Romano
01-23-2015, 21:03
Sáng Thứ Năm 15/1, giờ Âu Châu, Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ bất ngờ công bố hai quyết định là chấm dứt việc ràng giá đồng Phật lăng Thụy Sĩ vào đồng Euro theo tỷ giá một đồng 20, và hạ lăi suất dưới số âm thêm 75 điểm. Quyết định ấy gây chấn động cho các thị trường tài chính toàn cầu, và chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa th́ gọi Thụy Sĩ là nạn nhân đầu tiên của trận chiến về ngoại hối trong năm 2015. V́ sao như vậy?
Gây ảnh hưởng lớn
Vũ Hoàng: Xin kính chào ông Nguyễn-Xuân Nghĩa. Thưa ông, trong một chương tŕnh vào cuối Tháng 11 năm ngoái, ông nói đến viễn ảnh năm tới là những trận chiến về ngoại tệ khiến một xứ như Trung Quốc cũng có thể rúng động. Tuần qua th́ một xứ rất giàu mà nhỏ là Thụy Sĩ ở giữa Âu Châu đột ngột thông báo quyết định hạ lăi suất đến không bảy phần trăm dưới số không, tức là lăi suất âm, và không tiếp tục giữ đồng Phật lăng Thụy Sĩ, một loại ngoại mạnh của thế giới, ở mức trần là một đồng sẽ ăn tối đa là một Euro 22 xu. Quyết định khó hiểu ấy làm mọi thị trường tài chính trên thế giới đều bị chấn động. Thưa ông, Thụy Sĩ chỉ là một quốc gia rất nhỏ mà v́ sao biến cố này của họ lại gây ảnh hưởng lớn như vậy và chuyện ấy có liên hệ ǵ đến điều mà ông gọi là Trận chiến Ngoại hối không?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Tôi nghĩ rằng dù có bị trách cứ v́ gây biến động toàn cầu, Thụy Sĩ là một nạn nhân đầu tiên của trận chiến ngoại hối này, theo sau là các nhà đầu tư Thụy Sĩ và các nước Đông Âu đang làm ăn gắn bó với họ, như Hungary hay Ba Lan. Chúng ta sẽ lần lượt t́m hiểu nguyên nhân và hậu quả của biến cố trước khi nh́n ra một xứ khác cũng có thể bị lôi vào cuộc là Trung Quốc.
Tôi nghĩ rằng dù có bị trách cứ v́ gây biến động toàn cầu, Thụy Sĩ là một nạn nhân đầu tiên của trận chiến ngoại hối này, theo sau là các nhà đầu tư Thụy Sĩ và các nước Đông Âu đang làm ăn gắn bó với họ, như Hungary hay Ba Lan.
-Nguyễn-Xuân Nghĩa
Thụy Sĩ là một nước nhỏ có hơn tám triệu dân nhưng có mức sống thuộc loại cao nhất địa cầu và từ lâu đă là một trung tâm tài chính của thế giới. Đồng Phật lăng Thụy Sĩ, có kư hiệu CHF, là ngoại tệ mạnh được thế giới ưa chuộng như một cách bảo vệ giá trị tài sản. Do vị trí địa dư và vai tṛ tài chính, Thụy Sĩ cũng là bản lề của nghiệp vụ đầu tư từ các nước Đông Âu với Âu Châu. Thế rồi, khi khối Euro bị khủng hoảng năm 2010 làm tiền Âu sụt giá, người ta bán tháo đồng Euro để mua tiền Thụy Sĩ khiến đồng Phật lăng hay đồng Franc Thụy Sĩ lên giá.
Việc đồng bạc lên giá như vậy khiến cho một quốc gia nhỏ bé sống nhờ xuất khẩu như Thụy Sĩ bị thiệt hại nặng. V́ vậy, từ năm 2011 xứ này định ra hối suất tối đa của đồng bạc so với Euro và tung tiền mua Euro để bán tiền Franc hầu đồng bạc không cao quá một Euro 22 xu. Nhưng sau đó, khối Euro tiếp tục bị khủng hoảng và Thụy Sĩ càng là nơi trú ẩn an toàn của giới đầu tư khiến họ tốn rất nhiều để giữ giá đồng Franc dưới mức trần đó. Quyết định ấy của Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ là một cách bứt neo để thả nổi đồng Franc chứ không ràng giá vào tiền Âu nữa.
Vũ Hoàng: Trước khi t́m hiểu thêm về các hậu quả, xin hỏi ông một chuyện nữa là việc hạ lăi suất dưới số âm đến 75 điểm cơ bản, đấy là ǵ?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Đấy là nếu cho Thụy Sĩ vay một ngàn đồng để kiếm lời th́ ta chỉ lấy về có 925! Tức là chẳng lời mà c̣n lỗ 75 đồng. Thật ra, xứ này đă gh́m lăi suất dưới số âm từ lâu và nay đẩy lăi suất xuống sâu hơn nữa. Điều ấy có nghĩa nôm na là trong cơn băo loạn tài chính của cả Âu Châu, nếu quư vị muốn t́m hầm trú ẩn an toàn cho tài sản của ḿnh th́ phải trả tiền, chứ quốc gia nhỏ bé của chúng tôi không thể tốn tiền ḿnh để bảo vệ giá trị tài sản của quư vị!
Vũ Hoàng: Ông vừa nói rằng chính sách lăi suất âm đă có từ lâu, thế th́ tại sao Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ lại lấy quyết định kỳ lạ ấy vào lúc này?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Dù đă dự đoán là Thụy Sĩ có thể c̣n hạ lăi suất nữa, người ta chưa biết hết được các lư do, nhất là một tuần trước đó, Chủ tịch Ngân hàng Quốc gia tức là Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ c̣n nói chắc rằng sẽ giữ giá đồng bạc ở mức trần ấy và hôm Thứ Hai tuần trước ông Phó Chủ tịch cũng khẳng định như vậy. Khi theo dơi tin tức th́ tôi ngờ là một ngày trước đó, khi gặp giới chức của Ngân hàng Trung ương Âu châu ECB th́ họ đă phỏng đoán quyết định sắp tới của khối Euro nên lập tức có biện pháp pḥng ngừa!
Vũ Hoàng: Như ông vừa tŕnh bày th́ có vẻ như các ngân hàng trung ương trên thế giới làm việc với nhau theo tinh thần an ninh t́nh báo nên vừa giữ kẽ vừa phỏng đoán động thái của bên kia để tính chuyện của ḿnh? Có phải vậy không, và tại sao như vậy?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Ông vừa tóm lược rất chính xác phong cách làm việc của các ngân hàng trung ương, mà điều ấy càng cho thấy tinh thần tôi gọi là "chiến tranh ngoại hối". Các ngân hàng trung ương đều phải lấy quyết định căn cứ trên quyền lợi của quốc gia ḿnh. Giới chức của các định chế này thường xuyên họp hành với nhau, thí dụ như tuần này họ gặp nhau trong diễn đàn kinh tế tại Davos của Thụy Sĩ. Dù ngoài đời có khi là bạn học hay đồng nghiệp nhưng trong nghề th́ họ vẫn phải thủ tối đa. Lư do là trong hoàn cảnh tôi cứ gọi là "đèn nhà nào nhà ấy rạng, mạng người nào người ấy giữ" th́ ai ai cũng phải lo cho ḿnh trước, bất chấp hậu quả cho xứ khác.
Hậu quả
Vũ Hoàng: Bây giờ mới nói đến hậu quả và trước hết là sự thiệt hại của Thụy Sĩ trong trận đánh này. Thưa ông, t́nh h́nh đă ra sao và sẽ ra sao?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Tôi đoán Thụy Sĩ đă thấy trước là Ngân hàng Trung ương Âu châu sẽ khởi sự bơm tiền để cứu đồng Euro theo phương pháp gọi là "quantitative easing", có khi ngay sau hội nghị ngày 22 tới đây, nên phải bứt neo bỏ chạy chứ không ràng giá đồng bạc vào Euro nữa v́ nếu đồng bạc Âu Châu c̣n ch́m sâu hơn nữa sau biện pháp bơm tiền sắp tới th́ sẽ kéo theo kinh tế Thụy Sĩ. Cho nên họ lấy quyết định trước dù là giới đầu tư có thể bị thiệt hại. Theo ước lượng của các ngân hàng ở bên Mỹ th́ trong vụ vừa rồi, Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ có thể mất khoảng 70 tỷ đô la, là một con số rất lớn, cũng tương đương như Hoa Kỳ bị mất hai ngàn tám trăm tỷ, hoặc Ngân hàng Nhà nước của Việt Nam mất hơn 20 tỷ đô la vậy!
Vũ Hoàng: Đó là chuyện Thụy Sĩ và các khách hàng của họ, c̣n hậu quả lâu dài cho cả thế giới th́ sẽ là ǵ thưa ông?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Chúng ta phải mường tượng ra toàn cảnh của trận chiến ngoại hối này.
Sáu năm về trước, Ngân hàng Trung ương Hoa Kỳ và Anh quốc đă tung biện pháp bơm tiền cứu nguy kinh tế và nay đă tạm hồi phục mặc dù khiến Mỹ kim sụt giá rồi tăng giá và gây biến động toàn cầu như ta đang thấy. Các quốc gia khác, đầu tiên là Nhật Bản, cũng ráo riết bơm tiền như Nhật đă thông báo vào cuối Tháng 10, quyết định ấy càng khiến đồng Yen sụt giá và có khi gieo họa cho kinh tế Nam Hàn hoặc Ấn Độ hay Trung Quốc. V́ thế, xứ nào cũng cố lặn tới đáy để hạ tỷ giá đồng bạc làm các xứ khác bị hậu quả lây. Đấy là khung cảnh của trận chiến.
Khi Thụy Sĩ phải bứt neo và thả nổi đồng bạc dù bị mất tiền th́ ta thấy ra t́nh trạng nguy kịch của toàn cầu. Nh́n một cách khác, nếu Việt Nam mà ràng đồng bạc vào tiền Mỹ theo một tỷ giá và biên độ nhất định th́ cũng khốn đốn khi đô la lên giá.
-Nguyễn-Xuân Nghĩa
Khi Thụy Sĩ phải bứt neo và thả nổi đồng bạc dù bị mất tiền th́ ta thấy ra t́nh trạng nguy kịch của toàn cầu. Nh́n một cách khác, nếu Việt Nam mà ràng đồng bạc vào tiền Mỹ theo một tỷ giá và biên độ nhất định th́ cũng khốn đốn khi đô la lên giá. Đấy là lúc Bắc Kinh lại đề nghị Hà Nội sử dụng đồng Nguyên của họ trong luồng giao dịch th́ Việt Nam sẽ chết khi đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc ch́m xuống đáy! Xứ nào cũng ưu tiên lo cho ḿnh, nếu nghe lời đường mật của họ mà ràng số phận của ḿnh vào đồng bạc của họ th́ sẽ chết chứ đừng oán!
Vũ Hoàng: Nói về Trung Quốc th́ thống kê hôm Thứ Hai vừa qua cho biết là đà tăng trưởng của họ trong năm 2014 có thể là 7,4%, dù có thấp hơn chỉ tiêu th́ cũng không đến nỗi tệ. Như vậy, xứ này có bị hề hấn ǵ không trong cơn biến động ngoại hối hiện nay?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Giới nghiên cứu kinh tế quốc tế cho là cũng có ngày Trung Quốc đứt neo chứ khó ràng giá đồng Nguyên vào tiền Mỹ. Tôi xin giải thích chuyện ấy như thế này:
Bắc Kinh mặc nhiên neo đồng Nguyên vào Mỹ kim nên giá đồng bạc tăng theo tiền Mỹ khi kinh tế vẫn quá lệ thuộc vào xuất khẩu mà chưa kịp chuyển dịch cơ cấu qua tiêu thụ nội địa, là điều không dễ. Bây giờ, sau khi Thụy Sĩ bứt neo và Âu châu sẽ bơm tiền nữa th́ đồng Euro càng sụt giá, trong khi đồng Yen của Nhật đă sụt và sẽ c̣n sụt. Đấy là những sức ép rất nặng cho Trung Quốc v́ xứ này cần bán hàng cho Mỹ, Âu và cả Nhật Bản mà lại chẳng làm ǵ được khác.
Dù kinh tế của họ có tăng 7,4% th́ vẫn là đà tăng trưởng thấp nhất từ gần một phần tư thế kỷ và lần này Trung Quốc c̣n đối mặt với nguy cơ giảm phát như diễn đàn của chúng ta đă nhắc nhở. Mà ta cũng không quên cái núi nợ có thể đă vượt 250% Tổng sản lượng, có khi c̣n cao hơn nữa. Trong viễn ảnh giảm phát th́ khách nợ khó hoàn thành được nghĩa vụ trả nợ v́ tiền đắt hơn, và sản xuất lẫn tiêu thụ đều đ́nh đọng v́ ai cũng chờ giá thấp hơn. Hậu quả đă thấy tại Trung Quốc là cả tiêu thụ lẫn đầu tư đều đă khựng và sẽ giảm.
Trong hoàn cảnh đó, những kẻ có tiền đều t́m cách đẩy tiền ra ngoài t́m băi đáp an toàn hơn và điều ấy khiến dự trữ ngoại tệ bị hao hụt. Người ta cứ nói Trung Quốc có dự trữ ngoại tệ lớn nhất thế giới, tương đương với khoảng ba ngàn chín trăm tỷ đô la, nhưng đà gia tăng của dự trữ này đă hết mà c̣n bắt đầu giảm, trong Quư IV vừa qua th́ giảm mất gần 50 tỷ. Ta đang thấy hiện tượng tư bản tháo chạy khỏi Trung Quốc trong khi khối tiền tệ lưu hành cũng giảm dần và họ rơi vào cảnh gọi là thiếu thanh khoản.
Vũ Hoàng: Nếu so với hoàn cảnh của Thụy Sĩ th́ bài toán hiện nay của Trung Quốc nghĩa là ǵ?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Là nếu vẫn neo vào tiền Mỹ th́ họ phải mất dự trữ ngoại tệ để đánh ngược sóng mà như vậy lại càng thiếu thanh khoản và kinh tế càng sa sút. Để tránh nạn này th́ Ngân hàng Trung ương của Bắc Kinh lại phải nới lỏng tiền tệ th́ lại chất lên một núi nợ và đẩy thêm nạn tẩu tán tài sản v́ tư bản tháo chạy. Ngần ấy vấn đề trong ba cái ṿng luẩn quẩn cùng xoắn vào nhau dẫn tới một thực tế khác, là người ta hết tín nhiệm vào đồng Nhân dân tệ!
Trung Quốc cứ mơ cái ngày mà đồng Nguyên của họ trở thành một ngoại tệ phổ biến và chiếm ngôi vị ngoại tệ dự trữ của đồng đô la. Chuyện ấy chưa thể xảy ra, chứ trong trước mắt th́ họ sẽ phải bứt neo để đồng Nguyên lên xuống tự do hơn, với nhiều biến động hơn nữa. Năm 2015 này quả thật là ly kỳ và đấy cũng là điều Việt Nam nên theo dơi.
Vũ Hoàng: Xin cảm tạ ông Nghĩa về cuộc trao đổi này
tm
Gây ảnh hưởng lớn
Vũ Hoàng: Xin kính chào ông Nguyễn-Xuân Nghĩa. Thưa ông, trong một chương tŕnh vào cuối Tháng 11 năm ngoái, ông nói đến viễn ảnh năm tới là những trận chiến về ngoại tệ khiến một xứ như Trung Quốc cũng có thể rúng động. Tuần qua th́ một xứ rất giàu mà nhỏ là Thụy Sĩ ở giữa Âu Châu đột ngột thông báo quyết định hạ lăi suất đến không bảy phần trăm dưới số không, tức là lăi suất âm, và không tiếp tục giữ đồng Phật lăng Thụy Sĩ, một loại ngoại mạnh của thế giới, ở mức trần là một đồng sẽ ăn tối đa là một Euro 22 xu. Quyết định khó hiểu ấy làm mọi thị trường tài chính trên thế giới đều bị chấn động. Thưa ông, Thụy Sĩ chỉ là một quốc gia rất nhỏ mà v́ sao biến cố này của họ lại gây ảnh hưởng lớn như vậy và chuyện ấy có liên hệ ǵ đến điều mà ông gọi là Trận chiến Ngoại hối không?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Tôi nghĩ rằng dù có bị trách cứ v́ gây biến động toàn cầu, Thụy Sĩ là một nạn nhân đầu tiên của trận chiến ngoại hối này, theo sau là các nhà đầu tư Thụy Sĩ và các nước Đông Âu đang làm ăn gắn bó với họ, như Hungary hay Ba Lan. Chúng ta sẽ lần lượt t́m hiểu nguyên nhân và hậu quả của biến cố trước khi nh́n ra một xứ khác cũng có thể bị lôi vào cuộc là Trung Quốc.
Tôi nghĩ rằng dù có bị trách cứ v́ gây biến động toàn cầu, Thụy Sĩ là một nạn nhân đầu tiên của trận chiến ngoại hối này, theo sau là các nhà đầu tư Thụy Sĩ và các nước Đông Âu đang làm ăn gắn bó với họ, như Hungary hay Ba Lan.
-Nguyễn-Xuân Nghĩa
Thụy Sĩ là một nước nhỏ có hơn tám triệu dân nhưng có mức sống thuộc loại cao nhất địa cầu và từ lâu đă là một trung tâm tài chính của thế giới. Đồng Phật lăng Thụy Sĩ, có kư hiệu CHF, là ngoại tệ mạnh được thế giới ưa chuộng như một cách bảo vệ giá trị tài sản. Do vị trí địa dư và vai tṛ tài chính, Thụy Sĩ cũng là bản lề của nghiệp vụ đầu tư từ các nước Đông Âu với Âu Châu. Thế rồi, khi khối Euro bị khủng hoảng năm 2010 làm tiền Âu sụt giá, người ta bán tháo đồng Euro để mua tiền Thụy Sĩ khiến đồng Phật lăng hay đồng Franc Thụy Sĩ lên giá.
Việc đồng bạc lên giá như vậy khiến cho một quốc gia nhỏ bé sống nhờ xuất khẩu như Thụy Sĩ bị thiệt hại nặng. V́ vậy, từ năm 2011 xứ này định ra hối suất tối đa của đồng bạc so với Euro và tung tiền mua Euro để bán tiền Franc hầu đồng bạc không cao quá một Euro 22 xu. Nhưng sau đó, khối Euro tiếp tục bị khủng hoảng và Thụy Sĩ càng là nơi trú ẩn an toàn của giới đầu tư khiến họ tốn rất nhiều để giữ giá đồng Franc dưới mức trần đó. Quyết định ấy của Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ là một cách bứt neo để thả nổi đồng Franc chứ không ràng giá vào tiền Âu nữa.
Vũ Hoàng: Trước khi t́m hiểu thêm về các hậu quả, xin hỏi ông một chuyện nữa là việc hạ lăi suất dưới số âm đến 75 điểm cơ bản, đấy là ǵ?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Đấy là nếu cho Thụy Sĩ vay một ngàn đồng để kiếm lời th́ ta chỉ lấy về có 925! Tức là chẳng lời mà c̣n lỗ 75 đồng. Thật ra, xứ này đă gh́m lăi suất dưới số âm từ lâu và nay đẩy lăi suất xuống sâu hơn nữa. Điều ấy có nghĩa nôm na là trong cơn băo loạn tài chính của cả Âu Châu, nếu quư vị muốn t́m hầm trú ẩn an toàn cho tài sản của ḿnh th́ phải trả tiền, chứ quốc gia nhỏ bé của chúng tôi không thể tốn tiền ḿnh để bảo vệ giá trị tài sản của quư vị!
Vũ Hoàng: Ông vừa nói rằng chính sách lăi suất âm đă có từ lâu, thế th́ tại sao Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ lại lấy quyết định kỳ lạ ấy vào lúc này?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Dù đă dự đoán là Thụy Sĩ có thể c̣n hạ lăi suất nữa, người ta chưa biết hết được các lư do, nhất là một tuần trước đó, Chủ tịch Ngân hàng Quốc gia tức là Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ c̣n nói chắc rằng sẽ giữ giá đồng bạc ở mức trần ấy và hôm Thứ Hai tuần trước ông Phó Chủ tịch cũng khẳng định như vậy. Khi theo dơi tin tức th́ tôi ngờ là một ngày trước đó, khi gặp giới chức của Ngân hàng Trung ương Âu châu ECB th́ họ đă phỏng đoán quyết định sắp tới của khối Euro nên lập tức có biện pháp pḥng ngừa!
Vũ Hoàng: Như ông vừa tŕnh bày th́ có vẻ như các ngân hàng trung ương trên thế giới làm việc với nhau theo tinh thần an ninh t́nh báo nên vừa giữ kẽ vừa phỏng đoán động thái của bên kia để tính chuyện của ḿnh? Có phải vậy không, và tại sao như vậy?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Ông vừa tóm lược rất chính xác phong cách làm việc của các ngân hàng trung ương, mà điều ấy càng cho thấy tinh thần tôi gọi là "chiến tranh ngoại hối". Các ngân hàng trung ương đều phải lấy quyết định căn cứ trên quyền lợi của quốc gia ḿnh. Giới chức của các định chế này thường xuyên họp hành với nhau, thí dụ như tuần này họ gặp nhau trong diễn đàn kinh tế tại Davos của Thụy Sĩ. Dù ngoài đời có khi là bạn học hay đồng nghiệp nhưng trong nghề th́ họ vẫn phải thủ tối đa. Lư do là trong hoàn cảnh tôi cứ gọi là "đèn nhà nào nhà ấy rạng, mạng người nào người ấy giữ" th́ ai ai cũng phải lo cho ḿnh trước, bất chấp hậu quả cho xứ khác.
Hậu quả
Vũ Hoàng: Bây giờ mới nói đến hậu quả và trước hết là sự thiệt hại của Thụy Sĩ trong trận đánh này. Thưa ông, t́nh h́nh đă ra sao và sẽ ra sao?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Tôi đoán Thụy Sĩ đă thấy trước là Ngân hàng Trung ương Âu châu sẽ khởi sự bơm tiền để cứu đồng Euro theo phương pháp gọi là "quantitative easing", có khi ngay sau hội nghị ngày 22 tới đây, nên phải bứt neo bỏ chạy chứ không ràng giá đồng bạc vào Euro nữa v́ nếu đồng bạc Âu Châu c̣n ch́m sâu hơn nữa sau biện pháp bơm tiền sắp tới th́ sẽ kéo theo kinh tế Thụy Sĩ. Cho nên họ lấy quyết định trước dù là giới đầu tư có thể bị thiệt hại. Theo ước lượng của các ngân hàng ở bên Mỹ th́ trong vụ vừa rồi, Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ có thể mất khoảng 70 tỷ đô la, là một con số rất lớn, cũng tương đương như Hoa Kỳ bị mất hai ngàn tám trăm tỷ, hoặc Ngân hàng Nhà nước của Việt Nam mất hơn 20 tỷ đô la vậy!
Vũ Hoàng: Đó là chuyện Thụy Sĩ và các khách hàng của họ, c̣n hậu quả lâu dài cho cả thế giới th́ sẽ là ǵ thưa ông?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Chúng ta phải mường tượng ra toàn cảnh của trận chiến ngoại hối này.
Sáu năm về trước, Ngân hàng Trung ương Hoa Kỳ và Anh quốc đă tung biện pháp bơm tiền cứu nguy kinh tế và nay đă tạm hồi phục mặc dù khiến Mỹ kim sụt giá rồi tăng giá và gây biến động toàn cầu như ta đang thấy. Các quốc gia khác, đầu tiên là Nhật Bản, cũng ráo riết bơm tiền như Nhật đă thông báo vào cuối Tháng 10, quyết định ấy càng khiến đồng Yen sụt giá và có khi gieo họa cho kinh tế Nam Hàn hoặc Ấn Độ hay Trung Quốc. V́ thế, xứ nào cũng cố lặn tới đáy để hạ tỷ giá đồng bạc làm các xứ khác bị hậu quả lây. Đấy là khung cảnh của trận chiến.
Khi Thụy Sĩ phải bứt neo và thả nổi đồng bạc dù bị mất tiền th́ ta thấy ra t́nh trạng nguy kịch của toàn cầu. Nh́n một cách khác, nếu Việt Nam mà ràng đồng bạc vào tiền Mỹ theo một tỷ giá và biên độ nhất định th́ cũng khốn đốn khi đô la lên giá.
-Nguyễn-Xuân Nghĩa
Khi Thụy Sĩ phải bứt neo và thả nổi đồng bạc dù bị mất tiền th́ ta thấy ra t́nh trạng nguy kịch của toàn cầu. Nh́n một cách khác, nếu Việt Nam mà ràng đồng bạc vào tiền Mỹ theo một tỷ giá và biên độ nhất định th́ cũng khốn đốn khi đô la lên giá. Đấy là lúc Bắc Kinh lại đề nghị Hà Nội sử dụng đồng Nguyên của họ trong luồng giao dịch th́ Việt Nam sẽ chết khi đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc ch́m xuống đáy! Xứ nào cũng ưu tiên lo cho ḿnh, nếu nghe lời đường mật của họ mà ràng số phận của ḿnh vào đồng bạc của họ th́ sẽ chết chứ đừng oán!
Vũ Hoàng: Nói về Trung Quốc th́ thống kê hôm Thứ Hai vừa qua cho biết là đà tăng trưởng của họ trong năm 2014 có thể là 7,4%, dù có thấp hơn chỉ tiêu th́ cũng không đến nỗi tệ. Như vậy, xứ này có bị hề hấn ǵ không trong cơn biến động ngoại hối hiện nay?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Giới nghiên cứu kinh tế quốc tế cho là cũng có ngày Trung Quốc đứt neo chứ khó ràng giá đồng Nguyên vào tiền Mỹ. Tôi xin giải thích chuyện ấy như thế này:
Bắc Kinh mặc nhiên neo đồng Nguyên vào Mỹ kim nên giá đồng bạc tăng theo tiền Mỹ khi kinh tế vẫn quá lệ thuộc vào xuất khẩu mà chưa kịp chuyển dịch cơ cấu qua tiêu thụ nội địa, là điều không dễ. Bây giờ, sau khi Thụy Sĩ bứt neo và Âu châu sẽ bơm tiền nữa th́ đồng Euro càng sụt giá, trong khi đồng Yen của Nhật đă sụt và sẽ c̣n sụt. Đấy là những sức ép rất nặng cho Trung Quốc v́ xứ này cần bán hàng cho Mỹ, Âu và cả Nhật Bản mà lại chẳng làm ǵ được khác.
Dù kinh tế của họ có tăng 7,4% th́ vẫn là đà tăng trưởng thấp nhất từ gần một phần tư thế kỷ và lần này Trung Quốc c̣n đối mặt với nguy cơ giảm phát như diễn đàn của chúng ta đă nhắc nhở. Mà ta cũng không quên cái núi nợ có thể đă vượt 250% Tổng sản lượng, có khi c̣n cao hơn nữa. Trong viễn ảnh giảm phát th́ khách nợ khó hoàn thành được nghĩa vụ trả nợ v́ tiền đắt hơn, và sản xuất lẫn tiêu thụ đều đ́nh đọng v́ ai cũng chờ giá thấp hơn. Hậu quả đă thấy tại Trung Quốc là cả tiêu thụ lẫn đầu tư đều đă khựng và sẽ giảm.
Trong hoàn cảnh đó, những kẻ có tiền đều t́m cách đẩy tiền ra ngoài t́m băi đáp an toàn hơn và điều ấy khiến dự trữ ngoại tệ bị hao hụt. Người ta cứ nói Trung Quốc có dự trữ ngoại tệ lớn nhất thế giới, tương đương với khoảng ba ngàn chín trăm tỷ đô la, nhưng đà gia tăng của dự trữ này đă hết mà c̣n bắt đầu giảm, trong Quư IV vừa qua th́ giảm mất gần 50 tỷ. Ta đang thấy hiện tượng tư bản tháo chạy khỏi Trung Quốc trong khi khối tiền tệ lưu hành cũng giảm dần và họ rơi vào cảnh gọi là thiếu thanh khoản.
Vũ Hoàng: Nếu so với hoàn cảnh của Thụy Sĩ th́ bài toán hiện nay của Trung Quốc nghĩa là ǵ?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Là nếu vẫn neo vào tiền Mỹ th́ họ phải mất dự trữ ngoại tệ để đánh ngược sóng mà như vậy lại càng thiếu thanh khoản và kinh tế càng sa sút. Để tránh nạn này th́ Ngân hàng Trung ương của Bắc Kinh lại phải nới lỏng tiền tệ th́ lại chất lên một núi nợ và đẩy thêm nạn tẩu tán tài sản v́ tư bản tháo chạy. Ngần ấy vấn đề trong ba cái ṿng luẩn quẩn cùng xoắn vào nhau dẫn tới một thực tế khác, là người ta hết tín nhiệm vào đồng Nhân dân tệ!
Trung Quốc cứ mơ cái ngày mà đồng Nguyên của họ trở thành một ngoại tệ phổ biến và chiếm ngôi vị ngoại tệ dự trữ của đồng đô la. Chuyện ấy chưa thể xảy ra, chứ trong trước mắt th́ họ sẽ phải bứt neo để đồng Nguyên lên xuống tự do hơn, với nhiều biến động hơn nữa. Năm 2015 này quả thật là ly kỳ và đấy cũng là điều Việt Nam nên theo dơi.
Vũ Hoàng: Xin cảm tạ ông Nghĩa về cuộc trao đổi này
tm