Hanna
06-21-2014, 18:41
Các đội bóng? Không phải? Các CĐV? Chưa chắc. Hôm nay, chúng ta sẽ bàn về chuyện đằng sau niềm vui World Cup là những ǵ, cùng với các nhà báo Đức Hoàng, nhà báo Tất Đức, người đang theo học thạc sĩ ngành quản lư công tại Adelaide, Australia, và nhà báo Hải Minh.
Chỉ FIFA được lợi ở World Cup?
Phạm An: Anh Đức Hoàng hôm trước có viết 1 bài đăng trên báo Lao động về chuyện ai khâu giày cho Messi, đại ư là ngành công nghiệp thể thao đă bóc lột nhân lực ghê gớm như thế nào. Theo các anh, từ đó mà suy ra, th́ ai là người chiến thắng thực sự ở World Cup?
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=627827&stc=1&d=1403376076
Hải Minh: FIFA.
Phạm An: Tại sao là FIFA? Tôi cho rằng cả 1 hệ thống khổng lồ hưởng lợi thậm chí c̣n lớn hơn FIFA nhiều lần, từ các hăng đồ thể thao, bia rượu…?
Hải Minh: Hưởng lợi thực sự th́ chỉ có FIFA thôi, c̣n với những doanh nghiệp kia, đó là cơ hội, và không phải ai cũng tận dụng được. Họ cũng phải chiến đấu để giành lấy miếng bánh thị phần, thị trường là tự do, c̣n FIFA là độc quyền.
Tất Đức: Tôi cũng đồng ư với anh Hải Minh: Đó là FIFA. Người ta tính rằng ở World Cup 2010, FIFA chỉ buôn nước bọt đă thu được tới gần 3,2 tỷ USD từ tiền bản quyền truyền h́nh, tiền tài trợ cũng như nhượng quyền thương mại. Nam Phi, quốc gia tổ chức, th́ lại lỗ nặng.
Phạm An: Có lẽ trong đầu các quốc gia tổ chức nên định h́nh tâm thế trước hết là tổ chức giải phải hiệu quả, để những đồng tiền đầu tư vào nó phải sinh lời, hoàn toàn là một thương vụ, phải không các anh?
“Chính phủ Brazil không lường trước được hệ quả”
Hải Minh: Vấn đề nằm ở chỗ nước nào cũng muốn tổ chức một giải đấu hiệu quả về mặt kinh tế, có lăi, nhưng tại sao chỉ các nước phát triển mới làm được?
Tất Đức: Bởi v́ họ có cơ sở hạ tầng sẵn có, họ quản lư đầu tư tốt, nên không bị lăng phí trong quá tŕnh đầu tư. Doanh nghiệp của họ cũng ở tŕnh độ nhất định để có thể nắm bắt cơ hội này. Hăy thử tưởng tượng nếu ở thời điểm hiện tại Việt Nam đăng cai World Cup th́ liệu bao nhiêu doanh nghiệp có thể thi đấu thành công trên sân nhà?
Hải Minh: Sâu xa hơn, đó là vấn đề tŕnh độ phát triển và năng suất lao động, và c̣n quan trọng hơn nữa là chất lượng quản trị công. Rất khó tưởng tượng xảy ra t́nh trạng tham nhũng trong xây sân bóng ở một quốc gia như Đức, hay Australia, nhưng ở Brazil hay Nam Phi, sắp tới là Nga và Qatar, câu chuyện hoàn toàn khác.
Phạm An: Đó là 1 ư rất hay, để thu lợi được th́ anh cũng phải có tŕnh độ, và nguồn tiền đổ vào đó phải được minh bạch, nếu không được quản lư tốt, số tiền đó sẽ bốc hơi v́ không nắm được cơ hội, hoặc chỉ "kích thích" tham nhũng.
Đức Hoàng: Các anh có bao giờ nghĩ rằng đây chính là lựa chọn của người Brazil không? Năm 2007, khi nhận quyền đăng cai, tôi nhớ họ ăn mừng rất lớn.
Hải Minh: Thực ra nếu có một cuộc trưng cầu dân ư ở Brazil, đừng nói là năm 2007, mà ngay bây giờ, về việc tổ chức World Cup, th́ tôi tin đa số người dân vẫn sẽ ủng hộ. Nền dân chủ có những giới hạn của nó.
Tất Đức: Tôi đồng ư với anh Minh. Người dân vui mừng là đúng thôi. Họ không phải là những nhà kinh tế, không phải những nhà phân tích để cân nhắc lợi hại của một giải đấu tốn kém. Họ chỉ là người dân, những người hâm mộ bóng đá dĩ nhiên họ mừng v́ đất nước được tổ chức World Cup, đội nhà có cơ hội lên ngôi vô địch. Tính toán quyết sách đầu tư 1 giải đấu như World Cup là trách nhiệm của Chính phủ. C̣n Chính phủ Brazil th́ có lẽ đă không lường trước nền kinh tế thế giới lại rơi vào khủng hoảng.
“Logo adidas ở World Cup là một cái giật ḿnh”
Đức Hoàng: Chúng ta có thể quay trở lại với câu chuyện Adidas một chút được không? Hẳn mọi người c̣n nhớ năm 2012, hăng Dow Chemical (một nhà sản xuất chất độc màu da cam) đă bị lên án như thế nào khi trở thành nhà tài trợ cho Olympic. Những doanh nghiệp như Dow, sản xuất ra thứ chết người, th́ bị lên án ngay lập tức. C̣n Adidas, bóc lột công nhân các nước thế giới thứ ba, th́ các anh lại cho là "quy luật cạnh tranh" ǵ đó.
Liệu các anh có thể biện hộ cho Dow Chemical theo kiểu đă dửng dưng với adidas không?
Tất Đức: Anh Hoàng, như tôi đă nói vấn đề ở đây không phải là do World Cup, họ không làm cho Adidas mà làm cho Foxconn họ vẫn bị bóc lột, vẫn phải nhận 1 đồng lương chết đói. Nh́n chung đấy là mặt trái của toàn cầu hóa.
Hải Minh: Cần phải nh́n sự việc đa chiều một chút. Adidas có thể bị rủa là “bóc lột”, nhưng đồng thời họ cũng trả lương và mang lại việc làm. Đó là hai mặt của một đồng tiền, mà chỉ nhấn mạnh mặt nào cũng đều sẽ trở nên cực đoan.
Phạm An: Vậy th́ chúng ta buộc phải thừa nhận rằng t́nh trạng hiện nay là không thể tránh khỏi, thưa các anh. Những ǵ chúng ta lên tiếng về công bằng hay phản ứng có thể được nh́n nhận rằng luôn là một sự bi kịch hóa vấn đề?
Tất Đức: Chúng ta thừa nhận đó là thực tế, chứ không phải chúng ta ủng hộ nó. Ví dụ người lao động Đức (nơi Adidas đóng trụ sợ) rơ ràng không phải nhận những điều kiện làm việc và đồng lương ít ỏi như các nước thứ ba. Vấn đề là chính quyền cần tạo ra nhiều sinh kế, nhiều sự lựa chọn hơn cho người dân, thay v́ họ chỉ có con đường duy nhất là làm việc cho Adidas hay Foxconn.
Đức Hoàng: Tôi nghĩ, nếu nh́n nhận theo hướng khái quát hóa, cho rằng mọi thứ đều là quy luật, th́ không có ǵ để nói: Dưới ánh Mặt trời không có ǵ lạ. Nhưng cũng giống như người dân và Chính phủ Brazil đă coi World Cup là một cái giật ḿnh (dù nó không trực tiếp tạo ra suy thoái và mức sống khốn khó của họ), tôi cũng có quyền coi những logo của Adidas ở World Cup là một cái giật ḿnh. Tôi không định lên án họ, tôi cũng không đủ sức đề ra giải pháp. Nhưng tôi muốn nhân cơ hội ḿnh "giật ḿnh" để nói về nó, cho những người chưa biết đến được "giật ḿnh". Báo chí chỉ làm nhiệm vụ là phản ánh thôi mà.
Những cái "giật ḿnh" này, kể cả chuyện ở Brazil, từ mại dâm trẻ em đến biểu t́nh, đều không phải do World Cup tạo ra, nhưng ta phải cảm ơn World Cup v́ đó là cơ hội để rất nhiều nhà báo, tổ chức xă hội có cớ để nói đến chúng.
Phạm An: Tôi đồng ư với anh Hoàng. Dù thế nào, tất cả những ǵ chúng ta phải làm đều phải v́ con người, và ngay cả khi chưa đạt được độ lư tưởng, th́ cũng phải phấn đấu v́ điều đó!
Phạm An
Thể thao & Văn hóa
Chỉ FIFA được lợi ở World Cup?
Phạm An: Anh Đức Hoàng hôm trước có viết 1 bài đăng trên báo Lao động về chuyện ai khâu giày cho Messi, đại ư là ngành công nghiệp thể thao đă bóc lột nhân lực ghê gớm như thế nào. Theo các anh, từ đó mà suy ra, th́ ai là người chiến thắng thực sự ở World Cup?
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=627827&stc=1&d=1403376076
Hải Minh: FIFA.
Phạm An: Tại sao là FIFA? Tôi cho rằng cả 1 hệ thống khổng lồ hưởng lợi thậm chí c̣n lớn hơn FIFA nhiều lần, từ các hăng đồ thể thao, bia rượu…?
Hải Minh: Hưởng lợi thực sự th́ chỉ có FIFA thôi, c̣n với những doanh nghiệp kia, đó là cơ hội, và không phải ai cũng tận dụng được. Họ cũng phải chiến đấu để giành lấy miếng bánh thị phần, thị trường là tự do, c̣n FIFA là độc quyền.
Tất Đức: Tôi cũng đồng ư với anh Hải Minh: Đó là FIFA. Người ta tính rằng ở World Cup 2010, FIFA chỉ buôn nước bọt đă thu được tới gần 3,2 tỷ USD từ tiền bản quyền truyền h́nh, tiền tài trợ cũng như nhượng quyền thương mại. Nam Phi, quốc gia tổ chức, th́ lại lỗ nặng.
Phạm An: Có lẽ trong đầu các quốc gia tổ chức nên định h́nh tâm thế trước hết là tổ chức giải phải hiệu quả, để những đồng tiền đầu tư vào nó phải sinh lời, hoàn toàn là một thương vụ, phải không các anh?
“Chính phủ Brazil không lường trước được hệ quả”
Hải Minh: Vấn đề nằm ở chỗ nước nào cũng muốn tổ chức một giải đấu hiệu quả về mặt kinh tế, có lăi, nhưng tại sao chỉ các nước phát triển mới làm được?
Tất Đức: Bởi v́ họ có cơ sở hạ tầng sẵn có, họ quản lư đầu tư tốt, nên không bị lăng phí trong quá tŕnh đầu tư. Doanh nghiệp của họ cũng ở tŕnh độ nhất định để có thể nắm bắt cơ hội này. Hăy thử tưởng tượng nếu ở thời điểm hiện tại Việt Nam đăng cai World Cup th́ liệu bao nhiêu doanh nghiệp có thể thi đấu thành công trên sân nhà?
Hải Minh: Sâu xa hơn, đó là vấn đề tŕnh độ phát triển và năng suất lao động, và c̣n quan trọng hơn nữa là chất lượng quản trị công. Rất khó tưởng tượng xảy ra t́nh trạng tham nhũng trong xây sân bóng ở một quốc gia như Đức, hay Australia, nhưng ở Brazil hay Nam Phi, sắp tới là Nga và Qatar, câu chuyện hoàn toàn khác.
Phạm An: Đó là 1 ư rất hay, để thu lợi được th́ anh cũng phải có tŕnh độ, và nguồn tiền đổ vào đó phải được minh bạch, nếu không được quản lư tốt, số tiền đó sẽ bốc hơi v́ không nắm được cơ hội, hoặc chỉ "kích thích" tham nhũng.
Đức Hoàng: Các anh có bao giờ nghĩ rằng đây chính là lựa chọn của người Brazil không? Năm 2007, khi nhận quyền đăng cai, tôi nhớ họ ăn mừng rất lớn.
Hải Minh: Thực ra nếu có một cuộc trưng cầu dân ư ở Brazil, đừng nói là năm 2007, mà ngay bây giờ, về việc tổ chức World Cup, th́ tôi tin đa số người dân vẫn sẽ ủng hộ. Nền dân chủ có những giới hạn của nó.
Tất Đức: Tôi đồng ư với anh Minh. Người dân vui mừng là đúng thôi. Họ không phải là những nhà kinh tế, không phải những nhà phân tích để cân nhắc lợi hại của một giải đấu tốn kém. Họ chỉ là người dân, những người hâm mộ bóng đá dĩ nhiên họ mừng v́ đất nước được tổ chức World Cup, đội nhà có cơ hội lên ngôi vô địch. Tính toán quyết sách đầu tư 1 giải đấu như World Cup là trách nhiệm của Chính phủ. C̣n Chính phủ Brazil th́ có lẽ đă không lường trước nền kinh tế thế giới lại rơi vào khủng hoảng.
“Logo adidas ở World Cup là một cái giật ḿnh”
Đức Hoàng: Chúng ta có thể quay trở lại với câu chuyện Adidas một chút được không? Hẳn mọi người c̣n nhớ năm 2012, hăng Dow Chemical (một nhà sản xuất chất độc màu da cam) đă bị lên án như thế nào khi trở thành nhà tài trợ cho Olympic. Những doanh nghiệp như Dow, sản xuất ra thứ chết người, th́ bị lên án ngay lập tức. C̣n Adidas, bóc lột công nhân các nước thế giới thứ ba, th́ các anh lại cho là "quy luật cạnh tranh" ǵ đó.
Liệu các anh có thể biện hộ cho Dow Chemical theo kiểu đă dửng dưng với adidas không?
Tất Đức: Anh Hoàng, như tôi đă nói vấn đề ở đây không phải là do World Cup, họ không làm cho Adidas mà làm cho Foxconn họ vẫn bị bóc lột, vẫn phải nhận 1 đồng lương chết đói. Nh́n chung đấy là mặt trái của toàn cầu hóa.
Hải Minh: Cần phải nh́n sự việc đa chiều một chút. Adidas có thể bị rủa là “bóc lột”, nhưng đồng thời họ cũng trả lương và mang lại việc làm. Đó là hai mặt của một đồng tiền, mà chỉ nhấn mạnh mặt nào cũng đều sẽ trở nên cực đoan.
Phạm An: Vậy th́ chúng ta buộc phải thừa nhận rằng t́nh trạng hiện nay là không thể tránh khỏi, thưa các anh. Những ǵ chúng ta lên tiếng về công bằng hay phản ứng có thể được nh́n nhận rằng luôn là một sự bi kịch hóa vấn đề?
Tất Đức: Chúng ta thừa nhận đó là thực tế, chứ không phải chúng ta ủng hộ nó. Ví dụ người lao động Đức (nơi Adidas đóng trụ sợ) rơ ràng không phải nhận những điều kiện làm việc và đồng lương ít ỏi như các nước thứ ba. Vấn đề là chính quyền cần tạo ra nhiều sinh kế, nhiều sự lựa chọn hơn cho người dân, thay v́ họ chỉ có con đường duy nhất là làm việc cho Adidas hay Foxconn.
Đức Hoàng: Tôi nghĩ, nếu nh́n nhận theo hướng khái quát hóa, cho rằng mọi thứ đều là quy luật, th́ không có ǵ để nói: Dưới ánh Mặt trời không có ǵ lạ. Nhưng cũng giống như người dân và Chính phủ Brazil đă coi World Cup là một cái giật ḿnh (dù nó không trực tiếp tạo ra suy thoái và mức sống khốn khó của họ), tôi cũng có quyền coi những logo của Adidas ở World Cup là một cái giật ḿnh. Tôi không định lên án họ, tôi cũng không đủ sức đề ra giải pháp. Nhưng tôi muốn nhân cơ hội ḿnh "giật ḿnh" để nói về nó, cho những người chưa biết đến được "giật ḿnh". Báo chí chỉ làm nhiệm vụ là phản ánh thôi mà.
Những cái "giật ḿnh" này, kể cả chuyện ở Brazil, từ mại dâm trẻ em đến biểu t́nh, đều không phải do World Cup tạo ra, nhưng ta phải cảm ơn World Cup v́ đó là cơ hội để rất nhiều nhà báo, tổ chức xă hội có cớ để nói đến chúng.
Phạm An: Tôi đồng ư với anh Hoàng. Dù thế nào, tất cả những ǵ chúng ta phải làm đều phải v́ con người, và ngay cả khi chưa đạt được độ lư tưởng, th́ cũng phải phấn đấu v́ điều đó!
Phạm An
Thể thao & Văn hóa