saigon75
09-14-2013, 10:52
Câu chuyện về mối t́nh đẹp này được chính vị trưởng họ đời thứ 19 ḍng họå Ngô Th́, cụ tổ Phúc Cơ chia sẻ vô cùng thú vị.
Kỳ duyên hạnh ngộ của tiền nhân
Nhiều thế kỷ trôi qua, khắp vùng Tả Thanh Oai bây giờ vẫn c̣n lưu giữ những câu chuyện ly kỳ, đầy hấp dẫn xung quanh truyền thống hiếu học của quê hương ḿnh. Làng Tả Thanh Oai nằm bên bờ trái ở khúc giữa ḍng Nhuệ Giang quanh năm nước chảy hiền ḥa. Trước khi "nhập hồn" vào sông Đáy đổ ra biển Đông, ḍng sông ấy đă kịp mang đến sự trù phú cho những ngôi làng nơi nó đi qua. Trong ḍng kư ức bất tận của danh sỹ Ngô Th́ Nhậm xưa, người có công lớn trong việc giúp triều Tây Sơn đánh lui quân Thanh, ḍng sông chất chứa những thịnh vượng của xă tắc và đậm đà hiếm thấy của t́nh người. Chính sự hiền ḥa của ḍng sông đă mang lại cho dân cư sống ven sông những điều lạ, trong đó có cả sự vinh hiển của ngôi làng quê ông và sự thành danh của ḍng họ Ngô Th́.
Đ́nh Hoa Xá là một trong những biểu tượng hiếu học của làng tiến sỹ Tả Thanh Oai, Thanh Tŕ, Hà Nội.
<table><tbody><tr><td>Đôi ngựa đá tri ân
Năm 29 tuổi, thi đậu ông Nghè, được vua cho vinh quy bái tổ, Ngô Th́ Nhậm đă chọn ngay đ́nh Hoa Xá của làng đến lễ đầu tiên. Trong lễ vật dâng đến, có một bản tấu văn viết trên lụa, hàm ơn các vị thánh của làng, cụ thể là vua Lê Đại Hành và bà phi Đô Hồ đă phù hộ cho ḿnh đỗ đạt. Ngoài ra, Ngô Th́ Nhậm c̣n cẩn cáo xin dâng đôi ngựa đá làm vật trần thiết cho đ́nh làng và hậu thánh. Đôi ngựa đá đến nay vẫn chầu trước đ́nh Hoa Xá, chứng nhận tấm ḷng người con danh giá làng Tó đối với việc thờ thần thánh của làng.</td></tr></tbody></table>
Trong rất nhiều câu chuyện mà Người đưa tin t́m hiểu được, có truyền thuyết về ngôi đ́nh Hoa Xá và ṭa Minh Ngự Lâu của làng, hết sức thú vị được ghi chép cẩn thận trong cuốn "Truyện kể về danh nhân Ngô Th́ Nhậm" do Ban thường vụ huyện ủy Thanh Tŕ (TP.Hà Nội) chỉ đạo biên soạn nội dung. Theo đó, ḍng sông Nhuệ xưa nhập với sông Hoàng Long từ hướng kinh đô Hoa Lư sang là một cung đường buôn bán ngược xuôi sầm uất và là một ḍng chảy vô cùng lợi hại, giúp cho quân ta có những cuộc hành binh và vận chuyển lương thực đánh giặc ngoại xâm. Vào năm 981 khi Thập đại tướng quân Lê Hoàn vừa lên ngôi hoàng đế, lấy hiệu là Thiên Phúc, đă cầm đầu một đội quân hùng mạnh đi đánh giặc Tống xâm lược nước ta. Đội quân hành tŕnh theo đúng cung đường từ sông Hoàng Long - sông Đáy - sông Nhuệ, đến bến sông Hồng làm nên trận đại thắng Tây Kết ghi dấu son chói lọi trong lịch sử giữ nước.
Trước khi đánh trận Tây Kết, chính tại ấp Hoa Xá (tên gọi trước đây của làng Tả Thanh Oai - PV), vị hoàng đế, soái tướng nhà Lê đă có một cuộc hạnh ngộ bất ngờ với cô gái đảm đang xinh đẹp người làng Tó (tên gọi khác của làng Tả Thanh Oai - PV), xă Tả Thanh Oai. Cuộc gặp gỡ đă thành một kỳ duyên bất ngờ, cũng là niềm tự hào của dân cư khắp vùng khi người con gái quê được đức vua sùng ái cho một danh phận.
Trong cuốn Ngọc phả viết vào niên hiệu Hồng Phúc đời Lê Trung Hưng (1572), nay vẫn được lưu giữ cẩn thận tại đ́nh Hoa Xá của làng Tó có chép: "Vua đóng quân ở làng Tó, bên tả ngạn sông Nhuệ, ngay tại ấp Hoa Xá để thu thập quân lương. Đến giữa trưa một ngày, vua thấy trong đoàn người vận chuyển lương thực tới có một cô gái đội nón lá, mặc áo vải thô, mi thanh, mắt sáng, mặt đẹp như ngọc, miệng tươi như hoa, đang rửa chân tay dưới sông. Trên trời, bỗng xuất hiện một đám mây ngũ sắc che ngay trên đầu cô gái. Vua lấy đó làm sự lạ và đinh ninh cô gái đó là một người khác thường, kỳ duyên của nhân gian. Tuy nhiên, việc quân gấp gáp, vua lúc đó ư tứ giấu lại suy nghĩ cho riêng ḿnh, không để lộ ra bên ngoài. Sau này, khi đánh tan quân Tống, thiên hạ thái b́nh, vua mở tiệc khắp nơi ăn mừng và xét thưởng công lao cho tất cả mọi người. Vị vua si t́nh không quên t́m về làng Tó mở tiệc, t́m đúng người con gái năm xưa có tên Đô Hồ, ban cho áo ngự, xiêm gấm, phong làm quư phi".
Sau này, vua Lê Đại Hành đă cho xây dựng cung phủ trên nền nhà cũ của bà Đô Hồ. Nơi đây có ṭa miếu cổ tên là "Ngự Lâu" cạnh đ́nh Hoa Xá của làng. Hai nơi này, thờ vua Lê Đại Hành và bà phi Đô Hồ, tức Bà chúa Hến. Hàng năm, cứ vào nửa đêm đến sáng mười bốn tháng giêng, người dân làng Tó lại tổ chức rước "Kiệu Ông Kiệu Bà" từ đ́nh Hoa Xá đến Minh Ngự Lâu, kèm theo một chóe nước. Khi đến đ́nh, lấy nước trong chóe tắm cho hai ông bà (tức rửa bài vị và khám thờ - PV), để ông bà nghỉ ngơi ở đó một ngày, đến tối hôm rằm lại tổ chức rước ông bà về.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=515875&d=1379155870
Người dân Tả Thanh Oai ngày nay vẫn đang tiếp nối truyền thống hiếu học của quê hương.
Danh bất hư truyền
<table><tbody><tr><td>Người con gái đa tài
Người làng Tó (Tả Thanh Oai) ngày nay vẫn c̣n lưu giữ nhiều câu chuyện xung quanh cái tên Đô Hồ đầy kỳ bí. Vị quư phi c̣n có tên dân dă ở làng là "Bà chúa Hến", hoặc "Bà chúa Trai" v́ khi c̣n sống trong làng, bà rất giỏi nghề ṃ hến, bắt trai ngay trên quê hương. Thậm chí, người con gái làng Tó tài ba ở thế kỷ XVII c̣n được mệnh danh là "Tổ cô" của nghề đóng thuyền đă nhiều đời mang lại sự trù phú cho dân làng.</td></tr></tbody></table>
Tṛ chuyện với PV báo ĐS&PL, ông Ngô Đức Diễn (SN 1943), trưởng họ đời thứ mười chín, ḍng họ Ngô Th́, nhánh cụ tổ Phúc Cơ cho biết: "Ḍng họ Ngô có gốc ở Đồng Phang, Định Ḥa, Yên Định, Thanh Hóa. Người họ Ngô ra làng Tó khai hoang lập ấp từ cách đây khoảng 700 năm. Các nhánh ở khắp miền Bắc bây giờ cứ đến ngày mười bảy tháng giêng âm lịch hàng năm đều về nhà thờ ḍng họ Ngô Th́ ở làng để giỗ tổ. Ḍng họ ở miền Bắc có khoảng hơn chục chi, tập trung về rất đông, từ 30 - 40 mâm cỗ ngồi sáu người.
Người dân Tả Thanh Oai cho đến bây giờ vẫn truyền nhau câu "Ngô lập ấp, Nguyễn khai khoa", có nghĩa là người họ Ngô tuy đến đây khai phá sự sống đầu tiên, nhưng người khai khoa cho làng lại là người thuộc ḍng họ Nguyễn. Nguyễn Chỉ, thi đỗ tiến sỹ khoa Quư Dậu 1453, niên hiệu Thái Ḥa, đời vua Lê Nhân Tông. Cụ khai khoa ḍng họ Ngô Th́ là Ngô Tuấn Dị là năm 1688. Trong tấm bia văn chỉ của làng đúc từ xưa có ghi tên 12 vị tiến sỹ đă giúp làng Tó trở thành làng khoa bảng của cả nước. Tuy nhiên, so với các ḍng họ trong làng, chỉ riêng ḍng họ Ngô Th́ đă có sáu vị tiến sỹ, chiếm một nửa, đỗ các khoa thi vào năm tương ứng gồm: Ngô Tuấn Dị 1688, Ngô Đ́nh Thạc 1700, Ngô Đ́nh Chất 1721, Ngô Th́ Sĩ 1766, Ngô Th́ Nhậm 1775, Ngô Điền (Ngô Chân) 1841. Ngô Điền là người cuối cùng của làng, của họ đỗ tiến sỹ trong thời nho học, có tên trong Văn Miếu tại Huế. C̣n các cụ khác được ghi danh tại Quốc Tử Giám, Hà Nội. Chính điều đó đă khiến họ Ngô được vinh danh là ḍng họ "một bồ tiến sỹ" ở Việt Nam. Cùng với tập Hoàng Lê Nhất Thống Chí nổi tiếng trong kho tàng văn chương, sử sách của nước nhà, ḍng họ Ngô Th́ đă ghi dấu ấn riêng mà con cháu họ Ngô đến nay rất tự hào.
Chuyện về một chữ "minh"
Trong rất nhiều câu chuyện về ḍng họ Ngô Th́ ở đất Tả Thanh Oai mà chúng tôi thu lượm được, ông Ngô Đức Diễn đặc biệt sảng khoái khi kể đến vị tiến sỹ, danh sỹ Ngô Th́ Nhậm. Người ḍng họ Ngô đi đâu cũng nằm ḷng và rất tự hào về câu chuyện bộc lộ thông minh tài trí của trai họ Ngô ngay từ thuở thiếu niên. Khi đó, Ngô Th́ Nhậm lên bảy tuổi đă được cụ nội là Đan Nhạc công Ngô Trân dạy chữ. Trong một lần, theo cụ ra đ́nh dự bàn việc đặt tên chữ cho ṭa Ngự Lâu của làng, khi mọi người c̣n đang căng óc suy nghĩ th́ cậu bé bảy tuổi đă xin thưa chuyện. Cậu cho rằng, chỉ cần đặt thêm chữ "Minh" trước hai chữ "Ngự Lâu" là đủ. Mọi người hỏi tại sao, cậu bé tự tin "giải tŕnh": "Ngự Lâu vốn rơ nghĩa là nơi ở của vua và hoàng hậu. Chữ Minh nghĩa là "sáng láng", trong Hán tự, Minh gồm hai chữ Nhật và Nguyệt, tức là mặt Trời và mặt Trăng. Bà chúa Hến làng ta sánh với mặt Trăng, là vừa phải lẽ làm vợ vua đầu nhà Tiền Lê, lại vừa được tôn thành "Hoàng hậu", chứ không chỉ là Quư phi". Tất cả các cụ bô lăo trong làng khi đó chỉ c̣n biết ngỡ ngàng, xuưt xoa, thán phục đứa chắt nhỏ thông minh sáng dạ của cụ Ngô Trân. Từ đó, cái tên Minh Ngự Lâu được dùng cho đến tận bây giờ.
Dương Thu
Nguoiduatin
Kỳ duyên hạnh ngộ của tiền nhân
Nhiều thế kỷ trôi qua, khắp vùng Tả Thanh Oai bây giờ vẫn c̣n lưu giữ những câu chuyện ly kỳ, đầy hấp dẫn xung quanh truyền thống hiếu học của quê hương ḿnh. Làng Tả Thanh Oai nằm bên bờ trái ở khúc giữa ḍng Nhuệ Giang quanh năm nước chảy hiền ḥa. Trước khi "nhập hồn" vào sông Đáy đổ ra biển Đông, ḍng sông ấy đă kịp mang đến sự trù phú cho những ngôi làng nơi nó đi qua. Trong ḍng kư ức bất tận của danh sỹ Ngô Th́ Nhậm xưa, người có công lớn trong việc giúp triều Tây Sơn đánh lui quân Thanh, ḍng sông chất chứa những thịnh vượng của xă tắc và đậm đà hiếm thấy của t́nh người. Chính sự hiền ḥa của ḍng sông đă mang lại cho dân cư sống ven sông những điều lạ, trong đó có cả sự vinh hiển của ngôi làng quê ông và sự thành danh của ḍng họ Ngô Th́.
Đ́nh Hoa Xá là một trong những biểu tượng hiếu học của làng tiến sỹ Tả Thanh Oai, Thanh Tŕ, Hà Nội.
<table><tbody><tr><td>Đôi ngựa đá tri ân
Năm 29 tuổi, thi đậu ông Nghè, được vua cho vinh quy bái tổ, Ngô Th́ Nhậm đă chọn ngay đ́nh Hoa Xá của làng đến lễ đầu tiên. Trong lễ vật dâng đến, có một bản tấu văn viết trên lụa, hàm ơn các vị thánh của làng, cụ thể là vua Lê Đại Hành và bà phi Đô Hồ đă phù hộ cho ḿnh đỗ đạt. Ngoài ra, Ngô Th́ Nhậm c̣n cẩn cáo xin dâng đôi ngựa đá làm vật trần thiết cho đ́nh làng và hậu thánh. Đôi ngựa đá đến nay vẫn chầu trước đ́nh Hoa Xá, chứng nhận tấm ḷng người con danh giá làng Tó đối với việc thờ thần thánh của làng.</td></tr></tbody></table>
Trong rất nhiều câu chuyện mà Người đưa tin t́m hiểu được, có truyền thuyết về ngôi đ́nh Hoa Xá và ṭa Minh Ngự Lâu của làng, hết sức thú vị được ghi chép cẩn thận trong cuốn "Truyện kể về danh nhân Ngô Th́ Nhậm" do Ban thường vụ huyện ủy Thanh Tŕ (TP.Hà Nội) chỉ đạo biên soạn nội dung. Theo đó, ḍng sông Nhuệ xưa nhập với sông Hoàng Long từ hướng kinh đô Hoa Lư sang là một cung đường buôn bán ngược xuôi sầm uất và là một ḍng chảy vô cùng lợi hại, giúp cho quân ta có những cuộc hành binh và vận chuyển lương thực đánh giặc ngoại xâm. Vào năm 981 khi Thập đại tướng quân Lê Hoàn vừa lên ngôi hoàng đế, lấy hiệu là Thiên Phúc, đă cầm đầu một đội quân hùng mạnh đi đánh giặc Tống xâm lược nước ta. Đội quân hành tŕnh theo đúng cung đường từ sông Hoàng Long - sông Đáy - sông Nhuệ, đến bến sông Hồng làm nên trận đại thắng Tây Kết ghi dấu son chói lọi trong lịch sử giữ nước.
Trước khi đánh trận Tây Kết, chính tại ấp Hoa Xá (tên gọi trước đây của làng Tả Thanh Oai - PV), vị hoàng đế, soái tướng nhà Lê đă có một cuộc hạnh ngộ bất ngờ với cô gái đảm đang xinh đẹp người làng Tó (tên gọi khác của làng Tả Thanh Oai - PV), xă Tả Thanh Oai. Cuộc gặp gỡ đă thành một kỳ duyên bất ngờ, cũng là niềm tự hào của dân cư khắp vùng khi người con gái quê được đức vua sùng ái cho một danh phận.
Trong cuốn Ngọc phả viết vào niên hiệu Hồng Phúc đời Lê Trung Hưng (1572), nay vẫn được lưu giữ cẩn thận tại đ́nh Hoa Xá của làng Tó có chép: "Vua đóng quân ở làng Tó, bên tả ngạn sông Nhuệ, ngay tại ấp Hoa Xá để thu thập quân lương. Đến giữa trưa một ngày, vua thấy trong đoàn người vận chuyển lương thực tới có một cô gái đội nón lá, mặc áo vải thô, mi thanh, mắt sáng, mặt đẹp như ngọc, miệng tươi như hoa, đang rửa chân tay dưới sông. Trên trời, bỗng xuất hiện một đám mây ngũ sắc che ngay trên đầu cô gái. Vua lấy đó làm sự lạ và đinh ninh cô gái đó là một người khác thường, kỳ duyên của nhân gian. Tuy nhiên, việc quân gấp gáp, vua lúc đó ư tứ giấu lại suy nghĩ cho riêng ḿnh, không để lộ ra bên ngoài. Sau này, khi đánh tan quân Tống, thiên hạ thái b́nh, vua mở tiệc khắp nơi ăn mừng và xét thưởng công lao cho tất cả mọi người. Vị vua si t́nh không quên t́m về làng Tó mở tiệc, t́m đúng người con gái năm xưa có tên Đô Hồ, ban cho áo ngự, xiêm gấm, phong làm quư phi".
Sau này, vua Lê Đại Hành đă cho xây dựng cung phủ trên nền nhà cũ của bà Đô Hồ. Nơi đây có ṭa miếu cổ tên là "Ngự Lâu" cạnh đ́nh Hoa Xá của làng. Hai nơi này, thờ vua Lê Đại Hành và bà phi Đô Hồ, tức Bà chúa Hến. Hàng năm, cứ vào nửa đêm đến sáng mười bốn tháng giêng, người dân làng Tó lại tổ chức rước "Kiệu Ông Kiệu Bà" từ đ́nh Hoa Xá đến Minh Ngự Lâu, kèm theo một chóe nước. Khi đến đ́nh, lấy nước trong chóe tắm cho hai ông bà (tức rửa bài vị và khám thờ - PV), để ông bà nghỉ ngơi ở đó một ngày, đến tối hôm rằm lại tổ chức rước ông bà về.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=515875&d=1379155870
Người dân Tả Thanh Oai ngày nay vẫn đang tiếp nối truyền thống hiếu học của quê hương.
Danh bất hư truyền
<table><tbody><tr><td>Người con gái đa tài
Người làng Tó (Tả Thanh Oai) ngày nay vẫn c̣n lưu giữ nhiều câu chuyện xung quanh cái tên Đô Hồ đầy kỳ bí. Vị quư phi c̣n có tên dân dă ở làng là "Bà chúa Hến", hoặc "Bà chúa Trai" v́ khi c̣n sống trong làng, bà rất giỏi nghề ṃ hến, bắt trai ngay trên quê hương. Thậm chí, người con gái làng Tó tài ba ở thế kỷ XVII c̣n được mệnh danh là "Tổ cô" của nghề đóng thuyền đă nhiều đời mang lại sự trù phú cho dân làng.</td></tr></tbody></table>
Tṛ chuyện với PV báo ĐS&PL, ông Ngô Đức Diễn (SN 1943), trưởng họ đời thứ mười chín, ḍng họ Ngô Th́, nhánh cụ tổ Phúc Cơ cho biết: "Ḍng họ Ngô có gốc ở Đồng Phang, Định Ḥa, Yên Định, Thanh Hóa. Người họ Ngô ra làng Tó khai hoang lập ấp từ cách đây khoảng 700 năm. Các nhánh ở khắp miền Bắc bây giờ cứ đến ngày mười bảy tháng giêng âm lịch hàng năm đều về nhà thờ ḍng họ Ngô Th́ ở làng để giỗ tổ. Ḍng họ ở miền Bắc có khoảng hơn chục chi, tập trung về rất đông, từ 30 - 40 mâm cỗ ngồi sáu người.
Người dân Tả Thanh Oai cho đến bây giờ vẫn truyền nhau câu "Ngô lập ấp, Nguyễn khai khoa", có nghĩa là người họ Ngô tuy đến đây khai phá sự sống đầu tiên, nhưng người khai khoa cho làng lại là người thuộc ḍng họ Nguyễn. Nguyễn Chỉ, thi đỗ tiến sỹ khoa Quư Dậu 1453, niên hiệu Thái Ḥa, đời vua Lê Nhân Tông. Cụ khai khoa ḍng họ Ngô Th́ là Ngô Tuấn Dị là năm 1688. Trong tấm bia văn chỉ của làng đúc từ xưa có ghi tên 12 vị tiến sỹ đă giúp làng Tó trở thành làng khoa bảng của cả nước. Tuy nhiên, so với các ḍng họ trong làng, chỉ riêng ḍng họ Ngô Th́ đă có sáu vị tiến sỹ, chiếm một nửa, đỗ các khoa thi vào năm tương ứng gồm: Ngô Tuấn Dị 1688, Ngô Đ́nh Thạc 1700, Ngô Đ́nh Chất 1721, Ngô Th́ Sĩ 1766, Ngô Th́ Nhậm 1775, Ngô Điền (Ngô Chân) 1841. Ngô Điền là người cuối cùng của làng, của họ đỗ tiến sỹ trong thời nho học, có tên trong Văn Miếu tại Huế. C̣n các cụ khác được ghi danh tại Quốc Tử Giám, Hà Nội. Chính điều đó đă khiến họ Ngô được vinh danh là ḍng họ "một bồ tiến sỹ" ở Việt Nam. Cùng với tập Hoàng Lê Nhất Thống Chí nổi tiếng trong kho tàng văn chương, sử sách của nước nhà, ḍng họ Ngô Th́ đă ghi dấu ấn riêng mà con cháu họ Ngô đến nay rất tự hào.
Chuyện về một chữ "minh"
Trong rất nhiều câu chuyện về ḍng họ Ngô Th́ ở đất Tả Thanh Oai mà chúng tôi thu lượm được, ông Ngô Đức Diễn đặc biệt sảng khoái khi kể đến vị tiến sỹ, danh sỹ Ngô Th́ Nhậm. Người ḍng họ Ngô đi đâu cũng nằm ḷng và rất tự hào về câu chuyện bộc lộ thông minh tài trí của trai họ Ngô ngay từ thuở thiếu niên. Khi đó, Ngô Th́ Nhậm lên bảy tuổi đă được cụ nội là Đan Nhạc công Ngô Trân dạy chữ. Trong một lần, theo cụ ra đ́nh dự bàn việc đặt tên chữ cho ṭa Ngự Lâu của làng, khi mọi người c̣n đang căng óc suy nghĩ th́ cậu bé bảy tuổi đă xin thưa chuyện. Cậu cho rằng, chỉ cần đặt thêm chữ "Minh" trước hai chữ "Ngự Lâu" là đủ. Mọi người hỏi tại sao, cậu bé tự tin "giải tŕnh": "Ngự Lâu vốn rơ nghĩa là nơi ở của vua và hoàng hậu. Chữ Minh nghĩa là "sáng láng", trong Hán tự, Minh gồm hai chữ Nhật và Nguyệt, tức là mặt Trời và mặt Trăng. Bà chúa Hến làng ta sánh với mặt Trăng, là vừa phải lẽ làm vợ vua đầu nhà Tiền Lê, lại vừa được tôn thành "Hoàng hậu", chứ không chỉ là Quư phi". Tất cả các cụ bô lăo trong làng khi đó chỉ c̣n biết ngỡ ngàng, xuưt xoa, thán phục đứa chắt nhỏ thông minh sáng dạ của cụ Ngô Trân. Từ đó, cái tên Minh Ngự Lâu được dùng cho đến tận bây giờ.
Dương Thu
Nguoiduatin