Romano
02-03-2014, 07:20
“Không có sự ghen tuông và hờn giận th́ liền anh, liền chị không thể hát những câu hát t́nh tứ và giăng díu những hẹn ḥ, thề nguyện làm nức ḷng bao người như vậy" - NSƯT Thúy Cải nói .
Nở nụ cười hiền hậu mời tôi vào nhà, sự cởi mở, thân thiện của cô đă khiến khoảng cách của một U20 và một U60 như gần lại. Tôi đă may mắn được lắng nghe cô trải ḷng những câu chuyện của hơn 40 năm mặn nồng với duyên quan họ.
Quan họ là một sự giáo dục lớn
Sở dĩ tôi may mắn, v́ những cuộc điện thoại hẹn gặp trước đó, cô đều chia sẻ “cô đă về hưu rồi, c̣n ǵ để viết nữa đâu”. Tuy nhiên, tôi vẫn tin với nhiều khán thính giả, Thúy Cải là một trong những cái tên đầu tiên được nhắc đến khi luận bàn về quan họ Bắc Ninh "kẻ ở người về". Suy nghĩ của tôi đă được kiểm chứng khi cô vui vẻ kể: “Thời gian gần đây, nhiều Việt kiều ở Mỹ, Nhật, Canada... vẫn gọi điện cho cô tâm sự năm hết tết đến, họ lại nhớ giọng hát quan họ của Thúy Cải qua những lần lưu diễn”.
NSƯT Thuư Cải tự hào khi là một trong những viên gạch đầu tiên đặt nền móng đưa quan họ Việt Nam ra với thế giới. Trên sân khấu, Thúy Cải đằm thắm, dịu dàng và lúng liếng như thế nào th́ ở ngoài đời, đằm thắm, dịu dàng và lúng liếng như thế. Thậm chí giữa đời thường mộc mạc, giản dị, cái chất nồng nàn, t́nh tứ trong người phụ nữ ấy dường như không có tuổi. Cô gây ấn tượng với người đối diện ở nụ cười “như mùa thu tỏa nắng”.
NSƯT Quư Tráng, người bạn diễn nhiều năm của NSƯT Thúy Cải đă nói: "Quan họ sinh ra là để dành cho Thúy Cải, như một bông hoa nguyên chất không cần cấy ghép”.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=569397&stc=1&d=1391411883
Một chị hai quan họ đằm thắm, t́nh tứ và lúng liếng trong ḷng công chúng. Ảnh do nhân vật cung cấp.
<table style="border-color: #ffe4c4; border-width: 1px; background-color: #ffe4c4; width: 236px; height: 238px;" align="left" border="1"> <tbody> <tr> <td style="text-align: justify;"> Hạnh phúc là được trong trí nhớ của công chúng Tạm biệt “người quan họ”, tôi cứ vương vấn măi v́ sao, với rất nhiều cống hiến của nghệ sỹ cho di sản văn hóa phi vật thể của thế giới, cô vẫn chỉ là NSƯT.
Vẫn nụ cười hồn hậu, cô tâm sự: “Làm một người nghệ sỹ, được sống trong trí nhớ của công chúng là hạnh phúc lắm rồi. Với tôi, danh hiệu là một sự ghi nhận và tôi luôn trân trọng mọi sự ghi nhận như thế”.
</td> </tr> </tbody> </table> Nhớ về những ngày tháng đầu tiên khi gặp "duyên quan họ", NSƯT Thuư Cải thành thật: “Cơ duyên đấy cháu ạ! Mẹ là người định hướng những bước đi đầu tiên trong đời nghệ sỹ của cô”. Khoảng 5 – 6 tuổi, bé Cải “hạt tiêu” đă gây ngạc nhiên khi hát được nhiều bài giọng vặt như Mười nhớ, Mời nước, Cây trúc xinh...
Đến khi có đoàn văn hóa nghệ thuật của tỉnh về làng tuyển diễn viên, cô bé được chính mẹ ḿnh tiến cử. Đáng lẽ, chị gái cô mới là người được chọn nhưng mẹ cô khi ấy lại “nhất định phải là Thúy Cải. Nó có cái cổ cao, “trường cổ đại thanh”, nếu “đi được với quan họ” th́ sẽ phát triển hơn chị”. Cơ duyên ấy đă đưa cô đến với quan họ khi mới 16 tuổi.
Sau hơn 40 năm cống hiến hết ḿnh cho nghiệp diễn, NSƯT Thuư Cải nói: “Đúng là một đam mê ở đời, quan họ rất hợp với tôi. Mỗi khi cất lên lời ca tiếng hát, tôi tự thấy tâm hồn ḿnh có sự thanh b́nh rất lạ. Quan họ có khả năng kết nối con người với con người, giúp con người yêu thương và quư trọng, sống với nhau t́nh nghĩa hơn. Những câu hát mời trầu, thưa gửi là chất riêng tạo nên cái t́nh đáng quư”.
Trong suốt buổi tṛ chuyện, Thuư Cải cứ nhắc đi nhắc lại với tôi về chữ “lề lối” trong quan họ. Nghệ sỹ bảo, quan họ dạy cho mỗi người cách đối nhân xử thế phải phép. Nó là cả một kho tàng văn hóa tạo nhân cách riêng của người Kinh Bắc. Dù đi đến đâu, làm những ǵ, hát cho ai nghe, cô vẫn tâm niệm phải ǵn giữ “lề lối” ấy trong ḷng công chúng. Nó hội tụ đủ “công, dung, ngôn, hạnh” của phụ nữ Việt Nam.
“Nếu như với những nghề khác, trường khác có thể học 5 – 7 năm là thành nghề nhưng với quan họ th́ người nghệ sỹ phải học cả đời. Bởi mỗi lời ca tiếng hát cất lên không chỉ để mua vui mà c̣n là sự kết nối, là những bài học giáo dục văn hóa lối sống cho mỗi người”.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=569398&stc=1&d=1391411883
NSƯT Thúy Cải vẫn mặn nồng với quan họ ngay cả khi đă về hưu. Ảnh D.T
C̣n duyên là c̣n hát
<table style="border-color: #ffe4c4; border-width: 1px; background-color: #ffe4c4; width: 209px; height: 80px;" align="right" border="1"> <tbody> <tr> <td> Không có t́nh yêu th́ không c̣n giăng díu, t́nh tứ “Nhiều người hỏi tôi, quan họ không lấy nhau th́ có t́nh yêu không? Tôi nghĩ rằng có. V́ nếu không có t́nh yêu, không có sự ghen tuông và hờn giận th́ liền anh, liền chị không thể hát những câu hát t́nh tứ và giăng díu những hẹn ḥ, thề nguyện làm nức ḷng bao người như vậy. Nhưng t́nh yêu đôi lứa ấy là t́nh yêu trên nghệ thuật, nó rất đẹp và trong sáng một cách hiếm có”, NSƯT Thúy Cải cho biết.
</td> </tr> </tbody> </table> Dù đă đến tuổi nghỉ hưu, nhưng chỉ rời xa sân khấu một thời gian ngắn, Thúy Cải đă thấy nhớ nao ḷng những canh hát giao duyên. Nghệ sỹ chia sẻ: “Có những buổi trưa, chỉ mới chợp mắt, h́nh ảnh của những ngày xưa khi c̣n vào nhà nghệ nhân lao động để được học hát lại ùa về trong giấc mơ tôi. Sau nhiều lần giật ḿnh tỉnh giấc, tôi nghĩ rằng h́nh như với quan họ, ḿnh vẫn c̣n duyên, mà đă là duyên th́ không thể lẩn trốn được. Đam mê đă ngấm vào máu thịt và nó không có tuổi bao giờ”.
NSƯT Thuư Cải lật giở cho tôi xem những bài hát chép tay trên tờ giấy cũ. Ngày xưa, khi đi học hát quan họ, thế hệ của nghệ sỹ không được may mắn như các em, các cháu bây giờ, ngồi giữa lớp, giữa trường mà nghe thầy cô giảng. Hơn mười năm liền, cô và các bạn đồng nghiệp phải chia thành nhóm nhỏ, t́m đến 49 làng quan họ cổ, cùng ăn, cùng ở, cũng làm với các nghệ nhân.
“Phải làm giúp họ để họ có thời gian rảnh rỗi dạy hát cho ḿnh. Những năm 60 – 70 của thế kỷ trước, đất nước ta c̣n nghèo bởi chiến tranh. Các nghệ nhân có bí quyết, có kiến thức nhưng họ phải lao động vất vả lắm. Hơn nữa, tuổi cao, sức yếu, trường nghệ thuật ở xa, họ không thể lên trường dạy học được. Cứ mỗi bài hát học được, Thúy Cải lại chép tay cẩn thận vào giấy. Học được một bài mới là thích lắm, hát măi.
Những bài học đầu đời diễn là những bài học gắn chặt với mồ hôi, công sức lao động nên với cô, vẫn c̣n hát được quan họ ngày nào là đáng quư lắm. Dù đi biểu diễn ở đâu, dù có khó khăn, trở ngại thế nào cô vẫn không quên những ngày nhổ lạc, trồng ngô, cắt lúa cho nghệ nhân để có được cơ hội học hát quan họ. Đó cũng là động lực giúp cô vững vàng với con đường đă chọn.
Luôn cảm thấy ḿnh may mắn v́ có một hậu thuẫn vững chắc là gia đ́nh, nghệ sỹ cho biết: “Nếu không có mẹ chồng và chồng gánh đỡ công việc nhà th́ tôi không thể hết ḷng với quan họ được. Tôi biết nhiều người bạn nghệ sỹ của ḿnh có cuộc sống riêng tư đầy trắc trở. Tuy nhiên với cô th́ ngược lại “dù có lúc thăng hoa trên sân khấu nhưng không bao giờ quên phép tắc, gia phong và giữ ǵn chính ḿnh trong lề lối nghiêm ngặt của người quan họ”. Bởi thế, cô có một cuộc sống đầm ấm hạnh phúc nhiều người mơ ước.
Mới đây, có đôi vợ chồng từ Sơn La xuống, mang theo một cân chè mạn ngon t́m tới thăm cô và gia đ́nh. Họ có nguyện vọng được gặp trực tiếp, nghe cô và bạn diễn hát bài "Đêm qua nhớ bạn" v́ bài đó họ đă xem qua video hơn 1.000 lần mà vẫn chưa thấy chán. Dù cô đă lui vào sau sân khấu nhưng nhiều người vẫn nhớ đến và t́m gặp cô chỉ để cầm tay cô ngoài đời thực. “Đó là những món quà quư giá nhất trong đời diễn của một người nghệ sỹ mà tôi may mắn có được”, NSƯT Thúy Cải cho biết.
Chồng luôn là điểm tựa vững chắc NSƯT Thúy Cải không quên nhắc đến người bạn đời đă cùng ḿnh đi qua những đắng cay, cơ cực nhất của nghiệp diễn. Từ buổi cơ hàn, chồng đă chở trên chiếc xe đạp đi khắp nơi diễn cho đến khi nghỉ hưu, mà đam mê vẫn đượm. Chồng là người động viên nghệ sỹ trở lại với nghề trong những vai tṛ vị trí khác nhau. Thuư Cải không ngại chia sẻ: “Ngày xưa đi biểu diễn nhiều, cũng rất nhiều người yêu quư nhưng tôi chỉ yêu một ḿnh “ông xă” mà không có chút xao động nào. Có lẽ, lề lối quan họ đă dạy cho tôi biết sống đúng mực và giữ được cốt cách của một dâu thảo, vợ ngoan”.
tm
Nở nụ cười hiền hậu mời tôi vào nhà, sự cởi mở, thân thiện của cô đă khiến khoảng cách của một U20 và một U60 như gần lại. Tôi đă may mắn được lắng nghe cô trải ḷng những câu chuyện của hơn 40 năm mặn nồng với duyên quan họ.
Quan họ là một sự giáo dục lớn
Sở dĩ tôi may mắn, v́ những cuộc điện thoại hẹn gặp trước đó, cô đều chia sẻ “cô đă về hưu rồi, c̣n ǵ để viết nữa đâu”. Tuy nhiên, tôi vẫn tin với nhiều khán thính giả, Thúy Cải là một trong những cái tên đầu tiên được nhắc đến khi luận bàn về quan họ Bắc Ninh "kẻ ở người về". Suy nghĩ của tôi đă được kiểm chứng khi cô vui vẻ kể: “Thời gian gần đây, nhiều Việt kiều ở Mỹ, Nhật, Canada... vẫn gọi điện cho cô tâm sự năm hết tết đến, họ lại nhớ giọng hát quan họ của Thúy Cải qua những lần lưu diễn”.
NSƯT Thuư Cải tự hào khi là một trong những viên gạch đầu tiên đặt nền móng đưa quan họ Việt Nam ra với thế giới. Trên sân khấu, Thúy Cải đằm thắm, dịu dàng và lúng liếng như thế nào th́ ở ngoài đời, đằm thắm, dịu dàng và lúng liếng như thế. Thậm chí giữa đời thường mộc mạc, giản dị, cái chất nồng nàn, t́nh tứ trong người phụ nữ ấy dường như không có tuổi. Cô gây ấn tượng với người đối diện ở nụ cười “như mùa thu tỏa nắng”.
NSƯT Quư Tráng, người bạn diễn nhiều năm của NSƯT Thúy Cải đă nói: "Quan họ sinh ra là để dành cho Thúy Cải, như một bông hoa nguyên chất không cần cấy ghép”.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=569397&stc=1&d=1391411883
Một chị hai quan họ đằm thắm, t́nh tứ và lúng liếng trong ḷng công chúng. Ảnh do nhân vật cung cấp.
<table style="border-color: #ffe4c4; border-width: 1px; background-color: #ffe4c4; width: 236px; height: 238px;" align="left" border="1"> <tbody> <tr> <td style="text-align: justify;"> Hạnh phúc là được trong trí nhớ của công chúng Tạm biệt “người quan họ”, tôi cứ vương vấn măi v́ sao, với rất nhiều cống hiến của nghệ sỹ cho di sản văn hóa phi vật thể của thế giới, cô vẫn chỉ là NSƯT.
Vẫn nụ cười hồn hậu, cô tâm sự: “Làm một người nghệ sỹ, được sống trong trí nhớ của công chúng là hạnh phúc lắm rồi. Với tôi, danh hiệu là một sự ghi nhận và tôi luôn trân trọng mọi sự ghi nhận như thế”.
</td> </tr> </tbody> </table> Nhớ về những ngày tháng đầu tiên khi gặp "duyên quan họ", NSƯT Thuư Cải thành thật: “Cơ duyên đấy cháu ạ! Mẹ là người định hướng những bước đi đầu tiên trong đời nghệ sỹ của cô”. Khoảng 5 – 6 tuổi, bé Cải “hạt tiêu” đă gây ngạc nhiên khi hát được nhiều bài giọng vặt như Mười nhớ, Mời nước, Cây trúc xinh...
Đến khi có đoàn văn hóa nghệ thuật của tỉnh về làng tuyển diễn viên, cô bé được chính mẹ ḿnh tiến cử. Đáng lẽ, chị gái cô mới là người được chọn nhưng mẹ cô khi ấy lại “nhất định phải là Thúy Cải. Nó có cái cổ cao, “trường cổ đại thanh”, nếu “đi được với quan họ” th́ sẽ phát triển hơn chị”. Cơ duyên ấy đă đưa cô đến với quan họ khi mới 16 tuổi.
Sau hơn 40 năm cống hiến hết ḿnh cho nghiệp diễn, NSƯT Thuư Cải nói: “Đúng là một đam mê ở đời, quan họ rất hợp với tôi. Mỗi khi cất lên lời ca tiếng hát, tôi tự thấy tâm hồn ḿnh có sự thanh b́nh rất lạ. Quan họ có khả năng kết nối con người với con người, giúp con người yêu thương và quư trọng, sống với nhau t́nh nghĩa hơn. Những câu hát mời trầu, thưa gửi là chất riêng tạo nên cái t́nh đáng quư”.
Trong suốt buổi tṛ chuyện, Thuư Cải cứ nhắc đi nhắc lại với tôi về chữ “lề lối” trong quan họ. Nghệ sỹ bảo, quan họ dạy cho mỗi người cách đối nhân xử thế phải phép. Nó là cả một kho tàng văn hóa tạo nhân cách riêng của người Kinh Bắc. Dù đi đến đâu, làm những ǵ, hát cho ai nghe, cô vẫn tâm niệm phải ǵn giữ “lề lối” ấy trong ḷng công chúng. Nó hội tụ đủ “công, dung, ngôn, hạnh” của phụ nữ Việt Nam.
“Nếu như với những nghề khác, trường khác có thể học 5 – 7 năm là thành nghề nhưng với quan họ th́ người nghệ sỹ phải học cả đời. Bởi mỗi lời ca tiếng hát cất lên không chỉ để mua vui mà c̣n là sự kết nối, là những bài học giáo dục văn hóa lối sống cho mỗi người”.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=569398&stc=1&d=1391411883
NSƯT Thúy Cải vẫn mặn nồng với quan họ ngay cả khi đă về hưu. Ảnh D.T
C̣n duyên là c̣n hát
<table style="border-color: #ffe4c4; border-width: 1px; background-color: #ffe4c4; width: 209px; height: 80px;" align="right" border="1"> <tbody> <tr> <td> Không có t́nh yêu th́ không c̣n giăng díu, t́nh tứ “Nhiều người hỏi tôi, quan họ không lấy nhau th́ có t́nh yêu không? Tôi nghĩ rằng có. V́ nếu không có t́nh yêu, không có sự ghen tuông và hờn giận th́ liền anh, liền chị không thể hát những câu hát t́nh tứ và giăng díu những hẹn ḥ, thề nguyện làm nức ḷng bao người như vậy. Nhưng t́nh yêu đôi lứa ấy là t́nh yêu trên nghệ thuật, nó rất đẹp và trong sáng một cách hiếm có”, NSƯT Thúy Cải cho biết.
</td> </tr> </tbody> </table> Dù đă đến tuổi nghỉ hưu, nhưng chỉ rời xa sân khấu một thời gian ngắn, Thúy Cải đă thấy nhớ nao ḷng những canh hát giao duyên. Nghệ sỹ chia sẻ: “Có những buổi trưa, chỉ mới chợp mắt, h́nh ảnh của những ngày xưa khi c̣n vào nhà nghệ nhân lao động để được học hát lại ùa về trong giấc mơ tôi. Sau nhiều lần giật ḿnh tỉnh giấc, tôi nghĩ rằng h́nh như với quan họ, ḿnh vẫn c̣n duyên, mà đă là duyên th́ không thể lẩn trốn được. Đam mê đă ngấm vào máu thịt và nó không có tuổi bao giờ”.
NSƯT Thuư Cải lật giở cho tôi xem những bài hát chép tay trên tờ giấy cũ. Ngày xưa, khi đi học hát quan họ, thế hệ của nghệ sỹ không được may mắn như các em, các cháu bây giờ, ngồi giữa lớp, giữa trường mà nghe thầy cô giảng. Hơn mười năm liền, cô và các bạn đồng nghiệp phải chia thành nhóm nhỏ, t́m đến 49 làng quan họ cổ, cùng ăn, cùng ở, cũng làm với các nghệ nhân.
“Phải làm giúp họ để họ có thời gian rảnh rỗi dạy hát cho ḿnh. Những năm 60 – 70 của thế kỷ trước, đất nước ta c̣n nghèo bởi chiến tranh. Các nghệ nhân có bí quyết, có kiến thức nhưng họ phải lao động vất vả lắm. Hơn nữa, tuổi cao, sức yếu, trường nghệ thuật ở xa, họ không thể lên trường dạy học được. Cứ mỗi bài hát học được, Thúy Cải lại chép tay cẩn thận vào giấy. Học được một bài mới là thích lắm, hát măi.
Những bài học đầu đời diễn là những bài học gắn chặt với mồ hôi, công sức lao động nên với cô, vẫn c̣n hát được quan họ ngày nào là đáng quư lắm. Dù đi biểu diễn ở đâu, dù có khó khăn, trở ngại thế nào cô vẫn không quên những ngày nhổ lạc, trồng ngô, cắt lúa cho nghệ nhân để có được cơ hội học hát quan họ. Đó cũng là động lực giúp cô vững vàng với con đường đă chọn.
Luôn cảm thấy ḿnh may mắn v́ có một hậu thuẫn vững chắc là gia đ́nh, nghệ sỹ cho biết: “Nếu không có mẹ chồng và chồng gánh đỡ công việc nhà th́ tôi không thể hết ḷng với quan họ được. Tôi biết nhiều người bạn nghệ sỹ của ḿnh có cuộc sống riêng tư đầy trắc trở. Tuy nhiên với cô th́ ngược lại “dù có lúc thăng hoa trên sân khấu nhưng không bao giờ quên phép tắc, gia phong và giữ ǵn chính ḿnh trong lề lối nghiêm ngặt của người quan họ”. Bởi thế, cô có một cuộc sống đầm ấm hạnh phúc nhiều người mơ ước.
Mới đây, có đôi vợ chồng từ Sơn La xuống, mang theo một cân chè mạn ngon t́m tới thăm cô và gia đ́nh. Họ có nguyện vọng được gặp trực tiếp, nghe cô và bạn diễn hát bài "Đêm qua nhớ bạn" v́ bài đó họ đă xem qua video hơn 1.000 lần mà vẫn chưa thấy chán. Dù cô đă lui vào sau sân khấu nhưng nhiều người vẫn nhớ đến và t́m gặp cô chỉ để cầm tay cô ngoài đời thực. “Đó là những món quà quư giá nhất trong đời diễn của một người nghệ sỹ mà tôi may mắn có được”, NSƯT Thúy Cải cho biết.
Chồng luôn là điểm tựa vững chắc NSƯT Thúy Cải không quên nhắc đến người bạn đời đă cùng ḿnh đi qua những đắng cay, cơ cực nhất của nghiệp diễn. Từ buổi cơ hàn, chồng đă chở trên chiếc xe đạp đi khắp nơi diễn cho đến khi nghỉ hưu, mà đam mê vẫn đượm. Chồng là người động viên nghệ sỹ trở lại với nghề trong những vai tṛ vị trí khác nhau. Thuư Cải không ngại chia sẻ: “Ngày xưa đi biểu diễn nhiều, cũng rất nhiều người yêu quư nhưng tôi chỉ yêu một ḿnh “ông xă” mà không có chút xao động nào. Có lẽ, lề lối quan họ đă dạy cho tôi biết sống đúng mực và giữ được cốt cách của một dâu thảo, vợ ngoan”.
tm