Romano
03-19-2014, 18:03
“Người giàu của chúng ta là bóc ngắn cắn dài. V́ ngắn ngủi nên thích thể hiện hơn người khác nhưng lại không ăn nhập với các giá trị văn hóa truyền thống của người Việt. Có điều kiện là họ thích khoe khoang với người khác.
Cái phản văn hóa của những người giàu Việt Nam, cái phi lư trong sự phát triển logic của xă hội Việt Nam chính là ở chỗ này” – PGS. TS Trịnh Ḥa B́nh – Giám đốc Trung tâm Điều tra Dư luận xă hội (Viện Xă hội học) cho biết.
Các đại gia Việt trong thời gian gần đây rất thích xây lâu đài. Dưới góc nh́n của một nhà nghiên cứu văn hóa – xă hội lâu năm, ông có nhận xét ǵ về xu hướng mới này?
Theo tôi, trước tiên cần phải t́m hiểu xem các đại gia xây lâu đài để làm ǵ? Để phô trương hay xây để thương thảo, để kư kết hợp đồng hoặc là họ thừa tiền để xây? Có nghĩa động cơ việc xây dựng các dinh cơ đồ sộ c̣n thuộc vào việc họ muốn ǵ.
Chúng ta cứ nh́n vào h́nh thức thuần bề ngoài, rằng hết bác X. rồi đến bác Y. thi nhau xây lâu đài cũng giống như câu chuyện các bác đó mua các xế hộp, xế hộp càng sang th́ đẳng cấp càng lớn.
Nhưng nên nhớ rằng trong rất nhiều trường hợp (dù là không phải tất cả) người ta sắm sanh các đồ dùng quá đắt tiền lại phản ánh sự trống rỗng ở bên trong. Có thể người ta đang gặp khó khăn, đang bị đẩy vào cơn nước lửa, bị đe dọa phá sản đến nơi… nên người ta phải làm tất cả các động tác bên ngoài để làm yên ḷng cộng đồng, yên ḷng các đối tác, cổ đông có đóng góp tiền bạc cho họ.
Song nh́n thuần túy vào việc các đại gia Việt xây lâu đài đồ sộ th́ dường như là một sự khẳng định: tôi là nhóm, là giới, là bộ phận có tiền. Mặt khác, họ xây nhà xây cửa không phải là xây ở nơi xa rời quê hương bản quán mà hầu hết đều t́m cách xây dinh cơ ở những vùng đất lập nghiệp để được tiếng rằng: dẫu có thế này thế kia, có phát triển bao nhiêu th́ tôi vẫn là người Việt và hy vọng một sự đồng thuận, sự hợp tác, tương tác để cho ra được những vị trí mới. Những động cơ xoay quanh việc xây nhà xây cửa có thể hiểu là như vậy.
Nhưng c̣n một vấn đề khác mà tôi muốn nói đến là trong bước chuyển chung của xă hội th́ dường như mỗi ngày con người ta càng t́m đến sự thỏa măn ngày cao hơn các phương tiện phục vụ đời sống cá nhân.
Họ suy nghĩ rằng “một đời ta muôn vàn đời nó”, tại sao chúng ta không hưởng? Tại sao chúng ta không nhà lầu gác tía? Tại sao chúng ta không có xế hộp ngon lành mà cứ phải khổ sở? Nếu đột ngột rời khỏi thế giới này th́ ai hưởng? Điều đó dẫn dắt họ đến việc phải hưởng và có hưởng th́ mới tiếp tục lao động, sáng tạo, tương tác, chạy vạy để ra các những giá trị mới hơn, cao hơn.
Tuy nhiên xu hướng này theo tôi không nhiều mà chủ yếu là để khoe mẽ, để chưng diện, để khẳng định thương hiệu của ḿnh. Bởi h́nh thức cũng tạo lên sự vẫy gọi nhất định với đối tác trong lĩnh vực làm ăn.
PGS. TS Trịnh Ḥa B́nh – Giám đốc Trung tâm Điều tra Dư luận xă hội (Viện Xă hội học)
Ông vừa nhấn mạnh đến sự khoe mẽ của đại gia, vậy phải chăng đó cũng là một trong những đặc điểm điển h́nh của đại gia Việt?
Đại gia Việt của chúng ta là bóc ngắn cắn dài. V́ ngắn ngủi nên thích chưng diện hơn người khác nhưng lại không ăn nhập với các giá trị văn hóa truyền thống của người Việt. Có điều kiện là họ thích khoe khoang với người khác và có nhiều tấm gương ở hệ thống chính trị đă cho thấy rằng có những người làm quan, những người trông chờ vào các quyết sách, quyết định chỉ sau 2-3 thời khắc của nhân vật này, nhân vật kia là có thể làm giàu ngay được.
Cho nên nó đưa đến những con người gọi là “nhà có điều kiện”, để họ sẵn sàng chưng diện, huy động cái này, cái kia để thể hiện ḿnh tân kỳ, tiên tiến, có đủ sức chịu “lực”.
Cái phản văn hóa của những người giàu Việt Nam, cái phi lư trong sự phát triển logic của xă hội Việt Nam chính là ở chỗ này.
Nhiều người cho rằng các đại gia Việt thích xây lâu đài đắt tiền, hoành tráng nhưng lại không đẹp, không thể hiện được sự tinh tế và hài ḥa của công tŕnh. Ông đánh giá sao về vấn đề này?
Tôi hoàn toàn chia sẻ với quan điểm này. Bởi v́ không phải đại gia nào thích khoe mẽ, thích lâu đài hay dinh cơ hoành tráng cũng có học hay đều tinh tế, đều có những tri thức về sự phát triển của chân – thiện – mỹ, cho nên ai mách bảo thế nào th́ họ làm như vậy, cốt là phải “khủng”. Các đại gia thích nhất là hàng khủng và hàng độc.
C̣n những người có tri thức hơn họ sẽ t́m đến những nhà thiết kế, thuê thiết kế. Việc thiết kế một quần thể nhất định sẽ phụ thuộc vào kỹ năng, hiểu biết, tầm nh́n của những kiến trúc sư, làm sao thiết kế cho công tŕnh của ông này, ông kia phải ăn nhập vào không gian xung quanh, để tạo lên cái đẹp, cái thế kỳ vĩ của thế giới tự nhiên và thế giới vật lư. Điều này cũng phụ thuộc vào chiều sâu văn hóa của mỗi người. Tôi liều mạng mà nói thẳng rằng số lớn đại gia của chúng ta chưa đạt được cái tầm như thế.
Đứng dưới góc độ văn hóa, theo ông xu hướng xây lâu đài theo phong cách Châu Âu hay phong cách Pháp của các đại gia hiện nay là tốt hay không tốt?
Không có câu trả lời đơn nhất là tốt hay xấu. Trong trường hợp này là tốt, nhưng trong trường hợp kia lại là xấu.
Nhưng nói theo khía cạnh phát triển th́ chúng ta chịu ảnh hưởng của văn minh Châu Âu cũng là điều tích cực chứ không phải là dở. Bởi v́ Châu Âu trải qua thuở b́nh minh của loài người, đặc biệt là qua các thời kỳ Phục Hưng, thời kỳ Ánh Sáng và nó nhận thức được chân giá trị của xă hội lầm than – công xă nguyên thủy để tiến lên xă hội dân chủ tư sản. Và thời kỳ Ánh Sáng, Phục Hưng đă đem lại rất nhiều thành tựu đáng kể cho con người.
Nói theo logic của sự phát triển th́ Châu Âu và phương Tây người ta logic, khoa học hơn chúng ta vốn bị ảnh hưởng của văn hóa Á Đông. Họ không rền dứ, không mất th́ giờ vào những cái râu ria. Nó c̣n là một nền văn hóa mang tính ứng dụng cao hơn bao giờ hết. Có thể lấy ví dụ như đền đài miếu mạo của chúng ta chỉ phục vụ cho một tập thể, một nhóm lớn rất hư không và cuối cùng chỉ để phục vụ cho một nhóm rất ít người cho nên chúng ta cần phải nh́n vào văn minh phương Tây để điều chỉnh những cái đó thay v́ lăng phí nguồn lực và lại khoe khoang.
Tôi nghĩ rằng nếu bây giờ người Việt chúng ta, những người có của ăn của để, những người có tiền mà phát triển theo khuynh hướng đó là c̣n may cho cộng đồng, may cho xă hội Việt, thay v́ họ có tiền mà đổ vào các tṛ chơi du hí, những thói quen kệch cỡm của đám có chức có quyền mà cảm nặng, cảm một các sâu sắc văn hóa của những kẻ trọc phú.
Xin cảm ơn ông!
THEO MỘT THẾ GIỚI
Cái phản văn hóa của những người giàu Việt Nam, cái phi lư trong sự phát triển logic của xă hội Việt Nam chính là ở chỗ này” – PGS. TS Trịnh Ḥa B́nh – Giám đốc Trung tâm Điều tra Dư luận xă hội (Viện Xă hội học) cho biết.
Các đại gia Việt trong thời gian gần đây rất thích xây lâu đài. Dưới góc nh́n của một nhà nghiên cứu văn hóa – xă hội lâu năm, ông có nhận xét ǵ về xu hướng mới này?
Theo tôi, trước tiên cần phải t́m hiểu xem các đại gia xây lâu đài để làm ǵ? Để phô trương hay xây để thương thảo, để kư kết hợp đồng hoặc là họ thừa tiền để xây? Có nghĩa động cơ việc xây dựng các dinh cơ đồ sộ c̣n thuộc vào việc họ muốn ǵ.
Chúng ta cứ nh́n vào h́nh thức thuần bề ngoài, rằng hết bác X. rồi đến bác Y. thi nhau xây lâu đài cũng giống như câu chuyện các bác đó mua các xế hộp, xế hộp càng sang th́ đẳng cấp càng lớn.
Nhưng nên nhớ rằng trong rất nhiều trường hợp (dù là không phải tất cả) người ta sắm sanh các đồ dùng quá đắt tiền lại phản ánh sự trống rỗng ở bên trong. Có thể người ta đang gặp khó khăn, đang bị đẩy vào cơn nước lửa, bị đe dọa phá sản đến nơi… nên người ta phải làm tất cả các động tác bên ngoài để làm yên ḷng cộng đồng, yên ḷng các đối tác, cổ đông có đóng góp tiền bạc cho họ.
Song nh́n thuần túy vào việc các đại gia Việt xây lâu đài đồ sộ th́ dường như là một sự khẳng định: tôi là nhóm, là giới, là bộ phận có tiền. Mặt khác, họ xây nhà xây cửa không phải là xây ở nơi xa rời quê hương bản quán mà hầu hết đều t́m cách xây dinh cơ ở những vùng đất lập nghiệp để được tiếng rằng: dẫu có thế này thế kia, có phát triển bao nhiêu th́ tôi vẫn là người Việt và hy vọng một sự đồng thuận, sự hợp tác, tương tác để cho ra được những vị trí mới. Những động cơ xoay quanh việc xây nhà xây cửa có thể hiểu là như vậy.
Nhưng c̣n một vấn đề khác mà tôi muốn nói đến là trong bước chuyển chung của xă hội th́ dường như mỗi ngày con người ta càng t́m đến sự thỏa măn ngày cao hơn các phương tiện phục vụ đời sống cá nhân.
Họ suy nghĩ rằng “một đời ta muôn vàn đời nó”, tại sao chúng ta không hưởng? Tại sao chúng ta không nhà lầu gác tía? Tại sao chúng ta không có xế hộp ngon lành mà cứ phải khổ sở? Nếu đột ngột rời khỏi thế giới này th́ ai hưởng? Điều đó dẫn dắt họ đến việc phải hưởng và có hưởng th́ mới tiếp tục lao động, sáng tạo, tương tác, chạy vạy để ra các những giá trị mới hơn, cao hơn.
Tuy nhiên xu hướng này theo tôi không nhiều mà chủ yếu là để khoe mẽ, để chưng diện, để khẳng định thương hiệu của ḿnh. Bởi h́nh thức cũng tạo lên sự vẫy gọi nhất định với đối tác trong lĩnh vực làm ăn.
PGS. TS Trịnh Ḥa B́nh – Giám đốc Trung tâm Điều tra Dư luận xă hội (Viện Xă hội học)
Ông vừa nhấn mạnh đến sự khoe mẽ của đại gia, vậy phải chăng đó cũng là một trong những đặc điểm điển h́nh của đại gia Việt?
Đại gia Việt của chúng ta là bóc ngắn cắn dài. V́ ngắn ngủi nên thích chưng diện hơn người khác nhưng lại không ăn nhập với các giá trị văn hóa truyền thống của người Việt. Có điều kiện là họ thích khoe khoang với người khác và có nhiều tấm gương ở hệ thống chính trị đă cho thấy rằng có những người làm quan, những người trông chờ vào các quyết sách, quyết định chỉ sau 2-3 thời khắc của nhân vật này, nhân vật kia là có thể làm giàu ngay được.
Cho nên nó đưa đến những con người gọi là “nhà có điều kiện”, để họ sẵn sàng chưng diện, huy động cái này, cái kia để thể hiện ḿnh tân kỳ, tiên tiến, có đủ sức chịu “lực”.
Cái phản văn hóa của những người giàu Việt Nam, cái phi lư trong sự phát triển logic của xă hội Việt Nam chính là ở chỗ này.
Nhiều người cho rằng các đại gia Việt thích xây lâu đài đắt tiền, hoành tráng nhưng lại không đẹp, không thể hiện được sự tinh tế và hài ḥa của công tŕnh. Ông đánh giá sao về vấn đề này?
Tôi hoàn toàn chia sẻ với quan điểm này. Bởi v́ không phải đại gia nào thích khoe mẽ, thích lâu đài hay dinh cơ hoành tráng cũng có học hay đều tinh tế, đều có những tri thức về sự phát triển của chân – thiện – mỹ, cho nên ai mách bảo thế nào th́ họ làm như vậy, cốt là phải “khủng”. Các đại gia thích nhất là hàng khủng và hàng độc.
C̣n những người có tri thức hơn họ sẽ t́m đến những nhà thiết kế, thuê thiết kế. Việc thiết kế một quần thể nhất định sẽ phụ thuộc vào kỹ năng, hiểu biết, tầm nh́n của những kiến trúc sư, làm sao thiết kế cho công tŕnh của ông này, ông kia phải ăn nhập vào không gian xung quanh, để tạo lên cái đẹp, cái thế kỳ vĩ của thế giới tự nhiên và thế giới vật lư. Điều này cũng phụ thuộc vào chiều sâu văn hóa của mỗi người. Tôi liều mạng mà nói thẳng rằng số lớn đại gia của chúng ta chưa đạt được cái tầm như thế.
Đứng dưới góc độ văn hóa, theo ông xu hướng xây lâu đài theo phong cách Châu Âu hay phong cách Pháp của các đại gia hiện nay là tốt hay không tốt?
Không có câu trả lời đơn nhất là tốt hay xấu. Trong trường hợp này là tốt, nhưng trong trường hợp kia lại là xấu.
Nhưng nói theo khía cạnh phát triển th́ chúng ta chịu ảnh hưởng của văn minh Châu Âu cũng là điều tích cực chứ không phải là dở. Bởi v́ Châu Âu trải qua thuở b́nh minh của loài người, đặc biệt là qua các thời kỳ Phục Hưng, thời kỳ Ánh Sáng và nó nhận thức được chân giá trị của xă hội lầm than – công xă nguyên thủy để tiến lên xă hội dân chủ tư sản. Và thời kỳ Ánh Sáng, Phục Hưng đă đem lại rất nhiều thành tựu đáng kể cho con người.
Nói theo logic của sự phát triển th́ Châu Âu và phương Tây người ta logic, khoa học hơn chúng ta vốn bị ảnh hưởng của văn hóa Á Đông. Họ không rền dứ, không mất th́ giờ vào những cái râu ria. Nó c̣n là một nền văn hóa mang tính ứng dụng cao hơn bao giờ hết. Có thể lấy ví dụ như đền đài miếu mạo của chúng ta chỉ phục vụ cho một tập thể, một nhóm lớn rất hư không và cuối cùng chỉ để phục vụ cho một nhóm rất ít người cho nên chúng ta cần phải nh́n vào văn minh phương Tây để điều chỉnh những cái đó thay v́ lăng phí nguồn lực và lại khoe khoang.
Tôi nghĩ rằng nếu bây giờ người Việt chúng ta, những người có của ăn của để, những người có tiền mà phát triển theo khuynh hướng đó là c̣n may cho cộng đồng, may cho xă hội Việt, thay v́ họ có tiền mà đổ vào các tṛ chơi du hí, những thói quen kệch cỡm của đám có chức có quyền mà cảm nặng, cảm một các sâu sắc văn hóa của những kẻ trọc phú.
Xin cảm ơn ông!
THEO MỘT THẾ GIỚI