vuitoichat
09-24-2014, 09:37
WESTMINSTER, Calif (NV) - Sinh tử là quy luật hiển nhiên của tạo hóa. Cái chết là điểm dừng chân cuối cùng không ai tránh được. Đối với nhiều người Việt tha hương, chết không chỉ là hết, mà c̣n là sự chuẩn bị cho một ngày "trở về" - “quy cố hương.”
http://iyouphim.com/forum/attachment.php?attac hmentid=316133&stc=1&d=1411551245
Nhà quàn Thiên Môn chuẩn bị đưa thi hài của người đă mất ra phi trường gửi về Việt Nam. (H́nh: Kalynh/Người Việt)
Về bằng cách nào?
Tuấn Nguyễn, người thành lập nhà quàn Thiên Môn, là người đến Mỹ từ lúc c̣n rất nhỏ tuổi, cho biết: "30% những gia đ́nh đến nhờ nhà quàn Thiên Môn mang thi hài người thân về Việt Nam đều là người miền Nam. Và đặc biệt, tất cả họ là những người đă đặt chân đến xứ sở này bằng con đường vượt biển.”
Anh Minh, cư dân của thành phố Santa Ana, người vừa thực hiện xong ước nguyện cuối đời của mẹ ḿnh là di quan thi hài về Việt Nam, cho biết: “Gia đ́nh tôi, bên này lẫn bên Việt Nam, không phải lo ǵ cả ngoài tờ giấy chứng nhận của bác sĩ. Sau đó th́ nhà quàn Thiên Môn lo hết tất cả những ǵ c̣n lại, cả giấy tờ cần thiết bên Việt Nam. Gần đến ngày thi hài mẹ tôi được đưa về đến Qui Nhơn, nhân viên của họ gọi điện thoại cho chúng tôi biết để người nhà bên Việt Nam chuẩn bị. Sau đó, họ mang thi hài mẹ tôi đến tận nhà."
Là một người lớn lên ở Mỹ, nhưng v́ tính chất công việc, anh Tuấn t́m hiểu rất nhiều về phong tục tập quán của người Việt. Chính v́ vậy, "chúng tôi cung cấp một dịch vụ chu toàn từ phong tục truyền thống như ma chay, tụng liệm, cho đến đáp ứng thời gian nhập quan theo ư của gia đ́nh. Chúng tôi làm với một mức giá phù hợp với người Việt.”
Nói thêm về công việc của ḿnh, Tuấn cho biết: “Tất cả những ǵ anh mong muốn là giúp cho người Việt ḿnh phương cách thỏa đáng nhất để cho dù có nằm lại đây th́ sẽ là một lễ tang đúng theo truyền thống, hay muốn đưa thi hài quay về cố hương th́ cũng bằng dịch vụ tốt nhất và khả thi nhất.”
“Trong dịch vụ này, giai đoạn đầu tiên là lâu nhất. Đó là lúc chờ nhận tờ giấy 'chứng tử' từ bác sĩ có thẩm quyền,” Tuấn nói về điều đầu tiên cần phải cho việc mang thi hài ra khỏi nước Mỹ.
Điều này được ông Khang Lê, chủ nhà quàn An Lạc cũng đồng ư: “Phần quan trọng nhất là giấy xác nhận với chữ kư của bác sĩ th́ việc di quan về Việt Nam mới thực hiện được. Tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng mau chóng. V́ có khi người bác sĩ đó bận đi công tác hoặc v́ một công việc ǵ đó th́ thời gian sẽ bị lâu hơn.”
“Chúng tôi kết hợp với một nhà quàn đối tác ở Việt Nam để thực hiện giai đoạn nhận thi hài ở phi trường và mang đến tận nhà cho gia đ́nh. Thời gian từ năm đến bảy ngày hoặc có thể lâu hơn một chút,” ông Khang nói.
Cô Lynda Trần, quản lư của nhà quàn Peek Funeral Home tọa lạc trên đường Bolsa có cách giải thích rơ ràng hơn về những thủ tục pháp lư: “Chúng ta đang sống ở Mỹ, một đất nước mà mạng sống của con người rất được trân quí. Xă hội này lo cho chúng ta từ sống cho đến khi mất đi. Nói cách khác là cái chết của mỗi con người cũng phải được chứng nhận rơ ràng. Nó liên quan đến luật pháp, đến y tế. Đó là lư do mà gia đ́nh phải có được tờ giấy chứng nhận người thân ḿnh đă chết với chữ kư của bác sĩ th́ lúc đó những chuyện tiếp theo mới được tiến hành.”
Để chứng minh cho điều ḿnh nói, cô Lynda kể một trường hợp của một gia đ́nh có người thân vừa mất: “Đó là một người không có tiền sử bệnh nan y. Thế nhưng, trong một lần uống thuốc, v́ lư do ǵ đó mà viên thuốc khi vào trong đường thở, làm chặn lại đường hô hấp. Trường hợp này phải đợi đến bác sĩ giảo khiệm, t́m ra nguyên do, sau đó gia đ́nh mới có được giấy phép để hỏa táng.”
Điều này cũng cùng nhận định với anh Tuấn Nguyễn và ông Khang Lê về thủ tục pháp lư cần phải có đầu tiên cho dịch vụ hậu sự, dù là hỏa táng ở Mỹ, chôn cất ở Mỹ hoặc đưa thi hài về Việt Nam.
Một chia sẻ rất chân thành của cô Lynda, đó là: “Với tôi, đây là một thủ tục rất t́nh người. Đó là cái t́nh cho người ở lại. Người ở lại sẽ không bị liên lụy đến cái chết không rơ nguyên nhân của người đă mất.”
Cô Lynda cho biết có hai lựa chọn trong dịch vụ di quàn thi hài về Việt Nam. Lựa chọn thứ nhất là Peek Funeral Home sẽ lo tất cả giấy tờ hậu sự cần thiết ở Mỹ và Việt Nam. Sau đó, thi hài được đưa về đến tận gia đ́nh.
Lựa chọn thứ hai là gia đ́nh ở Việt Nam tự đến phi trường để nhận thi hài người thân. Với lựa chọn này, gia đ́nh người mất phải cung cấp cho nhà quàn “Đơn xin nhận thi hài” (xin bên phía Việt Nam). Sau khi có đầy đủ giấy tờ hợp lệ, Peek Funeral Home sẽ lo phần “visa cho người chết” (theo cách nói của cô Lynda).
Bao nhiêu cho một lần trở về?
Nói về chi phí, Tuấn Nguyễn cho biết: “Có hai trường hợp. Nếu gia đ́nh cần chúng tôi lo hết mọi thứ, từ giấy tờ ở đây và ở Việt Nam, cho đến di quàn về đến tận nhà, thời gian mất một tuần. Gia đ́nh không phải lo ǵ cả. Giá là $11,500. C̣n nếu gia đ́nh lo giấy tờ ở Việt Nam, chúng tôi chỉ chịu trách nhiệm giấy tờ ở Mỹ và mang thi hài về đến phi trường th́ thời gian là hai tuần. $9,500 là chi phí tổng cộng khách hàng trả cho trường hợp này.”
“Đặc biệt, Thiên Môn có một quy tắc, đó là khi mọi chuyện xong xuôi, chúng tôi mới lấy chi phí,” Tuấn nói thêm.
"Những gia đ́nh nào muốn làm tang lễ cho bạn bè, thân hữu thăm viếng, chúng tôi sẽ giúp tổ chức phần đó. Sau khi xong, chúng tôi đưa quan tài về Việt Nam. Thường th́ công ty của tôi gửi qua Thai Airway, một loại máy bay cargo, không dùng để chở hành khách."
http://younhac.com/forum/attachment.php?attac hmentid=119833&stc=1&d=1411551269
Nhà quàn Thiên Môn dùng giấy màu đỏ làm dấu hiệu để khi nhận thi hài biết đâu là vị trí của chân. (H́nh: Kalynh/Người Việt)
Anh Minh, người vừa đưa thi hài mẹ của ḿnh về Quy Nhơn cũng bày tỏ sự hài ḷng và cả biết ơn với dịch vụ của Thiên Môn, “xong xuôi hết chúng tôi mới phải trả tiền.”
Ông Khang Lê, nhà quàn An Lạc, cho biết tổng chi phí một dịch vụ hậu sự mà An Lạc nhận sẽ bao gồm từ việc lo tang lễ bên này, tùy theo tôn giáo từng gia đ́nh, cho đến di quàn thi hài người mất về đến Việt Nam là trên dưới $15 ngàn.
Tuy nhiên, ông Khang Lê cho biết mức giá có thể cao hơn tùy theo loại quan tài mà gia đ́nh sử dụng.
"H́nh thức và cả chất lượng,” ông nói.
Không chỉ áp dụng một mức giá mà ông gọi là “dành cho người Việt,” ông Khang, một trong hai người Việt ở Little Saigon được tiểu bang California cấp chứng nhận Funeral Director, cho biết: “Đă sống đến tuổi này, tôi hiểu và chứng nghiệm rất rơ câu 'có nhân th́ có quả.' Công việc của chúng tôi thực sự gọi là giúp cho người đă chết. Và tôi sẽ luôn luôn đặt chữ đạo đức lên hàng đầu.”
“Dù là Phật giáo hay Công giáo, bất cứ lúc nào, dù là nửa đêm, tôi cũng có thể gọi giúp ngay một nhà sư hay một cha xứ đến để đọc kinh cầu nguyện cho gia đ́nh có hậu sự.”
Tuấn Nguyễn th́ cho biết thêm về những ǵ nhà quàn Thiên Môn có thể đáp ứng cho khách. "Người Việt ḿnh có một phong tục là coi ngày giờ tốt cho lễ nhập quan. Cho dù thời gian đó là vào lúc nửa đêm, tôi vẫn thực hiện được.”
Ông Khang chia sẻ thêm rằng ông đến với công việc này cũng v́ “một phần là cái nghề, một phần là không muốn người Việt ḿnh ở đây bị các công ty nhà quàn của Mỹ 'bắt chẹt.'”
Ông kể ra một câu chuyện vui mà ông cho là “không biết nên cười hay nên khóc.” Một người bạn nói với ông “sau khi xem chi phí của dịch vụ mai táng của một số nơi, tôi tự nói với ḿnh là thôi ḿnh khoan chết. V́ chết tốn tiền quá.”
Ông Khang chia sẻ: “Những công ty nhà quàn của Mỹ nắm được tâm lư 'chịu chi' của người Việt Nam. Chính v́ vậy, họ thuê nhân viên là người Việt làm 'salesman' và cho người đó tùy ư đưa ra giá cả. Những 'salesman' đó được tiền 'hoa hồng' trên giá mà họ 'bán' được cho khách hàng.”
“Đây gọi là kinh doanh trên thân xác người chết,” ông nói.
Cô Lynda Trần cho biết tổng chi phí của Peek Funeral Home cho dịch vụ di quàn thi hài vào khoảng $7,000 - $15,000, tùy lựa chọn của gia đ́nh. Chi phí khoảng $15,000 là cho những gia đ́nh muốn tổ chức tang lễ thăm viếng ở đây trước khi di quàn thi hài về Việt Nam.
Tuấn Nguyễn cũng thế: “Giá cả dịch vụ của tôi thấp hơn những công ty Mỹ hơn một nửa. Đơn giản v́ công ty Mỹ nắm được điểm mấu chốt của người Việt ḿnh là rất trọng nghi thức như chôn ở đâu, tang lễ thế nào. Tôi là người Việt nên tôi hiểu và tôi không để cho người Việt của ḿnh thiệt tḥi.”
“Dù là công việc ǵ, cũng phải cần đạo đức,” anh nhấn mạnh.
Nhà quàn An Lạc cũng cho biết, so với di quàn thi hài, dịch vụ đưa tro cốt về Việt Nam không những dễ mà chi phí c̣n thấp hơn rất nhiều.
Nhưng theo ông Khang th́ “không có nhiều người Việt hải ngoại chọn cách này. Thật sự cá nhân tôi không rơ v́ sao. Tôi chỉ đoán có thể là do phong tục tập quán của người Việt ḿnh là muốn con cháu nh́n mặt lần cuối.”
Riêng cô Lynda Trần th́ cho biết: “Khách hàng gần đây nhất của tôi là bác Trợ, ở ngay Santa Ana. Chính tôi đă tư vấn cho bác ấy cách gửi tro cốt về Việt Nam bằng đường bưu điện, với giá $100. Và bác cho tôi biết gia đ́nh bên Việt Nam đă nhận được. Đó là một trong những cách mà tôi nghĩ tôi có thể giúp cho cộng đồng của ḿnh.”
"Công việc tôi đang làm trước nhất là giúp cho những người đă chết, và sau đó là người thân của họ," cô nói thêm.
V́ sao họ quay về?
Anh Tuấn Nguyễn cho rằng sở dĩ người Việt ḿnh thích “quay trở về nằm ở quê hương” v́ đó là tâm lư người Á Đông, nhất là người Việt Nam, khi mất đi rồi th́ ai cũng muốn được nằm kề cận bà con ḍng họ, v́ “người Việt ḿnh ... thích vui lắm!”
Ông Khang cũng nói rằng đa số những người Việt đă mất ở xứ Mỹ và di quàn về Việt Nam là người miền Nam. Theo suy nghĩ của riêng ông, đó là “do tâm lư thôi. Người miền Bắc có cuộc sống chắt chiu hơn. Đối với họ 'chết đâu cũng là chết'.”
Chia sẻ từ cô Lynda Trần th́: “Hầu như nhu cầu di quàn thi hài về Việt Nam thuộc về những người lớn tuổi. Họ có bà con thân nhân ở Việt Nam nhiều hơn ở bên này. Cho nên khi mất rồi, họ muốn quay trở về cố hương. Lá rụng về cội. Đó là ước nguyện của họ”
Đúng vậy. Đó cũng chính là nỗi niềm của bác Xuân, một người cao niên sống ở Santa Ana, đặt chân đến Hoa Kỳ từ những năm 80, tâm sự rằng “Tôi hay nói với tụi nhỏ ở nhà tôi là ông bà ḿnh xưa nay có câu 'sống gởi, thác về' ư để nói vợ chồng tôi vẫn muốn quay về 'kề cận' bên ông bà khi đến 'ngày trăm tuổi.'”
Đó là lư do v́ sao mà người mẹ quá cố của Minh nhắn gửi trước khi mất rằng bà không muốn thiêu hay chôn ở đây, mà bà “muốn được trở về nằm cạnh phần mộ của họ hàng.”
Không phải chỉ riêng những người lớn tuổi vừa mới đến Mỹ đoàn tụ gia đ́nh, con cháu mới có mong muốn ấy. Mà họ c̣n là những người t́m đường thoát đến xứ tự do khi tuổi đời c̣n rất trẻ và đă sống ở Mỹ hơn nửa đời người. Con cháu của họ giờ đây là thế hệ thứ hai, thứ ba của nước Mỹ.
Và đó c̣n là những người chưa từng một lần quay trở lại quê hương trong mấy mươi năm họ xa xứ.
Đó là trường hợp của bác B́nh Nguyễn, một người Việt tị nạn ở Mỹ gần 40 năm: “Gia đ́nh tôi làm nghề đánh cá. Tôi cùng với anh em trong nhà là dân đi biển. Năm đó tôi cùng với hai người anh đánh tàu t́m đường thoát đi. Chúng tôi may mắn vượt biển thành công và định cư ở Mỹ từ năm 1975 đến nay. Anh em chúng tôi mỗi người sống một tiểu bang khác nhau. Tôi ở Philadelphia, c̣n hai người anh th́ ở Houston. Bao nhiêu năm nay tôi chưa một lần về thăm quê nhà. Nhưng tôi vẫn nói với con của ḿnh là sau khi tôi mất, hăy mang tôi về chôn cất bên cạnh ông bà tổ tiên.”
“Lá rụng về cội mà,” bác B́nh nói, mắt nheo nheo để lộ những vết tích thời gian trên gương mặt.
Nỗi niềm của người nằm lại
Tuy nhiên, là thủ phủ của người Việt tị nạn với dân số đông nhất nước Mỹ, mang thi hài về quê hương không phải là lựa chọn duy nhất của hầu hết người Việt ở Little Saigon.
http://younhac.com/forum/attachment.php?attac hmentid=119834&stc=1&d=1411551269
Nơi yên nghỉ cho những người ở lại ở Memoral Park (H́nh: Peek Funeral Home)
“Nói riêng cộng đồng chúng ta ở Little Saigon này th́ số người nằm lại cũng tương đương với số người chúng tôi di quàn về Việt Nam. Có thể nói là 50-50. Không phải gia đ́nh nào cũng có chung một cách giải quyết cho việc hậu sự của người thân của ḿnh. V́ c̣n tùy hoàn cảnh từng gia đ́nh. ” Tuấn Nguyễn nói về những trường hợp khác mà anh từng gặp.
Hoàn cảnh mà Tuấn nói đến là những gia đ́nh không c̣n ai ở lại Việt Nam.
Bác Hồng ở Hội Người Già Westminster cho biết ḿnh vừa đến Mỹ đoàn tụ con cháu chỉ vỏn vẹn gần ba năm. Cho nên “nhớ Việt Nam lắm. Nhớ bà con láng giềng hủ hỉ sớm tối,” bác tâm sự.
Nhưng nói đến “ngày trăm tuổi” của ḿnh, bác Hồng không nghĩ rằng ḿnh sẽ lựa chọn quay về quê hương. V́ “tôi là người cuối cùng rời khỏi Việt Nam. Con cháu của tôi đều ở đây hết. Công việc làm tụi nó sẽ không cho phép tụi nó đi về thường xuyên để lo mồ mả,” bác nói.
Bác Hồng là một trong những người biết rằng ngày ḿnh nằm xuống, nơi này sẽ là nơi ḿnh gửi thân. Và bác chấp nhận điều ấy, v́ con cháu của ḿnh.
“Có những người t́m đến đây và hỏi ư kiến của tôi về việc khuyên bố, mẹ của họ như thế nào khi mà các ông, bà cụ cứ muốn được chôn cất ở nơi chôn nhau cắt rốn, nhưng con cái của họ th́ lại muốn ông bà cụ chôn cất bên này để thuận tiện cho những ngày giỗ kỵ,” anh Tuấn kể về những trường hợp mà anh gặp.
Thế nhưng, “cá nhân tôi vẫn nghĩ rằng tôi sẽ làm theo mong muốn cuối cùng của ba mẹ tôi. V́ đơn giản, tôi nghĩ đó là bổn phận một người con.”
“Con người có tổ có tông.
Như cây có cội như sông có nguồn.”
Với một số người Việt hải ngoại, cái tổ cái tông đó là ước mơ cuối cùng của họ. Và có những người như Tuấn Nguyễn của Thiên Môn, như ông Khang Lê của An Lạc, như cô Lynda Trần của nhà quàn Peek Funeral Home sẽ giúp họ đạt được tâm niệm đó.
Liên lạc tác giả: kalynh@nguoi-viet.com
Kalynh Ngô
(Người Việt)
http://iyouphim.com/forum/attachment.php?attac hmentid=316133&stc=1&d=1411551245
Nhà quàn Thiên Môn chuẩn bị đưa thi hài của người đă mất ra phi trường gửi về Việt Nam. (H́nh: Kalynh/Người Việt)
Về bằng cách nào?
Tuấn Nguyễn, người thành lập nhà quàn Thiên Môn, là người đến Mỹ từ lúc c̣n rất nhỏ tuổi, cho biết: "30% những gia đ́nh đến nhờ nhà quàn Thiên Môn mang thi hài người thân về Việt Nam đều là người miền Nam. Và đặc biệt, tất cả họ là những người đă đặt chân đến xứ sở này bằng con đường vượt biển.”
Anh Minh, cư dân của thành phố Santa Ana, người vừa thực hiện xong ước nguyện cuối đời của mẹ ḿnh là di quan thi hài về Việt Nam, cho biết: “Gia đ́nh tôi, bên này lẫn bên Việt Nam, không phải lo ǵ cả ngoài tờ giấy chứng nhận của bác sĩ. Sau đó th́ nhà quàn Thiên Môn lo hết tất cả những ǵ c̣n lại, cả giấy tờ cần thiết bên Việt Nam. Gần đến ngày thi hài mẹ tôi được đưa về đến Qui Nhơn, nhân viên của họ gọi điện thoại cho chúng tôi biết để người nhà bên Việt Nam chuẩn bị. Sau đó, họ mang thi hài mẹ tôi đến tận nhà."
Là một người lớn lên ở Mỹ, nhưng v́ tính chất công việc, anh Tuấn t́m hiểu rất nhiều về phong tục tập quán của người Việt. Chính v́ vậy, "chúng tôi cung cấp một dịch vụ chu toàn từ phong tục truyền thống như ma chay, tụng liệm, cho đến đáp ứng thời gian nhập quan theo ư của gia đ́nh. Chúng tôi làm với một mức giá phù hợp với người Việt.”
Nói thêm về công việc của ḿnh, Tuấn cho biết: “Tất cả những ǵ anh mong muốn là giúp cho người Việt ḿnh phương cách thỏa đáng nhất để cho dù có nằm lại đây th́ sẽ là một lễ tang đúng theo truyền thống, hay muốn đưa thi hài quay về cố hương th́ cũng bằng dịch vụ tốt nhất và khả thi nhất.”
“Trong dịch vụ này, giai đoạn đầu tiên là lâu nhất. Đó là lúc chờ nhận tờ giấy 'chứng tử' từ bác sĩ có thẩm quyền,” Tuấn nói về điều đầu tiên cần phải cho việc mang thi hài ra khỏi nước Mỹ.
Điều này được ông Khang Lê, chủ nhà quàn An Lạc cũng đồng ư: “Phần quan trọng nhất là giấy xác nhận với chữ kư của bác sĩ th́ việc di quan về Việt Nam mới thực hiện được. Tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng mau chóng. V́ có khi người bác sĩ đó bận đi công tác hoặc v́ một công việc ǵ đó th́ thời gian sẽ bị lâu hơn.”
“Chúng tôi kết hợp với một nhà quàn đối tác ở Việt Nam để thực hiện giai đoạn nhận thi hài ở phi trường và mang đến tận nhà cho gia đ́nh. Thời gian từ năm đến bảy ngày hoặc có thể lâu hơn một chút,” ông Khang nói.
Cô Lynda Trần, quản lư của nhà quàn Peek Funeral Home tọa lạc trên đường Bolsa có cách giải thích rơ ràng hơn về những thủ tục pháp lư: “Chúng ta đang sống ở Mỹ, một đất nước mà mạng sống của con người rất được trân quí. Xă hội này lo cho chúng ta từ sống cho đến khi mất đi. Nói cách khác là cái chết của mỗi con người cũng phải được chứng nhận rơ ràng. Nó liên quan đến luật pháp, đến y tế. Đó là lư do mà gia đ́nh phải có được tờ giấy chứng nhận người thân ḿnh đă chết với chữ kư của bác sĩ th́ lúc đó những chuyện tiếp theo mới được tiến hành.”
Để chứng minh cho điều ḿnh nói, cô Lynda kể một trường hợp của một gia đ́nh có người thân vừa mất: “Đó là một người không có tiền sử bệnh nan y. Thế nhưng, trong một lần uống thuốc, v́ lư do ǵ đó mà viên thuốc khi vào trong đường thở, làm chặn lại đường hô hấp. Trường hợp này phải đợi đến bác sĩ giảo khiệm, t́m ra nguyên do, sau đó gia đ́nh mới có được giấy phép để hỏa táng.”
Điều này cũng cùng nhận định với anh Tuấn Nguyễn và ông Khang Lê về thủ tục pháp lư cần phải có đầu tiên cho dịch vụ hậu sự, dù là hỏa táng ở Mỹ, chôn cất ở Mỹ hoặc đưa thi hài về Việt Nam.
Một chia sẻ rất chân thành của cô Lynda, đó là: “Với tôi, đây là một thủ tục rất t́nh người. Đó là cái t́nh cho người ở lại. Người ở lại sẽ không bị liên lụy đến cái chết không rơ nguyên nhân của người đă mất.”
Cô Lynda cho biết có hai lựa chọn trong dịch vụ di quàn thi hài về Việt Nam. Lựa chọn thứ nhất là Peek Funeral Home sẽ lo tất cả giấy tờ hậu sự cần thiết ở Mỹ và Việt Nam. Sau đó, thi hài được đưa về đến tận gia đ́nh.
Lựa chọn thứ hai là gia đ́nh ở Việt Nam tự đến phi trường để nhận thi hài người thân. Với lựa chọn này, gia đ́nh người mất phải cung cấp cho nhà quàn “Đơn xin nhận thi hài” (xin bên phía Việt Nam). Sau khi có đầy đủ giấy tờ hợp lệ, Peek Funeral Home sẽ lo phần “visa cho người chết” (theo cách nói của cô Lynda).
Bao nhiêu cho một lần trở về?
Nói về chi phí, Tuấn Nguyễn cho biết: “Có hai trường hợp. Nếu gia đ́nh cần chúng tôi lo hết mọi thứ, từ giấy tờ ở đây và ở Việt Nam, cho đến di quàn về đến tận nhà, thời gian mất một tuần. Gia đ́nh không phải lo ǵ cả. Giá là $11,500. C̣n nếu gia đ́nh lo giấy tờ ở Việt Nam, chúng tôi chỉ chịu trách nhiệm giấy tờ ở Mỹ và mang thi hài về đến phi trường th́ thời gian là hai tuần. $9,500 là chi phí tổng cộng khách hàng trả cho trường hợp này.”
“Đặc biệt, Thiên Môn có một quy tắc, đó là khi mọi chuyện xong xuôi, chúng tôi mới lấy chi phí,” Tuấn nói thêm.
"Những gia đ́nh nào muốn làm tang lễ cho bạn bè, thân hữu thăm viếng, chúng tôi sẽ giúp tổ chức phần đó. Sau khi xong, chúng tôi đưa quan tài về Việt Nam. Thường th́ công ty của tôi gửi qua Thai Airway, một loại máy bay cargo, không dùng để chở hành khách."
http://younhac.com/forum/attachment.php?attac hmentid=119833&stc=1&d=1411551269
Nhà quàn Thiên Môn dùng giấy màu đỏ làm dấu hiệu để khi nhận thi hài biết đâu là vị trí của chân. (H́nh: Kalynh/Người Việt)
Anh Minh, người vừa đưa thi hài mẹ của ḿnh về Quy Nhơn cũng bày tỏ sự hài ḷng và cả biết ơn với dịch vụ của Thiên Môn, “xong xuôi hết chúng tôi mới phải trả tiền.”
Ông Khang Lê, nhà quàn An Lạc, cho biết tổng chi phí một dịch vụ hậu sự mà An Lạc nhận sẽ bao gồm từ việc lo tang lễ bên này, tùy theo tôn giáo từng gia đ́nh, cho đến di quàn thi hài người mất về đến Việt Nam là trên dưới $15 ngàn.
Tuy nhiên, ông Khang Lê cho biết mức giá có thể cao hơn tùy theo loại quan tài mà gia đ́nh sử dụng.
"H́nh thức và cả chất lượng,” ông nói.
Không chỉ áp dụng một mức giá mà ông gọi là “dành cho người Việt,” ông Khang, một trong hai người Việt ở Little Saigon được tiểu bang California cấp chứng nhận Funeral Director, cho biết: “Đă sống đến tuổi này, tôi hiểu và chứng nghiệm rất rơ câu 'có nhân th́ có quả.' Công việc của chúng tôi thực sự gọi là giúp cho người đă chết. Và tôi sẽ luôn luôn đặt chữ đạo đức lên hàng đầu.”
“Dù là Phật giáo hay Công giáo, bất cứ lúc nào, dù là nửa đêm, tôi cũng có thể gọi giúp ngay một nhà sư hay một cha xứ đến để đọc kinh cầu nguyện cho gia đ́nh có hậu sự.”
Tuấn Nguyễn th́ cho biết thêm về những ǵ nhà quàn Thiên Môn có thể đáp ứng cho khách. "Người Việt ḿnh có một phong tục là coi ngày giờ tốt cho lễ nhập quan. Cho dù thời gian đó là vào lúc nửa đêm, tôi vẫn thực hiện được.”
Ông Khang chia sẻ thêm rằng ông đến với công việc này cũng v́ “một phần là cái nghề, một phần là không muốn người Việt ḿnh ở đây bị các công ty nhà quàn của Mỹ 'bắt chẹt.'”
Ông kể ra một câu chuyện vui mà ông cho là “không biết nên cười hay nên khóc.” Một người bạn nói với ông “sau khi xem chi phí của dịch vụ mai táng của một số nơi, tôi tự nói với ḿnh là thôi ḿnh khoan chết. V́ chết tốn tiền quá.”
Ông Khang chia sẻ: “Những công ty nhà quàn của Mỹ nắm được tâm lư 'chịu chi' của người Việt Nam. Chính v́ vậy, họ thuê nhân viên là người Việt làm 'salesman' và cho người đó tùy ư đưa ra giá cả. Những 'salesman' đó được tiền 'hoa hồng' trên giá mà họ 'bán' được cho khách hàng.”
“Đây gọi là kinh doanh trên thân xác người chết,” ông nói.
Cô Lynda Trần cho biết tổng chi phí của Peek Funeral Home cho dịch vụ di quàn thi hài vào khoảng $7,000 - $15,000, tùy lựa chọn của gia đ́nh. Chi phí khoảng $15,000 là cho những gia đ́nh muốn tổ chức tang lễ thăm viếng ở đây trước khi di quàn thi hài về Việt Nam.
Tuấn Nguyễn cũng thế: “Giá cả dịch vụ của tôi thấp hơn những công ty Mỹ hơn một nửa. Đơn giản v́ công ty Mỹ nắm được điểm mấu chốt của người Việt ḿnh là rất trọng nghi thức như chôn ở đâu, tang lễ thế nào. Tôi là người Việt nên tôi hiểu và tôi không để cho người Việt của ḿnh thiệt tḥi.”
“Dù là công việc ǵ, cũng phải cần đạo đức,” anh nhấn mạnh.
Nhà quàn An Lạc cũng cho biết, so với di quàn thi hài, dịch vụ đưa tro cốt về Việt Nam không những dễ mà chi phí c̣n thấp hơn rất nhiều.
Nhưng theo ông Khang th́ “không có nhiều người Việt hải ngoại chọn cách này. Thật sự cá nhân tôi không rơ v́ sao. Tôi chỉ đoán có thể là do phong tục tập quán của người Việt ḿnh là muốn con cháu nh́n mặt lần cuối.”
Riêng cô Lynda Trần th́ cho biết: “Khách hàng gần đây nhất của tôi là bác Trợ, ở ngay Santa Ana. Chính tôi đă tư vấn cho bác ấy cách gửi tro cốt về Việt Nam bằng đường bưu điện, với giá $100. Và bác cho tôi biết gia đ́nh bên Việt Nam đă nhận được. Đó là một trong những cách mà tôi nghĩ tôi có thể giúp cho cộng đồng của ḿnh.”
"Công việc tôi đang làm trước nhất là giúp cho những người đă chết, và sau đó là người thân của họ," cô nói thêm.
V́ sao họ quay về?
Anh Tuấn Nguyễn cho rằng sở dĩ người Việt ḿnh thích “quay trở về nằm ở quê hương” v́ đó là tâm lư người Á Đông, nhất là người Việt Nam, khi mất đi rồi th́ ai cũng muốn được nằm kề cận bà con ḍng họ, v́ “người Việt ḿnh ... thích vui lắm!”
Ông Khang cũng nói rằng đa số những người Việt đă mất ở xứ Mỹ và di quàn về Việt Nam là người miền Nam. Theo suy nghĩ của riêng ông, đó là “do tâm lư thôi. Người miền Bắc có cuộc sống chắt chiu hơn. Đối với họ 'chết đâu cũng là chết'.”
Chia sẻ từ cô Lynda Trần th́: “Hầu như nhu cầu di quàn thi hài về Việt Nam thuộc về những người lớn tuổi. Họ có bà con thân nhân ở Việt Nam nhiều hơn ở bên này. Cho nên khi mất rồi, họ muốn quay trở về cố hương. Lá rụng về cội. Đó là ước nguyện của họ”
Đúng vậy. Đó cũng chính là nỗi niềm của bác Xuân, một người cao niên sống ở Santa Ana, đặt chân đến Hoa Kỳ từ những năm 80, tâm sự rằng “Tôi hay nói với tụi nhỏ ở nhà tôi là ông bà ḿnh xưa nay có câu 'sống gởi, thác về' ư để nói vợ chồng tôi vẫn muốn quay về 'kề cận' bên ông bà khi đến 'ngày trăm tuổi.'”
Đó là lư do v́ sao mà người mẹ quá cố của Minh nhắn gửi trước khi mất rằng bà không muốn thiêu hay chôn ở đây, mà bà “muốn được trở về nằm cạnh phần mộ của họ hàng.”
Không phải chỉ riêng những người lớn tuổi vừa mới đến Mỹ đoàn tụ gia đ́nh, con cháu mới có mong muốn ấy. Mà họ c̣n là những người t́m đường thoát đến xứ tự do khi tuổi đời c̣n rất trẻ và đă sống ở Mỹ hơn nửa đời người. Con cháu của họ giờ đây là thế hệ thứ hai, thứ ba của nước Mỹ.
Và đó c̣n là những người chưa từng một lần quay trở lại quê hương trong mấy mươi năm họ xa xứ.
Đó là trường hợp của bác B́nh Nguyễn, một người Việt tị nạn ở Mỹ gần 40 năm: “Gia đ́nh tôi làm nghề đánh cá. Tôi cùng với anh em trong nhà là dân đi biển. Năm đó tôi cùng với hai người anh đánh tàu t́m đường thoát đi. Chúng tôi may mắn vượt biển thành công và định cư ở Mỹ từ năm 1975 đến nay. Anh em chúng tôi mỗi người sống một tiểu bang khác nhau. Tôi ở Philadelphia, c̣n hai người anh th́ ở Houston. Bao nhiêu năm nay tôi chưa một lần về thăm quê nhà. Nhưng tôi vẫn nói với con của ḿnh là sau khi tôi mất, hăy mang tôi về chôn cất bên cạnh ông bà tổ tiên.”
“Lá rụng về cội mà,” bác B́nh nói, mắt nheo nheo để lộ những vết tích thời gian trên gương mặt.
Nỗi niềm của người nằm lại
Tuy nhiên, là thủ phủ của người Việt tị nạn với dân số đông nhất nước Mỹ, mang thi hài về quê hương không phải là lựa chọn duy nhất của hầu hết người Việt ở Little Saigon.
http://younhac.com/forum/attachment.php?attac hmentid=119834&stc=1&d=1411551269
Nơi yên nghỉ cho những người ở lại ở Memoral Park (H́nh: Peek Funeral Home)
“Nói riêng cộng đồng chúng ta ở Little Saigon này th́ số người nằm lại cũng tương đương với số người chúng tôi di quàn về Việt Nam. Có thể nói là 50-50. Không phải gia đ́nh nào cũng có chung một cách giải quyết cho việc hậu sự của người thân của ḿnh. V́ c̣n tùy hoàn cảnh từng gia đ́nh. ” Tuấn Nguyễn nói về những trường hợp khác mà anh từng gặp.
Hoàn cảnh mà Tuấn nói đến là những gia đ́nh không c̣n ai ở lại Việt Nam.
Bác Hồng ở Hội Người Già Westminster cho biết ḿnh vừa đến Mỹ đoàn tụ con cháu chỉ vỏn vẹn gần ba năm. Cho nên “nhớ Việt Nam lắm. Nhớ bà con láng giềng hủ hỉ sớm tối,” bác tâm sự.
Nhưng nói đến “ngày trăm tuổi” của ḿnh, bác Hồng không nghĩ rằng ḿnh sẽ lựa chọn quay về quê hương. V́ “tôi là người cuối cùng rời khỏi Việt Nam. Con cháu của tôi đều ở đây hết. Công việc làm tụi nó sẽ không cho phép tụi nó đi về thường xuyên để lo mồ mả,” bác nói.
Bác Hồng là một trong những người biết rằng ngày ḿnh nằm xuống, nơi này sẽ là nơi ḿnh gửi thân. Và bác chấp nhận điều ấy, v́ con cháu của ḿnh.
“Có những người t́m đến đây và hỏi ư kiến của tôi về việc khuyên bố, mẹ của họ như thế nào khi mà các ông, bà cụ cứ muốn được chôn cất ở nơi chôn nhau cắt rốn, nhưng con cái của họ th́ lại muốn ông bà cụ chôn cất bên này để thuận tiện cho những ngày giỗ kỵ,” anh Tuấn kể về những trường hợp mà anh gặp.
Thế nhưng, “cá nhân tôi vẫn nghĩ rằng tôi sẽ làm theo mong muốn cuối cùng của ba mẹ tôi. V́ đơn giản, tôi nghĩ đó là bổn phận một người con.”
“Con người có tổ có tông.
Như cây có cội như sông có nguồn.”
Với một số người Việt hải ngoại, cái tổ cái tông đó là ước mơ cuối cùng của họ. Và có những người như Tuấn Nguyễn của Thiên Môn, như ông Khang Lê của An Lạc, như cô Lynda Trần của nhà quàn Peek Funeral Home sẽ giúp họ đạt được tâm niệm đó.
Liên lạc tác giả: kalynh@nguoi-viet.com
Kalynh Ngô
(Người Việt)