saigon75
07-09-2013, 19:04
Dù vẫn c̣n đó những hạn chế về mặt thủ tục pháp lư song tục “bắt vợ” của người dân tộc Mông và “trộm vợ” của người dân tộc Thái thể hiện rơ nét sự tự do hôn nhân.
Đây cũng là những tục lệ đầy tính nhân văn, lối thoát cho những hoàn cảnh nghèo, không đủ tiền lo việc cưới.
“Trộm” v́ không đủ tiền cưới
Chàng trai dân tộc Thái chỉ tiến hành “trộm vợ” khi người con gái đă chấp nhận làm vợ anh ta. Tuy nhiên, v́ nhiều lí do khác nhau mà chàng trai phải tiến hành biện pháp đạo chích đáng yêu này. Anh Vi Hồng Xơi - Trưởng công an xă Na Mèo (huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa) cho chúng tôi biết, một trong những nguyên nhân chàng trai dân tộc Thái tiến hành “trộm vợ” là do hoàn cảnh kinh tế khó khăn. Khi nhà quá nghèo, chi phí cho việc cưới xin vượt quá khả năng, chàng trai Thái sẽ đi “trộm vợ”. Sau khi trộm vợ thành công, đôi trai gái về ở với nhau, làm ăn đến khi có đủ điều kiện sẽ tiến hành lễ cưới.
Dù vậy, cũng có những đôi trai gái về ở với nhau mà “quên” luôn làm lễ cưới khao làng. Tuy nhiên đây không phải là lí do duy nhất người ta “trộm vợ”. Khi cặp trai gái yêu nhau muốn đi đến hôn nhân nhưng bị gia đ́nh cản trở, chàng trai cũng sẽ tiến hành “trộm vợ”. Ngoài ra, có một lư do tế nhị khác, khi đôi trai gái trót “ăn cơm trước kẻng”, điều tối kỵ trong văn hóa đồng bào Thái, th́ “trộm vợ” cũng là hướng giải quyết vấn đề.
Thường th́ chàng trai dân tộc Thái tiến hành “trộm vợ” vào ban đêm. Đêm đó, chàng trai vẫn đến nhà cô gái chơi như thường lệ. Cô gái Thái sẽ được chàng trai ra tín hiệu ngầm và hai người trốn khỏi nhà cô gái, về nhà chàng trai. Người nhà cô gái thường không biết trước gia đ́nh sẽ “mất người” trong đêm. Thông thường đến sáng sớm, khi nhận ra “tín hiệu” của chàng trai để lại, người nhà cô gái mới biết cô gái trong nhà đă bị “trộm”.
“Tín hiệu” của chàng trai đi “trộm vợ” thường được để lại ở những nơi dễ nh́n thấy nhất trong nhà cô gái. Đó thường là một khoản tiền, nhiều hay ít là tùy điều kiện mỗi chàng trai, được “kẻ trộm” cho vào chiếc chơ dùng đồ xôi của đồng bào Thái. Thường th́ đồng bào Thái có nét sinh hoạt độc đáo là đồ xôi vào sáng sớm để dùng cho cả ngày. Sáng nào cũng vậy, người phụ nữ trong nhà phải dậy sớm để cọ rửa chiếc chơ bằng gỗ chuyên để đồ xôi. Chính v́ vậy, chiếc chơ đồ xôi là nơi gửi gắm tín hiệu thông báo của chàng trai đi “trộm vợ”.
Nếu một sáng sớm nào đó, người phụ nữ dân tộc Thái vô t́nh bắt gặp một khoản tiền được bỏ lại trong chiếc chơ đồ xôi, người phụ nữ đó sẽ hiểu ngay rằng một người con gái trong nhà vừa bị “trộm” mang đi tối qua. Sau khi nhận được tín hiệu của chàng trai, nhà cô gái cũng chuẩn bị tâm lư, chè rượu để tiếp khách. Ngay trong buổi sáng, sau đêm chàng trai “trộm vợ” thành công, nhà trai phải có nghĩa vụ đến thông báo với nhà cô gái về “lỗi lầm” của chàng trai. Cũng trong buổi gặp gỡ đầu tiên này, hai bên gia đ́nh sẽ bàn bạc các vấn đề liên quan đến đám cưới của đôi trai gái.
Yêu rồi mới “bắt”
<table align="center" width="350"> <tbody><tr> <td>http://static.xaluan.com/images/news/Image/2013/07/09/666423_a1_tr8.JPG.jp g</td> </tr> <tr> <td>Tín hiệu “trộm vợ” thường để lại trong các chơ đồ xôi
</td> </tr> </tbody></table> Đối với chàng trai Mông, việc “bắt vợ” sẽ chứng minh sự thật ḷng với người yêu, sự mưu trí, dũng cảm của chàng trai. “Bắt vợ” là thử thách cuối cùng để chàng trai và cô gái trở thành vợ chồng của nhau. Trong khi đó, với cô gái Mông, đây lại là cơ hội chứng tỏ niềm tự hào về bản thân, về người bạn trai giữa chốn đông người. Dù “t́nh trong như đă” song phải bị bắt mới chịu về nhà trai dường như là điều mà các cô gái Mông muốn bày tỏ thông qua tục “bắt vợ”. Người Mông cho rằng “bắt vợ” như thế mới quư, con gái không tự ư về nhà chồng, càng bị bắt nhiều lần, người con gái càng có giá trị.
Theo t́m hiểu của chúng tôi, chàng trai Mông tiến hành “bắt vợ” khi t́nh cảm giữa anh và cô gái đă tiến triển đến giai đoạn “t́nh trong như đă, mặt ngoài c̣n e”. Địa điểm bắt vợ thường là công khai, ở nơi có nhiều người chứng kiến. Điều này cũng là để chứng tỏ và công khai cho mọi người thấy hạnh phúc của đôi bạn trẻ.
Cũng có trường hợp chàng trai chỉ yêu đơn phương và “bắt” không đúng đối tượng thương yêu ḿnh. Trong trường hợp này cô gái sẽ t́m cách trốn khỏi nhà chàng trai hoặc được chàng trai cố t́nh để cô gái trốn thoát. Trường hợp này, gia đ́nh nhà chàng trai phải làm lễ vật sang nhà cô gái để “đền danh dự” cho nhà gái. C̣n sau ba hôm bị “bắt”, cô gái không trốn, không trốn được khỏi nhà chàng trai, nhà trai sẽ đến báo cho nhà gái biết và bàn việc cưới. Cũng có trường hợp cô gái chưa hề yêu chàng trai đến “bắt” ḿnh nhưng sau đó họ vẫn là vợ chồng. Sự dũng cảm, chân thật, mưu trí mà chàng trai Mông đă thể hiện trong lúc “bắt vợ” nhiều khi cũng làm xiêu ḷng cô gái Mông.
xaluan
Đây cũng là những tục lệ đầy tính nhân văn, lối thoát cho những hoàn cảnh nghèo, không đủ tiền lo việc cưới.
“Trộm” v́ không đủ tiền cưới
Chàng trai dân tộc Thái chỉ tiến hành “trộm vợ” khi người con gái đă chấp nhận làm vợ anh ta. Tuy nhiên, v́ nhiều lí do khác nhau mà chàng trai phải tiến hành biện pháp đạo chích đáng yêu này. Anh Vi Hồng Xơi - Trưởng công an xă Na Mèo (huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa) cho chúng tôi biết, một trong những nguyên nhân chàng trai dân tộc Thái tiến hành “trộm vợ” là do hoàn cảnh kinh tế khó khăn. Khi nhà quá nghèo, chi phí cho việc cưới xin vượt quá khả năng, chàng trai Thái sẽ đi “trộm vợ”. Sau khi trộm vợ thành công, đôi trai gái về ở với nhau, làm ăn đến khi có đủ điều kiện sẽ tiến hành lễ cưới.
Dù vậy, cũng có những đôi trai gái về ở với nhau mà “quên” luôn làm lễ cưới khao làng. Tuy nhiên đây không phải là lí do duy nhất người ta “trộm vợ”. Khi cặp trai gái yêu nhau muốn đi đến hôn nhân nhưng bị gia đ́nh cản trở, chàng trai cũng sẽ tiến hành “trộm vợ”. Ngoài ra, có một lư do tế nhị khác, khi đôi trai gái trót “ăn cơm trước kẻng”, điều tối kỵ trong văn hóa đồng bào Thái, th́ “trộm vợ” cũng là hướng giải quyết vấn đề.
Thường th́ chàng trai dân tộc Thái tiến hành “trộm vợ” vào ban đêm. Đêm đó, chàng trai vẫn đến nhà cô gái chơi như thường lệ. Cô gái Thái sẽ được chàng trai ra tín hiệu ngầm và hai người trốn khỏi nhà cô gái, về nhà chàng trai. Người nhà cô gái thường không biết trước gia đ́nh sẽ “mất người” trong đêm. Thông thường đến sáng sớm, khi nhận ra “tín hiệu” của chàng trai để lại, người nhà cô gái mới biết cô gái trong nhà đă bị “trộm”.
“Tín hiệu” của chàng trai đi “trộm vợ” thường được để lại ở những nơi dễ nh́n thấy nhất trong nhà cô gái. Đó thường là một khoản tiền, nhiều hay ít là tùy điều kiện mỗi chàng trai, được “kẻ trộm” cho vào chiếc chơ dùng đồ xôi của đồng bào Thái. Thường th́ đồng bào Thái có nét sinh hoạt độc đáo là đồ xôi vào sáng sớm để dùng cho cả ngày. Sáng nào cũng vậy, người phụ nữ trong nhà phải dậy sớm để cọ rửa chiếc chơ bằng gỗ chuyên để đồ xôi. Chính v́ vậy, chiếc chơ đồ xôi là nơi gửi gắm tín hiệu thông báo của chàng trai đi “trộm vợ”.
Nếu một sáng sớm nào đó, người phụ nữ dân tộc Thái vô t́nh bắt gặp một khoản tiền được bỏ lại trong chiếc chơ đồ xôi, người phụ nữ đó sẽ hiểu ngay rằng một người con gái trong nhà vừa bị “trộm” mang đi tối qua. Sau khi nhận được tín hiệu của chàng trai, nhà cô gái cũng chuẩn bị tâm lư, chè rượu để tiếp khách. Ngay trong buổi sáng, sau đêm chàng trai “trộm vợ” thành công, nhà trai phải có nghĩa vụ đến thông báo với nhà cô gái về “lỗi lầm” của chàng trai. Cũng trong buổi gặp gỡ đầu tiên này, hai bên gia đ́nh sẽ bàn bạc các vấn đề liên quan đến đám cưới của đôi trai gái.
Yêu rồi mới “bắt”
<table align="center" width="350"> <tbody><tr> <td>http://static.xaluan.com/images/news/Image/2013/07/09/666423_a1_tr8.JPG.jp g</td> </tr> <tr> <td>Tín hiệu “trộm vợ” thường để lại trong các chơ đồ xôi
</td> </tr> </tbody></table> Đối với chàng trai Mông, việc “bắt vợ” sẽ chứng minh sự thật ḷng với người yêu, sự mưu trí, dũng cảm của chàng trai. “Bắt vợ” là thử thách cuối cùng để chàng trai và cô gái trở thành vợ chồng của nhau. Trong khi đó, với cô gái Mông, đây lại là cơ hội chứng tỏ niềm tự hào về bản thân, về người bạn trai giữa chốn đông người. Dù “t́nh trong như đă” song phải bị bắt mới chịu về nhà trai dường như là điều mà các cô gái Mông muốn bày tỏ thông qua tục “bắt vợ”. Người Mông cho rằng “bắt vợ” như thế mới quư, con gái không tự ư về nhà chồng, càng bị bắt nhiều lần, người con gái càng có giá trị.
Theo t́m hiểu của chúng tôi, chàng trai Mông tiến hành “bắt vợ” khi t́nh cảm giữa anh và cô gái đă tiến triển đến giai đoạn “t́nh trong như đă, mặt ngoài c̣n e”. Địa điểm bắt vợ thường là công khai, ở nơi có nhiều người chứng kiến. Điều này cũng là để chứng tỏ và công khai cho mọi người thấy hạnh phúc của đôi bạn trẻ.
Cũng có trường hợp chàng trai chỉ yêu đơn phương và “bắt” không đúng đối tượng thương yêu ḿnh. Trong trường hợp này cô gái sẽ t́m cách trốn khỏi nhà chàng trai hoặc được chàng trai cố t́nh để cô gái trốn thoát. Trường hợp này, gia đ́nh nhà chàng trai phải làm lễ vật sang nhà cô gái để “đền danh dự” cho nhà gái. C̣n sau ba hôm bị “bắt”, cô gái không trốn, không trốn được khỏi nhà chàng trai, nhà trai sẽ đến báo cho nhà gái biết và bàn việc cưới. Cũng có trường hợp cô gái chưa hề yêu chàng trai đến “bắt” ḿnh nhưng sau đó họ vẫn là vợ chồng. Sự dũng cảm, chân thật, mưu trí mà chàng trai Mông đă thể hiện trong lúc “bắt vợ” nhiều khi cũng làm xiêu ḷng cô gái Mông.
xaluan