Romano
08-11-2014, 07:54
TT - Chuyện “đ̣i tiền” quyết liệt của ông giám đốc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc VN ngay trước sô diễn Khánh Ly đă cho thấy câu chuyện thu - nộp tác quyền ngày một kịch tính...
Trong khi live show Khánh Ly in Đà Nẵng đang diễn ra trên sân khấu th́ bên trong pḥng họp tại Cung thể thao Tiên Sơn là cuộc tranh căi “không có hồi kết” về vấn đề tác quyền giữa đơn vị tổ chức biểu diễn và Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc VN - Ảnh: An Bảo
Không phải đến chương tŕnh Khánh Ly, Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc VN (VCPMC) mới “làm lớn chuyện” thu bản quyền. Thực tế, VCPMC đă nhiều lần lên tiếng đ̣i tác quyền ở nhiều chương tŕnh khác nhau.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=647232&stc=1&d=1407743638
Có lần thành công, nhưng cũng không hiếm lần thất bại.
Gần đây nhất, hôm 28-7, VCPMC đă gửi Cục Nghệ thuật biểu diễn, sở VH-TT&DL các tỉnh, thành phố công văn về việc thực hiện nghĩa vụ quyền tác giả âm nhạc với đề nghị cục phối hợp, hỗ trợ VCPMC nhắc nhở các đơn vị nghiêm túc thực hiện quyền tác giả đối với các tác giả, không tiếp tục cấp giấy phép công diễn cho các đơn vị đă có vi phạm trước đó.
Kèm theo công văn là danh sách 41 chương tŕnh được tổ chức từ năm 2012-2014 mà các đơn vị tổ chức (chủ yếu ở Hà Nội) vẫn chưa đóng tác quyền.
Ngoài ra, đại diện VCPMC tại TP.HCM xác nhận khu vực phía Nam cũng có những chương tŕnh diễn ra mà không đóng tác quyền nhưng ít hơn khu vực miền Bắc.
20 lĩnh vực “đụng” đến tác quyền
Tính từ năm 2014, VCPMC thu phí tác quyền âm nhạc ở 20 lĩnh vực từ sao chép, biểu diễn đến các khu vui chơi mua sắm, siêu thị, đài phát thanh, truyền h́nh...
Hầu hết, ở lĩnh vực nào cũng diễn ra các tranh căi xung quanh mức giá tác quyền do VCPMC đặt ra, nhiều nhất là trong lĩnh vực biểu diễn.
Trong lĩnh vực biểu diễn, VCPMC thu phí cả những chương tŕnh không bán vé (thấp nhất 400.000 đồng, cao nhất 1 triệu đồng/tác phẩm).
Đối với các chương tŕnh biểu diễn có bán vé th́ nếu tổ chức trong nhà hát sẽ tính 5% x 75% số lượng ghế x b́nh quân giá vé.
Đối với tụ điểm ca nhạc, sân khấu ngoài trời th́ giảm từ 75% số ghế xuống 60% số ghế, công thức tính giữ nguyên.
Các chương tŕnh tạp kỹ có sử dụng âm nhạc sẽ bị thu 250.000 đồng/tác phẩm/lượt biểu diễn.
Việc sử dụng âm nhạc tại các khách sạn, khu nghỉ mát, trung tâm thương mại, cao ốc văn pḥng, các địa điểm giải trí, siêu thị, nhà hàng, quán cà phê... được thu trọn gói theo năm.
Đài phát thanh, đài truyền h́nh sẽ có hai h́nh thức thu, hoặc trọn gói hoặc theo từng lần phát trên các kênh.
Đối với nhạc chuông, nhạc chờ - lĩnh vực được cho là mang lại lượng tiền tác quyền cao nhất hiện nay, việc thu tiền tác quyền được tính theo doanh thu của đơn vị sử dụng.
H.HƯƠNG
VCPMC khẳng định: “Tổ chức sô diễn là kinh doanh. Kinh doanh phải lo đầu vào và tính đầu ra. Đầu vào bao gồm: tiền thuê địa điểm, thuê ḥa âm phối khí, thuê ca sĩ, bản quyền tác giả... Những loại kia cũng phải thỏa thuận với bên cung cấp dịch vụ, có kư hợp đồng và bảo đảm thanh toán mới được sử dụng, tại sao việc thỏa thuận với tác giả lại không?”.
Với hơn 3.000 thành viên trong nước và 55 hợp đồng với các tổ chức bảo vệ quyền tác giả trên thế giới, VCPMC cũng nhiều lần khẳng định nguyên tắc “nếu chưa thỏa thuận được về tác quyền th́ bên tổ chức biểu diễn không được phép sử dụng tác phẩm của các nhạc sĩ thành viên”.
Với các sô diễn quốc tế, VCPMC vẫn sẽ thu tác quyền bởi trung tâm đă kư nhiều hợp đồng quốc tế cho phép thu tác quyền các ca khúc quốc tế tŕnh diễn tại VN và ngược lại, và thực thi nghĩa vụ trả tác quyền đầy đủ cho các tác giả có liên quan. Các hợp đồng của VCPMC với các tổ chức tương đương có hiệu lực điều chỉnh trên 150 quốc gia.
Trung tâm cũng là tổ chức đại diện cho hàng triệu tác giả trên thế giới đă thực hiện việc chi trả cũng như thu tiền sử dụng tác phẩm nghiêm túc và có chuẩn mực chuyên nghiệp theo đúng luật pháp.
Đó là cái lư của VCPMC, tuy nhiên, cũng không ít nhạc sĩ băn khoăn về mức thu của VCPMC và con số nhận được sau mỗi kỳ chi trả.
Bản thân VCPMC cũng trần t́nh một số nhạc sĩ lớn tuy lên tiếng chỉ trích trung tâm nhưng khi được mời đến kiểm tra quy tŕnh phân phối, chi tiết các bản kê và các phần mềm phục vụ thu tiền tác quyền th́ đă không tới.
Công bố đầu năm 2014 của VCPMC cho thấy thực tế số tiền thu được từ các chương tŕnh biểu diễn chỉ chiếm một lượng ít ỏi 15% trong tổng số tiền tác quyền mà họ thu về.
Số tiền bản quyền “khủng” nhất đến từ các dịch vụ kinh doanh nhạc chuông, nhạc chờ và phần mềm nghe nhạc trực tuyến.
Theo nghị định 79 ban hành năm 2012 của Chính phủ quy định về biểu diễn nghệ thuật, trong hồ sơ xin cấp phép tổ chức một chương tŕnh chỉ yêu cầu phía tổ chức làm một cam kết sẽ trả tác quyền (không nhất thiết phải đóng tiền tác quyền đầy đủ và nộp biên lai cho đơn vị cấp phép như trước đó) bên cạnh một số thủ tục khác th́ sẽ được cấp phép.
Vậy nên, theo VCPMC, nhiều đơn vị tổ chức đă lợi dụng sự “đơn giản hóa” thủ tục hành chính này để “xù” tác quyền.
Đại diện trung tâm cho hay có đơn vị xin cấp phép tổ chức một chương tŕnh xong là... giải tán công ty khiến trung tâm không cách nào thu được tác quyền nữa. Khi cần làm chương tŕnh, họ lại thành lập một công ty khác.
Đó cũng là một trong những lư do khiến VCPMC phải quyết liệt hơn trong việc đ̣i tác quyền. Thậm chí ông giám đốc trung tâm phải “muối mặt” đi đ̣i tác quyền ngay khi sô đang diễn ra như trường hợp sô Khánh Ly ở Hà Nội và Đà Nẵng.
Lư do ǵ khiến các đơn vị tổ chức (đáng lưu ư là có những đơn vị hoạt động lâu năm, có tên tuổi và uy tín) từ chối việc đóng tác quyền?
1. Câu trả lời mà Tuổi Trẻ được nghe nhiều nhất là cách tính của VCPMC không hợp lư. Ban tổ chức live concert Bằng Kiều cho biết họ rất bất ngờ khi đêm diễn ở Hà Nội, VCPMC thu tác quyền trọn gói (50 triệu đồng cho toàn chương tŕnh ở Trung tâm Hội nghị quốc gia), nhưng cũng chương tŕnh đó ở TP.HCM th́ VCPMC chi nhánh phía Nam lại thu hơn 120 triệu đồng theo cách tính 5% x 75% số lượng ghế x b́nh quân giá vé.
Một vài đơn vị tổ chức khác cũng lấy làm lạ khi cùng một chương tŕnh nhưng tổ chức ở những địa điểm khác nhau lại được VCPMC tính tác quyền theo cách khác nhau. Vậy nên sau này VCPMC đă thống nhất cách tính tác quyền theo một công thức: 5% x 75% số lượng ghế x b́nh quân giá vé.
Nhưng các đơn vị tổ chức cũng cho rằng cách tính này thực chất chỉ phù hợp khi chương tŕnh bán hết vé. Hầu hết đơn vị hay cá nhân tổ chức chương tŕnh đều than chi phí sản xuất chương tŕnh hiện rất lớn nên họ phải bán vé giá cao mới đủ thu hồi vốn và có lăi. Nhưng khi họ bán vé giá cao th́ VCPMC lại càng thu tác quyền cao. Trong khi đó, việc bán vé không phải lúc nào cũng thuận lợi.
Như vậy, điều mà các đơn vị tổ chức muốn đấu tranh nhất chính là họ được nộp tác quyền đúng theo số vé bán ra. Đại diện truyền thông của đơn vị tổ chức loạt sô Khánh Ly cho hay: “Vé khi phát hành đều có mă số thuế và ban tổ chức phải quyết toán với sở thuế sau mỗi chương tŕnh. Vậy tại sao không đợi khi quyết toán thuế đầy đủ, rơ ràng rồi thu cho chính xác?”.
2. Nhiều đơn vị tổ chức không chịu đóng tác quyền cho VCPMC v́ cho rằng VCPMC không nhận được ủy quyền từ nhạc sĩ có ca khúc mà họ khai thác. Hoặc v́ cho rằng cách tính của VCPMC không hợp lư nên họ đă tự thương lượng với nhạc sĩ và đóng trực tiếp cho nhạc sĩ đó.
3. Không đóng tác quyền v́ ca khúc được chọn tŕnh diễn đă được bán độc quyền cho một ca sĩ nào đó, và ca sĩ đó dùng đúng ca khúc đă mua độc quyền đó để diễn trong chương tŕnh.
4. Không đóng tác quyền v́ trong một số trường hợp, VCPMC đề nghị thu luôn cả tác quyền bản nhạc và bản phối. Phía sản xuất không đồng ư v́ để phù hợp với chương tŕnh, họ thường nhờ các nhạc sĩ “mát tay” phối mới lại ca khúc và đă trả tiền theo thỏa thuận với nhạc sĩ phối khí.
5. Một số đơn vị cũng không đồng ư khi VCPMC đ̣i thu tiền tác giả biên đạo múa.
6. Một số đơn vị không hợp tác hoặc đóng tiền “cho yên chuyện” nhưng ấm ức khi thấy các đơn vị tổ chức khác “thương lượng” được mức phí thấp hơn dù quy mô tổ chức và bán vé như nhau.
7. Đặc biệt với các chương tŕnh biểu diễn của nghệ sĩ nước ngoài, VCPMC cũng thu tác quyền “theo quy định”. Tuy nhiên, đơn vị tổ chức (thường là các công ty VN) cho rằng khi mời nghệ sĩ quốc tế qua tŕnh diễn, họ đă trả thù lao và cả tác quyền nên không việc ǵ phải đóng tác quyền cho VCPMC nữa.
Chuyện này cũng từng rất rùm beng khi VCPMC đ̣i đến hơn 300 triệu đồng tiền tác quyền ở live concert của nhóm nhạc SuJu (Hàn Quốc), hay đ̣i tác quyền sô Backstreet Boys dù các nghệ sĩ quốc tế này khẳng định họ đă mua bản quyền để biểu diễn các ca khúc này trong tất cả sô diễn của ḿnh.
QUỲNH NGUYỄN - HÀ HƯƠNG
(c̣n tiếp)
TTO
Trong khi live show Khánh Ly in Đà Nẵng đang diễn ra trên sân khấu th́ bên trong pḥng họp tại Cung thể thao Tiên Sơn là cuộc tranh căi “không có hồi kết” về vấn đề tác quyền giữa đơn vị tổ chức biểu diễn và Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc VN - Ảnh: An Bảo
Không phải đến chương tŕnh Khánh Ly, Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc VN (VCPMC) mới “làm lớn chuyện” thu bản quyền. Thực tế, VCPMC đă nhiều lần lên tiếng đ̣i tác quyền ở nhiều chương tŕnh khác nhau.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=647232&stc=1&d=1407743638
Có lần thành công, nhưng cũng không hiếm lần thất bại.
Gần đây nhất, hôm 28-7, VCPMC đă gửi Cục Nghệ thuật biểu diễn, sở VH-TT&DL các tỉnh, thành phố công văn về việc thực hiện nghĩa vụ quyền tác giả âm nhạc với đề nghị cục phối hợp, hỗ trợ VCPMC nhắc nhở các đơn vị nghiêm túc thực hiện quyền tác giả đối với các tác giả, không tiếp tục cấp giấy phép công diễn cho các đơn vị đă có vi phạm trước đó.
Kèm theo công văn là danh sách 41 chương tŕnh được tổ chức từ năm 2012-2014 mà các đơn vị tổ chức (chủ yếu ở Hà Nội) vẫn chưa đóng tác quyền.
Ngoài ra, đại diện VCPMC tại TP.HCM xác nhận khu vực phía Nam cũng có những chương tŕnh diễn ra mà không đóng tác quyền nhưng ít hơn khu vực miền Bắc.
20 lĩnh vực “đụng” đến tác quyền
Tính từ năm 2014, VCPMC thu phí tác quyền âm nhạc ở 20 lĩnh vực từ sao chép, biểu diễn đến các khu vui chơi mua sắm, siêu thị, đài phát thanh, truyền h́nh...
Hầu hết, ở lĩnh vực nào cũng diễn ra các tranh căi xung quanh mức giá tác quyền do VCPMC đặt ra, nhiều nhất là trong lĩnh vực biểu diễn.
Trong lĩnh vực biểu diễn, VCPMC thu phí cả những chương tŕnh không bán vé (thấp nhất 400.000 đồng, cao nhất 1 triệu đồng/tác phẩm).
Đối với các chương tŕnh biểu diễn có bán vé th́ nếu tổ chức trong nhà hát sẽ tính 5% x 75% số lượng ghế x b́nh quân giá vé.
Đối với tụ điểm ca nhạc, sân khấu ngoài trời th́ giảm từ 75% số ghế xuống 60% số ghế, công thức tính giữ nguyên.
Các chương tŕnh tạp kỹ có sử dụng âm nhạc sẽ bị thu 250.000 đồng/tác phẩm/lượt biểu diễn.
Việc sử dụng âm nhạc tại các khách sạn, khu nghỉ mát, trung tâm thương mại, cao ốc văn pḥng, các địa điểm giải trí, siêu thị, nhà hàng, quán cà phê... được thu trọn gói theo năm.
Đài phát thanh, đài truyền h́nh sẽ có hai h́nh thức thu, hoặc trọn gói hoặc theo từng lần phát trên các kênh.
Đối với nhạc chuông, nhạc chờ - lĩnh vực được cho là mang lại lượng tiền tác quyền cao nhất hiện nay, việc thu tiền tác quyền được tính theo doanh thu của đơn vị sử dụng.
H.HƯƠNG
VCPMC khẳng định: “Tổ chức sô diễn là kinh doanh. Kinh doanh phải lo đầu vào và tính đầu ra. Đầu vào bao gồm: tiền thuê địa điểm, thuê ḥa âm phối khí, thuê ca sĩ, bản quyền tác giả... Những loại kia cũng phải thỏa thuận với bên cung cấp dịch vụ, có kư hợp đồng và bảo đảm thanh toán mới được sử dụng, tại sao việc thỏa thuận với tác giả lại không?”.
Với hơn 3.000 thành viên trong nước và 55 hợp đồng với các tổ chức bảo vệ quyền tác giả trên thế giới, VCPMC cũng nhiều lần khẳng định nguyên tắc “nếu chưa thỏa thuận được về tác quyền th́ bên tổ chức biểu diễn không được phép sử dụng tác phẩm của các nhạc sĩ thành viên”.
Với các sô diễn quốc tế, VCPMC vẫn sẽ thu tác quyền bởi trung tâm đă kư nhiều hợp đồng quốc tế cho phép thu tác quyền các ca khúc quốc tế tŕnh diễn tại VN và ngược lại, và thực thi nghĩa vụ trả tác quyền đầy đủ cho các tác giả có liên quan. Các hợp đồng của VCPMC với các tổ chức tương đương có hiệu lực điều chỉnh trên 150 quốc gia.
Trung tâm cũng là tổ chức đại diện cho hàng triệu tác giả trên thế giới đă thực hiện việc chi trả cũng như thu tiền sử dụng tác phẩm nghiêm túc và có chuẩn mực chuyên nghiệp theo đúng luật pháp.
Đó là cái lư của VCPMC, tuy nhiên, cũng không ít nhạc sĩ băn khoăn về mức thu của VCPMC và con số nhận được sau mỗi kỳ chi trả.
Bản thân VCPMC cũng trần t́nh một số nhạc sĩ lớn tuy lên tiếng chỉ trích trung tâm nhưng khi được mời đến kiểm tra quy tŕnh phân phối, chi tiết các bản kê và các phần mềm phục vụ thu tiền tác quyền th́ đă không tới.
Công bố đầu năm 2014 của VCPMC cho thấy thực tế số tiền thu được từ các chương tŕnh biểu diễn chỉ chiếm một lượng ít ỏi 15% trong tổng số tiền tác quyền mà họ thu về.
Số tiền bản quyền “khủng” nhất đến từ các dịch vụ kinh doanh nhạc chuông, nhạc chờ và phần mềm nghe nhạc trực tuyến.
Theo nghị định 79 ban hành năm 2012 của Chính phủ quy định về biểu diễn nghệ thuật, trong hồ sơ xin cấp phép tổ chức một chương tŕnh chỉ yêu cầu phía tổ chức làm một cam kết sẽ trả tác quyền (không nhất thiết phải đóng tiền tác quyền đầy đủ và nộp biên lai cho đơn vị cấp phép như trước đó) bên cạnh một số thủ tục khác th́ sẽ được cấp phép.
Vậy nên, theo VCPMC, nhiều đơn vị tổ chức đă lợi dụng sự “đơn giản hóa” thủ tục hành chính này để “xù” tác quyền.
Đại diện trung tâm cho hay có đơn vị xin cấp phép tổ chức một chương tŕnh xong là... giải tán công ty khiến trung tâm không cách nào thu được tác quyền nữa. Khi cần làm chương tŕnh, họ lại thành lập một công ty khác.
Đó cũng là một trong những lư do khiến VCPMC phải quyết liệt hơn trong việc đ̣i tác quyền. Thậm chí ông giám đốc trung tâm phải “muối mặt” đi đ̣i tác quyền ngay khi sô đang diễn ra như trường hợp sô Khánh Ly ở Hà Nội và Đà Nẵng.
Lư do ǵ khiến các đơn vị tổ chức (đáng lưu ư là có những đơn vị hoạt động lâu năm, có tên tuổi và uy tín) từ chối việc đóng tác quyền?
1. Câu trả lời mà Tuổi Trẻ được nghe nhiều nhất là cách tính của VCPMC không hợp lư. Ban tổ chức live concert Bằng Kiều cho biết họ rất bất ngờ khi đêm diễn ở Hà Nội, VCPMC thu tác quyền trọn gói (50 triệu đồng cho toàn chương tŕnh ở Trung tâm Hội nghị quốc gia), nhưng cũng chương tŕnh đó ở TP.HCM th́ VCPMC chi nhánh phía Nam lại thu hơn 120 triệu đồng theo cách tính 5% x 75% số lượng ghế x b́nh quân giá vé.
Một vài đơn vị tổ chức khác cũng lấy làm lạ khi cùng một chương tŕnh nhưng tổ chức ở những địa điểm khác nhau lại được VCPMC tính tác quyền theo cách khác nhau. Vậy nên sau này VCPMC đă thống nhất cách tính tác quyền theo một công thức: 5% x 75% số lượng ghế x b́nh quân giá vé.
Nhưng các đơn vị tổ chức cũng cho rằng cách tính này thực chất chỉ phù hợp khi chương tŕnh bán hết vé. Hầu hết đơn vị hay cá nhân tổ chức chương tŕnh đều than chi phí sản xuất chương tŕnh hiện rất lớn nên họ phải bán vé giá cao mới đủ thu hồi vốn và có lăi. Nhưng khi họ bán vé giá cao th́ VCPMC lại càng thu tác quyền cao. Trong khi đó, việc bán vé không phải lúc nào cũng thuận lợi.
Như vậy, điều mà các đơn vị tổ chức muốn đấu tranh nhất chính là họ được nộp tác quyền đúng theo số vé bán ra. Đại diện truyền thông của đơn vị tổ chức loạt sô Khánh Ly cho hay: “Vé khi phát hành đều có mă số thuế và ban tổ chức phải quyết toán với sở thuế sau mỗi chương tŕnh. Vậy tại sao không đợi khi quyết toán thuế đầy đủ, rơ ràng rồi thu cho chính xác?”.
2. Nhiều đơn vị tổ chức không chịu đóng tác quyền cho VCPMC v́ cho rằng VCPMC không nhận được ủy quyền từ nhạc sĩ có ca khúc mà họ khai thác. Hoặc v́ cho rằng cách tính của VCPMC không hợp lư nên họ đă tự thương lượng với nhạc sĩ và đóng trực tiếp cho nhạc sĩ đó.
3. Không đóng tác quyền v́ ca khúc được chọn tŕnh diễn đă được bán độc quyền cho một ca sĩ nào đó, và ca sĩ đó dùng đúng ca khúc đă mua độc quyền đó để diễn trong chương tŕnh.
4. Không đóng tác quyền v́ trong một số trường hợp, VCPMC đề nghị thu luôn cả tác quyền bản nhạc và bản phối. Phía sản xuất không đồng ư v́ để phù hợp với chương tŕnh, họ thường nhờ các nhạc sĩ “mát tay” phối mới lại ca khúc và đă trả tiền theo thỏa thuận với nhạc sĩ phối khí.
5. Một số đơn vị cũng không đồng ư khi VCPMC đ̣i thu tiền tác giả biên đạo múa.
6. Một số đơn vị không hợp tác hoặc đóng tiền “cho yên chuyện” nhưng ấm ức khi thấy các đơn vị tổ chức khác “thương lượng” được mức phí thấp hơn dù quy mô tổ chức và bán vé như nhau.
7. Đặc biệt với các chương tŕnh biểu diễn của nghệ sĩ nước ngoài, VCPMC cũng thu tác quyền “theo quy định”. Tuy nhiên, đơn vị tổ chức (thường là các công ty VN) cho rằng khi mời nghệ sĩ quốc tế qua tŕnh diễn, họ đă trả thù lao và cả tác quyền nên không việc ǵ phải đóng tác quyền cho VCPMC nữa.
Chuyện này cũng từng rất rùm beng khi VCPMC đ̣i đến hơn 300 triệu đồng tiền tác quyền ở live concert của nhóm nhạc SuJu (Hàn Quốc), hay đ̣i tác quyền sô Backstreet Boys dù các nghệ sĩ quốc tế này khẳng định họ đă mua bản quyền để biểu diễn các ca khúc này trong tất cả sô diễn của ḿnh.
QUỲNH NGUYỄN - HÀ HƯƠNG
(c̣n tiếp)
TTO