PDA

View Full Version : Phán quyết của Biển Đông sẽ làm thay đổi cả thế giới


troopy
07-06-2016, 03:52
Ngày 12/7 sắp tới, Ṭa án Trọng tài sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng về vụ kiện Biển Đông. Điều này không chỉ thay đổi cục diện châu Á mà thậm chí là toàn cầu.

Cách đây 3 năm, Philippines đă đệ đơn kiện lên PCA v́ cho rằng yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông không phù hợp với Công ước Liên hợp quốc năm 1982 về Luật Biển (UNCLOS).

Bắc Kinh đă từ chối tham gia vào quá tŕnh tố tụng trọng tài này nhưng rơ ràng kết quả của vụ kiện có mối quan hệ chặt chẽ với thương mại toàn cầu, ḥa b́nh thế giới và sự ảnh hưởng của Trung Quốc như một cường quốc mới nổi.

http://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=906932&stc=1&d=1467776793
Vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc là vấn đề đang được dư luận chú ư. (Ảnh minh họa)

Nội dung kiện của Philippines

Có 3 điểm chính trong đơn kiện mà Philippines đệ lên Ṭa quốc tế.

Thứ nhất, Philippines muốn ṭa đưa ra quyết định rơ ràng về các khái niệm đảo, đá, thực thể ch́m hay nửa ch́m nửa nổi. Điều này nghe có vẻ như không quan trọng trong một vụ kiện giữa hai quốc gia đệ đơn lên ṭa quốc tế nhưng theo UNCLOS, những thực thể tương ứng với khái niệm trên quyết định khả năng tạo ra quyền đối với vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa xung quanh nó.

Ví dụ, một đảo được công nhận tạo ra Vùng đặc quyền kinh tế mở rộng tới 200 hải lư kể từ đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lănh hải. Quốc gia sở hữu đảo này được quyền kiểm soát toàn bộ các tài nguyên đi theo gồm hải sản, dầu và khí đốt.

Điều quan trọng là những đảo nhân tạo như những đảo mà Trung Quốc đang xây dựng không được tính như trường hợp trên.

Thứ hai, Philippines muốn ṭa quốc tế phân định chính xác vùng biển tranh chấp ở Biển Đông thuộc về quốc gia nào, theo UNCLOS. Những kết luận này có thể phủ nhận và bác bỏ tính pháp lư những yêu sách của Trung Quốc.

Cuối cùng, Philippines muốn ṭa án xác định rơ ràng rằng Trung Quốc đang xâm phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền của Philippines bằng những hoạt động xây dựng và đánh bắt hải sản trái phép trên biển.

Thái độ, lập trường của Trung Quốc

Ngay từ đầu, Chính phủ Trung Quốc duy tŕ quan điểm không tham gia vào quá tŕnh tố tụng này. Theo quy định của công ước UNCLOS, Trung Quốc được phép làm điều này.

Khi ngày phán quyết của vụ kiện sắp tới, Bắc Kinh đă lên tiếng khẳng định rằng nội dung trọng tâm của vụ kiện trọng tài là chủ quyền lănh thổ đối với một số cấu trúc trên biển ở Biển Đông, vụ kiện nằm ngoài phạm vi của UNCLOS, đồng thời nhiều lần lặp lại rằng Trung Quốc không công nhận phát quyết của ṭa án.

Thêm vào đó, Trung Quốc tiếp tục chiến dịch tuyên truyền nhằm khẳng định chủ quyền lịch sử với vùng biển này bằng việc yêu cầu cơ quan thông tấn quốc gia Tân Hoa Xă liên tục đăng tin, bài thể hiện quan điểm của Trung Quốc với tần suất dày đặc. Tuy nhiên, dư luận quốc tế nhận định rằng những quyết định của ṭa sẽ chống lại quan điểm của Trung Quốc.

“Tôi không khẳng định chắc chắn 100% nhưng đa số dư luận đang đứng về phía Philippines”, Euan Graham, chủ tịch chương tŕnh an ninh quốc tế tại Viện Nghiên cứu Chính sách quốc tế Lowy Australia nói.

UNCLOS là ǵ?

Công ước Liên hợp quốc năm 1982 về Luật Biển (UNCLOS) được kư kết năm 1982, quy định quyền và trách nhiệm của các nước trong việc sử dụng biển, thiết lập hướng dẫn rơ ràng cho các hoạt động kinh doanh, bảo vệ môi trường và cải thiện quản lư các tài nguyên thiên nhiên đại dương.

Trong vụ kiện Biển Đông, phần quan trọng nhất trong UNCLOS là định nghĩa chính xác những thực thể mà mỗi quốc gia kiểm soát.

Một quốc gia kiểm soát một đảo sẽ có hải phận 12 hải lư cũng như Vùng kinh tế đặc quyền (EEZ) lên tới 200 hải lư. Quốc gia này được phép khai thác tài nguyên trong vùng EEZ đó.

Một đá sở hữu bởi một quốc gia cũng tạo ra hải phận 12 hải lư nhưng không tạo ra vùng đặc quyền kinh tế, theo UNCLOS. Trong khi đó, một băi cạn nửa nổi nửa ch́m sẽ không có giá trị chủ quyền.

Những khái niệm không rơ ràng này đóng vai tṛ cực kỳ quan trọng đối với các nước có tuyên bố chủ quyền chồng lấn trên Biển Đông và trong vụ kiện của Philippines nhắm vào Trung Quốc.

Điều này cũng lư giải v́ sao các quốc gia liên quan tuyên bố sở hữu các đảo và đá ở vùng Biển Đông để hợp pháp hóa những yêu sách của ḿnh.

Cả Việt Nam, Trung Quốc và Philippines đă tham gia kư công ước UNCLOS nhưng cũng có nhiều quốc gia không tham gia kư, bao gồm cả Mỹ.

V́ sao Biển Đông lại trở thành vấn đề nóng?

Biển Đông là một trong những khu vực nhạy cảm chính trị nhất trên thế giới, phán quyết của PCA sẽ là lần đầu tiên một ṭa án quốc tế xét xử về những yêu sách chủ quyền chồng lấn ở khu vực.

Ít nhất 5 quốc gia có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, bao gồm Trung Quốc, Philippines, Việt Nam, Malaysia và Brunei.

Đă nhiều lần các đụng độ xảy ra giữa quốc gia tranh chấp, trong đó có vụ va chạm giữa tàu chiến lớn nhất của Philippines với một số tàu tuần dương của Trung Quốc khi tàu này đang t́m cách rượt đuổi ngư dân Trung Quốc ở băi cạn Scarborough.

Nếu Bắc Kinh cố t́nh phớt lờ hoặc chống lại phán quyết của ṭa án, các chuyên gia cho rằng điều này sẽ gây ảnh hưởng tới sự ổn định trong khu vực và ḥa b́nh ở vùng biển vốn đă không mấy yên ổn.

Biển Đông cũng là hành lang giao thương quốc tế với giá trị thương mại hàng hải lên tới 5,3 ngàn tỷ USD mỗi năm.

Phán quyết của ṭa án giải quyết được điều ǵ?

Về mặt pháp lư, Trung Quốc không thể chối bỏ phán quyết của PCA v́ có thể xảy ra những hệ lụy về mặt ngoại giao nếu nước này không tuân theo phán quyết.

“Người ta nói rằng Trung Quốc không tuân theo phán quyết chính là tự phá hoại vị thế mà nước này đang theo đuổi để duy tŕ một trật tự có luật lệ”, Ian Storey, nghiên cứu sinh tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á Singapore nhận xét. “V́ thế hậu quả chính là danh tiếng của Trung Quốc”.

Tuy nhiên, sẽ không có các biện pháp mạnh mẽ nào để buộc Trung Quốc phải thực thi nó. Lực lượng của Liên Hợp Quốc không thể can thiệp buộc Trung Quốc phải thực thi những điều khoản trong phán quyết.

Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lư cho biết sau khi phán quyết được đưa ra, phía Philippines có thể trở lại các ṭa án khác của Liên Hợp Quốc và đề nghị những biện pháp khác cứng rắn hơn đối với Trung Quốc, buộc nước này phải thực thi.

Nhưng một điều quan trọng khác cần ghi nhớ là ṭa án không có thẩm quyền giải quyết các vấn đề liên quan tới chủ quyền của các đảo và đá ở Biển Đông – vấn đề cốt lơi của cuộc tố tụng. UNCLOS chỉ giải quyết các vấn đề liên quan tới vùng biển xung quanh chúng.

Về cơ bản, phán quyết giúp làm rơ UNCLOS, làm rơ việc Trung Quốc đă hiểu sai, áp dụng sai UNCLOS và từ đó bác bỏ cơ sở pháp lư trong tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông, giúp xác định cái gọi là bản đồ "đường chín đoạn hay đường chữ U, đường lưỡi ḅ" vô giá trị.

VietBF© Sưu tập