Log in

View Full Version : Người Việt ở Đức và những giọt nước mắt mặn chát đằng sau những thành công


june04
06-01-2016, 08:36
Để có thể phát triển và dành được nhiều cơ hội ở nước Đức, rất nhiều người Việt đă phải đánh đổi rất nhiều thứ. Ít ai biết được rằng, đằng sau những thành công của người Việt ở đây là cả sự nỗ lực không ngừng nghỉ và những giọt nước mắt mặn chát.

http://vietbf.com/forum/attachment.php?attac hmentid=892234&stc=1&d=1464770096

Nếu ai muốn t́m đến thế giới Việt Nam ở Đức, người đó sẽ được dẫn đến quận Lichtenberg ở thành phố Berlin, Fluter cho hay. Nằm giữa những ṭa nhà lắp ghép và ống khói cũ xây bằng gạch nung là 6 dăy nhà dài, được xây dựng theo kiểu có thể mô tả nôm na là "phù hợp cho mục đích sử dụng".

Cấu trúc bên trong những ngôi nhà này cái nào cũng như nhau, gồm một hành lang dài, bên phải bên trái vô số cửa hàng, cửa hiệu. Đó là khu giao hàng lớn của người Việt Nam tại Berlin, nơi mà bạn có thể mua hoa giả, mua quần áo, cắt tóc, mang tên Chợ Đồng Xuân.
Trong một cửa hàng ở nhà số một, nơi có bán các loại rau, mỳ sợi, gạo và mọi thứ quen thuộc ở các cửa hàng thực phẩm Á Châu, ông Do Tuan Tu, 51 tuổi, ngồi khom vai đằng sau chiếc máy tính xách tay, cau mày, gơ gơ ǵ đó lên bàn phím. Một khách hàng đặt một túi rau lên bàn, ông Tú liếc nh́n qua, nói với khách: "2 euro, cảm ơn, xin chào".
Cửa hàng này là cơ nghiệp của vợ chồng ông Tu và bà Lien. Hai người mở cửa hàng này từ năm 2004, sau khi đóng cửa một nhà hàng châu Á.
"Vợ chồng tôi làm việc 10 - 12 tiếng một ngày. Mỗi tuần 6 ngày", ông Tu nói tiếng Đức với chất giọng vẫn c̣n mang nặng âm hưởng tiếng Việt và nhanh chóng bổ sung thêm. "Hai vợ chồng tôi mỗi người thu nhập 2 euro một giờ, sau khi trừ đi các khoản chi phí. Nói chung là cũng đủ sống".
27 năm nay, gia đ́nh ông vẫn sống trong một căn hộ ở Lichtenberg, không xa Chợ Đồng Xuân là bao.
Ông Tu sang Đức năm 1987 theo diện công nhân của chương tŕnh hợp tác lao động. Ông từng tốt nghiệp đại học Kiến trúc nhưng hồi đó nhà nghèo, không có việc làm. Vào những năm 1980, cộng ḥa dân chủ Đức cần rất nhiều lao động cho các nhà máy. Trong những công việc nhận công nhân hợp tác có cả những việc được trả lương thấp, đơn điệu và nặng nhọc, ví dụ như khâu, may trong các nhà máy dệt kim.
Cuối năm 1989, có gần 60.000 người Việt Nam đă đến Chemnitz, Dresden, Đông Berlin và các thành phố khác ở Đông Đức. Tập thể công nhân Việt Nam sống trong các kư túc xá của họ, không được phép tiếp xúc với người dân Đông Đức. Họ thường bị gọi là "Fiji", như thể họ là những người đến từ vùng biển ở Nam Thái B́nh Dương vậy.
Sau khi nước Đức thống nhất, các công nhân hợp tác lao động là những người đầu tiên bị mất việc làm. Trong khi chính phủ Đức t́m mọi cách để đưa người Việt về nước th́ họ cố gắng xoay xở để sinh sống. Họ đi bán thuốc lá lậu, mở quán ăn nhanh, mở cửa hàng rau, quả, cắt sửa quần áo, bán hoa…
Măi đến cuối những năm 1990, phần đông công nhân hợp tác lao động c̣n ở lại nước Đức mới được cấp giấy phép cư trú vô thời hạn. Nhiều người thậm chí c̣n được nhập quốc tịch Đức. Hiện nay, ước tính có khoảng hơn 130.000 người gốc Việt đang sinh sống ở Đức.
Phần lớn những người thuộc về thế hệ nhập cư thứ nhất này là người miền Bắc như ông Tu và con cái của ông, nhưng cũng có những người miền Nam sang Đức ngay sau khi kết thúc chiến tranh ở Việt Nam năm 1975, được chính phủ Đức hỗ trợ và so với các công nhân hợp tác lao động trước đây, nh́n chung họ đă ḥa nhập vào xă hội Đức tốt hơn và nhanh hơn.

Vào những năm 1990, người Việt Nam ở Đông Đức không chỉ phải bôn ba lo cho cuộc sống. Họ c̣n phải chịu đựng nạn phân biệt chủng tộc, nhiều lúc c̣n bị đuổi đánh. Đối với nhiều người dân bản xứ, người Việt thường bị coi là "Fiji" và tốt nhất nên trục xuất ra khỏi nước Đức.
Trong một cuộc bạo loạn ở Rostock vào năm 1992, những người cánh hữu cực đoan đă châm lửa đốt một ngôi nhà tập thể nơi người Việt Nam sinh sống.
Những năm gần đây, sự phân biệt chủng tộc đă giảm bớt và cái nh́n chung của người Đức về người Việt Nam cũng được thay đổi một cách hoàn toàn. Nếu trong những năm 1990, người ta thường nói về chuyện rửa tiền, tống tiền và giết người tàn bạo của mafia Việt Nam th́ hiện nay báo chí Đức lại viết về "phép lạ Việt Nam", về "những người nhập cư thành công". Đài truyền h́nh Đức phát những bài phóng sự nói về "Người Việt Nam khôn ngoan". Họ c̣n cho hay học sinh gốc Việt nhận được bằng tú tài nhiều hơn là cả học sinh Đức cùng trang lứa.
Ông Thilo Sarrazin, tác giả của những quyển sách gây tranh căi nhưng rất ăn khách thường mang nội dung phê phán người nhập cư, cũng đă phải đưa ra h́nh ảnh của nhóm người nhập cư đến từ Đông Nam Á gương mẫu, chí thú, hiếu học, im lặng ḥa nhập và không gây ra một vấn đề ǵ cho nước Đức. Các nhà chính trị cũng thường nhấn mạnh rằng người Việt Nam đă ḥa nhập vào xă hội Đức một cách tuyệt vời.
Tuy nhiên, với bà Mai Phương Kollath, người có một văn pḥng cùng phố với Chợ Đồng Xuân, những lời khen ngợi trên có phần sáo rỗng và làm bà khó chịu. Bà cảm thấy bực bội khi nghe các bài phát biểu mà trong đó chỉ thấy ca ngợi người Việt là những người nhập cư tuyệt vời.
Bản thân bà từng là công nhân hợp tác lao động ở Đức và hiện làm công tác tư vấn cho người Việt và người Đức về trao đổi văn hóa.
"Chính sách nhà nước không hỗ trợ được nhiều cho người Việt ở Đông Đức. Ví dụ như phía chính quyền chưa bao giờ nỗ lực để đưa người Việt vào các khóa học tiếng Đức", bà Kollath nói. "Nhiều người nhập cư Việt Nam thuộc thế hệ thứ nhất ở Đông Đức đang sống với mức thu nhập tối thiểu dù họ làm việc rất nhiều. Thậm chí sau 30 năm, nhiều người ở thế hệ thứ nhất cũng chỉ biết bập bẹ tiếng Đức".
Họ không thể tham gia vào các cuộc tranh luận, không bày tỏ được ư kiến phê phán của ḿnh cũng như không thu hút, lôi kéo được sự chú ư vào những vấn đề thực tế.
"Thế hệ thứ nhất dồn hết tiền của của ḿnh cho con cái và cho việc học hành của chúng. Họ bảo con em ḿnh rằng chúng phải học từ sáng đến tối. Tốt nhất là học cả vào cuối tuần. Nhiều trẻ em trong gia đ́nh người Việt rất sợ mang điểm xấu về nhà, sợ không đáp ứng được kỳ vọng của bố mẹ", bà Kollath nói.
Trẻ em trong các gia đ́nh người Việt không có năng khiếu hơn, thông minh hơn hay thành đạt hơn các trẻ em khác, nhưng những áp lực mà chúng phải đối mặt là nặng hơn.
Bà Lương Thủy, một nhân viên công tác xă hội ở trường Barnim Gymnasium tại Berlin - Lichtenberg xác nhận điều này. Trong số 1.000 học sinh ở đây, có khoảng 170 em có bố mẹ là người Việt Nam.
Đối với nhiều phụ huynh Việt Nam, cái quan trọng nhất đối với họ là chu cấp đầy đủ cho con cái về mặt vật chất. "Chính v́ thế mà họ làm việc rất nhiều. Họ muốn tạo cho con cái mọi điều kiện có thể ở nước Đức. Nhưng nhiều em lại không cần phải có nhiều tiền hơn mà chỉ muốn được bố mẹ dành nhiều thời gian quan tâm và hiểu ḿnh nhiều hơn", bà Thủy nói.
Cũng v́ các bố mẹ làm việc cả ngày từ sáng đến tối trong cửa hàng, trong các quán xá nên các em không ít th́ nhiều phải tự thân vận động.
"Đối với các bậc phụ huynh người Việt, mỗi người trong gia đ́nh phải gánh một trách nhiệm phù hợp với vai tṛ của ḿnh", bà Thủy nói. "Họ rất hay lấy thành tích của con ḿnh ra để so sánh với thành tích của các cháu khác trong cộng đồng người Việt".

Sự khác biệt về những giá trị và tư tưởng giữa hai thế hệ bố mẹ Việt Nam và con cái sinh ra ở Đức cứ va chạm nhau hằng ngày. Hai thế giới quá khác biệt đến mức chúng không thể đơn giản tồn tại cạnh nhau một cách lặng lẽ và trong ôn ḥa.
Sự bất đồng ngôn ngữ giữa hai thế hệ cũng không phải là chuyện hiếm. Thế hệ thứ nhất và thế hệ thứ hai rất hay gặp khó khăn khi giao tiếp với nhau và để hiểu được nhau. Con cái nói nhiều tiếng Đức, ngôn ngữ mà chúng nắm vững một cách hoàn hảo, và nói quá ít tiếng Việt để có thể tṛ chuyện với bố mẹ một cách sâu sắc.
Cấu trúc tiếng Việt cũng khác hoàn toàn với tiếng Đức. Người lớn tuổi trong gia đ́nh được gọi bằng cô (em gái của bố), bằng mợ (vợ của em trai mẹ), chú (em trai bố)... Bản thân người nói đă tự xưng ḿnh ở ngôi thứ ba. Khue Pham, một nhà báo ở Đức, từng viết về cách xưng hô này một cách rất khéo léo: "Nếu bạn ở Việt Nam, bạn sẽ quên mất ngôi tôi".
Những ranh giới ngôn ngữ, văn hóa và đạo đức xảy ra trong pḥng khách của một gia đ́nh là điều mà Thao Tran từng trải qua. Thao sinh năm 1992, bố mẹ cô từ Việt Nam sang Cottbus vào năm 1988.
"Ở trường, tôi luôn là một học sinh giỏi, tôi muốn trở thành bác sĩ và muốn làm tất cả để gia đ́nh tự hào. Tôi không biết ǵ khác và cũng không thắc mắc tại sao lại như vậy", Thao nói.
Năm 16 tuổi, Thao sang Mỹ theo chương tŕnh trao đổi học sinh. "Ở đó, có một lần tôi được hỏi là tôi muốn sau này làm nghề ǵ, ư tưởng của tôi là ǵ. Hết năm học ở Mỹ, tôi quay về Đức và khi về đến nhà, tôi như gặp một cú sốc văn hóa", Thao nói. "Luôn phải có thành tích, luôn phải thành công, luôn phải cống hiến tất cả cho gia đ́nh. Chúng tôi đă phải trải qua một thời kỳ đau khổ, phải sống xa nhau và rồi lại được đoàn tụ cùng nhau".
Tuy nhiên, một thời gian sau đó, bố mẹ cô chia tay nhau. Đó là một điều không thể tưởng tượng được đối với các gia đ́nh Việt Nam.
"Chúng tôi đă giải phóng cho ḿnh khỏi những ǵ mà chúng tôi luôn nghĩ đó là dĩ nhiên, những ǵ mà truyền thống định sẵn từ khi bố mẹ tôi lớn lên ở Việt Nam", Thao nói.
Sau đó, cô không trở thành bác sĩ nữa, không mang trên vai danh dự của gia đ́nh nữa. Thay vào đó, cô lên Berlin, làm việc ở nhà hát và học một ngành khoa học nhân văn.
Bố mẹ cô hiện nay là bạn bè tốt với nhau và thi thoảng, hai người cũng cùng con gái về Việt Nam thăm quê. "Đến giờ ông bà nội tôi vẫn làm như bố mẹ tôi chưa hề bỏ nhau. Bởi v́ đáng ra, điều đó không thể xảy ra", Thảo cười và nói.
Cô đă tự giải phóng ḿnh ra khỏi những truyền thống nhưng không quên đi văn hóa gốc gác. Có lẽ chỉ khi rời xa quê hương, người ta mới thực sự hiểu bản thân ḿnh là ai.


Vietbf @ sưu tầm