Hanna
07-16-2016, 00:24
Đừng lơ là với sức khỏe, bạn nên điều độ nếu không hối tiếc không kịp. Bệnh đột quỵ rất nguy hiểm không cứ phải là ung thư hay tim mạch. Cùng vietbf.com khám phá thêm.
Đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ ba sau các bệnh lư tim mạch và ung thư. Đột quỵ là nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế. Theo khuyến cáo của tổ chức y tế thế giới, cứ 6 người th́ có 1 người có nguy cơ sẽ bị đột quỵ.
911354
Đột quỵ hay gặp ở người trên 40 tuổi
Bệnh hay gặp ở người trên 40 tuổi
Đột quỵ hay c̣n gọi là tai biến mạch máu năo, là bệnh lư tổn thương một phần năo xảy ra đột ngột do mạch máu nuôi năo bị tắc nghẽn hoặc vỡ. Máu mang oxy và chất dinh dưỡng lên nuôi năo. Khi thiếu máu nuôi, năo sẽ ngưng hoạt động rồi chết đi trong vài giây đến vài phút. Biểu hiện lâm sàng của đột quỵ là liệt nửa người, tê và mất cảm giác nửa người, nói khó hoặc không nói được hoặc hôn mê…
TS. Vũ Đăng Lưu, Phó trưởng khoa Chẩn đoán h́nh ảnh cho biết: “Đột quỵ năo bao gồm chảy máu năo và nhồi máu năo. Trong đó nhồi máu năo chiếm từ 80-85% các trường hợp. Đây là t́nh trạng bệnh lư thường gặp ở người trên 40 tuổi, phổ biến nhất là những người có tiền sử bệnh lư tiểu đường, tim mạch, huyết áp, hay tăng cholesterol máu, hút thuốc lá...
Ở các nước phát triển, đột quỵ năo là nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế và là nguyên nhân đứng hàng thứ ba gây tử vong, sau bệnh tim mạch và ung thư. Tỷ lệ đột quỵ năo được dự báo sẽ tăng lên nhanh chóng và sẽ đạt 1,2 triệu người mắc mới mỗi năm vào năm 2025.
Tại Việt Nam, cùng với mức sống của người dân ngày càng được cải thiện, lối sống thay đổi theo hướng giảm vận động, tuổi thọ tăng th́ nguy cơ xuất hiện các bệnh lư đột quỵ năo, đặc biệt là nhồi máu năo cũng gia tăng.
“Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ bao gồm: nói ngọng, liệt mặt (méo miệng), liệt nửa người, đau đầu đột ngột, chóng mặt, mất thị lực đột ngột…Nếu thấy người bệnh có những dấu hiệu trên th́ lập tức gọi cấp cứu 115 để đưa người bệnh đến bệnh viện. Thời gian vàng để xử trí hiệu quả bệnh đột quỵ là trong ṿng 3 tiếng. Lư do phải đưa người bệnh vào viện ngay v́, trường hợp năo người bệnh bị thiếu máu, thiếu oxy, hoặc bị chảy máu th́ năo sẽ bị hoại tử chết đi rất nhanh. Để càng lâu th́ phần năo bị chết càng lớn, không thể chữa trị phục hồi lại được.
Do đó, phải đưa người bệnh vào viện càng nhanh càng tốt để có thể cứu sống kịp thời các phần năo chưa chết nhưng đang bị thiếu máu nuôi, đang bị sưng hoặc bị chèn ép. Nếu người bệnh mắc đột quỵ không được đưa đến bệnh viện kịp thời có thể để lại di chứng kéo dài như: hôn mê, liệt nửa người, rối loạn ư thức, rối loạn nuốt, mất ngôn ngữ không thể tự ăn uống, sinh hoạt cá nhân được… mà đ̣i hỏi người trợ giúp lâu dài” – TS Lưu nhấn mạnh.
Ngoài ra, TS Lưu cũng khuyến cáo, tuyệt đối không tự ư điều trị cho người bệnh dù chỉ là bấm huyệt, châm cứu hay đánh gió v́ những tác động này vô t́nh có thể làm cho t́nh trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn. Không tự ư dùng thuốc huyết áp, chỉ dùng thuốc hạ huyết áp khi huyết áp > 180/100mmHg (không dùng thuốc hạ huyết áp dạng nhỏ dưới lưỡi).
Cứu cánh cho bệnh nhân đột quỵ
TS. Vũ Đăng Lưu, Phó trưởng khoa Chẩn đoán h́nh ảnh, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Trong điều trị bệnh đột quỵ hiện nay có 2 phương pháp chính được sử dụng thường quy. Phương pháp đầu tiên là điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết qua đường tĩnh mạch. Phương pháp này được thế giới nghiên cứu và công nhận là có hiệu quả từ năm 1995, áp dụng lần đầu tại Việt Nam năm 2007 và tại bệnh viện Bạch Mai từ năm 2009. Tuy nhiên cửa sổ điều trị ngắn nên chỉ áp dụng cho các bệnh nhân đến viện sớm trong ṿng 4,5 tiếng đầu sau khởi phát do tắc các mạch máu vừa và nhỏ.
Phương pháp thứ hai là điều trị can thiệp qua đường động mạch để lấy huyết khối bằng các dụng cụ cơ học. Đây là kỹ thuật hiện đại có tỷ lệ tái thông cao với cửa sổ điều trị mở rộng thành 6 tiếng với ṿng tuần hoàn trước và 12 tiếng với ṿng tuần hoàn sau.
Có nhiều loại dụng cụ lấy huyết khối cơ học mà gần đây nhất là sự ra đời stent Solitaire vào năm 2010. Cho đến nay, lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học dạng Stent đă được triển khai trong rất nhiều các nghiên cứu - thử nghiệm tại các trung tâm lớn trên thế giới với hiệu quả rơ rệt và được đưa vào qui tŕnh khuyến cáo sử dụng tại các nước phát triển.
Đánh giá về hiệu quả của stent Solitaire trong điều trị lấy huyết khối, GS.TS. Phạm Minh Thông, Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết: “Hiệu quả của stent Solitaire khi so với hệ thống lấy huyết khối Merci được khẳng định là tốt hơn có ư nghĩa thống kê. Nghiên cứu đă cho thấy lấy huyết khối bằng stent Solitaire có tỷ lệ phục hồi lâm sàng tốt cao hơn 1,7 lần và giảm tỷ lệ tử vong gần 55% so với điều trị bằng Merci.
Đến thời điểm hiện tại, lấy huyết khối bằng dụng cụ dạng Stent (Solitaire, Trevor..) và sử dụng ống thông siêu mềm ḷng rộng để hút trực tiếp đă đang được sử dụng rộng rộng răi tại bệnh viện Bạch Mai, BV TƯ Quân đội 108, BV Nhân dân 115 (thành phố Hồ Chí Minh) và một số bệnh viện lớn khác với kết quả khả quan.
N. Huyền
Đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ ba sau các bệnh lư tim mạch và ung thư. Đột quỵ là nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế. Theo khuyến cáo của tổ chức y tế thế giới, cứ 6 người th́ có 1 người có nguy cơ sẽ bị đột quỵ.
911354
Đột quỵ hay gặp ở người trên 40 tuổi
Bệnh hay gặp ở người trên 40 tuổi
Đột quỵ hay c̣n gọi là tai biến mạch máu năo, là bệnh lư tổn thương một phần năo xảy ra đột ngột do mạch máu nuôi năo bị tắc nghẽn hoặc vỡ. Máu mang oxy và chất dinh dưỡng lên nuôi năo. Khi thiếu máu nuôi, năo sẽ ngưng hoạt động rồi chết đi trong vài giây đến vài phút. Biểu hiện lâm sàng của đột quỵ là liệt nửa người, tê và mất cảm giác nửa người, nói khó hoặc không nói được hoặc hôn mê…
TS. Vũ Đăng Lưu, Phó trưởng khoa Chẩn đoán h́nh ảnh cho biết: “Đột quỵ năo bao gồm chảy máu năo và nhồi máu năo. Trong đó nhồi máu năo chiếm từ 80-85% các trường hợp. Đây là t́nh trạng bệnh lư thường gặp ở người trên 40 tuổi, phổ biến nhất là những người có tiền sử bệnh lư tiểu đường, tim mạch, huyết áp, hay tăng cholesterol máu, hút thuốc lá...
Ở các nước phát triển, đột quỵ năo là nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế và là nguyên nhân đứng hàng thứ ba gây tử vong, sau bệnh tim mạch và ung thư. Tỷ lệ đột quỵ năo được dự báo sẽ tăng lên nhanh chóng và sẽ đạt 1,2 triệu người mắc mới mỗi năm vào năm 2025.
Tại Việt Nam, cùng với mức sống của người dân ngày càng được cải thiện, lối sống thay đổi theo hướng giảm vận động, tuổi thọ tăng th́ nguy cơ xuất hiện các bệnh lư đột quỵ năo, đặc biệt là nhồi máu năo cũng gia tăng.
“Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ bao gồm: nói ngọng, liệt mặt (méo miệng), liệt nửa người, đau đầu đột ngột, chóng mặt, mất thị lực đột ngột…Nếu thấy người bệnh có những dấu hiệu trên th́ lập tức gọi cấp cứu 115 để đưa người bệnh đến bệnh viện. Thời gian vàng để xử trí hiệu quả bệnh đột quỵ là trong ṿng 3 tiếng. Lư do phải đưa người bệnh vào viện ngay v́, trường hợp năo người bệnh bị thiếu máu, thiếu oxy, hoặc bị chảy máu th́ năo sẽ bị hoại tử chết đi rất nhanh. Để càng lâu th́ phần năo bị chết càng lớn, không thể chữa trị phục hồi lại được.
Do đó, phải đưa người bệnh vào viện càng nhanh càng tốt để có thể cứu sống kịp thời các phần năo chưa chết nhưng đang bị thiếu máu nuôi, đang bị sưng hoặc bị chèn ép. Nếu người bệnh mắc đột quỵ không được đưa đến bệnh viện kịp thời có thể để lại di chứng kéo dài như: hôn mê, liệt nửa người, rối loạn ư thức, rối loạn nuốt, mất ngôn ngữ không thể tự ăn uống, sinh hoạt cá nhân được… mà đ̣i hỏi người trợ giúp lâu dài” – TS Lưu nhấn mạnh.
Ngoài ra, TS Lưu cũng khuyến cáo, tuyệt đối không tự ư điều trị cho người bệnh dù chỉ là bấm huyệt, châm cứu hay đánh gió v́ những tác động này vô t́nh có thể làm cho t́nh trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn. Không tự ư dùng thuốc huyết áp, chỉ dùng thuốc hạ huyết áp khi huyết áp > 180/100mmHg (không dùng thuốc hạ huyết áp dạng nhỏ dưới lưỡi).
Cứu cánh cho bệnh nhân đột quỵ
TS. Vũ Đăng Lưu, Phó trưởng khoa Chẩn đoán h́nh ảnh, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Trong điều trị bệnh đột quỵ hiện nay có 2 phương pháp chính được sử dụng thường quy. Phương pháp đầu tiên là điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết qua đường tĩnh mạch. Phương pháp này được thế giới nghiên cứu và công nhận là có hiệu quả từ năm 1995, áp dụng lần đầu tại Việt Nam năm 2007 và tại bệnh viện Bạch Mai từ năm 2009. Tuy nhiên cửa sổ điều trị ngắn nên chỉ áp dụng cho các bệnh nhân đến viện sớm trong ṿng 4,5 tiếng đầu sau khởi phát do tắc các mạch máu vừa và nhỏ.
Phương pháp thứ hai là điều trị can thiệp qua đường động mạch để lấy huyết khối bằng các dụng cụ cơ học. Đây là kỹ thuật hiện đại có tỷ lệ tái thông cao với cửa sổ điều trị mở rộng thành 6 tiếng với ṿng tuần hoàn trước và 12 tiếng với ṿng tuần hoàn sau.
Có nhiều loại dụng cụ lấy huyết khối cơ học mà gần đây nhất là sự ra đời stent Solitaire vào năm 2010. Cho đến nay, lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học dạng Stent đă được triển khai trong rất nhiều các nghiên cứu - thử nghiệm tại các trung tâm lớn trên thế giới với hiệu quả rơ rệt và được đưa vào qui tŕnh khuyến cáo sử dụng tại các nước phát triển.
Đánh giá về hiệu quả của stent Solitaire trong điều trị lấy huyết khối, GS.TS. Phạm Minh Thông, Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết: “Hiệu quả của stent Solitaire khi so với hệ thống lấy huyết khối Merci được khẳng định là tốt hơn có ư nghĩa thống kê. Nghiên cứu đă cho thấy lấy huyết khối bằng stent Solitaire có tỷ lệ phục hồi lâm sàng tốt cao hơn 1,7 lần và giảm tỷ lệ tử vong gần 55% so với điều trị bằng Merci.
Đến thời điểm hiện tại, lấy huyết khối bằng dụng cụ dạng Stent (Solitaire, Trevor..) và sử dụng ống thông siêu mềm ḷng rộng để hút trực tiếp đă đang được sử dụng rộng rộng răi tại bệnh viện Bạch Mai, BV TƯ Quân đội 108, BV Nhân dân 115 (thành phố Hồ Chí Minh) và một số bệnh viện lớn khác với kết quả khả quan.
N. Huyền