Romano
12-02-2014, 19:32
)Năm nào cũng vậy, cứ vào lúc năm cùng tháng tận sau ngày “lễ Tạ Ơn,” nhiều dịp lễ lạc đến nối tiếp nhau. Thiên hạ đua nhau t́m mọi để cách xài tiền
LGT:
Tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, h́nh ảnh, thể hiện kinh nghiệm của người dân về mọi mặt (sống tự nhiên, lao động, sản xuất, giao tiếp xă hội), được dân ta áp dụng vào đời sống, sự suy nghĩ và lời ăn tiếng nói hằng ngày. Đây là một loại văn học dân gian.
- Theo wikiquote.org
*
Năm nào cũng vậy, cứ vào lúc năm cùng tháng tận sau ngày “lễ Tạ Ơn,” nhiều dịp lễ lạc đến nối tiếp nhau. Thiên hạ đua nhau t́m mọi để cách xài tiền (có lẽ để phần nào giúp cho kinh tế đỡ suy thoái), đi sắm sửa lung lung chuẩn bị cho lễ Giáng sinh, tết Tây, tết Ta… Ở thời điểm này, tôi thường nhàn rỗi, chẳng có ǵ quan trọng để làm ngoài việc ngồi găi trán, coi chừng nhà, đuổi chó, đuổi chim chờ vợ con đi “Shopping” mệt nghỉ. Đầu óc tôi hay lơ đăng rơi vào đúng cái cảnh nhàn cư vi bất thiện. Tôi tự dưng nghĩ vớ vẩn về một vài “triết lư vụn” của đời sống.
Lần này, không hiểu có phải v́ tôi đă ăn quá đà món giả cầy hay không mà bụng dạ dở chứng muốn sủa bậy vài tiếng để tỏ ra cho thiên hạ biết ḿnh cũng là “trí thức giả cầy,” có nghĩa là giả dạng làm ánh sáng 2-3 nến soi vào một vài khoảng tranh tối tranh sáng của các kinh nghiệm vẫn được xem là khuôn thước của sự suy nghĩ trong đời sống.
Tôi xin phép lạm bàn về một số tục ngữ quen thuộc trong dân gian như sau.
“Đi với Bụt mặc áo cà-sa, đi với ma mặc áo giấy.”
Tục ngữ vẫn thường một lúc có cả hai nghĩa đen và bóng. Theo tôi, nghĩa đen của câu tục ngữ này sai hoàn toàn… Tôi đă chứng kiến qua mấy chục năm trời, bà mẹ tôi đă đi chùa rất nhiều lần; thế nào mà Cụ cũng chẳng có cơ hội gặp “Bụt?” Thế mà tôi chưa hề thấy bà Cụ tôi mặc “áo cà-sa” bao giờ. Khi bà Cụ tôi tịch, lúc khâm liệm Cụ vẫn mặc một bộ quần áo bảnh nhất của Cụ bằng vải đắt tiền lấy ra từ tủ áo chứ không phải “áo giấy” rẻ tiền mua ở chợ tàu… Theo lẽ thường t́nh, người không tu hành mà lại muốn mặc áo thầy tu là chuyện không tưởng, chuyện kể cho vui. Vả lại, ở thế kỷ 21, người tu hành bây giờ cấp tiến lắm rồi chứ không phải như ngày xưa: Qua tin tức, h́nh ảnh phát tán rộng răi trên mạng, nhiều t́ kheo Phật giáo trong nước tay đeo đồng hồ Rolex mạ vàng, lái xe “Dream” mới cáo cạnh, đội mũ “an toàn” à-la-mốt và hănh diện khoe kúc đang dùng “điện thoại tinh khôn” (IPhone6 / Smartphone) loại “xin” mới nhất trên thị trường (top of the line). Ngoài ra, cũng nên biết thêm y phục của đức Giáo hoàng Thiên chúa giáo của Giáo hội La mă được thiết kế rất đẹp bởi Georgio Armani… Loại y phục mà chỉ có người giàu có, thế lực – như chính khách lớn, tài tử điện ảnh, luật sư đắt giá (power lawyers) chẳng hạn - mới có tiền mua. Đó là vài nét trật gọng trên nghĩa đen của câu tục ngữ này.
Về nghĩa bóng, câu này cũng chỉ đúng một phần nhỏ thôi. Thực tế cho thấy nếu thấy một người không hề thuộc một nhóm, một cộng đồng nào mà lại cố t́nh giả dạng trà trộn vào (như mặc áo cà sa vào chùa) th́ khi bị phát giác dám mất mạng lắm. Mấy anh vi-xi trong các kế hoạch “trường kỳ mai phục” đă hết ḿnh lặn sâu trèo cao để t́m mọi cách trà trộn phá hoại, triệt hạ phe quốc gia như các đ/c Vũ Ngọc Nhạ, Nguyễn Thành Trung, Phạm Xuân Ẩn, Nguyễn Hữu Hạnh… trước năm 1975. Đám đ/c này rành sáu câu vọng cổ bài bản “đi với Bụt mặc áo cà sa” hơn ai hết... Bây giờ, ở hải ngoại lại thấy thấp thoáng có vài anh HO, vượt biên tị nạn cs loại top-gun cũng có như Đổ máo, Nguyễn cao kầy, Phạm duy tiền… và vài anh tị nạn cù-lũ-nhí cũng có như Trần Truồng, Nguyễn Phương Khùng, Nguyễn Ngọc Lờ, Nguyễn Hữu Liếm… xin phép được mặc áo giấy màu đỏ sao vàng để đi chung đám với ma vi-xi… Cái đám ma bùn ăn cơm quốc gia thờ ma cs này v́ h́nh thù xấu xí (ugly Vietnamese) nửa ngợm nửa ma cho nên vi-xi chưa tin, c̣n ngờ vực; thành thử cho đến giờ phút này chẳng làm nên tṛ trống ǵ. Chỉ tổ bị thiên hạ chửi là đần độn… nhục thật!
Ngoài ra, đồng nghĩa với câu nói “… mặc áo cà sa” này c̣n có câu “Nhập gia tùy tục.” Thực tế rơ ràng, các giống dân ăn Đậu, Nước Mắm, X́ dầu- Củ cải muối, Sushi, Kim chi-Củ Sâm, Cà-ri-nị… di cư vào cái gọi là “melting pot” Hiệp Chủng Quốc mà chẳng có anh nào chịu “melt” (ḥa đồng / tùy tục) hết trơn hết trọi. Họ vẫn khư khư, khơi khơi giữ các truyền thống văn hóa nhiều khi rất quái đản của họ chứ có anh nào chịu khó “tùy tục” đâu hè!
Thành thử đi với Bụt chẳng nhất thiết phải mặc áo cà sa; và hơn nữa, đi với ma th́ mặc áo ǵ cũng được, không cần phải lựa chọn làm chi cho tốn tiền, toát mồ hôi!
“Xấu đẹp tùy người đối diện”
Câu nói này, theo tôi, có vẻ thiếu thành thực bởi v́ cuộc đời lúc nào cũng luôn luôn có sẵn người xấu và ngưởi đẹp; cái xấu và cái đẹp. Nếu bác nào không thể phân biệt được người đẹp và người xấu, cái đẹp cái xấu th́ hiển nhiên thị giác của bác đó có vấn đề lớn. Cùng vào một thời điểm (point of time), phẩm chất (quality) của một nhan sắc hay, một nét đẹp tự nhiên, một tư cách luôn luôn cố định không thể thay đổi 1 thành 2; hay ngược lại 2 thành 1. Kinh nghiệm riêng của một người b́nh thường có thể chi phối cách nhận định của người đó về đối tượng là xấu hay đẹp (có hay không có nhan sắc); nhưng một điều rất rơ rệt, có thể gọi là “chân lư,” là những “chuyên viên nghệ thuật” ở cấp cao, tỉnh táo ít khi bất đồng ư về cái đẹp và cái xấu; nét đẹp của một giai nhân hay một bức họa tuyệt tác.
Một số người Việt tị nạn cộng sản ở ngoại quốc có tâm không ổn, trí có đóng nhiều màng nhện bỗng nhiên mắc phải khuyết tật của những người loạn thị loại này: Bây giờ bỗng nhiên họ nh́n bọn sát nhân cộng sản từng giết người không gớm tay thấy sao chúng nó cũng bằng cấp đầy quần, tử tế đẹp giai ra phết?!
“Xấu đẹp tùy người đối diện” theo tôi phải được đổi thành “Ăn nhẳm cái giống ǵ mà mà ngu quá vậy?”
“Ở hiền gặp lành”
Theo quan niệm xưa:
Khổng Mạnh khuyên con người nên sống phải đạo (Hiền) và chịu đựng (Nhẫn) th́ chuyện “lành” sẽ đến.
Nhưng trong thực tế, chẳng hạn như cuộc sống dưới chế độ cs, “Ở hiền” mà gặp phải cỡ “Giết! Giết nữa! Bàn tay không ngớt nghỉ…” th́ bỏ mẹ cả đám; làm ǵ mà có cơ hội để gặp “bác lành.” May lắm, nếu không bị chết sớm th́ cũng chỉ làm đến dân oan là cùng… Mất nhà, mất đất, mất ruộng, mất tương lai, mất hết tất cả không ai thương tiếc… mà c̣n bị Tố hữu (bút hiệu của bác “Bốn Lành”) làm thơ “cắt mệnh” đ́ thêm cho đáng đời th́ chết sớm c̣n sướng hơn.
Từ đó suy ra, dân ta phải hiểu và áp dụng chữ “Ở hiền” như thế nào cho phù hợp với hoàn cảnh; hoặc nhiều khi phải mạnh dạn đổi cách sống thành “cương / cứng rắn” (nhưng không nhẫn tâm làm hại người khác) để bảo vệ lẽ phải, quyền lợi chính đáng… Có như thế th́ may ra mới có thể thay đổi được hoàn cảnh, mới chứng minh được chân lư; chứ không nếu cứ nhắm mắt nhắm mũi “ở hiền” th́ coi như đồng nghĩa với tự sát, hay thủng thẳng, tà tà chờ chết vậy...
Nh́n chung, dân ḿnh hiền quá, bị bác và đảng thay phiên nhau hiếp dâm giữa ban ngày trời sáng mà cứ “nhẫn” nhục im thin thít chẳng thấy kêu đau ǵ cả? Mà h́nh như có kêu đau th́ bác và đảng cũng đâu có nghe. Bác và đảng c̣n đang bận định hướng xă hội chủ nghĩa và tiếp đối tác kinh tế.
Theo tôi, bây giờ qua hoàn cảnh ở quê nhà, có lẽ nên đổi câu “Ờ hiền gặp lành” thành ra “Hiền Giả Quá Ngu” cũng đặng! Ngu chi mà ngu tận mạng… Thật tội nghiệt!
“Đi hỏi già về nhà hỏi trẻ”
Câu tục ngữ này trước đây vẫn được hiểu là:
Người già hiểu biết, nhiều kinh nghiệm; v́ thế trước khi đi đâu, làm việc ǵ chúng ta cần tham khảo ư kiến của họ. Trẻ em thường ngây thơ, trong sáng không (chưa) biết nói dối (?) nên khi khi cần t́m hiểu chuyện ǵ xẩy ra chung quanh nhà th́ nên hỏi chúng.
Không phải tôi có ư vơ đũa cả nắm, v́ chính bản thân tôi cũng gần 7 bó rồi, nhưng một số anh già bây giờ càng lúc càng tỏ ra vô tích sự. Đă không chịu bỏ chút ít thời giờ nhàn rỗi ra học hỏi thêm để bắt kịp các tiến bộ khoa học mà lại chỉ thích nhậu, cà-phê, tán phét, chửi đổng, chê bai bên trái bên phải không chừa ai, thọc gậy bánh xe, phá bĩnh vô trách nhiệm… c̣n nếu có chút thời giờ th́ lại t́m cách tra cập cho bằng được các khoản trợ cấp của chính phủ hoặc xem phim “3 con Ếch… / xxx” Muốn hỏi mấy anh già này một ít kiến thức tổng quát về kinh tế, chính trị, thời sự , văn hóa, tin học… để đi xa th́ cũng như đi vớt ánh trăng dưới đáy hồ. Ngược lại, lớp trẻ ở thế hệ một rưỡi hay thế hệ thứ hai có năng lực, không bị rào cản ngôn ngữ, dễ hội nhập dường như theo kịp đà với văn minh đương đại, có thể nhờ vả được.
Ở thế kỷ này, đành phải “Đi hỏi trẻ mà về nhà cũng hỏi trẻ” luôn cho nó chắc ăn! Bởi v́ làm sao có thể tin tưởng câu trả lời của mấy anh già lăng trí “ao-dai-mơ!”…
Theo tôi, để cho mọi chuyện êm thắm và an toàn hơn th́ nên “Đi th́ hỏi vợ; mà về nhà cũng hỏi dzợ.” Chắc ăn như bắp Không thể nào sẩy được…
“Thà chậm mà chắc”
Câu này ngay tử đầu đă có vẻ ngớ ngẩn. Dường như chỉ là cách bào chữa vụng về của mấy anh kém thông minh, tài hèn sức mọn, làm hoài không xong việc.
Ở thời buổi “Đi từ zero đến 60 dặm một giờ trong ṿng có 4.5 giây đồng hồ” (from 0 to 60 in 4.5 seconds) mà làm chậm th́ không chết đói chết rét th́ cũng mất việc sớm.
Mấy anh Tiến sĩ Giáo sư ở Việt Nam không làm nổi một cái đinh vít, thường hay lạm dụng câu nói này trong mọi trường hợp, hay khi đang làm bất cứ một việc ǵ… Đă không chịu nh́n nhận là con rùa lật ngửa rồi mà mấy bố tiến sĩ c̣n dọa là “Nhanh quá rất nguy hiểm.” Nè! Nếu mấy cha biết rơ là ḿnh sẽ phải làm cái ǵ (if you know what you are doing) th́ không có vấn đề nhanh hay chậm ở đây. Tranh căi chỉ làm mất thời giờ.
“Trông mặt mà bắt h́nh dong”
Theo lối suy luận cũ:
Bộ mặt phản ảnh tâm lư, suy nghĩ của con người đặc biệt là đôi mắt (c̣n được gọi là cửa sổ của tâm hồn) biểu hiệu các trạng thái tâm lư có thể là: lo âu, giận hờn, e thẹn, xấu hổ… Cứ nh́n vào tấm ảnh chụp thẳng mặt là có thể đoán được đến 70-80% tính t́nh một người. Tâm đẹp th́ mặt mới đẹp, nhân nào quả nấy, cái tâm được thể hiện hết qua khuôn mặt. Tâm là nhân c̣n mặt là quả. Tâm tính như thế nào th́ hiện ra khuôn mặt như thế ấy…
Chà chà! Nghe có vẻ như đinh đóng cột. Tuy nhiên, nói vậy mà không hẳn phải như vậy, có nhiều người rất khéo che đậy ư nghĩ, âm mưu, thủ đoạn của họ. Có người gian ác, nham hiểm họ có tài đeo mặt nạ hiền giả suốt đời.
Thực tế cho thấy: Nhận xét về con người qua h́nh tướng không c̣n chính xác nữa. Tại sao vậy? Bởi v́ kỹ nghệ sửa sắc đẹp đă và đang phát triển như nấm dại mọc sau cơn mưa rào. Chỉ riêng thành phố Hán thành (Seoul) của Nam Hàn có đến 4000 bác sĩ hành nghề sửa sắc đẹp… Nhiều người sửa sắc đẹp đến mức người khác nếu phải nh́n vào thẻ căn cước của họ th́ không thể nhận ra họ là ai nữa th́ làm sao mà biết được ḷng dạ họ.
Ngoài ra, theo kinh nghiệm bản thân người viết, xin nói thêm rằng: Có khi v́ hoàn cảnh sống nó làm cho cho người ta có tướng (xấu) chứ không hoàn toàn đó là người xấu. Đó là chưa nói trong tướng học khi nghiên cứu sâu mới biết là có ẩn tướng: Cái tướng cao quư hoặc gian sảo đôi khi không lộ ra hoặc không thể nhận ra nếu chỉ quan sát thoáng qua và không có kinh nghiệm.
Như vậy câu “Trông mặt mà bắt h́nh dong” có vấn đề. Nhiều khi có thể đem đến sự thất lễ hoặc phiền toái, lầm lẫn, bị đánh lừa trong nghệ thuật giao tiếp.
Biết người th́ biết mặt chứ khó biết được ḷng.
Lời cuối
Người viết không có ư định gạt bỏ các tục ngữ, châm ngôn cũ trong kho tàng văn hóa dân gian. Phần lớn các câu nói cũ vẫn c̣n đúng ít hay nhiều. Người viết chỉ muốn nêu lên một vài câu tiêu biểu tương đối có vấn đề khá rơ rệt ở thời buổi này mà mỗi khi dùng đến nó chúng ta cần phải suy nghĩ kỹ lại. Nobody gets hurt!
Thân mến,
tm
LGT:
Tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, h́nh ảnh, thể hiện kinh nghiệm của người dân về mọi mặt (sống tự nhiên, lao động, sản xuất, giao tiếp xă hội), được dân ta áp dụng vào đời sống, sự suy nghĩ và lời ăn tiếng nói hằng ngày. Đây là một loại văn học dân gian.
- Theo wikiquote.org
*
Năm nào cũng vậy, cứ vào lúc năm cùng tháng tận sau ngày “lễ Tạ Ơn,” nhiều dịp lễ lạc đến nối tiếp nhau. Thiên hạ đua nhau t́m mọi để cách xài tiền (có lẽ để phần nào giúp cho kinh tế đỡ suy thoái), đi sắm sửa lung lung chuẩn bị cho lễ Giáng sinh, tết Tây, tết Ta… Ở thời điểm này, tôi thường nhàn rỗi, chẳng có ǵ quan trọng để làm ngoài việc ngồi găi trán, coi chừng nhà, đuổi chó, đuổi chim chờ vợ con đi “Shopping” mệt nghỉ. Đầu óc tôi hay lơ đăng rơi vào đúng cái cảnh nhàn cư vi bất thiện. Tôi tự dưng nghĩ vớ vẩn về một vài “triết lư vụn” của đời sống.
Lần này, không hiểu có phải v́ tôi đă ăn quá đà món giả cầy hay không mà bụng dạ dở chứng muốn sủa bậy vài tiếng để tỏ ra cho thiên hạ biết ḿnh cũng là “trí thức giả cầy,” có nghĩa là giả dạng làm ánh sáng 2-3 nến soi vào một vài khoảng tranh tối tranh sáng của các kinh nghiệm vẫn được xem là khuôn thước của sự suy nghĩ trong đời sống.
Tôi xin phép lạm bàn về một số tục ngữ quen thuộc trong dân gian như sau.
“Đi với Bụt mặc áo cà-sa, đi với ma mặc áo giấy.”
Tục ngữ vẫn thường một lúc có cả hai nghĩa đen và bóng. Theo tôi, nghĩa đen của câu tục ngữ này sai hoàn toàn… Tôi đă chứng kiến qua mấy chục năm trời, bà mẹ tôi đă đi chùa rất nhiều lần; thế nào mà Cụ cũng chẳng có cơ hội gặp “Bụt?” Thế mà tôi chưa hề thấy bà Cụ tôi mặc “áo cà-sa” bao giờ. Khi bà Cụ tôi tịch, lúc khâm liệm Cụ vẫn mặc một bộ quần áo bảnh nhất của Cụ bằng vải đắt tiền lấy ra từ tủ áo chứ không phải “áo giấy” rẻ tiền mua ở chợ tàu… Theo lẽ thường t́nh, người không tu hành mà lại muốn mặc áo thầy tu là chuyện không tưởng, chuyện kể cho vui. Vả lại, ở thế kỷ 21, người tu hành bây giờ cấp tiến lắm rồi chứ không phải như ngày xưa: Qua tin tức, h́nh ảnh phát tán rộng răi trên mạng, nhiều t́ kheo Phật giáo trong nước tay đeo đồng hồ Rolex mạ vàng, lái xe “Dream” mới cáo cạnh, đội mũ “an toàn” à-la-mốt và hănh diện khoe kúc đang dùng “điện thoại tinh khôn” (IPhone6 / Smartphone) loại “xin” mới nhất trên thị trường (top of the line). Ngoài ra, cũng nên biết thêm y phục của đức Giáo hoàng Thiên chúa giáo của Giáo hội La mă được thiết kế rất đẹp bởi Georgio Armani… Loại y phục mà chỉ có người giàu có, thế lực – như chính khách lớn, tài tử điện ảnh, luật sư đắt giá (power lawyers) chẳng hạn - mới có tiền mua. Đó là vài nét trật gọng trên nghĩa đen của câu tục ngữ này.
Về nghĩa bóng, câu này cũng chỉ đúng một phần nhỏ thôi. Thực tế cho thấy nếu thấy một người không hề thuộc một nhóm, một cộng đồng nào mà lại cố t́nh giả dạng trà trộn vào (như mặc áo cà sa vào chùa) th́ khi bị phát giác dám mất mạng lắm. Mấy anh vi-xi trong các kế hoạch “trường kỳ mai phục” đă hết ḿnh lặn sâu trèo cao để t́m mọi cách trà trộn phá hoại, triệt hạ phe quốc gia như các đ/c Vũ Ngọc Nhạ, Nguyễn Thành Trung, Phạm Xuân Ẩn, Nguyễn Hữu Hạnh… trước năm 1975. Đám đ/c này rành sáu câu vọng cổ bài bản “đi với Bụt mặc áo cà sa” hơn ai hết... Bây giờ, ở hải ngoại lại thấy thấp thoáng có vài anh HO, vượt biên tị nạn cs loại top-gun cũng có như Đổ máo, Nguyễn cao kầy, Phạm duy tiền… và vài anh tị nạn cù-lũ-nhí cũng có như Trần Truồng, Nguyễn Phương Khùng, Nguyễn Ngọc Lờ, Nguyễn Hữu Liếm… xin phép được mặc áo giấy màu đỏ sao vàng để đi chung đám với ma vi-xi… Cái đám ma bùn ăn cơm quốc gia thờ ma cs này v́ h́nh thù xấu xí (ugly Vietnamese) nửa ngợm nửa ma cho nên vi-xi chưa tin, c̣n ngờ vực; thành thử cho đến giờ phút này chẳng làm nên tṛ trống ǵ. Chỉ tổ bị thiên hạ chửi là đần độn… nhục thật!
Ngoài ra, đồng nghĩa với câu nói “… mặc áo cà sa” này c̣n có câu “Nhập gia tùy tục.” Thực tế rơ ràng, các giống dân ăn Đậu, Nước Mắm, X́ dầu- Củ cải muối, Sushi, Kim chi-Củ Sâm, Cà-ri-nị… di cư vào cái gọi là “melting pot” Hiệp Chủng Quốc mà chẳng có anh nào chịu “melt” (ḥa đồng / tùy tục) hết trơn hết trọi. Họ vẫn khư khư, khơi khơi giữ các truyền thống văn hóa nhiều khi rất quái đản của họ chứ có anh nào chịu khó “tùy tục” đâu hè!
Thành thử đi với Bụt chẳng nhất thiết phải mặc áo cà sa; và hơn nữa, đi với ma th́ mặc áo ǵ cũng được, không cần phải lựa chọn làm chi cho tốn tiền, toát mồ hôi!
“Xấu đẹp tùy người đối diện”
Câu nói này, theo tôi, có vẻ thiếu thành thực bởi v́ cuộc đời lúc nào cũng luôn luôn có sẵn người xấu và ngưởi đẹp; cái xấu và cái đẹp. Nếu bác nào không thể phân biệt được người đẹp và người xấu, cái đẹp cái xấu th́ hiển nhiên thị giác của bác đó có vấn đề lớn. Cùng vào một thời điểm (point of time), phẩm chất (quality) của một nhan sắc hay, một nét đẹp tự nhiên, một tư cách luôn luôn cố định không thể thay đổi 1 thành 2; hay ngược lại 2 thành 1. Kinh nghiệm riêng của một người b́nh thường có thể chi phối cách nhận định của người đó về đối tượng là xấu hay đẹp (có hay không có nhan sắc); nhưng một điều rất rơ rệt, có thể gọi là “chân lư,” là những “chuyên viên nghệ thuật” ở cấp cao, tỉnh táo ít khi bất đồng ư về cái đẹp và cái xấu; nét đẹp của một giai nhân hay một bức họa tuyệt tác.
Một số người Việt tị nạn cộng sản ở ngoại quốc có tâm không ổn, trí có đóng nhiều màng nhện bỗng nhiên mắc phải khuyết tật của những người loạn thị loại này: Bây giờ bỗng nhiên họ nh́n bọn sát nhân cộng sản từng giết người không gớm tay thấy sao chúng nó cũng bằng cấp đầy quần, tử tế đẹp giai ra phết?!
“Xấu đẹp tùy người đối diện” theo tôi phải được đổi thành “Ăn nhẳm cái giống ǵ mà mà ngu quá vậy?”
“Ở hiền gặp lành”
Theo quan niệm xưa:
Khổng Mạnh khuyên con người nên sống phải đạo (Hiền) và chịu đựng (Nhẫn) th́ chuyện “lành” sẽ đến.
Nhưng trong thực tế, chẳng hạn như cuộc sống dưới chế độ cs, “Ở hiền” mà gặp phải cỡ “Giết! Giết nữa! Bàn tay không ngớt nghỉ…” th́ bỏ mẹ cả đám; làm ǵ mà có cơ hội để gặp “bác lành.” May lắm, nếu không bị chết sớm th́ cũng chỉ làm đến dân oan là cùng… Mất nhà, mất đất, mất ruộng, mất tương lai, mất hết tất cả không ai thương tiếc… mà c̣n bị Tố hữu (bút hiệu của bác “Bốn Lành”) làm thơ “cắt mệnh” đ́ thêm cho đáng đời th́ chết sớm c̣n sướng hơn.
Từ đó suy ra, dân ta phải hiểu và áp dụng chữ “Ở hiền” như thế nào cho phù hợp với hoàn cảnh; hoặc nhiều khi phải mạnh dạn đổi cách sống thành “cương / cứng rắn” (nhưng không nhẫn tâm làm hại người khác) để bảo vệ lẽ phải, quyền lợi chính đáng… Có như thế th́ may ra mới có thể thay đổi được hoàn cảnh, mới chứng minh được chân lư; chứ không nếu cứ nhắm mắt nhắm mũi “ở hiền” th́ coi như đồng nghĩa với tự sát, hay thủng thẳng, tà tà chờ chết vậy...
Nh́n chung, dân ḿnh hiền quá, bị bác và đảng thay phiên nhau hiếp dâm giữa ban ngày trời sáng mà cứ “nhẫn” nhục im thin thít chẳng thấy kêu đau ǵ cả? Mà h́nh như có kêu đau th́ bác và đảng cũng đâu có nghe. Bác và đảng c̣n đang bận định hướng xă hội chủ nghĩa và tiếp đối tác kinh tế.
Theo tôi, bây giờ qua hoàn cảnh ở quê nhà, có lẽ nên đổi câu “Ờ hiền gặp lành” thành ra “Hiền Giả Quá Ngu” cũng đặng! Ngu chi mà ngu tận mạng… Thật tội nghiệt!
“Đi hỏi già về nhà hỏi trẻ”
Câu tục ngữ này trước đây vẫn được hiểu là:
Người già hiểu biết, nhiều kinh nghiệm; v́ thế trước khi đi đâu, làm việc ǵ chúng ta cần tham khảo ư kiến của họ. Trẻ em thường ngây thơ, trong sáng không (chưa) biết nói dối (?) nên khi khi cần t́m hiểu chuyện ǵ xẩy ra chung quanh nhà th́ nên hỏi chúng.
Không phải tôi có ư vơ đũa cả nắm, v́ chính bản thân tôi cũng gần 7 bó rồi, nhưng một số anh già bây giờ càng lúc càng tỏ ra vô tích sự. Đă không chịu bỏ chút ít thời giờ nhàn rỗi ra học hỏi thêm để bắt kịp các tiến bộ khoa học mà lại chỉ thích nhậu, cà-phê, tán phét, chửi đổng, chê bai bên trái bên phải không chừa ai, thọc gậy bánh xe, phá bĩnh vô trách nhiệm… c̣n nếu có chút thời giờ th́ lại t́m cách tra cập cho bằng được các khoản trợ cấp của chính phủ hoặc xem phim “3 con Ếch… / xxx” Muốn hỏi mấy anh già này một ít kiến thức tổng quát về kinh tế, chính trị, thời sự , văn hóa, tin học… để đi xa th́ cũng như đi vớt ánh trăng dưới đáy hồ. Ngược lại, lớp trẻ ở thế hệ một rưỡi hay thế hệ thứ hai có năng lực, không bị rào cản ngôn ngữ, dễ hội nhập dường như theo kịp đà với văn minh đương đại, có thể nhờ vả được.
Ở thế kỷ này, đành phải “Đi hỏi trẻ mà về nhà cũng hỏi trẻ” luôn cho nó chắc ăn! Bởi v́ làm sao có thể tin tưởng câu trả lời của mấy anh già lăng trí “ao-dai-mơ!”…
Theo tôi, để cho mọi chuyện êm thắm và an toàn hơn th́ nên “Đi th́ hỏi vợ; mà về nhà cũng hỏi dzợ.” Chắc ăn như bắp Không thể nào sẩy được…
“Thà chậm mà chắc”
Câu này ngay tử đầu đă có vẻ ngớ ngẩn. Dường như chỉ là cách bào chữa vụng về của mấy anh kém thông minh, tài hèn sức mọn, làm hoài không xong việc.
Ở thời buổi “Đi từ zero đến 60 dặm một giờ trong ṿng có 4.5 giây đồng hồ” (from 0 to 60 in 4.5 seconds) mà làm chậm th́ không chết đói chết rét th́ cũng mất việc sớm.
Mấy anh Tiến sĩ Giáo sư ở Việt Nam không làm nổi một cái đinh vít, thường hay lạm dụng câu nói này trong mọi trường hợp, hay khi đang làm bất cứ một việc ǵ… Đă không chịu nh́n nhận là con rùa lật ngửa rồi mà mấy bố tiến sĩ c̣n dọa là “Nhanh quá rất nguy hiểm.” Nè! Nếu mấy cha biết rơ là ḿnh sẽ phải làm cái ǵ (if you know what you are doing) th́ không có vấn đề nhanh hay chậm ở đây. Tranh căi chỉ làm mất thời giờ.
“Trông mặt mà bắt h́nh dong”
Theo lối suy luận cũ:
Bộ mặt phản ảnh tâm lư, suy nghĩ của con người đặc biệt là đôi mắt (c̣n được gọi là cửa sổ của tâm hồn) biểu hiệu các trạng thái tâm lư có thể là: lo âu, giận hờn, e thẹn, xấu hổ… Cứ nh́n vào tấm ảnh chụp thẳng mặt là có thể đoán được đến 70-80% tính t́nh một người. Tâm đẹp th́ mặt mới đẹp, nhân nào quả nấy, cái tâm được thể hiện hết qua khuôn mặt. Tâm là nhân c̣n mặt là quả. Tâm tính như thế nào th́ hiện ra khuôn mặt như thế ấy…
Chà chà! Nghe có vẻ như đinh đóng cột. Tuy nhiên, nói vậy mà không hẳn phải như vậy, có nhiều người rất khéo che đậy ư nghĩ, âm mưu, thủ đoạn của họ. Có người gian ác, nham hiểm họ có tài đeo mặt nạ hiền giả suốt đời.
Thực tế cho thấy: Nhận xét về con người qua h́nh tướng không c̣n chính xác nữa. Tại sao vậy? Bởi v́ kỹ nghệ sửa sắc đẹp đă và đang phát triển như nấm dại mọc sau cơn mưa rào. Chỉ riêng thành phố Hán thành (Seoul) của Nam Hàn có đến 4000 bác sĩ hành nghề sửa sắc đẹp… Nhiều người sửa sắc đẹp đến mức người khác nếu phải nh́n vào thẻ căn cước của họ th́ không thể nhận ra họ là ai nữa th́ làm sao mà biết được ḷng dạ họ.
Ngoài ra, theo kinh nghiệm bản thân người viết, xin nói thêm rằng: Có khi v́ hoàn cảnh sống nó làm cho cho người ta có tướng (xấu) chứ không hoàn toàn đó là người xấu. Đó là chưa nói trong tướng học khi nghiên cứu sâu mới biết là có ẩn tướng: Cái tướng cao quư hoặc gian sảo đôi khi không lộ ra hoặc không thể nhận ra nếu chỉ quan sát thoáng qua và không có kinh nghiệm.
Như vậy câu “Trông mặt mà bắt h́nh dong” có vấn đề. Nhiều khi có thể đem đến sự thất lễ hoặc phiền toái, lầm lẫn, bị đánh lừa trong nghệ thuật giao tiếp.
Biết người th́ biết mặt chứ khó biết được ḷng.
Lời cuối
Người viết không có ư định gạt bỏ các tục ngữ, châm ngôn cũ trong kho tàng văn hóa dân gian. Phần lớn các câu nói cũ vẫn c̣n đúng ít hay nhiều. Người viết chỉ muốn nêu lên một vài câu tiêu biểu tương đối có vấn đề khá rơ rệt ở thời buổi này mà mỗi khi dùng đến nó chúng ta cần phải suy nghĩ kỹ lại. Nobody gets hurt!
Thân mến,
tm