Romano
01-26-2015, 20:10
Đó là chữ La tinh. Cui bono đọc giống như: qui bô nâu, qui bô nơ. Tôi chả học chữ La tinh bao giờ, thấy hai chữ này khi ṭ ṃ đọc một cuốn sách về lịch sử sự phát triển của chữ La tinh, chẳng có lư do nào khác.
Cui bono nghĩa là “Lợi cho ai?”
Đó là chữ La tinh. Cui bono đọc giống như: qui bô nâu, qui bô nơ. Tôi chả học chữ La tinh bao giờ, thấy hai chữ này khi ṭ ṃ đọc một cuốn sách về lịch sử sự phát triển của chữ La tinh, chẳng có lư do nào khác. Tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc viết một bài bàn trong blog về blog “Chân Dung Quyền Lực” đang gây sôi nổi trên mạng, ông đặt câu hỏi: Ai đứng đằng sau blog “Chân Dung Quyền Lực?” Tự nhiên tôi nhớ tới câu hỏi: “Cui bono?”
Nhà hùng biện Marcus Tullius Cicero (thế kỷ thứ nhất trước Công Nguyên) cho biết Lucius Cassius, một thẩm phán chính trực và khôn ngoan, hay đặt câu hỏi “Cui bono? Lợi cho ai?” để ḍ manh mối t́m ra thủ phạm. Người Mỹ sau này, các kư giả cũng như nhân viên cảnh sát, cũng thường suy đoán bằng cách “Coi tiền chạy đi những đâu” (Follow the money) để điều tra, như trong vụ Watergate chẳng hạn.Tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc là một nhà phê b́nh văn học, dẫn chúng ta đi t́m câu trả lời theo phương pháp của ông. Ông phân tích nội dung blog “Chân Dung Quyền Lực,” xem văn chương nó thế nào, nội dung đề cập các đề tài nào, nó đả kích những ai trong giới lănh đạo đảng Cộng sản Việt Nam, ai được nói tới bao nhiêu lần, nó trưng ra những loại bằng cớ nào, vân vân. Đây là một bài phân tích rất thông minh, nhiều công phu t́m ṭi và suy nghĩ. Tôi sẽ không tiết lộ kết luận của Nguyễn Hưng Quốc, để quư vị độc giả t́m đọc lấy, nếu ṭ ṃ muốn biết.
Nhưng chỉ xin tiết lộ một điều, là Nguyễn Hưng Quốc đoán Nguyễn Tấn Dũng không phải là thế lực đứng đằng sau blog “Chân Dung Quyền Lực.” Cui bono? Nguyễn Hưng Quốc phân tích nội dung blog “Chân Dung Quyền Lực,” thấy nó không tấn công vào các đối thủ đáng kể của Nguyễn Tấn Dũng, mà lại đưa ra các đề tài không có lợi ǵ cho Nguyễn Tấn Dũng, vân vân. Cui bono? Làm cái blog này, Nguyễn Tấn Dũng không có lợi ǵ cả.
Nhận xét này rất chính xác, nếu chúng ta biết Nguyễn Tấn Dũng đang muốn, đang dự tính những ǵ, do đó, biết cái ǵ có lợi cho Nguyễn Tấn Dũng, cái ǵ không có lợi, theo quan điểm của chính đương sự chứ không phải theo cách nh́n của người ngoại cuộc. Chúng tôi không thể đoán được Nguyễn Tấn Dũng nghĩ cái ǵ là có lợi, cái ǵ hại cho chính ông ta, cho nên không thể góp ư kiến, cũng không thể bác bỏ ư kiến của Nguyễn Hưng Quốc.
Tôi lại nhớ cố Dân biểu Nguyễn Hữu Chung, tôi chỉ quen biết anh khi cùng sống ở Montréal, Canada. Nguyễn Hữu Chung, từng đóng vai phát ngôn viên của Tướng Dương Văn Minh, ngày 30 tháng Tư năm 1975 đă lên tàu rời bến Sài G̣n đi tị nạn. Nói chuyện về những bạn đồng viện của anh c̣n ở lại, Chung nhận xét: “Mối sai lầm chính là họ tưởng bọn cộng sản nó cũng suy nghĩ như ḿnh.” Việt Cộng cũng chỉ muốn có lợi, nhưng thế nào là lợi, thế nào là hại th́ chúng không nghĩ giống như ḿnh!
Chúng tôi rất kính trọng quư vị đă nghiên cứu những blog được nghi ngờ do các lănh tụ cộng sản chủ trương, “Quan Làm Báo” hay “Chân Dung Quyền Lực” hoặc mang tên của các nhân vật chóp bu cộng sản. Theo dơi các blog này có thể hiểu trong đảng Cộng sản họ đang toan tính những ǵ, giành giật nhau ra sao, ai đang lên, ai sắp xuống, vân vân. Nghiên cứu để đoán xem đảng Cộng sản đang đưa dân tộc ḿnh đi về đâu; công việc đó rất cần và hữu ích. Chúng tôi không có thời giờ đọc những blog này. Lâu lâu nhận được một bài trích từ đó ra, do người quen hay không quen gửi tới, cũng chỉ nh́n qua thôi.
Không để thời giờ theo dơi, v́ những blog này thường chỉ nói chuyện nội bộ của các lănh tụ cộng sản. C̣n những vấn đề chung, những mối lo của cả nước Việt Nam th́ họ không bàn tới. Những chuyện phơi bầy trong các blog đó, như ông nào làm chủ bao nhiêu cái nhà, chuyển tiền đi những đâu, ai đầu độc ai, ai sợ Trung Cộng hơn ai, vân vân, đều là những chuyện bên trong, giữa đám lănh tụ cao nhất với nhau. Người đọc có thể thích thú khi theo dơi những màn đấu đá của họ, giống như khi coi phim bộ Hàn Quốc muốn đoán xem đoạn sau cô nào sẽ lấy cậu nào; hoặc coi đá banh trên ti vi rồi đánh cá đội nào sẽ thắng. Đó cũng là một cách giải trí. Nhưng nó cũng ru ngủ, làm cho người dân, trong đó có cả giới thanh niên trí thức hay lên mạng, quên những vấn đề chính yếu nếu muốn đất nước ḿnh tiến lên. Trong thực tế, trong mấy tay lănh tụ cộng sản đó, anh nào lên anh nào xuống th́ số phận người dân có ǵ thay đổi không? Lúc triều đại Lê-Trịnh đang tàn th́ ai ngồi lên ngai chúa, giữa Trịnh Cán với Trịnh Tông, có khác ǵ nhau không?
C̣n các lănh tụ cộng sản, trong mấy cái blog do họ dựng ra để đánh lẫn nhau không thấy ai nêu ư kiến về những điều dân ḿnh cần lo lắng và suy nghĩ. Thí dụ, làm sao phát triển kinh tế, phục hưng đạo đức và giáo dục, xây dựng xă hội công dân, đặt nền móng luật pháp dân chủ, vân vân, cho đến mối lo bị Trung Cộng khống chế không cách nào thoát. Không thấy các lănh tụ cộng sản chứng tỏ họ khác nhau, họ phải tranh giành nhau v́ bất đồng ư kiến về một trong các vấn đề này. Mối quan tâm của họ không nằm ở các chuyện đó, mà nằm ở chỗ khác. Anh nào lên, anh nào xuống, ai chiếm mâm cao cỗ đầy, ai được “cơ cấu,” ai hụt cẳng, đó mới là điều họ quan tâm. Chúng ta có thể hiểu tại sao họ lại chỉ quan tâm thiết thực về địa vị, tài sản của họ.
Trong hoàn cảnh đảng Cộng sản đang phá sản, đang tan ră, như một chiếc tàu đang ch́m, các con chuột đều t́m cách leo lên chỗ an toàn nhất, chỗ cao nhất, con này hất con khác ngă xuống cho ḿnh leo lên. Họ đè đầu, đè cổ nhau, dùng các thủ đoạn mà họ rất rành sau bao nhiêu năm “phấn đấu đội và đạp” để ngoi lên hàng chóp bu của giai cấp thống trị.
Cho nên, những đề tài họ nêu ra trong các blog không phải là những mối lo gan ruột của dân ḿnh. Cứ chăm chú ngắm nghía cảnh tranh chấp nội bộ của họ, ḿnh có thể quên cả những chuyện lớn đáng lo hơn. Những cuộc đấu đá của họ thực ra không quan trọng đối với tương lai nước ḿnh. Có nhiều chuyện nho nhỏ khác nhưng thực sự rất đáng lo. Thí dụ, “Làm sao dân ḿnh sống với nhau lương thiện được khi không ai tin vào hệ thống tư pháp, không ai tin cảnh sát, không ai tin quan ṭa?” Làm sao đây? Hoặc, “Làm sao thoát được các đợt tấn công kinh tế của hàng hóa Trung Cộng?” Cho đến những chuyện nhỏ như, “Tại sao người Việt Nam không cung cấp nổi mấy cái đinh ốc cho các hăng Canon, Samsung?”
Không thấy lănh tụ cộng sản nào bầy tỏ những ư kiến bất đồng về các vấn đề dân ḿnh thật sự cần lo lắng. Thử nghĩ xem, họ nêu các ư kiến khác nhau trên mạng th́ được lợi lộc nào cho bản thân họ hay không? Cả hội nghị Trung Ương Đảng vừa rồi, có ai đả động ǵ tới các vấn đề lớn của đất nước hay không? Chả thấy ai nói ǵ cả. Cui bono? Quyền lực của họ c̣n hay mất không phải v́ họ có những ư kiến hay ho về kinh tế, chính trị, giáo dục, pháp luật. Trong các blog chỉ thấy họ đấu đá, tố cáo nhau tham tham, bất tài, ngu dốt, anh này d́m anh kia xuống đất đen.
Tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc nhận xét: “Trong trận đấu đá này, có người thắng kẻ bại, nhưng kẻ bại cuối cùng chắc chắn vẫn là đảng Cộng sản: Dưới mắt dân chúng, họ hiện nguyên h́nh là những tên tham nhũng vơ vét tài sản của đất nước để làm giàu cho bản thân và họ hàng.” Thực ra, dưới mắt dân chúng Việt Nam th́ đảng cộng sản đă hiện nguyên cái h́nh hài như thế từ lâu rồi, mấy chục năm nay rồi; không cần chờ đến ngày đọc “Chân Dung Quyền Lực.”
Nguyễn Hưng Quốc nhận xét trong số các lănh tụ cộng sản được đưa lên mạng “Chân Dung Quyền Lực”, một nhóm “bị đả kích kịch liệt, chủ yếu v́ tội tham nhũng hoặc bất tài, vô đức.” Nhưng ông lại thấy chỉ có một ḿnh “Nguyễn Tấn Dũng được khen.” Qua blog này Dũng hiện ra như là “một ‘h́nh ảnh độc tôn’ trên sân khấu chính trị Việt Nam, người đầy tài năng và quyền lực, hơn nữa, có triển vọng trở thành vị tổng thống đầu tiên của Việt Nam thời hậu cộng sản.” Đây là cũng một chi tiết đáng chú ư. Chiếc tàu Đảng đang ch́m. Chuột leo lên đầu nhau v́ muốn khi cần bỏ tàu chạy th́ ḿnh sẽ thoát sớm nhất. Nhưng trong cơn bát nháo đó, vẫn có anh cố ḍ dẫm, thử lập kế t́m cho ḿnh một chỗ đứng trong “kế hoạch hậu cộng sản.” Chẳng mất ǵ cả, tại sao không thăm ḍ thử! Đằng nào tàu cũng sắp ch́m, nếu nhảy được sang tàu khác th́ hy vọng ăn to! Mà nếu không th́ cũng chỉ mất mát bằng những thằng khác mất mà thôi! Cui bono?
Ngô Nhân Dụng
(Diễn đàn Thế kỷ)
Cui bono nghĩa là “Lợi cho ai?”
Đó là chữ La tinh. Cui bono đọc giống như: qui bô nâu, qui bô nơ. Tôi chả học chữ La tinh bao giờ, thấy hai chữ này khi ṭ ṃ đọc một cuốn sách về lịch sử sự phát triển của chữ La tinh, chẳng có lư do nào khác. Tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc viết một bài bàn trong blog về blog “Chân Dung Quyền Lực” đang gây sôi nổi trên mạng, ông đặt câu hỏi: Ai đứng đằng sau blog “Chân Dung Quyền Lực?” Tự nhiên tôi nhớ tới câu hỏi: “Cui bono?”
Nhà hùng biện Marcus Tullius Cicero (thế kỷ thứ nhất trước Công Nguyên) cho biết Lucius Cassius, một thẩm phán chính trực và khôn ngoan, hay đặt câu hỏi “Cui bono? Lợi cho ai?” để ḍ manh mối t́m ra thủ phạm. Người Mỹ sau này, các kư giả cũng như nhân viên cảnh sát, cũng thường suy đoán bằng cách “Coi tiền chạy đi những đâu” (Follow the money) để điều tra, như trong vụ Watergate chẳng hạn.Tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc là một nhà phê b́nh văn học, dẫn chúng ta đi t́m câu trả lời theo phương pháp của ông. Ông phân tích nội dung blog “Chân Dung Quyền Lực,” xem văn chương nó thế nào, nội dung đề cập các đề tài nào, nó đả kích những ai trong giới lănh đạo đảng Cộng sản Việt Nam, ai được nói tới bao nhiêu lần, nó trưng ra những loại bằng cớ nào, vân vân. Đây là một bài phân tích rất thông minh, nhiều công phu t́m ṭi và suy nghĩ. Tôi sẽ không tiết lộ kết luận của Nguyễn Hưng Quốc, để quư vị độc giả t́m đọc lấy, nếu ṭ ṃ muốn biết.
Nhưng chỉ xin tiết lộ một điều, là Nguyễn Hưng Quốc đoán Nguyễn Tấn Dũng không phải là thế lực đứng đằng sau blog “Chân Dung Quyền Lực.” Cui bono? Nguyễn Hưng Quốc phân tích nội dung blog “Chân Dung Quyền Lực,” thấy nó không tấn công vào các đối thủ đáng kể của Nguyễn Tấn Dũng, mà lại đưa ra các đề tài không có lợi ǵ cho Nguyễn Tấn Dũng, vân vân. Cui bono? Làm cái blog này, Nguyễn Tấn Dũng không có lợi ǵ cả.
Nhận xét này rất chính xác, nếu chúng ta biết Nguyễn Tấn Dũng đang muốn, đang dự tính những ǵ, do đó, biết cái ǵ có lợi cho Nguyễn Tấn Dũng, cái ǵ không có lợi, theo quan điểm của chính đương sự chứ không phải theo cách nh́n của người ngoại cuộc. Chúng tôi không thể đoán được Nguyễn Tấn Dũng nghĩ cái ǵ là có lợi, cái ǵ hại cho chính ông ta, cho nên không thể góp ư kiến, cũng không thể bác bỏ ư kiến của Nguyễn Hưng Quốc.
Tôi lại nhớ cố Dân biểu Nguyễn Hữu Chung, tôi chỉ quen biết anh khi cùng sống ở Montréal, Canada. Nguyễn Hữu Chung, từng đóng vai phát ngôn viên của Tướng Dương Văn Minh, ngày 30 tháng Tư năm 1975 đă lên tàu rời bến Sài G̣n đi tị nạn. Nói chuyện về những bạn đồng viện của anh c̣n ở lại, Chung nhận xét: “Mối sai lầm chính là họ tưởng bọn cộng sản nó cũng suy nghĩ như ḿnh.” Việt Cộng cũng chỉ muốn có lợi, nhưng thế nào là lợi, thế nào là hại th́ chúng không nghĩ giống như ḿnh!
Chúng tôi rất kính trọng quư vị đă nghiên cứu những blog được nghi ngờ do các lănh tụ cộng sản chủ trương, “Quan Làm Báo” hay “Chân Dung Quyền Lực” hoặc mang tên của các nhân vật chóp bu cộng sản. Theo dơi các blog này có thể hiểu trong đảng Cộng sản họ đang toan tính những ǵ, giành giật nhau ra sao, ai đang lên, ai sắp xuống, vân vân. Nghiên cứu để đoán xem đảng Cộng sản đang đưa dân tộc ḿnh đi về đâu; công việc đó rất cần và hữu ích. Chúng tôi không có thời giờ đọc những blog này. Lâu lâu nhận được một bài trích từ đó ra, do người quen hay không quen gửi tới, cũng chỉ nh́n qua thôi.
Không để thời giờ theo dơi, v́ những blog này thường chỉ nói chuyện nội bộ của các lănh tụ cộng sản. C̣n những vấn đề chung, những mối lo của cả nước Việt Nam th́ họ không bàn tới. Những chuyện phơi bầy trong các blog đó, như ông nào làm chủ bao nhiêu cái nhà, chuyển tiền đi những đâu, ai đầu độc ai, ai sợ Trung Cộng hơn ai, vân vân, đều là những chuyện bên trong, giữa đám lănh tụ cao nhất với nhau. Người đọc có thể thích thú khi theo dơi những màn đấu đá của họ, giống như khi coi phim bộ Hàn Quốc muốn đoán xem đoạn sau cô nào sẽ lấy cậu nào; hoặc coi đá banh trên ti vi rồi đánh cá đội nào sẽ thắng. Đó cũng là một cách giải trí. Nhưng nó cũng ru ngủ, làm cho người dân, trong đó có cả giới thanh niên trí thức hay lên mạng, quên những vấn đề chính yếu nếu muốn đất nước ḿnh tiến lên. Trong thực tế, trong mấy tay lănh tụ cộng sản đó, anh nào lên anh nào xuống th́ số phận người dân có ǵ thay đổi không? Lúc triều đại Lê-Trịnh đang tàn th́ ai ngồi lên ngai chúa, giữa Trịnh Cán với Trịnh Tông, có khác ǵ nhau không?
C̣n các lănh tụ cộng sản, trong mấy cái blog do họ dựng ra để đánh lẫn nhau không thấy ai nêu ư kiến về những điều dân ḿnh cần lo lắng và suy nghĩ. Thí dụ, làm sao phát triển kinh tế, phục hưng đạo đức và giáo dục, xây dựng xă hội công dân, đặt nền móng luật pháp dân chủ, vân vân, cho đến mối lo bị Trung Cộng khống chế không cách nào thoát. Không thấy các lănh tụ cộng sản chứng tỏ họ khác nhau, họ phải tranh giành nhau v́ bất đồng ư kiến về một trong các vấn đề này. Mối quan tâm của họ không nằm ở các chuyện đó, mà nằm ở chỗ khác. Anh nào lên, anh nào xuống, ai chiếm mâm cao cỗ đầy, ai được “cơ cấu,” ai hụt cẳng, đó mới là điều họ quan tâm. Chúng ta có thể hiểu tại sao họ lại chỉ quan tâm thiết thực về địa vị, tài sản của họ.
Trong hoàn cảnh đảng Cộng sản đang phá sản, đang tan ră, như một chiếc tàu đang ch́m, các con chuột đều t́m cách leo lên chỗ an toàn nhất, chỗ cao nhất, con này hất con khác ngă xuống cho ḿnh leo lên. Họ đè đầu, đè cổ nhau, dùng các thủ đoạn mà họ rất rành sau bao nhiêu năm “phấn đấu đội và đạp” để ngoi lên hàng chóp bu của giai cấp thống trị.
Cho nên, những đề tài họ nêu ra trong các blog không phải là những mối lo gan ruột của dân ḿnh. Cứ chăm chú ngắm nghía cảnh tranh chấp nội bộ của họ, ḿnh có thể quên cả những chuyện lớn đáng lo hơn. Những cuộc đấu đá của họ thực ra không quan trọng đối với tương lai nước ḿnh. Có nhiều chuyện nho nhỏ khác nhưng thực sự rất đáng lo. Thí dụ, “Làm sao dân ḿnh sống với nhau lương thiện được khi không ai tin vào hệ thống tư pháp, không ai tin cảnh sát, không ai tin quan ṭa?” Làm sao đây? Hoặc, “Làm sao thoát được các đợt tấn công kinh tế của hàng hóa Trung Cộng?” Cho đến những chuyện nhỏ như, “Tại sao người Việt Nam không cung cấp nổi mấy cái đinh ốc cho các hăng Canon, Samsung?”
Không thấy lănh tụ cộng sản nào bầy tỏ những ư kiến bất đồng về các vấn đề dân ḿnh thật sự cần lo lắng. Thử nghĩ xem, họ nêu các ư kiến khác nhau trên mạng th́ được lợi lộc nào cho bản thân họ hay không? Cả hội nghị Trung Ương Đảng vừa rồi, có ai đả động ǵ tới các vấn đề lớn của đất nước hay không? Chả thấy ai nói ǵ cả. Cui bono? Quyền lực của họ c̣n hay mất không phải v́ họ có những ư kiến hay ho về kinh tế, chính trị, giáo dục, pháp luật. Trong các blog chỉ thấy họ đấu đá, tố cáo nhau tham tham, bất tài, ngu dốt, anh này d́m anh kia xuống đất đen.
Tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc nhận xét: “Trong trận đấu đá này, có người thắng kẻ bại, nhưng kẻ bại cuối cùng chắc chắn vẫn là đảng Cộng sản: Dưới mắt dân chúng, họ hiện nguyên h́nh là những tên tham nhũng vơ vét tài sản của đất nước để làm giàu cho bản thân và họ hàng.” Thực ra, dưới mắt dân chúng Việt Nam th́ đảng cộng sản đă hiện nguyên cái h́nh hài như thế từ lâu rồi, mấy chục năm nay rồi; không cần chờ đến ngày đọc “Chân Dung Quyền Lực.”
Nguyễn Hưng Quốc nhận xét trong số các lănh tụ cộng sản được đưa lên mạng “Chân Dung Quyền Lực”, một nhóm “bị đả kích kịch liệt, chủ yếu v́ tội tham nhũng hoặc bất tài, vô đức.” Nhưng ông lại thấy chỉ có một ḿnh “Nguyễn Tấn Dũng được khen.” Qua blog này Dũng hiện ra như là “một ‘h́nh ảnh độc tôn’ trên sân khấu chính trị Việt Nam, người đầy tài năng và quyền lực, hơn nữa, có triển vọng trở thành vị tổng thống đầu tiên của Việt Nam thời hậu cộng sản.” Đây là cũng một chi tiết đáng chú ư. Chiếc tàu Đảng đang ch́m. Chuột leo lên đầu nhau v́ muốn khi cần bỏ tàu chạy th́ ḿnh sẽ thoát sớm nhất. Nhưng trong cơn bát nháo đó, vẫn có anh cố ḍ dẫm, thử lập kế t́m cho ḿnh một chỗ đứng trong “kế hoạch hậu cộng sản.” Chẳng mất ǵ cả, tại sao không thăm ḍ thử! Đằng nào tàu cũng sắp ch́m, nếu nhảy được sang tàu khác th́ hy vọng ăn to! Mà nếu không th́ cũng chỉ mất mát bằng những thằng khác mất mà thôi! Cui bono?
Ngô Nhân Dụng
(Diễn đàn Thế kỷ)