tonycarter
01-15-2015, 03:36
Các chính sách đối ngoại của Mỹ sẽ có ǵ thay đổi trong năm 2015? Hăy cùng phác họa một vài dự đoán.
Các yếu tố tác động
Tuy liên tiếp thất bại trong việc ứng phó với những vấn đề nóng trên thế giới trong năm 2014, nhưng vào cuối năm 2014 t́nh h́nh kinh tế, chính trị trên thế giới và nội tại nước Mỹ biến động mạnh, tạo nên điều kiện thuận lợi để nước Mỹ thực hiện một chính sách đối ngoại cứng rắn hơn trong năm 2015.
Về kinh tế: Năm 2014 chứng kiến tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ của Mỹ. Nước Mỹ là nước đầu tiên trong các nước phát triển thoát ra khỏi cuộc đại khủng hoảng kinh tế thế giới từ năm 2008. Từ mức tăng trưởng chỉ là -2,1% trong quư I/2014, kinh tế Mỹ đạt tốc độ tăng trưởng lên đến 4,6% trong quư II và 5% trong quư III.
Chính nhờ dấu hiệu tăng trưởng tích cực đó, Cục dự trữ Liên bang Mỹ FED quyết định chấm dứt gói nới lỏng định lượng QE3 vào ngày 30/10/2014 và để ngỏ khả năng tăng lăi suất trong năm 2015. Hai nguyên nhân này trực tiếp góp phần làm cho đồng USD tăng giá trong năm 2014 và xu thế tăng giá sẽ tiếp tục trong năm 2015.
Yếu tố kinh tế thứ hai là giá dầu mỏ thế giới vào cuối năm 2014 đang có xu hướng đi xuống. Đây khả năng sẽ vẫn là xu hướng trong năm 2015, khi nguồn cung dầu mỏ thế giới vẫn tăng dần đều, mà nhu cầu sẽ giảm khi các nước tiêu thụ nhiều dầu mỏ trên thế giới như Liên minh Châu Âu, Nhật Bản đang có dấu hiệu suy trầm, và Trung Quốc có tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại.
Về chính trị: Việc kết thúc cuộc bầu cử Quốc hội Mỹ với phần thắng nằm trong tay đảng Cộng ḥa sẽ tác động trực tiếp, làm thay đổi chính sách của Mỹ với các vấn đề nóng trên thế giới. Đảng Cộng ḥa là đảng có truyền thống muốn bảo vệ những lợi ích, giá trị của nước Mỹ trên thế giới, nên xu thế được dự báo là họ sẽ đưa ra các chính sách cứng rắn hơn trong quan hệ với Trung Quốc, Nga và với vấn đề Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=728811&stc=1&d=1421292973
Ảnh từ trái qua phải: Tổng thống Mỹ Barack Obama, Tổng thống Nga Vladimir Putin và chủ tịch TQ Tập Cận B́nh tại APEC, tháng 11/2014. Ảnh: Reuters
Dự báo chính sách đối ngoại của Mỹ năm 2015
Đối với Liên bang Nga: Thật sự đây là một khó khăn rất lớn đối với Tổng thống Barack Obama và cả đối với Quốc hội mới của Mỹ. Nước Nga không chỉ là một đối trọng với vị thế siêu cường của nước Mỹ, mà c̣n là một “đối tác” không thể thiếu cùng với Mỹ giải quyết những vấn đề nóng trên thế giới, như vũ khí hạt nhân của Iran và Bắc Triều Tiên, nhà nước Hồi giáo tự xưng IS, khủng hoảng chính trị ở Ukraine…
Hiện nay điểm bất đồng lớn nhất trong quan hệ giữa Nga và Mỹ là ở vấn đề khủng hoảng Ukraine. T́nh h́nh căng thẳng tới độ nhiều chuyên gia phân tích quan hệ quốc tế đă nói đến một cuộc chiến tranh Lạnh giữa Nga và Mỹ. Lịch sử đă chứng minh, khi Liên Xô cũ và Mỹ tiến hành chiến tranh Lạnh th́ sẽ có những cuộc “chiến tranh nóng” ở các khu vực khác trên thế giới.
Chính v́ vậy, tập trung nhất trong quan hệ quốc tế trong năm 2015 chính là cuộc nội chiến ở miền Đông Ukraine, t́nh h́nh ở khu vực Trung Đông sẽ căng thẳng giữa Israel và lực lượng Hồi giáo Hamas của Palestine, vấn đề hạt nhân của Iran sẽ không có nhiều tiến triển tích cực.
Trong vấn đề khủng hoảng chính trị ở Ukraine th́ mục tiêu chính theo tuyên bố của Mỹ là buộc Nga tôn trọng toàn vẹn lănh thổ của Ukraine, trả lại nguyên trạng bán đảo Crimea cho Ukraine. Đây chính là điều kiện tiên quyết để Mỹ rút lại những lệnh trừng phạt đối với Nga.
Về phía Nga, bán đảo Crimea và nước Ukraine chính là vùng địa chiến lược quan trọng của Nga. Chính v́ mẫu thuẫn quá lớn, không thể dung ḥa giữa hai nước, nên nhiều khả năng trong năm 2015, cả Nga và Mỹ khó có thể đưa ra một chính sách vẹn cả đôi đường để giải quyết cuộc khủng hoảng ở Ukraine.
Trong việc đề ra chính sách đối ngoại của Mỹ đối với Liên bang Nga năm 2015, nước Mỹ có điều kiện thuận lợi là kinh tế đang trên đà phát triển, đồng USD lên giá và giá dầu đang có xu hướng giảm. Kinh tế Liên bang Nga từ thời Putin bắt đầu lên làm Tổng thống từ năm 2000 cho đến nay phụ thuộc rất lớn vào hai yếu tố là giá dầu mỏ thế giới tăng cao và nguồn tư bản nóng chảy vào nước Nga.
Một khi giá dầu trong năm 2015 tiếp tục giảm th́ kinh tế Nga sẽ lâm vào cuộc khủng hoảng như những ǵ đă từng xảy ra vào năm 2009. Và t́nh h́nh có thể xấu hơn khi USD lên giá và FED có thể tăng lăi xuất trong năm 2015 th́ càng làm cho đồng USD chảy khỏi thị trường Nga. Một khi kinh tế Nga khủng hoảng, thâm hụt ngân sách th́ rất khó để cho Tổng thống Putin có thể vạch ra một chiến lược ngoại giao cứng rắn như đă làm trong năm 2014.
Vấn đề Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS: Năm 2015, nước Mỹ sẽ có một chính sách cứng rắn hơn đối với nhà nước Hồi giáo tự xưng IS khi Đảng Cộng ḥa nắm trọn Quốc hội Mỹ. Bên cạnh những hành động không kích của Mỹ và đồng minh th́ khả năng trong năm 2015, dưới áp lực của Đảng Cộng ḥa, Mỹ sẽ có hành động trực tiếp hơn.
Chiến lược xoay trục của Mỹ về châu Á – Thái B́nh Dương. Từ khi được công bố (năm 2011) đến nay, chính quyền của Tổng thống Obama chưa có nhiều hành động thể hiện quyết tâm “xoay trục” về khu vực châu Á – Thái B́nh Dương.
Tuy nhiên, bắt đầu từ năm 2015, khi Đảng Cộng ḥa bắt đầu nắm trọn hai viện của Quốc hội Mỹ, chiến lược xoay trục của Mỹ có lẽ sẽ nhiều thay đổi hơn. Đảng Cộng ḥa có xu hướng bảo vệ, tăng cường giá trị vị thế của Mỹ nên không chấp nhận được một nước Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng tại khu vực Châu Á – Thái B́nh Dương, chính v́ vậy nên sẽ tạo áp lực lên Tổng thống Obama cần phải có hành động mạnh mẽ hơn trong các chính sách đối với Trung Quốc.
Về kinh tế: Hiệp định hợp tác kinh tế toàn diện xuyên Thái B́nh Dương (TPP) được coi là lá bài chiến lược để thực hiện mục tiêu tăng cường sự hiện diện của Mỹ ở khu vực, ḱm hăm sự phát triển kinh tế của Trung Quốc. Tuy nhiên, từ khi Mỹ tham gia vào TPP từ tháng 9/2008 cho đến nay, TPP vẫn chưa được h́nh thành. Nguyên nhân chính là do hai cường quốc kinh tế lớn nhất trong khối là Mỹ và Nhật Bản có những bất đồng trong chính sách bảo hộ thương mại.
Nhưng những rào cản ấy sẽ bị xóa bỏ khi Đảng Cộng ḥa nắm được Quốc hội Mỹ, nó tạo điều kiện cho Tổng thống Mỹ xóa bỏ việc bảo hộ hàng hóa của Mỹ, thúc đẩy tiến tŕnh đàm phán giữa các quốc gia. Tại hội nghị APEC lần thứ 22 diễn ra tại Bắc Kinh, Tổng thống Barack Obama đă phải lên tiếng kêu gọi các nước tham gia đàm phán gia nhập TPP “càng nhanh, càng tốt”.
Về quân sự: Việc Đảng Cộng ḥa nắm trọn Quốc Hội Mỹ và dấu hiệu tăng trưởng tích cực từ nền kinh tế Mỹ trong năm 2014, tạo điều kiện thuận lợi rất lớn cho Tổng thống Obama nâng được mức chi ngân sách cho quốc pḥng. Và điều quan trọng nữa là Đảng Cộng ḥa khó chấp nhận sự trỗi dậy và cách hành xử ngang ngược của Trung Quốc nên có thể sẽ tạo áp lực lên Tổng thống Obama thực hiện càng nhanh càng tốt chiến lược xoay trục về khu vực Châu Á – Thái B́nh Dương.
Bùi Mạnh Thành, Tuần Vietnam
Các yếu tố tác động
Tuy liên tiếp thất bại trong việc ứng phó với những vấn đề nóng trên thế giới trong năm 2014, nhưng vào cuối năm 2014 t́nh h́nh kinh tế, chính trị trên thế giới và nội tại nước Mỹ biến động mạnh, tạo nên điều kiện thuận lợi để nước Mỹ thực hiện một chính sách đối ngoại cứng rắn hơn trong năm 2015.
Về kinh tế: Năm 2014 chứng kiến tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ của Mỹ. Nước Mỹ là nước đầu tiên trong các nước phát triển thoát ra khỏi cuộc đại khủng hoảng kinh tế thế giới từ năm 2008. Từ mức tăng trưởng chỉ là -2,1% trong quư I/2014, kinh tế Mỹ đạt tốc độ tăng trưởng lên đến 4,6% trong quư II và 5% trong quư III.
Chính nhờ dấu hiệu tăng trưởng tích cực đó, Cục dự trữ Liên bang Mỹ FED quyết định chấm dứt gói nới lỏng định lượng QE3 vào ngày 30/10/2014 và để ngỏ khả năng tăng lăi suất trong năm 2015. Hai nguyên nhân này trực tiếp góp phần làm cho đồng USD tăng giá trong năm 2014 và xu thế tăng giá sẽ tiếp tục trong năm 2015.
Yếu tố kinh tế thứ hai là giá dầu mỏ thế giới vào cuối năm 2014 đang có xu hướng đi xuống. Đây khả năng sẽ vẫn là xu hướng trong năm 2015, khi nguồn cung dầu mỏ thế giới vẫn tăng dần đều, mà nhu cầu sẽ giảm khi các nước tiêu thụ nhiều dầu mỏ trên thế giới như Liên minh Châu Âu, Nhật Bản đang có dấu hiệu suy trầm, và Trung Quốc có tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại.
Về chính trị: Việc kết thúc cuộc bầu cử Quốc hội Mỹ với phần thắng nằm trong tay đảng Cộng ḥa sẽ tác động trực tiếp, làm thay đổi chính sách của Mỹ với các vấn đề nóng trên thế giới. Đảng Cộng ḥa là đảng có truyền thống muốn bảo vệ những lợi ích, giá trị của nước Mỹ trên thế giới, nên xu thế được dự báo là họ sẽ đưa ra các chính sách cứng rắn hơn trong quan hệ với Trung Quốc, Nga và với vấn đề Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=728811&stc=1&d=1421292973
Ảnh từ trái qua phải: Tổng thống Mỹ Barack Obama, Tổng thống Nga Vladimir Putin và chủ tịch TQ Tập Cận B́nh tại APEC, tháng 11/2014. Ảnh: Reuters
Dự báo chính sách đối ngoại của Mỹ năm 2015
Đối với Liên bang Nga: Thật sự đây là một khó khăn rất lớn đối với Tổng thống Barack Obama và cả đối với Quốc hội mới của Mỹ. Nước Nga không chỉ là một đối trọng với vị thế siêu cường của nước Mỹ, mà c̣n là một “đối tác” không thể thiếu cùng với Mỹ giải quyết những vấn đề nóng trên thế giới, như vũ khí hạt nhân của Iran và Bắc Triều Tiên, nhà nước Hồi giáo tự xưng IS, khủng hoảng chính trị ở Ukraine…
Hiện nay điểm bất đồng lớn nhất trong quan hệ giữa Nga và Mỹ là ở vấn đề khủng hoảng Ukraine. T́nh h́nh căng thẳng tới độ nhiều chuyên gia phân tích quan hệ quốc tế đă nói đến một cuộc chiến tranh Lạnh giữa Nga và Mỹ. Lịch sử đă chứng minh, khi Liên Xô cũ và Mỹ tiến hành chiến tranh Lạnh th́ sẽ có những cuộc “chiến tranh nóng” ở các khu vực khác trên thế giới.
Chính v́ vậy, tập trung nhất trong quan hệ quốc tế trong năm 2015 chính là cuộc nội chiến ở miền Đông Ukraine, t́nh h́nh ở khu vực Trung Đông sẽ căng thẳng giữa Israel và lực lượng Hồi giáo Hamas của Palestine, vấn đề hạt nhân của Iran sẽ không có nhiều tiến triển tích cực.
Trong vấn đề khủng hoảng chính trị ở Ukraine th́ mục tiêu chính theo tuyên bố của Mỹ là buộc Nga tôn trọng toàn vẹn lănh thổ của Ukraine, trả lại nguyên trạng bán đảo Crimea cho Ukraine. Đây chính là điều kiện tiên quyết để Mỹ rút lại những lệnh trừng phạt đối với Nga.
Về phía Nga, bán đảo Crimea và nước Ukraine chính là vùng địa chiến lược quan trọng của Nga. Chính v́ mẫu thuẫn quá lớn, không thể dung ḥa giữa hai nước, nên nhiều khả năng trong năm 2015, cả Nga và Mỹ khó có thể đưa ra một chính sách vẹn cả đôi đường để giải quyết cuộc khủng hoảng ở Ukraine.
Trong việc đề ra chính sách đối ngoại của Mỹ đối với Liên bang Nga năm 2015, nước Mỹ có điều kiện thuận lợi là kinh tế đang trên đà phát triển, đồng USD lên giá và giá dầu đang có xu hướng giảm. Kinh tế Liên bang Nga từ thời Putin bắt đầu lên làm Tổng thống từ năm 2000 cho đến nay phụ thuộc rất lớn vào hai yếu tố là giá dầu mỏ thế giới tăng cao và nguồn tư bản nóng chảy vào nước Nga.
Một khi giá dầu trong năm 2015 tiếp tục giảm th́ kinh tế Nga sẽ lâm vào cuộc khủng hoảng như những ǵ đă từng xảy ra vào năm 2009. Và t́nh h́nh có thể xấu hơn khi USD lên giá và FED có thể tăng lăi xuất trong năm 2015 th́ càng làm cho đồng USD chảy khỏi thị trường Nga. Một khi kinh tế Nga khủng hoảng, thâm hụt ngân sách th́ rất khó để cho Tổng thống Putin có thể vạch ra một chiến lược ngoại giao cứng rắn như đă làm trong năm 2014.
Vấn đề Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS: Năm 2015, nước Mỹ sẽ có một chính sách cứng rắn hơn đối với nhà nước Hồi giáo tự xưng IS khi Đảng Cộng ḥa nắm trọn Quốc hội Mỹ. Bên cạnh những hành động không kích của Mỹ và đồng minh th́ khả năng trong năm 2015, dưới áp lực của Đảng Cộng ḥa, Mỹ sẽ có hành động trực tiếp hơn.
Chiến lược xoay trục của Mỹ về châu Á – Thái B́nh Dương. Từ khi được công bố (năm 2011) đến nay, chính quyền của Tổng thống Obama chưa có nhiều hành động thể hiện quyết tâm “xoay trục” về khu vực châu Á – Thái B́nh Dương.
Tuy nhiên, bắt đầu từ năm 2015, khi Đảng Cộng ḥa bắt đầu nắm trọn hai viện của Quốc hội Mỹ, chiến lược xoay trục của Mỹ có lẽ sẽ nhiều thay đổi hơn. Đảng Cộng ḥa có xu hướng bảo vệ, tăng cường giá trị vị thế của Mỹ nên không chấp nhận được một nước Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng tại khu vực Châu Á – Thái B́nh Dương, chính v́ vậy nên sẽ tạo áp lực lên Tổng thống Obama cần phải có hành động mạnh mẽ hơn trong các chính sách đối với Trung Quốc.
Về kinh tế: Hiệp định hợp tác kinh tế toàn diện xuyên Thái B́nh Dương (TPP) được coi là lá bài chiến lược để thực hiện mục tiêu tăng cường sự hiện diện của Mỹ ở khu vực, ḱm hăm sự phát triển kinh tế của Trung Quốc. Tuy nhiên, từ khi Mỹ tham gia vào TPP từ tháng 9/2008 cho đến nay, TPP vẫn chưa được h́nh thành. Nguyên nhân chính là do hai cường quốc kinh tế lớn nhất trong khối là Mỹ và Nhật Bản có những bất đồng trong chính sách bảo hộ thương mại.
Nhưng những rào cản ấy sẽ bị xóa bỏ khi Đảng Cộng ḥa nắm được Quốc hội Mỹ, nó tạo điều kiện cho Tổng thống Mỹ xóa bỏ việc bảo hộ hàng hóa của Mỹ, thúc đẩy tiến tŕnh đàm phán giữa các quốc gia. Tại hội nghị APEC lần thứ 22 diễn ra tại Bắc Kinh, Tổng thống Barack Obama đă phải lên tiếng kêu gọi các nước tham gia đàm phán gia nhập TPP “càng nhanh, càng tốt”.
Về quân sự: Việc Đảng Cộng ḥa nắm trọn Quốc Hội Mỹ và dấu hiệu tăng trưởng tích cực từ nền kinh tế Mỹ trong năm 2014, tạo điều kiện thuận lợi rất lớn cho Tổng thống Obama nâng được mức chi ngân sách cho quốc pḥng. Và điều quan trọng nữa là Đảng Cộng ḥa khó chấp nhận sự trỗi dậy và cách hành xử ngang ngược của Trung Quốc nên có thể sẽ tạo áp lực lên Tổng thống Obama thực hiện càng nhanh càng tốt chiến lược xoay trục về khu vực Châu Á – Thái B́nh Dương.
Bùi Mạnh Thành, Tuần Vietnam