă trở thành các đô thị to lớn, rực rỡ, được kết nối với nhau bởi một hệ thống đường cao tốc và đường sắt công nghệ cao. Nhiều người Trung Quốc ngày nay sử dụng máy bay một cách hết sức tự nhiên, cứ như họ bước lên chiếc xe buưt ở ngă tư đường kế đến. Hầu như không thể tin được, rằng trong những năm 1980, xe đạp vẫn c̣n thống trị h́nh ảnh đường phố và các loại lương thực quan trọng nhất vẫn c̣n bị chia theo khẩu phần.
Người ta đă quen với nhiều cái tột bực mà đất nước này luôn có để thông báo: vui mừng v́ từ hơn ba thập niên nay đă có một tỷ lệ tăng trưởng cao đáng ganh tỵ của tổng sản phẩm nội địa từ tám tới mười phần trăm, cái do mức phát triển thấp trong nước mà chắc sẽ c̣n tiếp tục thêm một vài năm nữa. Trong quư hai của năm 2010, Trung Quốc đă đẩy lùi láng giềng Nhật Bản trong bảng xếp hạng các nền kinh tế quốc dân từ hạng hai xuống hạng ba. Nếu như sự phát triển này cứ tiếp tục không thay đổi th́ chậm nhất là tới năm 2030 Trung Quốc sẽ vượt qua mặt Hoa kỳ đang dẫn đầu, số phận mà nước Đức đă trải qua năm 2009. Ngày nay, không phải người Đức là người xuất khẩu nhiều nhất trên thế giới mà là người Trung Quốc. Bên cạnh Hoa Kỳ, Trung Quốc vẫn c̣n là đất nước được ưa thích nhất cho các đầu tư trực tiếp từ nước ngoài. Đất nước này sở hữu số dự trữ ngoại tệ lớn nhất trên thế giới. Khi các quốc gia công nghiệp phương Tây v́ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu mà rơi vào trong t́nh trạng cứng đờ v́ sốc th́ Trung Quốc với một chương tŕnh hỗ trợ kinh tế khổng lồ đă có thể không những kích thích nền kinh tế của riêng ḿnh mà c̣n tiếp tục bảo đảm một thị trường tiêu thụ cho các quốc gia xuất khẩu như nước Đức.
Chính sách cải cách của các thập niên vừa qua là một câu chuyện thành công có một không hai, cái đă diễn ra với một tốc độ nhanh cho tới mức đối với nhiều người Trung Quốc, thế giới dường như đă đảo lộn rồi. Nhưng không phải là họ phải hết sức hài ḷng trước sự phát triển nghẹt thở này hay sao?
Thật sự là ngày nay những người đại diện về mặt chính trị cho đất nước này đă xuất hiện với một sự tự tin mạnh hơn. Đảng Cộng sản Trung Quốc, đảng mà với chính sách cải cách và mở cửa của nó đă tạo khả năng cho lần tăng trưởng này, nhận lấy thành công về phần ḿnh. Mặc dù vậy, họ đang đứng trước những thách thức khổng lồ mà kết cuộc của chúng vẫn c̣n hoàn toàn chưa biết được. Năm 1949, khi họ tiếp nhận quyền cai trị đất nước đă kiệt quệ về kinh tế và bị chiến tranh tàn phá, họ đă làm điều đó với sự ủng hộ rộng răi của người dân. Thế nhưng một chính sách sai lầm đă dẫn đến những thất bại thảm khốc. Sau cái chết của Mao Trạch Đông, Đặng Tiểu B́nh đă có thể lật ngược lại t́nh thế trong năm 1978 và nhờ vào chính sách có định hướng đến nền kinh tế và mở cửa của ḿnh mà đă khởi đầu cho lần trỗi dậy gây ấn tượng mạnh. Mặc dù vậy, Đảng vẫn bị mất tin tưởng rất nhiều. Ngay trong số đảng viên của họ vẫn có sự nghi ngại hết sức lớn, liệu họ có thể t́m ra giải pháp cho các vấn đề đang nóng bỏng hay không.
Trung Quốc là một đất nước của những mâu thuẫn, và chúng ngày càng xuất hiện một cách rơ nét hơn. Trong ṿng sáu thập niên vừa qua, chưa từng bao giờ có thảo luận về t́nh h́nh chính trị một cách trái ngược nhau và cởi mở đến như thế trong đất nước này. Trong khi tinh thần lạc quan khởi đầu vẫn c̣n tiếp tục đối với người này th́ những tiếng chuông báo động đă vang lên từ lâu cho những người khác.
Mới đây, chúng tôi đă ngồi dùng bữa trong một nhóm lớn và thảo luận về t́nh h́nh hiện tại trong đất nước. Ngoài chúng tôi là các tác giả ra th́ tất cả mười người ở bàn đều là đảng viên Đảng Cộng sản. Hai giờ liền, họ tường thuật về những câu chuyện xấu từ quá khứ mới đây và đă lâu hơn, chửa rủa và phê phán, cho tới khi cuối cùng chúng tôi nhận định rằng: “Các anh không hài ḷng với mọi thứ. Thế tức là Đảng Cộng sản đă chẳng có thành công ǵ đáng kể trong nhữnng năm vừa qua?” Câu chuyện sau đó bị khựng lại. Điều này th́ thật sự là đă nói quá rồi, một người trong nhóm đó nói. Tất nhiên là có đủ những điều mà người ta cũng có thể hài ḷng với nó. “Ví dụ như?”, chúng tôi hỏi. Một câu hỏi khó, như sau đó có thể nhận thấy được, v́ không phải ai cũng sực nhớ ra ngay được một cái ǵ đó. Chỉ sau khi suy nghĩ một chút, họ mới kể ra các tiến bộ về kỹ thuật, ví dụ như máy tính mà với chúng người ta có thể vào Internet ngay được và tải về thông tin từ khắp nơi trên thế giới. Thêm vào đó, các phương tiện giao thông và đường giao thông, đường cao tốc và đường sắt hiện đại đă tạo khả năng cho một tính di động hết sức mới mẻ và tiện lợi. Càng lúc họ càng nghĩ ra nhiều điểm tốt hơn, nhưng chúng không tuôn trào ra nhanh chóng như những điểm đáng để ta thán trước đó. Một t́nh cảnh đặc trưng như chúng tôi đă trải qua ở hầu hết các cuộc trao đổi của chúng tôi. Nó để cho nhận thấy rằng nhiều người Trung Quốc đang sống với những mâu thuẫn nào ở bên trong. Về một mặt, toàn bộ hoàn cảnh sống của họ đă được cải thiện, và ngày nay họ có nhiều khả năng đa dạng trong lập kế hoạch và tạo dựng cuộc sống, trong thông tin và di động, mặt khác, hiện thực hàng ngày đưa ra những câu hỏi cấp bách về công lư và bất công, ư nghĩa và sự thật.
Một viên chỉ huy quân đội cao cấp, được hỏi về t́nh h́nh trong nước và đă quen với những mệnh lệnh ngắn gọn, đă biết đưa ra một lời ngắn gọn để mô tả t́nh thế: ngoại viên nội phương!, ông nói to. “Ngoài tṛn trong vuông.” Nh́n từ bên ngoài, Trung Quốc có vẻ hài ḥa dưới chính phủ của nó. Nh́n từ bên trong, chẳng có ǵ hợp với nhau cả.
Những ǵ là động lực của con người ngày nay trong Trung Quốc, những ǵ khiến cho họ bất an, họ không hài ḷng với những ǵ, những ǵ khiến cho họ u buồn, và cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng: Họ hănh diện v́ điều ǵ? Chúng tôi muốn biết điều đó và v́ vậy mà đưa ra hai câu hỏi: Các anh chị hài ḷng với những ǵ? Không hài ḷng với những ǵ? Thường chúng tôi chính xác hóa các câu hỏi của chúng tôi và nói đến sự thiếu thốn về tự do, dân chủ và nhân quyền. Đó có phải là cái mà các anh chị thiếu hay không?
Người ta có thể tiến hành phỏng vấn trước máy ghi âm hay trước máy quay phim. Chúng tôi quyết định – bất cứ lúc nào có thể – kết hợp những cuộc phỏng vấn của chúng tôi với hoạt động được người Trung Quốc ưa thích: ăn uống thỏa thích. Nhờ hoàn cảnh này mà sau một vài ly rượu nhỏ lời nói đă tuôn trào ra và những người được hỏi bắt đầu một lần phê b́nh tổng thể có quy mô rộng lớn, cái mà chúng tôi không muốn ngắt lời. Qua đó, nhiều người luôn đề cập đến cùng những đề tài, điều dẫn đến việc nội dung được lặp lại trong các cuộc phỏng vấn. Xin hăy tha lỗi cho chúng tôi, khi chúng tôi không gạch bỏ những lần lặp lại này. Theo ư của chúng tôi, chúng tăng cường ấn tượng, rằng các vấn đề đó đang đè nặng lên tâm hồn của những người này cho tới đâu.
Thêm vào đó, chúng tôi bảo đảm tính nặc danh cho những người được hỏi. Một đảng viên già có nhiều tuổi đảng sau đó đă trở nên thích bàn chuyện và tự phát nói: “Tôi sẽ không bao giờ gia nhập Đảng Cộng sản của ngày hôm nay. Thời đó, với cuộc cách mạng năm 1949 của chúng tôi, chúng tôi đă đập tan xă hội giai cấp cũ, xóa bỏ sự khác biệt giữa nghèo và giàu, xua đuổi tham nhũng và măi dâm ra khỏi xă hội của chúng tôi. Nhưng bây giờ th́ những cái xấu xa cũ lại xuất hiện ở khắp mọi nơi, và đă có những giai cấp mới thành h́nh. Con cháu của các cán bộ Đảng đang nắm quyền mới chính là những người hưởng lợi cuộc tăng trường kinh tế hết sức lớn của chúng tôi. Họ tạo nên giới quư tộc giàu có mới. Những người giàu của ngày hôm nay c̣n giàu hơn cả những người thời trước rất nhiều, chỉ khác với ngày xưa là phần lớn họ đều mang tiền bạc của họ ra nước ngoài, v́ họ không tin vào sự phát triển của đất nước chúng tôi.”
Các câu chuyện thường gây sốc cho chúng tôi, các tác giả, khi t́nh trạng trong nước được mô tả trong những sắc màu tối tăm nhất, cho tới mức người ta có ấn tượng rằng Trung Quốc là một thùng thuốc súng. Nhưng điều đó có đúng không? Trung Quốc có thật sự là một thùng thuốc súng hay lời phê phán của những người đàm thoại với chúng tôi, thường rất phẫn nộ, là cường điệu? Không, chúng không phải là cường điệu. Nhiều bất công đă và vẫn đang tiếp tục diễn ra hàng ngày, có thể đọc được trên Internet, nhưng cũng có thể đọc được trên những tờ nhật báo Trung Quốc hay theo dơi trong các chương tŕnh phê b́nh của các đài truyền h́nh nhà nước và Hongkong. Và mặc dù vậy: mặc cho những lời ta thán có lư do đó, người ta đă làm được nhiều điều thật to lớn. Chưa từng bao giờ có được nhiều tự do cá nhân như vậy trong sáu mươi năm vừa qua. Cũng có cả những bước đi dài theo đường hướng xây dựng các thể chế nhà nước pháp quyền. Từ trải nghiệm cá nhân, chúng tôi có thể so sánh mức sống của ngày nay với mức sống trước năm 1949 và mức sống trong những năm 1970. Khi chúng tôi thuật lại cho giới trẻ của ngày nay, rằng cho tới đầu những năm 1980, gọi điện thoại thường là một vấn đề thường không thể giải quyết được, chúng tôi hay gặp phải một sự ngạc nhiên nghi ngại, nhưng không lâu. Giới trẻ ngày nay không để cho người ta đánh lừa ḿnh với những so sánh như vậy, và sự kiên nhẫn không thuộc vào trong những đức tính tốt của họ. Họ yêu cầu nhiều hơn nữa.