Romano
07-02-2015, 10:32
Căn bệnh bạn cần biết về sỏi thận hoặc sạn thận. Những căn bệnh này không thể nào đùa giỡn được. Nên t́m hiểu và pḥng ngừa đúng cách. Cùng vietbf.com khám phá thêm.
Sạn thận là những cục khoáng chất cứng nhỏ đọng trong thận bạn. Những viên sạn này thường chứa muối khoáng và acid.
Sạn thận có nhiều nguyên nhân và có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của đường tiết niệu - từ thận đến bàng quang. Thông thường, sạn được tạo nên khi nước tiểu cô đặc khiến các khoáng chất kết tinh và dính vào nhau.
Một viên sạn di chuyển trong đường tiết niệu có thể làm nạn nhân bị đau nhiều nhưng thường không gây tổn hại vĩnh viễn. Tùy thuộc vào t́nh trạng, bạn có thể không cần ǵ hơn là dùng thuốc giảm đau và uống nhiều nước để viên sạn trôi ra khỏi cơ thể. Trong các trường hợp khác như khi viên sạn mắc kẹt hay tạo ra các biến chứng đường tiết niệu th́ có thể cần đến giải phẫu.
Bác sĩ có thể khuyên nên pḥng ngừa để giảm nguy cơ sạn thận tái phát nếu bạn có nguy cơ bị sạn.
Triệu chứng
Sạn thận có thể không gây ra triệu chứng ǵ cả cho đến khi nó di chuyển trong thận của bạn hoặc đi vào niệu quản tức các ống nối thận và bàng quang. Khi sạn di chuyển, bạn có thể gặp các dấu hiệu và triệu chứng như sau:
-Đau nhiều bên hông và lưng, dưới xương sườn
-Đau lan đến bụng dưới và háng
-Đau từng cơn lúc nhiều lúc ít
-Đi tiểu đau
-Nước tiểu màu hồng, đỏ hoặc màu nâu
-Nước tiểu đục hoặc có mùi hôi
-Buồn nôn và ói mửa
-Luôn mắc đi tiểu
-Đi tiểu thường xuyên hơn so với b́nh thường
-Sốt và ớn lạnh nếu có nhiễm trùng
-Nước tiểu ra ít mỗi lần đi tiểu
Đau do sạn thận có thể thay đổi - ví dụ, chuyển sang một vị trí khác hoặc tăng cường độ – khi viên sạn di chuyển qua đường tiết niệu.
Khi nào nên gặp bác sĩ
Lấy hẹn với bác sĩ của bạn nếu bạn có bất cứ dấu hiệu và triệu chứng làm bạn lo lắng.
T́m chăm sóc y tế ngay lập tức nếu bạn:
-Đau nhiều đến nỗi bạn không thể ngồi yên hoặc t́m một vị trí thoải mái
-Đau kèm theo buồn nôn và ói mửa
-Đau kèm theo sốt và ớn lạnh
-Máu trong nước tiểu
-Nước tiểu đi qua ống tiểu khó khăn
Sạn thận thường không có một nguyên nhân rơ ràng, mặc dù một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị sạn. Sạn thận được tạo nên khi trong nước tiểu có quá nhiều những chất dễ kết tinh như calcium, oxalate và uric acid mà nước tiểu không đủ loăng để ḥa tan những chất này. Đồng thời, nước tiểu cũng có thể thiếu chất ngăn chặn các tinh thể này dính lại với nhau, tạo ra một môi trường lư tưởng cho các sạn thận h́nh thành.
Các loại sạn thận
Biết viên sạn thận thuộc loại ǵ sẽ giúp xác định nguyên nhân và t́m cách giảm nguy cơ bị sạn thận. Các loại sạn thận gồm có:
-Sạn calcium. Hầu hết sạn thận đều là sạn calcium, thường ở dạng calcium oxalate. Oxalate là một chất tự nhiên có trong thực phẩm. Một số loại trái cây và rau quả, cũng như các loại hạt và chocolate, có nồng độ oxalate cao. Gan cũng sản xuất oxalate. Các yếu tố như cách ăn uống, liều cao vitamin D, giải phẫu đường ruột và một số rối loạn trao đổi chất có thể làm tăng nồng độ calcium hoặc oxalate trong nước tiểu. Sạn calcium cũng có thể xảy ra ở dạng calcium phosphate.
-Sạn struvite. Sạn struvite tạo nên như một đáp ứng với nhiễm trùng, thí dụ như nhiễm trùng đường tiểu. Sạn này có thể phát triển nhanh chóng và trở nên khá lớn mà không có triệu chứng hoặc chỉ có vài dấu hiệu nhỏ.
-Sạn uric acid. Sạn này có thể h́nh thành ở những người không uống đủ nước hoặc những người bị mất quá nhiều nước, những người ăn quá nhiều protein, và những người có bệnh gout. Một số yếu tố di truyền cũng có thể làm tăng nguy cơ bị sạn uric acid.
-Sạn cystine. Sạn này thành h́nh ở những người có một loại bệnh di truyền khiến thận bài tiết quá nhiều một loại amino acid (cystinuria).
-Các loại sạn khác hiếm hơn cũng có thể xảy ra.
Yếu tố nguy cơ
Những yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển sạn thận gồm có:
-Bệnh sử gia đ́nh hoặc cá nhân. Nếu một người nào đó trong gia đ́nh bạn có sạn thận, có nhiều khả năng bạn cũng dễ bị sạn. Và nếu bạn đă từng có một hay nhiều sạn thận, bạn có nguy cơ bị thêm sạn thận khác.
-Mất nước. Không uống đủ nước mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ bị sạn thận. Những người sống ở vùng khí hậu nóng và những người ra nhiều mồ hôi có thể có nguy cơ cao hơn những người khác.
-Một số chế độ ăn kiêng. Ăn nhiều protein, muối sodium và đường có thể làm tăng nguy cơ mắc một số loại sạn thận. Điều này đặc biệt đúng khi ăn quá nhiều sodium. Quá nhiều sodium làm tăng lượng calcium thận phải lọc và làm tăng đáng kể nguy cơ sạn thận.
-Bị béo ph́. Chỉ số BMI, kích thước ṿng eo lớn và tăng cân có liên quan đến tăng nguy cơ sạn thận.
-Bệnh tiêu hóa và giải phẫu. Giải phẫu dạ dày, bệnh viêm ruột hoặc tiêu chảy măn tính có thể gây ra những thay đổi trong sự tiêu hóa, ảnh hưởng đến sự hấp thụ của calcium và nước, tăng lượng các chất gây sạn thận trong nước tiểu của bạn.
-T́nh trạng y tế khác. Những bệnh và t́nh trạng y tế có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận bao gồm nhiễm toan ống thận, cystinuria, cường tuyến cận giáp, một số thuốc và bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu.
Sạn thận nhỏ và không làm nghẹt đường tiểu hoặc gây ra các vấn đề khác có thể được điều trị bởi bác sĩ gia đ́nh. Nhưng nếu bạn bị cục sạn lớn và bị đau hoặc các vấn đề thận, bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến một bác sĩ điều trị các vấn đề ở đường tiết niệu (bác sĩ tiết niệu urologist hoặc bác sĩ thận nephrologist).
http://vietbf.com/forum/attachment.php?attac hmentid=782457&stc=1&d=1435833024
Định bệnh
Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị sạn thận, bạn có thể cần phải làm các xét nghiệm chẩn đoán như:
-Thử máu, đo mức calcium hoặc uric acid trong máu. Kết quả thử máu giúp theo dơi sức khỏe của thận và có thể giúp bác sĩ kiểm tra các t́nh trạng y tế khác.
-Thử nước tiểu. Cần thu thập nước tiểu trong 24 giờ để xem có bài tiết quá nhiều chất khoáng gây sạn hoặc quá ít chất ngăn chặn gây sạn.
-Chụp quang tuyến X, CT scan có thể cho thấy sạn thận ở đường tiết niệu.
-Phân tích của các loại sạn trôi ra ngoài. Bạn có thể được yêu cầu tiểu qua một cái rây để t́m sạn.
Chữa trị
Chữa trị tùy thuộc vào loại sạn và các nguyên nhân.
-Sạn nhỏ với ít triệu chứng
Hầu hết sạn thận không cần điều trị quá mạnh. Bạn có thể làm trôi sạn ra ngoài bằng cách:
Uống nước nhiều cỡ 2-3 lít mỗi ngày có thể giúp lọc hệ thống tiết niệu.
Thuốc giảm đau. Sạn thận di chuyển có thể gây ra khó chịu. Bác sĩ có thể khuyên nên dùng thuốc giảm đau như ibuprofen (Advil, Motrin IB), acetaminophen (Tylenol) hoặc naproxen sodium (Aleve).
Điều trị nội khoa. Bác sĩ có thể cung cấp cho bạn một loại thuốc để giúp loại sạn thận. Đây là loại thuốc ngăn alpha làm thư giăn bắp thịt trong niệu quản, giúp loại bỏ sạn thận một cách nhanh chóng và ít đau hơn.
-Sạn lớn gây ra các triệu chứng
Có thể dùng sóng siêu âm để bắn vỡ sạn thận và loại bỏ chúng hoặc giải phẫu
Pḥng ngừa
Pḥng ngừa sạn thận gồm thay đổi lối sống và dùng thuốc.
-Thay đổi lối sống:
Uống nước nhiều. Người có tiền sử sạn thận nên tiểu khoảng 2,6 lít/ ngày. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn đo lượng nước tiểu để chắc chắn rằng bạn uống đủ nước.
Ăn ít những thực phẩm chứa nhiều oxalate như đại hoàng, củ cải, đậu bắp, rau bina, củ cải Thụy Sĩ, khoai lang, các loại hạt, trà, sô cô la và các sản phẩm đậu nành.
Ăn ít muối và protein động vật. Giảm lượng muối ăn và chọn nguồn protein thực vật như các loại đậu.
Tiếp tục ăn các loại thực phẩm giàu calcium nhưng hăy cẩn thận với thuốc calcium uống thêm v́ có thể tăng nguy cơ sạn thận. Calcium trong thức ăn không ảnh hưởng đến nguy cơ sạn thận. Hăy hỏi bác sĩ để được giới thiệu đến một chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp bạn lên một kế hoạch ăn uống làm giảm nguy cơ sỏi thận.
-Thuốc có thể kiểm soát lượng khoáng chất và acid trong nước tiểu. Các loại thuốc này phụ thuộc vào loại sạn thận mà bạn có.
Sạn thận là những cục khoáng chất cứng nhỏ đọng trong thận bạn. Những viên sạn này thường chứa muối khoáng và acid.
Sạn thận có nhiều nguyên nhân và có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của đường tiết niệu - từ thận đến bàng quang. Thông thường, sạn được tạo nên khi nước tiểu cô đặc khiến các khoáng chất kết tinh và dính vào nhau.
Một viên sạn di chuyển trong đường tiết niệu có thể làm nạn nhân bị đau nhiều nhưng thường không gây tổn hại vĩnh viễn. Tùy thuộc vào t́nh trạng, bạn có thể không cần ǵ hơn là dùng thuốc giảm đau và uống nhiều nước để viên sạn trôi ra khỏi cơ thể. Trong các trường hợp khác như khi viên sạn mắc kẹt hay tạo ra các biến chứng đường tiết niệu th́ có thể cần đến giải phẫu.
Bác sĩ có thể khuyên nên pḥng ngừa để giảm nguy cơ sạn thận tái phát nếu bạn có nguy cơ bị sạn.
Triệu chứng
Sạn thận có thể không gây ra triệu chứng ǵ cả cho đến khi nó di chuyển trong thận của bạn hoặc đi vào niệu quản tức các ống nối thận và bàng quang. Khi sạn di chuyển, bạn có thể gặp các dấu hiệu và triệu chứng như sau:
-Đau nhiều bên hông và lưng, dưới xương sườn
-Đau lan đến bụng dưới và háng
-Đau từng cơn lúc nhiều lúc ít
-Đi tiểu đau
-Nước tiểu màu hồng, đỏ hoặc màu nâu
-Nước tiểu đục hoặc có mùi hôi
-Buồn nôn và ói mửa
-Luôn mắc đi tiểu
-Đi tiểu thường xuyên hơn so với b́nh thường
-Sốt và ớn lạnh nếu có nhiễm trùng
-Nước tiểu ra ít mỗi lần đi tiểu
Đau do sạn thận có thể thay đổi - ví dụ, chuyển sang một vị trí khác hoặc tăng cường độ – khi viên sạn di chuyển qua đường tiết niệu.
Khi nào nên gặp bác sĩ
Lấy hẹn với bác sĩ của bạn nếu bạn có bất cứ dấu hiệu và triệu chứng làm bạn lo lắng.
T́m chăm sóc y tế ngay lập tức nếu bạn:
-Đau nhiều đến nỗi bạn không thể ngồi yên hoặc t́m một vị trí thoải mái
-Đau kèm theo buồn nôn và ói mửa
-Đau kèm theo sốt và ớn lạnh
-Máu trong nước tiểu
-Nước tiểu đi qua ống tiểu khó khăn
Sạn thận thường không có một nguyên nhân rơ ràng, mặc dù một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị sạn. Sạn thận được tạo nên khi trong nước tiểu có quá nhiều những chất dễ kết tinh như calcium, oxalate và uric acid mà nước tiểu không đủ loăng để ḥa tan những chất này. Đồng thời, nước tiểu cũng có thể thiếu chất ngăn chặn các tinh thể này dính lại với nhau, tạo ra một môi trường lư tưởng cho các sạn thận h́nh thành.
Các loại sạn thận
Biết viên sạn thận thuộc loại ǵ sẽ giúp xác định nguyên nhân và t́m cách giảm nguy cơ bị sạn thận. Các loại sạn thận gồm có:
-Sạn calcium. Hầu hết sạn thận đều là sạn calcium, thường ở dạng calcium oxalate. Oxalate là một chất tự nhiên có trong thực phẩm. Một số loại trái cây và rau quả, cũng như các loại hạt và chocolate, có nồng độ oxalate cao. Gan cũng sản xuất oxalate. Các yếu tố như cách ăn uống, liều cao vitamin D, giải phẫu đường ruột và một số rối loạn trao đổi chất có thể làm tăng nồng độ calcium hoặc oxalate trong nước tiểu. Sạn calcium cũng có thể xảy ra ở dạng calcium phosphate.
-Sạn struvite. Sạn struvite tạo nên như một đáp ứng với nhiễm trùng, thí dụ như nhiễm trùng đường tiểu. Sạn này có thể phát triển nhanh chóng và trở nên khá lớn mà không có triệu chứng hoặc chỉ có vài dấu hiệu nhỏ.
-Sạn uric acid. Sạn này có thể h́nh thành ở những người không uống đủ nước hoặc những người bị mất quá nhiều nước, những người ăn quá nhiều protein, và những người có bệnh gout. Một số yếu tố di truyền cũng có thể làm tăng nguy cơ bị sạn uric acid.
-Sạn cystine. Sạn này thành h́nh ở những người có một loại bệnh di truyền khiến thận bài tiết quá nhiều một loại amino acid (cystinuria).
-Các loại sạn khác hiếm hơn cũng có thể xảy ra.
Yếu tố nguy cơ
Những yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển sạn thận gồm có:
-Bệnh sử gia đ́nh hoặc cá nhân. Nếu một người nào đó trong gia đ́nh bạn có sạn thận, có nhiều khả năng bạn cũng dễ bị sạn. Và nếu bạn đă từng có một hay nhiều sạn thận, bạn có nguy cơ bị thêm sạn thận khác.
-Mất nước. Không uống đủ nước mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ bị sạn thận. Những người sống ở vùng khí hậu nóng và những người ra nhiều mồ hôi có thể có nguy cơ cao hơn những người khác.
-Một số chế độ ăn kiêng. Ăn nhiều protein, muối sodium và đường có thể làm tăng nguy cơ mắc một số loại sạn thận. Điều này đặc biệt đúng khi ăn quá nhiều sodium. Quá nhiều sodium làm tăng lượng calcium thận phải lọc và làm tăng đáng kể nguy cơ sạn thận.
-Bị béo ph́. Chỉ số BMI, kích thước ṿng eo lớn và tăng cân có liên quan đến tăng nguy cơ sạn thận.
-Bệnh tiêu hóa và giải phẫu. Giải phẫu dạ dày, bệnh viêm ruột hoặc tiêu chảy măn tính có thể gây ra những thay đổi trong sự tiêu hóa, ảnh hưởng đến sự hấp thụ của calcium và nước, tăng lượng các chất gây sạn thận trong nước tiểu của bạn.
-T́nh trạng y tế khác. Những bệnh và t́nh trạng y tế có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận bao gồm nhiễm toan ống thận, cystinuria, cường tuyến cận giáp, một số thuốc và bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu.
Sạn thận nhỏ và không làm nghẹt đường tiểu hoặc gây ra các vấn đề khác có thể được điều trị bởi bác sĩ gia đ́nh. Nhưng nếu bạn bị cục sạn lớn và bị đau hoặc các vấn đề thận, bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến một bác sĩ điều trị các vấn đề ở đường tiết niệu (bác sĩ tiết niệu urologist hoặc bác sĩ thận nephrologist).
http://vietbf.com/forum/attachment.php?attac hmentid=782457&stc=1&d=1435833024
Định bệnh
Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị sạn thận, bạn có thể cần phải làm các xét nghiệm chẩn đoán như:
-Thử máu, đo mức calcium hoặc uric acid trong máu. Kết quả thử máu giúp theo dơi sức khỏe của thận và có thể giúp bác sĩ kiểm tra các t́nh trạng y tế khác.
-Thử nước tiểu. Cần thu thập nước tiểu trong 24 giờ để xem có bài tiết quá nhiều chất khoáng gây sạn hoặc quá ít chất ngăn chặn gây sạn.
-Chụp quang tuyến X, CT scan có thể cho thấy sạn thận ở đường tiết niệu.
-Phân tích của các loại sạn trôi ra ngoài. Bạn có thể được yêu cầu tiểu qua một cái rây để t́m sạn.
Chữa trị
Chữa trị tùy thuộc vào loại sạn và các nguyên nhân.
-Sạn nhỏ với ít triệu chứng
Hầu hết sạn thận không cần điều trị quá mạnh. Bạn có thể làm trôi sạn ra ngoài bằng cách:
Uống nước nhiều cỡ 2-3 lít mỗi ngày có thể giúp lọc hệ thống tiết niệu.
Thuốc giảm đau. Sạn thận di chuyển có thể gây ra khó chịu. Bác sĩ có thể khuyên nên dùng thuốc giảm đau như ibuprofen (Advil, Motrin IB), acetaminophen (Tylenol) hoặc naproxen sodium (Aleve).
Điều trị nội khoa. Bác sĩ có thể cung cấp cho bạn một loại thuốc để giúp loại sạn thận. Đây là loại thuốc ngăn alpha làm thư giăn bắp thịt trong niệu quản, giúp loại bỏ sạn thận một cách nhanh chóng và ít đau hơn.
-Sạn lớn gây ra các triệu chứng
Có thể dùng sóng siêu âm để bắn vỡ sạn thận và loại bỏ chúng hoặc giải phẫu
Pḥng ngừa
Pḥng ngừa sạn thận gồm thay đổi lối sống và dùng thuốc.
-Thay đổi lối sống:
Uống nước nhiều. Người có tiền sử sạn thận nên tiểu khoảng 2,6 lít/ ngày. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn đo lượng nước tiểu để chắc chắn rằng bạn uống đủ nước.
Ăn ít những thực phẩm chứa nhiều oxalate như đại hoàng, củ cải, đậu bắp, rau bina, củ cải Thụy Sĩ, khoai lang, các loại hạt, trà, sô cô la và các sản phẩm đậu nành.
Ăn ít muối và protein động vật. Giảm lượng muối ăn và chọn nguồn protein thực vật như các loại đậu.
Tiếp tục ăn các loại thực phẩm giàu calcium nhưng hăy cẩn thận với thuốc calcium uống thêm v́ có thể tăng nguy cơ sạn thận. Calcium trong thức ăn không ảnh hưởng đến nguy cơ sạn thận. Hăy hỏi bác sĩ để được giới thiệu đến một chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp bạn lên một kế hoạch ăn uống làm giảm nguy cơ sỏi thận.
-Thuốc có thể kiểm soát lượng khoáng chất và acid trong nước tiểu. Các loại thuốc này phụ thuộc vào loại sạn thận mà bạn có.