Người đàn ông trong bức ảnh nổi tiếng 9/11 chết vì coronavirus ở Florida



Ông Stephen Cooper, kỹ sư điện từ New York (người cầm tập hồ sơ)


Một người đàn ông trong bức ảnh tháo chạy khỏi mảnh vỡ và khói bụi khi tòa tháp phía Nam của Trung tâm Thương mại Thế giới sụp đổ trong vụ khủng bố 11/9/2001 đã qua đời ở Florida do coronavirus .

Ông Stephen Cooper, kỹ sư điện từ New York và dành một phần cuộc đời ở Delray Beach, bang Florida, đã qua đời ở tuổi 78 vì Covid-19


Bức ảnh, được chụp bởi nhiếp ảnh gia Associated Press Suzanne Plunkett, được đăng trên các tạp chí và báo chí trên toàn thế giới. Cooper tình cờ nhìn thấy bức ảnh của mình trên tạp chí Time.

“Ông ấy thậm chí không biết khoảnh khắc đó được chụp ảnh lại”, bà Janet Rashes, người bạn đời gắn bó với ông Cooper suốt 33 năm qua, chia sẻ. “Đột nhiên một ngày ông ấy đọc tạp chí Time và nhìn thấy mình trên đó. Ông ấy đã thốt lên: ‘Chúa ơi, đó là tôi! Thật kinh ngạc. Không thể tin được”.

Vào ngày 9/11, Cooper đã đến Trung tâm Thương mại Thế giới để giao một số hồ sơ. Khi anh ta đến gần, một sĩ quan cảnh sát hô lớn, “bạn phải chạy”.

Một lát sau, tòa tháp sụp đổ, một đám bụi và mảnh vụn có thể nhìn thấy trong nền của bức ảnh. Cooper chạy trốn đến một ga tàu điện ngầm gần đó.

Susan Gould, một người bạn lâu năm của Copper, cho biết ông đã cắt nhỏ một bản sao của bức ảnh, giữ nó trong ví của mình.

Năm ngoái, Cooper đã ngã và bị các vấn đề sức khỏe liên quan, cuối cùng cần phẫu thuật não vào tháng Mười. Ông đã trải qua hơn hai tháng nằm viện hoặc phục hồi chức năng sau đó.

ST.

Truyện ngắn: Thằng Mất Gốc.

Ông Toán sững sờ đứng lặng người khi nghe thằng Tony, con trai ông, nói như thét:

- Mấy người lúc nào cũng nói muốn cám ơn nước Mỹ mà cứ lợi dụng kẽ hở để moi tiền nước Mỹ. Ơn gì mà ơn... Ơn tiền thì có.

Nói xong, Tony mở cửa đi thẳng ra sau vườn. Cậu đóng rầm cánh cửa...

Cơn gió nhẹ thổi qua. Hơi mát của những ngày cuối xuân vẫn còn quanh quẩn đâu đây, nhưng nỗi bực dọc trong người Tony vẫn chưa nguôi. Câu nói của đứa em gái còn văng vẳng bên tai về việc đi làm rồi mà vẫn còn xin thêm tiền trợ cấp thất nghiệp.

Ở trong nhà, ông Toán mặt ông phừng phừng cơn giận. Ông muốn chạy ra ngoài vườn đá cho cái thằng con mất gốc này một cái. Nếu ông còn ở Việt Nam, dám có thể ông cầm rựa chém nó một phát vì cái tội hỗn hào, không coi ông ra gì.

Nghe ồn, bà Tâm, vợ ông từ trên cầu thang đi xuống, hỏi:

- Chuyện gì mà cha con ông rần rần dưới này?

Nghe vợ hỏi, ông như người đuối nước vớ được phải phao, nói liền một mạch:

- Thì thằng con của bà kìa nó nói tui lợi dụng nước Mỹ để lấy tiền. Mà tui có lấy cũng lấy tiền của Mỹ chớ có lấy tiền của ông cố nội nó đâu mà nó làm ầm lên. Bà coi có được không? Cái đồ mất gốc.

- Mà chuyện gì mới được? Ông nói không đầu không đuôi tui có biết chi mà lần.

Ông Toán dịu giọng kể lễ cho vợ nghe:

- Thì hôm trước tui với bà nói với nó là tuần tới vợ chồng mình dìa lại với con Thủy để giữ con cho tụi nó đi làm vì tiệm nails của hai vợ chồng nó sắp mở cửa trở lại. Cái thằng đó nó đồng ý xong hết, nhưng khi nãy nghe tui nói chuyện với con Thủy, tự nhiên nó nỗi khùng la tui với con Thủy một trận. Con Thủy lật đật cúp máy. Đúng là thằng mất gốc mà.

- Mà ông với con Thủy nói chuyện gì mới được.

- Thì con Thủy nó gọi cho tui nó hỏi chừng nào ba má dìa? Tui nói để cuối tuần. Nó hối tui với bà dìa sớm để nó chuẩn bị đi ra tiệm nails phụ chủ lau chùi, bắt kiếng chắn, sửa soạn để thứ Hai đi làm. Rồi nó kể chuyện bà chủ tiệm của nó chịu trả tiền mặt thêm mấy tuần để nó ăn tiền thất nghiệp. Tự nhiên nghe tới đó, thằng Tôn nó nổi khùng rồi nói tui với con Thủy là tham lam lợi dụng để bòn rút tiền của nước Mỹ. Bà nghĩ coi có tức không chứ?

- Cũng tại ông thôi...

- Tại tui? Sao lại tại tui? Tui chưa có đi làm mà sao tại tui?

- Ai biểu ông nói chuyện điện thoại lúc nào cũng oang oang rồi còn mở loa cho lớn. Mở lớn chi cho nó nghe rồi nó la ùm lên?

- Đụng tới quý tử của bà là bà binh chầm chập. Tui nói thiệt với bà chứ hên là nó ở đây chứ như hồi còn ở Việt Nam là tui dzớt nó vài đá rồi. Cái đồ mất gốc.

- Mà chuyện tiền thất nghiệp gì mà nó đùng đùng vậy?

- Thì từ lúc dịch con Covid 19 này nè, vợ chồng con Thủy nghỉ ở nhà xin tiền thất nghiệp. Tui cũng có apply và nhận mỗi tuần mà tui có nói với bà đó. Mỗi một tuần vợ chồng con Thủy, mỗi đứa tụi nó nhận được một ngàn mấy, trừ thuế ra cũng hơn chín trăm, nhiều hơn đi làm rất nhiều. Nghỉ ở nhà còn được nhiều tiền hơn, nên khi chánh phủ thông báo mở cửa để mọi người đi làm lại tụi nó không muốn đi làm liền. Tụi nó mới nói với chủ tiệm trả tiền mặt cho để xin thêm tiền thất nghiệp cho đến khi bị cắt thì trả lại check như bình thường. Nghe tới đó là thằng Tôn nó khùng lên. Nó nói tui là mang ơn, nợ nước Mỹ này nọ mà lợi dụng để trục lợi. Chỉ có cái thằng mất gốc đó mới nói vậy thôi chứ tui thấy ai cũng làm vậy hà rầm. Mình không lấy thì người khác cũng lấy. Mà mình nộp đơn đàng hoàng, chứ có phi pháp đâu mà nó làm ùm. Nước Mỹ này giàu và nhiều tiền mà. Năm bảy ngàn có thấm béo gì đâu. Mùa dịch này bọn Mỹ lời chán vì số người già chết quá nhiều. Mỹ khỏi cần phải trả tiền Social. Tui nói vậy bà thấy có đúng không?

- Nói như ông vậy mà nghe được? Thằng Tôn nó nói cũng phải mà ông...

- Bà lại bênh nó nữa. Đúng là con hư tại mẹ mà...

- Ông với con Thủy mới hư đó. Mình mới vừa lãnh một người một ngày hai mà. Nước Mỹ đâu có bỏ đói mình đâu mà vợ chồng con Thủy còn bòn rút nữa. Với lại ông phải thông cảm cho thằng Tôn chứ. Nó qua đây từ nhỏ, nên tánh nó dậy thôi. Ông phải từ từ nói cho nó nghe, dạy biểu nó.

- Dạy gì được với cái thằng mất gốc đó. Thôi bà lên trên chuẩn bị quần áo, tui chở bà dìa ở với vợ chồng con Thủy. Tui không đợi cuối tuần gì hết nữa.

- Ông nói cuối tuần thì để cuối tuần chứ ông đòi dìa giờ thì ai coi tụi nhỏ cho vợ chồng nó?.

- Không cuối tuần gì hết trọi. Bà khéo lo… Hồi trước khi dịch, không có tui với bà, nó cũng lo được.

- Nhưng...

- Không nhưng nhị gì hết...

- Ông thiệt là... Có muốn gì thì cũng chờ con vợ nó dìa để vợ chồng nó tìm chỗ gởi mấy đứa nhỏ chớ.

- Bà muốn ở lại thì một mình bà ở. Còn tui... Tui dìa. Tui không muốn thấy cái bản mặt thằng mất gốc đó nữa.

- Thôi được rồi. Mà thằng Tôn đâu?

- Nó dộng cửa cái rầm rồi ra sau vườn...

Bà Tâm đi ra sau vườn tìm con. Bà thấy Tony ngồi trên chiếc ghế đu, cạnh hồ cá. Có lẽ Tony đang nhìn mấy con cá koi đang bơi lội trong hồ. Bà nhớ hồi còn nhỏ, mỗi lần có chuyện buồn là nó hay ra ngoài lu để ngắm cá. Bà đi đến sau lưng Tony, nhẹ nhàng gọi:

- Tôn...

Tony quay lại, nhìn bà:

- Dạ... Má...

Bà Tâm nhìn con, bà không biết bắt đầu từ đâu. Người đàn ông trước mặt bà không còn là thằng Tôn mười hai tuổi của ba mươi năm về trước. Mà là cậu thanh niên chững chạc, tóc đã điểm vài sợi bạc. Một người thân nhưng cũng xa lạ đối với bà... Bà Tâm ấp úng...

- Má...

- Má có chuyện gì nói với con?

- Ừa... Chuyện mày với ba mày khi nãy... Giờ ổng muốn dọn về nhà con Thủy liền thay vì cuối tuần...

- Dạ... Vậy thì má đi với ổng đi...

- Còn mấy đứa nhỏ?

- Không sao đâu má. Con với vợ con sẽ gọi vô sở nói họ đổi ca hay vợ chồng con xin nghỉ vài ngày để coi tụi nhỏ chờ lúc daycare mở cửa rồi tụi con đem gởi...

- Má... Má... không biết nói sao... Nhưng...

- Con không hiểu được ba với con Thủy nghĩ gì. Vợ chồng con Thủy đâu có nghèo. Tụi nó cũng dư ăn dư để, vậy mà còn tính bòn rút của nước Mỹ. Còn ba nữa. Ba nghe nó nói ba cũng không khuyên còn nghe theo nó tiếp tục xin thêm tiền thất nghiệp...

- Thì ổng thất nghiệp thiệt mà...

- Con biết, nhưng đi làm lại rồi mà còn muốn lấy thêm... Vậy mà cứ nói là yêu nước Mỹ. Nhớ ơn nước Mỹ cưu mang này kia nọ. Con nghe phát bực.

- Tại con sống ở đây từ nhỏ nên không biết chứ người mình nghèo nên khi có tiền thì...

- Nghèo là hồi còn ở Việt Nam kìa má. Giờ mình ở Mỹ rồi đâu có nghèo. Không có tiền thất nghiệp tụi nó cũng không có đói. Bòn rút thêm chi khi nước Mỹ gồng mình trong cơn đại dịch này... Nhưng mà thôi…

Ngưng một chút, rồi Tony tiếp:

- Má lo thu xếp dọn đồ về trên đó với vợ chồng con Thủy đi chứ không khéo ba lại la má.

- Ừa... Vậy má thu dọn xong, chờ con Tina về rồi ba má đi.

- Dạ.

Bà Tâm trở vô nhà rồi đi lên phòng. Lúc vào phòng, bà thấy ông Toán đang nằm trên giường coi điện thoại. Mắt không rời khỏi cái phôn, ông hỏi:

- Bà nói chuyện với nó xong rồi hả?

- Ừa. Xong rồi.

- Rồi nó có nói gì không?

- Không. Nó kêu tui lo thu xếp rồi đi theo ông dìa. Tụi nhỏ vợ chồng nó lo được.

- Đó, tui nói với bà có sai không. Nó đâu cần mình.

Bà Tâm vừa xếp áo quần vừa nghĩ đến Tony.

***
Ba mươi năm trước...

Thằng Tôn của bà chỉ là cậu bé mười hai tuổi. Bà còn nhớ rõ, năm đó vào dịp hè, bà cho con ở lại nhà cô Lan để cậu bé vui chơi cùng thằng Hải, đứa em cô cậu, ở thành phố biển Nha Trang. Trong một chuyến vượt biển, cô Lan đã dắt theo thằng con trai của bà. Đùng một cái bà mất con cho đến hai mươi năm sau mẹ con mới được gặp lại mặt nhau. Lúc gặp nhau thằng Tôn của bà không còn là thằng bé thuở nào mà đã là một cậu thanh niên với cái tên rất Mỹ, Tony. Tony giờ đã học thành tài. Một dược sĩ với mức lương ngất ngưỡng và chuẩn bị lấy vợ.

Thằng Tôn của bà nghe theo lời cô dượng nó, cũng là cha mẹ nuôi trên giấy tờ, nên đã làm giấy tờ bảo lãnh cả gia đình ông bà qua Mỹ trước rồi mới làm đám cưới sau.

Trong ngày cưới của con trai có đầy đủ cả gia đình ông bà. Có cô Lan dượng Trung và còn có vợ chồng cô em gái của Tony. Lễ cưới của con trai mà bà cứ tưởng của người ngoài vì mọi chuyện đều do cô Lan lo hết. Ông bà có mặt cũng chỉ làm "hình nền" thêm cho đầy đủ màu sắc trong ngày trọng đại của con. Bà buồn lòng, nhưng không nói ra. Còn ông Toán thì lại trách cô em gái đã qua mặt qua quyền, nên từ đó đã giận luôn cô em. Ông không thèm qua lại với gia đình em gái.

Thời gian trôi qua bà Tâm đã sống ở đất nước này hơn mười năm. Sống mười năm, vậy mà bà chưa từng đi làm ở bất cứ nơi đâu, ngoài việc chăm lo cho chồng, cho con, cho cháu. Mỗi tháng, con trai, con gái cho bà vài trăm đô để dành dưỡng già. Mấy tháng trước khi dịch cúm vi khuẩn Corona bùng phát, chính phủ đã trợ giúp cho mỗi người một nghìn hai trăm đô la. Gia đình bà trừ con trai và con dâu (vì chúng làm vượt qua mức lương quy định để nhận được sự trợ giúp) thì ai cũng nhận được tiền. Bà thầm nghĩ, nước Mỹ này quá tử tế đối với một người như bà. Bà chẳng làm gì, nhưng vẫn được tiền trợ giúp. Số tiền đó, bà trích ra phần lớn gởi về cho thân nhân bên Việt Nam, phần còn lại bà cất dành.

Bà Tâm nhớ lại trong những buổi tiệc, lễ lộc, chung vui của gia đình, nhất là ngày Thanksgiving, bà luôn nói với các con là gia đình bà rất biết ơn nước Mỹ đã cưu mang đùm bọc cả gia đình. Bà nói với các con hãy cố gắng hết sức mình để làm việc và đền ơn nước Mỹ, đất nước đã giúp đỡ mình. Chắc có lẽ vì vậy mà Tony nghe và nhớ những lời căn dặn của bà? Thành thử khi nghe em gái và cha bàn chuyện đi làm nhận tiền mặt để xin thêm tiền thất nghiệp, nên nó mới giận cha và em. Nghĩ tới đây bà chợt mỉm cười. Bà nghĩ thầm: "Thôi kệ, thằng Tôn mất gốc, nhưng nó vẫn còn nhớ tới những lời nói của mình. Và, hơn hết, tuy nó mất gốc, nhưng không mất nhân cách làm người. Còn cái gốc như cha con ông Toán cũng chỉ là đồ bỏ ."

Võ Phú.

Truyện ngắn: Nhà Tôi Nam Kỳ .

Vâng, nếu bảo nhà tôi Nam Kỳ đơn thuần như bao nhiêu người khác thì cũng chẳng có gì đáng nói, chỉ có điều đáng nói ở đây tôi lại là dân Bắc Kỳ quý vị ạ.


Ngày xưa, thuở còn môi nồng mắt biếc, chưa nếm mùi chồng con, chưa đeo gông vào cổ, mẹ tôi thường dặn lũ con gái như kinh tụng hằng ngày:
– Các con chớ có lấy chồng người Nam, nó ăn nhậu say sưa tối ngày, về nhà còn đánh đập vợ con nữa…
Hoặc là:
– Chồng người Nam không biết thương vợ, hay bắt nạt vợ và không biết lo cho gia đình… chi bằng ta về ta tắm ao ta, dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn.
Hoặc lại:
– Trâu ta ăn cỏ đồng ta…
vân vân và vân vân…

Thế nhưng, con gái cưng của mẹ tôi có thèm nghe lời mẹ dặn dò đâu lại dính ngay với một anh chàng ngâm đen Nam Kỳ đặc để rồi ngày nay Nam Bắc xung đột cứ như văn hóa Đông, Tây vậy đó.

Thật ra, Ông xã tôi biết uống rượu nhưng không uống, nhưng nếu có lỡ uống thì cũng quên béng vợ con đúng y như lời bà cụ dặn dò “Chồng người Nam không biết thương vợ con, ăn nhậu tối ngày…”.

Ông xã tôi biết hút thuốc nhưng không nghiện.
Chỉ có mỗi một tội là thích có mèo, thích nói dối và thích thề ẩu như cuội.
Cũng rất may là những lúc nhà tôi thề bán sống bán chết như vậy, Thần Thánh bận ngao du sơn thủy mãi đâu nên không biết đến những lời thề cứ như thật của nhà tôi.

Được thể ăn quen nên thề hoài mà chẳng sợ Thần thánh quở phạt gì cả. Bởi thế cho nên nhiều lúc, tôi như rơi vào những cơn lốc của nhà tôi tưởng chừng như bị xoáy nát bởi những lời thề độc địa đó.

Cái tính Nam Kỳ của nhà tôi lại khác với cái tính Nam Kỳ của thiên hạ. Ai bảo người Nam dễ tính, dễ mời chứ ông xã Nam Kỳ của tôi thì lại khó tính, khó mời.
Nể lắm thì cũng nhấm nháp ly nước dù đói meo cả bụng, đến nỗi có người cứ tưởng nhà tôi ăn chay cơ đấy.

Chả bù cho tôi, dù mang tiếng Bắc Kỳ khách sáo, kiểu cách thế nhưng nếu đã nhập tiệc hoặc đang đói bụng là cứ thật tâm chiếu cố, chẳng ngại ngùng gì cả.
Nhà tôi có cằn nhằn thì tại: “Con tim em chân chính không biết nói dối…” hay tại kiếp trước tôi là dân Nam Kỳ?

Ngày xưa, mỗi lần đưa tôi về, gặp cơm chiều, ba mẹ có mời, anh chàng cũng chỉ ăn qua loa, mẹ tôi thấy vậy cứ thắc mắc:
– Sao anh ấy ăn ít thế? Hay là tại mẹ nấu không ngon?

Thế nhưng, cách nói chuyện của nhà tôi thì cứ như người đi xe không thắng, tuột từ một dốc cao. Nhà tôi chả ý tứ gì cả, nhiều lúc tôi cứ phải phụ nhĩ:
– Mình nhớ nhé, đừng có nói như vậy nhé!…

Dù biết dặn dò thương yêu như vậy có bị trừng mắt, gầm gừ đi chăng nữa tôi cũng cứ giả lờ để rồi cứ phải “mình nhé” trước khi ra khỏi nhà.
Cái này thì thật đúng là dân Nam Kỳ chính hiệu, không lai căng tí nào cả (xin lỗi quý vị Nam Kỳ nhé, ý tôi chỉ muốn nói cái Nam Kỳ của nhà tôi thôi).

Đúng ra, nhà tôi thuộc loại người ít nói, thành ra đi đâu tôi cũng bị hàm oan là nói nhiều. Nhưng quý vị cũng phải hiểu rằng nếu gặp phải ông chồng ít nói thì mình phải nói phải không quý vị?
Chẳng lẽ ngồi vào bàn tiệc cứ ăn từ đầu đến cuối thì trông sao được?

Nhưng nếu nhà tôi bắt trúng tầng số của ai đó trong bàn tiệc hoặc của người bên cạnh thì thật là cái sự nói nhiều của tôi chẳng thấm vào đâu cả.

Những lúc nhà tôi hăng say như thế, thỉnh thoảng tôi cứ phải đưa tay lén nhéo nhà tôi một cái thật đau mà miệng thì cứ giả vờ cười tươi như hoa, vì cái lưỡi trơn tru của nhà tôi bắt đầu tuột dốc.

Vấn đề chính trị của nhà tôi đôi khi cũng làm tôi nhức đầu, đôi khi cũng làm tôi giật mình vì người đối diện đã vô tình thao thao bất tuyệt với nhà tôi về một khía cạnh chính trị nào đó.

Nhà tôi như bị khơi trúng niềm đau của người bị bỏ lại nên đã chẳng góp chuyện mà còn phang một câu chí tử làm tôi hoảng quá, nhéo mạnh sau lưng nhà tôi, miệng nhanh nhẹn chen vào câu chuyện để người đối diện quên câu nói vô ý của nhà tôi lúc nãy.

Vào những năm trước, khi phong trào kháng chiến bắt đầu rầm rộ khắp mọi nơi, đang hăng say rạo rực tâm hồn người Việt hải ngoại, khi mà các đồng chí kháng chiến còn đang đậm đà tình huynh đệ, chưa có những vụ tố khổ nhau, đi đâu cũng nghe người ta bàn tán về kháng chiến, về hoạt động của tổ chức này, của đoàn thể nọ…

Ông cụ đang thao thao nói về kháng chiến, về cứu quốc một cách say mê với nhà tôi, nhưng nhà tôi ác quá, lại phang ngay một câu:
– Rồi cũng chẳng làm nên trò trống gì, ngày xưa có binh lính trong tay còn chưa làm được huống chi bây giờ chỉ là một con số không… các ông ấy giỏi sao không ở lại kháng chiến, bỏ chạy sang đây làm gì để bay giờ đòi kháng chiến, đòi cứu quốc.

Ông cụ cụt hứng, đang định cự lại… tôi phải nhanh nhẹn chêm vào, miệng nói, tay thúc lưng nhà tôi:
– Mình nói gì kỳ vậy? Nếu ai cũng nghĩ như mình thì làm gì có ngày về?… Mình không làm được thì để người khác làm phải vậy không cụ? Mình nói vậy người ta bảo mình là Cộng Sản đó!

Nhưng nói là nói thế, chứ với thời gian trôi qua, cộng thêm cái khí hậu bất thường của tiểu-bang chúng tôi đang ở đã thay đổi tính tình của nhà tôi lúc nào mà “ngài” ấy cũng chẳng hay nữa.

Bởi vậy theo lời các cụ thường bảo: “Việc nhà thì lười, việc chú bác thì siêng”, hoặc “ăn cơm nhà đi vác ngà voi” là vậy.
Nhà tôi không còn bác bỏ hay chê bai hội đoàn này, kháng chiến nọ nữa mà còn tích cực tham gia một cách rất ư là hết mình.
Kể từ ngày các hội đoàn như trăm hoa đua nở khắp mọi nơi, binh chủng nào cũng thành lập hội đoàn, chỉ có binh chủng Công Binh của ông Cụ tôi là chẳng thấy ai thèm nhắc đến, không ai thèm đoái hoài đến, chắc tại binh chủng của Ông cụ tôi không hào hoa, không dữ dằn chỉ biết hàn gắn những gì đổ nát do chiến tranh tàn phá, không biết đến bom đạn là gì…

Vậy nếu quý vị Công Binh nào đúng lên thành lập Hội Công Binh, xin nhớ cho tôi được hân hạnh thay mặt ông cụ làm hội viên nhé, tôi xin hứa sẽ tham gia nồng nhiệt, hăng say như nhà tôi vậy.

Nói đến chuyện mê say hội họp của nhà tôi thì không thể nào không nhắc đến chuyện nhà tôi mải mê hội họp đến nỗi quên cả giờ đón con, để thằng con trai quý của chúng tôi phải đứng chờ ngoài trời lạnh giữa mùa đông lạnh giá đến chảy cả máu, nứt cả môi thì quý-vị mới có thể hiểu được sự hăng-say của nhà tôi như thế nào rồi nhé.

Sự xung khắc tư tưởng Nam-Bắc cũng luôn xảy ra giữa chúng tôi, kể cả cách sinh hoạt hằng ngày, đôi khi làm tôi thắc mắc và tự hỏi, không hiểu những cặp vợ chồng Việt-Mỹ thì thế nào nhỉ?

Liệu họ có xung đột Đông-Tây như chúng tôi? Hay là tại chúng tôi chưa yêu nhau đến độ có thể quên tất cả dị biệt, cá tính của mỗi miền để có thể sống “dưới túp lều tranh với hai quả tim vàng?” .

Con trai tôi sanh đẻ nơi này nên đôi khi không thể tránh được những lời nói vừa Việt, vừa Mỹ, vì chúng tôi cũng như bao nhiêu cha mẹ khác, đi làm suốt ngày, chỉ gặp con cái vài ba tiếng sau giờ làm việc.

Vài tiếng đồng hồ đó nào lo cơm nước, dọn dẹp nhà cửa, tắm rửa con cái nên không đủ thời gian để kéo dài tiếng mẹ đẻ như thời gian ở trường học.

Bởi vậy nhiều lúc nói chuyện với con, chúng tôi lại phải dùng ngôn-ngữ này để cắt nghĩa ngôn-ngữ kia, khổ thêm một điều là ngôn ngữ của chúng tôi không thuần nhất mà lại người Nam, kẻ Bắc.

Một hôm cho con ra bờ hồ hóng mát, nhà tôi chỉ ngay đám vịt trời hỏi con:
– Ba đố Vũ con gì kia?
– Con biết rồi, con Duck phải không ba?
– Ba biết đó là con Duck, nhưng ba muốn hỏi tiếng Việt Nam gọi con
Duck là con gì?
Thằng bé tiu nghỉu:
– Con không biết, tiếng Việt Nam gọi là con gì hả ba?
Nhà tôi hí hửng trả lời:
– Tiếng Việt Nam gọi là con “dịt”
Tôi giật mình, nhẹ nhàng sửa lại:
– Con “Vịt” con ạ, con phải gọi là con ” Vịt” mới đúng.
Nhà tôi cãi:
– Con “dịt” chứ con “Vịt” là con gì?
– Con “Vịt” thì là con “Vịt” chứ là con gì? thế con Vịt mình viết thế nào? Mình viết làm sao thì phải đọc y như vậy… nói thiệt cho mình biết, mình mà là học trò của tôi thì chỉ có ăn trứng Vịt thôi.

Về nấu ăn, nhà tôi cũng luôn chê bai bảo tôi không biết nấu ăn gì cả. Điều này tôi vui vẻ công nhận mà chẳng dám phàn-nàn, vì trước khi lấy chồng, tôi ít được hân hạnh xuống bếp nấu ăn.
Mỗi lần xuống bếp là phải có lũ nhóc em tôi đi theo phụ dọn, bởi vậy mẹ tôi cứ nhẹ nhàng từ chối khéo mà không bao giờ buồn lòng tôi cả, nào là “con nhặt rau hộ mẹ, con nhặt rau sạch”, hay “con chẻ rau ngon, con chẻ hộ me, để mẹ nấu cho…” .
Vả lại cách nấu ăn, uống cũng Nam, Bắc phân tranh, bất đồng ý kiến nữa, nhà tôi ăn cái gì cũng cho đường, cái gì cũng ngọt, xào rau thì phải xào lạt để còn chấm nước tương… trong khi người Bắc xào vừa ăn để khỏi phải chấm lôi thôi.
Bởi vậy mỗi lần nhà có khách, nhà tôi phải yểm trợ tôi bằng cách xuống bếp để 2 đứa cứ gầm gừ vì bất đồng ý kiến, khách dễ dãi cười:
– Thấy anh chị hạnh phúc quá đến thèm lấy vợ.
Nhà tôi vội vàng:
– Ấy chớ, chớ có dại dột… tại chưa thấy quan tài nên chưa nhỏ lệ đấy.

Nhà tôi thật đúng là người ích kỷ, quý vị nào còn độc thân đừng có dại dột nghe lời nhà tôi mà ở giá đấy nhé… biết mình nấu ăn dở, tôi luôn cố gắng để khá hơn mọi ngày, bằng chứng là sau những năm lấy chồng, tôi nấu ăn cũng chẳng tệ cho lắm, một phần cùng vì muốn nấu những món ăn Nam nên cứ phải vác điện thoại hỏi cô em chồng cách nấu để cố làm vừa lòng Ông xã quý, thế mà Ông xã tôi lại chẳng quý tôi tý nào cả.

Trong khi tôi không biết ăn những món ăn người Nam, nhưng vì thương chồng tôi cũng ráng tập ăn, không biết nấu những món ăn người Nam, tôi cũng cố mà tập nấu.
Ngược lại, Ông xã tôi chẳng biết điệu tý nào, cứ chê ong-óng rằng món ăn của người Bắc không ngon. Mỗi lần thèm ăn cà ghém chấm mắm tôm thì ôi thôi!… thật là khổ tâm, nhà tôi cứ hết ra lại kêu khắm, hết vào lại kêu hôi, tại nhà tôi người Nam nhưng lại không biết ăn mắm, thật là vô phước cho tôi phải không quý vị?

Có lẽ nhà tôi không có dịp làm rể như cái anh chàng nào đó trong văn-chương, ca-dao VN “Công anh làm rể chương đài, một năm anh ăn hết 20 vại Cà, em ơi! mở cửa cho anh vào, kẻo anh chết khát vì Cà nhà em…”

Đọc đến đây, chắc ai cũng phải đồng ý với tôi là quá tội nghiệp cho cái anh chàng không may mắn này, đã khát nước vì Cà nhà em mà còn phải năn-nỉ mở cửa nữa… chả bù cho Ông xã tôi, mỗi lần vợ ăn có mấy quả cà là cứ nhăn với nhó, bảo món ăn chẳng có gì hấp dẫn để mê cả.
Nhà tôi có biết đâu, mỗi lần thiên hạ nhắc đến những món ăn quốc thuần, quốc tuý, người ta đều kể đến Cà ghém và canh rau đay, hoặc mùng tơi, những món ăn ấy mới nói lên tình quê hương, tình dân tộc phải không quý vị?

Nhớ đến năm nào, hứng chí, tôi trồng một ít rau đay sau vườn, vì nhà có sẵn nên khỏi đi mua tốn kém vô ích, cứ thỉnh-thoảng được dịp nấu canh rau đay với tôm khô ăn cho đã thèm.
Nhà tôi được ăn đã không cám ơn có vợ đảm đang mà còn than vắn, than dài với bạn bè trong hãng là ngày nào cũng phải ăn canh rau đay. Sáng rau đay, trưa rau đay và chiều cũng lại canh rau đay…
Ông xã tôi thật lắm lời, làm gì có thời giờ để ăn sáng, ăn trưa tại nhà? chỉ có nói oan cho vợ thôi.
Con gái Bắc chúng tôi đảm đang lắm cơ, chả thế mà nhiều vị muốn lấy con gái Bắc nhưng có gặp duyên, gặp nợ đâu? thế nhưng Ông xã tôi may mắn lấy được vợ Bắc Kỳ đã chẳng biết cám ơn mà lại cứ ngoay-ngoảy rằng thì là con gái Bắc chúng tôi chua như dấm, dzữ như sư-tử Hà-Đông.
Chắc ở ngoài Bắc có sư tử còn trong Nam thì không, nên quý vị đàn ông mới ác mồm, ác miệng bảo chúng tôi như thế…

Ngày xa xưa, ngày chưa dại dột đeo gông vào cổ, đeo cùm vào chân, giọng nói của tôi cũng ngọt ngào, dễ thương làm nhiều người cũng ngẩn-ngơ lắm cơ đấy.
Nếu hôm nay nhà tôi chê bai bảo không êm tai thì cũng lỗi tại nhà tôi chứ đâu phải lỗi ở tôi. Từ khi lấy chồng, nhà tôi đã vô tình làm hỏng cuộc đời của tôi mà nhà tôi không hề biết hối hận là gì. Nhiều lúc tủi-thân, tôi bảo khẽ nhà tôi:

– Kiếp này lỡ rồi, kiếp sau nếu có thấy em, mình làm ơn tránh xa ra nhé, đừng có xông vào đó, khổ một kiếp này thôi.

Nhưng dù sao, nhà tôi cũng có những cái một nửa để tôi thương, một nửa để tôi ghét.
Một nửa để tôi thương chẳng hạn như biết hút thuốc nhưng nhà tôi không hút. Biết uống rượu nhưng nhà tôi ít uống. Biết đánh bài nhưng nhà tôi không cờ bạc, và biết nhảy đầm thì nhà tôi lại… chết mê vì nhảy đầm, thành ra… Thôi, cũng được phải không quý-vị?

Vậy thôi, đành vậy mình nhé! ráng thương nhau trọn kiếp này nhé Ông xã Nam Kỳ của em!

Nguyển thi T.H.

Truyện ngắn: Con Lai Mỹ.

Truyện xóm tôi sau 1975.

Tôi nằm trằn trọc đang tìm vào giấc ngủ thì nghe tiếng chân chạy đuổi nhau rần rần bên ngoài cùng tiếng kêu gào:
– Mai…bớ Mai về má biểu..
– Con hỏng chịu đâu, con hỏng chịu đâu…

Thì ra tiếng mẹ con chị Mận. Thỉnh thoảng đêm khuya đứa con gái lai của chị lại bỏ trốn ra ngoài và chị chạy đuổi theo tìm nó về nhà.
Chẳng hiểu nhà xảy ra chuyện gì mà mẹ con chị Mận chạy đuổi nhau trong đêm khuya như thế này đã mấy lần rồi.

Nhà chị Mận ở cuối con hẻm nhà tôi.
Hôm sau thấy con Mai lang bang đi chơi trong xóm, ngang qua nhà tôi, tôi liền vẫy nó lại và tò mò:
– Mai, cháu có chuyện gi cãi má phải không?
Con bé dừng chân lại và kể:
– Má biểu em về ở với bà kia, lạ hoắc à…em hỏng chịu.
– Bà kia là ai?
– Em hỏng biết..
Mai chỉ nói thế rồi bỏ đi.

Cả xóm này không ai lạ gì con “Mai mát”, nó là con lai Mỹ trắng, con ruột chị Mận. Mai không được bình thường, lúc nào cũng đầu bù tóc rối và quần áo lôi thôi bẩn thỉu nên hàng xóm gọi là “Mai mát”.
Chẳng có chuyện gì bí mật mãi được với lối xóm. Nghe đồn chị Mận muốn “bán” con Mai cho ai đó lấy 5 cây vàng, con nhỏ tuy dở dở ương ương mà cũng biết lạ người, nó sợ hãi, không muốn về với người kia nên luôn có ý định bỏ trốn mỗi khi nhà kia đến nói chuyện với chị Mận.

Chị Mận là chỗ thân tình với gia đình tôi, chị thường chạy qua nhà lúc năn nỉ vay mượn ít tiền, lúc “khẩn cấp” hết gạo hết mắm cũng qua nhà tôi mượn đỡ.
Tôi hỏi, chị thành thật khai:
– Thì người ta kiếm tôi để mua con Mai giá 5 cây vàng mang nó đi Mỹ. Con thì thương nhưng nó ở với tôi nhà nghèo đói khổ cả đời. Mong rằng nó đi Mỹ được sướng thân và tôi cũng đỡ khổ..
– Sao gia đình chị không làm hồ sơ mang con Mai đi Mỹ, cả nhà cùng đổi đời?

Chị Mận phân bày:
– Chị à, có 5 cây vàng tôi vừa có tiền trả nợ vừa làm ăn buôn bán còn hi vọng kiếm sống, chứ đi Mỹ vốn liếng một cắc không có trong tay, tiền làm giấy tờ cũng không, nói đi Mỹ làm chi cho tủi thân.
Vợ chồng con cái tôi tiếng Việt còn không bằng cấp nghề nghiệp gì, tiếng Mỹ không biết lấy một chữ, sang bển làm gì sống??

Tôi cố bày cho chị:
– Chị bán nhà lấy tiền trang trải nợ nần rồi đi xuất cảnh. Sang Mỹ làm cu li cũng có tiền mà chị.
Chị Mận dãy nảy:
– Trời đất ! bán nhà rủi không đi Mỹ được cả nhà tôi mấy mạng cù bơ cù bất ngoài đường hả…

Đang đói nghèo chị Mận thấy trước mắt 5 cây vàng quá to lớn hậu hĩ nên không màng gì tới chuyện đi Mỹ.
Tội nghiệp con “Mai mát” nếu ra đi với người dưng nước lã. Hôm nay họ cần nó để đạt được mục đích, mai kia họ sẽ đối xử với nó ra sao ? Có trời mà biết??
Chị Mận nếu bán con còn được 5 cây vàng.
Chị Thu ở xóm trên có hai con lai mà…mất trắng, những ngày tháng tư 1975 chị đã mang hai đứa con lai cho cô nhi viện để đi theo chương trình BabyLift.
Chị lo ngại bị Việt cộng trả thù tội lấy Mỹ, đẻ ra con lai Mỹ nên tống con đi và đốt hết hình ảnh giấy tờ cho thoát nợ.
Hai đứa bé một lên 3, một mới đầy năm, còn mẹ, còn gia đình bà ngoại mà bỗng thành trẻ mồ côi, ra đi trong tình thương, lòng nhân đạo của chính phủ Mỹ.

Sau khi dứt được hai đứa con lai chị Thu lấy chồng đẻ ra hai thằng con Việt hoàn toàn cũng chẳng êm ấm gì, chồng chị bỏ đi, ba mẹ con phải nương náu ở chung với cha mẹ chị trong một căn nhà nhỏ.
Cha mẹ chị phải đùm bọc thêm ba nhân khẩu thời buổi bao cấp đói khổ. Cảnh nhà xô bồ đụng chạm, cãi nhau, diễn ra như cơm bữa giữa mẹ con, bà cháu, cậu cháu…

Hàng ngày mẹ chị gánh nồi bánh canh, chị gánh nồi cháo huyết đi khắp xóm trên đến xóm dưới bán kiếm từng đồng.
Giá mà chị còn giữ hai đứa con lai, chia ra hai nhà thì chẳng những mẹ con chị đi Mỹ mà gia đình cha mẹ chị cũng đi Mỹ luôn.
Thấy người ta đi Mỹ diện con lai chị Thu đau đớn tiếc thương…con.
Ông trời công bằng. Ai giỏi chịu đựng, ai cho tình yêu thương sẽ nhận được thành quả tốt đẹp.

Chị Phi thợ may quần áo trong xóm, có một đứa con gái lai Mỹ mà hai vợ chồng đều thương yêu và âu yếm gọi là “bé Phương”. Phương dịu dàng và ngoan ngoãn, đi học về là phụ mẹ trong tiệm may những gì nó có thể làm được. Hàng tuần Phương là người ngoan đạo, theo cha mẹ đi lễ nhà thờ.
Người đời hay thành kiến đám con lai là khó dạy, là hư hỏng. Đó là những đứa trẻ bị bỏ rơi, không ai quan tâm thương yêu và giáo dục . Bé Phương may mắn không nằm trong thành phần ấy.

Chị Phi và đứa con lai ở đâu dọn về xóm này và mở tiệm may. Chồng chị đã qua một lần hôn nhân đổ vỡ trước kia. Hai mảnh đời dang dở kết hợp thành vợ thành chồng.
Anh không thể có con, thì yêu vợ anh cũng yêu thương cả đứa con lai của vợ . Con bé cũng yêu thương anh như cha ruột.
Gia đình hạnh phúc nhà chị Phi đã xuất cảnh diện con lai.

Cô Hương đi làm sở Mỹ nuôi cha mẹ và anh chị em cũng được nhờ. Cô lần lượt đẻ hai đứa con gái lai mang về cho bà chị cả nuôi. Hai đứa lai hai khuôn mặt khác nhau, chắc là…hai ông bố.

Chị Tuyết nuôi hai cháu mặc cho miệng đời hàng xóm dèm pha. Sau 1975 chị bán hàng bún bò kho trước cổng nhà máy.
Từ sáng sớm hai đứa cháu lai cùng bác ra dọn hàng, bán hàng, bưng bê vất vả.
Xong hàng bò kho buổi sáng, hai đứa phải trông hai tủ thuốc lá ngồi phơi mặt cả ngày ngoài đường, bán từng gói thuốc hay từng điếu thuốc lá lẻ cho đến chiều khi nhà máy tan ca thì chúng mới dọn hàng và thực sự nghỉ ngơi.
Ở với bà bác nghèo nhưng đàng hoàng tử tế hai đứa con lai thành hai đứa trẻ ngoan, chịu thương chịu khó như những đứa trẻ ngoan của bao gia đình khác.

Đại gia đình chị Tuyết đã đi Mỹ diện con lai thật xứng đáng.
Một gia đình con lai khác cũng ra đi trong hạnh phúc xum vầy.
Ông bà “Dầu Cù Là” trong xóm tôi lấy nhau bao năm vẫn không con, chẳng biết lỗi tại ai nhưng ông bà vẫn sống bên nhau và làm nghề buôn bán dầu cù là rất thành công giàu có.
Trước 1975 họ có xe hơi riêng để đi bỏ mối hàng.

Ông bà xin hai đứa con lai Mỹ về nuôi được một vài năm thì biến cố 30 tháng tư 1975 . Người ta còn đem con ruột trả về Mỹ, ông bà thì vẫn cương quyết giữ lại hai đứa con nuôi mang giòng máu Mỹ.

Về sau có người tìm đến ông bà Dầu Cù Là xin “mua” một đứa con lai để đi Mỹ với giá rất cao nhưng ông bà đều từ chối dù lúc này công việc làm ăn của hai ông bà đã xuống dốc thất bại, chiếc xe hơi đã bán từ hồi nào rồi.
Cả hai đứa con lai đều xuất cảnh cùng với ông bà Dầu Cù Là đường đường chính chính, vì là con nuôi hợp pháp bấy lâu nay.

Hàng xóm khen ông bà nhưng cũng xuýt xoa …tiếc rẻ, chuyến xuất cảnh của ông bà ..“phí phạm” quá, tới hai đứa con lai, trong khi người ta mong có một đứa con lai để đi xuất cảnh mà tìm không ra.
Đó là những gia đình có con lai xuất cảnh đi Mỹ hợp lệ hợp pháp.
Xóm tôi có hai trường hợp “con lai giả” qua mặt Mỹ ngon lành.
Nhà ông bà Lan có ba cô con gái, đứa nào cũng trắng trẻo nuột nà với đôi mắt sâu và mái tóc màu hung hung đỏ, trông thoáng cứ tưởng là con lai dù cha mẹ là người Việt hoàn toàn.



Cô con út giống con lai nhất. Cô giả làm con lai và đăng ký hồ sơ xuất cảnh. Phỏng vấn trót lọt.
Ngày gia đình bà Lan lên đường đi Mỹ hàng xóm chỉ biết là có thân nhân bên Mỹ bảo lãnh dù hồi nào tới giờ chưa ai nghe hay biết nhà bà có thân nhân ở Mỹ cả.
Hàng xóm bàn tán nể phục chắc là người thân nhà bà Lan làm chức vụ gì đó hay nhiều tiền lắm của mới mang cả nhà bà đi Mỹ bất ngờ như thế.

Mãi khi một người trong xóm có thân nhân đi Mỹ diện con lai cùng thời điểm với bà Lan đã gặp gia đình bà tại Philippine khi tạm trú để học tiếng Anh, viết thư về kể mọi người mới vỡ lẽ ra.
Nhà bà Sáu có thằng con lai tây còn “hên” hơn nữa. Ngay sau 1975 nó nộp hồ sơ đi Pháp không thành công.

Đến thời điểm con lai Mỹ, bà Sáu bỏ tiền chạy chọt làm giấy tờ khai sinh giả cho thằng lai Pháp nhỏ tuổi lại thành lai Mỹ và xin xuất cảnh diện con lai Mỹ, qua mặt ban phỏng vấn dễ dàng.
Lúc này hàng xóm không thấy bóng dáng con “Mai mát” nữa. Nhà chị Mận “khấm khá” hẳn ra, cái nhà cũ rích đã lợp lại mái “tôn” mới, chồng chị ăn nhậu nhiều hơn, chị Mận thì se xua quần áo mới hơn.

Chuyện đã rõ. Con “Mai mát” đã đi theo gia đình kia rồi.
Nghe kể chị Mận đã ngọt ngào năn nỉ nó, tiền bạc của nhà kia đổ vào để chị Mận mua sắm cho nó nhiều thứ, quần áo mới, dây chuyền cổ, vòng đeo tay và đưa nó đi ăn, đi du lịch Vũng Tàu, Đà Lạt cùng gia đình kia để nó làm quen với họ.
Thế là “Mai mát” vui vẻ đồng ý theo cha mẹ mới về nơi ở mới.

Họ là ai, ở đâu? chị Mận không hề biết, nhận tiền và giao con xong chị Mận hoàn toàn mất con không một tăm tích nào để lại, ví như chị bỗng dưng có đổi ý, trả lại tiền vàng đòi con về cũng không biết tên, không biết địa chỉ họ mà tìm.
Chỉ qua một người giới thiệu, ăn huê hồng cả đôi bên, người mua và người bán con lai đều phải chi chút tiền cho bà trung gian.

Những người con lai xóm tôi cũng như bao con lai Mỹ khác của miền nam Việt Nam sau cuộc chiến đã lên đường đi Mỹ định cư.
Dù đi với ai, là gia đình mẹ ruột, mẹ nuôi, mẹ “giấy tờ” hay đi theo diện mồ côi Babylift. Họ cũng đã về quê cha.

Dù hầu hết những người cha của con lai ấy không còn nhớ thương, day dứt hoặc thậm chí không hề biết đến sự có mặt của họ trên cuộc đời này. Họ cũng đã về quê cha.
Chúc mừng những con lai. Họ đã có cuộc sống mới nơi đất nước tự do dân chủ, nơi mà không ai bị kỳ thị màu da, hoàn cảnh v..v…nơi mà họ có nhiều cơ hội để tiến thân.

Chỉ tội nghiệp chị Thu, không nghe tin tức gì của hai con đi diện BabyLift, mà chị cũng chẳng còn giữ một chút hình ảnh, giấy tờ nào của chúng cả.
Hai đứa con ấy đã nhạt nhòa hình ảnh trong nỗi dày vò ân hận và thương tiếc không nguôi của chị.
Và tôi nghiệp chị Mận, sau khi bán con được 5 cây vàng, chẳng thấy chị làm ăn gì mà chỉ thấy cả nhà ăn xài nên một thời gian sau lại thấy chị buôn gánh bán bưng và thỉnh thoảng đi vay nợ như trước kia.

Những lúc buồn chị ngậm ngùi than thở với tôi:
– Nghĩ mà thương con Mai quá, ngu ngơ dại khờ không biết nó sướng khổ ra sao?
Phải chi hồi đó tôi nghe lời chị, bán nhà trả nợ, làm thủ tục giấy tờ đi Mỹ thì tôi đâu phải mất con Mai và vẫn nghèo mạt rệp như bây giờ nè trời…!!!

Nguyễn Thị Thanh Dương.

Chắt hết thơ ngây
 

07/14/20

Lê Uyên Phương là tên khi viết nhạc của Lê Minh Lộc (1941-1999). Nghệ danh Lê Uyên Phương là sự kết hợp giữa Lê (họ của cha), Uyên (tên người bạn gái đầu tiên) và Phương (tên của mẹ, mẹ của ông là Công Tôn Nữ Phương Nhi, con gái thứ chín của Vua Thành Thái).

Sau này khi đi hát với vợ mình, Lê Uyên Phương mới “chẻ” cái tên ra làm hai. Vợ là ca sĩ Lê Uyên, còn anh là người vừa đệm guitar vừa hát bè tên Phương.

Ca sĩ Lê Uyên lừng danh tên thật là Lâm Phúc Anh (1952), sinh ra trong một gia đình khá giả và nề nếp trong khu người Hoa, Sài Gòn. Năm 15 tuổi, Lâm Phúc Anh được gia đình gửi lên Đà Lạt học trường Tây. Nhà trọ của Lâm Phúc Anh cách nhà của Lê Uyên Phương đúng một căn (số 18 và 22 đường Võ Tánh).

OK, xong phần chép từ Wikipedia rồi, giờ là lúc kể chuyện.

Lê Uyên kể lần đầu tiên gặp Phương là ở trên một con dốc của Đà Lạt. Thấy nàng đi ngang qua, chàng cất tiếng “chào cô.” Lê Uyên bảo mình không bao giờ quên được đôi mắt hiền khô đã nhìn mình đăm đắm ấy. Nhưng có biết thằng cha đó là ai đâu mà chào lại. Cô bỏ đi.

Hai ngày sau, Lê Uyên cùng bạn đến lữ quán Thanh Niên gần nhà nghe nhạc. Quán nhỏ, nhét gần 200 người, nhưng Lê Uyên vẫn ráng chen vào. Và nhìn lên sân khấu, cô thấy chàng trai trên con dốc cất tiếng “chào cô” đang kéo vĩ cầm say sưa. Và đấy là khởi đầu cho mối tình chung thủy lẫn khổ đau kéo dài suốt 30 năm sau đó mãi đến ngày Phương mất vào năm 1999.

Nhưng nếu như yêu nhau rồi cưới nhau rồi sinh con thì có lẽ âm nhạc Việt Nam đã không có huyền thoại mang tên Lê Uyên Phương. Âm nhạc của anh khắc khoải, đau khổ, tràn ngập tư tưởng hiện sinh chính bởi vì mối tình của đời anh là một mối tình đau khổ, bị ngăn cấm.

Thấy đứa con gái mới 15 tuổi đi yêu một gã nghệ sĩ thấp bé, mẹ Lê Uyên lôi con về Sài Gòn, cấm tiệt không được giao du với phường “xướng ca vô loài.”

Lê Uyên phản ứng thế nào? Cô nói trong một bài phỏng vấn hồi năm ngoái, “Tôi tự vẫn. Tôi đã đi mua thuốc ngủ, chọn tối thứ Bảy để uống, để quyết ra đi chứ không phải là dọa (vì ngày khác sẽ có người lên đánh thức dậy đi học). Chết còn hơn là sống mà không được yêu anh.”

May quá, mẹ Lê Uyên phát hiện kịp và mang cô đi súc ruột. Sau khi tỉnh dậy, Lê Uyên không hề sợ hãi vì chết hụt. Cô chuyển sang tuyệt thực. Mẹ hỏi giờ con muốn cái gì đây, cô trả lời, “Con muốn anh Lộc.” Mẹ cô chiều ý, nhưng cũng chỉ để cô chịu ăn uống trở lại, rồi sau đó tiếp tục ngăn cấm.

Thế là Lê Uyên quyết định bỏ nhà theo trai. Cô nói, “Tôi quyết làm biện pháp mạnh hơn, đó là bỏ nhà đi cùng người mình yêu. Chúng tôi bỏ nhà xuống Bảo Lộc. Hai đứa sống với nhau một tuần. Tôi tập nấu nướng, đi chợ, chăm sóc anh. Anh đứng đắn, không vượt quá giới hạn gì trong suốt một tuần lễ sống chung.”

Hết một tuần thì bà mẹ tiếp tục lôi đầu đứa con gái về. Lê Uyên dùng biện pháp mạnh hơn, quyết định có con. Cô tin người mẹ rồi sẽ đầu hàng với chiêu “gạo nấu thành cơm.” Nhưng không, mẹ cô vẫn kiên quyết ép cô phá thai. Lê Uyên kể, “Lần này, mẹ tôi mạnh tay lắm. Bà nói, Nếu con không chịu thì thằng Lộc phải ở tù vì con đang tuổi vị thành niên. Tôi sợ thực sự mà đáng sợ hơn, tính mẹ tôi đã nói là làm.”

Và lúc này một nhân vật xuất hiện làm thay đổi cục diện. Đó là ba của Lê Uyên. Ông nói với người mẹ khó tính, “Chúng đã thương yêu nhau đến thế thì cho chúng đến với nhau vì nhỡ có chuyện gì thì mình lại mất đi một đứa con và một đứa cháu ngoại.”

Rồi từ đó, họ mới được yêu nhau.

Nhìn về mối tình bị cấm ngăn này, ta thấy nó mang đầy đủ chất liệu để làm nên một bộ drama. Nhưng sẽ càng drama hơn nếu ta đặt nó vào cái bối cảnh khốc liệt của thời chiến. Và lại càng drama hơn nữa khi ta biết Phương bị khối u ở ngón tay, suốt một thời gian dài anh nghĩ mình bị ung thư xương. Cưới người vợ thua mình mười tuổi, anh luôn nơm nớp lo sợ cô sẽ trở thành “góa phụ ngây thơ.”

Âm nhạc của Lê Uyên Phương phản ánh mối tình của Lê Uyên và Phương, tức là tràn ngập sự ám ảnh về chia lìa và cái chết. Trịnh Công Sơn từng có một niềm tin sắt đá, rằng tình yêu rồi sẽ cứu chuộc ta trên cây thập giá đời. Lê Uyên Phương cụ thể hóa niềm tin ấy thông qua âm nhạc. Họ yêu và sống như thể hôm nay là ngày cuối cùng.

Họ vồ lấy nhau như loài thú hoang yêu nhau ngoài đồng. Họ đưa nhau xuống phố khi vẫn còn “nhức mỏi đôi vai.” Và khi rời xa vòng tay nhau, rời khỏi chiếc giường còn đượm mùi ân ái là một hành trình “bước xuống cơn đau.” Trước Lê Uyên Phương, nhạc tình của Việt Nam chưa xuất hiện những “vực sâu” hay những “vũng lầy.” Những ái ân hoan lạc cũng không xuất hiện, hoặc xuất hiện một cách thật kín đáo. Chỉ đến khi Lê Uyên Phương viết nhạc, bản năng mới xuất hiện, khi ông gọi mình và người tình là “loài thú xa nhau.” Sau Lê Uyên Phương cũng chưa có ai dám viết những câu như sau,

“Hãy ngồi xuống đây
như loài thú hoang yêu nhau ngoài đồng
dưới nắng ban mai
phô thân trần truồng kiếp sống hoang sơ.”

Như những nhân vật trong sách của Remarque, họ yêu lấy nhau trong lo âu, như thể ngày mai sẽ chết hoặc nhanh hơn, buông nhau ra là sẽ chết. Sợ rồi làm gì? Rồi bình thản đón nhận nó. Còn gì buồn hơn khi ta buồn thật bình thản, và còn gì sợ hơn khi nỗi sợ cũng trở nên bình thản đến độ cứ phải hỏi nhau là “Buồn Đến Bao Giờ.” Trong tác phẩm ấy, Lê Uyên Phương viết,

“Em ơi, lá đổ hoa tàn
Đếm tuổi cuộc đời trên hai bàn tay trơn
Em ơi, em ơi!
Xuân nào tàn, Thu nào vàng, môi nào ngỡ ngàng”

Cũng bị ảnh hưởng lớn bởi triết học hiện sinh, Lê Uyên Phương trở về ôm lấy thực tại. Dù ngày mai có xa nhau thì vẫn quý những giờ còn gần nhau. Và mỗi phút bên nhau đều xem đó là lần cuối. Ông viết,

“Giờ này còn gần nhau, gần thắm thiết trong mối sầu
Gần bối rối biên giới từ lòng đau.
Giờ này còn cầm tay, cầm chắc mối duyên bẽ bàng
Cầm chắc mắt môi ngỡ ngàng
Cầm giá buốt thương đau, ngày mai ta không còn thấy nhau.”

Sau Khánh Ly, Trịnh Công Sơn tìm thấy Hồng Nhung. Và đâu đó, ta thấy Trịnh Vĩnh Trinh, Trần Thu Hà và các giọng ca nam hát hay một vài bài của Trịnh Cộng Sơn. Còn nhạc của Lê Uyên Phương phải do chính họ cất lên. Bởi vì họ không chỉ hát, mà còn sống trên sân khấu. Lê Uyên Phương viết nhạc chính là để cho Lê Uyên và Phương trình diễn. Đó là một định mệnh không thể tách rời. Và thứ âm nhạc đó chân thật vô cùng. Cung Tiến viết, “Chỉ một lần nghe, ta cũng có thể cảm thấy ngay đó là những khúc ca được sáng tác với cảm hứng âm nhạc đích thực, nhưng đó là một cảm giác không làm dáng và cũng không làm ra quá đáng, mà độ lượng, như là cố ý cầm lại vừa với tầm ngậm ngùi, ngao ngán của kiếp sống...”

Ngày Phương mất tại Nam California, có tới hai người phụ nữ để tang anh. Lê Uyên và cô em gái ruột của mình. Cô em gái ấy đã mang lòng yêu người anh rể, một mối tình tuyệt vọng và đau khổ khác. Và mấy năm sau khi Phương mất vì bệnh ung thư phổi, Lê Uyên cũng đã có một người chồng mới.

Ái tình sau tất cả cũng chỉ là câu chuyện của hiện tại. Hãy yêu nhau như thể ngày mai sẽ mất nhau. Như Lê Uyên Phương rủ người yêu hãy ngồi xuống đây, nơi con vực này mà ngó xuống thương đau vì “ngày mai, ta không còn có nhau.”

Và vì ngày mai không còn có nhau nên hôm nay mới phải “Cho nhau hết những mê say, cho nhau hết cả chua cay. Cho nhau chắt hết thơ ngây, trên cánh môi say, trên ngón chân bước về tình buồn.”

Nhiều tập nhạc, và cũng nhiều ca sĩ đã hát là “chất hết thơ ngây,” nhưng chất… đi đâu? Chữ ấy phải là “chắt” mới hay chứ, chắt hết máu rồi thì mới xuống phố với “trái tim khan” chứ.

Và còn gì đau hơn, đẹp hơn, buồn hơn khi một trái tim khan vẫn cố “chắt” để yêu thêm một lần cuối.

Hôm nay, 29-6 là ngày giỗ thứ 21 của Lê Uyên Phương!

BÌNH BỒNG BỘT Facebook

Những hàng me lưu luyến
 

07/16/20

Tôi yêu Sài Gòn – luôn luôn và mãi mãi – như bao người Sài Gòn khác; đơn giản là vì tôi sinh ra và lớn lên tại Sài Gòn trước 1975 – được thụ hưởng nền văn hóa nhân văn và lối sống nhân ái của của Sài Gòn.


Tôi tự hào là người Sài Gòn “chánh hiệu” vì ba mẹ tôi – đã thành người “thiên cổ” từ lâu – cũng là… dân Sài Gòn. Sau này, khi làm việc với nhiều chuyên gia Anh, Pháp, Nhật, Mỹ, Đức,… tôi hãnh diện nói với họ trong những bữa ăn hoặc lúc uống cà phê: “Je suis un Saigonais pur” hoặc “I am the real Saigonese.”

Ba mẹ nuôi tôi, nhà trường dạy tôi nhưng Sài Gòn ấp ủ tôi. Tôi với Sài Gòn quá nhiều kỷ niệm êm đềm và đẹp biết bao… Thời gian qua đi với nhiều biến động dữ dội nhưng trong ký ức và tâm khảm tôi – những lưu luyến về Sài Gòn vẫn hiện lên rõ ràng bất chấp thời gian.

Một trong những ký ức đó – bình dị lắm thay – là… me và những hàng me của Sài Gòn.

Tôi “có duyên” với me từ lúc còn là “con nít,” bởi hồi nhỏ tôi hay bị “sảy” – nó nổi thành từng “dề” trên lưng trên cổ gây ngứa ngáy đau rát rất khó chịu, ngứa lắm đến nỗi phải “gãi”; gãi “sướng” đến độ rách da gây nhiễm trùng thành ghẻ và mụn nhọt. Ba tôi dẫn tôi đi khám bác sĩ ở công ty nơi ba tôi làm việc, uống cả “chậu” thuốc tây mấy tháng trời vẫn không hết. Mẹ tôi, hổng biết nghe ai, nhờ người hái me non về rửa nước sạch rồi nấu lên pha nước cho tôi tắm. Được vài lần thì giảm rồi hết hẳn; tôi “biết ơn” me từ đó.

Lớn lên một chút, vào trung học đệ nhất cấp, sau giờ tan học về nhà, tôi thích đạp xe tà tà dọc theo các con đường Cường Để, Nguyễn Bỉnh Khiêm… để được đi dưới những hàng me rợp mát và lượm những trái me chín rụng xuống – hồi xưa gọi là me “dốt” – ngon “hết biết.”

Không chỉ vậy, me lưu “cảm tình” với tôi từ những món ăn, tôi không giấu giếm mình là ngưới “ham ăn… ngon”: Canh chua cá lóc mà không nấu với me thì không phải là canh chua chánh hiệu. Me làm cho tô canh chua có vị thanh, dịu, chua một cách… “ngọt ngào.” Tôi không là bác sĩ, dược sĩ nhưng tin rằng rằng canh chua me có tác dụng “giải cảm”; có lẽ bởi tôi cảm thấy… “sảng khoái” và “quá đã” sau khi “thưởng thức” tô canh chua me.

Bây giờ tôi không tìm đâu ra một món ăn dân dã mà mẹ tôi làm những tháng năm khó khăn những năm đầu sau 1975. Mỗi trưa đi học về, tôi phải đạp xe lên chợ nhỏ Văn Thánh nơi mẹ tôi dãi dầu mưa nắng bán đủ thứ bí, bầu, rau, củ, quả, đậu, tương, cà, mắm, muối… để dọn hàng về.

Về đến nhà thường là hơn 1 giờ trưa. Mẹ tôi bằm ba rọi xong để một khúc mắm cá lóc vào giữa hai lớp ba rọi đã bằm, ướp tiêu, hành, tỏi, ớt rồi đem chưng lên. Lúc mùi thơm điếc mũi dậy lên, bà sắp cải con, rau húng, dưa leo, đậu rồng và đặc biệt – thêm vài lát me sống bỏ hột xắt xéo. Tô mắm cá lóc chưng với ba rọi bằm được bắt xuống còn nghi ngút khói cùng với nồi cơm vừa chín tới.

Mỗi “và” cơm với miếng mắm lóc kẹp ba rọi bằm kèm với đậu rồng, cải con, dưa leo và cắn nhẹ một miếng me sống là… từng giọt mồ hôi… ròng ròng trên mặt tôi vì quá ngon, ăn không kịp thở!

Me còn làm cho nhiều món ăn bình thường trở thành đặc sản có tiếng. Hột vịt lộn quá bình thường, nhưng hột vịt lộn xào me làm mọi người múc, húp sì sụp! Rồi còn cua rang me! Trời đất! Không có nhiều quán ăn có món này bởi chế biến cho đúng điệu không dễ chút nào. Order món này phải chờ lâu một chút, chờ cho dịch vị tiết ra sự thèm thuồng; rồi khi món được bưng ra phải chờ thêm một tí để nguội bớt – cũng là để chút ít nước miếng nuốt ngược vào chờ đợi – để sau đó là… húp hà… tê tái!

Tết mà thiếu mứt me thì lấy gì để nhấm mà tán dóc? Cái ngọt ngọt chua chua giòn giòn của mứt me làm giảm cái ngấy của bánh chưng bánh tét; giảm cái ngọt đường của các loại mứt khác. Mứt me uống trà cũng được, nước ngọt cũng xong, và nhấm nháp với tí rượu bia cũng ok.

Các “fan” của lứa tuổi “teen” chắc phản ứng mạnh nếu không có ô mai me trên đời. Không có ô mai me thì làm sao có thể suốt ngày ôm “ai phôn,” “ai pát” để chit chat?

Bún riêu mà không có nước me dốt giầm thì coi như “trớt quớt,” khô cá khoai nhấm với gỏi lá sầu đông mà không có nước mắm me thì chưa phải “sành điệu.”

…

Và điều mà tôi nhớ đến me nhiều nhất là chuyện tình của tôi: Me đồng hành với tôi khi tôi lên lớp 12 – khi trái tim bắt đầu biết… rung rinh sau mỗi chiều tan học – cứ mãi đạp xe phía sau tà áo dài trắng của người con gái Trưng Vương, mà quên cả đường về nhà! Không gì đẹp hơn dáng hình người con gái “vóc hạc xương mai” trong tà áo dài trắng thong thả nhẹ nhàng đạp chiếc “mini” dọc theo con đướng Nguyễn Bỉnh Khiêm có hàng me cao rợp bóng. Càng đẹp hơn khi vào mùa Hạ hàng me có đầy hoa phượng đỏ thắm đan xen, xào xạc cành lá đong đưa cùng tiếng ve sầu réo rắc.

Cái đẹp của cô nữ sinh Trưng Vương áo dài trắng đạp xe tan trường về nhà dọc theo hàng me cao tỏa rộng cành lá xanh tươi điểm những chùm hoa phượng đỏ thắm đó, đẹp biết bao nhiêu thì càng tương phản với cái ngây ngô lọng cọng của một thằng con trai mới lớn – là tôi – ngu ngơ lẽo đẽo theo sau dõi theo dáng hình của nàng mà không biết phải làm gì, không dám “dọt” xe lên để bắt chuyện; chỉ biết đạp xe theo sau chầm chậm, chầm chậm… rồi cố sức tăng tốc đạp theo mỗi khi nàng “bươn” xe vượt qua ngã tư đèn xanh đèn đỏ; để rồi phải dừng lại, xuống xe; và:

“… có người yên lặng buồn trông…
nhìn theo hun hút bóng xe… em…” (2)

Tất cả chỉ vì xe đạp của tôi bị “tuột” sên, đôi khi vì pê đan “rớt”!

Chỉ có hàng me hiểu tôi và “thông cảm” cho cái ngu ngơ dại khờ của tôi. Hàng me còn “an ủi” tôi bằng… vài trái me rụng “lộp độp” và… chùm lá me rơi lỏa xỏa trên đầu.

Bao nhiêu ngày như vây, tôi không nhớ. Chỉ biết sau mùa Hạ đó, là bao nhiêu biến động: đánh tư sản, đổi tiền, đi kinh tế mới, vượt biên, chiến tranh… Tất cả ào ạt đổi thay, tôi dấn bước vào đời; em biền biệt nơi nao? Chỉ mong em được yên ấm và hạnh phúc, để mình tôi với hoài niệm của một tình yêu “câm nín,” về con đường có lá me bay… chiều chiều tôi lại đạp xe… theo nàng!

Tôi vẫn yêu Sài Gòn, dẫu rằng Sài Gòn bây giờ – theo tôi – không còn thơ, không còn đẹp như xưa, không còn những tà áo dài trắng, không còn “xe đạp mini ơi” và những hàng me cũng không còn nhiều và rợp mát như xưa.

Tôi vẫn yêu Sài Gòn, vì Sài Gòn có những con đường và hàng me của riêng tôi. Những hàng me chứng kiến những rung động đầu đời của tôi, những hàng me “biết” tôi “yêu” mà không dám nói.

Trịnh Công Sơn có “Hạ Trắng.” Riêng tôi – tôi nhớ hoài mùa Hạ với… me và hàng me Sài Gòn.

Bạch Đằng,
Sài Gòn mùa Hạ 2020
NgườiViệt.com
_______

(1) Đường Cường Để: nay là đường Tôn Đức Thắng

(2) Theo lời bài hát “Thiệp hồng báo tin” của nhạc sĩ Minh Kỳ-Huy Cường

Truyện ngắn: Tắt Lửa.

Ấn tượng của chị Dung lần đầu gặp ông Đại là một khuôn mặt vô hồn nhìn vào khoảng không vô định. Không chào hỏi, không có bất kỳ biểu hiện vui buồn gì trên khuôn mặt trơ như tượng đá. Tuy vóc dáng ông còn khỏe mạnh đối với một người ngoài bảy mươi nhưng những bước đi có vẻ nặng nề không phải do đau yếu mà dường như trong lòng không muốn bước.

Hôm đó là ngày đầu tiên chị Dung đi làm cái nghề chăm sóc người già ở nhà ông Đại. Ra mở của là một người đàn bà có tuổi với gương mặt lạnh như tiền lướt nhìn chị từ đầu đến chân. Bà Tiên vợ ông Đại có thói quen đánh giá người khác qua bề ngoài bằng cái nhìn soi mói làm đối phương mất bình tĩnh. Công ty chị Dung phải đổi đến năm nhân viên chỉ trong vòng một tháng, chị Dung là người thứ sáu. Nguyên nhân thông thường của việc đổi người là do gia chủ yêu cầu người chăm sóc làm những việc quá sức hay người làm không chịu nổi nhưng chì chiết đay nghiến của thân chủ. Trường hợp của ông Đại hoàn toàn khác. Ông hoàn toàn không mở miệng hay yêu cầu điều gì. Nếu muốn làm gì cho ông Đại phải được bà Tiên đồng ý thì mới được làm. Thực ra bà Tiên không thích có người đến nhà để chăm sóc ông Đại. Việc sắp xếp này là do cô con gái Mindy bàn với ông bác sĩ gia đình và ông Đại là người gật đầu theo ý họ mà thôi. Những người xin đổi việc là do không ai chịu nổi cái tĩnh lặng gần như bất động trong ngôi nhà ông Đại.

Chị Dung trông trẻ trung hơn lứa tuổi u60 của mình, thời gian vẫn chưa làm phai hết nét đẹp dịu dàng của người đàn bà góa này. Sau hơn 30 năm làm y tá cho một bệnh viện ở Sài gòn, lúc về hưu, chị được con gái lớn bảo lãnh sang Mỹ. Chị muốn đi làm để kiếm tiền nuôi hai đứa con còn ở Việt nam và có thể sớm bảo lãnh chúng sang để đoàn tụ gia đình. Lúc mới qua Mỹ, chị đi làm giúp việc cho một gia đình giàu có người Việt. Hàng ngày vợ chồng họ đi làm và con cái đi học, một mình trong một ngôi nhà rộng lớn ở một vùng núi, chị Dung có cảm giác thật trống trải. Nghe ở vùng này người ta tuyển nhân viên chăm sóc người cao tuổi, chị Dung cảm thấy công việc này phù hợp với chị hơn nên nộp đơn. Sau khóa huấn luyện một tuần, chị được phân công chăm sóc ông Đại tại nhà. Công việc của người chăm sóc theo hợp đồng lao động là giúp đỡ thân chủ trong việc ăn uống, đi lại, vệ sinh cá nhân, nấu nướng và dọn dẹp nhà cửa.

Ông Đại vốn là một cựu sỹ quan VNCH, định cư ở Mỹ gần ba mươi năm trước theo diện HO. Ông bà sang Mỹ khi đã nửa đời người, rồi lao vào kiếm tiền để nuôi hai đứa con. Ông đã từng làm nhiều việc khác nhau như sắp xếp hàng ở các siêu thị, nhân viên đưa thư. Dù vất vã nhưng ông đã hoàn thành tốt nhiệm vụ của một người cha là nuôi hai con nên người. Tony nay là bác sĩ chuyên khoa da liễu, Mindy là luật sư. Hai ông bà về hưu sống trong căn nhà nhỏ mà gia đình họ sống trong hơn hai mươi năm ở ngoại ô Phidadelphia. Tony và Mindy sau khi ra trường, mua nhà riêng gần đó để tiện đi lại chăm sóc hai ông bà.

Hồi các con còn nhỏ, ông Đại vui vẻ hoạt bát và siêng năng làm việc. Từ lúc hai con trưởng thành và ra riêng, ông Đại trở nên trầm tư ít nói. Trước đây, ông Đại cảm giác họ là một gia đình đầm ấm. Đó là động lực để ông làm việc kiếm tiền nuôi con. Lúc các con khôn lớn thì chúng nó thành Mỹ con từ văn hóa đến lối sống, khoảng cách hai thế hệ ngày một xa. Lúc đầu ông bà nghĩ như thế cũng tốt cho thế hệ thứ hai. Chúng nó đã hòa nhập với cuộc sống ở đây, đất nước này trở thành quê hương của chúng chứ không phải như bọn người già họ.

Bà Tiên là người đơn giản, chỉ cần thấy con cháu có cuộc sống tốt là bà vui. Ông Đại thì khác. Vốn sinh ra trong một gia đình truyền thống ở Huế, ông quen với sự gắn kết giữa các thế hệ trong một gia đình ở đó người ông hay người cha luôn được kính trọng và có tiếng nói trong từng việc nhỏ việc lớn. Hai đứa con ông cũng suy nghĩ đơn giản như mẹ chúng, cho rằng sứ mệnh của ông đã kết thúc, bây giờ đến lượt chúng nó. Ông bà chỉ cần ngồi yên để hưởng những thành quả của mình.

Bà Tiên cũng nghĩ rằng bây giờ con cháu thành đạt, đây là lúc ông được nghĩ ngơi thì đúng ra ông nên vui mới phải. Ông muốn nói gì với con cháu bà cũng ngăn cản, cho rằng ông cổ hủ và con cái bây giờ hiểu biết hơn cha mẹ hãy để chúng nó tự quyết định. Hồi ông còn là lao động chính trong nhà, hàng ngày bà cũng cố nấu những món ông thích. Khi về già, bà trở nên mệt mỏi nên trong nhà ít khi đỏ lửa. Các món ăn thường trực là ngũ cốc với sữa, mì gói, bánh kẹp thịt đông lạnh hâm bằng lò vi sóng. Ông buồn không muốn ăn thì bà than rằng ông đổ chướng. Ông thích về Việt nam sống thì bà không chịu vì muốn sống gần con cái. Nhiều lúc ông nói chuyện về những kỷ niệm ở Việt nam bà cũng không buồn nghe, bảo rằng ông sống hoài niệm. Dần dà ông chẳng buồn nói vì cảm thấy không còn ai lắng nghe mình nữa.

Cuối tuần Tony và vợ con ghé qua nhà ông bà để một đống đồ ăn vào tủ lạnh, hỏi thăm ông bà đôi ba câu rồi đi. Mindy thì ở hơi xa nên thường gọi điện cho ông bà để biết tình hình. Thỉnh thoảng, cô ghé nhà ông bà khi có công chuyện cần thiết mà thôi. Cả tuần bận rộn với công việc, cuối tuần hay ngày lễ những người trẻ muốn nghĩ ngơi và dành thời gian cho gia đình nhỏ của mình. Ai cũng có xu hướng tập trung vào thế hệ sau, vì cho rằng đó mới là tương lai. Hơn nữa, ngoài việc hỏi thăm ba mẹ có uống thuốc đầy đủ không, hôm nào đi thăm bác sĩ thì họ cũng không biết làm gì hơn. Oái ăm thay, con người thông minh có thể tạo ra những con búp bê biết thể hiện cảm xúc mà bản thân con người thì lại trở thành những cái mày biết nói theo kiểu lập trình.

Ông Đại đi thăm bác sĩ tâm thần của ông thường xuyên để kiểm tra và điều chỉnh thuốc. Dường như càng uống thuốc thì bệnh trầm cảm của ông Đại ngày một tệ hơn. Lần khám gần đây, bác sĩ đề nghị với ông họ sẽ làm sốc điện cho ông nếu ông đồng ý. Mỗi lần đi gặp bác sĩ, hai thân già tha nhau chứ hiếm khi nào ông con bác sĩ đưa cha mình đi khám. Có lẽ anh ta quá bận và anh ta nghĩ điều đó cũng không cần thiết. Công việc ai người đó lo, anh đưa ông đi cũng không có ích lợi gì hơn. Một suy nghĩ rất Mỹ, tôn trọng sự độc lập và riêng tư của người khác. Logic đến nhẫn tâm!

Cô con gái Mindy là một nữ luật sư trẻ đẹp, nói tiếng Việt trọ trẹ. Mỗi lần nói chuyện gì với bác sĩ ông bà cũng phải thông qua một người phiên dịch. Thỉnh thoảng Mindy đưa ông Đại đi để giải quyết những vấn đề cô cho là quan trọng. Một lần để nói với bác sĩ rằng cô rất lo lắng cho sự an toàn của mẹ có khi phải ở chung nhà với ba cô vì đôi khi tức giận ông hay ném vật này vật nọ. Mới đây cô đến để yêu cầu bác sĩ gia đình rằng ba cô cần người chăm sóc tại gia vì mẹ cô không đủ sức để làm và nhất là ông bà không còn đối xử với nhau hòa thuận như trước đây.

Các nhà tâm lý học cho rằng giữa cha và con gái có một tình yêu đặc biệt. Ông Đại thấy giữa mình và con gái là một khoảng cách vời vợi. Ông thèm một cái ôm trìu mến, ánh mắt thương yêu, hay một câu an ủi từ cô con gái. Chỉ chừng đó là ông có thể bớt bệnh, chứ không phải những viên thuốc với những công thức hóa học chính xác đến vô hồn kia. Ông Đại ước gì con trai con gái ông cứ bé như hồi nào, để mỗi buổi sáng ông được cõng chúng ra xe bus, rồi được hai đứa ôm hôn trước khi đến trường. Những buổi đi coi phim tụi nó đòi ông mua cho những bao bắp rang nóng hổi hay những kem cây mát lạnh. Những lúc cô đơn, ông có thói quen lục lạo những ký ức đẹp. Ông vẫn còn nhớ như in cái đang chạy chân sáo đầy phấn khích của hai đứa những lúc đó. Tụi nhỏ quấn quít bên ba mẹ, thế giới của chúng có một phần ông trong đó. Bây giờ thế giới chúng nó và ông là những đường tròn chỉ tiếp xúc ngoài mà thôi. Đó là những lúc tụi nó đem thức ăn đến cho ông hay là đến bác sĩ để khai thêm triệu chứng của ba nó. Tụi nó được gọi là thành đạt nhờ học và hành những thứ logic vô hồn, lạnh lẽo còn hơn những cái thánh giá trên các ngôi mộ.

Ông không hề trách chúng nó vì cuộc sống của chúng đâu có nhiều thử thách như ông đâu để hiểu hết những suy nghĩ của ông. Ngay cả người đã đồng hành với ông qua những thăng trầm là vợ ông còn không hiểu được ông. Nhiều khi ông có cảm giác lạc lõng ngay trong tổ ấm của mình. Thông thường cảm xúc của mỗi con người như là tấm gương phản chiếu tâm hồn người đối diện. Dễ thương thì dễ được thương, chứ mấy ai chịu khó thương người khó chịu. Trong cuộc sống gia đình thì sự hiểu biết và thương yêu là điểm then chốt. Nếu không có đủ hiểu biết và tình thương thì khi có chuyện gì xảy ra, mọi người có xu hướng đổ lỗi cho người khác. Từ đó, khoảng cách giữa mỗi người ngày càng xa. Hiểu và thương giúp mình trở nên vị tha, hy sinh hơn để có thể ôm ấp người thương những lúc họ không dễ thương. Đó cũng là lúc người thương của chúng ta cần vòng tay của mình nhất.

Đến thế hệ thứ ba thì thế giới ông và cháu là những đường tròn không tiếp xúc nữa mà xa nhau như những hành tinh quay cuồng trên những quĩ đạo riêng, không bao giờ đụng nhau. Tụi nó nói tiếng Mỹ, ăn đồ Mỹ, Việt nam đã quá mơ hồ với chúng. Những gì ông nói chúng không bao giờ hiểu và ngược lại. Ngay cả vợ ông cũng khuyến khích các con nuôi dạy cháu mình theo kiểu Mỹ để được như cha mẹ nó, để bà nở mày nở mặt về thế hệ Mỹ con này. Vợ ông luôn tự hào về các con, khoe con mình giỏi cỡ nào, nhà cửa to lớn ra làm sao. Bà Tiên là người thiên về vật chất và dễ thỏa mãn. Bà hay than rằng ông đòi hỏi nhiều quá. Bà thấy ông ngày một khó tính cũng không còn muốn gần ông nhưng cũng không muốn để người khác chăm sóc ông. Ông Đại có cảm giác ngày xưa mình ông gánh cả nhà thì bây giờ ông đã trở thành gánh nặng cho vợ con.
…
Mấy năm trước khi chị Dung đến, một ngày của ông Đại là ngồi hàng giờ ở sofa nhìn vào khoảng không vô định. Đến buổi thì ăn, tối trời thì lên giường. Như một cái máy, không còn chút hứng thú gì. Không ai biết hay quan tâm những suy nghĩ trong đầu ông. Đơn giản, bệnh thì uống thuốc. Vốn là một y tá nhiều kinh nghiệm, chỉ chưa đầy một tuần bên ông, chị Dung nhận thấy lối sống là phần quan trọng nhất đối với căn bệnh trầm cảm của ông Đại. Chị Dung nghĩ rằng nếu mình không giúp ông thì đến người thứ n cũng không ai thay đổi được gì. Hàng sáng chị pha trà mời ông uống, nấu những món Việt thuần túy cho ông ăn, đọc truyện và mở nhạc cho ông nghe, đưa ông đi dạo . Chị cố gắng trò chuyện với ông Đại bằng cách khơi gợi những kỷ niệm hồi còn ở Việt nam, những ký ức vui vẻ với vợ con. Lúc đầu bà Tiên tỏ vẻ không thích chị Dung làm những điều đó nhưng chị mạnh dạn thưa với bà đó là trách nhiệm của chị, nếu bà không muốn thì có thể yêu cầu với công ty để đổi người. Kinh nghiệm mách bảo chị có thể giúp ông thoát ra khỏi tình trạng sống cũng như chết này nên chị thà làm theo lương tâm rồi bị cho nghỉ việc chứ ngậm miệng ăn tiền rồi cũng chán và tự ý xin nghĩ như năm người trước.

Và chị Dung đã đúng. Ông Đại ngày càng có những biểu hiện trên khuôn mặt một nhiều hơn. Giọng nói và cử chị dịu dàng của chị Dung làm ông Đại nhớ lại cô bé học cùng lớp tiểu học hơn nửa thế kỷ trước. Những kỷ niệm nhiều khi giúp con người ta sống qua thực tế phũ phàng. Trí nhớ ông sống lại hình ảnh cô bạn cùng lớp xinh xắn với hai má lúm đồng tiền có giọng đọc và hát thánh thót như sơn ca. Lần đầu tiên sau nhiều năm làm tượng đá, ông đã tìm được nụ cười trên môi và những hoan hỉ trong tâm của mình.

Tuần thứ ba, ông Đại đã chịu theo chị Dung ra sân mỗi buổi sáng để chăm sóc các cây cảnh. Ông bắt đầu đi đứng nhanh nhẹn hơn, nói năng ngày một nhiều hơn. Những buổi sáng sau đó, ông Đại thấy lòng mình háo hức như là cậu học trò ngày xưa mong đến trường mỗi ngày để được gần cô bạn cùng lớp. Thứ hai tuần thứ tư, ông Đại thấy sốt ruột vì đã hơn 9 giờ sáng mà chị Dung vẫn chưa đến. Rồi ông nhận được điện thoại của công ty cho hay trên đường đến nhà ông, chị Dung bị tai nạn xe và họ sẽ phân công người khác đến chăm ông.

Ông cho họ hay rằng ông đã khỏe không cần người chăm sóc nữa. Ngay lập tức, ông lấy xe chạy vào bệnh viện thăm chị Dung. Nghe chị Dung bị tai nạn, đột nhiên ông trở lại mạnh mẽ, quyết đoán như thời còn cầm súng. Sau nhiều năm không ngồi trước vô lăng, mà hôm nay ông chạy xe thật ngon. Ông hỏi người trực ở bệnh viện, người ta dẫn ông đến phòng mổ não nơi chị Dung vừa được đưa vào. Ông được cho biết chị Dung đang trong tình trạng nguy kịch tính mạng cần phải phẫu thuật ngay.

Mới hai tuần trước ông còn thờ ơ với mọi thứ trên đời với đôi mắt nhìn vào hư vô thì bây giờ trông ông bồn chồn bước tới bước lui trong phòng chờ với đôi mắt mở to như dán vào cánh cửa dẫn từ phòng mổ ra phòng đợi. Mỗi khi cánh cửa trắng mở, ông Đại nhìn chằm chằm vào những bóng áo xanh bước ra, cố tìm nụ cười trên gương mặt họ. Bất chợt ông Đại nhận ra những gì làm ông suy nghĩ trong mấy năm qua đã hoàn toàn tan biến trong giờ phút sinh tử này.

TYKH.

:thankyou::handshake ::handshake:
Cám ơn đã đọc bài...
Gái Saigon có cái giọng dể thương lém đó
:handshake::handshak e:

Nỗi buồn lớn nhất của tuổi già là phải thận trọng với con mình

Con lớn lên, nhiều kiến thức hơn, dần thiếu kiên nhẫn và xem thường cha mẹ, khiến họ trở thành một "con nhím" thận trọng.
Một độc giả gửi đến mục tâm sự của Sina câu chuyện của mình: "Tôi mua cho mẹ một chiếc điện thoại thông minh. Mẹ nhờ tôi dạy cách sử dụng. Tôi đã chỉ cho bà cách tải các ứng dụng, sau đó bật máy tính lên để chuẩn bị làm việc. Thế rồi mẹ vào, bà lại hỏi về một phần mềm mới. Lát sau, khi tôi đang xoay sở với đống việc, bà ở bếp than thở vọng ra rằng bà không thể dùng được chiếc máy mới. Dòng ý tưởng công việc bị cắt ngang khiến tôi bực dọc, tôi chạy vào bếp và gắt lên với mẹ. Bà ngước lên nhìn tôi khổ sở: "Hay là thôi, mẹ vẫn dùng điện thoại cũ". "Tùy mẹ, mẹ muốn thế nào cũng được", tôi sốt ruột bước ra ngoài, để mẹ một mình với cái điện thoại đời mới.
Đêm khuya hôm ấy, khi chuẩn bị đi ngủ, tôi nhận được tin nhắn của mẹ: "Con à, mẹ đã già. Mẹ quên nhanh điều người khác nói. Mẹ cũng không nhớ cả điều mẹ đã nói. Lúc nấu cơm, có khi mẹ quên cả cắm phích. Con có thể kiên nhẫn hơn với mẹ không?".
Những dòng mẹ viết làm mắt tôi ướt nhòe. Tôi biết, mẹ không dám nói chuyện trực tiếp với tôi nên đã nhắn tin. Tôi dằn vặt mình: Giá có thể kiên nhẫn hơn một chút nữa.
Những ngày sau đó, mẹ không hỏi tôi về điện thoại nữa. Tự bà đã mày mò, tìm hiểu cách tải ứng dụng".
Độc giả bày tỏ, anh biết mẹ anh đã tổn thương. Anh chia sẻ: "Điều đáng buồn nhất không phải là thái độ của tôi, mà là thông điệp tôi đã truyền tải qua thái độ ấy, nó nhắn nhủ với mẹ lại rằng: Mẹ đã già rồi, và đang dần trở nên vô dụng". Giờ đây, khi bình tĩnh nhìn lại, anh cảm thấy day dứt, vì đã để lại những vết sẹo trong lòng đấng sinh thành.
Nỗi buồn lớn nhất của cha mẹ khi họ già đi, chính là buộc phải trở nên thận trọng hơn với con mình.
Thủa ấu thơ, trong mắt trẻ, mẹ cha là người biết mọi thứ, mạnh hơn tất cả. Cha mẹ là hai ngọn núi, che chở, mang lại bình yên cho đứa con.
Nhưng có một ngày, những "ngọn núi" ấy không còn sừng sững nữa. Đó là khi bố mẹ về già. Họ có nhiều điều không dám hỏi, không dám đề cập với con. Lý do đơn giản, tuổi tác khiến họ dễ tổn thương hơn. Đó còn là vì con cái dần thay đổi, trở nên thiếu kiên nhẫn, nhiều kiến thức hơn và dần xem thường người cha, mẹ. Điều đó biến cha mẹ thành một "con nhím" thận trọng.
Bộ phim truyền hình nổi tiếng của Trung Quốc Gia đình hạnh phúc từng lấy đi nước mắt của nhiều người, vì những thông điệp mà nó mang lại. Nội dung phim xoay quanh một thanh niên giỏi giang, là bác sĩ của một viện lớn, tuy nhiên anh không thăng tiến được vì nhiều đồng nghiệp khác có gia đình bề thế, địa vị hơn. Một ngày, trong nỗi thất vọng vì mất đi vị trí tiềm năng, anh về nhà trách cứ bố mình: "Bố mỗi ngày cứ hỏi con có đói không? Bố chỉ lo được cho con chuyện đói, no, không thể nào lo cho con được sự nghiệp". Lời phàn nàn của đứa con làm người bố trống rỗng, đau khổ. Ông nói: "Là bố sai rồi, là bố không có khả năng đem lại cho con những điều tốt đẹp hơn".
Sự đồng hành của cha mẹ trong mọi giai đoạn cuộc đời của con giống như một bức tường ngăn giữa con và "Thần Chết". Bất kể là lên 3, lên 5, hay 40, 60, bạn luôn cảm thấy cái chết ở rất xa chúng ta, khi cha mẹ còn ở bên. Tuy nhiên, khi đấng sinh thành về với cát bụi, những cảm xúc sẽ hoàn toàn thay đổi. Người con cảm thấy mình đã bước sang một giai đoạn mới của cuộc đời, thấu hiểu rõ nỗi đau mất mát bởi sự mong manh của đời sống, họ trở nên già dặn hơn, cô độc hơn, và yếu đuối hơn, khi thiếu đi chỗ dựa quan trọng. Đó là lúc, con cái hiểu được giá trị trọn vẹn của cha mẹ mình.
Để tránh làm bố mẹ tổn thương, con đừng:
- Đổ lỗi cho sự "bất tài" của cha mẹ
Bạn có thể trách bố mẹ không có khả năng đem lại điều bạn muốn, nhưng đừng quên rằng họ đã trao cho bạn khả năng. Việc bạn đạt được điều bạn muốn hay không, một phần lớn phụ thuộc vào năng lực của chính mình.
- Phàn nàn về những phàn nàn của cha mẹ
Lời phàn nàn có thể khiến bạn bực dọc, nhưng họ làm vậy vì thực lòng yêu thương và mong muốn bạn tốt đẹp hơn.
- Cau có về sự chậm trễ của cha mẹ
Khi còn nhỏ, chúng ta dựa vào cha mẹ để bước đi. Giờ bố mẹ đã già, phải dựa vào con cái để di chuyển. Mỗi khi họ chậm chạp, lề mề, hãy nhớ về thủa ban sơ của mình, bạn cũng không khác gì như vậy.
- Ghét bỏ khi bố mẹ ốm
Sinh lão bệnh tử, con người không ai thoát khỏi quy luật tự nhiên ấy. Khi cha mẹ còn trẻ, họ chăm sóc bạn từng tí, bên bạn khi bạn ốm đau. Lúc họ về già, đây là lúc quay lại vòng tuần hoàn ấy.

Phan Hạnh.
PH-HCA

Hộp cơm cuối cùng của mẹ…

“Chị lại đến đây rồi!” – Giọng tôi quát lên khi nhìn thấy mẹ Tân Dũng tay xách hộp cơm đến cho cậu bé, bởi trường chúng tôi có quy định không cho phụ huynh mang cơm cho học sinh.

“Thầy giáo à…!”

“Trời ơi, không phải tôi đã nói với chị rồi sao, trường học không cho phụ huynh mang cơm đến cho học sinh. Nếu ai cũng như chị thì trước cổng trường sẽ đông nghịt người, như vậy, chúng tôi làm sao để cho học sinh nghỉ giải lao đây?”

“Tôi biết, tôi biết…”

“Biết rồi mà vẫn mang đến, đây gọi là biết rõ sai nhưng vẫn làm. Chị không biết đường để cậu bé tự mang đi sao?”

“Tôi xin lỗi… xin lỗi thầy…”

Những lời của người mẹ này, không biết tôi đã nghe bao nhiêu lần rồi. Cứ mỗi lần đến buổi trưa là bà lại mang cơm đến cho con, rồi năn nỉ, năn nỉ…

Tân Dũng là cậu học sinh ít nói, sống nội tâm. Có một lần trong giờ học, nhìn thấy cậu bé gật gà gật gù, tôi liền nhắc nhở. Nhưng cậu bé cứ như thế, ngủ gật từ đầu đến cuối buổi học, tôi bực mình không chịu được liền gọi cậu ta lên hỏi lý do tại sao, câu trả lời của cậu bé khiến mọi tức giận trong tôi dần biến mất:

– Thưa thầy! Vì tối qua mẹ em phải vào cấp cứu trong bệnh viện nên…

– Mẹ em bị sao?

– Mẹ em bị ung thư phổi ạ!

Tôi bàng hoàng, nhìn thân hình yếu ớt của Tân Dũng mà sống mũi tôi cay cay. Bữa cơm hôm ấy ở nhà, nhìn thấy vợ tôi cho con ăn, tôi chợt nghĩ đến hình ảnh mẹ Tân Dũng luôn giấu cơm để đưa cho em.

Hôm sau, sau khi tan làm, tôi đi đến bệnh viện nơi mẹ Tân Dũng đang chữa bệnh. Mấy hôm không gặp, tôi suýt không nhận ra bà ấy nữa. Sức tàn phá của bệnh tật thật đáng sợ. Bà ấy nhìn thấy tôi, cố đứng dậy, nhưng vừa ho một trận thì người đã liêu xiêu sắp đổ.

– Chị cứ nằm nghỉ đi, không cần đứng dậy đâu!

– Thầy!… Cảm ơn thầy!

Mẹ Tân Dũng cố gắng nói với tôi bằng giọng yếu ớt, tôi vội quay mặt đi, gạt nhanh giọt nước mắt đang chực rơi.

Tiễn tôi ra ngoài hành lang bệnh viện, bố Tân Dũng nói:

– Bà ấy chỉ còn sống được mấy ngày nữa thôi. Tôi… tôi thực sự không biết phải làm thế nào?

Trở về trường, tôi kể lại mọi chuyện với thầy hiệu trường:

– Bố cậu bé cũng đã hơn 60 tuổi, giờ mẹ cậu lại sắp từ bỏ thế giới này, chúng ta nên phát động một đợt quyên góp trong toàn trường, bất kể là bao nhiêu thì cũng trợ giúp cho gia đình được phần nào đó.

Hiệu trưởng gật đầu bằng lòng.

Qua mấy ngày quyên góp, chúng tôi quyên góp được gần 50 triệu và chuyển đến bệnh viện nơi mẹ em đang chữa bệnh. Lúc đó, mẹ Tân Dũng đã rơi vào trạng thái hôn mê.

– Chúng tôi chuẩn bị đưa bà ấy về nhà vào ngày mai. Bố Tân Dũng buồn bã nói với tôi.

– Thầy giáo có thể giúp tôi một việc này được không?

– Anh cứ nói, chỉ cần làm được, tôi sẽ cố gắng hết sức.

– Mấy ngày trước, bà ấy cứ nắm chặt tay Tân Dũng và nói “Từ nay, mẹ không còn mang cơm cho con được nữa rồi!”. Tôi muốn nhờ thầy giáo hãy để cho bà ấy đưa cơm cho Tân Dũng lần cuối cùng để khi ra đi bà ấy được thanh thản, mong thầy giúp đỡ.

Tôi không thể không đồng ý.

Buổi trưa, chiếc xe cấp cứu còi inh ỏi đi đến trước cổng trường. Bố Tân Dũng cùng một vị y tá đỡ chiếc giường mà mẹ em đang nằm xuống. Tôi đứng sang bên cạnh, lặng người với cảnh tượng trước mắt.

Bố Tân Dũng mua sẵn một hộp cơm, mẹ Tân Dũng nằm trên giường bệnh yếu ớt đưa tay ra cầm lấy. Ở bên kia cánh cổng trường, Tân Dũng đưa tay ra đón lấy hộp cơm mẹ đưa.

– Mẹ ơi! Tân Dũng bật khóc nức nở.

Lúc đó, tôi chứng kiến tận mắt mọi chuyện, hình như mẹ em muốn nói lời gì đó nhưng không thể nói nên lời.
long-me-thuong-con-chang-doi-nao-thay-doiẢnh minh hoạ: Blog radio.

– Mẹ ơi, con không muốn rời xa mẹ đâu! Tân Dũng vừa khóc vừa hét lên.

Tôi cũng bật khóc, giá như trước đây tôi không ngăn cản bà mang cơm đến… điều ước của người mẹ thật đơn giản…

Ngày hôm sau, mẹ em qua đời. Sau đó một ngày, bố Tân Dũng đến văn phòng của tôi, đưa cho tôi một cái túi giấy.

– Thầy giáo à, đây là số tiền mà các thầy và các cháu học sinh quyên góp cho tôi. Tôi thấy trong trường còn rất nhiều học sinh cần đến số tiền này, vì vậy tôi đem trả lại cho thầy. Cảm ơn tấm lòng của các thầy và các cháu học sinh!

Sau đó, hàng ngày tôi đều nói chuyện với Tân Dũng, tôi sợ em không vượt qua được nỗi đau mất mẹ.

– Thưa thầy! Thầy yên tâm ạ, thầy không phải lo lắng cho em đâu ạ!

Tân Dũng nói tiếp:

– Em đã sớm biết được mẹ sẽ ra đi rồi. Không phải là mẹ em không muốn nghe lời dặn của thầy, em cũng nói với mẹ đừng đưa cơm đến nữa… Nhưng vì trong ngày chỉ có buổi trưa em mới được ăn cơm mẹ nấu thôi ạ!

Tôi bỗng run lên:

– Tại sao vậy?

– Mẹ em rất yếu, mọi việc trong nhà đều do bố làm hết, nấu cơm cũng vậy. Chỉ có buổi trưa bố vắng nhà, mẹ mới giấu bố để làm cơm cho em. Mẹ cứ nhất quyết phải mang cơm đến vì mẹ muốn em được ăn cơm mẹ nấu…

Nói xong, Tân Dũng òa khóc…

Mắt tôi cũng ngấn lệ từ lúc nào không hay. Bữa cơm của mẹ thật đáng giá biết bao…

ST.

Truyện Ngắn : HẠT GIỐNG.


Một doanh gia thành công đã già và muốn chọn người kế vị quản trị doanh nghiệp.

Thay vì chọn một trong những phụ tá hoặc con cái mình, ông gọi tất cả các phụ tá trẻ lại và nói: "Đây là lúc tôi bước xuống và chọn người kế vị. Tôi đã quyết định chọn một người trong các bạn. Hôm nay tôi sẽ phát cho mỗi bạn một hạt giống. Một hạt giống rất đặc biệt tôi muốn các bạn gieo, tưới nước, và mang trở lại đây sau một năm với những gì các bạn đã làm nên từ hạt giống đó. Sau đó tôi sẽ thẩm định thành quả và chọn ai là tân Giám đốc. "

Một anh tên Jim có mặt ở đó, cũng như những người khác, anh nhận được một hạt giống. Anh về nhà hào hứng kể cho vợ nghe câu chuyện. Bà vợ kiếm cho anh một cái chậu, đất và phân bón để gieo hạt. Mỗi ngày, anh tưới nước và theo dõi. Sau ba tuần, một số phụ tá bắt đầu nói về hạt giống của họ và cây bắt đầu mọc.

Jim tiếp tục theo dõi hạt giống của mình, nhưng nó chẳng hề nảy mầm. Ba tuần, bốn tuần, rồi năm tuần, vẫn chẳng thấy gì.
Bây giờ, những người khác đã nói về cây của họ, nhưng Jim không có cây và cảm thấy mình thất bại.

Sáu tháng trôi qua - vẫn chẳng có gì trong chậu của Jim. Anh chỉ biết là mình đã giết chết hạt giống. Mọi người khác đều có cây mọc cao, nhưng anh chẳng có gì. Jim đã không nói bất cứ điều gì với các đồng nghiệp, tuy rằng anh vẫn tiếp tục tưới nước và bón phân - Anh muốn hạt giống nảy mầm.

Một năm trôi qua, các phụ tá trẻ của công ty mang cây của họ để ông giám đốc xem.

Jim nói với vợ rằng anh không muốn mang cái chậu trống rỗng theo. Nhưng chị muốn anh phải trung thực với những gì đã xảy ra. Jim cảm thấy khó chịu trong lòng, anh đã có những khoảnh khắc xấu hổ nhất trong đời, nhưng anh biết vợ anh đúng. Anh mang cái chậu trống không của mình vào phòng họp. Đến nơi, anh ngạc nhiên trước sự đa dạng của cây cối được trồng bởi các phụ tá khác. Chúng thật đẹp - với đủ thứ hình dáng và kích cỡ. Jim đặt cái chậu trống rỗng của mình trên sàn nhà. Nhiều đồng nghiệp của anh cười, một vài người thấy tội nghiệp cho anh!
Khi giám đốc đến, ông quan sát cả phòng và chào các phụ tá trẻ.

Jim chỉ lấp ló ở phía sau. Giám đốc nói: "Chà, tuyệt, cây và hoa của các bạn đã lớn mạnh. Hôm nay một trong các bạn sẽ được bổ nhiệm làm tân Giám đốc !"
Đột nhiên ông nhận ra Jim ở cuối phòng với cái chậu trống không. Ông ra lệnh cho anh lên phía trước. Jim sợ hãi. Anh nghĩ, "Ông Giám đốc biết tôi thất bại! Có lẽ tôi sẽ bị sa thải!"

Khi Jim đã lên phía trước, ông giám đốc hỏi anh chuyện gì đã xảy ra - Jim kể lại câu chuyện.

Ông giám đốc yêu cầu mọi người ngồi xuống, ngoại trừ Jim. Ông nhìn Jim, và thông báo: "Đây là tân Giám đốc của các bạn! Tên anh là Jim!" Jim không tin ở tai mình. Thậm chí anh không ươm nổi hạt giống.

Những người khác nói: "Làm sao anh ta có thể là tân giám đốc được?"

Ông Giám đốc cho biết: "Một năm trước đây, tôi đã cho mỗi người trong căn phòng này một hạt giống. Tôi đã nói các bạn gieo hạt, tưới nước, và mang nó trở lại hôm nay. Nhưng hạt giống tôi cho các bạn đã được luộc chín..; chết rồi - không thể mọc thành cây được.

Tất cả các bạn, trừ Jim, đã mang lại cho tôi cây và hoa. Khi bạn các phát hiện ra hạt giống không phát triển, các bạn đã thay hạt giống khác. Jim là người duy nhất dũng cảm và trung thực đã mang lại một chậu với hạt giống của tôi trong đó. Do đó, anh là Giám Đốc mới của các bạn! "

* Nếu bạn gieo thành thật, bạn sẽ gặt lòng tin
* Nếu bạn gieo lòng tốt, bạn sẽ gặt bạn hữu
* Nếu bạn gieo khiêm tốn, bạn sẽ gặt vĩ đại
* Nếu bạn gieo kiên nhẫn, bạn sẽ gặt mãn nguyện
* Nếu bạn gieo quan tâm, bạn sẽ gặt viễn tượng
* Nếu bạn gieo chăm chỉ, bạn sẽ gặt thành công
* Nếu bạn gieo tha thứ, bạn sẽ gặt hòa giải

Vì vậy, hãy cẩn thận với những gì bạn gieo hôm nay; nó sẽ quyết định những gì bạn sẽ gặt mai sau.

TNT phỏng dịch.

Truyện ngắn: CHẾT OAN.

Bạn tôi gọi phone, giọng nghiêm trọng: Kiếm gấp giùm một người giúp việc nữ đứng tuổi, có năng khiếu săn sóc người già.
– Cho ai?
– Cho ông bà già, ông già bị ung thư tiền liệt tuyến giai đoạn cuối, đau đớn lắm, bao nhiêu người giúp việc thuê làm chỉ vài tuần là hoặc ông già đuổi hoặc người ta bỏ việc vì tính khí cáu bẳn của ông già.

Giới thiệu đến người thứ 41, bạn tôi mới ưng ý.
Vâng, siêu sao ôsin mà tôi giới thiệu là một người phụ nữ đẫy đà, có đủ các tiêu chuẩn đặt ra. Nàng khoảng 40 xuân xanh, chưa từng lấy chồng.
Một tuần sau khi đưa nàng vào chăm sóc ông già của bạn tôi, tôi nhận được điện thoại của bạn gọi đến, giọng vui như chim sáo.

Này nhé, tuyệt vời! Cả mấy tháng nay, đêm nào ông già cũng đau đớn không ngủ được, các loại thuốc giảm đau gần như không còn tác dụng. Vậy mà từ khi có nàng, ông già vừa rên lên khe khẽ, lập tức nàng đến đỡ đầu ông già lên, áp sát vào lòng mình, nơi có đôi gò bồng đảo phốp pháp mềm hơn gối lông ngỗng, ấm áp hơn nắng ban mai, lại thêm những tiếng đập thổn thức đều đặn của trái tim tràn nhựa sống, bàn tay nàng mềm mại vừa xoa nhẹ hai bên thái dương của ông vừa hỏi với giọng du dương:
– Ông ơi, ông nhìn lên bức tranh kia kìa, có đẹp không ông? Con hát ru cho ông dễ ngủ nghe!
– Ừ! Khẽ thôi!
Và thế là nàng hát, hát thật khẽ, thật nhẹ, thật hay.
Và ông già ngủ thiếp đi một mạch cho đến sáng.

Này nhé, bấy lâu nay, lúc nào ông cũng gắt gỏng chuyện người ta cứ ép ông ăn ăn uống uống.
Cuộc sống đối với ông như vậy là đã quá đủ rồi.
Vậy mà nàng cứ bưng chén xúp đến, nhoẻn một nụ cười thật mộc mạc dễ thương với ông, lấy cái khăn ướt lau khắp mặt cho ông, đưa bàn tay mềm mại xoa nhẹ lên khắp bụng ông nói thì thầm:
– Ông ơi, bụng lại xẹp hết cả rồi, cho vào tí xúp ông nhá!
Ông lại nhìn nàng như muốn bật cười vì tính hay dụ dỗ ông của nàng:
– Ừ!
– Tí thôi í mà, con nấu cho ông đấy, ngon lắm!

Và cứ thế, đút cho ông một muỗng, nàng lại nói một câu, vuốt lên bụng ông mấy cái.
Ăn xong, nàng lại còn nghiêng tai áp sát xuống bụng ông, nói thì thầm:
– Bụng ơi, đủ chưa? Cố mà nghiền kỹ cho ông nha!
Cố mà đánh nhau với mấy thằng ma cô cho nó chết hết đi cho ông mau hết bệnh nha!

Thế là ông lại cười, cười to nữa là đằng khác. Này nhé! Mỗi lần lau rửa chỗ vết mổ, lau rửa cái của quí của ông, bàn tay nàng cứ như diễn viên múa chèo ấy, nâng nhẹ lên, lấy bông gòn nhúng nước ấm, lau cẩn thận như sợ chạm phải kíp mìn nổ, vừa lau vừa nhìn ông cười duyên hỏi:
– Ông ơi, con lau cho ông, ông có thấy dễ chịu không? Lau cho nó sạch sẽ, thoáng mát ông nha!
Ông lại nhìn nàng, ánh nhìn đầy vẻ biết ơn, ánh nhìn tràn ngập niềm vui sướng, thích thú. Trong đáy mắt ông có điều gì đó mới mẻ.
Phải nói,nghe chuyện của nàng, mũi tôi phình to hết cỡ.

Không đầy một tháng sau, bạn tôi lại gọi điện thoại lúc nửa đêm, giọng hốt hoảng, cầu cứu, hỏi địa chỉ và điện thoại liên lạc với nàng. Tôi ngơ ngác:
– Nàng đang chăm sóc ông bà già mà?
– Không! Bà già đuổi nàng đi cả tuần nay rồi.
– Tại sao?
– Bà già ghen! Này nhé, không ghen sao được! Lúc đầu tìm được người chăm ông tuyệt vời thế bà mừng lắm, giao khoán trắng cho nàng chăm ông, bà lên lầu ngủ thẳng giấc.

Sau vài ngày, bà mới để ý thấy ông dạo này là lạ thế nào ấy. Này nhé, lâu lắm rồi không thấy ông cười, vậy mà mấy tuần nay cứ thấy ông cười nói vui vẻ!
Này nhé, da dẻ ông cứ như là có sắc hồng ấy!
Này nhé, chẳng thấy ông rên la đau đớn vật vã nữa!

Bà giành chén xúp trên tay nàng để ngồi xuống cạnh giường ông, cũng nhẹ nhàng đưa muỗng xúp vào miệng ông. Khó nhọc lắm ông mới há miệng ra, thức ăn chưa kịp đụng lưỡi, ông nhăn mặt, nhè ra cả gối, mắng bà là cho cả ký muối vô chén xúp hả?
Này nhé, tối đến, bà bảo nàng lên gác vào giường bà mà ngủ cho ngon giấc để bà ngủ trong phòng nàng.


Nàng tròn xoe mắt ngạc nhiên thưa cả tuần nay nàng có ngủ trong cái phòng dành riêng cho nàng đâu!
– Thế mày ngủ ở đâu?
– Dạ con ngủ luôn bên cạnh ông cho tiện để ông trở mình là con xoa cho ông ngay.

Thế là ba máu sáu cơn, bà đuổi nàng cuốn xéo khỏi nhà ngay lập tức.
Khổ nỗi, suốt một tuần rồi, không có nàng, ông cứ nằm yên, mắt mở trừng trừng nhìn lên trần nhà, thực hiện khẩu hiệu ba không: Không nói! Không ăn! Không ngủ!

Cuộc họp đại gia đình ngay lập tức được tổ chức để biểu quyết áp đảo bà già là phải chiều lòng ông già trong những ngày cuối cùng sống trên cõi đời này.
Bà già ấm ức lắm nhưng đành gọi các con lại để nói rằng mẹ nghĩ kỹ rồi. Thôi thì cứ gọi cái con đó lại đi, để ba con được nhẹ nhàng sung sướng trước khi ra đi!

Tôi đã phải vất vả mới truy tìm lại được nàng.
Tôi tất tả, háo hức, đưa nàng trở lại nhà ông bà già bạn tôi. Tôi có cảm giác như mình đang thay Chúa Trời đưa nước thánh diệu kỳ đến ban cho một người đàn ông đang đau đớn vì bệnh tật trong những ngày cuối cùng, bớt đau đớn vật vã.

Nhưng không, muộn rồi, ông già vừa ra đi. Người ta phải vuốt mắt ông mãi ông mới chịu thôi không nhìn trân trân lên trần nhà để tìm kiếm phép lạ nữa…


Châu Thổ

Chuyện kể của chồng.


Có lần mình hỏi chồng: Lý do (bây giờ người ta hay gọi là “động cơ”) nào để anh quyết định tham gia đấu tranh?
Lão trả lời: Vì 3 cô gái điếm người Việt ở Campuchia.
Thú thật, khi ấy mình rất bất ngờ, có phần hụt hẫng và bối rối. Tưởng câu trả lời phải to tát, lý tưởng, chính trị ghê lắm chứ. Lão cũng biết khi trả lời như thế sẽ khiến người đối diện tỏ ra khó hiểu. Từ khó hiểu sẽ dẫn đến thái độ tò mò. Câu chuyện về thân phận ba cô gái điếm được chồng mình kể lại, quả là bi thương. Chồng mình bảo “Vì chứng kiến những phận đời vỡ nát ấy mà anh muốn góp phần nhỏ bé vào cuộc đổi thay đất nước. Hy vọng đất nước mình khá hơn, có dân chủ, có tự do để không còn những cô gái VN phải sang xứ người làm điếm. Không còn cảnh người Việt phải sống tha hương, chịu mọi khổ sở, thiệt thòi, hoặc chết thảm nơi xứ người nữa. Đơn giản thế thôi”.
Ba cô gái ấy tên là Hương, Trầm và Yến, nhưng cũng có thể đó chỉ là những cái tên giả. Cả ba người đều có cha là những người lính từng phục vụ trong quân đội VNCH. Sau năm 1975, vì gia cảnh éo le nên họ phải phiêu dạt sang Campuchia làm gái. Họ gặp nhau và kết nghĩa chị em. Cô Hương bằng tuổi anh Tú, sinh năm 1968. Vài năm sau ngày SG bị “giải phóng”, gia đình cô Hương cả thảy 4 người lên tàu vượt biên. Chuyến tàu gặp cướp biển và Hương đã chứng kiến cảnh mẹ mình bị hãm hiếp, ba và anh trai bị cướp biển dùng báng súng đập vào đầu cho đến chết rồi quăng xác xuống biển. Nhắc đến cuộc đời ba cô gái, có lúc hai vợ chồng hỏi nhau “Không biết trong ba người, ai có số phận khốn khổ, nghiệt ngã nhất?”.
Yến sinh năm 1972 quê Mộc Hóa, Long An. Vì hoàn cảnh gia đình nghèo khó, năm 13 tuổi Yến đã phải theo mẹ đi “tải hàng lậu” thuê cho người ta từ biên giới Campuchia về Việt Nam. Ba Yến là một cựu quân nhân VNCH. Sau tháng 4/1975, ông bị bắt đi tù cải tạo. Khoảng một năm sau ông được thả. Ra tù, ba của Yến tham gia vào một tổ chức chống cộng và bị bắt năm 1979. Anh Tú nói rằng không biết ông tham gia tổ chức nào, bị kết án mấy năm nhưng đã ở tù 6 năm, từ 1979 đến 1985 thì mãn án, theo lời kể của Hương và Trầm. Một năm sau khi ra tù, ông qua đời vào tháng 4/1986. Kể từ khi ba qua đời, mẹ Yến ngày càng suy sụp tinh thần, có lúc hóa điên. Một mình Yến tiếp tục công việc tải hàng lậu cho người ta để nuôi mẹ, nuôi thân. Một buổi chiều tháng 2/1987, sau khi đi làm về Yến không thấy mẹ đâu. Linh tính báo cho cô biết điều không lành xảy ra. Cả đêm Yến đi tìm mẹ nhưng không gặp. Sáng hôm sau, người quen báo tin đã tìm thấy mẹ cô nằm chết bên mộ của ba.
Năm 16 tuổi, Yến yêu Hùng, con trai của một trong những chủ buôn lậu mà Yến làm thuê. Hùng lừa Yến sang Nam Vang và bán cô cho một mụ tú bà người Việt. Yến tìm cách trốn khỏi nhà chứa nhưng bị bắt lại, bị đánh đập tàn nhẫn. Khoảng 1 năm sau Hùng lại mò đến nhà trọ của Yến ở Nam Vang. Hắn khóc lóc, van xin và lại thề thốt. Mủi lòng vì thấy Hùng bây giờ đã thành người tàn tạ (hắn chống nạng vì bị gãy một chân), Yến lại tha thứ và cưu mang Hùng. Vài tháng sau Yến báo tin cô có bầu, Hùng lại một lần nữa ruồng bỏ, phụ bạc người yêu. Suốt thời gian Yến mang bầu và sinh con, đều do một tay Hương (đi làm gái) nuôi nấng. Đến khi thằng Hên lên 1 tuổi, mẹ con Yến và Hương dắt díu nhau lên Koh Kong. Phận làm gái vẫn đeo đuổi họ. Ở đây, họ gặp Trầm. Vì thương cảm hoàn cảnh của nhau, ho kết nghĩa chị em, lo cho nhau như người thân ruột thịt.
Yến chết, một cái chết thảm thương và đau đớn. Suốt ba ngày không thấy Yến về phòng trọ, Trầm và Hương phải bỏ tiền thuê người đi tìm. Để có thêm tiền chi trả việc tìm bạn, tất nhiên Hương và Trầm phải “làm thêm”, tức là tiếp khách nhiều hơn ngày thường. Người ta tìm thấy xác của Yến (khi ấy đã không còn nguyên vẹn do thương tích, do côn trùng bâu kín thân thể) bị vứt ở chân núi Mô Păng (1). Vì chủ chứa- một mụ đàn bà người Việt có nước da bợt như xác chết, không cho làm tang ở đấy, thành ra mấy người thợ mộc hàng xóm phải đi kiếm gỗ, dựng tạm cho cái chòi tại khu đất trống để có chỗ kê quan tài. Đám tang lèo tèo vài ba người hàng xóm thất nghiệp ngồi dự cho đỡ tủi. Anh Tú kể đoạn thằng bé Hên 4 tuổi vừa khóc, vừa chửi, vừa kể lể bằng cả ba thứ tiếng Việt, Khmer và Thái, vừa lấy tay đạp đổ bát nhang và di ảnh của mẹ khiến tôi chảy nước mắt. Nó cho là mẹ Yến đã lừa nó, không đưa nó về thăm ngoại mà đã vội chui vào hòm nằm trốn. Rồi một gã người Việt đưa mấy tên lính Campuchia đến phạt vạ vì dám tổ chức tang lễ ở nơi không được phép. Trầm và Hương lại phải giàn xếp bằng cách hứa ngủ với mấy thằng lính để “trừ nợ”, để đám tang của Yến được suôn sẻ. Hôm sau, đưa tro cốt của Yến lên chùa xong, cả hai người chị kết nghĩa của Yến là Trầm và Hương phải ngủ với mấy tên lính Campuchia như đã hứa.
Hồi tưởng lại chuyện xưa, chồng tôi bùi ngùi: “Năm 1993, Yến chết thảm ở tuổi 21. Khi sống, Yến không có nổi một ngày vui, vậy mà định mệnh nỡ lòng nào vẫn ném cho cô một cái chết đầy bi thảm. Với anh, Yến chỉ là một người quen như bao người quen khác đã đi ngang qua cuộc đời. Và cuộc đời cô cũng ngắn ngủi hơn những cuộc đời anh đã gặp. Nhưng đến hôm nay, dù đã bao nhiêu thay đổi, dù đã gần 30 năm trôi qua, anh vẫn không thể quên được mảnh đời tàn tạ của Yến, không quên được đám tang buồn tủi của Yến ở xứ người”. Nói chuyện với vợ mà như tự nói với mình vậy.
Kết thúc câu chuyện về ba cô gái điếm, chồng tôi bảo: “Đấy, giờ em hiểu vì sao anh rất thương và tôn trọng phụ nữ. Cho nên dù em có bắt nạt anh đến mấy anh cũng nhường. Nhường thôi chứ đừng tưởng là anh sợ nhá”.
Câu chuyện cảm động như thế mà vẫn cài thêm một ý đe vợ vào được.


Phạm Thanh Nghiên
(Tác giả và chồng đều là cựu tù nhân lương tâm tại Việt Nam)

GỎI KHÔ BÒ CỦA “ÔNG GIÀ CHEMISE NOIRE”.



Một truyện ngắn đăng trên báo Tuổi Ngọc trước 1975 có chi tiết đáng nhớ. Chàng trai trong truyện đi chuyến công tác vào Sài Gòn. Khi quay ra miền Trung, tới đèo Hải Vân anh chợt thấy tiếc vì chưa kịp ăn món gỏi khô bò của “ông già áo đen” ở khu nước mía Viễn Đông đường Pasteur, Sài Gòn. Anh đã tìm cách quay lại Sài Gòn để thực hiện ước mơ ấy...



Không dễ thực hiện chuyến đi xa xôi như vậy trong thời chiến chỉ để được ăn món gỏi khô bò. Có lẽ đó chỉ là một ẩn dụ về nỗi tiếc nuối của chàng trai trẻ xa thành phố, lao vào vùng chiến sự và nhớ về những niềm vui đời thường trên phố xá phồn hoa. Nhưng cái tên “ông già áo đen” đã luôn là thắc mắc của tôi. Những anh chị tôi, lứa tuổi nay đã bước vào tuổi 60, 70 rất quen thuộc với hàng bò khô, nay gọi là gỏi khô bò của ông già áo đen bán trên đường Pasteur. Họ vẫn nhớ những buổi chiều chưa tắt nắng của Sài Gòn nửa thế kỷ trước, tan trường Sư phạm, trường Luật là phóng xe ra ngay góc ngã tư Lê Lợi - Pasteur, ngồi trên xe gọi mấy dĩa khô bò đu đủ cùng một lúc.

Từ xa đã thấy bóng ông chủ xe khô bò, luôn luôn bận áo đen nên chết tên. Phải canh làm sao để ăn được gỏi khô bò của “ông già chemise noire” hay “ông già áo đen” này dù khu đó có tới bốn người bán gỏi khô bò đu đủ bào. Không mấy ai biết ông tên gì, chỉ gọi biệt danh như vậy.

Ai sống tại thành phố này hay đã từng đến Sài Gòn những năm trước 1975 đều biết khu nước mía Viễn Đông. Ngay góc ngã tư Lê Lợi – Pasteur, đó là nơi bán nước mía đắt khách dưới chân tòa nhà hãng bảo hiểm Viễn Đông nên được gọi vậy cho gọn, theo những người lớn tuổi kể lại. Quây quanh góc đường, trên lề dành cho người đi bộ là nhiều hàng quán, xe bán hàng rong. Tuy là hàng rong, hàng bán vỉa hè nhưng hình thành một khu ẩm thực hẳn hoi, gọi chung là khu nước mía Viễn Đông, nổi tiếng đến độ đến hơn bốn mươi năm sau, nhiều bài viết vẫn còn nhắc tới.

Trong đó, có hồi ức của nhà thơ Cao Thoại Châu: “Hồi còn học đại học, thường chiều hay trốn học ra vỉa hè ngã ba Pasteur - Lê Lợi. Vỉa hè khá rộng, cây cối nhiều mà lại có tới hai thứ quà nổi tiếng. Những chiếc tủ kính nhỏ bán bò khô của người Bắc, không dát mỏng nhuộm phẩm đỏ như khô bò Chợ Lớn mà từ Hà Nội mang vào. Nó dày và mềm màu hơi xỉn vì nướng, ăn với đu đủ sống bào thành sợi. Lách cách tiếng kéo của người bán, xúyt xoa cay của người ăn đủ dạng, đủ tuổi. Không biết cái nào có trước nhưng hai thứ quả là dìu nhau cùng nổi tiếng và đông nghẹt, bò khô ăn xong có ngay nước mía chen và đứng - nước mía Viễn Đông!”

Buổi sáng cuối năm 2016, tôi ngồi với anh Nguyễn Văn Tuynh trong một quán cà phê. Anh là con trai của “ông già áo đen” bán gỏi khô bò xưa kia. Anh Tuynh đã trên 60, còn khỏe và trí nhớ còn tốt. Đầu thập niên 1960, ba anh bắt đầu bán gỏi khô bò ở đó, và chú bé Tuynh theo phụ cha suốt chín năm trời cho đến tuổi trưởng thành thì bị đi quân dịch. Chín năm trời trên vỉa hè là chín năm đáng nhớ với anh. Anh chứng kiến cuộc sống trên phố xá trung tâm Sài Gòn, những thay đổi của thời cuộc qua mắt nhìn của một chú bé mới lớn.

Sài Gòn thời ấy, không có nhiều hàng quán cầu kỳ như bây giờ. Không chỉ giới bình dân, giới có học không câu nệ phải ăn hàng quán sang trọng mắc tiền. Do đó, các xe bán hàng ăn trên lề đường rất đông khách, có đủ cả sinh viên, thầy cô giáo, tiểu thương, công tư chức và quân nhân. Tuy nhiên, mãi cho đến đầu năm 1960, khu hàng ăn Viễn Đông nổi tiếng mà dân trong nghề gọi là “bến nước mía Viễn Đông” mới hình thành. Ở đó có nhiều món ăn, ngoài gỏi khô bò còn có phá lấu, bò bía, bánh ướt, bò viên, chè thạch, nước sinh tố các loại, nước ngọt.... nhưng ba món gỏi khô bò, phá lấu và nước mía được xem là ba món chính ngon nhất Sài Gòn thời bấy giờ.

Ông Nguyễn Văn Huỳnh, tức “ông già áo đen” người gốc Hưng Yên di cư vào Nam năm 1954. Lúc đầu ông ở Trị An, Đồng Nai rồi chuyển xuống Sài Gòn. Ông có ông bạn làm lính partisan ở Hà Nội cùng vào Nam nên đi tìm, thì biết ông kia bán bò khô ở các trường Chu Văn An, Nguyễn Bá Tòng. Ông Huỳnh thấy bạn làm ăn được, xin học nghề rồi cùng bán với ông bạn, bắt đầu từ năm 1956.

Anh Tuynh nói: “Bây giờ có người làm bò khô bằng phổi bò, phơi khô sau khi luộc chín nên rất dễ bị bẩn, sau đó thắng với nước đường. Ngày xưa, nhà tôi làm khô bằng lá lách bò, thịt thì bằng thịt ở má bò vì má bò có gân nên vừa mềm vừa dai, khi chín tới ăn rất thơm ngon. Lá lách bò dài như miếng gan heo, luộc chín, khứa từng khứa để khi xào nấu thì gia vị thấm vào bên trong mới ngon. Xong đem xào với sả, ngũ vị hương, muối, đường, gừng (để khử mùi nồng của lách bò) rồi đổ nước vào cho ngập mặt, đun hơn một giờ cho sệt lại. Sau đó vớt ra cho vào chảo chiên.

Qua ba công đoạn luộc, xào rồi lại chiên nên mới có miếng sém cạnh, vừa bùi vừa giòn, ngon vô cùng. Khi ba tôi bán ở trường Chu Văn An, tôi mới hơn mười tuổi, buổi sáng đi học, chiều đi phụ bán. Ba bán sát hàng rào, học trò trường này toàn là nam sinh nhưng ăn hàng bạo lắm. Họ đưa tiền ra, ba tôi chuyền dĩa nhôm đựng gỏi bò khô chan dấm ớt nước tương vào. Việc của tôi là hết giờ thì leo vào cổng trường để gom dĩa nhôm mà các anh nam sinh ăn xong vất vào một góc.

Giá một dĩa gỏi khô bò lúc đó là 2 đồng, gấp đôi ly nước mía”.

Đến năm 1958, ông Huỳnh ra bán ở chợ Bến Thành, góc đường Lê Thánh Tôn với Tạ Thu Thâu. Bán ở đó đắt khách nhưng bị lính ở bót Lê Văn Ken phía gần nhà thương Sài Gòn hốt ghế hoài nên ông nản. Sau hai năm, ông đẩy xe ra bán ở góc đường Pasteur – Lê Lợi thì tiếp tục gặp chuyện đang bán thì bị đuổi. Sau khi bàn bạc, suy tính cùng với vài người bán hàng ở địa điểm này, ông đến bót Lê Văn Ken xin lập một “bến”, tức là khu tập trung buôn bán, đóng thuế đàng hoàng cho cảnh sát hằng tháng. Ông đứng ra đảm nhận việc thu tiền để nộp. “Bến nước mía Viễn Đông” chính thức được cho phép, rất thuận tiện thu hút khách dạo phố trên con đường Lê Lợi đã vào thành ngữ “Bát phố Bô-na” ((trước 1954 đường Lê Lợi mang tên Bonard).

An tâm rồi, ông Huỳnh cùng bạn bè ngoài “bến” lo tổ chức việc làm ăn. Đoạn lề đường Pasteur chạy dài từ đường Tôn Thất Đạm đến Lê Lợi chia thành hai dãy hẳn hoi, dãy phía trong là các xe bán gỏi khô bò, nước ngọt. Dãy phía ngoài, sát đường xe chạy thì bán hủ tíu bò viên bánh cuốn, bò bía. Phía lề đường Lê Lợi bán phá lấu nhiều hơn. Ông Huỳnh tiếp tục dùng cái tủ đựng thức ăn bằng gỗ gắn kính đặt trên cái xe đẩy.

Tủ chia làm ba phần theo bề ngang, ở giữa là ngăn tủ để dĩa, hai ngăn hai bên đựng thịt bò khô và gỏi đu đủ đã bào sẵn ở nhà. Hai rìa tủ là các thành gỗ thiết kế để đặt đũa, các chai nước tương, nước giấm, ớt…Thùng xe phía dưới để được chục cái ghế xếp. Mỗi ngày từ ba giờ chiều, ông Huỳnh cùng cậu bé Tuynh đẩy xe từ cổng xe lửa số 6 đường Trương Minh Ký (nay là Lê Văn Sỹ) suốt một giờ đồng hồ mới tới điểm bán.

Sau một thời gian, việc làm ăn phát triển, ông Huỳnh thuê hẳn một chiếc xe xích lô máy để chở ông và Tuynh cùng cái xe đẩy. Hai cô con gái đạp xe ra để phụ bán. Buổi trưa sau buổi học, Tuynh cùng mấy anh chị em lo bào đu đủ, ngâm cho ra nhựa và vắt ráo nước trong khi vợ chồng ông Huỳnh lo chế biến thịt.

Chiều tà là bắt đầu thời gian cao điểm. Một mình ông Huỳnh đứng ôm cái tủ, đặt hàng loạt dĩa nhôm lên mặt tủ và thoăn thoắt bỏ đu đủ sợi, khô bò (lúc đó không có đậu phộng rang, bánh phồng tôm như hiện nay), rồi hai tay cùng lúc xịt nước giấm, nước tương, ớt vào dĩa thật nhanh. Các con lo thu tiền, bưng và thu dĩa để rửa, xếp ghế, bưng ra cho khách. Đa số khách đứng ăn cho nhanh, không mấy ai ngồi.

Nhiều người ăn bận lịch sự là các giáo sư trường học gần đó, lính và sĩ quan, công chức. Không ai chỉ ăn một dĩa, có người ăn tới bốn dĩa và có người ngày nào cũng ra ăn. Ai nấy vừa ăn vừa xuýt xoa chảy nước mắt nước mũi vì cay, nhăn mặt vì nước giấm chua và khoái chí nhai miếng lá mía bò khô màu đen cháy, ngọt đậm đà trong tiếng kéo lắt xắt. Dăm lần, Tuynh thấy ông tướng không quân râu kẽm ghé đến ăn. Ông ngồi trên xe jeep, sai lính xuống mua và ông ăn ngay trên xe. Việc buôn bán của ông Huỳnh phát đạt đến độ khi nào ông bán hết thì các hàng khác mới có khách.

Phụ cha buôn bán ở đó, Tuynh có dịp quan sát thế giới ăn uống của người lớn sao mà vui quá. Món phá lấu ở đây được chiếu cố đặc biệt. Ông người Tàu bận áo xá xẩu bán những miếng phá lấu màu vàng nâu ghim vào những cây tăm đặt trong cái xửng nhôm gác trên một chạc gỗ trông ngon lành lắm. Mỗi miếng khách cầm lên ăn, ông Tàu dùng một cây tăm khác ghim vào sợi dây thun cột sẵn ở cổ tay. Đó là cách ghi nhớ của ông về số miếng phá lấu khách đứng ăn tại chỗ. Ngoài đó có ông A Sáng, cũng người Tàu bán bò viên rất ngon (lúc đó chỉ bán bò viên chấm tương, không thấy ai bán chung với hủ tíu).

Gỏi khô bò có tới bốn người bán, đều là người Bắc di cư, ngoài ông Huỳnh có ông Thung, ông Chiểu, ông Dần. Ngoài ra, món bánh cay vàng ruộm mà Tuynh rất thích. Lê la trên hè phố nhiều năm, Tuynh chứng kiến những người Ấn chuyên buôn bán vải trên đường Tôn Thất Đạm gần chùa Ấn, bán các loại vải tetoron, dacron cho trả dần và ngày nào cũng đi thu tiền góp. Nhớ những buổi chiều trời sắp mưa, hàng đàn bồ câu cả ngàn con từ chùa Ấn bay ra, có cả những con cà cuống bay xuống từ các tàng cây trên đường Pasteur. Thời ông Diệm, trên đường Pasteur nhân công đào một đường dẫn nước sinh hoạt lớn, sâu và rộng. Mùa mưa nước đầy, có người té xuống la chói lói vì không biết bơi và chú bé Tuynh đã kịp nhảy xuống cứu.
Anh Tuynh kể có đọc được bài thơ của ông bác sĩ Lê Văn Lân làm thơ về khu nước mía Viễn Đông như vầy:
Người về còn nhớ quà rong năm nào
Đầu đường nghe thoáng lời rao
Là tha hồ biết quà nào rẻ ngon
Dăm bông, thịt nguội, mì dòn
Hai đồng một ổ, bà con mua giùm
Anh ơi, “Nước mía Viễn đông”
Hai ly chưa đã, mát lòng em luôn
Thêm đĩa bò bía chấm tương
Ăn kèm phá lấu, em thương anh nhiều...
Anh nói: “Tuy không nhắc đến gỏi khô bò ông già áo đen”, mấy câu thơ này làm tôi nhớ quá...”. Tuổi không còn trẻ, anh Tuynh vẫn đau đáu mong muốn khôi phục lại nghề gia truyền của cha. Anh kể sau 1975, buồn vì không tiếp tục làm nghề trên lề đường Pasteur nữa, ba anh mất chỉ sau một năm nghỉ ở nhà. Anh Tuynh sau đó đi bán bò viên trên đường Nguyễn Thông, cũng đắt khách không thua cha mình xưa kia cho đến khi nghỉ vì lớn tuổi. Cho dù thảnh thơi vì con cái đã trưởng thành, anh vẫn nôn nao khi nghe tiếng kéo lắt xắt nhắp trước khi cắt bò khô ở các hàng quán gỏi khô bò trên đường Nguyễn Văn Thủ hay trước công viên Mạc Đỉnh Chi.

PHẠM CÔNG LUẬN
(Trích SÀI GÒN CHUYỆN ĐỜI CỦA PHỐ tập 4 – Công ty sách Phương Nam xuất bản 2017)

Bài học cuộc sống.

Bỏ ra 4000 đồng để mua lại một cái bát cũ của đứa trẻ ăn xin đang rất cần tiền, người đàn ông không ngờ 15 năm sau đó, có ngày ông được nhận lại nhiều đến thế.


Trong một phòng bệnh của bệnh viện nọ, một người đàn ông trung niên tóc hoa râm tay run rẩy cầm một lá thư, nước mắt không ngừng tuôn rơi.

Lau khô nước mắt, ông quay người lại hướng sang phía người mẹ già đang nằm trên giường bệnh: Mẹ, bệnh của mẹ được chữa rồi!

Bà cụ mấp máy miệng nhưng không nói lên lời, chỉ thấy nước mắt ngân ngấn nơi khóe mắt. Người đàn ông trung niên đưa lá thư cho bà cụ.

Bức thư của người lạ

Chú Vương, chào chú!

Chú cháu mình đã 15 năm không gặp nhau, mong chú hiểu cho cháu, cháu không đích thân đến thăm chú vì cháu sợ chú sẽ từ chối cháu, vì thế chú đọc bức thư này xem như chú cháu mình đã gặp nhau!

15 năm trước, bố cháu bệnh nặng không ra được khỏi giường, mẹ cháu vì thế mà bỏ bố con cháu đi. Cháu khi đó còn nhỏ, bạn bè thân thích không nhờ cậy được ai.

Để có tiền chữa bệnh cho bố, cháu đã gõ cửa khắp các gia đình thân thích nhưng chẳng một ai ra tay giúp đỡ. Họ đều cho rằng cháu không thể nào trả nợ cho họ được.

Không còn cách nào khác, cháu phải đi ăn xin. Cháu viết lên một tờ giấy thật to, rằng ai đồng ý cho cháu vay 4000 đồng tiền viện phí, trong 10 năm tới cháu sẽ làm trâu làm ngựa để trả tiền cho họ. Người qua đường rất đông nhưng chẳng ai để tâm đến cháu, họ đều cho rằng cháu là kẻ lừa đảo.

Cho đến khi gặp được chú, dường như chú không đọc mấy dòng chữ cháu viết mà cúi xuống nhặt cái bát cháu dùng để cố định tờ giấy lên trước sự kinh ngạc của những người xung quanh, bình tĩnh nói: "Cái bát này là bảo vật từ thời Càn Long, ta sẽ trả cháu 2000 đồng để mua nó."

Khi đó cháu còn chưa tin, vẫn nghi ngờ. Tiếp đó người đi sau chú lại hô lớn, rằng ông ta sẵn sàng bỏ ra 4000 đồng để mua cái bát của cháu. Lúc đó cháu mới tin cái bát vỡ của mình đáng giá đến thế. Cháu đã vô cùng sung sướng vội vã bán bát rồi chạy về nhà.

Khi bố cháu được chữa khỏi bệnh, cháu mới đem chuyện kể cho bố nghe. Và đến khi đó, cháu cũng mới biết chiếc bát đó là giả, không phải hàng thật.

Cháu đã đoán rằng có khi nào chú không nhận ra đó là bát giả. Về sau, cháu tìm hiểu thì được người mua cái bát của cháu là bạn chú và cuối cùng, nó thuộc về chú chứ không phải người kia. Chú lại là một thương gia chuyên bán trang sức đắt tiền và đồ quý, làm sao chú có thể không phát hiện ra cái bát của cháu là giả được.

Tìm hiểu kỹ hơn, cháu còn biết chú vẫn hay dùng cách này để giúp không ít người. Và đến lúc đó, cháu hoàn toàn tin rằng chú đã cố ý giúp cháu nên mới cùng bạn diễn kịch như vậy.

Hơn nữa trước khi chú đi, chú còn nói với cháu rằng sau này không được làm ăn mày nữa, phải tự lực cánh sinh, làm một người có ích cho đời!

Những lời dặn của chú cháu giờ vẫn còn nhớ như in, không dám quên. Cháu nhất định sẽ làm một người có ích. Cũng nhờ có chú mà bây giờ cháu mới thành công, trở thành một ông chủ trong cách gọi của mọi người.

Nhờ có 4000 đồng của chú năm nào mà bố cháu mới khỏi bệnh, mới có thể nuôi cháu đi học để có được hôm nay. 4000 đồng năm đó, cháu biết rằng mình đã đi gõ cửa tất cả những nhà họ hàng thân thích nhưng không ai tình nguyện giúp.

Vậy mà chú, một người lạ không quen biết lại tin tưởng cháu đến vậy.

Những năm qua, cháu biết chú bị bạn bè lừa gạt, lâm vào cảnh khó khăn, phải làm nhiều việc để bám trụ lại. Nhưng sự đời khó lường, mẹ chú đột ngột mắc bệnh nặng chỉ sau một đêm. Vạn bất đắc dĩ, chú phải nhờ đến những người mình từng giúp nhưng lại bị từ chối.

Cháu cũng đã từng nghĩ cách giúp chú nhưng không biết chú nghĩ sao lại không chấp nhận sự giúp đỡ từ người lại. Bởi thế nên cháu mới phải chọn cách này.

Người ta nói rằng người tốt không được đền đáp tử tế nhưng cháu không tin người tốt như chú tại sao lại không có phúc báo!

Chi phí phẫu thuật của mẹ chú cháu đã thanh toán xong. Trong phong bì thư này có một chiếc thẻ, cháu để sẵn vài chục nghìn đồng, mật mã là xxxxxx, chú giữ lại phòng khi có việc gấp, nếu không đủ, chú cứ gọi điện cho cháu.

Chú không cần phải cảm ơn cháu vì cháu chỉ là một thằng bé bán bát giả cho chú mà thôi. Không có chú, sẽ không có cháu ngày hôm nay!

Mẹ là tất cả.

Mẹ tôi đã qua đời năm 1996.

Buổi chiều, mẹ tôi thường ngồi trước bàn Phật tụng kinh từ 3 giờ đến 6 giờ. Tôi tự hỏi sao mẹ tôi giỏi quá? Mẹ có thể ngồi liên tục mấy giờ đồng hồ mà không mệt? Hay thật!

Mẹ tôi hiền từ, không bao giờ lớn tiếng với bất cứ người nào. Mẹ tôi thường xuyên đi chùa. Mẹ gật đầu ngay mỗi khi tôi hỏi, “Mẹ đi chùa không?”

Không kể trời nắng hay mưa, mẹ tôi nhanh nhẹn trả lời, “Đi chứ!”

Thế là mẹ tôi thay áo dài ngay lập tức. Hình như mẹ tôi sợ chậm một chút là các con đổi ý. Lúc nào mẹ tôi cũng hái rau, trái cây, rửa thật sạch, đợi tôi đến hay gọi em gái tôi đi làm về là đi chùa, chỉ cần chúng tôi mở miệng hỏi, “Mẹ đi chùa không?”

Chỉ một câu thôi là mẹ tôi lập tức đi mặc áo dài, có lẽ cả ngày, cả tuần mẹ tôi chỉ chờ đợi có thế! Mẹ tôi biết chúng tôi bận rộn với công việc làm nên không bao giờ bảo chúng tôi chở mẹ tôi đi chùa. Mẹ tôi chỉ chờ chúng tôi hỏi “Mẹ có đi chùa không?” Chỉ cần câu hỏi ngắn và gọn đó là mắt của mẹ tôi rực sáng, chứa chan hạnh phúc, đong đầy trên mặt của mẹ tôi.

Nếu mẹ tôi còn sinh tiền, chắc chắn ngày nào tôi cũng hỏi mẹ câu này. Tôi muốn thường xuyên đưa mẹ tôi đi chùa hơn! Đi chùa như một nhu cầu cần thiết của mẹ tôi.

Mẹ tôi thường đem rau, trái cây do chính bà trồng đến chùa hàng tuần. Mẹ tôi trồng đủ loại rau: rau húng cây, rau dền, rau lang, rau muống, ngò, cần tây,... và nhiều loại cây trái khác, như là nho, mía, táo, đu đủ, tắc,... Tổng cộng hơn 36 loai rau trái.

Mẹ tôi nâng niu từng trái một. Trái nào thì đem cúng, trái nào nhỏ xíu thì để ở nhà ăn. Mẹ tôi thích tự tay mình hái trái cây, tự tay mình rửa rau, rửa trái cây. Mẹ tôi làm việc này với hạnh phúc.

Việc gì làm được cho người khác thì mẹ tôi không bao giờ từ chối.

Mẹ tôi rất thật thà ngay thẳng. Việc gì làm được thì nói được, không được thì nói ngay. Không bao giờ chần chờ hay nói vòng vo làm cho người khác hiểu lầm.

Mẹ tôi là một người rất mộ đạo. Từ ngày ba tôi mất, rồi đến em trai tôi mất, thì mẹ tôi tụng kinh nhiều hơn. Chiều nào mẹ cũng ngồi trước bàn Phật tụng kinh giờ này đến giờ khác. Mỗi lần về nhà thăm mẹ tôi, nhìn mẹ tôi ngồi lần tràng hạt và tụng kinh, tôi thương mẹ tôi vô cùng.

Tôi là con cả trong gia đình. Ba tôi cũng là con cả. Ba tôi chỉ có một người em trai duy nhất. Ông bà nội mất sớm. Lúc đó tôi còn quá nhỏ (khoảng mấy tháng), nên tôi không có ấn tượng nào về ông bà nội. Nhưng tôi nghe nói lại thì ông bà nội thương tôi lắm! Mẹ tôi là con út trong gia đình có 9 người con. Tôi cũng chỉ nghe nói về ông bà ngoại. Tôi nhìn thấy mộ ông bà nội, ông bà ngoại, mà chưa bao giờ được biết về ông bà của mình. Đứa trẻ không có ông bà nội, ông bà ngoại cũng nhiều thiệt thòi. Vì thế tôi rất ngưỡng mộ về những ai có phước đức còn có ông bà nội, ông bà ngoại.

Mẹ tôi thường dạy chúng tôi rằng phước đức là do mình làm nên chứ không phải đi xin. Bà cũng dạy rằng nên làm việc từ thiện. Hạnh phúc là giúp đỡ cho người khác, chứ không phải nhận sự giúp đỡ của người khác. Chúng tôi có phước đức hơn nhiều người, vì chúng tôi khi trưởng thành vẫn còn cha mẹ. Cha mẹ chúng tôi không được như chúng tôi, vì ông bà nội, ông bà ngoại mất khi ba mẹ chúng tôi còn rất nhỏ.

Khi tôi vượt biên thì ba tôi mất. Mọi người ở nhà giấu, không cho tôi hay. Họ sợ tôi buồn quá rồi không học được. Mãi đến năm sau, cháu tôi ở Pháp cho tôi hay tin này. Khi biết tin buồn, tôi làm ngay một buổi lễ cầu siêu cho ba tôi ở chùa Việt Nam của Hòa Thượng Mẫn Giác ở Los Angeles. Khi đó, Hòa Thượng không có mặt ở Hoa Kỳ. Hòa Thượng Nguyên Đạt đã làm lễ cầu siêu cho ba tôi. Chùa rộng lớn, trang nghiêm, nhưng tôi chỉ có một người bạn tham dự buổi lễ này. Vừa chân ướt, chân ráo đến Hoa Kỳ, người nào cũng bận tối tăm mặt mày làm việc. Vả lại tôi cũng không muốn làm phiền ai. Lúc đó, tôi đang học và làm việc cho tờ báo Trắng Đen của ông bà Việt Đinh Phương.

Mấy năm sau, tôi bảo lãnh mẹ tôi và em gái tôi sang Hoa Kỳ. Mẹ tôi và em tôi sống với tôi. Sau đó, mẹ tôi dọn về nhà một tầng ở thành phố Westminster, gần Bolsa, để mẹ tôi xuống phố cho gần. Tôi nghĩ, người lớn tuổi ở nhà một tầng tiện hơn, mỗi ngày phải lên lầu xuống lầu. Nhà này tôi mua cho mẹ tôi lâu lắm rồi. Mua nhà cho người già phải chọn lựa nhà một tầng để khỏi phải lên lầu, xuống lầu hàng ngày.

Niềm vui của người già là đi lễ, và đi mua quà để gửi về Việt Nam cho thân nhân còn ở lại quê nhà. Mẹ tôi rất cẩn thận, kỹ lưỡng. Bao giờ mua quần áo mới, về nhà phải giặt, ủi cẩn thận, rồi mới tặng cho người nhà. Quần áo trẻ con để một bên, người lớn để một bên. Cháu nội còn ở Việt Nam. Mẹ tôi thương cháu nội lắm. Cháu là “cục vàng” của bà nội. Chúng tôi thường tặng tiền cho mẹ tôi, để mẹ tôi cần gì thì cứ mua. Bao giờ mẹ tôi cũng dành dụm để mua quà gửi về Việt Nam.

Mẹ tôi thích đi chùa làm công quả. Vào chùa, thấy việc gì cũng làm, như lặt rau, bào cà rốt, quét rác ở sân chùa,... Mẹ tôi làm việc liên tục, không nghỉ ngơi. Tôi nhớ ơn Hòa Thượng Minh Mẫn, viện chủ chùa Huệ Quang. Khi mẹ và em tôi mới sang, tôi vẫn phải đi làm cả ngày. Tôi sợ mẹ tôi và em tôi buồn, nên đưa mẹ tôi và em tôi vào chùa Huệ Quang. Tôi vừa ngỏ ý, muốn mẹ và em tôi vào chùa để làm Phật sự, thầy Minh Mẫn nhận lời ngay không một chút do dự, mặc dù chùa lúc đó rất nhỏ. Thầy mua một ngôi nhà nhỏ bên cạnh cho thiện nam, tín nữ ở xa đến viếng chùa, có thể ở lại chùa. Tôi rất cảm động vì sự giúp đỡ của thầy.

Mẹ tôi luôn được chăm sóc chu đáo từ các con, ba chị họ, các cháu con của dì tôi, nhưng mẹ tôi lúc nào cũng nghĩ về con dâu, cháu nội và bà con đang ở Việt Nam. Một sự thay đổi rất lớn của những người già. Mẹ tôi không bao giờ than vãn, nhưng tôi biết mẹ tôi cũng buồn và cô đơn khi các con đi làm. Mẹ ở nhà một mình chăm sóc cây kiểng, trồng rau, cây trái. Lấy đó làm niềm vui chờ các con về.

Mẹ tôi sống êm ả, và chết bình yên. Bệnh không kéo dài, không đau đớn. Mẹ tôi ra đi một cách êm đềm, thanh thản.

Bà ra đi vào một buổi trưa ánh sáng rực rỡ ngoài cửa sổ. Một tay tôi nắm chặt tay mẹ, một tay tôi gọi điện thoại cho em gái tôi tới bệnh viện. Khi tôi sờ vào chân mẹ tôi, bàn chân lạnh từ từ rồi lên đến đầu gối... Thôi, tôi biết không xong rồi.

Mấy tuần lễ ở trong bệnh viện, lúc nào bên mẹ cũng có chúng tôi túc trực. Ban đêm thì tôi trực, ban ngày thì em gái tôi ở bên cạnh mẹ. Khi mẹ qua đời, ở nhà còn nhiều thùng quần áo đã giặt sạch sẽ chưa kịp gửi về Việt Nam. Ban đêm tôi ở lại với mẹ trong bệnh viện, tôi gầy còn hơn lúc ở trong trại tị nạn lúc mới sang Hoa Kỳ.

Mẹ tôi ra đi trong sự bình thản.

Chúng tôi đã mất mẹ.

Chúng tôi mồ côi cha mẹ.

Và cho đến bây giờ chúng tôi vẫn yêu thương cha mẹ của mình.

Tôi cứ tưởng mẹ tôi đang đi du lịch nơi nào đó và chúng tôi sẽ gặp lại người mẹ yêu thương của mình.

Biết bao nhiêu năm rồi, chúng tôi vẫn cầu nguyện cho ba mẹ chúng tôi về Cõi Niết Bàn, và bây giờ vẫn tiếp tục cầu nguyện, không phải đợi đến mùa Vu Lan mới báo hiếu.

Mẹ ơi! Chúng con thương Ba Mẹ lắm!

Kiều Mỹ Duyên

Đằng sau cái váy ngắn
 

08/21/20

Sáng sớm chuông điện thoại réo rắt, Huy tỉnh giấc cựa mình ngồi dậy, giọng của anh bạn bên Trung tâm đào tạo Âm nhạc khàn khàn:
- Alô! Nhận học sinh mới nhé: Nữ - Ba mươi tuổi - Độc thân, em nó muốn học kèm riêng một thầy một trò chứ không muốn vào trung tâm...
- Thôi! Lớn tuổi rồi thì học gì, lại còn độc thân nữa, rắc rối! Huy ngái ngủ gạt ngang...

- Ơ! Việc của ông là dạy, liên quan gì mấy cái chuyện đó. Tôi đưa số điện thoại của ông cho nó rồi đấy, nó sẽ liên hệ trực tiếp với ông.
Huy ậm ừ cho xong chuyện. Gã không có hứng thú lắm với chuyện kèm riêng, lại còn học sinh nữ lớn tuổi, độc thân nữa...

ảnh minh họa

Buổi chiều hôm đó, cô gái bước vào nhà chào Huy rồi ngồi xuống ghế.
Huy nhìn thoáng qua: Chiếc váy ngắn để lộ hình xăm trên cặp đùi trắng nõn, khuôn mặt hồng lấm tấm mồ hôi, xinh xắn ưa nhìn nhưng có nét gì đó bướng bỉnh:

- Em chào Thầy! Em tên là Trang. Lúc trưa em gọi điện cho thầy đấy ạ! Em muốn thầy sắp xếp cho em một khóa học nhạc. Em ở trên thị trấn ĐT, cách đây rất xa, xuống chỗ thầy phải bắt hai chặng xe buýt, nên em muốn mỗi buổi học, thầy dành cho em bốn tiếng. Học phí thì do thầy quyết định. Chỉ mong là thầy sắp xếp thời gian và nhận em là học sinh.
Cô nhìn Huy mỉm cười và vào đề một cách rất nhanh gọn quyết đoán.
Huy nhìn cô gái, mắt anh chạm phải hình xăm trên ngực của cô, tự nhiên anh lại thấy hơi khó chịu!

Anh đưa cô đến bên chiếc đàn piano ở góc phòng, thực hiện một số bài kiểm tra năng khiếu thường lệ trước khi nhận học sinh.
Cô gái có thẩm âm rất tốt, loạt gõ phách dài trúc trắc cô gõ lại chuẩn xác. Huy lướt tay trên phím đàn, đẩy mẫu luyện thanh lên dần từng nửa tone một, tới những nốt cao, Huy hơi bị bất ngờ vì chất giọng giả thanh trong sáng của cô.
Anh sắp xếp cho cô một tuần hai buổi học.
Mấy buổi học đầu Huy chẳng thấy có thiện cảm với cô học sinh này lắm, Huy cũng không biết tại sao, hình như tại cái cách nói cười ngông nghênh trẻ con so với tuổi ba mươi của cô? Hay tại vì cái cách ăn mặc? Tại cái váy ngắn cũn cỡn để lộ ra cái hình xăm con rắn đang uốn éo? Ừ thì chắc cô ta tuổi Rắn, nhưng cái hình xăm ở mông lấn sang cả vị trí nhạy cảm cứ chực đập vào mắt Huy khiến nhiều lúc anh phải lúng túng quay mặt đi làm gián đoạn cả việc dạy, bực mình thật!
Có lần anh nhắc khéo: "Khóa học trước, học sinh của tôi toàn mặc quần thôi, trông đứng đắn lắm..."
"Vầng! Đi học thì phải mặc quần hoặc mặc váy chứ ạ." Cô cười cười. Huy bực mình: "Váy cũng được, nhưng đừng có ngắn cũn cỡn như thế!"
"Vầng! Nhưng mà trời nóng lắm!" Lại cười cười nhe cả cái răng khểnh, Huy quay mặt đi chả hiểu nổi là mình đang ghét hay đang gì gì nữa...
Huy đưa tay cào cào mái tóc bồng bềnh của mình rồi bước ra phòng học. Trang đang lom khom nửa đứng nửa ngồi bên cái đàn piano, chân cô hơi nhún nhún, tiếng đàn phát ra nghe giật cục...

- Tập tành kiểu gì thế? Bài luyện ngón kỹ thuật Hanong mà chổng mông lên tập thế à? Ngồi xuống tập hẳn hoi!
- Vầng! Trang ngồi xuống rồi lại bật dậy nhăn nhó: "Ái da! Đau quá! Cái mụn, cái mụn của tui!"

Huy định trợn mắt, nhưng cái nhìn chợt dừng lại nơi hình xăm của cô, đúng cái chỗ để ngồi nổi lên một vùng đỏ tấy, chắc là đau lắm nên cô mới có cái tư thế tập đàn lom khom ngứa mắt như vậy. Anh lắc đầu hạ giọng: "Có tập tiếp được nữa không?" Cô nhăn nhó trả lời: "Cho em đứng tập luyện thanh đi, em phải đi hai chặng xe buýt mới xuống đến đây, em quý thời gian luyện tập bên thầy lắm!"

Huy ngồi xuống đàn, đẩy dần độ cao mẫu luyện thanh lên, anh hài lòng nghe giọng cô học trò quyện vào tiếng đàn mỗi lúc một cao dần lên mà vẫn tròn trịa trong vắt. Bất chợt cái giọng giả thanh cao chót vót chợt ngừng bặt, Huy ngẩng lên nhìn, Trang đang lúng túng quay người đi che phần ngực phía trên căng đầy vừa lộ ra, hậu quả của việc lấy hơi quá sức làm chiếc áo chật vừa bị bật tung khóa.
Huy lúng túng trong khoảng khắc rồi đứng dậy vào nhà lấy chiếc áo sơ mi của mình ra đưa cho cô giọng cộc lốc: "Khoác vào!"
- Vầng! Trang quay lưng về phía anh khoác chiếc áo rộng vào người rồi quay lại vung vẩy hai ống tay áo lùng thùng nhoẻn miệng cười: "Học tiếp thầy ưi!"
***
Mấy tháng hè trôi nhanh vội vã rồi lấn cả vào giữa thu lúc nào chẳng hay, giống như tình cảm của của Huy từ chỗ khó chịu không thiện cảm với cô học trò chuyển sang thứ tình cảm khác lạ lúc nào chẳng biết. Trong suốt thời gian Trang học, hai người ít chuyện trò riêng với nhau. Cô tiếc thời gian! Thời gian cô ở bên anh chỉ đủ để học. Còn Huy thấy cô mải miết học anh cũng thấy hài lòng và dần lấy lại được thiện cảm. Càng về sau Huy càng cảm thấy ẩn sau cái cách ăn mặc, cái vẻ bề ngoài nghịch ngợm và những câu nói lý lắc của cô là một tâm hồn trong sáng ngây thơ. Anh ít hỏi và cô cũng ít thổ lộ về công việc và cuộc sống riêng tư của mình, điều đó tạo ra ở cô một sự bí ẩn khiến anh cảm thấy tò mò, cuốn hút.
- Bây giờ bên thầy em chỉ đủ thời gian để học. Sau này học xong, em muốn mời thầy đi uống nước nói chuyện, có được không thầy?"
Trang hỏi và nhìn Huy cười cười, đôi lúm đồng tiền lõm xuống, vẻ nghiêm khắc của anh bỗng biến mất: "Ừ! Cứ học tốt đi, học xong thì làm cái lễ chuyển từ Thầy sang Anh." Huy đùa lại.
"Vầng! Thầy giữ lời đấy, em đợi!" Cô chu môi lại trêu Huy rồi đứng lên ngay ngắn lấy hơi, từ cái miệng tròn xinh của cô vút lên âm thanh cao chót vót của bài mẫu luyện thanh. Huy cúi xuống đàn, mười ngón tay lướt nhẹ nâng hoà những âm thanh từ miệng cô đang ngân lên phiêu du thánh thót...
Đó cũng là buổi học cuối cùng của cô. Lúc Trang ra về, Huy mở chiếc phong bì cô đặt trên bàn, ngoài số tiền học phí còn có một tấm thiệp cô mời anh đi uống nước, Huy lật mặt sau tấm thiệp, một dòng chữ to viết bằng bút dạ làm anh sững sờ bối rối:
"THẦY ƠI - EM YÊU ANH!"
***
Mùa Đông đến với những cơn gió bấc lạnh se sắt thổi về từ phương bắc. Quán cà phê nơi hai người thường hò hẹn hôm nay thật ấm áp. Sau lớp cửa kính ngăn những cơn gió lạnh buốt phía ngoài, Trang ngồi nép sát vào anh, cô ríu rít nói cười, anh lắng nghe cô nói bằng ánh mắt ấm áp và vòng tay lúc nới lỏng lúc ôm chặt tùy theo cảm xúc của câu chuyện cô đang kể...

Nhưng cô vẫn chưa một lần kể về câu chuyện cuộc đời cô, cô vẫn đang để lại trong lòng anh một dấu hỏi ngọt ngào! Cô nói: "Rồi một ngày anh sẽ được biết về cuộc đời em!"
Cô cười nhìn anh đắm đuối và hát khe khẽ: "Biết đâu, biết đâu đấy, anh xa em chỉ vì anh biết! Biết đâu biết đâu đấy, đắm say chỉ có, khi mình chưa hiểu hết về nhau..."

Anh nhìn sâu vào mắt cô, vòng tay anh siết chặt như sợ vuột mất cô:
"Ừ! Hãy cứ để những bí mật của cuộc đời em như một dấu hỏi ngọt ngào trong lòng anh nhé!".
...
Huy đâu ngờ rằng câu hát của cô hôm đó như một lời tiên đoán chia xa: "Biết đâu biết đâu đấy, anh xa em chỉ vì anh biết hết..."

Và rồi Huy cũng được biết hết về cô!

Vào một chiều thứ bảy lất phất mưa phùn, anh phóng xe lên quán cafe trên thành phố nơi hai người vẫn thường gặp nhau. Cuộc hẹn tuần trước Trang đã lỡ hẹn, cô nhắn tin cho anh là có việc bận đột xuất và cả tuần đó cô trả lời tin nhắn của anh hời hợt và rất ít: "Đợt này em bận, phải giải quyết nhiều việc quá. Nhớ anh..." Hoặc: "Đợi em nhé anh! Nhớ...

Anh dừng xe tại điểm đỗ xe buýt mà cô vẫn thường hay xuống. Mưa phùn nặng hạt, anh thấp thỏm đợi cô. Anh không chắc là cô sẽ đến, anh đợi theo thói quen và nỗi nhớ thôi thúc.
Mưa mỗi lúc một dày, hơi co người lại vì lạnh, anh cứ ngồi và chờ đợi... Từng chuyến, từng chuyến xe buýt đỗ lại, anh dán mắt vào cửa xe hy vọng thấy dáng người nhỏ bé của cô bước xuống...
Anh nhìn sang quán cafe bên kia đường chờ đợi một phép màu, chờ hình bóng cô xuất hiện...

Và phép màu xảy ra vào lúc mà anh đã hoàn toàn thất vọng. Cô xuất hiện ở quán cafe bên kia đường bằng cách mà không bao giờ anh nghĩ tới: Cô đi bên cạnh một người đàn ông cứng tuổi, lịch lãm, họ vừa từ trên một chiếc Mercedes bước xuống, cô nép sát vào người đàn ông rồi cả hai đi vào trong quán.

Mắt Huy hoa lên, anh gỡ vội cặp kính xuống lau sạch những bụi nước mưa nhòe nhoẹt. Không thể nhầm được: Là Trang! Cô cùng người đàn ông ngồi xuống một bàn trong góc quán, ánh mắt cô nhìn người đàn ông ngưỡng mộ, nụ cười của cô thật tươi, cử chỉ cô nũng nịu. Người đàn ông ngồi hơi nghiêng vào cô, hành động âu yếm cưng chiều...

Sự thật về em đấy ư?
Em là cô gái vũ trường? Và em học nhạc để nâng cao "kỹ năng công việc"?

Có phải vì thế mà chưa bao giờ em tiết lộ thân thế với tôi?
Người Huy run lên! Có một con quái vật đang gào thét trong anh, nó xúi dục thúc bách anh làm một điều gì đó thật điên cuồng nhằm thoát khỏi sự đau đớn tổn thương đến tột cùng. Anh và con quái vật giằng xé nhau dữ dội, cơ thể anh như rung lên bần bật...

Một chuyến buýt đỗ chắn ngang trước mặt anh che lấp đi hình ảnh độc ác trong quán cafe, con quái vật trong anh như bị bịt mắt cũng tạm dừng giãy đạp gào thét, trả lại anh một cơ thể rã rời và một cái đầu trống rỗng...

Huy lê từng bước đến chiếc xe máy, anh ngồi lên xe ngập ngừng rồi nổ máy tạt vào ngồi trong một quán nước, anh móc điện thoại ra, tay run run ấn vào những bức ảnh của Trang đang nhìn anh cười tinh nghịch, anh ấn vào nút xóa, điện thoại sạch trơn không còn tin nhắn, không còn một bức ảnh nào khả dĩ có thể làm anh phải đau đớn nữa, anh ngập ngừng chặn nốt số điện thoại của cô. Từ giờ phút này tất cả chỉ còn là dĩ vãng.

Ngoài trời âm u, mưa phùn lất phất, gió đông lạnh đến se lòng, cây bàng ngoài cửa quán lơ thơ vài chiếc lá đỏ ối còn sót lại trên những cành nhánh khẳng khiu...
Một chiều đông lạnh giá, chất ngất nỗi buồn!
***
Huy vùi đầu vào công việc để tìm quên, mới đó mà đã một tuần trôi qua, sáng thứ bảy Huy ra trung tâm làm việc, anh nhận được giấy mời của trung tâm trẻ Mồ côi - Khuyết tật mời anh đến dự cuộc thi văn nghệ của các em học sinh với tư cách là giám khảo.

Huy có mặt ở Trung tâm lúc bảy giờ tối, nhìn sang dãy bàn đại biểu, anh chợt điếng người vì nhìn thấy Trang ngồi cạnh người đàn ông đứng tuổi trong quán cafe tuần trước, họ đang trao đổi với nhau điều gì đó rất thân mật. (?)

Huy bàng hoàng khó hiểu, những dấu hỏi cứ xoáy trong đầu anh, những cảm xúc tưởng chừng đã đào sâu chôn chặt nay lại bùng dậy bẽ bàng chua xót. Anh hối hận vì đã đặt chân đến nơi này. Anh ngồi lặng đi với muôn vàn cảm xúc xâm lấn, không còn để ý đến xung quanh cho đến khi những tràng vỗ tay nổi lên rào rào, người đàn ông bên cạnh Trang đang bước lên sân khấu:

- Trước hết tôi xin cảm ơn ban giám đốc Trung tâm đã cho phép tôi, một Việt kiều từ Nước Mỹ xa xôi được làm người đỡ đầu của gần một trăm trẻ em mồ côi, khuyết tật. Và cũng thật tự hào được giới thiệu một thành viên đã lớn nên từ Trung tâm này và giờ đã trở thành một giáo viên âm nhạc của Trung tâm, cũng là người đã kết nối tôi với Trung tâm:

Con gái tôi Hoàng Trang, đứa con đã lưu lạc hơn hai mươi năm trời mà số phận đã run rủi cho tôi gặp lại tại đây...

Những tràng pháo tay lại rào rào nổi lên, tai Huy ù đi. Anh nghe loáng thoáng người dẫn chương trình giới thiệu về anh, Trang sánh đôi bước cùng anh lên sân khấu.

Tiếng người dẫn chương trình lại vang lên:
- Tôi cũng xin được trân trọng giới thiệu vị trưởng ban giám khảo: Ông Lê Huy.
Huy cúi chào khán giả rồi anh bước về phía hai bố con Trang
- Em nhớ anh! Cô nói nhỏ và nhìn sâu vào mắt anh.
- Anh cũng vậy! Gấp mười lần em! Anh nói, lồng ngực nhẹ bẫng, khối nặng nghìn cân của đau khổ nhớ thương từ bao lâu chợt tan biến, thay vào đó là hạnh phúc ngập tràn.

Người đàn ông nắm tay Trang và anh giơ lên cao trong tiếng vỗ tay rào rào phía dưới.


Sưu tầm trên mạng

Cái khăn đen ...đời cải tạo.

Một năm sau khi Miền Nam thất thủ, hàng ngàn sĩ quan Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa đã bị lưu đày lao động khổ sai nơi Làng Đá, Cẩm-Nhân, đầu nguồn hồ Thác-Bà, Yên-Bái, Hoàng-Liên-Sơn.

Sau đây là một truyện kể về đời tù nơi ấy năm 1977…

Tháng Năm, trời không còn lạnh lắm, hoa đậu phọng đã rụng, râu bắp đã teo, nhưng mùa màng chưa thu hoạch.

Đối với những người tù cải tạo trong trại T4 Cẩm-Nhân, thì mùa này ngày dài hơn, cơn đói cũng kéo dài hơn.

Nơi khúc quanh con lộ đá, sát mé nước hồ Thác-Bà, có một bãi tăng gia sản xuất “cải thiện” đời sống của "bộ đội thuộc Đoàn 776" Cộng-Sản.

Vườn bắp nơi đây tốt giống, tốt nước, nên trái nào, trái nấy no tròn, mập mạp thấy phát thèm…

Một ngày, giờ đứng bóng, có một anh tù đứng bên một đống lửa đang cháy lớn trên triền đồi; anh ta đang nướng bắp non.

Bắp anh đang nướng là bắp ăn trộm từ cái rẫy bên hồ của cán bộ.

Những bạn tù khác vác củi đi ngang qua khúc quanh, đều được anh ném tặng một, hai cái bắp nướng, nóng hổi, thơm ngon, ngọt lịm.

Không ai nhìn rõ mặt anh tù vô kỷ luật đó, vì anh ta đội nón sụp tới mắt; mặt và cổ anh lại quấn một vuông khăn đen, mặc dù trời không lạnh.

Anh ta khôn lanh đứng giữa khoảng trống, có thể quan sát tới khúc quanh rẽ vào Trại 4, đồng thời nhìn rõ cả những bóng người di chuyển nơi cổng Trại 9 bờ bên kia.

Sau lưng anh là rừng già. Bìa rừng già có một nhà sư ẩn mình canh gác cho anh.

Nhiều người biết nhà sư này là cựu Đại Úy Lê Thái Bình, Tuyên-Úy Phật-Giáo của Tiểu-Khu Phú-Bổn.

Những người tù vác củi về sớm không được phép nhập trại, họ phải tập trung nơi chuồng lợn, cách trại chừng hai trăm mét chờ tới hết giờ lao động.

Không rõ có anh “ăng-ten” nào lẻn về báo cáo gì với "cán bộ" trại hay không, nhưng gần một chục tay súng AK đã hộc tốc, vội vã chạy ra bờ hồ truy lùng anh tù “phá hoại”.

Họ uổng công thôi! Tìm anh ta không được đâu! Anh “phá hoại” nhanh như cheo. Chẳng thế mà, Trung Tá Nguyễn Công Luận (K12 VB) ở tù chung Lán 11 với anh ta, đã gán cho anh ta cái biệt danh “Con Beo Trại 4″.

Hôm đó, toán vệ binh chỉ nhìn thấy trên triền đồi, một bếp lửa lớn đang cháy hừng hực và một đống bắp chưa kịp nướng.

Dưới chân đồi, bên con đường mòn, nằm trơ hai trái bắp nướng, vỏ còn bốc hơi. Hai trái bắp này được ném cho anh tù "cải tạo" tên là Nguyễn Hữu Sủng cựu Đại Úy An-Ninh Quân-Đội.

Anh Sủng không dám lượm bắp ăn, vì anh là một tín đồ Thiên-Chúa rất ngoan đạo. Cho dù lúc đó bụng đói muốn chết, anh vẫn sợ phạm tội với Chúa.

Toán bộ đội hăm hở lùng sục “phạm trường”. Ngón nghề của người trộm bắp quả thực là quá khéo tay. Cả trăm trái bắp non bị hái mang đi không dấu vết.

Anh trung úy cán bộ quản giáo tên Thu giận quá, nghiến răng trèo trẹo,

“Đúng là quân phá hoại! Ông mà tóm được mấy thằng này, ông ‘dần’ cho hộc máu!”

Toán vệ binh đứng bên đống bắp cao nghệu bên đường, tiếc ngẩn ngơ.

Trên không, có đám mây ngàn hững hờ chứng kiến. Bên hồ, vài con trâu trầm mình trong bùn, vẫy đuôi đuổi ruồi, mắt lừ đừ…

Biết hỏi ai để tìm ra kẻ “phá hoại ” bây giờ?

Mười phút sau, toán bộ đội đành rút lui về trại.

Buổi chiều, đoàn tù vác củi theo chân nhau vào cổng dưới đôi mắt xoi mói của anh trung úy quản giáo Thu.

Quản giáo Thu lục túi từng người kiếm cái khăn đen. Chẳng ai có cái tang vật màu đen ấy cả.

Tối đó, cựu Đại Úy An-Ninh Quân-Đội Nguyễn Hữu Sủng lẻn vào Lán 4, ngồi cầu nguyện bên chân linh mục Khổng Tiến Giác , cựu Tuyên-Úy của Cụ Diệm. Cha Giác cũng bị giam ở trại này.

Anh Sủng hỏi cha,

“Cha ơi! Con đói quá! Nếu con ăn trộm một trái bắp của trại ăn cho đỡ đói thì con có phạm tội không cha?”

Cha Giác ôn tồn:

“Con ơi! Con là con của Chúa. Bắp cũng là của Chúa. Con ăn bắp của Chúa để cứu cái thân con của Chúa thì con có tội tình gì đâu!”

Những ngày sau đó, trong hàng ngũ những kẻ phá hoại vườn sắn, khoai lang, rau đậu của cán bộ, có thêm hai hung thần nữa, đó là cựu Đại Úy Nguyễn Hữu Sủng và người bạn tù nằm kế bên anh, cựu Đại Úy Tuyên-Úy Tin-Lành Sư Đoàn 2 Bộ Binh, Mục-Sư Võ Ngọc Thiên Lộc.

Một năm sau (1978), tay ăn trộm bắp trốn trại lần thứ hai, lại thất bại, lại bị cùm, lại bị chuyển trại.

Tới trại Phú-Sơn 4, Thái-Nguyên, bạn bè cũ gặp lại nhau, có người hỏi anh ấy rằng ngày đó cái khăn đen anh dấu đâu?

Anh ta (BĐQ Vương Mộng Long) cười hì hì, tiết lộ rằng anh đã dắt cái khăn đen dưới mái chuồng trâu nhà một người dân Tày, dưới chân dốc Ngàn, ngoài cổng trại.

Anh chỉ lấy khăn ra khi hành nghề ăn trộm, cứu giúp bạn tù đang đói.

Xong việc, anh lại dấu cái khăn vào nơi cũ.

Khi đi trốn trại lần thứ hai, vội quá, anh không kịp đem cái khăn theo.

Không rõ mấy chục năm qua, cái khăn đen có còn nằm dưới mái chuồng trâu nhà Tày nơi cuối dốc Ngàn hay không?

Nhưng chắc chắn cái khăn đen đó vẫn chưa quên người, vì người vẫn còn nhớ khăn…

Vương Mộng Long

Chọn một cách sống cho riêng mình.

Con người thường chỉ nhìn thấy bề nổi của sự việc, không nhìn thấy bản chất. Nhiều lúc sự thật không như ta thấy. Đáng sợ nhất không phải bị người ta gạt, mà chính là sự ngộ nhận của bản thân. Rất nhiều thứ không thể đánh giá qua bề ngoài. Hãy dùng trái tim tĩnh lặng, đôi mắt sáng suốt và trí tuệ minh mẫn để học thông bài học cuộc đời!

- Mình mua xe, hỏi ý người này người kia. Cuối cùng tiền mình bỏ ra nhưng mua một chiếc xe người khác thích.

- Tìm người yêu, người này một câu người kia một câu, cuối cùng tìm được nhưng không phải là người mình muốn.

- Sự nghiệp bản thân, nghe ý kiến của người thân bạn bè. Cuối cùng bỏ lỡ cơ hội thay đổi cuộc đời, đi trên con đường của người khác chứ không phải của mình.

Đôi giày mình mang, vừa hay không vừa bản thân mình biết. Hãy mang đôi giày của mình đi trên con đường của chính mình.
Dưới đây là một câu chuyện có thật đã xảy ra trong đời thường
Tại một thành phố ở Ấn Độ.. có vị thương gia nọ bận rộn cả ngày vì công việc.. mệt mỏi.. ông vào một nhà hàng tự thưởng cho mình bữa tối thịnh soạn..!

Khi những món ăn đã được dọn sẵn trên bàn.. bất chợt ông nhìn thấy một cậu bé đang nhìn trộm ông qua cửa kính với ánh mắt thèm thuồng.. hình ảnh ấy như có gì làm nhói tim ông..!
Ông đưa tay vẫy cậu bé.. cậu liền bước vội vào.. theo sau cậu là 1 bé gái nhỏ.. 2 đứa trẻ nhìn chăm chăm vào những đĩa thức ăn còn nóng hổi.. mà chẳng cần biết người vừa gọi chúng vào là ai..?
Vị thương gia bảo chúng cứ tự nhiên mà ăn thỏa thích...

Không nói.. không cười.. cả hai ngấu nghiến ăn hết các món ăn trên bàn một cách ngon lành...

Vị thương gia im lặng.. nhìn hai đứa trẻ ăn đắm đuối.. và khi chúng rời đi.. chúng đã không quên nói lời cám ơn với ông..!

Cơn đói trong lòng vị thương gia lúc ấy được xua tan một cách lạ kỳ.. kèm theo một cảm giác khó tả đang lâng lâng trong lòng...

Mãi một hồi sau.. vị thương gia gọi tiếp các món ăn lần nữa.. rồi từ từ thưởng thức.. đến khi gọi thanh toán.. nhìn tờ hóa đơn.. không ghi số tiền.. mà chỉ là một hàng chữ:

- “Thật đáng tiếc.. tiệm chúng tôi không in được HÓA ĐƠN THANH TOÁN CHO TÌNH NGƯỜI.. xin chúc ngài mãi luôn hạnh phúc..!”

Một giọt nước mắt đã rơi từ vị thương gia.. ông quay nhìn người đàn ông đang đứng tại quầy thu ngân rồi gật đầu mỉm cười.. ông ta đáp lại bằng một nụ cười rạng rỡ...

Vị thương gia đã dùng “Đức” đối xử với người nghèo.

Chủ nhà hàng dùng “Nghĩa” đáp lại “Đức” không biết ai hơn ai.?
Người xưa có câu :
- Ngồi trên đống Cát.. ai cũng là hiền nhân.. quân tử.
- Ngồi trên đống Vàng.. mới biết rõ.. ai mới là quân tử.. hiền nhân.

Tình yêu thương luôn đem đến những sự kỳ diệu từ hai phía :

- "người cho và người nhận".

Hạnh phúc của TÌNH NGƯỜI là cảm giác bình yên và thật sâu lắng.. xóa tan tất cả những đau khổ và bất hạnh.

Vạn vật tồn tại trên thế giới này đều không thể sống mãi với thời gian.. ngay cả con người cũng không thể đi ngược lại hay cưỡng cầu với quy luật ấy.

- Theo thời gian.. mọi thứ đều biến hóa và thay đổi..

- Tất cả có thể sinh ra hoặc mất đi.. có thể phát triển hay lụi tàn..

- Cái gì có đến chắc chắn sẽ rời đi.. không bao giờ là tồn tại mãi mãi.

- Vật chất là ngoại thân.. TÌNH NGƯỜI là vĩnh cửu.

Huy Tạ.

Mộng Cuồng.

(Lá thư này có tên “Mộng cuồng” vì sau một giấc mơ tác giả vội vùng dậy gõ máy. Chỉ sợ không nói hết ý trong thư và nếu để lâu e sẽ mất hết ý nghĩa)

***

Bạn thân mến,

Thư này viết cho bạn từ một cõi xa xăm vô hình. Ngày xưa người ta dùng những từ ngữ như “âm ti”, “địa ngục” để chỉ nơi tôi hiện sinh sống. Nơi này, ngày nay không biết nên gọi là gì? Cũng có thể đó là “cõi âm” nhưng biết đâu đó lại là “thiên đàng” như người trần vẫn thường mơ ước?

Dân số ở “thiên đàng” hay “địa ngục” mà tôi đang sống (phải nói chính xác hơn là đã chết) hiện tăng “đột biến” kể từ khi có nạn đại dịch mà dưới trần thế gọi bằng đủ các thứ tên: nào là Coronavirus, Dịch cúm Vũ Hán, Virus China, Covid-19...

Theo thống kê ngày 20/8/2020 (Báo Tuổi Trẻ) đã có 789.948 người xuống đây, ấy là chưa kể số người nhiễm bệnh lên đến trên 22,5 triệu trong khi đó con số người hồi phục chỉ ở mức 15,2 triệu. Họ đến từ khắp nơi trên thế giới, đông nhất là từ Châu Mỹ, Châu Á và Châu Âu.

Có hiện diện ở đây mới thấy những người “chuyển hộ khẩu” đông nhất là Mỹ (176.283 người đã làm xong thủ tục giấy tờ khai tử), kế đến là Brazil với con số 111.189 và Ấn Độ 53.994. Trong khi đó, từ nơi xuất phát dịch bệnh là Trung Quốc, lại không có tên trong “top ten” và Việt Nam, nơi tôi đã từng sinh sống, chỉ mới dừng lại ở con số 25.

Thật lòng tôi không mong gì gặp lại những đồng hương người Việt ở dưới này. Vui sao được dù ngày xưa các cụ có câu “xa quê hương ngộ cố tri”. Nay thì xin đổi lại là… “xa trần thế ngộ cố tri”, chẳng có gì mừng khi gặp lại nhau dưới địa ngục.

Cũng xin có đôi lời về sinh hoạt của chúng tôi dưới này. Đầu tiên là thủ tục cách ly 14 ngày để xét nghiệm xem có còn dương tính với Covi hay không. Chắc các bạn thắc mắc, chết rồi còn xét nghiệm làm gì? Như các bạn biết đấy, địa ngục có tới 9 tầng. Phải cách ly người mắc bệnh để không lây lan trước khi chuyển đến những tầng kế tiếp!

Bây giờ đang là Tháng Cô Hồn ở trần thế. Dưới này cũng vui như hội vì có quà của người thân gửi xuống. Thôi thì đủ cả: tiền âm phủ, vàng thỏi, nhà lầu, xe hơi, điện thoại và cả những hình nhân xinh đẹp cho những vị “hảo ngọt” để hú hí trong những ngày cô đơn, xa trần thế.

Hà Nội nổi tiếng với phố Hàng Mã, thời Pháp thuộc có tên là “Rue du Cuivre”, được đặt tên chung với Hàng Đồng trong khu phố cổ. Nơi đây có nghề thủ công truyền thống làm “hàng mã” dùng cho công việc cúng lễ làm “y như thật”, có điều chỉ… bằng giấy.

Phố Hàng Mã, chỉ dài khoảng hơn 300m, nhưng thực sự chuyển mình trước “Rằm Tháng 7” một tháng để phục vụ bà con mua sắm đồ cúng cô hồn, tháng của những người đã từ bỏ cõi trần. Tới đây, các bạn sẽ có đủ mặt hàng để mua sắm cho người thân đã khuất và “ship” bằng cách... đốt.

Thời trang hàng mã trong mùa Covid năm nay có gì lạ?

Đó là sự xuất hiện của “khẩu trang bằng giấy” để gửi xuống âm phủ. Có điều mới chỉ thấy ở Singapore, đất nước vẫn còn giữ được “truyền thống tâm linh” trong tháng cô hồn dù đã “văn minh hiện đại” không kém ai nhưng vẫn không quên tập tục của ông bà xưa để lại.

Khẩu trang được bán với giá không hề rẻ, dù là hàng mã. Có lẽ đắt vì ý nghĩa trong việc người “dương” quan tâm đến người “âm”. “Tiền thật mua của giả” cũng chỉ vì cái tình của người dương thế đối với người đã khuất.

Thư đã dài nên xin phép được ngừng tại đây với hy vọng sẽ... không gặp lại các bạn ở dưới này. Tuy âm dương cách trở nhưng nếu gặp lại sẽ có nhiều phiền toái lắm đấy.

Kính thư,

Nguyễn Ngọc Chính

Giấc Mơ.

Hồi mới chập chững tới Mỹ, sau hơn nửa năm đi làm bằng chiếc xe đạp cọc cạch hoặc đi nhờ, vợ chồng chú mượn người quen được gần một ngàn rồi cộng với vài trăm đô chắt chiu để dành, họ hớn hở nhờ người bạn đồng hương cùng sở chở ra hãng xe cũ gần nhà để mua một chiếc xe hơi.

Tựa như đứa trẻ được mẹ cho đi chợ lần đầu, vợ chồng chú cứ lượn đi lượn lại, ngó tới ngó lui những chiếc xe, tuy không còn mới, nhưng được lau chùi sạch sẽ đang nằm mời gọi trong bãi đậu xe. Mặc dầu cả tháng nay, vợ chồng chú bàn qua tính lại rồi quyết định là sẽ chỉ “lựa cơm gắp mắm”. Trên đường từ nhà đến hãng xe, hai người cũng đã tự nhủ một lần nữa là sẽ chỉ chọn cho nhanh một chiếc xe tốt và rẻ chứ không quan tâm tới kiểu xe hay mầu xe. Nhưng khi ra đây, ôi chu choa, thấy chiếc nào cũng “phê”! Chiếc nào cũng muốn tha về nhà! Thêm vào đó, ông saleman cứ thao thao bất tuyệt vẽ ra những cái đẹp, cái tốt, cái hay của từng chiếc xe. Dù khả năng tiếng Mỹ của vợ chồng chú và của ông bạn đồng hương ngày đó thuộc hạng “ăn đong từng chữ”, nhưng qua tài “múa máy chỉ trỏ” của ông saleman, vợ chồng chú vẫn “đoán” rõ là ông ta muốn họ mua chiếc xe “bảnh” nhất.

Hấp dẫn lắm, thèm thuồng quá, nhưng trong túi, cả vốn lẫn mượn, chỉ có vỏn vẹn ngàn rưởi đô! Vì vậy, mặc cho ông saleman “nói ngả nói nghiêng”, vợ chồng chú vẫn “vững như…con số nghìn rưởi đô!” Hơn nữa, nhớ lại chỉ mới gần một năm trước đây, hồi còn ở quê nhà, họ chưa bao giờ được sờ đến chiếc xe hơi mà nay có cơ hội làm chủ “một em” thì đúng là phép lạ quá sức tưởng tượng rồi! Họ chả mong gì hơn! Vợ chồng chú sẽ trọn vẹn thỏa mãn và hạnh phúc với một chiếc xe cũ miễn sao “chiếc xe rẻ, máy chạy tốt, có máy nóng, máy lạnh”. Nhớ tới điều đó, chú cong lưỡi, méo miệng, lập lại câu tiếng Anh mà chú đã tra tự điển và khổ công tập luyện cả tuần nay, bằng giọng nói và cử chỉ dứt khoát:

-We want buy one car cheap, engine run good, have engine hot, engine cold!

Sau khoảng hai giờ đồng hồ mặc cả tới lui, đắn đo co giãn, họ chồng tiền rồi hạnh phúc cỡi chiếc “xe Huê Kỳ” về nhà ra mắt với xấp nhỏ. Thời đó, một ngàn đô to lắm và giá xe chưa đến nỗi mắc như bây giờ; nên với số tiền khoảng ngàn rưởi, chiếc xe đầu đời của họ tuy cũ nhưng còn khá tốt. Chiếc xe đó hiệu Ford, màu xanh dương, rộng đủ cho cả gia đình, hai băng ghế còn khá sạch chưa có chỗ nào rách, và nước sơn trong, ngoài còn khá bóng. Trên đường về nhà, chú đã không quên tạt vào chợ K-Mart cho vợ chú mua vài mét vải mầu cà phê sữa để may hai cái áo bọc ghế.

Nhớ lại đêm trước ngày mua xe, chẳng biết vì vui quá hay bồn chồn hồi hộp, vợ chồng chú trằn trọc mãi chả ngủ được, chỉ mong cho trời mau sáng để được đi mua xe. Trong lúc trằn trọc, vợ chồng chú bàn tán đủ chuyện và cùng đồng lòng là họ sẽ cố gắng gìn giữ chiếc xe thật lâu. Mải mê nói chuyện, vợ chồng chú quên cả giờ giấc! Lúc nhìn đồng hồ, họ mới giật mình là đã hơn hai giờ sáng. Chú vói tay tắt ngọn đèn bên cạnh giường rồi hai vợ chồng nằm nhắm mắt chờ đợi giấc ngủ. Nhưng mới im lặng được khoảng hai phút, vợ chú lại thủ thỉ:

-Anh ạ, sau khi mua xe về, hằng tuần, đúng rồi sau mỗi lễ Chúa Nhật, mình bắt mấy đứa nhỏ phải lau chùi, rửa, và đánh bóng chiếc xe nha anh.

Chú chưa kịp trả lời thì vợ chú lại nói tiếp:

-À mà không được! Ít nhất là anh hay em phải rửa và lau chùi chung với tụi nó. Để mấy đứa làm một mình rồi chẳng may kỳ cọ quá tay, chẳng may mạnh tay quá, trầy sơn hay rách ghế thì…

Chẳng đợi vợ dứt lời, chú cắt ngang:

-Ừ, anh cũng vừa tính bàn với em như vậy. Rửa và lau chùi xe hằng tuần là chuyện nhỏ, tháng tháng anh sẽ phải thăm nước, thăm dầu thắng, dầu tay lái, và thay nhớt xe nữa. Ông bà ta đã dặn “của bền tại người”, mình cứ thế mà theo em ạ.

Quái lạ, từ bé tới giờ, việc đi lễ nhà thờ với chú là chuyện chú làm vì bị bắt buộc chứ không phải vì thích thú. Chả hiểu sao, từ hôm có xe, chú chỉ mong đến Chúa Nhật để được lái xe đi lễ! Lái chiếc xe vừa mua, vợ chồng chú thấy tự tin hẳn ra. Vợ chồng chú có cảm tưởng là ai ai cũng đều nhìn họ bằng cặp mắt thèm thuồng. Trong một lần đứng ngắm nghía chiếc xe, chú tự hào nói với vợ:

-Có bốn thứ mà người mình thường dùng như một tiêu chuẩn để nói về một người giầu sang, thành đạt, đó là Nhà Lầu, Xe Hơi, Ti Vi, Tủ Lạnh! Vợ chồng mình đến Mỹ chưa đầy một năm mà trong nhà đã có được 3 trong 4 thứ đó rồi! Với đà này, cùng lắm là cố gắng vài năm nữa, mình sẽ tậu được căn nhà lầu nho nhỏ. Lúc đó thì kể như mãn nguyện!

Hai vợ chồng nhìn nhau bằng ánh mắt yêu thương bên nụ cười hạnh phúc mãn nguyện! Họ hạnh phúc đến muốn khóc!

Bỗng chợt nhớ ra số tiền gần ngàn đô đang mượn, chú nhìn vợ rồi chép miệng than thở:

-Ước gì mau mau có tiền trả hết nợ xe thì đời sống gia đình mình sẽ thoải mái!

Qua cố gắng, không những vợ chồng chú trả xong nợ xe mà vài năm sau họ còn mua được chiếc xe mới toanh, vừa ra lò, cho “nở mày nở mặt với người ta”.

***

Năm tháng cứ thế trôi qua, ước mơ “Nhà Lầu, Xe Hơi, Tivi, Tủ Lạnh” ngày xưa của vợ chồng chú đã trở thành sự thực từ lâu rồi, nhưng cái mốc “mãn nguyện” năm nào thì đến nay vẫn chỉ là ảo mộng xa vời! Để tiếp tục nở mày nở mặt hơn người, vợ chồng chú đổi từ xe mới sang xe hiệu, từ nhà bé lên nhà to, thế nên từ đó đến giờ vợ chồng chú vẫn phải tất bật đi làm, làm thêm overtime, thậm chí có lúc còn làm hai jobs - để trả nợ!

Dù cố gắng đến kiệt lực nhưng những cục nợ cứ teo đi được một tí thì, sau khi sắm đồ mới, nó lại phình ra! Nhận thấy nếu chỉ đi làm công nhân, họ sẽ không thể ngoi ra khỏi dòng sông nợ nần. Trông trước ngó sau, vợ chồng chú thấy cuộc sống của những người trong thương trường khấm khá hơn, nhà họ to hơn, xe cộ sang trọng hơn, bóp, đồng hồ, điện thoại của họ tân thời hơn, vợ chồng chú lại thèm thuồng. Một hôm, sau khi về nhà từ second job, chú bảo vợ:

-Ông bà mình nói đúng, “phi thương bất phú”! Mình phải làm thương mại.

Đúng là “thuận vợ thuận chồng tát bể đông cũng cạn!” Có vậy mà bao nhiêu năm nay không nghĩ ra! Vợ chồng chú nhìn nhau mỉm cười, nụ cười đồng lõa, và bắt đầu hoạch định cho bước tiến mới. Vài tuần sau, vợ chồng chú ra ngân hàng cầm nhà, mượn nợ để nhảy vào thương trường dù chưa bao giờ có kinh nghiệm làm trong ngành mà chọ sẽ chọn. Cục nợ của vợ chồng chú, vì vậy, lại bắt đầu tăng theo một tốc độ mới, trong đà khát vọng mới, mãnh liệt hơn. Thời giờ rảnh rang của họ xưa đã ít nay lại hạn hẹp hơn bởi vừa phải đi làm công việc cũ vừa phải chạy ngược chạy xuôi trông coi cơ sở thương mại mới.

Đã đành sống trên đời thì nên cầu tiến để cuộc sống ngày càng thăng tiến. Nhưng cầu tiến không bao giờ đồng nghĩa với đua đòi! Nhớ lại những năm đầu tỵ nạn, vợ chồng chú hy sinh, cố gắng làm lụng cũng chỉ vì cầu tiến; nhưng chẳng biết tự lúc nào, vợ chồng chú đã đổi từ cầu tiến sang đua đòi! Phải chăng nó bắt nguồn từ vấn đề “nở mày nở mặt”? Dẫu biết chiếc xe chỉ là vật để đưa người ta đi từ điểm này đến điểm nọ, cái bóp chỉ dùng để đựng vật dụng cần thiết khi ra đường, nhưng chẳng hiểu sao, khi ngồi sau tay lái của chiếc xe hiệu đời mới hoặc khi đeo một cái bóp hiệu tân thời, vợ chồng chú cảm thấy mình cao hơn, quan trọng hơn người khác một bậc. Khổ nỗi, chỉ cần khoảng vài tháng hay một năm sau khi tha nó về nhà, thì những cái “mới” đó, mặc dù vẫn còn đang trả góp, đã được xã hội thay bằng những cái “mới hơn”! Thấy người khác có những cái “mới hơn”, vợ chồng chú lại đau khổ, lại bực bội, rồi lại tìm đủ cách để bò lên đỉnh của ngọn núi khát vọng.

Khi thấy vợ chồng chú quá bận bịu với cuộc sống bon chen, dăm người bạn thân, vài anh chị em trong gia đình, và ngay cả cô con gái lớn của họ đã đôi lần đánh bạo khuyên họ nên rút gọn, nên buông bỏ những thứ không cần thiết, hay ít nhất, nên dành thời giờ để quân bình cuộc sống vật chất và tinh thần, nên dành thời giờ cho gia đình. Những người thân yêu muốn cho vợ chồng chú nhận ra rằng phẩm giá con người, giá trị thực sự của con người, không bao giờ dựa trên tiêu chuẩn vật chất. Họ muốn vợ chồng chú hiểu rằng sự “ù à” của thiên hạ, nếu có, cũng sẽ không bao giờ mang đến cho gia đình vợ chồng chú một cuộc sống hạnh phúc đích thực. Thật tiếc, lời khuyên của những người thân như nước đổ lá khoai! Với vợ chồng chú, trong lúc này, sự “ù à” là trọng tâm của cuộc sống. Vợ chồng chú sẵn sàng “cày” thêm chứ không thể buông bỏ để chịu lép vế những người xung quanh.

Giòng đời của họ cứ thế cuộn chặt trong cuồng phong của khát vọng! Những bữa cơm gia đình, những cuộc trò chuyện giữa vợ chồng con cái, vì thế càng lúc càng thưa dần. Những cái mốc lớn nhỏ của gia đình vợ chồng và con cái, đến rồi đi như thế nào, chú cũng chỉ nhớ loáng thoáng. Những ước mơ hoặc những chuyến du lịch đây đó của vợ chồng con cái cũng đều được vợ chồng chú khất “mai mốt bớt nợ,” “mai này khấm khá,” hoặc “mai mốt về hưu” sẽ làm! Thậm chí ngay cả khi đối diện với những đóng góp cần thiết cho các sinh hoạt tôn giáo, nhà trường, hoặc từ thiện, vợ chồng chú áy náy lắm, nhưng cũng vẫn thoái thác là “để mai mốt dư giả” sẽ giúp.

Chiếc phi cơ càng ngày càng mất phương hướng trên bầu trời khát vọng! Vợ chồng chú không còn nhận ra đâu là bãi đáp cho một gia đình hạnh phúc, nơi con cái của họ đang cần họ, hiện tại chúng đang chờ họ, nhưng chúng cũng sắp sửa cất cánh bay vào một bầu trời vô định. Tiếc thay, vì mải mê đua đòi, vợ chồng chú đã quên cảm ơn và tận hưởng cái họ đang có mà chỉ nhớ tới, chỉ cay đắng khi nghĩ tới, và chỉ hướng về, cái họ chưa có. Chỉ vì muốn được “thiên hạ trầm trồ”, vợ chồng chú phải nợ. Rồi vì nợ nần, bao nhiêu sinh hoạt yêu thương, cần thiết, đều bị gác lại “để mai mốt.”

Cái mốc “mai mốt” đó cuối cùng đã chẳng đến! Những đứa con thân yêu của vợ chồng chú nay đã lớn, tản mát mỗi đứa một nơi, và có đứa hình như cũng vô tình đang dẵm vào vết chân cũ của bố mẹ. Phần chú, sau hơn mấy mươi năm vật vã trong nợ nần, trong bon chen vọng ảo, khoảng sáu tháng trước, chú cảm thấy một bên của bụng đau đau, ăn không còn ngon miệng, da đổ màu vàng và người bỗng dưng xuống ký. Vài tuần sau khi đi thử nghiệm, bác sĩ yêu cầu gặp riêng chú để tham khảo rồi cấp tốc gửi chú vào MD Anderson, một trong những bệnh viện nổi tiếng nhất thế giới về ung thư. Cho tới hôm nay thì MD Anderson đã trả chú về với gia đình được gần một tuần để nằm chờ một điều chú không đợi!

Chẳng biết có phải vì phản ứng của thuốc hay không? Trong giấc ngủ chập chờn của chú cứ ẩn hiện những giấc mơ và ác mộng. Trong những giấc mơ, chú thấy gia đình vợ chồng con cái vui cười hạnh phúc qua những sinh hoạt đơn giản, ngây thơ. Chú nghe đâu đó giọng cười nắc nẻ của những đứa bé con chú khi chúng đùa chơi với tuyết trong những mùa đông xa xôi năm nào; chú thấy hình ảnh cả nhà ướt như chuột lột, nhưng vẫn vui cười, khi dùng vòi nước xịt nhau trong những lần cả gia đình cùng nhau rửa chiếc xe cũ sau lễ Chúa Nhật năm xưa; chú thấy tụi nhỏ tung tăng líu lo khi vợ chồng chú dắt chúng đi ăn McDonald’s hồi chúng còn bé… Chú đang vui cười hạnh phúc thì những giấc mơ bỗng vụt tắt, rồi thay vào đó, những cơn ác mộng của chuỗi ngày ganh đua vụt đến!

Cứ thế, tất cả những gì đã xảy ra trong cuộc đời chú cứ được quay đi quay lại, như một cuộn phim không có đoạn kết, trong những lúc chú mơ mơ, tỉnh tỉnh. Chú cảm thấy thật hạnh phúc khi nó “chiếu” lại những điều tốt chú đã làm cho người khác, những sinh hoạt lớn nhỏ với vợ con, và những gói đồ ăn chú trao tặng người nghèo khi gia đình chú được người bảo trợ trong nhà thờ dẫn đi thăm người vô gia cư hồi vừa qua Mỹ. Tiếc thay, những giấc mơ đó quá ít và quá ngắn! Những cơn ác mộng, thì ngược lại, quá nhiều và cứ dài lê thê. Không những chỉ hoảng loạn trong lúc bị ác mộng mà lúc tỉnh dậy nó còn làm chú dằn vặt và ân hận. Chú cảm thấy mắc cở, nuối tiếc, đau đớn dằn vặt khi nhớ tới những hành động ích kỷ chú đã làm cho riêng chú, những ganh đua vớ vẩn, những cái háo thắng nhất thời. Nói chung, trong những tuần vừa qua, chú bị dằn vặt và ân hận bởi những điều đã làm, những việc không làm, và những cái không còn cơ hội để làm!

Trong căn phòng quạnh hiu với ánh sáng mù mờ của chiếc đèn ngủ và tiếng phì phò ngày đêm của chiếc máy trợ khí, chú nhìn vợ than thở:
Ước gì mình đã hết nợ nần... Phải chi nhà cửa, xe cộ, business không còn nợ thì mai đây em và các con ở lại sẽ bớt khổ và anh ra đi cũng an tâm!


Đinh Công Bình.

Người Honda ôm tật nguyền

"9 giờ tối, xa cảng Miền Tây.
Xách túi đồ dợm bước ra taxi, nhận một cái níu tay, tôi quay lại, chú xe ôm đứng cong người nài nỉ: "Đường giờ này mát mẻ lắm, con đi giúp chú cuốc xe đi. Ai thấy chú tật nguyền vầy cũng ngại đi nên chú chạy ế lắm. Con yên tâm đi, chú chạy được, chạy cẩn thận lắm".
- Dạ được rồi, con đi.
Và cái đoạn đường hơn chục cây số từ đó về Tao Đàn, tôi đã được nghe một chuyện đời, một chuyện tình đẹp não lòng.
Chú 58 tuổi, ở quận 7, mỗi chiều năm giờ ra bến, chạy đến năm giờ sáng hôm sau. Ráo cũng như mưa, chục năm nay chú không dám nghỉ ngày nào. Mỗi đêm thường kiếm được trăm mấy, mỗi tháng đóng tiền bến hết chín trăm.
Cô thì đi nấu cơm cho công an phường, lương có triệu mốt nhưng được cái họ hay bỏ bữa, cô mang thức ăn về, nhà khỏi đi chợ. Cô đòi đi kiếm chỗ làm thêm, chú không cho. Chú biểu để mình chú cực là được rồi. Kể tới đây, chú cười hịch hạc: 'Đàn ông mình, cỡ nào cũng phải sống mà lo cho gia đình được, há con?'.
Tôi bắt đầu thấy ngưỡng mộ chú rồi đây, sau câu hỏi này. Bạn bè đang đợi, tôi thì trễ hẹn nhưng bị cuốn vào câu chuyện tươi sáng của chú, tôi nghĩ mình cũng chẳng cần phải nhanh hơn. Tới đâu đó Thuận Kiều, thấy vai chú run run, tôi hỏi thăm, chú biểu cái chân tật của chú, hễ trời lạnh lại nhức.
- Thôi chú dừng xe lại đi, con chở cho.
- Đâu có được, ai làm vậy được con? Chú không sao, ráng chạy chút nữa, về bóp dầu.
- Chú sợ con cướp xe hả? Xe chú cà tàng lắm rồi nha. Với lại con sẽ đưa túi xách con cho chú đeo. Chú dừng lại đi.
Tôi cũng chạy chậm, như chú. Thanh thản lắm, như đang chở ba mình đi dạo vậy. Ngồi sau lưng tôi, chắc ấm được chút đỉnh nên chú trải lòng hơn.
Chú khoe hồi trẻ cô đẹp lắm, con gái Cai Lậy mà. Cô lên Sài Gòn ở mướn cho nhà chủ mà chú làm bảo vệ. Ba má cô đâu có chịu chú bởi họ chê thằng này mồ côi, nghèo mà còn què quặt nữa. Họ sợ cô khổ khi về với chú. Nhưng cô hổng sợ, cô bỏ nhà theo chú. Ba má cô từ con gái. Ngày ba cô nhắm mắt, ông còn chưa tha cho cô mà. Chú phải đưa cô về, nửa đêm quỳ ngoài hàng rào lạy vọng vào. Rồi đi.
- Chú biết cô thương chú lắm nên chú muốn cô được sung sướng. Mà muốn vậy thôi chứ tới giờ cũng chưa được sướng ngày nào.
- Sướng chứ chú. Đi làm thì phải đi thôi chứ chỉ cần có người chồng thương mình như chú, con nghĩ bụng dạ cô sướng lắm đó.
- Thiệt hôn con?
- Hổng tin chú về hỏi cô đi.
- Ừ. Mà Tết nhất tới bên nách rồi con há. Chắc chú phải ráng cày thêm chút đỉnh, vài bữa mua cho cô cái áo kiểu đẹp đẹp mặc Tết với người ta.
Tôi nghe chừng trong lam lũ một trời yêu thương. Cái yêu thương không phải đôi vợ chồng đủ đầy nào cũng có được. Rồi chú khoe hai thằng con, thằng lớn hai mươi, thằng nhỏ mười ba, thằng nào cũng ngoan.
- Em lớn đang còn đi học hay đi làm rồi chú?
- Nó học giỏi lắm con, học năm ba đại học Sư phạm. Mà thằng đó đẹp trai à nha, nó giống cô. Nó có hiếu lắm, hổng bao giờ dám xài tiền.
- Nói vậy thôi chứ con nghĩ hồi trẻ chú cũng đẹp trai. Nghe em nó được vậy, con cũng mừng cho chú.
- Ừ... thì ...
Sao tôi nghe câu trả lời như vướng đâu đó trong cổ họng. Câu chuyện còn đang dang dở, chúng tôi đã tới nơi. Xuống xe, chú biểu bớt hai chục ngàn, cho cái công tôi chở chú.
- Chú bớt phân nửa luôn đi.
- Sao cũng được mà con.
Trả tiền xe xong, tui dắm dúi một ít vào tay chú, dặn dò:
- Chú về mua cho cô cái áo đi, áo màu tím nghen chú. Con tin cô sẽ thích. Mà cũng phải mua thêm cho chú một cái nữa. Cô mặc áo đẹp mà áo chú cũ quá, hổng xứng đâu nha. À quên, hai thằng nhỏ, mỗi thằng một cái nữa nhé.
Tôi thấy chú cúi sát nhìn thứ tôi vừa đưa, tay run run. Chào nhau, chú lại níu tôi. Tôi ghẹo:
- Tính cám ơn con nữa hay gì đây? Thôi khỏi, mai mốt có gặp nhau, chú chở rẻ cho con là được rồi.
- Hổng có, hồi nãy chú hổng dám kể hết. Thằng con lớn của chú đó, là chú nhớ nó quá nên chú tưởng tượng vậy thôi chứ sau khi thi đậu đại học, nó bị tai nạn mất rồi con ơi. Tới giờ mà chú còn chưa tin là nó hổng còn... Đêm nào cha con chú cũng nói chuyện... Nhưng chú cũng sẽ lấy tiền này mua cái áo cho nó.
Trời ! Tôi muốn quỳ xuống đường mà tế sống người đàn ông này".
Hồng Hải.

Truyện ngắn:NGƯỜI VỢ MỘT ĐÊM.

Có nhiều người không tin tướng số, và cho rằng tướng số là xạo. Cá nhân tui tin mỗi người có một số mệnh, không biết là do Trời định như thế nào, nhưng nếu vóc dáng bề ngoài, cách đi đứng, và đường chỉ tay đã được in trên bàn tay rồi, thì nhất định cuộc đời sẽ như thế, không thế nào thay đổi được. Hồi thanh niên, tui vớ được mấy cuốn sách Thuật Xem Tướng, cuốn Thuật Xem Chỉ Tay, cuốn Đời Người Qua Chữ Ký. Tui đọc mê man, gần như là học thuộc lòng, để đến khi học lớp Đệ Nhị thì áp dụng mấy cái “thuật” này mà ... tán gái, trúng ngay tróc. Không có cô nào đưa tay cho tui coi rồi mà không nhận lời đi ăn kem với tui…

Thiệt ra, học mấy cái môn này cũng có lợi, vừa để biết mình vừa biết người mà lại dễ ợt. Coi chỉ tay cần coi ít nhất là 6 phương diện: Đường chỉ tay, gò cao hay thấp, bàn tay mập hay gầy, ngón dài hay ngón ngắn, đầu ngón tay vuông hay thuôn, và sắc mầu của bàn tay. Mỗi đường chỉ là một sự việc, mỗi gò đống là thành công to hay nhỏ… Trong phạm vi câu chuyện ngắn này chỉ nói về các đường chỉ mà thôi.

Này nhé, nếu coi chỉ tay, thì “nam tay trái, gái tay mặt”: Nam làm việc bằng tay phải nhiều, thì các đường chỉ sẽ bị mờ đi, còn Gái thì làm việc nhẹ, nên chỉ tay của tay mặt còn rõ. Trên cả hai bàn tay, có 3 đường chính, đậm và dài, gần giống hình chử M mà thiếu một nét chéo. Nét trên cùng, nằm lửng lơ, chạy từ cạnh bàn tay lên đến kẽ giữa hai ngón trỏ và ngón giữa là Đường Tâm Đạo hay đường Tình Yêu (Ligne de Coeur), đường này cho thấy cuộc đời ái tình ra sao. Đường bên dưới, chạy từ cạnh của ngón tay trỏ băng ngang bàn tay là Đường Trí Đạo (ligne de tête), tức là đường học vấn, trí thức, suy tư. Đường cuối cùng là Đường Sinh Đạo (ligne de vie) là đường sống lâu hay ngắn.

Nói chung, nếu đường nào đậm và rõ nét thì gặp chuyện Tốt, ngược lại, nếu mờ nhạt thì không khá, gian truân. Nếu trên đường ấy mà có hình “cù lao”, quả xoài, hình bầu dục, là không khá, bị trở ngại, tùy theo to, nhỏ mà sự trở ngại lớn hay nhỏ. Nếu có dấu chấm (.) đậm, cũng là trắc trở, hoặc chấm dứt. Nếu có nhiều đường rẽ nhỏ như chân rết, thì nhiều rắc rối to, mỗi một đường rẽ là một lần trở ngại. Nếu có hai đường song song cùng một hướng là vô cùng tốt (double). Thí dụ như đường Tình Yêu mà đậm, rõ nét thì sẽ tình yêu chung thủy, gặp người yêu, người vợ cùng chí hướng. Tình cảm người này đơn giản, không rắc rối, ăn đời ở kiếp với một người. Đường Tình mà mờ nhạt thì chuyện tình cảm chán như cơm nếp nát. Đường này mà có nhiều ngõ rẽ là nhiều mối tình lăng nhăng. Nhưng nếu mà có hai đường song song cùng một hướng thì số ... đào hoa, gạt ra không hết người yêu.

Số mệnh tui vất vả và khổ lắm, nên đường Tình Yêu của tui có tới ... hai đường song song, lại có biết bao nhiêu ngõ rẽ, chạy linh tinh y như một con rết có chục cái chân! Trên đường lại có đủ “cù lao” và dấu chấm, rồi có nhiều đường cắt ngang dọc. Thế là khổ suốt đời vì… được yêu, nhưng chung thủy, vì có một đường May Mắn chạy ở cuối đường, lôi đường Tình của tui chạy thẳng lên trên gốc ngón giữa, nghĩa là “đời tui chỉ yêu một người,” bất chấp mọi cuộc tình lang bang dọc đường… Vì thế mà có chuyện tui lấy vợ một đêm như sau.

Hồi đó, tui còn là lính, đeo trên cổ một hoa mai vàng, nghĩa là Thiếu Úy, Sĩ Quan huấn luyện, Trường Sĩ Quan Thủ Đức. Chiều hôm ấy, có việc mừng chi đó, mà Trường mời nhiều đại diện các đơn vị khác đến chung vui, trong đó có các Sĩ Quan Nữ Quân Nhân, các cô Ca Sĩ Chính Huấn là những nữ tướng “gan cóc tía,” chịu chơi, thường đến các tiền đồn hát cho binh sĩ nghe, dưới đạn pháo dồn dập. Sau phần ăn tiệc, là khiêu vũ. Tui cùng một nhóm mấy tay sĩ quan trẻ, độc thân, ngồi tụm lại một bàn, ngắm các em khiêu vũ, chỉ ngồi ngắm mà không nhẩy, vì tui nhẩy đầm rất dở.

Trong khi đang ngắm các nàng, chợt bọn tui “ồ” lên vì thấy một người đẹp, mặc đồ lính trận, vai mang phù hiệu Biệt Động Quân, lính thứ dữ, nhẩy điệu “A- Go- go” đẹp quá chừng chừng. Thú thiệt, đời tui từng thấy nhiều người đẹp khiêu vũ, mà chưa bao giờ thấy ai nhẩy đẹp như nàng. Trời ơi! Từng động tác uốn trên, lượn dưới (tui chỉ nhìn thấy lưng, mông, và chân nàng thôi, vì nàng nhẩy cặp với một nàng khác) tuyệt cú mèo! Có lẽ lúc ông Trời nặn ra nàng thì ông Trời đang vui, ca hát nên từng thớ thịt, từng đường cong của nàng cứ dịu dàng, nhịp nhàng. Khi chân nàng uốn sang phải thì mông nàng uốn sang trái, nhưng lưng lại uốn sang phải, đầu cổ lại ở bên trái, nếu nhìn từ trên xuống dưới, tui có cảm tưởng như nhìn một làn sóng xanh, hay một khúc nhạc tình tuyệt diệu. Mấy tên độc thân như tui cứ ngồi hít hà, hít hà, chắc lưỡi như thằn lằn đớp muỗi vậy.

Đột nhiên, một tên đẩy vào lưng tui, nói nhỏ: “Mày ra tán em đi! Để em nhẩy mà không có kép thì uổng quá!”
Tui dẫy nẩy: “Tao chỉ có nhẩy lò cò thôi. Nhẩy với em điệu nghệ như thế này thì có nước ... thác rồi đầu thai kiếp khác, làm con mỏ nhác, mổ nát trái tim của lệnh bà… Tưng tưng từng tưng!” Tui chối từ bằng câu vọng cổ như vậy mà thằng bạn tui vẫn cứ nhất định nắm cổ tui đẩy tới: “Mày liều mạng, ngon cơm mà không tán em, để thằng nào đen thùi lùi nó tán mất thì uổng một đời con gái!” Mấy thằng ngồi cạnh cũng đốc vào, thế là tui không đừng được, phải lùi lũi tiến đến trước hai em, cúi đầu và giơ tay về phía em mặc đồ lính trận. Em ngần ngừ một lát rồi buông tay bạn ra, nhận bàn tay tui và bắt đầu nhẩy. Thiệt tình mà nói, tính tui gan lì nên hay làm chuyện “cù liều”, chẳng biết nhẩy A- go- go ra sao, cũng lắc bừa.
Thấy tui loi choi như ếch lên cạn, chân tay quờ quạng, mới đầu nàng mỉm cười sau thì cười rũ rượi đến nỗi phải ngừng lại, cúi gập người xuống mà cười. Nhưng chỉ vài giây, nàng nghiêm chỉnh lại nói nhỏ: “Em xin lỗi! Tự dưng bật cười quá, nín không được!” Tui tỉnh bơ cu li, chẳng mắc cở gì, nhe răng cười lại: “Không sao! Em cười là đúng! Anh có biết nhẩy là cái quái gì đâu, thấy em đẹp quá, anh nhịn không nổi, ra nhẩy đại…” Rồi tui cười hì hì, xưng “Anh” với nàng như đã quen nhau từ kiếp trước. Thế là hai đứa quen nhau.
Sau đó, thì tới điệu Xì Lâu, cái điệu này dễ ợt, chỉ cần hai tay ôm eo người đẹp, rồi lúc lắc, lúc lắc. Nàng cũng chịu chơi, đặt luôn hai bàn tay ngà lên vai tui, và thả mình theo điệu nhạc du dương. Lúc đó, tui như lên cõi tiên, mặt tui gần sát mặt nàng, thấy rõ có nốt ruồi duyên bên môi mọng thắm và cảm thấy hơi thở nàng chơi vơi trên má tui, trong khi hai tay tui ôm vòng eo của nàng, cảm thấy những thớ thịt eo nàng mềm hơn bánh bò mà tui vẫn thích ăn.. Hai đứa lúc lắc một hồi thì chương trình tới hồi tan hàng. Nàng bỏ tui bước về phía cô bạn, rủ bạn đi về cùng với một vị Thiếu Tá rất đáng kính, mà tui thấy mến suốt đời luôn.

Thấy bộ ba chuẩn bị ra về, tui vội vàng bước đến, chào vị Thiếu Tá một cách nghiêm chỉnh rồi nói liền, sợ mất cơ hội:
- Thiếu Tá có bận gì tối nay không? Nếu không, xin mời Thiếu Tá lại phòng tôi nói chuyện vui chơi. Và tiện, xin mời hai cô cùng đến luôn.
Thiếu Tá Tạo, vị sĩ quan đáng kính, cười vui:
- Anh chàng đẹp giai này mê hai người đẹp Chính Huấn của tôi rồi phải không? Muốn đưa các nàng về dinh phải không?
Thấy ông Thiếu Tá chịu chơi, vui tính, tôi cũng “tới luôn đi bác tài”:
- Dạ, nếu Thiếu Tá vui lòng đứng làm chủ hôn, thì tôi chịu liền. Nhưng chỉ xin một nàng thôi, còn một nàng thì để tôi giới thiệu với anh bạn.
Cả ba cười vui vẻ. Vị Thiếu Tá tự giới thiệu:
- Tôi là Tạo, Trưởng Ban Chính Huấn Biệt Động Quân.
Chỉ tay về phía người đẹp của tôi, ông nói:
- Đây là Tuyết. Ca sĩ Chính Huấn.
Và về người đẹp đi cùng, cũng khá nghiêng nước nghiêng thành, da trắng hơn, sắc sảo hơn, ông nói:
- Còn đây là Ánh. Ngọc Ánh, ca sĩ Chính Huấn luôn.
Tôi nịnh đầm theo kiểu kiếm sĩ Nhật Bản, cúi gập mình xuống chào từng cô:
- Chào em.
Định xưng tên, thì Ông Thiếu Tá đã xua tay:
- Khỏi cần xưng tên. Tên của anh nằm trên bảng tên rồi. Thiếu Úy Tiến đi trước đi.

Tui mừng quá, đi thật nhanh dẫn đường về văn phòng Đại Đội, nơi tôi ngủ trực. Văn phòng Đại Đội có hai phòng, phòng ngoài để tiếp khách, có bộ bàn ghế sa lông bằng gỗ, 1 cái tủ đựng giấy tờ, một quạt máy. Phòng trong có 4 cái giường đơn, 4 tủ đứng đựng quần áo, một cái bàn để cái bếp điện, xiêu nước, nồi nấu cơm và bát đũa. Phòng tắm và “rét rum” thì ở đầu trại.
Tới đây thì có lẽ là Ông Tơ Bà Nguyệt bất ngờ xuất hiện, quăng sợi chỉ hồng vào cổ tôi khiến tôi bất ngờ dựng lên một màn kịch vui mà trước đó vài phút, không hề nghĩ đến. Vừa vào đến cửa, tôi gọi lớn cho anh bạn, Trung Úy Quan, đang trực phòng:
- Ông Quan ơi! Bà xã ông đang đi cùng vợ chồng tôi về tới nhà rồi. Ông chuẩn bị trà nước nhé.
Bạn tui cũng như bị ma nhập, vào cuộc luôn:
- Thế hả? Bà Xã tôi đâu?
Rồi hướng ra cửa, gọi:
- Em về tới rồi hả? Vào phụ với anh pha trà đón vợ chồng anh Tiến vào chơi!
Rồi khi thấy có hai người đẹp, anh cười nhỏ:
- Mà bà nào là bà xã tôi đây!
Cả bọn cười ầm. Người đẹp tên Ánh nhập cuộc, vui vẻ bước nhanh vào:
- Em đây nè! Ông Xã chờ em chút. Em vào ngay.
Ba chúng tôi bước theo sau, vừa đi vừa cười.
Thiếu Tá Tạo dặng hắng, nói lớn:
- Vợ chồng bay có món gì hấp dẫn thì mang ra, tao không thích uống trà. Tao ghét nhất là trà Thái đức. Bây giờ mà uống thì cả đêm thức đái!
Văn phòng đại đội bỗng trở thành hội vui, cười hoài không nghỉ.
Người đẹp tui mê, Tuyết, là kịch sĩ đại tài. Nàng đóng vai người vợ tuyệt luân luôn. Vừa tất tả bước vào
phòng trong, nàng vừa quay lại nói:
- Anh Tạo thông cảm. Vợ chồng con Ánh mới cưới nhau có một ngày, chắc nó còn lu bu lắm. Để em vào phụ với nó chút.
Rồi gọi tui:
- Ông Xã ơi! Vào đây em nhờ cái này.
Tui nhìn ông Thiếu Tá, than thở:
- Anh Hai xem, vợ chồng em cũng mới lấy nhau, trước anh chị Quan kia có một ngày. Nhà em lúc nào cũng bám lấy em, không rời, anh ơi!
Tui bước vào phòng trong, hỏi vợ:
- Mới vắng nhau có 1 phút mà em đã gọi rồi. Thiệt! Không để cho chồng ngơi một phút nào! Gì đó, vợ?
Tuyết cười:
- Con Ánh này nó mới về nhà chồng có một ngày, nó không biết trà, bánh để đâu?
Bạn tui quay qua Ánh, nhắc:
- Bà xã! Anh đã dặn em chỗ để trà, bánh là trong cái tủ nhỏ này. Em cần gì để anh lấy cho..
Ánh phụng phịu:
- Ông xã có chỉ hồi nào đâu? Lấy về là ấp vợ trong phòng, không cho làm gì hết, bây giờ không biết trà, bánh để đâu.
Ở ngoài phòng, có tiếng sang sảng của “anh Hai”:
- Mấy đứa tụi bay làm gì như sam thế? Cứ ấp nhau hoài! Không còn biết đến anh Hai ngoài này chờ dài cả cổ ra, chưa có gì bỏ bụng!
Cô vợ tui chạy ra, nói nhỏ:
- Anh Hai đừng la em! Tại vợ chồng con Ánh nó cứ ôm nhau, mê đi, quên cả chỗ để bánh, trà…

Cả 5 người cười như nắc nẻ. Từ đó, chúng tôi không hề nhắm mắt, cứ đóng kịch với nhau, mà người đẹp của tui đóng kịch tài tình đến nỗi chúng tôi cứ tưởng thật, mê đi, nhập vai như thật. Có lúc “vợ chồng” tui ngồi chung một ghế, tui ôm vai nàng cho khỏi té. Có lúc kéo nhau vào phòng trong, thì thầm to nhỏ. Thật tình trong đời tui, chưa bao giờ có ngày vui cười đã đứa như thế. Ông Thiếu Tá, gốc Hướng Đạo Sinh, nên chịu chơi tới bến luôn. Đóng vai anh Hai, ông la đứa này, rầy rà đứa kia, khiến tụi tui cứ lăn ra giường, cười đau cả bụng.

Buồn thay, cuộc sống tưởng tượng đầy hạnh phúc này không thể kéo dài. Tới khoảng 5 giờ sáng, thì màn kịch tan. Thiếu Tá Tạo đứng dậy giục hai nàng đi về.
Chúng tôi im lặng hồi lâu, rồi gượng gạo chia tay. Bước chân ra khỏi cửa, tới giữa con đường nhỏ dẫn tới cổng chính, sao nặng nề quá. Nàng đi sau tui, tay nàng ôm tay tui, đi lệt xệt như không nhấc nổi gót lên nữa. Bất ngờ, một chuyện không tưởng tượng đã xẩy ra: khi vừa ra tới giữa đường, Tuyết ngồi sụp xuống, bật lên khóc nức nở và nói:
- Em.. em .. không muốn về! Muốn ở đây luôn!

Mới đầu nghe nàng nói, cả bọn tưởng là nói giỡn, nhưng sau khi thấy nàng khóc thiệt, tất cả sững người. Riêng tui, thấy nàng khóc thật, thì trái tim thắt lại như bị ai bóp mạnh. Tui cũng nhập vai kịch như nàng, cũng tưởng nàng là vợ thật. Bây giờ, sự thật phũ phàng ập đến. Chúng tôi phải chia tay nhau, mỗi người một việc. Tui ngồi xuống bên nàng, ôm vai nàng, an ủi:
- Em ạ! Phải về trại thôi. Sắp tới giờ anh phải tập họp, điểm danh lính rồi. Em về, rồi cuối tuần anh đến đón em.
Nàng vùng vằng, đôi vai rung lên:
- Không! Em muốn ở đây luôn cơ!
Thiếu Tá Tạo cũng ngơ ngác. Ông và Ánh cùng ngồi xuống, khuyên nàng phải trở lại trại, trình diện đi làm. Ánh ôm lấy tay Tuyết, định kéo nàng đứng lên, nhưng Tuyết nhất định không chịu, đẩy tay Ánh ra. Tui phải ôm nhẹ lưng nàng, nói nhỏ:
- Anh nhất định sẽ lên. Mình sẽ gặp nhau..
Rồi làm bộ diễu cho nàng cười:
- Vợ nghe lời chồng, đi làm nhé, rồi cuối tuần chồng sẽ đến đón vợ..

Nghe tui nói, nàng liếc một cái thăm thẳm, rồi vịn tay tui đứng dậy. Những giọt nước mắt dần khô, nhưng hình như Tuyết đi không nổi, Ánh phải dìu nàng đi như dìu người bệnh ra chiếc xe díp đậu cô đơn từ tối hôm qua. Tui và bạn tui theo sau, không nói nên lời. Đến khi bước lên xe díp, Tuyết không nhìn lại, chỉ cúi đầu làm tui tưởng như có hàng tấn đá đè nặng lên tim…

Cuối tuần, như đã hẹn, tui phóng tới trung tâm trú đóng Biệt Động Quân trên đường Tô Hiến Thành, hỏi nàng thì em đã đi công tác xa. Tôi đến vài lần, hỏi người lính gác, đều có câu trả lời sẵn như thế. Có lẽ nàng không muốn gặp nữa?

Và như thế là xa nhau mãi mãi. Tui đi tìm nàng rất nhiều lần, hỏi thăm Thiếu Tá Tạo, ông cũng đi công tác xa. Như thế là đường chỉ tay của tui rất đúng: toàn là chia ly, ngăn cách vội vã…
Em ơi! Bây giờ em ở đâu? Người Vợ Một Đêm của anh?


Chu Tất Tiến.

Thiên đàng mơ mộng " cuả đám nam sinh thời đó.

1. “Thiên đàng” của những thằng tóc hớt ngắn, quần xanh áo trắng là nơi các nữ thiên thần áo dài trắng túa ra như lũ chim bồ câu sau giờ tan học của Trường Gia Long. Thằng học sinh Petrus Ký nào chẳng mơ được “mần quen” cùng một em áo dài.
Phía bên hông cổng Trường Gia Long, trước cổng chùa Xá Lợi, “cạnh tranh” với những chiếc xe bán bò bía, gỏi đu đủ là những chàng áo trắng Petrus Ký đang gửi hồn qua cánh cổng thâm nghiêm có từ năm 1915 với cái tên thơ mộng “Trường nữ sinh Áo Tím”.
Nghe kể lại, trường được thành lập do đề nghị của nghị viên Hội đồng quản hạt Nam kỳ Lê Văn Trung cùng vợ của tổng đốc Phương và một số trí thức người Việt. Khóa đầu tiên (1915) trường tuyển 45 nữ sinh với đồng phục là áo dài tím. Những đời hiệu trưởng đầu toàn là người Pháp.
Năm 1949, nữ sinh Trường Áo Tím cùng nam sinh Trường Petrus Ký tổ chức bãi khóa kỷ niệm ngày Nam kỳ khởi nghĩa nên chính quyền đã đóng cửa trường. Năm 1950, sau một cuộc đấu tranh, biểu tình dài ngày với sự ủng hộ của phong trào học sinh lúc ấy, trường được mở cửa lại.
Đánh dấu sự kiện quan trọng này, sau bảy đời hiệu trưởng trường là người Pháp, lần đầu tiên trường có nữ hiệu trưởng là người Việt: bà Nguyễn Thị Châu. Năm 1953, Trường Áo Tím đổi tên thành Trường nữ trung học Gia Long. Áo dài tím được thay bằng áo dài trắng với phù hiệu là bông mai vàng. Chương trình giáo dục bằng tiếng Pháp được chuyển sang quốc ngữ.
Biết đâu chính “mối tình” gắn kết tranh đấu của Áo Tím và sau đó Gia Long trong những năm về sau đã gắn kết “trai Petrus Ký, gái Gia Long” trong những mối tình thật và ảo của lứa tuổi học trò. Hãy mơ đi những chàng trai Petrus về “thiên đường” tuổi nhỏ dại của mình!



2. Khoảng giữa thập niên 1970, bài hát Con đường tình ta đi của nhạc sĩ Phạm Duy làm xáo động những trái tim mới lớn với những lời ca mộng mị: “…Lá đổ để đưa đường/Hỡi người tình Trưng Vương”.
Tôi không biết đó là lời cảm thán của chàng trai nào. Nhưng có lẽ thích hợp hơn xin hãy cho chàng trai ấy là người của Trường Chu Văn An. Như một mặc định, “trai Petrus Ký, gái Gia Long” thì nữ sinh Trường Trưng Vương lại là “của riêng” của những học sinh Chu Văn An mặc dầu hai trường cách trở về mặt địa lý một quãng đường khá dài.
Trường chàng thì ở tận nhà thờ ngã sáu, đường Minh Mạng, còn “thiên đường” của nàng thì ở đối diện Sở thú – Thảo cầm viên, số 3 Nguyễn Bỉnh Khiêm. Tội nghiệp cho nam sinh Trường Võ Trường Toản cùng ăn chung xe gỏi bò với các nàng nhưng chỉ đứng xa ngắm những chàng trường Chu đón nàng mà hát câu cảm thán: “Trưng Vương hôm nay mưa vẫn giăng đầy trời/ Bóng người thì mịt mùng/ Từng hàng me rung rung” .
Có lẽ “nhân duyên tiền định” của hai trường này đều xuất phát từ “người phương Bắc”. Học sinh Chu Văn An đa số là người miền Bắc và Trường Trưng Vương cũng vậy. Điều này cũng dễ hiểu vì Trường Trưng Vương là ngôi trường có gốc gác từ Hà Nội.
Theo “gia phả”, trường được thành lập từ năm 1925, trên con đường Đồng Khánh, phía nam hồ Gươm mang tên Trường Nữ trung học (College de Jeunes Filles), ngôi trường nữ trung học đầu tiên và duy nhất của nữ giới miền Bắc. Vì nằm ở đường Đồng Khánh nên còn được gọi là Trường Đồng Khánh. Đến năm 1948 trường được chuyển đến đường Hai Bà Trưng (Hà Nội) và đổi tên là Trường Trưng Vương. Năm 1954, một số giáo sư và học sinh di cư vào Sài Gòn và thành lập lại Trường Trưng Vương.
Năm học đầu tiên phải học nhờ cơ sở của Trường nữ trung học Gia Long. Mãi cho đến năm 1957, Trường Trưng Vương dời về số 3 Nguyễn Bỉnh Khiêm (nguyên trước đó là Quân y viện Coste của quân đội Pháp).
Bởi vậy ta không lấy làm lạ khi đây là một trong những ngôi trường mang đậm dấu ấn kiến trúc Pháp và được bình chọn là ngôi trường có kiến trúc đẹp nhất Sài Gòn. Nhờ là học sinh Trưng Vương nên mỗi lần làm lễ kỷ niệm Hai Bà, nữ sinh Trưng Vương được ưu tiên tuyển chọn làm Trưng Trắc, Trưng Nhị cưỡi voi trong lễ diễu hành.
Có lần đi xem lễ diễu hành trên đường Thống Nhất (nay là đường Lê Duẩn), khi hai nàng học trò Trưng Vương ngồi trên voi “phất ngọn cờ vàng” đi ngang, tôi thấy thằng bạn có vẻ phấn khích. Tôi hỏi: “Mầy thích “ghệ” áo vàng hả?”. Nó trả lời buồn xo: “Không, tao thích con voi. Bây giờ tao ước gì mình được làm con voi”.
Rồi nó cảm thán nhại theo thơ của Nguyễn Công Trứ: “Kiếp sau xin chớ làm người/ làm voi nàng cưỡi, cái vòi đung đưa”. Sau này tôi mới biết cô gái đóng vai Trưng Trắc – áo vàng đó đã cho chàng leo cây, “Trưng Vương vắng xa anh dần. Mùa thu đã qua một lần. Còn đây bâng khuâng”. Ôi, tội nghiệp một thời mê gái!
3. “Áo dài trắng em mang mà anh nhớ…” đâu chỉ ở Sài Gòn. Ở một vùng trời tỉnh Gia Định, những chiếc tà áo của nữ sinh Trường nữ trung học Lê Văn Duyệt vờn bay thật nhẹ nhàng, thanh khiết. Tôi khoái chữ “vờn bay” của nhà thơ Phạm Thiên Thư hơn chữ “tung bay” của nhạc sĩ Từ Huy khi nói về chiếc áo dài của nữ sinh trung học. Chữ “tung” có vẻ gì đó mạnh bạo quá khi nói về chiếc áo dài vốn dĩ đằm thắm.
Thật thiệt thòi khi ngôi trường này không được nhắc đến trong âm nhạc hoặc thơ ca, có lẽ những chàng thi sĩ, nhạc sĩ chỉ thích tụ tập ở Sài Gòn mà bỏ quên một ngôi trường nữ làm đẹp và trắng khung trời Gia Định.
Từ Sài Gòn, xuôi theo đường ĐinhTiên Hoàng, quẹo tay mặt, qua cầu Bông một đoạn, nhìn sang tay trái là một ngôi trường kiến trúc kiểu hiện đại hơn trường Gia Long và Trưng Vương. Chuyện cũng dễ hiểu vì năm 1960, tòa tỉnh trưởng Gia Định đã dùng một khu đất trước kia là ao rau muống để xây dựng trường trên đường Lê Văn, gần Lăng Ông thuộc xã Bình Hòa (tỉnh Gia Định). Trước kia trường mang tên Trương Tấn Bửu, thành lập năm 1957, có hai lớp đệ thất một nam và một nữ, học nhờ tại trường nam tỉnh lỵ (nay là Trường THCS Lê Văn Tám).
Năm 1959, lớp nam sinh chuyển về Trường Hồ Ngọc Cẩn (nay là Trường Nguyễn Đình Chiểu). Khi xây dựng xong, trường được đặt tên là Trường nữ trung học Lê Văn Duyệt và chương trình học bắt đầu từ lớp đệ thất đến lớp đệ nhị. Học sinh nào đậu tú tài I sẽ chuyển sang học Trường Trưng Vương. Khoảng năm 1965-1966 trường mới có lớp đệ nhất. So với hai trường nữ đàn chị thì nữ sinh Lê Văn Duyệt nào có kém cạnh chi, cũng làm những chàng trai thốt lên: “Ơi em, bắt hồn tôi về đâu?”…
Có những chàng trai lãng mạn thì cũng có những chàng trai rất thực tế. Hiệp mập, thằng bạn của tôi, phát biểu: “Tao không lấy vợ là “ghệ” Gia Long, yểu điệu thục nữ quá cỡ, tao chỉ muốn vợ tao là nữ sinh Trường Sương Nguyệt Anh”. Tôi sửng sốt vì Trường nữ trung học tổng hợp Sương Nguyệt Anh mới vừa thành lập năm 1971.
Sau Mậu Thân 1968, một góc đường Minh Mạng, Vạn Hạnh gần chùa Ấn Quang bị cháy rụi. Vài năm sau đó, chung cư Minh Mạng ra đời, phía bắc của chung cư, ngay góc đường Hòa Hảo, Minh Mạng (nay là đường Nguyễn Chí Thanh), Trường nữ trung học tổng hợp Sương Nguyệt Anh cùng được xây dựng.
Không phải thằng Hiệp mập không có lý của nó, vì nữ sinh trường này được học một chương trình giáo dục hoàn toàn mới. Đây là ngôi trường nữ đầu tiên tại VN với lối giáo dục theo phương pháp tổng hợp theo mô hình của các nước tiên tiến thời ấy. Song song với việc giảng dạy như các trường công lập khác, trường còn dạy thêm kinh tế gia đình (tức nữ công gia chánh, may vá nấu ăn), môn doanh thương (tức kế toán đánh máy), âm nhạc (đàn tranh, piano), hội họa, nghệ thuật cắm hoa, và cả môn võ aikido, vovinam.
Ngay từ năm lớp 6, nữ sinh Trường Sương Nguyệt Anh đã được học cả hai sinh ngữ Anh và Pháp khi mà học sinh công lập các trường khác chỉ được học một sinh ngữ. Trường được trang bị một phòng thính thị máy móc rất tối tân để luyện giọng chính xác với giáo sư ngoại quốc, một phòng thí nghiệm đầy đủ dụng cụ.
Với lối giáo dục mới mẻ này, sau bảy năm trung học, nữ sinh trường có cơ hội thành một thiếu nữ VN văn võ song toàn. Còn theo thằng bạn tôi, giúp ích xã hội được hay không thì chưa biết, nhưng chắc chắn là một bà xã biết dạy chồng bằng võ vovinam và tài nội trợ.
Sài Gòn, cùng với những trường nữ trung học công lập Gia Long, Trưng Vương, Lê Văn Duyệt, Sương Nguyệt Anh cũng còn trắng trời áo dài với những trường nữ trung học tư khác như Thánh Linh, Hồng Đức… đã nhốt hồn những chàng trai mặt bắt đầu nổi mụn trứng cá và vỡ giọng với những thổn thức “áo ai trắng quá nhìn không ra”…
Những cô nữ sinh với những ngôi trường ấy đã là một phần hồn của chúng tôi, một phần hồn của Sài Gòn đã đào tạo những nữ lưu anh kiệt về các mặt chính trị, văn hóa, khoa học, và tiếp tục những nữ lưu anh kiệt lại là những anh kiệt nữ lưu khác.
Cảm ơn Sài Gòn đã có những ngôi trường ấy cho tôi nhớ. Cảm ơn Sài Gòn có những ngôi trường thiên đàng tuổi nhỏ dành riêng cho chàng trai mơ về những mái tóc, những chiếc áo dài trắng vờn bay… vờn bay!

ANH KHOA.

Tưởng Niệm Nhà Văn Nhật Tiến: 1936-2020) - Chuyện Giữa Hai Người
 

09/15/20


Thứ Hai, ngày 13 tháng 9 nhà văn Nhật Tiến (nguyên Phó Chủ tịch Trung tâm Văn Bút Việt Nam 1963-1975) cũng qua đời vào lúc 11:30 AM cũng hưởng thọ 84 tuổi (1936-2020)

R.I.P

Chuyện Giữa Hai Người

Căn phòng quét vôi màu hồng. Thảm màu da cam mịn mướt. Bộ sa lông bọc đệm màu đỏ sẫm kê chung quanh chiếc bàn kính bóng lộn. Hưng ngồi ở đó, trầm lặng, câm nín dưới ánh đèn tỏa ra từ những cái chụp tô vẽ những bông hoa sặc sỡ. Trời vào hạ. Không gian bên ngoài êm ả dưới bầu trời đã ngả màu tím sẫm có những vì sao long lanh ướt. Chẳng có tiếng động tĩnh gì ngoài âm thanh của một bản nhạc nhẹ như tỏa lan ra khắp căn phòng, len lỏi vào những ý nghĩ của Hưng vốn lúc nào cũng rời rạc, mệt mỏi, đứt quãng. Sức khỏe của chàng, sau bẩy năm học tập cải tạo suy yếu đã đành, nhưng còn nhiều yếu tố khác nó làm cho chàng suy yếu hơn. Như rượu. Như thuốc lá. Như cà phê. Và nhất là tâm trạng hụt hẫng của chàng khi được nhấc từ một hoàn cảnh tối tăm, tuyệt vọng sang một nếp sống mới hoàn toàn khác biệt: sung túc, đầy đủ, choáng lộn nhưng hoàn toàn trống rỗng.

Ngày nhận được giấy tờ đoàn tụ, Hưng tưởng như mình vừa mọc được đôi cánh có thể bay được khỏi địa ngục để lên thiên đàng. Bây giờ thiên đàng ấy đang ở đây, trong căn phòng quét vôi mầu hồng, thảm màu da cam, có bộ salon bọc nệm đỏ bầy chung quanh mặt bàn kính ngổn ngang những vỏ bia và những chai rượu mạnh. Mới buổi chiều, Hưng vừa từ cuộc họp mặt do một nhóm ái hữu tổ chức để nghe chàng thuyết trình. Chàng đã nói, bằng một giọng mệt nhọc, bằng những tư tưởng đứt quãng, lộn xộn mà chàng thấy rõ mình không làm chủ được cả một mớ ý nghĩ lộn xộn, giữa quá khứ với hiện tại, giữa hoàn cảnh tù đày và nếp sống đầy đủ đang có, giữa bạn bè, người còn ở trại cải tạo, kẻ đã ra đi.

Chàng biết rằng mình cũng không đem lại được điều gì mới mẻ cho nội dung câu chuyện. Vẫn chỉ là kềm kẹp, là đói khổ, là lao động vất vả cực nhọc, là ốm đau bệnh tật và những lời chửi rủa của bọn công an mặt còn non choẹt. Chàng lại còn đủ bén nhậy để cảm thấy rằng đám đông lố nhố ngồi nghe ở dưới cũng đã biết rõ những điều đó.

Thế là cơn mệt mỏi cứ uà đến. Nó làm chàng kiệt sức mau chóng, như một con quay đang hết đà, sắp sửa đổ xuống. Bài nói chuyện kết thúc trong nhạt nhẽo, gượng gạo nhưng rất may đã được kéo lại bằng những tiếng cười nói ồn ào về chuyện nhà cửa, chuyện tin tức bạn bè, chuyện job ở sở làm, chuyện cờ bạc ở Las Vegas giữa những vỏ chai bia được khui ra la liệt.

Rồi Hưng trở về trong căn phòng êm ả này. Chàng ngồi rũ liệt như một cái xác bất động, giống hệt như ngày nào chàng cũng đã ngồi như thế ở trại cải tạo Long Giao sau một ngày lao động cực kỳ khổ nhọc.

Hình ảnh này của chàng đã khiến cho Hương tuyệt vọng ghê gớm lắm. Không chỉ một lần mà nhiều lần. Không chỉ một tháng, hai tháng mà đã kéo dài cả năm. Làm sao nàng có thể làm cho chồng hiểu được rằng muốn sống sót ở cái xã hội này, con người phải có can đảm đứng dậy, sốc tới, che giấu tâm sự thầm kín ở bên trong để chỉ phô bầy nổi lạc quan ra bên ngoài. Tươi tắn. Hoạt bát. Vui vẻ. Đó là những điều kiện tối thiểu để làm lại từ lúc khởi đầu.

Từ ngày bảo lãnh được chồng qua, Hương không tìm thấy được ở nơi chồng một sự chia sẻ nào, ngay cả trong lãnh vực tình cảm. Đi làm mệt mỏi về, Hương mong đợi một nụ cười tươi, một lời thăm hỏi nồng nàn, một sự đỡ đần những dịch vụ lặt vặt (không tên nhưng rất nhiều), nhưng ngược lại nàng chỉ cảm thấy trong nhà ngột ngạt hơn, nặng nề hơn vì những vỏ lon bia ngổn ngang, vì vẻ mặt rầu rầu nặng trĩu tâm trạng ưu tư, u sầu, còn nụ cười thì hầu như gượng gạo chỉ khiến cho vẻ mặt của chàng đã rúm ró lại rúm ró thêm.

Tình thế ấy trước sau gì thì cũng có lúc bùng nổ, vì bất cứ lý do gì, dẫu nhỏ nhặt. Ly nước đã đầy tràn, chỉ còn chờ thêm môt giọt cuối cùng.

Giọt nước ấy đã đến vào hôm nay, trong lúc Hưng đang chập chờn trong tiếng nhạc êm dịu và những ý nghĩ miên man, rã rời. Hương đẩy cửa bước vào, theo sau là thằng Dũng, đứa con trai duy nhất của hai người, Hương nói:

– Đi tắm rửa thay đồ rồi ăn cơm. Mà chào bố đi. Mẹ đã dặn bao nhiêu lần là đi phải thưa, về phải chào cơ mà.

Thằng Dũng nhìn về phía bố nó, nói bằng giọng hờ hững:
– Hi, Dad!

Chính cái giọng hờ hững ấy đã khiến cho Hưng nổi sùng bất tử. Chàng ngồi bật dậy và cất tiếng sẵng ngay:

– Mày không mở mồm được một câu tiếng Việt sao, Dũng!

Rồi chàng nhìn nó bằng một cặp mắt hung tợn. Điều này khiến thằng Dũng sợ hãi, thụt lùi một bước và nhìn bố với vẻ mặt ngỡ ngàng. Nó chưa bao giờ từng thấy bố nó hung dữ đến như thế.

Sau đó nó cũng cố chữa lại:
– Thưa bố, con về.

Nói xong ngần ấy câu, nó quay phắt người lại và chạy thẳng lên cầu thang. Bước chân của nó giẫm lên thảm nhung, nghe không mạnh mẽ gì nhưng cũng đủ để cho Hưng thấy nó đang giẫm thô bạo lên lòng tự ái của chàng.

Đầu óc chàng bùng lên những câu hỏi: Nó khinh gì mình mà nó quay đi, nó hỗn quá đáng đến độ giẫm thình thịch lên mặt sàn để trả đũa cái vụ chàng hạch hỏi nó phải nói tiếng Việt, và đau đớn hơn hết là chàng thấy rõ nó với chàng đã trở nên quá xa, xa đến độ hai người chẳng còn bao giờ có thể dính líu gì tới nhau, dù đang ở chung trong một mái nhà.

Hưng muốn ném một cái vỏ chai bia về phía nó. Nhưng những ý nghĩ ngần ngại, thiếu dứt khoát đã làm cho ý định của chàng trở nên chậm trễ. Bao giờ thì chàng cũng bị cái thiếu dứt khoát đó làm chậm trễ đủ mọi công việc. Thằng Dũng đã mất biến sau bức vách tường ở trên cầu thang. Nó bỏ lại đằng sau một bầu không khí nặng nề, đặt sệt khiến cho cả hai người đều như sững lại, ngỡ ngàng, bực bội, não nề.

Một lát sau, Hương ngồi xuống chiếc ghế ở phía đối diện chồng và nói bằng một giọng cố gắng giữ cho được sự dịu dàng:
– Anh Hưng ạ, có lẽ mình phải nói chuyện thẳng với nhau, một lần cho tất cả.

– Cô muốn cái gì thì cứ nói.

– Trước hết anh phải hiểu rằng dù sao thì em vẫn còn yêu anh, quý trọng anh. Bởi có như thế em mới chịu khó làm lụng vất vả, vừa nuôi con, vừa cố bảo lãnh cho anh qua.

– Cô khỏi cần phải kể công.

Hương kiên nhẫn:
– Anh đừng tầm thường như thế. Giữa chúng mình đừng nói bao giờ nói chuyện công lao.

– Cô nói ra điều đó thì được. Tôi thì không.

– Tại sao lại thế? Có cái gì khác giữa anh và em đâu.
– Khác chứ! Khác nhiều chứ. Cô là người đang có tất cả. Còn tôi thì đang mất tất cả.

Đến lúc này thì Hương không còn giữ nổi sự bình tĩnh mà nàng tự nhủ phải có thái độ ấy ngay từ phút khởi đầu. Nàng sẵng giọng:
-Anh ám chỉ cái gì mà nói em đang có tất cả. Bộ ngần ấy nỗ lực của em dành cho anh, cho con vẫn không làm vừa lòng anh sao?

– Cô làm như tôi là người luôn luôn đòi hỏi và không bao giờ vừa lòng. Nhưng cô thấy đó, từ ngày đến đây, tôi câm nín, chịu đựng và có mở mồm đòi hỏi ở cô điều gì đâu.
– Thà rằng anh nói ra. Thà rằng anh bầy tỏ rõ rệt ý muốn của anh. Chứ sự câm lặng, lầm lì của anh mới là điều ghê gớm, không thể chịu đựng nổi.

Vẻ mặt của Hưng hằn xuống, đôi môi của chàng mím chặt, hai bên hàm bạnh thêm ra. Trông chàng lúc này đầy một vẻ vừa khắc khổ, vừa thiểu não. Điều này khiến cho Hương mủi lòng. Nàng nguôi ngay cơn bực bội, vội vàng tiến lại ngồi xuống bên cạnh Hưng, nắm lấy tay chàng và nói:
– Anh Hưng ạ. Anh là người thấy rõ từ gần một năm nay, cả hai chúng mình đều cũng không thấy hạnh phúc gì. Mà đó là điều vô lý, phải không. Cả anh cũng như em đều đã trải qua bao nhiêu là ngày tháng đau khổ chịu đựng kể từ ngày em ra đi và anh còn kẹt lại ở VN. Biết bao nhiêu đêm, ngày em cầu nguyện cho anh đi được, cho gia đình mình có thể đoàn tụ được với nhau. Thế mà đến lúc gặp lại nhau, cả hai đều không có hạnh phúc. Điều đó thật là vô lý quá, phải không?

Thấy Hưng im lặng không trả lời, Hương nói tiếp:
– Anh phải hiểu được rằng chính em là người muốn cứu vãn tình thế chứ không phải buông xuôi để tới một ngày đi đến đổ vỡ. Em thấy rõ mình phải làm một cái gì để thay đổi cái bầu không khí ngột ngạt này, nếu không muốn mất tất cả. Nhất là như anh thấy, giữa anh và thằng Dũng, hai người cứ mỗi ngày một xa thêm nhau hơn.

– Nó Mỹ hóa quá rồi, và tôi không thể chạy theo nó để cầu xin một chút tình thương.
– Nó còn bé quá để đủ tế nhị biết phải nên làm cái này hoặc không nên làm cái kia. Điều cốt yếu là mình phải mở rộng vòng tay với nó.
– Vậy là cô trách cứ tôi không có tình thương yêu đối với nó.
– Không phải vậy. Nhưng cung cách biểu lộ tình yêu thương của anh không thích hợp với nó, do đó nó không cảm nhận được. Và vì thế, khoảng cách giữa hai người càng ngày càng xa hơn.
– Phải rồi, tôi biết rõ là tôi đã lạc hậu ở cái xứ này rồi.
-Anh biết rồi mà anh không sửa, cái đó mới kỳ!
Hưng bất giác nổi sùng :
– Tôi bằng này tuổi đầu rồi mà còn sửa với chữa nỗi gì. Mà tại sao tôi lại phải sửa cơ chứ. Tôi là tôi, Tôi không bao giờ muốn trở thành một kẻ khác.
– Anh tưởng như thế chứ, anh không còn là anh ngày xưa nữa. Anh đã có quá nhiều đổi thay mà anh không biết đấy.
– Cô nói cái gì, tôi không hiểu.
– Đấy là tại anh cố tình không hiểu. Anh trốn tránh mọi sự thực. Anh cố chui rúc vào cái vỏ đậy của anh từ bao nhiêu năm nay. Anh sợ đối phó. Anh ngại đổi thay dù là sự đổi thay thiết thân đến cả đời sống của anh. Nói tóm lại là anh đầy mặc cảm và anh không dám đương đầu đến phá vỡ cái mặc cảm ấy.
– Xin lỗi cô! Tôi chả có gì phải mặc cảm với ai hết. Cô đánh giá như thế là cô hạ thấp giá trị con người của tôi quá.
Hương biết mình đang bị du vào tình thế không thể lùi được nữa, bởi nếu không mổ xẻ toạc móng heo một lần, thì sự hiểu lầm có thể sẽ làm cho mối liên hệ giữa hai người tổn thương nhiều hơn. Nàng dằn giọng:
– Em biết là em có thể dại dột khi đụng đến những tâm tư thầm kín của anh. Nhưng chính vì không muốn mất anh nên em phải nói một lần cho tất cả. Bây giờ anh hãy ngồi nhớ lại đi, những ngày còn gian khổ trong tù, anh mong gì và ước muốn được làm gì. Chắc chắn không phải là anh chỉ mong suốt ngày ngồi gậm nhấm nỗi khắc khoải của mình bằng những ly rượu, những lon bia. Bạn bè còn trong tù ngục của anh nếu biết như vậy chắc họ cũng xấu hổ thay cho anh đấy chứ nhỉ.
– Tôi có thể làm gì được khác hơn ở giữa cái xã hội xa lạ và đầy hưởng thụ này.Từ ngày tới đây, tôi cũng đã đi hội họp, đi thuyết trình, hội thảo và nói lên những điều cần phải nói….
Hương cướp lời:
– Và sau những lần như thế anh buồn rũ rượi hơn ra có phải không?
– Làm sao cô biết được!
– Có gì mà không biết! Lòng anh thì kỳ vọng, sốt sắng quá nhiều mà thực tế chẳng đáp ứng lại bao nhiêu.

Càng thuyết trình, càng hội thảo anh lại càng thấy trống rỗng, vô vị. Bởi vì hầu hết chỉ đánh trống xong bỏ dùi, lúc tan cuộc, ai cũng chỉ mua được cái cảm giác an toàn là đã làm tròn bổn phận của một kẻ lưu vong nhưng thực chất công việc thì chẳng có cái gì đi đến đâu. Anh không có can đảm nhìn thẳng vào sự thực đó sao?

– Thà như thế còn hơn không. Không lẽ cô lại muốn tôi buông xuôi, bỏ cuộc.
– Ai bảo anh rằng em muốn anh bỏ cuộc. Điều mà em muốn là anh hãy loại bỏ bớt những cái gì phù phiếm, bề ngoài vô ích để tập trung vào những cái cần làm, đang làm. Mà điều cần làm, đáng làm trước hết là anh phải nhìn lại chính bản thân của anh trước đã. Bản thân của anh chưa vững, chưa biết mình muốn gì, làm gì, chưa giải tỏa cho mình những nỗi phiền muộn nhỏ nhặt hàng ngày, chưa khuất phục được những giây phút gậm nhấm bên lon bia, ly rượu, thì đừng mong làm được bất cứ điều gì, chứ đừng nói chuyện lớn lao, đại sự.

Ngưng một giây để chờ phản ứng của chồng, thấy Hưng không nói gì, Hương liền tiếp:
– Nói tóm lại là anh hãy phải tự vực anh dậy trước đã. Anh vẫn thường tỏ ra buồn khổ và than rằng mình đã mất hết, không còn gì. Điều đó đúng, những chả lẽ cứ ngồi than hoài mãi sao? Rồi cũng phải tới một lúc anh phải đứng dậy, giẫm chân lên trên tất cả những cái đổ vỡ mất mát ấy mà biết lạc quan để làm lại từ lúc khởi đầu chứ. Bởi không có cái khởi đầu thì không bao giờ có cái kế tiếp, cho dù điểm khởi đầu của anh chỉ là một hạt cát, một hoàn cảnh thấp kém đến tận cùng đi chăng nữa. Điều cốt yếu là anh muốn từ đó đi lên, chứ không phải đắm chìm mãi mãi trong tiếc nuối mà không bao giờ tính chuyện thoát ra cả.

Hưng ngước lên nhìn nàng như dò hỏi, rồi chàng cất tiếng:
– Thế thì cô muốn tính toán, đề nghị tôi làm cái gì đây?
– Anh hãy suy nghĩ về những điều mà em nói đi đã. Khi nào tới lúc anh thấy rằng em có lý thì người đề nghị chính là anh chứ không phải là em.

Nói xong, Hương đứng dậy và đi thẳng lên lầu. Sau một lúc cố gắng hết mình để nói ra những điều mà nàng suy nghĩ, Hương bỗng thấy mệt mỏi đến tận cùng. Nàng muốn chui vào cái vỏ riêng tư của mình. Trong căn buồng biệt lập mà không biết từ bao lâu rồi, Hưng không có quyền bén mảng tới. Căn nhà có cả thẩy ba phòng, thì hai phòng ở trên lầu dành cho hai mẹ con. Hưng ở từng dưới, lủi thủi như một cái bóng mờ. Cái bóng ấy nhiều hôm đối diện với chai rượu thâu đêm, đến sáng ra, lúc tỉnh dậy thì cả Hương và thằng Dũng đã đi học, đi làm từ bao lâu rồi. Quả thực Hương đã nói đúng, không có phút khởi đầu thì không bao giờ có cái kế tiếp. Vậy mà Hưng vẫn tự cho rằng mình đang đi đến chỗ cuối của chặng đường khổ nhọc, không còn lối nào mà thoát ra nữa chứ. Điều này làm chàng nhớ lại một lần ở trong tù, chàng đã có dịp đối thoại với một kẻ cũng mang cái tâm trạng đang ở chỗ cuối của chặng đường mà hắn đang đi.

Vũ, người bạn tù vẫn luôn luôn than thở với chàng là anh ta hết chịu đựng với nỗi dầy vò cả thể xác lẫn tinh thần trong những ngày bị giam hãm đằng đẵng, không có ánh sáng hy vọng của ngày về. Vũ nói:
– Chả có lý do gì mà mình cứ phải giam hãm mãi ở đây. Ngày này qua ngày khác, năm này qua năm khác. Ở chỗ tận cùng của tuyệt lộ, mình còn có gì để trông đợi nữa đâu.
Hưng an ủi:
– Không có cái gì ở trên đời này gọi là bất biến cả. Vậy đừng bao giờ nghĩ rằng mình đang ở chặng đường tuyệt lộ. Hai chữ tuyệt lộ nghe ghê gớm quá. Mình còn nhiều điều phải làm, do đó phải cố gắng ráng giữ cho mình còn tồn tại.

Vũ nhìn Hưng mỉa mai:
– Cậu còn lạc quan đến thế cơ à. Với tôi thì tất cả đã hết rồi. Vợ đi lấy chồng. Con cái lạc lõng vất vưởng đứa đi chiến trường Kampuchia, đứa lang thang đầu đường xó chợ. Còn thân mình ở đây, đày đọa không còn ai ngó tới, biết tới. Chuyện thay đổi chỉ là chuyện mơ ước hão huyền, làm gì có tướng này, tá kia đang lập chiến khu để tính chuyện lật ngược thế cờ. Bẩy năm mòn mỏi trong hy vọng, bây giờ thì tôi không còn tin tưởng ở điều gì nữa rồi.

– Đành là như vậy, nhưng sống trong tù mà không có lấy một chút niềm tin, niềm hy vọng thì rất dễ dàng suy sụp, và mình tự hủy diệt chính mình.
Vũ cướp lời:
– Nhưng tồn tại thì để làm gì cơ chứ. Ở cái chặng cuối đọa đầy này, càng giải thoát sớm bao nhiêu, càng khỏe bấy nhiêu.

Trước sau thì Hưng cũng chỉ nghĩ rằng đó chỉ là lời than thở. Chàng không thể ngờ được rằng chỉ sau đó ít lâu, Vũ đã tìm phương cách giải thoát cho chính anh ta thực. Một hôm vào khoảng chập tối, sau khi đi lao động về, Vũ đã ngang nhiên chạy thẳng một mạch qua khu vòng rào và lao ra khỏi cổng trại. Lính trên chòi canh chĩa súng vào phía lưng của anh ta mà tuôn đạn xối xả. Thật là dễ dàng, nhanh chóng và giản dị nhưng vẫn khiến cho biết bao nhiêu người ngơ ngẩn, ngỡ ngàng. Người ngơ ngẩn nhất có lẽ là Hưng, bởi sau đó chàng cứ lởn vởn mãi trong đầu câu nói thầm thì với Vũ:
– Sao lại như thế hả Vũ. Mình còn bao nhiêu chuyện phải làm.

Nhưng chuyện phải làm đó, những chuyện mà Hưng ước mơ có thể làm được một khi tháo cũi sổ lồng, thì khi qua đến đây, nó tan xèo như một cánh bướm trước mồi lửa. Có lẽ Hương đã nói đúng, việc đáng làm trước hết là phải nhìn lại chính bản thân mình. Mình chưa vững, chưa biết mình thực sự phải làm gì, chưa thấy rõ mình phải khởi sự từ đâu, mà chưa chi đã muốn ôm cả đại cuộc trong lòng để rồi chán nản, bất mãn, tuyệt vọng, thì việc dìm mình trong những ly rượu đâu có khác gì cung cách chọn lựa lao qua hàng rào như Vũ ngày xưa. Hai hoàn cảnh tuy có khác biệt, nhưng chung quy vẫn chỉ là một bản chất. Đó là sự đầu hàng quá sớm trước hoàn cảnh khắc nghiệt.

Hưng nhớ đến những người bạn tù, những bàn tay nắm chặt lấy nhau trong bóng tối, những nỗi niềm ước ao sẽ thực hiện khi có ngày được giải thoát, và cả những lời nhắn nhủ trước khi chàng lên đường ra đi. Bao nhiêu là gửi gấm. Bao nhiêu là cậy trông. Vậy mà chàng vẫn còn ngồi ở đây, trong căn phòng này, với những lon bia đầy nhu nhược và ỷ lại.

REPORT THIS AD
Trong lòng của Hưng bỗng trỗi dậy một niềm xôn xao mới. Ở cái xã hội này , không ai có thể ỷ lại vào ai, dù kẻ đó là vợ mình, con mình. Đó là điều kiện trước tiên để có được niềm tự hào. Và chỉ có sự tự hào thì con người mới có thể tự đứng dậy và đi tới. Bước đi có thể ngắn, chậm, nhưng vững chắc. Nó khiến cho chàng thấy rõ mình đang ở đâu, muốn làm gì và có thể làm được gì. Mọi thứ sẽ ở trong tầm tay với, một cách cụ thể chứ không mơ hồ, huyễn hoặc, tiêu hao thì giờ mà chẳng đem lại được điều gì ngoài sự tự ru ngủ chính mình.

Ngày hôm sau, lúc Hương đi làm về và đón con ở trường ra thì Hưng đã chờ nàng ở trên sân sỏi trước nhà. Chàng nói với Hương bằng một giọng cố hết sức giữ cho được tự nhiên:
– Hương ạ, bây giờ thì chính anh đề nghị với em.

Hương cảm thấy ngay có điều gì khác thường vừa xẩy đến với chàng. Nàng nhìn chồng dò hỏi:
– Đề nghị gì thế hả anh?
– Anh sẽ xa em và con một thời gian để khởi sự lại từ đầu, bằng chính những nỗ lực của anh chứ không phải của ai khác, kể cả em. Em nói đúng, muốn làm gì thì làm, phải cách mạng cái bản thân mình trước đã.

Hương trả lời, giọng đầy xúc động:
– Đó vẫn là điều mà em mơ ước. Không phải anh đã trở nên tồi tệ, xấu xa gì, nhưng thực sự em không muốn anh cứ chìm đắm mãi trong một lối mòn. Bao nhiêu năm sống ở đây, em đã chứng kiến quá nhiều lối mòn đã làm thui chột bao nhiêu con người, bao nhiêu công trình, bao nhiêu nỗ lực mà không đem lại được kết quả gì. Em muốn anh thấy rõ điều đó và vượt qua được điều đó.

– Em đừng kỳ vọng ở anh quá nhiều. Anh mới chỉ khởi sự từ đầu và chưa biết mình sẽ làm được gì.
– Cái khó là người ta biết khởi sự lại từ đầu, không bị ràng buộc bởi những tiếc nuối vì mất mát trong quá khứ. Bây giờ cũng đã quá trễ để biết nhìn về phía trước chứ không phải chỉ quay lại về phía sau lưng. Anh cứ yên tâm mà suy nghĩ về những việc cần làm. Em và con sẽ lại lui tới thăm anh, như ngày nào đã tới thăm nuôi khi em còn ở quê nhà.

Hưng mỉm cười:
– Lại một hình thức cải tạo nữa, phải không?

– Không đâu anh. Cải tạo ở Việt Nam không hy vọng có ngày về. Còn ở đây, hoàn toàn tùy thuộc ở chính mình. Bao giờ anh cảm thấy thoải mái, tự tin, lòng đầy nhiệt thành mà không vướng víu bởi một chút nào tự ti mặc cảm nào, ngày đó anh cứ việc xách va-li trở về. Em sẽ vui mừng mở rộng cửa chào đón anh. Em nghĩ rằng đó là cung cách tốt nhất để cứu vãn hạnh phúc của chúng mình, và cho luôn cả những điều mà anh muốn làm khi anh còn ấp ủ trong vòng rào kẽm gai của một trại tù.

Nhật Tiến
Tháng 6- 1987

TIẾNG "DẠ" thân thương.

Ngày trước 75 hầu hết ca sĩ hát Tân nhạc bằng giọng Bắc ngoại trừ quái kiệt Trần văn Trạch hát giọng Nam qua bài: Chiều mưa biên giới của Nguyễn văn Đông được ban nhac Pháp Hòa âm :
Chiều mưa biên giới anh đi DỀ đâu?
Sao còn đứng ngóng nơi DANG đầu.
Giọng trầm ấm của quái kiệt Trần văn Trạch nghe mộc mạc rất dễ thương.
Còn nữa : Ban thoại kịch KIM CƯƠNG phát âm toàn giọng Saigon qua tác phẩm Lá sầu riêng được khán giả 3 miền tán thưởng nhiệt liệt.Trong Lá sầu riêng Kim Cương vai cô Diệu nói giọng Sài Gòn, hát giọng Saigon bài Duyên Kiếp do nhạc sĩ Lam Phương viết nhạc nền :
Anh ơi nếu mộng không thành thì sao.
Non cao đất rộng biết đâu mà tìm.
Ngày nay, sau 45 năm Bắc Nam thống nhất tìm lại giọng Saigon xưa e rất khó.

TIẾNG "DẠ" thân thương

Nghe tiếng "Dạ" sao mà thương đến lạ. Người Sài Gòn nói riêng và miền Nam nói chung, có thói quen dùng từ "dạ" khi nói chuyện, khác với người miền Bắc lại dùng từ "vâng". Để ý sẽ thấy ít có người Sài Gòn nào nói từ "vâng". Khi có ai gọi, một người Sài Gòn nói "vâng!" là trong dáng dấp của câu nói đó có giọng đùa, cười cợt.

Khi nói chuyện với người lớn hơn mình, người dưới thường đệm từ "dạ" vào mỗi câu nói:

''Mày ăn cơm chưa con ?

- Dạ, chưa!"

"Mới dìa/dzề hả nhóc?

- Dạ, con mới!"…

Cái tiếng "dạ" đó, không biết sao trong cảm giác nghe của một người Sài Gòn với một người Sài Gòn thấy nó "thương" lạ.....dễ chịu mà gần gũi, nhẹ nhàng mà tình cảm lắm lắm. Cảm giác nó thật riêng so với những nơi khác. Nghe một tiếng "dạ" là biết ngay tên này là dân miền Nam cái đã rồi hẵng hay...

Một người miền khác, có thể là Bắc hoặc Trung, diễn tả một khoảng thời gian ngắn vài ngày thì nói:

"Từ bữa đó đến bữa nay", còn người Sài Gòn thì nói: "Hổm rày", "dạo này"…

Người khác nghe sẽ không hiểu, vì nói chi mà ngắn gọn ghê. (Lại phát hiện thêm một điều là người Sài Gòn hay dùng từ "ghê" phía sau câu nói để diễn tả một sắc thái tình cảm riêng.

Tiếng "ghê" đó chẳng hàm ý gì nhiều, nó mang ý nghĩa là "nhiều" là "lắm". Nói ''Nhỏ đó xinh ghê!", nghĩa là khen cô bé đó xinh lắm vậy. Lại so sánh từ "hổm nay" với "hổm rày" hay nghe ở các vùng quê Nam Bộ, cũng một ý nghĩa như nhau, nhưng lại không hoàn toàn giống nhau. Nghe người Sài Gòn dùng một số từ "hổm rày, miết…" là người Sài Gòn bắt chước người miền sông nước vậy. Nhưng nghe vẫn không trái tai, không cảm thấy gượng, vì trong người Sài Gòn vẫn còn cái chất miền Nam chung mà.

Nghe một đứa con trai Sài Gòn nói về đứa bạn gái nào đó của mình xem… "Nhỏ đó dễ thương ghê!", "Nhỏ đó ngoan!"… Tiếng "nhỏ" mang ý nghĩa như tiếng "cái" của người Hà Nội. Người Sài Gòn gọi "nhỏ Thuý, nhỏ Lý, nhỏ Uyên" thì cũng như "cái Thuý, cái Uyên, cái Lý" của người Hà Nội thôi.

Nói một ai đó chậm chạp, người Sài Gòn kêu "Thằng đó làm gì mà cứ cà rề cà rề… nhìn phát bực!" Nghe cứ như là đùa, chẳng làm câu nói nặng nề lắm.

Một người lớn hơn gọi:

"Ê, nhóc lại nói nghe!"

Hay gọi người bán hàng rong:

"Ê, cho chén chè nhiều nhiều tiền ít coi!"…

"Ê" là tiếng Sài Gòn đó, coi gọi trổng không vậy mà chẳng có ý gì đâu, có thể nói đó là thói quen trong cách nói của người SàiGòn.

Mà người Sài Gòn cũng lạ, mua hàng gì đó, thường quên mất từ "bán", chỉ nói là:

"Cho chén chè, cho tô phở"…

"Cho" ở đây là mua đó nghen.

Nghe người Sài Gòn nói chuyện với nhau, thường bắt gặp thế này:

"Lấy cái tay ra coi!"

"Ngon làm thử coi!"

"Cho miếng coi!"

"Nói nghe coi!"…

"Làm thử" thì còn "coi" được, chứ "nói" thì làm sao mà "coi" cho được nè ? Vậy mà người Sài Gòn lại nói, từ "coi", cũng chỉ như là một từ đệm, dân Sài Gòn nói dzậy mà.

Ngồi mà nghe người Sài Gòn nói chuyện cùng nhau thì quái lắm, lạ lắm, không ít người sẽ hỏi:

"Mấy từ đó nghĩa là gì dzậy ta ?"

– Mà "dzậy ta" cũng là một thứ "tiếng địa phương" của người Sài Gòn à.

Người Sài Gòn có thói quen hay nói:

"Sao kỳ dzậy ta?"

"Sao rồi ta?"

"Được hông ta?"…

Nghe như là hỏi chính mình vậy đó, mà...hổng phải dzậy đâu nghen, kiểu như là nửa hỏi người, nửa đùa đùa vậy mà.

Tiếng Sài Gòn là thế đó, nếu bạn giả giọng Sài Gòn nói chuyện, dù có giống cách mấy mà bỏ quên mấy tiếng đệm, mấy tiếng Sài Gòn riêng riêng này thì đúng là… "bạn hông biết gì hết chơn hết chọi!"

Mà giọng Sài Gòn đã thế, cách người Sài Gòn xưng hô, gọi nhau cũng có phần mang "màu sắc" riêng.

Người Sài Gòn có cái kiểu gọi "Mày" xưng "Tao" rất "ngọt". Một vài lần gặp nhau, nói chuyện ý hợp tâm đầu một cái là người Saigon mày tao liền. Nếu đúng là dân Sài Gòn, hiểu người Sài Gòn, yêu người Sài Gòn sẽ thấy cách xưng hô ấy chẳng những không có gì là thô mà còn rất ư là thân thiện và gần gũi.

Mày-tao là kiểu xưng hô hay thấy trong mối quan hệ bạn bè của người Sài Gòn. Cách xưng hô này thấy dàn trải từ đủ các mối quan hệ bạn bè; từ bạn học giữa mấy đứa nhóc chút xíu, cho đến mấy bác mấy anh lớn lớn tuổi.

Hổng biết cái máu dân Sài Gòn nó chảy mạnh quá hay sao mà thấy mấy cách gọi này nó... tự nhiên và dễ nói hơn là mấy từ như "cậu cậu - tớ tớ" của miền Bắc. Nói chuyện bạn bè với nhau, thân thiết mà gọi mấy tiếng mày mày tao tao thì nghe thật sướng, thật thoải mái tự nhiên, và khoai khoái làm sao ấy. Gọi thế thì mới thiệt là dân Sài Gòn.

Đấy là ngang hàng, ngang vai vế mà gọi nhau, chứ còn như đám nho nhỏ mà gặp người lớn tuổi hơn, đáng bậc cha, chú thì khác. Khi ấy "tụi nhỏ" sẽ gọi là chú, thím, cô, dì, hay bác và xưng "con" ngọt xớt. Có vẻ như người Sài Gòn "ưa" tiếng chú, thím, dì, cô hơn; cũng như đa phần dân miền Nam khác vậy mà. Mà có lẽ cách gọi này cũng còn tuỳ vào việc ước lượng tuổi của người đối diện.

Gặp một người phụ nữ mà mình nhắm chừng tuổi nhỏ hơn mẹ mình ở nhà thì:

“Dì ơi dì...cho con hỏi chút.....!" -

Còn lớn hơn thì dĩ nhiên là "Bác ơi bác..." rồi.

Những tiếng mợ, thím, cậu,..... cũng tuỳ vào vai vế và người đối diện mà gọi. Có người chẳng bà con thân thuộc gì, nhưng là bạn của ba mình, lại nhỏ tuổi hơn, thế là gọi là chú và vợ của chú đó cứ thế gọi luôn là thím.

Gọi thì gọi thế, còn xưng thì xưng "con" chứ không phải "cháu cháu" như một số vùng khác.

Cái tiếng "con" cất lên nó tạo cho người nghe cảm giác khoảng cách giữa mình với đứa nhỏ đang nói kia tự dưng… gần xịt lại. Nghe sao mà quen thuộc, và gần gũi đến lạ lùng. Tự dưng là thấy có cảm tình liền. Nói tiếp chuyện xưng hô, người Sài Gòn có kiểu gọi thế này :

Ông đó = Ổng

Bà đó = Bả

Dì đó = Dỉ

Anh đó = Ảnh

Chị đó = Chỉ

Cô đó = Cổ

Còn nữa:

Ở bên đó = Ở bển

Ở trong đó = Ở trỏng

Ở ngoài đó = Ở ngoải

Hôm đó = Hổm.

Nói chung, khi cần lược bỏ chữ "đó", người ta chuyển thanh ngang hoặc thanh huyền thành thanh hỏi. Không hiểu sao mà dấu hỏi tự nhiên cái trở nên giữ vai trò quan trọng... ngộ nghĩnh dzậy nữa. Nhưng mà kêu lên nghe hay hay đúng hông? Gọi vậy mới đúng là chất miền Nam - Sài Gòn á nghen. Người Sài Gòn cũng có thói quen gọi các người trong họ theo... số. Như anh Hai, chị Ba, thím Tư, cô Chín, dượng Bảy, mợ Năm... Mà nếu anh chị em họ hàng đông đông, sợ gọi cùng là chị Hai, anh Ba mà hổng biết nói về ai thì dzậy nè, thêm tên người đó vào.

Thành ra có cách gọi: Chị Hai Lý, chị Hai Uyên, anh Ba Long, anh Ba Hùng... Thêm nữa, nếu mà anh chị em cùng nhà thì tiếng "anh-chị-em" đôi khi được....giản lược mất luôn, trở thành:

"Hai ơi Hai, em nói nghe nè..." và "Gì dzạ Út ?"... Tôi thích cách gọi này, đâm ra ở nhà gọi Dì Út tôi chỉ là một tiếng Út gọn lỏn. Có chuyện nhờ là cứ "Út ơi...con nhờ chút!" hoặc với mấy chị tôi thì "Hai ơi Hai... em nói nghe nè!".

Cách gọi này của người Sài Gòn nhiều khi làm người miền khác nghe hơi... rối. Cách xưng hô của người Sài Gòn là vậy. Nghe là thấy đặc trưng của cả một mảnh đất miền Nam sông nước. Cứ thế, không sang trọng, điệu đà như giọng người dân đất Bắc, cũng chẳng trầm lắng, thanh thanh như tiếng Huế Kinh Thành, cái giọng Sài Gòn đi vào tai, vào lòng, vào cách cảm, và nỗi nhớ nhung của người Sài Gòn lẫn dân miền khác bằng sự ngọt ngào của sông nước miền Nam, bằng cái chân chất thật thà của truyền thống xa xưa, và bằng cả cái "chất Sài Gòn" chảy mạnh trong từng mạch máu người dân Sài Gòn.

Đi đâu, xa xa Sài Gòn, bỗng dưng nghe một tiếng "Dạ!" cùng những tiếng "hen, nghen" lại thấy đất Sài Gòn như đang hiện ra trước mắt với những nhớ thương...

Võ Hồng Phi.

Bỏ đi tám.


Chợ Cây Me xưa nay có tiếng sầm uất và rộn ràng nhất xứ này, dân quanh chợ làm ăn khấm khá, mỗi hôm nhóm chợ thì phải nói là rất ồn ào nhưng mà vui. Người các tổng gần xa đem đến nông sản, gia cầm: gạo, bắp, rau, hoa, củ, quả, gà, vịt, heo… ê hề, đồ ăn thức uống la liệt: chè cháo, bún, bánh, cơm…mấy cô hàng xén, hàng vải nổi tiếng xí xọn và có lẽ cũng là những cô đẹp nhất chợ, lúc nào cũng mắt xanh, môi đỏ, má hồng.
Sáng hôm phiên chính, chợ vốn đã ồn ào ấy vậy mà giờ còn ầm ĩ dễ sợ. Người ta bu đen bu đỏ quanh sạp chè bà Ba Bê, chỉ trỏ bàn tán. Có người cười hả hê, có kẻ tỏ vẻ thông cảm nhưng chẳng ai ra tay can gián, một số bà thì tỏ vẻ thích thú và hưng phấn. Mấy nồi chè lật đổ tứ tung nhầy nhụa, ly và chén bị xô đổ bể trên sàn sạp. Cô Mận mặt mày đỏ gay, túm tóc bà Ba Bê cắt nham nhở, miệng tru tréo:
- Đồ đĩ ngựa, mầy dám giựt chồng người khác! Tao oánh, tao làm nhục cho chừa cái thói mèo mỡ.
Xởn tóc xong, cô Mận tát tới tấp vào mặt bà Ba Bê. Bà Ba Bê co quắp như con tôm, run rẩy sợ sệt van xin:
- Tui hổng có trai gái, hổng có giựt chồng ai hết!
Cô Mận nghiến răng:
- Con đĩ già mồn, đã mèo mỡ còn chối hả?
Mỗi tiếng hả là một cái tát nảy đom đóm, cô Mận xé áo bà Ba Bê, bà co người ôm lấy ngực, hoàn toàn tê liệt như con khỉ khi đối diện cái nhìn dữ dội của con trăn gấm, nước mắt, nước mũi lẫn máu chảy trên mặt bà Ba Bê. Cô Mận thủ sẵn muối ớt, móc ra xát vào mặt bà Ba Bê, bà rú lên đau đớn thảm thiết. Đám đông bu quanh nhiều kẻ hả hê phụ hoạ:
- Ai biểu trai gái chi cho người ta oánh!
Bà Hai hàng xén tỏ vẻ thương haị:
- Chỉ là đồn đaị, có bằng chứng chi đâu mà oánh người ta dữ vậy!
Nghe ồn ào, bọn bảo vệ gác chợ chạy lại nhưng cũng giả lả chứ chẳng giúp gì bà Ba Bê. Cô Mận dường như cũng mệt và hả cơn giận nên ngừng tay quay trở laị sạp của mình ngồi nghỉ nhưng miệng vẫn không ngớt xỉ vả:
- Con đĩ già, đồ gái già mà nứng…Bày đặt trai gái. Tao oánh cho chừa cái tật già dâm, già mất nết, già mà ngựa.
Sạp hàng cô Mận vừa là nhà, ngay mặt tiền chợ nên thuận tiện mua bán làm ăn. Chồng cô Mận đi bộ đội, sau khi về xin vào làm ở ngân hàng huyện, vốn chẳng trình độ gì, chỉ đi học thêm bổ túc, chuyên tu… âý vậy mà giờ lên làm giám đốc luôn. Cô Mận vốn sắc sảo, giờ cậy thế chồng càng hồ đồ và dữ hơn. Bà con chợ búa xì xầm:
- Con Mận dựa hơi chồng, làm tàng, ăn hiếp người ta!
Sạp chè bà Ba Bê nằm án trước sạp cô Mận nên cô Mận không ưa, đã thế chè bà Ba Bê ngon có tiếng, nào là chè hoa cau, chè bà ba, chè thưng, chè ba màu, chè đậu ván… hạt đậu mềm, bùi mà nguyên vẹn không bể nát, nước đường ngọt thanh… bởi thế khách ăn đông nghịt, mỗi phiên chợ bà Ba Bê bán cả chục nồi chè to chà bá. Cô Mận thấy thế sanh lòng đố kỵ, vẫn thường chửi bóng gió nhưng bà Ba Bê laị vô ý không hiểu và cũng không ngờ bụng dạ người ta độc đến vậy. Bà vốn người ấp Thạnh Hưng, cách chợ hai mươi cây số, mỗi phiên chợ bà phải dậy từ bốn giờ sáng để đem chè đến chợ. Bà Ba Bê trắng da dài tóc, mặt luôn ửng hồng, con mắt lúng liếng, bà thích mặc cái quần lãnh Mỹ A với cái áo bà ba hoa cà, mà phải công nhận bà mặc bộ đồ ấy trông mướt mát lắm, bà goá chồng đã lâu nhưng chẳng thấy tái giá.
Trong số khách thường ăn chè của bà, ngoài mấy anh xe ôm, mấy ông buôn heo mối bỏ sỉ còn có ông Tám Mắm. Ông Tám Mắm là cha chồng cô Mận, nhà có vựa mắm lớn nhất chợ Cây Me, cả mấy anh em ông đều làm chủ vựa, chủ chành mắm cả, vì thế nên khá giàu và cái chữ mắm trở thành tên gọi luôn. Ông Tám Mắm đã bảy mươi nhưng thân thể cường tráng, hàm răng trắng nhởn laị bịt hai cái răng vàng cho sang, giọng nói sang sảng. Ông Tám Mắm nổi tiếng có máu dê, ngoài vựa mắm ông còn có mấy chục sào ruộng cặp con lộ 69. Mỗi khi ông ra ruộng, ông cởi quần để trên bờ, áo buộc ngang bụng cứ thế mà nhổ cỏ, be bờ, dặm lúa… Ông tuy giàu có nhưng chịu khó làm và làm sung sức lắm. Mỗi khi ông xuống ruộng, mấy bà đi chợ ngang qua con lộ là bỏ chạy hoặc nghiêng nón lá che mặt mà đi. Nhiều người chửi thầm:
- Cha già dê mắc dịch! Cha già mất nết!
Thằng Tí, con bà Bảy bánh canh quả quyết:
- Cu ông Tám Mắm thòng lòng như cặt ngựa.
Thằng Ròm, thằng Mập cười ngặt nghẽo:
- Tụi tao thấy dái ổng như dái heo nọc.
Con Hồng, con Thắm, con Loan… đỏ mặt la oai oái:
- Đồ vzô duyên!
Hổng biết nó nói tuị thằng Tí, thằng Ròm hay là nó nói ông Tám Mắm, cả đám cười toe toét chạy ra hàng bà Ba Bê ăn chè.
Ông Tám Mắm thích bà Ba Bê ra mặt, ngày nào cũng ăn chè, ngồi nhìn chằm chặp, có khi bắt ghế ngồi ở sạp cô Mận mà mắt ở bên sạp chè. Mấy bà tám của chợ Cây Me đồn đại:” Ông Tám Mắm cặp bà Ba Bê”. Ông Tám Mắm thích bà Ba Bê thì ai cũng biết nhưng bà Ba Bê có tình ý với ổng hay không thì chẳng ai dám khẳng định và cũng chẳng có bằng chứng, thế nhưng miệng người đời thích thêm mắm dặm muối, từ đó chuyện lan dần khắp nơi. Cô Mận vốn ghen ghét bà Ba Bê, nay nhân cớ này ra tay oánh ghen giúp mẹ chồng cho bỏ ghét. Nhiều người vốn không ưa cô Mận hống hách nhưng sợ thế lực của nhà cô nên chỉ biết nói thầm thôi. Bà Bốn Lành nói với giọng tức tối như khóc:
- Tội nghiệp bà Ba Bê, con Mận ghen ăn tức ở, nó cậy thế làm dữ đánh người. Nào ai có bằng chứng chi đâu. Bà Ba Bê ở xa hơn hai mươi cây số, mỗi phiên chợ bán xong là về, thời gian đâu mà trai gái, chợ búa thiên thanh bạch nhựt vậy chỗ đâu mà tòm tem?
Nhiều người nữa cũng tỏ vẻ bất bình nhưng không ai dám nói gì, chỉ nói thầm với nhau thôi. Họ sợ khi không laị liên lụy tới mình, nhỏ thì cô Mận thù ghét, lớn thì phải làm chứng mất công, mất thời giờ…Bà Ba Bê bị đánh oan ức, nhục nhã, sạp chè bị đập phá… vừa đau thân vừa mất của mà chẳng làm gì được. Bà Ba Bê hiền lành, laị thân cô thế cô nên đành nuốt hận, ôm nhục cắn răng mà chịu. Chị Hai Lãm hàng xén bảo:
- Bà Ba Bê phải làm đơn thưa con Mận ra toà! Đòi nó bồi thường thiệt haị
Có người cũng nói vậy nhưng cũng có người tỏ vẻ nghi ngờ. Bà Chín sạp gạo nói:
- Thưa chi cho uổng công, nhằm nhò gì! Nhà ông Tám Mắm giàu có, chồng cô Mận làm cán bộ, ăn nhậu với bọn tai to mặt lớn trên huyện, đơn thưa nó quẳng sọt rác, hổng ai xử đâu, có xử cũng huề thôi. Mấy bà quên sao? Năm rồi bà Năm sạp mắm lóc kiện cáo nhưng có ăn thua gì đâu. Bả bán lẻ, lấy hàng từ vựa ông Tám, vậy mà thuế nặng hơn ông Tám. Ông Tám chi cho tụi làm thuế, quản lý hết rồi! Tốt hơn hết là bà Ba Bê nên nhịn đi, coi như cái xui xẻo của mình, cái năm xui cái tháng hạn của mình.
Ông Mười Keo, chủ sạp ngũ cốc cười cười:
- Đồng tiền đi trước đồng tiền khôn, việc gì cũng phải chi, hổng chi là hổng làm được chi hết ráo! Đồng tiền nó mạnh lắm, bởi vzậy nên người ta mới nói:” Mạnh vì gạo bạo vì tiền”. Bà Ba Bê có đi kiện cũng hổng ai xử đâu, thiệt tình mà nói thì bà Ba Bê chẳng có mèo mỡ gì với ông Tám Mắm cả, tội bà Ba Bê là bán đắt khách, laị đẹp và có sức hút hơn cô Mận, sạp bà laị nằm phía trước sạp cô Mận. Bà Ba Bê vô tình trở thành cái gai trong mắt cô Mận. Cô Mận cũng biết bà Ba Bê hiền và thân côi thế cút nên mới làm tàng, giở thói hồ đồ hung hăng hiếp đáp. Ông Tám Mắm lẹo tẹo với bà Dư ở mé phải chợ, hai người có con rơi mấy năm nay, ông Tám bỏ tiền ra mua sạp cho bà Dư làm ăn mà cô Mận có dám hó hé tiếng nào. Cô Mận biết đụng đến bà Dư không dễ, không chừng còn bị bả quật laị thì chưa biết sẽ rao sao. Bởi thế người đời nói đâu có sai:” mền nắn rắn buông”.
Ông Mười Keo dứt lời, hình như được thể, mấy bà nhào vô kể khổ, kể tội nhà cô Mận, nỗi uất ức chẳng biết nói làm sao giờ được dịp xổ ra hết. Bà Ba Bụng chửi:
- Mồ tổ nhà nó, nhà nước lập quỹ giảm nghèo cho dân vay, vậy mà có ai vay được đâu. Tui đi tới đi lui mấy bận, khi thì đòi giấy này, khi thì bảo chứng giấy kia…Có người bỏ nhỏ với tui:” tới thằng Bảy mập xã hội đen mà vay, qũy giảm nghèo nó thầu hết rồi, tụi ngân hàng cho xã hội đen vay cả gói, dân vay qua xã hội đen… lời lãi tụi nó chia nhau.” lãi vay ngân hàng một thì lãi vay từ xã hội đen gấp hai mươi lần, bởi vậy làm giám đốc ngân hàng có mấy năm mà mua nhà lầu xe hơi, của chìm của nổi ai mà biết hết được!
Bây giờ mọi người nhao nhao:
- Ông Tám Mắm đập căn nhà ở chợ Cây Me, xây laị to lắm, nhà năm tấm luôn, lấn gần hết con rạch bên hông chợ, người mất lối đi, nước mưa mất chỗ thoát. Dân quanh chợ la ì xèo, xã tới, huyện xuống đo đạc, ngắm nghía… xong rồi ra về im ru, phong bì đã nhét vào túi thì còn nói năng gì được, thế là vụ lấn rạch chợ Cây Me chìm xuồng luôn.
Thời gian qua mau quá, dân cư chợ giờ đông đúc lắm, thế hệ con cháu lớn lên lấy vợ lấy chồng, sinh con đẻ cái ngày càng nhiều, chợ trở nên nhỏ bé, thế là người ta đập chợ cũ để xây laị nhà lồng to lớn hơn. Con cô Mận cũng xí được mấy lô đất quanh chợ, người ta tính mỗi lô cả hai tỉ bạc chứ ít đâu. Tiếng khen cũng nhiều:” thằng nhỏ biết làm ăn” nhưng tiếng chê cũng không ít:” Nhờ có thế thần”.
Sự đời cũng khó có ai biết trước phước họa như thế nào. Đang phất lên như thế, con cô Mận cảm thấy bụng đau râm ran, đi bác sĩ thì họ phát giác ra thằng nhỏ bị xơ gan giai đoạn cuối, sáu tháng sau thì nó chết. Dân chợ laị xì xầm:
- Ăn ở ác, lấn đất lấp rạch giờ thằng con bị quả báo!
Chú Hai chồng cô Ngọc hàng chạp phô can gián:
- Ai làm nấy chịu, con trai cô Mận hiền lành, chẳng can dự vào việc hiếp người, lấn đất, lấp rạch. Số mệnh cậu ta chỉ đến đấy thì phải chịu thế thôi!
Chẳng bao lâu thì thằng con út cô Mận cũng chết nốt, mới hai mấy tuổi đời, nó đi tắm sông và uống rượu với tụi bạn du thủ rồi trúng gió chết dưới chân cầu Cây Me. Cô Mận khóc khô nước mắt, đau khổ tưởng chừng như chết đi sống dậy. Những người ghét cô Mận và nhà ông Tám Mắm lấy làm hả hê:
- Quả báo nhãn tiền, ăn ở ác, hiếp đáp người cô thế, lấn đất, lấp rạch… giờ con cái chết yểu!
Chú Hai laị phân trần:
- Tội ai nấy gánh, phước ai nấy hưởng, mệnh ai nấy chịu. Con cô Mận bạc phước, yểu mệnh nên chết sớm, đừng đổ thừa do cổ hay ai khác. Bà con cũng đừng nặng lời với sự đau khổ của cô Mận, kẻo tội người mà họa miệng cho mình. Chuyện cô Mận làm thì cô Mận sẽ gánh hậu quả thôi!
Con rạch bên hông chợ Cây Me ngày nào giờ lấp hẳn làm con hẻm luôn, mái bằng năm tấm nhà ông Tám Mắm xìa ra quá nửa con hẻm, che khuất cả bóng mặt trời nên tối om ủm thủm. Người đi chợ qua laị bực bội, xe máy chỉ lọt được từng chiếc. Mỗi ngày người sống dọc trong hẻm qua laị vẫn rủa hoài:
- Con bà nó, giàu có mà còn tham lam lấn đất bóp nghẹt con hẻm!
Cô Tám Ù, nhà cuối hẻm, vốn có họ hàng với ông Tám Mắm vẫn hằn học:
- Hổng biết lấn hẻm vậy thì nhà rộng hơn được bao nhiêu? Tính ăn đời ở kiếp trong cái nhà ấy luôn hay sao? Ngày nào tui còn qua laị con hẻm là tui còn nguyền rủa cái bọn tham lam, ăn ở ác nhân thất đức!
Chồng cô Tám Ù bảo:
- Thôi đi bà ơi! hổng ai lên tiếng cả, chỉ một mình bà nói thì được gì? Bà chửi thì bà nghe chứ con Mận nó nằm trong nhà, cửa kiếng máy lạnh kín mít, nó có nghe đâu.
Cô Tám Ù cãi:
- Ông hổng biết hả? người ta nói:” Miệng người đời độc lắm, bị người ta chửi thì không sớm thì muộn cũng mắc hoạ cho mà coi”
Chồng cô Tám cười:
- Bà chửi, vậy thì miệng bà cũng độc rồi! thôi, bỏ đi Tám!

Hiền Nguyễn

Chuyện kinh dị: Sửa mũi.

Số tôi bị Sao “Dao, Kéo” chiếu mạng nên gặp toàn chuyện hung hiểm, bị sắt thép đâm vào người hoài hoài. Hồi học lớp Đệ Ngũ (lớp 8) thì vì gầy yếu, bị “bu-lì”, bắt nạt trong lớp hoài, nên một hôm tức khí lấy lưỡi lam, bẻ ra làm đôi, tay phải cầm nửa miếng dao sắt, rạch trên cổ tay trái hàng chữ “chu tat tien” thật sâu cho máu chảy thành giọt xuống đất, rồi dí vào mặt thằng Hoàn, vua bắt nạt, làm thằng này xanh mặt. Từ đó, hết dám “bu-lì” tôi. Đến thời thanh niên thì đánh lộn lia chia, bị đâm, chém nhiều nhát, sẹo rải rác từ ngực xuống tay chân.

Đi lính, rồi đi tù cải tạo. Vì tính ba gai, nên bị đập hai lần. Lần đầu, vì phát biểu xin xem lễ Giáng Sinh, bị cai tù Tổng Quản Giáo kêu vào phòng đập cho môt trận, nhưng với tôi là nhẹ hều, không “xi nhê”. Lần hai, đang ngồi trên chiếu, chơi đàn một mình, bỗng bị một nhóm 5, 6 mạng nhào dô, vung chân đá liên tiếp vào mặt, khi cái đầu mình vừa đúng tầm những bàn chân lực lưỡng, nên vỡ mũi, vỡ má, chảy máu tai lênh láng. Từ đó ngạt mũi liên miên, không thở được, phải ngủ ngồi cả năm. Sau, nhờ gia đình mang thuốc trụ sinh lên, mới thở được, nhưng cứ mùa lạnh là ngạt cả hai bên mũi, xức dầu xanh muốn ói luôn.

Về nhà thì lập tức đi tìm Bác Sĩ chữa mũi. Thầy đầu tiên, ở Phú Nhuận, vạch mũi ra xem rồi bảo “có cục thịt lồi ra một bên, phải đốt đi.”

Đốt thì đốt, sợ gì! Ông bác sĩ đưa cho một cái khăn tay, bảo hứng máu ở dưới cằm, nếu chảy ra. Ông còn dặn, “Khi đốt thịt thì phải nín thở, không hít vào, vì khói độc sẽ vào phổi, có thể chết.” Rồi ông cầm một cái dùi y như cái đầu hàn điện nhỏ, cắm dây điện vào đít dùi, rồi từ từ đâm vào mũi tôi, dí xuống miếng thịt thừa, để đốt cháy nó đi.

Tôi nín thở thì được, nhưng khi miếng thịt bị đốt cháy ngay trong mũi, đau quá thì chịu không nổi, phải hét lên. Ông vội rút cái dùi điện ra, ngần ngừ một lúc rồi lại bảo, “Thôi, đốt không được thì tôi phải cắt nó! Ngày mai trở lại, tôi cắt nó cho!” Tôi lảo đảo đứng dậy, muốn té luôn, nhưng gan cóc tía, nhất định sẽ trở lại. Ngày hôm sau, ông thầy nhét một cục bông gòn ướt vào mũi, bảo, “đó là thuốc tê, tôi làm cho tê đi rồi mới cắt.”
Đã chơi thì chơi tới cùng, tôi gật đầu. Chừng vài phút, thấy tê tê mũi thật, tôi ra dấu cho ông Thầy làm việc. Ông thầy cũng dùng một cái kéo điện, có dây điện cắm vào đít kéo. Ông dùng găng tay dầy, để tránh bị điện giật, rồi chọc mũi kéo vào mũi tôi, loay hoay.. cắt cái chỗ lồi lên trong mũi! Vừa xoẹt xoẹt cái kéo vài nhát, tôi nhảy nhổm lên, gạt tay ông Thầy ra, la lớn lên, “Đau quá!” Đau kinh khủng! Dù đã bị đâm, chém, đánh nhiều lần rồi, mà chưa lần nào đau ghê gớm như vậy, vì cục thịt lồi ra là do mạch máu bị nhiễm trùng, sưng lên ở ngay trong lòng mũi, sát với óc…mà ông Bác Sĩ này định dùng kéo cắt cái chỗ thịt bị nhiễm trùng như cắt bánh vậy! May mà chưa đứt, nếu miếng thịt đứt chắc là giờ này, mộ tôi đã xanh cỏ nhiều năm. Máu mũi chảy dòng dòng, hòa với nước mắt, nước mũi xền xệt, chàm ngoàm trên mặt tôi, rồi chảy xuống cổ, xuống áo, đỏ lòm! Tôi ngã ngửa ra khỏi ghế, rớt xuống đất, nghe cái “bịch”, rồi nằm lăn ra luôn, co quắp. Đau thấu trời xanh! Đau tím lịm cả người!

Ông Bác Sĩ Tai Mũi Họng nhăn nhăn, “Thôi, ông không chịu đau được thì thôi, về đi, tôi không lấy tiền! Chữa không đấy!” Đang lúc đau đớn muốn xỉu, nghe thấy ông Thầy nói đến tiền bạc, tôi nổi sung, tính đục ổng luôn, nhưng lại cố gượng ngồi dậy, phủi quần áo rồi thất thểu đi về, trong bụng đầy tiếng chửi không ra hơi. Đến nhà, tự lôi thuốc trụ sinh ra uống để tránh cho mũi không bị làm độc!

Chừng năm sau, chịu không nổi việc ngạt mũi trời lạnh, lại đi tìm một Bác sĩ Tai Mũi Họng khác, là bác sĩ chế độ cũ. Ông này ngon lành hơn, báo cho tôi biết phải mổ để đặt lại vách ngăn đã bị lệch. Có lý, chơi luôn! Hôm đó, đến phòng mạch ông, thấy gọn gàng và có vẻ y khoa hơn cái ông Lang Băm kia, tôi nằm xuống cho ông chích thuốc tê đàng hoàng. Đợi thuốc tê ngấm, ông mới mổ banh cái mũi tôi ra, nằm nhắm mắt, tôi chỉ nghe thấy cái dụng cụ gì của ông, đục đục, đẽo đẽo trong mũi, nhưng không thấy đau. Chừng một khoảng thời gian nào đó, ông vỗ vai tôi, cho ngồi dậy, và chỉ cho tôi thấy một đống lầy nhày trăng trắng, đỏ đỏ.

Ông bảo, “Tôi chưa đặt vách ngăn cho ông, vì khi mổ ra thấy nguyên lớp sụn bọc trên chóp mũi bị vỡ vụn, tôi phải đục và gắp ra hết! Nếu để lại, thì lúc nào đó, nó sẽ sưng lên, làm độc.”

Rồi ông cười, đùa giỡn cho tôi vui, “Ông yên chí! Mũi ông chỉ thấp đi một chút thôi, nhưng vẫn còn cao như Tây lai.” Rồi tiếp, “Ông sẽ ngạt mũi vài ngày rồi hết. Đừng lo nhé!”

Đúng là tư cách của một Bác Sĩ chế độ Cộng Hòa, lương y như từ mẫu, khác hẳn với ông Lang Băm Xã Hội Chủ Nghĩa, Xịa Hết Chỗ nói, Xạo Hay Chơi Nổi! Từ đó, “bớt” ngạt mũi, nghĩa là thay vì ngạt hẳn hai bên mũi, thì chỉ ngạt một bên thôi. Dùng dầu cù là xức vào là hết ngạt. Cũng cám ơn ông Thầy. Rồi, tới ngày chuẩn bị đi Mỹ, tôi suy nghĩ là phải chữa tối đa cho hoàn toàn hết ngạt, kẻo sang Mỹ, lạnh lắm, thì bỏ bu! Cho nên, lại loay hoay đi tìm một Bác Sĩ khác, nghe nói ông này “mát tay lắm.”

Tôi đến, kể cho ông nghe bệnh trạng của mình. Ông Bác Sĩ này lắng nghe một lúc thì phán, “Ông đã làm đúng rồi, nhưng còn thiếu một phương pháp mới, không cần mổ máy gì cả! Tôi sẽ rút máu ở tay ông rồi bơm lại vào mông, cho máu di chuyển, thì sẽ hết ngạt!”

Mới đầu tôi hoang mang quá. Dù gì mình cũng có học chút chút và biết rằng lấy máu chỗ này bơm vào chỗ nọ thì có khác gì? Nhưng lúc đó, cần đi Mỹ quá, nên lú mẹ lú con. Tôi đồng ý và nghĩ rằng, biết đâu đấy? Thế là cứ ba ngày, tôi lại đến phòng mạch ông, cho ông rút máu ở tay rồi lại cắm phập vào mông… Chích cho đến khi cái mông chai lại, ngạt vẫn hoàn ngạt. (Cũng có thể vì thế mà tôi bị viêm gan B, vì không thấy ông nấu cái kim chích gì cả!)

Rồi tới ngày đi Mỹ. Ở xứ người hai chục năm, tình hình tài chánh ổn định, lại nhớ đến cái vách ngăn mũi chưa làm, nên đọc báo rồi tìm đến một phòng mạch kia, nối liền với bệnh viện khá lớn ở Quận Cam trên đường Brookhurst. Ông Bác Sĩ này tre trẻ, khoảng trên 40 thôi, trước ngực có thêu hàng chữ đỏ, “Head & Neck Surgery. Ear & Nose & Throat” A! Nếu có bằng mổ đầu, mổ cổ thì chắc phải giỏi lắm. Yên chí lớn! Tôi giao cái mạng tôi cho ông Bác Sĩ trẻ. Ngày vào bệnh viện, cũng chích thuốc mê, tôi thiếp đi, chẳng biết trời trăng gì. Tỉnh dậy, cô Y Tá đỡ tôi ngồi lên, cho đi Restroom. Tôi ngạc nhiên hết sức vì mình mổ mũi có can hệ gì đến thận, mà sao đi tiểu thấy máu đỏ lòm? Hỏi cô y tá, cô cũng lúng búng, chẳng hiểu sao. Thôi, kệ, ba ngày sau đến rút dây chỉ khâu trong mũi ra, sẽ hỏi.

Ba ngày sau, chuyện kinh dị xảy ra. Chuyện này còn kinh hoàng hơn hồi đốt mũi, cắt lỗ mũi nữa! Vì còn mệt lả, nên con dâu đưa đi. Đến phòng mạch của ông, không thấy y tá, ngoài ông bác sĩ. Ông đặt tôi nằm trên giường, bảo để rút chỉ ra. Cô con dâu hơi lo, nên hỏi Bác Sĩ cho ngồi ở đó, trông chừng. Ổng gắt lên bằng tiếng Anh, “Đi ra ngoài. Ngồi chở ở ghế đó, khi nào tôi gọi, thì mới được vào.”

Rồi ông tống con dâu tôi ra ngoài cửa ngoài, chỗ không thể nghe thấy gì xảy ra trong phòng khám. Đoạn ông đưa tôi một cuộn giấy Napkin lớn, bảo tôi thấm máu lấy. (Ông trao đổi với tôi hoàn toàn bằng tiếng Anh), ông cầm kéo chọc vào mũi tôi, cắt từng múi chỉ khâu ra, rút ra “bực, bực”. Xong, ông quay lại nói với tôi, “Tôi ra ngoài, ông cầm máu một lúc, tôi sẽ trở lại!” Thế là ông quầy quả đi ra, sang phòng khác, khám một bệnh nhân khác. Lúc này bắt đầu một chương truyện hãi hùng! Mới đầu, máu trong mũi tôi chảy ra từ từ, từng giọt, từng giọt, nhưng dần dần, chuyển sang chảy ồ ạt thành giòng. Tôi cầm nguyên một cuộn Napkin to thế, thấm liên tục mà máu cứ chảy suốt, không ngừng. Hơi hoảng hốt, tôi ấn một cục to vào mũi, rồi ráng ngồi dậy, lúc đó đã bắt đầu chóng mặt, lê ra cửa phòng, nhìn ra ngoài hành lang, không thấy ai, tôi ráng gõ gõ “cọc, cọc” vào tường một lúc, không thấy động tĩnh gì. Dùng hết sức tàn, tôi gọi lớn, “Bá….ác Sĩ i…ĩ.. ĩ …. Ơ..i…i.”
Phải vài phút sau, mới thấy ông đi ra từ phòng bên cạnh, hất hàm hỏi, “Cái gì vậy?”

Tôi chỉ vào đống giấy máu và những giọt máu đang nhễu nhão đầy mặt. Ông vội bước tới, đẩy tôi vào trong, cho nằm lại, rồi lấy ra một lọ bông gòn, nhét từng cục vào mũi tôi. Nhưng vì mạch máu trong mũi đã bị đứt, nên mấy cục bông gòn làm sao giữ được? Máu chảy ra, đẩy cục bông gòn rớt ra ngoài. Lúc bấy giờ ông mới biến sắc nói bằng tiếng Việt, “Bị bể động mạch rồi, cháu phải mổ lại!”

Nghe nói mổ lại, tôi hết hồn, hỏi run run, “Thế …Có thuốc tê không?”

Ông tỉnh bơ, “Không cần và cũng không kịp!”

Tôi hỏi nữa, “Thế… có thuốc cầm máu không?”

Ông cũng tỉnh bơ, “Không cần. Mau lắm!”

Rồi ông lôi ra một thùng dụng cụ mổ xẻ gì đó, ấn tôi xuống giường và bắt đầu... mổ lại! Mổ trong mũi, không thuốc tê, không thuốc cầm máu. Ông dí cho tôi một cục Napkin lớn nữa, nói tôi tự lau máu lấy... Các bạn hãy tưởng tượng những cơn đau kinh khiếp như thế nào, khi cái kéo, cái kìm gì đó chọc tuốt vào trong mũi, banh chỗ mổ cũ ra, cắt cắt, xén xén, rồi kim chỉ chọc vào, khâu khâu, thắt nút, rút lên, cắt chỉ…

Đau quá, đau vô cùng, đau buốt trong đầu, trong óc, trên từng thớ thịt của cơ thể, tôi muốn xỉu, nhưng vì nhớ đến vụ lau máu chan hòa trên mặt, trên môi, tràn vào miệng, qua cằm, xuống cổ… lành lạnh, tôi vận dụng hết sức bình sinh, hết tinh thần, đọc kinh, cầu Chúa, “Lạy Ngài, nếu Ngài muốn con chết vì mất máu, thì xin Ngài cho con đi ngay, đừng để con đau đớn quá thế này! Con chịu hết nổi rồi! Chúa ơi! Đau quá…” và cứ thế, tôi đọc kinh…

Cuộn giấy Napkin đã hết, ông dí cho tôi cuộn thứ hai… Không nhìn xuống, tôi cũng biết là sàn phòng đầy máu và giấy lau máu…

Cuộc tra tấn kinh dị rồi cũng qua. Có lẽ tại tôi đọc kinh liên tục, Chúa đã không để tôi chết trên giường khám bệnh. Ông thở phào, “Xong rồi, chú có thể về!” Rồi ông mở cửa, gọi con dâu tôi vào.

Cháu hỏi, “Có xe lăn đẩy bố tôi xuống thang không?”

Ông Ác Mẫu (Mẹ ghẻ) này lắc đầu rồi đi sang phòng bên cạnh, khám bệnh tiếp. Con tôi dìu tôi đứng dậy và lê lết trên sàn nhà đầy máu, ra thang máy. Từ thang máy ra đến chỗ đậu xe có hơn trăm thước mà hai bố con tôi lết đúng nửa tiếng mới tới nơi.

Về nhà, nghe con dâu tôi thuật lại chuyện kinh dị này, cả nhà phẫn nộ. Mấy người bạn tôi, cũng là Bác Sĩ, Luật Sư, nghe tôi kể, đùng đùng nổi giận, nói tôi nên viết thư tố cáo thái độ vô nhân và không chuyên nghiệp này cho “nó” mất bằng luôn, tôi cười, lắc đầu. Thôi, để Trời xử trí hắn. Làm Ác thì sẽ gặp Ác. Mê tiền, mất lương tâm chức nghiệp thì thế nào cũng bị quả báo. Còn tôi, sống sót là may rồi, có ngày kể chuyện kinh dị Sửa Mũi này cho bà con rút kinh nghiệm mà tránh.

Chu Tất Tiến

Bàn tay của vợ.

Tôi vắt óc nhưng không tài nào nhớ nổi lần cuối cùng mình nắm đôi tay ấy là khi nào… Có lẽ là trong tuần trăng mật cách nay đã mười tám năm.

Trước đây, nếu có ai nói rằng, cuộc đời con người ta có thể thay đổi vì một chuyện tình cờ thì tôi chẳng bao giờ tin, cho đến khi điều đó xảy ra với chính mình.

Đúng vào ngày này năm ngoái, sau cuộc họp giao ban buổi sáng, công ty tôi tổ chức chúc mừng chị em nhân ngày của một nửa thế giới. Hôm đó, chẳng hẹn mà tất cả chị em đều chưng diện rất đẹp.

Trong khi sếp phát biểu chúc mừng, tôi đảo mắt ngắm nhìn mấy chục bông hoa đang tỏa hương thơm ngát trong phòng. Ôi chao, sao em nào cũng đẹp, cũng trẻ, cũng duyên dáng với trang phục điệu đàng.

Ánh mắt tôi vô tình chạm vào đôi bàn tay của cô thư ký hành chính ngồi đối diện. Tôi ngạc nhiên. Sao trên đời này lại có đôi bàn tay xinh đẹp như thế nhỉ? Những ngón tay búp măng trắng nuột nà kia hẳn là mềm mại, ấm áp lắm. Tôi tưởng tượng, nếu được chạm vào đôi tay ấy một lần thì… có chết cũng cam lòng.

Để dằn nén “tư tưởng” hư hỏng đang trỗi dậy mãnh liệt trong lòng, tôi rê mắt sang những đôi tay khác. Trời ạ, thì ra không chỉ có một đôi bàn tay của cô thư ký hành chính mà đôi tay của chị trưởng phòng kế toán, của cô phó phòng kinh doanh, của em giám đốc tiếp thị… thảy đều trắng ngần, thon thả.

Tôi chưa bao giờ nhìn ngắm kỹ những đôi bàn tay phụ nữ như thế. Quả thật cái đẹp luôn có sức cuốn hút, làm cho người ta có thể nảy sinh rất nhiều ước ao, khát thèm…

Cả buổi sáng hôm đó, tôi thành kẻ tương tư. Trong đầu tôi cứ mơ hồ, lãng đãng về sự xinh tươi, quyến rũ của những người phụ nữ có đôi bàn tay ngọc ngà.

Cảm giác ấy chỉ mất đi khi tôi về đến nhà. Vừa trông thấy tôi, bà xã đã giục: “ Anh rửa mặt, thay đồ đi rồi ăn cơm kẻo nguội.”.

Bàn ăn đã dọn sẵn. Hai thằng con tôi đang chờ ba mẹ. Mùi thức ăn bốc lên thơm phức. Mấy khứa cá thu chiên vàng, dĩa rau luộc xanh mướt, chén nước mắm tỏi ớt đỏ đỏ xanh xanh, tô canh khổ qua nấu cá thác lác thơm lừng hành tiêu… khiến bụng tôi sôi sùng sục. Tôi hít một hơi thật đầy và đưa tay đỡ chén cơm từ tay vợ.

Ăn một hơi 3 chén cơm, tôi buông đũa. Trong khi cái cảm giác no đủ của gia đình trào dâng trong lòng khiến tôi cực kỳ khoan khoái và chẳng còn tơ tưởng đến bất kỳ thứ gì khác trên đời thì bất ngờ, ánh mắt tôi chạm đúng vào đôi bàn tay của vợ đang thong thả gọt xoài.

Tôi há hốc đến không nói thành lời. Đôi tay của vợ tôi rám nắng và lấm chấm đồi mồi. Những ngón tay trên bàn tay ấy gầy guộc, nhăn nheo và suông đuồn đuột chứ không múp míp, búp măng như những bàn tay mà tôi được chiêm ngưỡng sáng nay.

Tôi vắt óc nhưng không tài nào nhớ nổi lần cuối cùng mình nắm đôi tay ấy là khi nào… Có lẽ là trong tuần trăng mật cách nay mười tám năm. Ừ, đúng là đã 18 năm rồi, tôi chưa một lần nắm bàn tay ấy!

– Đưa đây anh gọt cho.- Tôi nhẹ nhàng bảo vợ.

Vợ tôi khẽ chau mày:

– Anh sao vậy? Ở công ty có chuyện gì à?

Tôi lắc đầu:

– Không có. Em đưa đây cho anh.

Rồi tôi lọng cọng gọt mãi mới xong quả xoài nhưng chỗ lồi, chỗ lõm nhìn chẳng muốn ăn. Tôi cắt miếng to nhất đưa cho vợ:

– Em ăn đi.

Vợ tôi trố mắt không nói nên lời.

Tôi không nói cho bà xã biết trong đầu tôi đang nghĩ gì, nhưng tối hôm ấy tôi đã cầm mãi đôi tay gầy guộc, thô ráp của vợ. Đôi tay ấy đã cho cha con tôi những bữa cơm ngon, những bộ quần áo thơm tho sạch sẽ; đã sắp xếp nhà cửa tươm tất gọn gàng để tôi hãnh diện mỗi khi có bạn bè, người quen đến nhà… Đôi tay ấy dẫu không đẹp đẽ, sang trọng, quyến rũ, nhưng đối với cha con tôi, đó là đôi tay vàng.

Và điều quan trọng nhất là kể từ ngày 8-3 năm ngoái, 3 người đàn ông chúng tôi đã chính thức bước vào căn bếp của gia đình với vai trò là những người trong cuộc.

Xin cảm ơn những bàn tay đẹp của những người phụ nữ đẹp. Chính chúng đã giúp tôi nhận ra, có những bàn tay không đẹp, nhưng đó lại là bàn tay vàng. ❤

PHÚC AN .

Người Chết Dưới Chân Chúa

Sông Tiền Giang mênh mông như bể, chiếc phà lớn chuyên chất ba GMC, vài chiếc xe du lịch bềnh bồng mang chúng tôi qua sông lẫn với đám hành khách đầy mầu sắc. Họ dồn về một phía, nhìn lũ người gươm đao thật xa cách


Tôi ngồi trên mui tầu thả từng mẩu giấy vụn xuống giòng nước, trí não lãng đãng như bọt sóng.
Đoàn xe rời Quốc Lộ 4 rẽ về phía phải theo con đường đỏ hướng phi trường Trúc Giang qua ngôi trường tiểu học quận, một dẫy quan tài sắp lớp, mùi thây chết bốc lên ngây ngất. Biệt Động Quân (BĐQ), Tiểu Đoàn 41, nghe nói hình như tiểu đoàn trưởng hay tiểu đoàn phó bị chết. Lính ở trên xe xì xầm bàn tán với một vẻ thản nhiên. Họ không biết chiến trận đã đến hồi khốc liệt, nên chiến đoàn dù gồm có tiểu đoàn chúng tôi và một tiểu đoàn bạn đã có mặt tại vùng hành quân từ ngày trước.

Đến phi trường, nơi đặt bộ chỉ huy của khu chiến thuật Tiền Giang, trung tâm của cuộc hành quân, chúng tôi được lệnh ngủ tại đây để chờ ngày mai trực thăng vận vào vùng hành quân. Tôi chưa được dự trận lớn, nên không có ý niệm về những gay go sắp đến trong ngày mai, bình thản ngủ một giấc yên lặng với kết luận: trực thăng vận đối với Nhảy Dù chỉ là trò đùa, không có gì mới lạ.

Ngày 22, lúc 8 giờ hai pháo đội đặt ở phi trường hướng súng về bãi đáp nhả đạn liên hồi để dọn bãi. Lấy cái chết của phe địch để làm an toàn cho phe mình, nguyên lý của chiến tranh quả thật tàn khốc. Tiếng súng dọn bãi vừa dứt, ba mươi chiếc trực thăng đồng bốc lên một lượt mang hai đại đội 71 và 72 vào trận địa.

Báo cáo xuống bãi tốt, bình yên. Phần còn lại của tiểu đoàn được trực thăng vận tiếp theo. Toàn bộ tiểu đoàn đã xuống đủ, hai đại đội 71 và 73 dẫn đầu cho đơn vị, di chuyển được mười lăm phút. Súng nổ. Đụng rồi, đụng rồi… Lính dáo dác, máy truyền tin chuyển lệnh nghe loạn xạ. Phía trước của tiểu đoàn súng nổ lẫn lộn, tiếng khô và cứng của ta, sắc nhọn của địch. Đại Đội 72 rút lên bố trí về phía phải của Đại Đội 73.

Lệnh cho đại đội chúng tôi lên thật nhanh. Ngang qua chỗ của thiếu tá tiểu đoàn trưởng, một tiếng nổ thật lớn nháng lửa ngay trước mặt, quả đạn 57 ly vừa nổ khi ra ngay khỏi nòng, người phụ xạ thủ bắn tung ra đằng sau, một bàn tay bị đứt. Ông tiểu đoàn trưởng hét lớn qua màu khói. Trung đội anh
chạy ra cái nhà tranh…

Như vậy là đụng lớn, người bị thương nằm la liệt ở dưới các rãnh dừa nước, Toàn đang đứng trong một giao thông hao chỉ trỏ quát tháo. Phía tay trái nơi xa có tiếng lựu đạn nổ và tiếng hô xung phong. Trung đội tôi ép phải, hướng tiến bây giờ thẳng góc với các con kinh nhỏ, nên chúng tôi chỉ có thể nhảy từng bước thật dài trên bờ kinh, một cái nhảy hụt tôi rơi vào đường mương vùng với hai người khinh binh. Bám cỏ bò lên, xác hai cán binh Việt Cộng nằm tênh hênh, một xác bị banh nát ngực, xác kia nằm xấp, không rõ. Người chết, lần đầu tiên tôi chạm phải một thây chết của đối phương.

- Lên đi tụi mày, thằng nào trốn đàng sau, tao bắn gãy giò… Tôi quát tháo cũng ra gì, mấy tên lính đi chậm dớn dác tìm lối qua rạch họ không nhảy qua được vì mang đồ quá nặng. Đ.m. có nhảy qua được không? Thường ngày sao liến xáo quá cỡ, hôm nay lại chậm như rùa.

Tôi chửi mắng om sòm. Trung đội đến bờ làng dừng lại bố trí trông ra cánh đồng trống. Ngồi dựa vào một gốc dừa, tôi thấy mệt vì phải quát tháo quá nhiều, nhớ lại lời chửi tục. Tôi đã thành một người lạ nào đấy. Địch từ phía trái chạy vọt qua, bóng áo đen ẩn hiện đàng sau rặng dừa xanh bên kia cánh đồng. Bắn. Bắn. Trung đội tôi khai hỏa ròn rã. Một vài bóng áo đen ngã xuống. Hơi thuốc súng, hơi bùn lầy, máu người chết xông lên ngây ngấy.

Sáu giờ chiều, tiếng súng phía bên trái, hướng Đại Đội 71 hoàn toàn chấm dứt, trực thăng tải thương bắt đầu đến, khói mầu xanh làm dấu bãi đáp bốc lên mờ mịt làm đặc không gian đang ngã vào đêm, rừng dừa xanh thẩm lại. Tiếng súng vu vơ của địch bắn lên máy bay khi tháo lui. Tôi ngồi dựa gốc dừa, mệt mỏi đến tột độ, một tên lính mò lại bên cạnh.

- Thiếu úy ăn cháo gà.

- Cháo gà?

- Dạ, gà em bắt được, nó còn ấp trứng…

- Thôi mầy cho tao quả trứng, tao ăn cháo không nổi.

Khi lính trong trung đội xịt xoạt ăn cháo, tôi đi lui về phía xác hai cán binh Việt Cộng. Người nằm sấp bây giờ lật ngược lại, có lẽ đấy là cử động cuối cùng của anh ta trước khi chết. Tôi đặt tay lên một xác chết, da người chết lạnh tanh. Đêm xuống, chúng tôi trải Poncho nằm trên bờ rạch, không cởi giày, địch có ý tấn công lại nên phải đề phòng.

Tiểu đoàn tiếp tục truy kích, hôm nay đại đội tôi đi đầu, trung đội tôi dẫn đầu đại đội, chúng tôi đi dọc một con kinh lớn, rừng dừa xanh ngút tầm mắt, thôn xóm trù phú nhưng không một bóng người. Chúng tôi dè dặt từng bước đi.

- Hầm có dấu chân người. Tản rộng ra chung quanh, một người đến xem mà thôi. Tôi ra lệnh.

- Ai ở dưới, đi lên! Im lặng…

- Lên không tao ném lựu đạn xuống! Thiếu úy, cho em ném lựu đạn xuống. Người lính hỏi ý kiến.

- Không, mầy bắn xuống mà thôi.

Tên lính lanh lẹ bắn một tràng Thompson, có tiếng rên khe khẽ.

- Lên không bắn nữa. Đưa tay lên trước.

Tôi nín thở, một chiếc đầu bạc phơ từ từ nhô lên khỏi miệng hầm, ông lão bế một bà lão lên theo. Vừa ra khỏi hầm ông lão chấp tay xá bốn hướng xụt xùi khóc lóc, bà lão nằm vật xuống, ở đầu có một vết thương.

Đến buổi trưa, tôi hoàn toàn kiệt lực như một mũi tên rơi xuống khỏi cuối đường bay. Hình ảnh hai mái tóc bạc nhô lên từ miệng hầm, nét mặt hốt hoảng của hai cán binh Việt Cộng chưa quá mười sáu tuổi lôi lên từ một đám bèo, một người còn đang ngậm một búng cơm. Những hình ảnh đó bây giờ cộng thêm cảnh chết của hai vợ chồng và ba đứa con trước mắt tôi. Họ chết từ ngày hôm kia, khi địch đặt bộ chỉ huy ở khu nhà thờ, người chống là ông Từ giữ nhà thờ đã đem cả gia đình vào trốn dưới cái bệ thờ Chúa.

Tượng Đức Chúa ngả nghiêng, tượng hai thiên thần rơi tung tóe, hai bàn tay trắng bằng đất nung lăn lóc trên sàn nhà. Khi tôi cúi xuống nhặt hai bàn tay nầy thì khám phá ra năm xác chết trên. Họ chết ngồi, hai vợ chồng ngồi sát nhau ôm ba người con trước ngực. Họ chết vì bị sức ép nên thân thể vẫn còn nguyên vẹn, nét mặt in vẻ hốt hoảng. Tôi ra lệnh kéo xác họ ra sân.

Giáo đường bây giờ im vắng, tượng Chúa linh động trong vị thế nghiêng ngả, nắng ở ngoài không rọi vào, không khí nặng nề lạnh ngắt. Tôi ngồi xuống trên chiếc ghế, hỏi thầm: Thượng đế, ngài có thật đấy chăng?

Khi tôi bước ra đàng sau nhà thờ, qua khu nhà của những người chết, một chiếc áo tím chắc hẳn của cô con gái còn phơi phới bay trong gió. Nhìn ra xa, xác cô gái nằm thẳng trên sàn gạch, nắng thật sáng, rọi lên rực rỡ. Người tôi ai cắm một lưỡi dao oan nghiệt vào tim, thật buồn.

Tôi loay hoay đốt một điếu thuốc. Cái chết quả là một bi thảm, nhưng hình ảnh của cô gái nằm chết trong khi chiếc áo còn bay trong gió vang vang trong trí náo tôi như một tiếng kêu thê thảm không biên giới. Hai ông bà cụ già, người Việt Cộng trẻ, người cha và người mẹ, họ đã sống, đã chết dù sao cũng có chủ đích, có chọn lựa, cũng đã qua gần hết cảnh sống. Cô gái chết bất ngờ không báo trước, yêu đời như màu tươi của chiếc áo. Tôi choáng váng ngộp thở, người lao đao trong một niềm giận dỗi và sầu muộn mênh mông.

Đụng lớn. Tiểu đoàn lấy được một lô súng đạn, thừa thắng xông lên truy kích địch để lùa họ về Quốc lộ Bốn. Bên trái là sông Tiền Giang. Tiểu Đoàn 3 Nhảy Dù bên phải làm thành phần chận bít. Tiểu đoàn tôi lùa địch từ đông sang tây. Việt cộng phân tán thành từng toán nhỏ để trốn. Ba đại đội tác chiến được xử dụng để lục soát không chừa một hốc nhỏ. Việt Cộng được moi lên từ các ao bèo, bờ lúa, đun rơm, cuộc truy kích vừa khôi hài vừa hào hứng như trò chơi.

Tôi lầm lì đi giữa hàng quân, trận đánh ngày hôm qua, một đêm mất ngủ, cái chết hàng loạt của Việt Cộng, những thây ma tênh hênh lăn lóc, tất cả đổ ào xuống một lượt trên linh hồn còn hồn nhiên. Tôi ngất ngư như lần đầu tiên uống rượu như đây là cơn say đen. Xua quân đi vào một vườn dừa rộng, tiểu đội bên trái, tiểu đội bên phải, lục soát dọc theo hai con rạch nhỏ bao quanh khu vườn. Tôi đi vào ngôi nhà đang âm ỉ cháy, những chiếc cột lớn lỏng chỏng hỗn độn bốc khói xanh ngắt.

Một người đàn bà áo trắng quần đen tay ôm chiếc lẳng mây trước ngực ngồi im trên nền gạch đôi mắt nhìn thẳng ngơ ngác. Thấy chúng tôi đi vào chị ta đứng dậy, đứng thẳng người như pho tượng, như thân cây chết với đôi mắt không phản ứng. Thằng bé theo tôi cùng tên Hiệu thính viên lẻn ngay vào bếp kiếm thức ăn. Tôi đi đến trước chị đàn bà.

- Làm gì chị ngồi đây, không biết đang đánh nhau sao? Im lặng, đôi mắt ngơ ngác lóe lên tia nhìn sợ hãi. Bỗng nhiên chị ta đưa thẳng chiếc lẳng mây vào mặt tôi, động tác nhanh và gọn như một người tập thể dục. Sau thoáng ngạc nhiên tôi đưa tay đón lấy. Hai bộ áo quần, chiếc khăn trùm đầu, gói giấy nhỏ buộc chặt bằng dây cao su. Mở gói, hai sợi dây chuyền vàng một đôi bông tai.

- Của chị đây hả? Vẫn im lặng, nỗi im lặng ngột ngạt lạnh lùng.

- Con mẹ này điên rồi thiếu úy, chắc sợ quá hóa điên.

Tên hiệu thính viên thì thầm sau lưng tôi, mắt nó sáng lên khi nhìn vào những miếng vàng chói trên giấy. Vàng, chắc cũng hơn một lượng, lấy đi thiếu úy. Ê! Đi đi. Tên lính xua tay đuổi người đàn bà đi chỗ khác. Lạnh lùng, chị ta xoay người bước đi như xác chết nhập tràng.

Chị kia quay lại đây tôi trả cái này. Tôi nói vọng theo. Người đàn bà xoay lại, cũng với những bước chân im lặng, trở về đứng trước mặt tôi nhưng đôi mắt bây giờ chứa đầy sợ hãi, một vẻ hốt hoảng thảm hại làm răn rúm khuôn mặt và run đôi môi. Chị ta còn trẻ lắm, khoảng trên dưới 27, 28 tuổi, da trắng mát tự nhiên, một ít tóc xõa xuống trán làm nét mặt thêm thanh tú.

Tôi đưa trả chiếc lẳng mây, chị đàn bà đưa tay đón lấy, cánh tay run rẩy như tiếng khóc bị dồn xuống. Chiếc lẳng rơi xuống đất, hai cánh tay thả xuống mệt nhọc song song với thân thể. Dòng nước mắt chảy dài trên má. Tôi hươi mũi súng trước mặt chị ta. Ngồi đây. Tôi chỉ nòng súng vào bực tam cấp. Khi nào tụi tui đi thì chị đi theo. Tại sao khóc, nhặt vàng lên chứ. Im lặng, chỉ có nỗi im lặng kỳ quái, thân thể người đàn bà cứ run lên bần bật, nước mắt ràn rụa.

Từ từ chị đưa bàn tay lên hàng nút áo trước ngực. Không! Không thể như thế được, tôi muốn nắm bàn tay kia để ngăn những ngón tay run rẩy đang mở dần những hàng nút bóp để phơi dưới nắng một phần ngực trắng hồng. Không phải như thế chị ơi. Người đàn bà đã hiểu lầm vì tôi không lấy vàng và bắt đứng lại, chị ta không hiểu được lời nói của tôi, một người Việt Nam ở cùng trên một mảnh đất. Chị ta tưởng tôi thèm muốn thân xác và đòi hiếp dâm. Tội nghiệp cho tôi biết bao nhiêu, một tên sĩ quan 21 tuổi làm sao có thể biết đời sống đầy máu lửa và đớn đau tủi hờn đến ngần này.

Tôi đi lính đánh giặc chỉ vì một ý nghĩ: Đi cho cùng quê hương và chấm dứt chiến trang bằng cách góp mặt. Thê thảm biết bao nhiêu với ngộ nhận tủi hổ này. Thê thảm cho tôi, cho những người lính chung quanh vì lính chúng tôi có thể tàn bạo trong khoảnh khắc, tham lam trong lén lút nhưng chúng tôi đâu phải là một thứ lính tẩy trên quê hương.

Người ngoại cuộc của những tàn phá kinh tởm do chiến tranh này gây nên. Chúng tôi có lòng nào hưởng cảm giác trên xác thân của một người đàn bà Việt Nam trong cơn vỡ nát kinh hoàng đau đớn. Khổ lắm, người đàn bà của tỉnh Kiến Hoà đâu có biết rằng chúng tôi không bao giờ muốn huênh hoang, hung bạo trong vườn xanh bóng mát này, chúng tôi đâu có muốn tạo những ngọn lửa oan uổng thiêu đốt căn nhà bình yên như giấc mơ của chị. Và những mảnh vàng đó, thân thể chị đây ai có can đảm để giang tay cướp phá và xâm phạm!

Tôi muốn đưa tay lên gài những nút áo bật tung, muốn lau nước mắt trên mặt chị nhưng chân tay cứng ngắc hổ thẹn. Và chị nữa, người đàn bà quê thật tội nghiệp, đời sống nào đã đưa chị và cơn sợ hãi mê muội để dẫn dắt cho những ngón tay cởi tung hàng nút áo, sẵn sàng hiến thân cho một tên lính trẻ, tuổi chỉ bằng em út, trong khi nước mắt chan hòa trên khuôn mặt đôn hậu đầy kinh hãi.

Quân rút ra khỏi làng, chị đàn bà đi theo chúng tôi, vẫn với những bước đi ngượn ngập cứng nhắc, vẫn đôi mắt nhìn vào khoảng trống không cảm giác. Người đàn bà Việt Nam bước đi trong ngỡ ngàng với hạnh phúc khốn nạn: hạnh phúc đến chót sau những đau khổ rời rã, hạnh phúc lạ lùng như chiêm bao thấy thân thể chưa bao giờ bị xúc phạm.

Quân rút ra gần đến Quốc lộ, con sông đầy thuyền, hỗn loạn bóng người chen chúc, dân của vùng hành quân trốn ra từ ngày trước. Tiếng người kêu la vang dội một khoảng sông. Họ hỏi thăm tình trạng nhà cửa, người thân thích người kẹt trong vùng hành quân. Có tiếng khóc vang lên: “Trời ơi nhà ông Năm bị chết hết cả nhà rồi bà con cô bác ơi!” Tiếng kêu thê thảm như một kẻ đắm đò.

“Lai! Mày đó Lai ơi!” Bà già dưới sông mồm kêu tay ngoắc chị đàn bà theo chúng tôi. Chị ta dừng lại như để nhớ một dĩ vãng, như nhớ một đời sống đã đi qua. “Lai! Lai ơi, má đây con…” chị đàn bà đứng lại xoay người về phía dòng sông… “Má! Má!” Tôi thấy đôi môi run rẩy thì thầm: “Nhà cháy rồi, nhà cháy rồi.” Chị ta đi lần ra phía bờ sông, cũng với những bước chân của người mất hồn, bóng áo trắng nổi hẳn trên đám dừa xanh…

Tôi cúi đầu đi thẳng, mắng mấy thằng lính đứng tần ngần nhìn theo người đàn bà. “Tiên sư, đi lẹ còn qua phà sớm.” Lòng ngập một niềm ăn năn kỳ lạ…

Chiếc phà đưa tiểu đoàn chúng tôi về Mỹ Tho, dân chúng ta ra đứng nhìn cảm phục. Tôi đóng quân ở sân vận động. Tôi đi lên chiếc cầu hướng về phía Gò Công dòng nước đen thấp thoáng ánh đèn chảy siết dưới chân cầu đục ngầu như linh hồn tôi. Đêm tỉnh lẻ đỏm dáng tội nghiệp, tôi đi lang thang, thật lạ ngay với chính mình. Gặp Bang ở Biệt Động Quân, anh chàng nhỏ người nhưng ồn ào nhất trong số mười lăm anh Khóa 15 Thủ Đức về Biệt Động Quân. Bang đãi tôi cơm, tôi chỉ uống đượi chai bia, xong chúng tôi đi coi ciné, phim The Sun Also Rises, phục Hemingway thì có khi đọc sách, nhưng phim dửng dưng và nhạt nhẽo.

Tôi đi về trong đêm khuya, thành phố ngủ sớm, chiếc lá khô bay trước mặt như tà áo của cô con gái. Tội nghiệp thay cho một tuổi trẻ, tôi cũng đáng tội nghiệp nữa. Ngày mai chúng tôi về Sài Gòn, ao ước được cởi áo nhà binh trong vài ngày, nhưng đó chỉ là ao ước vì chúng tôi biết rằng Sài Gòn đang có biến động, Phật Giáo và Công Giáo xua tín đồ ra đường phố. Lần đầu tiên trong đời, tôi biết thế nào là thù hận khi về đến Sài Gòn, đóng cửa Tổng Nha Cảnh Sát, lãnh một cái mặt nạ để sẵn sàng dẹp biểu tình.

Phan Nhật Nam

BỐ ƠI, CON NHỚ MẸ

"Vợ của anh vì một lý do ngoài ý muốn đã qua đời được 4 năm, anh vì không có cách nào có thể chăm sóc được con nên cảm thấy chán nản và mệt mỏi.

Một buổi tối khi anh trở về nhà, vì quá mệt mỏi nên anh chỉ chào hỏi đứa con ngắn gọn và không muốn ăn cơm, cởi xong bộ comple liền lên giường nằm. Đúng lúc đó, ầm một tiếng, bát mì tôm làm bẩn hết chăn và ga trải giường, hóa ra trong chăn có một bát mì tôm. “Cái thằng ranh con này”, anh ta liền vớ một chiếc móc quần áo chạy ra ngoài đánh cho đứa con trai đang ngồi chơi một trận.

Đứa con trai vừa khóc vừa nói:

- Cơm sáng đã ăn hết rồi, đến tối con chưa thấy bố về thấy đói bụng nên đi tìm đồ ăn, con tìm thấy mì tôm trong tủ bếp, muốn nấu mì tôm ăn nhưng bố dặn không được tùy tiện dùng bếp gas nên con lấy nước nóng từ trong vòi tắm pha mì tôm, con pha một bát ăn, còn một bát để phần bố. Sợ mì tôm bị nguội nên con mang vào giường ủ trong chăn đợi bố về ăn cho nóng. Con mải chơi đồ chơi mới mượn được của bạn nên khi bố về đã quên không nói với bố.

Anh không muốn đứa con thấy mình khóc nên vội vã vào nhà vệ sinh, mở vòi nước và khóc. Khi đã ổn định tinh thần, anh mở cửa phòng con trai và nhìn thấy đứa con trai trong bộ quần áo ngủ, nước mắt giàn giụa và tay đang cầm bức hình của mẹ nó.

Từ đó trở đi, anh chăm sóc con trai tận tâm hơn, chu đáo hơn, khi con trai mới vào học cấp I, anh đánh con một trận nữa. Hôm đó, thầy giáo gọi điện về nhà báo con anh không đi học, anh lập tức xin nghỉ về nhà, chạy đi tìm con khắp nơi, sau vài tiếng đồng hồ đi tìm anh đến một cửa hàng bán văn phòng phẩm nhìn thấy đứa con đang đứng trước một đồ chơi điện tử, thế là anh tức giận đánh con, đứa con không một lời giải thích, chỉ nói “Con xin lỗi”.

Một năm sau, anh nhận được điện thoại từ bưu điện, nói con trai anh đã bỏ một loạt các bức thư không viết địa chỉ vào hòm thư, cuối năm là lức bưu điện bận rộn nhất nên điều này gây ra rất nhiều khó khăn cho họ. Anh lập tức đến bưu điện, mang những bức thư đó về ném trước mặt con trai nói:

- Sao mày lại làm những trò tai quái thế này hả?

Thằng bé vừa khóc vừa trả lời:

- Đây là những bức thư con gửi cho mẹ.

Mắt người bố cay cay hỏi con:

- Thế sao một lúc gửi nhiều thư như vậy?

Đứa con nói:

- Trước đây con còn thấp nên không bỏ thư vào hòm thư được, bây giờ con lớn có thể bỏ thư vào được rồi nên con mang gửi hết những bức thư con viết từ trước đến giờ.
Ông bố nghe xong, tâm trạng rối bời không biết nói gì với con. Một lát sau ông bố nói:

- Mẹ con giờ ở trên thiên đàng, sau này con viết thư xong, hãy đốt nó đi thì có thể gửi thư cho mẹ được đấy.

Đợi đứa con ngủ, anh mở những bức thư đó xem đứa con muốn nói gì với mẹ, trong đó có một bức thư khiến anh vô cùng xúc động.

“Mẹ thân yêu của con: Con nhớ mẹ lắm! Mẹ ơi, hôm nay ở trường con có một tiết mục mẹ cùng con biểu diễn, nhưng vì con không có mẹ nên con không tham gia, con cũng không nói cho bố biết vì sợ bố sẽ nhớ mẹ. Thế là bố đi khắp nơi tìm con, nhưng con muốn bố nhìn thấy con giống như đang đi chơi nên con đã cố ý đứng trước một đồ chơi điện tử. Tuy bố đã mắng con nhưng con đã kiên quyết không nói cho bố biết vì sao.

Mẹ ơi, con ngày nào cũng thấy bố đứng trước ảnh mẹ ngắm rất lâu, con nghĩ bố cũng như con rất nhớ mẹ đấy!

Mẹ ơi, con đã sắp quên giọng nói của mẹ rồi, con xin mẹ trong giấc mơ của con hãy để con được gặp mẹ một lần được không, để con nhìn thấy khuôn mặt của mẹ, nghe thấy giọng nói của mẹ, được không mẹ?

Con nghe mọi người bảo nếu ôm bức ảnh của người mình nhớ vào lòng rồi đi ngủ thì sẽ mơ thấy người đó, nhưng mà mẹ ơi, vì sao con tối nào cũng làm như thế mà trong giấc mơ của con vẫn không gặp được mẹ?”

Đọc xong bức thư, ông bố òa khóc. Anh không ngừng tự trách mình: phải làm sao mới có thể lấp được khoảng trống mà người vợ để lại đây?

Chúng ta là những ông bố bà mẹ khi đã mang cuộc sống của đứa con đến với thế giới này có nghĩa là gánh trên vai trách nhiệm vô cùng to lớn. Khi đã là một người mẹ, không nên tăng ca quá nhiều, khi đã là một người bố, không nên uống quá nhiều rượu, đừng nên hút nhiều thuốc, phải chăm sóc tốt cho bản thân mới có thể yêu thương con hết lòng, tuyệt đối đừng nên vì muốn kiếm nhiều tiền mà hủy hoại sức khỏe của mình, không có sức khỏe thì những danh lợi kia có nghĩa lý gì.

Và cũng đừng nghĩ rằng đợi đến khi bố mẹ có nhiều tiền thì sẽ như thế này như thế kia, nào ai biết sau này chuyện gì sẽ xảy ra, có thể sau một giây mọi chuyện đã khác".

Nguồn: Khampha

Suy nghỉ trong quán cơm chỉ.

Chiều Chủ nhật, tôi bỗng dưng nổi cơn lười không muốn vào bếp nấu cơm nữa.

Tôi nói Thảo ghé ngang quán hàng bán bánh mì, cơm chỉ gần góc đường Bolsa và Brookhurst (Quận Cam, California, nơi rất đông người Việt - BT) để mua hai phần bánh xèo về ăn, tiện thể, tôi cũng muốn mua vài cái bánh tiêu ăn thử, xem món bánh tiêu của quán hàng này ngon như thế nào mà cô em của Thảo nói là “phải” ghé mua mỗi lần đi xuống Little Sài Gòn.

Tôi đặt mua hai phần bánh xèo trước, rồi quay sang quầy hàng thức ăn ngọt để mua bánh tiêu.
Đã có một người khách đứng ở quầy hàng trước tôi, và bà đang bảo bà bán hàng gói cho bà “tất cả” những cái bánh tiêu nằm trong khay bánh.
Tôi hấp tấp hỏi bà bán hàng còn bánh tiêu không thì bà bảo là hết rồi. Tôi buồn tình buông hai tiếng - “Thế à!”, rồi đứng qua một bên, không xếp hàng nữa.

Thấy vậy, người khách hàng đang “gồm thâu” hết mười mấy cái bánh tiêu trong khay quay lại hỏi tôi:
- Chị muốn mua mấy cái?
Tôi trả lời:
- Tôi chỉ muốn hai cái thôi.
Bà khách, mà tôi quên hỏi tên, nên tôi tạm gọi là “bà khách bánh tiêu”, nói với bà bán hàng:
- Dì để lại cho chị này hai cái đi.
Tôi quay sang cười với bà khách hàng, nói:
- Cám ơn chị. Tôi nghe cô em chồng quảng cáo bánh tiêu ở đây ngon nên muốn thử cho biết.

Bà khách bánh tiêu cũng cười:
- Chị không thấy tôi mua hết nguyên khay sao?
Bà khách bánh tiêu nhìn qua quầy hàng thức ăn mặn nói:
- Cho con hai hộp lớn sườn ram, một hộp canh khổ qua, và đổ cho con thêm hai phần bánh xèo.

Bà bán hàng ngoái cổ vào phía nhà bếp gọi lớn trước khi bước sang quầy hàng cơm chỉ:
- Hai phần bánh xèo nữa Tám ơi.

Sau khi mua xong thức ăn rồi, bà khách bánh tiêu cũng đứng vào một góc quán hàng, gần tôi, chờ bánh xèo. Bà nói:
- Bánh tiêu ở quán này ngon nhất vùng Little Saigon đó. Để qua đêm nướng lại ăn cũng còn ngon.

Vừa lúc đó có một người Mễ và một người Việt Nam bước vào. Ông Mễ chậm chạp với cái gậy chống trên tay, nhường bước cho người Việt Nam đứng xếp hàng trước. Anh chàng Việt Nam này còn rất trẻ, chắc khoảng chừng trên dưới ba mươi tuổi, nhưng ăn mặc bê bối luộm thuộm và dơ dáy làm sao.
Anh gọi mua một hộp cơm phần ba món, có cả canh, một hộp cơm rang, thêm mấy món mặn nữa để riêng.
Bà bán hàng vừa múc thức ăn vào hộp vừa nói với anh:
- Nhiều quá ăn sao hết.
Nhưng người khách hàng không đếm xỉa gì đến lời nói của bà bán hàng, anh chạy sang tủ nước lấy mấy lon coke lạnh đưa cho bà.
Anh có vẻ vội vã như sắp phải đi ngay. Bà bán hàng vừa gói thức ăn vừa nói như phân bua với tôi và bà khách bánh tiêu:
- Mấy người này là vậy đó, có ai cho thì mua lung tung, mua nhiều quá hổng biết làm sao ăn hết.

Tôi ngạc nhiên nhìn bà bán hàng, rồi nhìn bà khách bánh tiêu như thầm hỏi: “Ai lại bán hàng mà phàn nàn là khách mua nhiều bao giờ”.
Bà khách bánh tiêu có vẻ hiểu ý tôi nên thì thào giải thích:
- Anh chàng này là một trong những người homeless (vô gia cư, không nhà cửa. BT) đó, họ cứ đứng xớ rớ trước cửa mấy tiệm bán đồ ăn chờ xem có ai cho gì không.
Bà bán hàng cầm mấy cái túi thức ăn và nước để trên mặt quầy nhưng chưa giao cho người khách homeless, bà nói:

- “Hết thảy $17.5” -, rồi chờ thâu tiền.

Tôi cũng đứng nhìn xem anh homeless này có chừng bao nhiêu tiền mà dám tiêu nhiều như vậy cho một bữa cơm chiều. Nhưng không có dấu hiệu gì chứng tỏ là anh sẽ lấy tiền ra trả. Bà bán hàng nói lớn, trống không:
- Ai trả tiền cho “nó” đây?
Tôi nhìn quanh quất không biết bà hỏi ai, vì ở trong quán hàng này, ngoài bà bán hàng, có tôi, bà khách bánh tiêu, và ông Mễ, thì đâu còn ai nữa.
Bà bán hàng nhìn người khách homeless đang giơ tay chờ đợi giao hàng, rồi nhìn sang bà khách bánh tiêu:
- Cô trả cho “nó” hả?
Bà khách bánh tiêu lắc đầu nói không, rồi quay sang tôi nói nhỏ:
- Tôi mới cho anh ta tiền hồi nãy.
Ông Mễ, tay cầm một tờ $20, nãy giờ đứng yên lặng trước quầy hàng, thấy ồn ào nên lên tiếng hỏi:
- What are you guys saying? I don’t understand. (Các vị đang nói chuyện gì vậy? Tôi không hiểu. )
Bà bán hàng lặng im, bà không biết phải trả lời ông Mễ ra sao, bà đưa mắt nhìn bà khách bánh tiêu như nhờ bà nói giúp. Bà khách bánh tiêu quay sang ông Mễ giải thích:
- We are talking about this man. He bought too much food, but he has no money to pay.
What can we help you, sir? Do you need to buy anything? (Chúng tôi đang nói về anh chàng này. Anh ta lấy quá nhiều đồ ăn nhưng không có tiền trả. Chúng tôi có thể giúp gì, thưa ông. Ông có cần mua gì không ạ?. )
Ông Mễ lắc đầu:
- No, I don’t need anything. I promised to buy this man dinner. Just give him the food he wants. I will pay. (Không, tôi không cần mua gì. Tôi đã hứa sẽ mua bữa tối cho anh này. Bà hãy đưa đồ ăn cho anh ấy. Tôi sẽ trả tiền.)

Bà khách bánh tiêu quay lại nói với bà bán hàng:
- Ông Mễ nói ổng trả tiền cho người này.
Bà bán hàng há hốc miệng nhìn người khách Mễ, nhưng vẫn chưa chịu đưa mấy gói thức ăn cho người khách homeless.
Bà khách bánh tiêu nhắc lại:
- Ông Mễ nói dì đưa đồ ăn cho người ta, ổng trả tiền.
Bà bán hàng luống cuống thả hai gói thức ăn và bịch nước trên quầy. Người khách homeless nhanh tay chộp lấy rồi phóng nhanh ra cửa.

Tôi ngạc nhiên nhìn ông Mễ, người đã rộng lòng chia chén cơm chiều nay cho người homeless. Ông chừng khoảng trên dưới bốn mươi tuổi thôi, khuôn mặt trắng trẻo, thân hình thon gọn, mạnh khỏe, nhưng hình như là hơi bị tật ở chân, vì ông phải nhờ vào chiếc gậy chống trên tay trong mỗi bước đi khập khễnh.
Ông vừa cầm tiền thối lại vừa cau mày hỏi:
- What is going on? Why was there so much commotion in here? Why didn’t she give the food to the customer? (Có chuyện gì đang xảy ra vậy. Sao ồn ào thế? Sao bà ta không đưa thức ăn cho khách?. )

Một lần nữa bà khách bánh tiêu phải trả lời giúp bà bán hàng:
- Because the saleswoman did not know who would pay for the food. That man is homeless, you know. (Bởi vì bà ấy không biết ai sẽ trả tiền đồ ăn. Anh chàng này là dân lang thang mà, ông thấy đấy!. )
Tôi thêm vào:
- That man ordered too much food for one person to eat. The saleswoman was just afraid that the homeless man was taking advantage of the people who were trying to help him. (Anh ta yêu cầu quá nhiều đồ ăn mà một người có thể ăn được. Bà bán hàng e ngại ông ta lợi dụng những người có lòng tốt. )
Ông Mễ lắc đầu nói:
- It’s ok. We still have jobs, we still have money. It is good that we can share with the less fortunate. We do whatever our heart says. How people act is their business. Don’t judge them if we don’t know their circumstances. Maybe he got more food because he wanted to save some for tomorrow, or perhaps to share with those who are in the same boat. (Không sao mà. Chúng ta vẫn còn có việc làm. Chúng ta vẫn còn có tiền. Chia sẻ cho những người có số phận không may là điều tốt.
Chúng ta làm những điều mà trái tim mách bảo. Còn họ cư xử thế nào đó là việc riêng của họ. Đừng kết tội họ nếu ta không biết rõ tình trạng người ta thế nào. Có thể anh ấy lấy nhiều đồ ăn vì muốn để dành cho ngày mai hoặc có thể để chia cho những người cùng cảnh ngộ. )

Nói xong, ông Mễ chống gậy chậm chạp bước khỏi quán hàng. Tôi, bà khách bánh tiêu, và bà bán hàng, đứng yên không nói được lời nào.
Sự im lặng bao trùm lấy chúng tôi mãi đến mấy phút sau, khi bà bếp đem mấy phần bánh xèo ra để lên quầy hàng trước mặt, chúng tôi mới hết nỗi bàng hoàng.
Tôi với tay lấy túi thức ăn của mình, trả tiền rồi chào bà khách bánh tiêu đi ra xe. Tôi kể cho Thảo nghe chuyện người Mễ trả tiền cơm cho người homeless Việt Nam.
Thảo gật gù khen:
- Ông Mễ đó thiệt hay nghen.
Suốt một quãng đường về tôi im lặng nghĩ lại chuyện vừa xảy ra trong quán hàng cơm chỉ. Tôi cảm thấy có chút hổ thẹn vì mình đã không có được một tấm lòng quảng đại như ông Mễ đó, một người khác chủng tộc đã giúp đỡ người đồng hương của tôi.

Tôi đã không nghĩ đến cái việc nhỏ nhoi tôi có thể làm là mua cho người đồng hương khốn khổ đó một phần cơm. Không những thế, tôi còn có những ý nghĩ coi thường người khách homeless vì... trẻ mà không chịu tìm việc đi làm, chỉ biết sống nương nhờ vào người khác, vì... người gì đâu mà....
Tôi ngượng ngùng khi nhớ lại thái độ của mình khi đã cố tình bước lùi xa thêm một chút nữa, để “rộng chỗ” cho người đồng hương homeless khỏi “đụng chạm” vào tôi trong lúc anh lăng xăng chạy từ quầy hàng sang tủ nước.

Ừ nhỉ, tại sao tôi lại nông nổi đến thế? Tôi không nghĩ được như ông Mễ: “Đừng xét đoán người khi không biết rõ hoàn cảnh của họ”.
Tại sao tôi không băn khoăn tự hỏi, biết đâu những người homeless này có những cái khó khăn mà họ đang phải phấn đấu để vượt qua?
Tại sao tôi không nghĩ là có thể vì một lý do nào đó nên họ không có cơ hội để tìm kiếm, giữ vững được công việc làm?

Cũng có thể vì tuổi trẻ lầm lỡ, nên họ đã vướng mắc vào vòng lao lý, rồi vì cái quá khứ đen tối đó đã đưa họ vào tình cảnh hôm nay?
Cũng có thể vì thất cơ lỡ vận nên họ mới trở thành homeless, không có một chốn nương thân, không biết ngày mai có gì ăn để sống?!

Ông Mễ tôi gặp chiều nay cao thượng quá, có một trái tim to lớn quá. Ông giúp người mà không cần biết là có bị lợi dụng hay không.
Ông cũng chẳng quản ngại là cái người được ông giúp không cùng chung một quê hương, xứ sở với ông.

Tôi cũng cầu mong cho người homeless Việt Nam trẻ đó có thể thoát qua cơn đói nghèo hôm nay và sau này anh cũng sẽ bắt chước ông Mễ ngày nào, đem bát cơm Phiếu Mẫu chia cho những người bất hạnh hơn anh.


Bảo Trân.

Tuổi già mới biết nhà mình là ...

Tuổi một người có thể là 50, 70, 100 hay cao hơn nữa lúc "ra đi" như vậy kể cũng dài lắm nhưng đời người chỉ gói gọn trong bốn chữ Sinh, Lão, Bệnh, Tử. Già là giai đoạn tệ nhất trong số kiếp của con người vì "Già" là số tuổi "tàn đường" lúc người ta còn sống được diễn tả qua hình thể một ông già hay bà già lưng còng mắt yếu, chân tay run rẩy, đi đứng lụm cụm, xách cái giỏ cũng không xong, làm tí xíu thở phì phò mệt nhọc.
Lớp người già đa số đều có cháu nội cháu ngoại đầy đàn. Họ thèm muốn ở gần con cháu nhưng con cháu vì hoàn cảnh nào đó không về nhà gần gũi với ông bà được nên trong cảnh ngộ nầy người già rất buồn và cảm thấy cô đơn.
Hôm nọ tôi đến thăm một người bạn trong Nursing Home. Đó là một building lớn, trước có sân trồng cây mát mẻ, trong gồm nhiều phòng. Mỗi phòng kê vài giường sắt cách nhau chừa một đường đi nhỏ, sẵn khăn trải giường, mền cho cụ ông cụ bà trú ngụ dài hạn. Một bàn nước. Họ nằm. Ngồi, lom khom đi tới đi lui lủi thủi trong phạm vi phóng ốc. Họ ít nói. Ít cười. Như những hình nộm biết đi. Khi đi ngang qua dãy phòng E, một trong các "dãy phố" của làng bô lão, tôi thấy nào ông nào bà ngồi xe lăn tay đậu trước cửa phòng. Một lão bà ốm tong teo, tóc bạc trắng vói nắm tay tôi kêu gào:
- Ông ơi! Chú ơi! Ở lại đây nói chuyện với tui cho vui! Không có ai chuyện trò với tôi hết đó!
Tôi có dịp quan sát người đối thoại khoàng 60 tuổi trí óc còn minh mẫn. Tò mò:- Bà còn trẻ sao bà vào ở đây
Miệng cười mếu máo:- Con tui thải tui vô đây ông ạ! Tui nào có muốn đâu.
Tôi tô điểm quyết định của bọn trẻ con của bà:- Con cái bà đi làm việc không săn sóc bà ở nhà được nên đưa bà vào đây có người lo cho bà chu đáo hơn
Bà lão lắc đầu. Thở ò ò:- Tui bệnh suyễn con tui làm giấy tờ đưa tui vô đây để có người lo cho tui.
- Ở đây bà thấy thế nào có bằng lòng và vui không.
Lại lắc đầu.- Vui gì mà vui, nản lắm ông ơi! Mà không bằng lòng cũng không được. Con đặt đâu cha mẹ phải ngồi đó. Khổ quá!
Rồi bà tiếp lời giong hờn trách:- Tui nói để mà an ủi thôi. Tui nghĩ con nó đưa tui vô đây cho nó khỏe.
- Sao bà phiền trách con bà như vậy
Một giọng cười đay nghiến.- Hai tháng hơn chúng có tới thăm má nó ngày nào đâu. Thế cũng đủ biết lòng con cái ra sao!
Tôi bất nhẫn nhưng không biết làm sao hơn là từ giã bà đến thăm người bạn già.
Gặp một nhân viên làm việc tôi hỏi:- Chị à mấy người già sao không ở trong phòng nghỉ ngơi mà ngồi xe lăn trước cửa phòng chi vậy Chị vừa đi nhanh vừa trả lời ngắn gọn:- Đó chuông reo rồi đó. Họ sắp tới giờ cơm.
Câu trả lời cho tôi một nhận xét người già ở Nursing Home phải sống theo kỷ luật giờ ăn, giờ ngủ, giờ sinh hoạt nằm trong thời dụng biểu.


Dãy phố rộng lớn chia ra nhiều ngã quanh co, mỗi ngã có đề chữ phân biệt E, K, L, M, N...đó là tên đường cho thân nhân tìm thân bằng quyến thuộc dễ. Lao công đang cặm cụi lau sàn gạch mỗi dãy phố bóng loáng, người đi ngang còn in bóng. Dọc theo bờ tường có gắn hình các cụ, nhân viên làm việc. Trang trí hình ảnh bông hoa rất đẹp mắt. Tới giờ một bác sĩ đến từng phòng thăm bệnh nhân. Ông ta vui vẻ khen một bà lão đang lim dim kề sát mặt với mặt, cố nhìn mặt người đối thoại để nhận diện:- Nay bà cụ trông khỏe lắm! Ăn ngủ ngon nhé.
- Ông là ai vậy
- Da! Cháu là bác sĩ đến thăm bác..
- Dạ! Chào bác sĩ!
- Dạ! Kính cụ! Hôm nay cụ khỏe không
- Khỏe mới còn đây nói chuyện với ông chớ!
Bác sĩ trẻ xoa nhẹ vai bà lão.- Cụ vui tánh lắm! Cụ gọi cháu cho có tình bà cháu, cháu thích hơn. Cháu thương cụ, lo thuốc cho cụ khỏe!
- Vậy thì tôi cám ơn! Bác sĩ tốt quá! Thăm bác mỗi ngày.. Tôi cám ơn bác sĩ.
- Bổn phận con cháu đối với cô bác mà!
Vẻ buồn trên nét mặt lão già.- Con cái của bác 3, 4 đưa từ ngày đưa bác vô đây có đứa nào tới lui tới thăm tôi đâu
Bà im lặng vài giây nói tiếp:- À, mà có chứ! Nhưng một tháng một lần mà thôi!
Rồi bà chậm nước mắt:- Có lẽ tụi nó đợi bác chết chúng đến luôn một lần cho tiện.
Bác sĩ chào biệt.
Tôi vô phòng bạn tôi. Đạt nằm giường trong bên cạnh hai giường của hai ông già tuổi ngoài 80.
Đạt gặp tôi hắn mừng lắm. Nó líu lo nói chuyện này qua chuyện khác. Tuổi của Đạt 67. Bác sĩ cho biết Đạt bị bệnh gan B. Nó qua Mỹ một mình không bà con thân thích.
Tình cảm vui vẻ nhờ dựa vào bạn bè.
Nó than thở với tôi:- Ở đây buồn lắm mày ơi!
Tôi an ủi:- Nhưng có bác sĩ, y tá lo thuốc men cho mày.
Đạt nhìn cặp mắt xa xăm.- Chỉ được có chút ấy. Nhưng còn cần nhiều nữa mà tao không có.
- Ví dụ như....
Nó nói liền:- Tình cảm bạn bè. Những thú vui khác như sự đi lại, điện thoại người thân ở quê nhà, đi chơi vân vân và vân vân.
- Ở đây có người lo cơm nước, chỗ ngủ đàng hoàng. Có người chăm sóc thuốc men. Như vậy là hạnh phúc rồi mày ơi!
Đạt nói móc:- Mày nghỉ đó là hạnh phúc thì vô đây sẽ biết!
Một nhân viên vào phòng đẩy xe lăn cho một ông già chân liệt ra khỏi phòng. Tôi hỏi:- Anh đưa bác này đi đâu
Đạt nhanh nhảu trả lời:- Tới giờ cơm trưa rồi.
- Còn mày
Nó cười giòn:- Bơi walker. Hì ..hì..tao còn khỏe hì ..hì.. tự đi được thì tự tiện đi! Tự do không ai rầy!
- Thường họ cho ăn gì
- Đủ thứ. Khi thì cá khi thì thịt. Rau nấu chín. Thức uống có nước lọc đôi khi nước táo hay cam..
Tôi hỏi thêm:- Ăn rồi họ đưa mình về phòng
Nó khôi hài châm biếm:- Không! Ra vườn dạo kiểng xem hoa!
Tôi vỗ tay hoan nghênh.- Vậy là cha rồi
Miệng thằng bạn tôi hình trái tim bây giờ méo xẹo trứng gà mới đun sôi.- Ừ! Thì vô đây làm cha đi con!
Đây chuyện gia đình tôi. Tôi nay 73 tuổi. Ốm nhom. Mất ngủ. Uống vitamin cũng không ăn ngon. Tình trạng nhớ trước quên sau. Ho sù sụ tối ngày.. Ngủ cũng thức dậy ho. Ra khỏi nhà phải chống tó. Mỗi tháng phải đi bác sĩ thăm bệnh một lần. Bác sĩ cho biết tôi bị bệnh tiểu đường nên ăn uống phải cử kiêng.
Con cái bằng lòng gửi tôi vào Nursing Home. Chúng bàn luận:- Ở Nursing Home chánh phủ lo!
- Anh nghỉ đưa ba vô Nursing Home tiện cho ba lắm!
- Cũng tiện cho con cái của ba nữa.
- Ở đó người ta lo thuốc men cho ba mình an tâm.
- Ở Nursing Home lần lần ba làm quen với các bạn già.
- Rồi tụi mình thay phiên nhau tới thăm ba.


Nhớ lời kể của Đạt ở Nursing Home kê khai có nhiều điểm lợi có bác sĩ chăm sóc thuốc men như các con tôi bàn luận. Tôi ưng ý với các con:- Đưa ba vô đó đi con!
Tôi đã chính thức có tên trong danh sách người vào ở Nursing Home. Vui lắm. Có nhiều bô lão, già hay bệnh tật, tuổi tôi, lớn hơn, nhỏ hơn cũng có. Một dãy apartment cho đủ sắc dân cư ngụ Mỹ, Mễ, Tàu, Thái, Việt...Vietnamese gốc An Giang, Người Đà Nẵng. Kẻ Biên Hòa, Bình dương... Hiện tại mỗi người một hoàn cảnh. Mồ côi. Con cháu làm hãng. Gia đình đơn chiết.
Căn cứ đây có bác sĩ, y tá thăm bệnh. Có vườn hoa. Có cơm ăn. Giấc ngủ nhiều mộng đẹp. Mỗi tháng lãnh vài chục xài. Người hiểu biết cho rằng tiền già hay SSI trừ chi phí còn lại. Hàng ngày có người ngoài đến thăm.
Tại đây nhiều cụ già mặt mày ngơ ngáo. Nhìn mà như không thấy gì cả. Mắt lơ láo. Có tiền bối nói lảm nhảm cả ngày. Nhiều "thây ma" ngồi trên xe lăn hàng giờ bất động. Có lão thì hát nghêu ngao các bài Tây tình cảm thống thiết! Trước phòng xuất hiện nhiều nhân vật la hét ầm ỷ hoặc cười ha hả!
Tôi bắt đầu thấy chán và đến sợ hãi!.
Con không đến thăm tôi nhiều như những tháng đầu. Cảm thấy trơ trọi vì không bạn bè, không thân thích. Tôi muốn gào thét vị bị hàng rào chung quanh vây hãm, cô đơn càng ngày tôi càng cô đơn hơn. Bị gò bó muốn ra ngoài chơi nhưng bị tù lỏng trong phạm vi dinh thự. Chúng tôi, người cao niên con cháu đưa vào nội trú Nursing Home đang ở trong tình trạng dưỡng sinh nghĩa là "Ăn để sống" những nhu cầu khác coi như ngoại lệ. Là con người ai ai cũng có nhiều ước muốn trong cuộc sống như cảnh đầm ấm gia đình, bạn bè, đi chơi, xem hát, vui nhộn nhưng ở trong đây coi như bế tắc. Phàm nhân, đường lạc thú xã hội bế cô lập kiếp con người đành tê liệt. Tôi không có người nói chuyện, thèm "Nói" thèm "Nghe" thèm nhìn người khỏe mạnh. Tự kỷ ám thị ám ảnh!
24 giờ trong ngày chúng tôi chỉ biết "Ăn" "Uống thuốc" "Dạo mát" "và "Ngủ".
Nhân viên làm việc trong khu quốc tế này có tính cách nhân công tới tháng lãnh lương. Làm tròn bổn phận. Ít thân mật nhiều khi gay gắt đến lạnh lùng. Nơi đây người đông nhưng khó mà gần gũi. Họ câm. Khùng. Riêng tư. Chán nản. Tôi câm mấy tháng nay. Mỗi lần thấy người ngoài tới thăm dầu không thân thích nhưng tôi mừng và vui lắm! Họ đi ngang không để ý tới tôi nhưng tôi rất để ý tới họ. Thèm tự do, tôi nhìn họ say đắm!
Tôi nhớ hôm nọ một bà già vói nắm tay tôi khẩn khoản "Anh ở đây nói chuyện với tôi đi. Tôi buồn lắm!". Bây giờ tôi vào thường trực ở đây thay cho bà ta để nói câu nói ấy!
Bạn già trong đại gia đình Nursing Home "ra đi không bao giờ hồi hương" từng mạng sống. Mới thấy họ hôm nay thì mai họ đã đi xa rồi. Họ ra đi âm thầm. Khẽ từ từ. Lại bổ sung. Tôi thương tiếc cảm thấy lòng man mác.
Một hôm có người bạn tới thăm tôi rất đỗi vui mừng và có dịp cầu khẩn:- Anh nói dùm con tôi đưa tôi về. Tôi chết mất!
- Nếu tụi nó bỏ thì nhờ anh làm đơn đưa tôi về! Hãy đưa tôi về nhà đi anh!
Bạn tôi im lặng trước lòng thẫn thờ tôi bỗng nhớ lại lời nói của Đạt trước khi rời khỏi căn nhà Nursing Home là căn nhà cuối cùng lúc tuổi về già:
- Mày vô ở Nursing Home thì biết nỗi khổ như thế nào! Du ơi! Căn nhà cuối cùng cũng là nợ của mày đó!
Vì vậy tôi còn ở miết đây.

Trần Đông Thành

Anh CU: Người Đàn Ông Số Vất Vả

Năm tôi lên 9 anh Cu 12 tuổi, anh đang học lớp 6, tôi cùng lớp cùng tuổi với con Hảo em út anh nhưng tôi chơi với cả ba anh em nhà anh vì chúng tôi ở cùng xóm, hai nhà chỉ cách nhau vài căn..
Từ trong gia đình đến hàng xóm toàn gọi anh là Cu, chẳng cần biết tên thật anh là gì.. Những bà hàng xóm thường réo tên anh thoải mái:
– Cu, mẹ mày có nhà không?
– Thằng Cu, ra mà xem con em gái mày đang bị ngã ngoài ngõ kìa
Hảo đã giải nghĩa cho tôi Cu là tên loài chim Cu chứ không phải nghĩa “kia”, nhưng tôi vẫn lanh chanh hỏi lại anh cho chắc:
– Anh Cu ơi, tên anh nghĩa là loài chim Cu hay là………..
Anh trợn mắt và tức giận búng vào tai tôi đau điếng không cho tôi nói hết câu::
– Con nhỏ nhiều chuyện, tên Cu chỉ là tên gọi ở ngoài, tao tuổi con khỉ tên là Thân mày nhớ chưa?

Tôi vừa nói vừa bỏ chạy vì sợ bị anh búng tai lần nữa:
– Em cứ gọi là anh Cu, dễ nhớ hơn.
Cha anh mất sau một cơn bạo bệnh cách đây hai năm, thế là gánh nặng gia đình một mình mẹ anh lo toan, bác gái phải chạy chợ từ sáng sớm đến chiều buông mới về, bác bán hàng ở chợ Gò Vấp.

Ở nhà anh Cu bỗng trở thành người nội trợ chăm sóc hai em là thằng Toàn và con Hảo, sáng anh đi học trưa về là đâm đầu vào bếp nấu cơm rồi giặt giũ quần áo, quét dọn nhà cửa và làm đủ thứ việc trong nhà..
Tôi thường sang nhà anh chơi với Hảo và Toàn, có nhiều lúc tôi ngồi chồm hổm xem anh Cu thái quả bầu, vo gạo, xem anh rán trứng, …cho tới lúc ba anh em ngồi vào mâm cơm tôi cũng chưa chịu về để anh Cu phải mời:
– Mày có muốn ăn cơm không?
Tôi mừng rỡ:
– Cho em ăn với…
Thằng Toàn thì lườm tôi:
– Sao mày không về nhà mày ăn cơm ngon hơn, ở đây cơm nhà nghèo…
Tôi ăn cơm với trứng rán lộn xộn mà thấy ngon lành nên đáp thật thà :
– Anh Cu nấu ăn ngon hơn.
Anh Cu giải thích:
– Trứng rán với một tí mỡ đảo lộn xộn lên làm gì mà ngon cho được, tại mày ăn cơm nhà lạ nên cảm thấy ngon .
– Em nói thật mà, với lại em thích ăn cơm nhà anh vui hơn.. Ở nhà mẹ em cứ bắt ăn cơm với ruốc cho lành, ăn thịt cá cho bổ, em ngán lắm.

Ngoài món trứng rán lộn xộn tôi ăn món canh bầu nấu với tôm khô cũng thấy ngon hơn nhà mình Lạ thật, chẳng lẽ anh Cu có tài nấu ăn đến thế.
Tôi ăn chực nhà anh Cu vài lần thành quen, thành ghiền, có lần tôi lẽo đẽo theo anh ra sàn nhà sau nhìn anh rửa bát và… năn nỉ:
– Mai mốt em lớn anh Cu lấy em nhá, nấu cơm với canh bầu trứng rán lộn xộn cho em ăn nhá…
Anh Cu bỗng đỏ mặt mắc cở, anh lấy tay hất nước trong chậu rửa bát vào người tôi và đuổi tôi:
– Con nít con nôi ăn nói tầm bậy…về nhà mày đi.

Một buổi chiều thứ bảy tôi sang nhà anh Cu chơi như thường lệ, vừa vào trong nhà thì cũng là lúc có hai chị nữ sinh mặc áo dài trắng dắt xe đap dừng lại trước cửa nhà anh, tôi đoán là bạn học cùng lớp với anh, không thấy anh ở nhà trên tôi biết anh Cu đang ở dưới bếp nấu cơm nên gọi ầm ĩ lên:
– Anh Cu ơi, anh Cu ơi…có bạn anh đến..
Gọi to thế mà chưa thấy anh lên, từ dưới bếp nhìn lên nhà trên anh Cu có thể thấy thấp thoáng hình dáng hai cô bạn anh rồi mà, tôi liền chạy xuống bếp thì thấy anh đang vội vàng bắc nồi canh bầu ra khỏi bếp, xong anh quay ra….kéo tai tôi thật đau và mặt anh đỏ bừng lên vì tức giận:
– Sao mày gọi tên Cu thế hả ? này…này…lần sau chừa không được gọi Cu nếu có bạn tao đến chơi.
Anh lau tay, sửa lại quần áo cho ra vẻ dù chẳng chỉnh tề thêm là bao và đi lên nhà, tôi đi theo thấy hai chị nữ sinh nhìn anh cười cười và thay nhau trêu đùa:
– Hình như ở nhà bạn có tên…gì lạ lắm nhỉ?
– Ừ, tên …. nghe kêu lắm…
Anh Cu lại đỏ bừng mặt và liếc nhìn tôi với vẻ…căm hờn. Tôi cảm thấy mình có lỗi bèn tìm cách chuộc tội, tôi khoe:
– Hai chị ơi, anh C…
Suýt nữa thì tôi lại nói anh Cu, may mà tôi dừng kịp và vội vàng sửa lại:
– Anh Thân đang nấu cơm dưới bếp, anh ấy nấu cơm rất giỏi, ngày nào anh cũng cho nhà ăn món canh bầu và trứng rán lộn xộn ngon lắm…

Tưởng rằng lời khen của tôi sẽ làm anh vừa lòng hãnh diện không ngờ anh lại ném cho tôi cái nhìn tóe lửa làm tôi ngạc nhiên và e ngại không dám ở lại nhà anh mà lủi thủi đi về..
Hôm sau tôi sang chơi nhà anh Cu, anh vẫn không tha cho tôi, anh vẫn còn giận lắm:
– Tại sao mày lại kể với hai bạn là tao nấu cơm hả?
Tôi cãi ngay:
– Thì ngày nào anh chẳng nấu cơm, em nói có gì sai đâu..
– Nhưng đấy không phải là công việc của con trai. Còn nữa, sao mày lại khai ra nhà tao toàn ăn cơm với trứng và canh bầu hả?
Tôi lại cãi:
– Em thấy anh hay nấu món ấy, mà hai món đều ngon. Anh sợ gì? Thế lần sau em sẽ kể thêm món rau muống luộc và đậu hũ kho hả anh?
– Trời ơi, sao mày ngu thế. Không kể gì hết, hiểu chưa?
Thấy anh càng giận thêm tôi sợ hãi líu ríu:
– Vâng, em…. hiểu rồi.
Mà thật ra tôi không hiểu gì cả. Anh giỏi giang, anh nấu ăn ngon mà sao lại cấm tôi không được khoe cho người khác biết.?

Chúng tôi vẫn ở chung xóm và lớn lên, tôi vẫn gọi anh bằng tên Cu như bấy lâu nay trong nhà và hàng xóm vẫn gọi, chẳng ai thắc mắc hay ngại ngùng gì cả. Tên Cu cũng bình thường như bao cái tên khác.
Càng lớn tôi càng thấy tên Cu của anh… kỳ kỳ và đã hiểu ra cha mẹ anh gọi âu yếm thế vì anh là con trai, cũng như con gái thì người ta hay gọi là cái Gái, cái Tẹt gì đó để phân biệt giới tính, chứ không phải đặt tên anh cho giống loài chim Cu như Hảo đã nói cho đỡ “quê “ anh của nó.

Anh Cu đã là một thanh niên, anh vẫn ngoan hiền đảm đang thay mẹ lo cơm nước chăm sóc hai em và làm bao nhiêu công việc nhà.
Năm tôi 14 tuổi tôi biết mắc cỡ không ngồi lì nhà anh để đợi anh Cu mời ăn cơm nữa, mà anh có mời tôi cũng chẳng dám ăn. Món trứng rán lộn xộn và canh bầu anh nấu vẫn là món ngon trong đời tôi.

Tôi cũng hiểu ra nhiều điều, vì quả bầu và trứng là món rẻ tiền nên nhà anh ăn thường xuyên chứ không phải là món họ yêu thích.
Nhà anh dọn đi nơi khác, đến gần chợ Gò Vấp để mẹ anh thuận tiện việc đi lại buôn bán.

Chia tay ba anh em mà tôi chỉ nhớ một người, chỉ nhớ anh Cu.
Từ nhà tôi đến chợ Gò Vấp không xa, chỉ chừng hai cây số nhưng tôi không thể ngày nào cũng sang nhà anh Cu chơi được nữa.
Hôm anh về thăm xóm cũ, vừa trông thấy anh tôi mừng rỡ chạy ra và kêu lên không kềm hãm được::
– Anh Cu… anh Cu…
Lạ quá, anh không tức giận khi tôi gọi anh bằng cái tên này dù anh đã là một thanh niên cao ráo đẹp trai. Anh 18 tuổi rồi.
– Em và bố mẹ em có khỏe không?
Dĩ nhiên bây giờ anh không xưng hô với tôi “mày, tao” nữa. Tôi cũng biết điều tự ý sửa lại:
– Cả nhà em vẫn bình thường, hôm nọ Hảo nói với em là anh Thân đã thi đậu vào Đại Học Sư Phạm phải không?
– Ừ, anh sẽ học Sư Phạm.
– Anh giỏi quá, giỏi việc nhà lại học giỏi nữa.
Anh không e ngại như xưa mà còn đùa:
– Số anh… vất vả mà, bây giờ anh cũng vẫn vừa đi học vừa nấu cơm và chăm sóc hai đứa em chứ đã xong đâu. Này, anh vẫn còn làm món trứng rán lộn xộn và canh bầu, em dám… ăn không?

Tôi vẫn nhớ lời tôi đã năn nỉ và mong ước mai này lớn lên anh Cu sẽ cưới tôi vì tôi thích ăn hai món này của anh. Anh còn nhớ không hay anh chỉ vô tình nhắc lại?
Hình ảnh anh Cu ngày xưa và bây giờ luôn ở trong trái tim tôi, một thứ tình cảm nhẹ nhàng, trong veo, là tình trẻ thơ hàng xóm lâu năm, tình bạn hay tình của tuổi mới lớn bâng quơ?

Hai năm sau cả nhà tôi đi xuất cảnh sang Mỹ, tôi không có dịp tham dự ngày anh ra trường tốt nghiệp đại học như có lần tôi đã hứa với anh, mà ngược lại anh là người đưa tiễn tôi ra phi trường cái điều mà anh và tôi đều không hẹn trước.
Hôm ấy tôi buồn lắm chỉ nhìn anh mà không nói nên lời, mãi tôi mới nói được:
– Chúc anh ở lại bình an, anh sẽ ra trường và dạy học giỏi nhé.
Anh cũng buồn buồn:
– Sang Mỹ em có thèm ăn món trứng rán lộn xộn và canh bầu nấu tôm khô thì một ngày nào đó về đây anh sẽ nấu mời em.

Sau khi tôi sang Mỹ anh em Hảo và tôi thỉnh thoảng có liên lạc qua lại.
Rồi tôi và anh Cu đều đã có gia đình riêng, mỗi người bận rộn cuộc sống của mình,
Tôi và anh Cu hai phương trời cách biệt, hai cuộc đời, hai lối rẽ khác nhau.
Anh em Hảo và tôi không thân như thuở nhỏ nữa, những người bạn hàng xóm cũ của tôi đã nhạt phai dần theo chồng chất của thời gian và cuộc sống. Tất cả chỉ còn trong kỷ niệm.

Bỗng một hôm tôi nhận được điện thoại từ anh Cu. Thì ra gia đình riêng của anh đã xuất cảnh sang Mỹ nhiều năm nay.
Anh vừa tình cờ gặp một người hàng xóm cũ nào đó ở Mỹ và người này cho số điện thoại của vài hàng xóm khác, trong đó có số điện thoại của tôi để anh Cu hỏi thăm hàng xóm láng giềng nơi xứ lạ quê người..

Khi tôi hỏi thăm gia đình anh thì anh Cu nói rất ít và chỉ nói chung chung. Anh hẹn khi có dịp sẽ nói nhiều hơn.
Tôi không là đứa trẻ con năm xưa xồng xộc chạy vào nhà anh và biết hết mọi ngõ ngách tâm tư của cuộc sống từng người trong nhà anh nữa.
Và tôi cũng chỉ khoe với anh là các con tôi đã ăn học trưởng thành.
Thế là tôi và anh Cu cùng nhau nhắc lại những kỷ niệm xưa nơi xóm nhỏ khi chúng tôi còn nhỏ.

Ngày liên lạc được với tôi cũng là dịp con thứ hai của anh tốt nghiệp đại học, anh mời vợ chồng tôi tham dự, anh nhắc lại ngày xưa tôi đã không thể tham dự anh ra trường thì ngày nay hãy dự ngày ra trường của con anh và cũng là dịp bạn bè gặp lại.
Tôi đã vui vẻ nhận lời.

Nơi anh Cu ở cách nơi tôi không xa, chỉ gần một tiếng lái xe.
Tôi lái xe đến nhà anh, đây là lần đầu tiên chúng tôi tái ngộ kể từ ngày tôi đi xuất cảnh năm tôi 17 tuổi.
Vừa thấy anh, y như ngày xưa, hôm anh từ Gò Vấp lần đầu tiên trở về thăm xóm cũ tôi lại bật thốt lên mừng rỡ:
– Anh Cu……
Anh tuổi con khỉ tên Thân tôi biết thế mà sao vẫn cứ quen miệng gọi là anh Cu. Có lẽ cái tên anh Cu đã thân mến in sâu vào tâm khảm tôi suốt cả thời trẻ thơ.
Anh chẳng phiền toái tôi chút nào vì tôi vẫn dùng cái tên mà ngày xưa tôi đã có lần làm anh mắc cở với bạn bè, trái lại nét mặt anh cũng vui mừng rạng rỡ.
Anh ngạc nhiên thấy tôi đi một mình, bây giờ tôi mới kể anh nghe chồng tôi đã qua đời cách đây vài năm vì một tai nạn xe cộ khủng khiếp đã làm tôi bàng hoàng đau đớn, vì lẽ đó nên tôi ít khi nhắc đến cái chết của chồng.

Tôi ngạc nhiên hơn khi biết chuyện gia đình anh, người vợ đã lìa bỏ chồng con đi theo tiếng gọi tình yêu khác, anh đã ở vậy nuôi hai đứa con ở tuổi dở dang như các em anh ngày nào.
Anh từng có kinh nghiệm chăm sóc hai em nên săn sóc hai con rất chu đáo kể cả công việc nấu nướng cho con từng bữa ăn. Căn bếp vắng lạnh không có bóng dáng người mẹ đã có người cha thay thế….

Suốt những năm qua anh không nghĩ đến chuyện tái hôn chỉ vì muốn gần gũi để thương yêu bù đắp cho các con đã thiếu thốn tình mẹ, để các con không bị tổn thương thêm lần nữa. Mẹ đã bỏ rơi chúng, nếu cha sau đó cũng tìm hạnh phúc mới lấy vợ khác chúng sẽ cảm thấy bơ vơ và tủi thân dường nào.
Tôi cảm phục anh đến nghẹn ngào:
– Anh là một người cha tốt, là một người đàn ông tốt, từ khi người đàn ông trẻ con 10 tuổi cho đến bây giờ. Người đàn ông có tâm hồn bao la yêu thương và biết cả nấu cơm quét nhà giặt giũ, biết chăm sóc người thân của mình .….
Anh lại vui đùa:
– Ngày xưa anh đã nói với em anh là người đàn ông có số vất vả mà.
Tôi và anh cùng lẻ loi cô độc, có phải ông trời cố tình xô đẩy cho chúng tôi gặp lại nhau không?

Sau lần hội ngộ ấy anh và tôi dần dần thân nhau lại như xưa, anh thường lái xe từ thành phố anh đến thành phố tôi..
Hảo từ Vệt Nam được tin tôi và anh Cu đã gặp lại nhau nó mừng vui lắm luôn gọi phone nói chuyện để khuyến khích chúng tôi đến với nhau vì các con của tôi và con anh đều đã trưởng thành.

Hảo nói với tôi:
– Ngày nhỏ bạn thích anh Cu lắm mà, khi lớn bạn cũng thích anh ấy nhưng đã vội ra đi, tuy bạn không nói ra nhưng chơi với bạn, gần gũi bạn tôi đã hiểu thế. Bạn có biết là anh Cu đã mơ ước sau khi tốt nghiệp Đại Học Sư Phạm anh sẽ hỏi cưới bạn làm vợ không?
Ngày bạn đi anh Cu buồn và hụt hẫng như một người vừa đánh mất tương lai.
Tôi cũng buồn và cảm thấy hụt hẫng như thế. Tôi và anh cùng tâm trạng mà cùng non trẻ vụng về chưa ai kịp nói lời yêu…

Không cần cô em út nói giùm..Anh đã đến thăm tôi với một bó hoa hồng đỏ thắm để cầu hôn tôi:
– Anh xin cưới em nhé. Em còn yêu anh không?
Tôi vờ ngây thơ vì chẳng còn ngây thơ như xưa nữa:
– Sao anh lại hỏi thế? Em yêu anh hồi nào mà còn hay hết?…
– Anh còn nhớ có con bé năm lên 9 tuổi đã lẽo đẽo theo anh ra sàn rửa bát sau nhà năn nỉ anh mai mốt lấy em, nấu canh bầu, trứng rán lộn xộn cho em ăn. Ngoài hai món “đặc sản” nhà nghèo ấy từ ngày chăm sóc hai con anh còn biết nấu những món ăn Âu Mỹ nữa ...
– Em chỉ thích ăn món “nhà nghèo” của anh thôi, trứng và canh bầu nấu tôm khô thôi. Thế thì số anh vẫn… khổ, vẫn vất vả. Ngày xưa nấu nướng hầu hạ cho các em của anh, rồi cho các con anh, nếu cưới em anh lại… phải nấu nướng cho em, cho cô vợ cuối mùa này nữa.
Anh vui vẻ:
– Chăm sóc cho những người mình yêu thương là anh vui rồi, anh tình nguyện làm người đàn ông số vất vả suốt đời.
Tôi dịu dàng nắm bàn tay anh:
– Em thử lòng và đùa với anh thôi, lẽ nào để anh chiều em mãi thế, em có còn là con bé hàng xóm của anh năm xưa đâu. Em sẽ thay đổi số mệnh cho anh, không để anh phải vất vả nữa. Em sẽ nấu cho anh những bữa cơm ngon để cám ơn anh ngày xưa từng mời em ăn cơm cũng như cám ơn anh đã thực hiện lời… năn nỉ của em, hôm nay xin cưới em …

Anh kéo tôi sát vào người anh và ôm tôi, vòng tay đàn ông yêu thương che chở, vòng tay này đã từng của hai em anh, của hai con anh và hôm nay thuộc về tôi:
– Cho anh xin lỗi ngày xưa đã mấy lần nổi giận búng tai và nhéo tai em nhé. Em biết không, khi ở tuổi lớn lên anh đã từng mong được bên em để nói lời xin lỗi này.
Tôi nũng nịu trách:
– Anh nhắc lại chuyện cũ em bắt đền anh đấy. Làm sao bây giờ? chả lẽ em… nhéo lại tai anh?
– Đừng em, anh sẽ đền em bằng những nụ hôn, tuy muộn nhưng vẫn là những nụ hôn đầu đời của tình yêu đầu đời chúng ta nhưng vì duyên số nên đến gần cuối đời chúng ta mới đến với nhau.

Nguyễn Thị Thanh Dương.

Bắc Kỳ di cư ăn cá rô cây




HẢI PHÒNG Tháng 8/1954 - Tàu đổ bộ của Pháp đưa đồng bào di cư ra tàu chiến USS Montague của Mỹ để đi vào Nam

Tàu “há mồm” chở người Bắc di cư vào Nam năm 1954.
Năm ấy tôi hơn 10 tuổi, đang học lớp Nhì trường Ngô Quyền, Hải Phòng. Một hôm, me tôi bảo:

- Con vào trường xin phép Thầy cho con đi di cư.

Tôi lẳng lặng tuân theo, vì hai tiếng “di cư” đã xôn xao từ lâu trong xóm rồi. Các cậu tôi ở đâu mà tôi không từng biết cũng đột nhiên xuất hiện đầy nhà tôi, nói chuyện, hút thuốc lào, nhả khói ngập phòng. Tối đến thì nằm tràn lan dưới đất. Cả nhà có một cái quạt máy cũ, các cậu chiếm luôn để ngay đầu mình nằm, có lẽ để che tiếng ngáy của các cậu, y hệt tiếng bánh xe lửa, “kẹt, kẹt, hú hú... kẹt, kẹt…”

Khi tôi đến lớp học, một không khí buồn thảm đã giăng đầy làm cho những thằng quậy nhất lớp cũng im lặng. Tôi tiến lên bàn thầy, khoanh tay, cúi đầu:

- Thưa Thầy, con xin phép Thầy cho con nghỉ học. Con đi di cư.

Thầy ngước cặp mắt kính dầy nhìn tôi hiền từ:

- Ừ! Thì con đi nhé.

Tôi quay trở lại bàn, lục trong cặp ra lấy hết những cái hình Tạc Dăng mà tôi cắt trong sách báo, với một bó dây cao su và mấy viên bi ve khổng lồ, mầu xanh biếc, to bằng ngón chân cái mà tôi quý lắm, đưa hết cho thằng Thắng, bạn thân nhất của tôi. Nó im lặng, chẳng nói gì, buồn buồn nhìn tôi. Hai đứa lặng lẽ chia tay. Tôi đi xuống thang mà lòng như rỗng hẳn đi.

Về đến nhà, me tôi bảo:

- Con đi đằng này với me.

Tôi gật đầu ngay. Me tôi dẫn tôi đi ra các phố xem thiên hạ nhộn nhịp chuẩn bị di cư. Trên các vỉa hè, người ta bán tống bán tháo mọi thứ cho nhẹ người mà đi. Đồng hồ đứng, đồng hồ bàn, ghế, bàn, lồng chim, quần áo, chai lọ, tranh ảnh, sách vở... đủ thứ lỉnh kỉnh. Tiếng người ồn ào, gay gắt. Những người không đi di cư thì hoặc đứng hoặc ngồi bệt xuống đất mà trả giá rồi khệ nệ ôm ôm, xách xách, kéo lê đồ mới mua được về nhà. Kẻ bán xong được thì phủi đít đứng dậy, vừa thở dài vừa mừng. Nhưng có một điều ai cũng giống ai là khuôn mặt mọi người đều mang một vẻ ưu tư, trầm uất, không thấy có môt nụ cười nào tươi nở, ngay cả những cô thiếu nữ trong chiếc áo dài trịnh trọng, thường ngày vui tươi, hớn hở, mà nay cũng đăm chiêu như các cụ già. Mấy thằng bé trạc tuổi tôi, vẫn chạy nhẩy nhốn nháo mà nay cũng ngơ ngác, xỏ tay túi quần, đứng nhìn mọi sinh hoạt chộn rộn kia như nhìn người của thế giới khác.

Hai mẹ con đi mãi đến mỏi chân mới trở về nhà. Thực ra, đây chỉ là nhà mà me tôi thuê tạm mà thôi. Chúng tôi vốn ở xa mới dọn tới đây được gần hai năm. Me tôi vốn quê Thái Bình, còn Thầy tôi quê Hà Đông. Thầy tôi vốn là ông Đồ nho, được dân làng bầu làm Tiên Chỉ, một chức vụ lớn nhất làng, nên được trọng vọng nhưng không có tiền nhiều vì không có thực quyền như ông Lý Trưởng. Với địa vị Tiên Chỉ, mỗi lần họp hành, ăn nhậu thì Thầy được ngồi chiếu trên, và nếu có chặt gà, thì Thầy tôi được cái đầu gà, nếu giết lợn thì Thầy tôi được nguyên một cái “thủ” lợn! Nếu có cãi nhau, thì ý kiến Thầy tôi là ý kiến chung cuộc, không ai dám cãi, chỉ biết cúi đầu nói:

- Vâng, nếu ý kiến cụ Chỉ đã như thế, thì chúng tôi xin vâng. Cụ Chỉ dậy sao, chúng tôi làm vậy!
(Để tỏ lòng tôn trọng, người làng đều bớt đi chữ Tiên, mà gọi ngắn là cụ Chỉ!)

Dân làng mà thấy Thầy tôi đi qua, thì phải ngả nón chào: “Lạy cụ Chỉ ạ!” Nhưng chỉ có thế thôi! Thầy tôi có “tiếng” nhưng không có “miếng.” Nhưng, như người xưa nói: “Của Trời cho, thì tự khắc nó bò vào nhà!” Thầy tôi lại rất giầu, vì có may mắn là được bà Nội tôi chia cho mấy mẫu ruộng ở miền thượng du, cho tá điền cấy rẽ, nên chẳng phải làm gì mà vẫn sống huy hoàng. Nếu không có Việt Minh nổi lên, dán cho Thầy me tôi cái bản án: “Nợ máu với nhân dân” rồi tịch thu hết đất đai, bắt Thầy tôi ra khảo của, thì chúng tôi còn ở quê mãi. Khi Thầy tôi sắp sửa bị đem ra đấu tố, những tá điền thương Thầy tôi, cõng Thầy tôi chạy. Cả nhà tôi lúp xúp chạy theo, hai chị kế tôi thì được cho vào hai cái thúng cho một anh tá điền gánh, còn tôi thì được me tôi cột chặt vào sau lưng, chạy băng ruộng về Hà Nội.

Thầy me tôi về Hà Nội, mua căn nhà thật lớn ngay tại phố Khâm Thiên, hai tầng, mà thang đi lên tầng hai đặt ở giữa phòng khách, có tay vịn hai bên bằng đồng sáng chói. Tưởng thế là hạnh phúc mãi. Ai ngờ, lại gặp trắc trở. Thầy tôi về đấy lại gặp ngay những “cô đầu” gần nhà, dụ dỗ đi hát “ả đào” hoài. Từ đó, mà Thầy me tôi xích mích nhau trầm trọng. Trong một lần cãi nhau nặng lời, me tôi đùng đùng kéo mấy đứa con về Bùi Chu, một tỉnh xa lắc xa lơ, hẻo lánh. Me tôi mua ngay căn nhà đầu đường sát với nhà thờ Bùi Chu, rồi đi buôn đủ thứ. Vì bà rất bạo gan, và muốn làm giầu để cho Thầy tôi “biết mặt,” nên chuyến buôn nào của bà cũng là nguy hiểm, chín chết một sống. Lúc thì bà buôn đá lửa, thuốc cảm Aspirin vào trong vùng Việt Minh đóng. Bà thuê thuyền đinh chở đi, và cho người đục rỗng mái chèo ra, rồi đổ đá lửa, thuốc men vào trong ấy rồi khằn lại. Tới khu Việt Minh, bà khôn khéo nộp tiền mãi lộ, nên bọn chúng cho qua. Nhưng rồi thấy nguy hiểm quá, có thể bị Việt Minh bổ cuốc vào đầu bất cứ lúc nào, bà đi buôn gỗ từ trên rừng thượng xuống đồng bằng. Bà mua gỗ ngay từ đầu nguồn rồi thuê người đóng thành bè, cho thả xuống sông, thuê người đẩy gỗ đi, còn bà thì đi thuyền theo. Đến bến dưới bình nguyên, bà bán từng bè gỗ như thế cho thương lái, lấy tiền chênh lệch, nhưng rồi nguy hiểm chập chùng trong suốt đường đi, nào cướp, nào tai nạn, có những bè gỗ dạt vào bờ, hay đâm vào đá, bể tung, muốn đi vớt lại cũng “chằng ăn, trăn cuốn.” Bà lại bỏ. Rồi đi buôn thuốc lào. Từng bánh thuốc lào Vĩnh Bảo được nén chặt trong các thùng nhôm tròn, cao khoảng gần một thước, đường kính cũng gần một thước. Bà cho chở lên xe “ca” , loại xe chở hành khách ngày xưa, mang đi các tỉnh. Xe ca hồi đó chỉ có ghế gỗ, ngồi trên đường xóc muốn đứt cả ruột, giữa đám bụi đỏ mù trời. Nhưng vì xe ca hay bị dính mìn của bọn Việt Minh, nổ tung xác pháo nên bà lại đi tầu thủy, loại tầu từ thế chiến thứ hai, do gia đình họ Bạch đấu thầu, chạy chậm rì, phun khói mù trời. Tầu thủy thì không sợ bị mìn, nhưng lại sợ đắm! Mấy cái tầu ấy cũ xì, gỗ và sắt làm đáy tầu chỉ mấy năm là rỉ sét, nếu chở nặng quá thì bể tung, người chết hàng lũ như đàn cá bị trúng thuốc độc.

Trong tất cả các chuyến đi ấy, me tôi vất vả lắm, nhưng ngược lại, tôi thì khoái vô cùng vì bà cho tôi, thằng Út, đi theo, còn các anh chị khác thì ở nhà, thèm nhỏ giãi... Nhưng thôi, trở lại chuyện di cư 1954.

Một buổi sáng lạnh, me tôi đánh thức chúng tôi dậy và hấp tấp leo lên một chiếc xe nhà binh đậu trước cửa. Gia tài chúng tôi mang theo chỉ là hai cái hòm gỗ. Cùng với một số gia đình gần bên, chúng tôi được chở tới “căng con cóc,” là một nơi tập trung tạm dưới những cái lều nhà binh mầu xanh dầy, khổng lồ chứa được vài chục gia đình. (Gọi là “căng con cóc” vì có bốn cái tượng con cóc ngồi chồm hổm, chĩa miệng vào trong, phun nước vào một cái hồ cạn.) Mỗi gia đình, tùy theo số người mà nhận những chiếc ghế bố xếp của nhà binh, và chăn. Mỗi ngày chúng tôi được phát đồ ăn hai lần. Chiều chiều, máy phóng thanh đặt tại bốn góc “căng” phổ biến tin tức và phát bài “Sáng trăng sáng cả vườn chè... anh chưa thi đỗ, thì chưa động phòng” do ca sĩ Xuân Sơn hát. Ngoài ra, còn các bài “Thuyền Viễn Xứ” do Mai Hương ca, và bài “Ô Mê Ly” do cả ban nhạc Thái Thanh, Thái Hằng, Hoài Trung, Hoài Bắc trình bầy. Hoài Trung giả tiếng ngựa hí “hí.. hí.. í . í..í” nghe giống hệt tiếng ngựa! Tôi nhớ ở đây, nhiều bà mẹ vẫn còn mặc áo tứ thân, cột chéo hai cái tà trước thành cái nút to đùng. Có một bà gài khoảng 5, 6 cái khăn mặt vào cạp quần. Mỗi lần xì mũi, bà lại rút ra một cái, đưa lên mũi hỉ hỉ một lúc rồi lại dắt cái khăn ấy vào cạp quần trở lại. Sáng hôm sau, bà mang ra vòi nước, giặt tất cả rồi nhét thành hàng ngang trên cạp quần. Gần chỗ tôi nằm, có ông hay hút thuốc lào xòng xọc. Mỗi lần hút xong, là ông lăn đùng ra, nằm thẳng cẳng.

Ở đấy được vài ngày, chúng tôi lại phải di chuyển về “căng xi măng,” một nơi tập trung lớn gấp nhiều lần “căng con cóc.” Ở đây được ăn nhiều hơn, nhưng lại gặp trở ngại là vì ở gần nhà máy sản xuất xi măng nên bụi xi măng lúc nào cũng nghẹt cả không gian. Mũi chúng tôi lúc nào cũng trắng xóa. Lúc đó lũ trẻ chúng tôi chẳng biết hiểm họa của bụi xi măng khi vào phổi thì làm sao, mà chỉ ham vui, thích đứng ngắm một cái cầu “rút,” gần nhà máy, khi có tầu lớn đi ngang, thì chiếc cầu từ từ nứt ra ở giữa, rồi từ từ mở lên cao, cho tầu đi quan xong thì lại từ từ gập xuống.

Rồi buổi sáng ấy cũng đến. Tôi nhớ mài mại là môt ngày cuối năm. Trời lạnh cóng. Máy phóng thanh kêu gọi mọi người thức dậy, mang hết hành lý lên xe, ra bến tầu. Chúng tôi lần lượt leo lên xe, tương đối gọn gàng, nhưng cũng có nhiều người lại mang theo những bó chiếu dài, có lẽ sợ miền Nam không có chiếu! Bà cụ mà hay giắt đầy khăn măt vào giải lưng quần, cũng có mặt. Lần này, bà khệ nệ bưng một cái rổ to đầy, chất nặng những thứ lỉnh kỉnh gì đó, mà đến khi lên tầu, bị buộc phải vất lại, bà khóc nức nở: “Giê Ma lạy Chúa tôi! Giê Ma lạy Chúa tôi!”

Tới bến tầu, mọi người phải sắp hàng đi theo những cái cọc chăng giây, và lần lượt mọi người phải vạch bụng ra cho một người cầm bình xịt thuốc DDT vào bụng trắng xóa, để diệt chấy rận. Đi hết hàng xịt thuốc, thì lên tầu “há mồm” là chiếc tầu đổ bộ nên không có phòng ốc gì, chỉ là môt khoảng sàn trống cho người di cư nằm ngồi tùm lum. Không có phòng vệ sinh, chỉ có mấy cái khung sắt hàn dính vào hai bên sườn tầu ở trên cao, ngồi trong cái khung sắt ấy mà thả “bom” xuống biển! Đi khoảng nửa ngày ra tới tầu lớn như một cái thành phố có nhiều tầng. Từ tầu “há mồm,” mọi người phải leo lên cầu tầu là một cái cầu treo rất cao bắt tuốt tới boong tầu. Đến đầu cầu thang, từng người môt được phát một cái khăn mặt, một hộp kẹo xô- cô- la, môt cái bàn chải đánh răng, môt hộp kem đánh răng, loại hộp tròn, mở ra, dùng bàn chải chà chà vào lớp bột cứng bên trong. Me tôi lôi từng đứa vào phòng, chiếm mấy cái giường tầng liền nhau. Tôi hào hứng leo lên tầng cao nhất, mà không biết rằng, khi tầu chạy, tôi say sóng, nôn thốc tháo xuống đầy mặt người nằm dưới! Vì tính tò mò, sau khi cả nhà an vị, tôi chạy lung tung, lên khoang này, xuống khoang kia, có lẽ đến 7,8 tầng, rồi lại chạy lên boong, ngó người ngồi nằm la liệt. Điều buồn cười nhất là việc đi vệ sinh. Phòng vệ sinh ở trên tầu là môt dẫy bàn cầu trống huyếch hoác, không có cửa. Mọi người đều quen ngồi kiểu nước lụt, nên khi đi vệ sinh, cứ leo lên ngồi chồm hỗm bên trên, phơi hết đồ lòng ra. Mấy anh lính thủy Mỹ cười bò lăn rồi kéo từng người ngồi bệt xuống bàn cầu. Nhiều cụ già không chịu, vì vừa xấu hổ, vừa dốt nát, nên cự cãi um xùm, mà lính Mỹ dễ tính, không cãi lại.

Đến bữa ăn, thì xếp hàng đi lãnh cơm, táo, bánh mì... Mấy cụ bà gốc quê thấy trái táo thì chẳng biết là cái gì, cứ trố mắt ra mà xăm xoi. Còn những ông tham ăn, vơ vét cho đầy khay, nhét vào đầy bụng để lúc say sóng thì trả lại sàn tầu, nhơ nhớp kinh khủng.

Tầu chạy chừng 3, 4 ngày thì tới bến Saigon. Khi tầu ngừng và nghe tiếng người la ó um xùm, tôi chạy lên boong để thấy môt khung cảnh thật lạ. Lạ nhất là cảnh bán đồ ăn, trái cây từ dưới sông lên tầu. Những chiếc thuyền con kẹp sát thành tầu, giơ cao những cây gậy thật dài lên tới boong, trên đầu gậy là cái rổ nhỏ, trong đó đựng trái cây, bánh, kẹo. Ai ở trên boong mà mua, thì cứ việc bốc ra rồi bỏ tiền vào trong đó, không mặc cả gì hết. Người ở dưới từ từ rút cái rổ xuống, nhặt tiền ra rồi lại bỏ đồ vào trong rồi đẩy cây lên… Tầu ngừng một thời gian rồi thả thang xuống cho mọi người lên bờ. Gia đình chúng tôi xuống sau hết để tìm người quen đến đón: ông anh rể của tôi, đã đi theo Sở vào Nam trước cả tháng rồi. Khi chúng tôi xuống đến bến, thì thấy trên bờ có giăng một cái biểu ngữ mầu vàng dài cả chục thước, đề chữ: “Hân hoan đón chào người di cư thứ 1 triệu!.” Dưới cái biểu ngữ là một dẫy hai, ba cái bàn, trên đó, chất đống đầy tiền mới. Cứ mỗi đầu người đi qua, thì được đưa cho 800 đồng! Mấy nhân viên làm việc cho Tổng Cuộc Di Cư hồi đó, cứ bốc tiền ra mà đưa, chẳng hỏi tên tuổi gì! (Vì không đếm tiền, không đếm người, không hồ sơ tổng kết, một số viên chức làm cho Tổng Cuộc Di Cư sau đó thành triệu phú!) Sau khi lãnh tiền, thì có loa gọi, hỏi ai muốn về các trại định cư thì xếp hàng, lên xe nhà binh, chở về chỗ định cư, có thể là Hố Nai, Gia Kiệm, Xóm Mới, Bùi Môn hay đi xa hơn nữa, tới tận Rạch Giá, Hà Tiên. Vì đa số dân di cư là Công Giáo nên có các linh mục đứng đón, đưa về từng vùng thích hợp với địa phương cũ của mình ở Bắc. Còn chúng tôi, có ông anh rể đến đón, nên đi riêng về khu tạm cư Bình Đông gần Khu Cầu Sắt, Khánh Hội, nơi dành riêng cho công chức miền Bắc di cư. Khu tạm cư này vốn là những nhà kho khổng lồ, được ngăn ra từng phòng bằng vách tre đan, cho mỗi gia đình một ngăn, cho nên nếu có một người “xì hơi” là cả dẫy nhà đều ngửi chung! Những tiếng xì xầm đều nghe được, thì tiếng nói to, tiếng cãi nhau cứ như là từ loa phóng thanh, làm điếc tai lũ con nít chúng tôi. Để trốn tiếng ồn, lũ con nít chúng tôi phải chạy cà nhỏng ở bên ngoài suốt ngày cho đến khi về ăn cơm, hoặc ngủ.

Tôi nhớ có mấy đứa nhóc mất dậy cứ chạy theo các cô bé cột tóc sau lưng mà hát: “Búi tó củ hành, làm anh thiên hạ!” rồi chúng xô lại, nắm cái củ hành đó mà giật!

Chúng tôi chỉ ở tạm đó có một tháng, rồi me tôi kéo chúng tôi về thuê một phòng sau ở khu Vườn Lài, rặt Nam Kỳ Quốc. (Không hiểu sao me tôi lại lanh thế, biết đường đi thuê nhà?) Ở đây, me tôi bắt đầu làm người buôn gánh, bán bưng. Bà bắt tụi tôi dậy từ 2,3 giờ sáng, ngồi dưới đất, phụ với bà gói bánh nếp, một loại như bánh ú, nhân đậu xanh, không có đường, nhưng to ngang bằng cái bánh giò. Mấy mẹ con ngồi quanh cái bếp củi, rực lửa, cắm cúi cắt lá, đổ bột, trộn nhân, gói lại bằng dây lạt, rồi thả trong cái nồi to kềnh… Đến sáng, bà lụi hụi bưng cái mẹt đựng bánh ra ngồi trước cửa nhà, mời “ông đi qua, bà đi lại” mua bánh..

Ở khu Vườn Lài này, tôi có nhiều kỷ niệm. Trước hết, là cô bé hàng xóm có cặp mắt to hơn hột nhãn rất quý hai chị tôi. Đến một dịp nào đó, cô bé làm thiệp gửi tặng cho cả ba chị em tôi, nhưng gửi lộn cái thiệp đáng lẽ cho chị tôi lại đưa cho tôi. Mở ra, thấy dòng thơ nhỏ, tôi lặng người luôn: “Gửi ai một đĩa muối gừng. Gừng cay, muối mặn, xin đừng quên nhau!” Thằng bé 11 tuổi chới với, đem khoe với chị tôi, chị giật lấy và đưa cho tôi tờ khác: “Chúc em trai mạnh khỏe!” Thế là cụt hứng! Thời đó, còn kỳ thị Nam Bắc cực kỳ luôn. Một hôm, thằng con trai bà chủ nhà, lớn hơn tôi vài tuổi, tướng mất dậy, du côn, hớt hải chạy về xóm, tung tin vịt: “Bà con ơi. Mới rồi, cảnh sát bắt được một cái xích lô, chở đầy đầu lâu con nít! Cảnh sát nói là của dân Bắc kỳ di cư đó!”

Má nó phải bợp tai nó, nó mới chịu im. Thằng này là vua kỳ thị. Có lần nó đè tôi xuống đất, bẹo tại tôi gần đứt, bắt tôi phải trả lời là có phải “Bắc kỳ di cư ăn cá gỗ không?” Tôi nhất định không trả lời. Nó hành tôi một lúc đến đau điếng rồi mới chịu buông.

Cũng tại một lớp học Vườn Lài, tôi và hai chị cùng họp lớp Nhất. Thầy giáo là một ông già khó chịu, ghét dân di cư. Ổng hay dùng thước kẻ gõ đầu tôi mà ngân nga: Thằng này lư..ờ.. i.. quá!” (Tiếng Nam kỳ là “làm biếng”). Một hôm, ổng lôi tôi lên trước bảng, quất vào đít tôi mấy roi, vì tôi viết sai câu tính mà ổng đọc. Tôi viết “Cô tôi cho giai 10 đồng, lấy lại 5 đồng, hỏi còn mấy đồng?” thay vì viết “cô tôi cho vay…,” vì cái giọng khè khè của ông đọc chữ “vay,” tôi nghe ra chữ “giai”!

Me tôi thấy tôi hay bị đánh oan, bà đưa tôi đi học trường khác, tôi không nhớ là trường gì vì chỉ là một căn nhà nhỏ, mặt đường, có hai, ba lớp gì đó, ngoài cửa đề bảng: “Trường Tiểu Học…” Tưởng thoát vỏ dưa, ai dè gặp vỏ dừa. Trường này cũng kỳ thị tối đa. Một hôm, lũ học cùng lớp với tôi, hè nhau nắm cổ tôi, ném xuống cái giếng cạn trong sân trường. Tôi khóc la vang trời. Ông Thầy nghe tiếng la, chạy ra, thấy tôi vùng vẫy dưới giếng, bèn ra lệnh cho lũ nhóc kia thả dây xuống cho tôi leo lên. Về nhà, mách mẹ, mẹ tôi giận quá, xách nách tôi, lôi đến trường, chỉ tay vào ông Thầy mà hét lên: “Thầy dậy học trò của thầy làm sao mà chúng nó ném con tôi xuống giếng hả?” Ông Thầy đứng yên, không trả lời. Me tôi la một hồi cho xẹp cơn giận rồi lôi tôi về, không cho đi học nữa.

Sau đó, bà lại lần mò thuê được một căn nhà sàn ở đường Nguyễn Tri Phương, Khánh Hội, gần nhà thương Khánh Hội. Nhà dựng trên đống sình lầy quanh năm, đường đi trước nhà là những cây cầu gổ ọp ẹp. Dưới chân cầu, chuột cống to đùng chạy qua chạy lại ăn rác và những thứ phóng uế do con người thải xuống. Đôi khi chuột bám theo những cây cột leo lên nhà. Một hôm, tôi hết hồn nhẩy lui, vì thấy một cái đuôi chuột thò ra trên nóc trạn. Chị tôi nhanh lắm, chụp lấy con dao làm bếp, gài bên vách, chặp “Phụp!” một cái, đứt đuôi con chuột. Nó phóng từ nóc trạn ra, bay xuống đất, rồi nhào vào cầu tiêu, biến mất tăm. Chị tôi lấy que củi khều cái đuôi chuột đỏ máu ra, rồi cũng hất vào cầu tiêu. Nhà cầu ở đây chỉ là một cái khung che 3 mặt, phía cửa là tấm vải che, bên dưới là một cái lỗ, để thả bom xuống xình. Vì chỉ là xình nhão, khi nào nước triều lên thì thành rạch nhỏ, khi nước triều xuống, thì xình lộ ra với đủ thứ rác thải, hôi kinh khủng.

Từ những ngày ở khu Khánh Hội này, tôi mới biết dân miền Nam dữ đòn. Con bé chừng 14 tuổi ở trước nhà tôi, gầy như bộ xương cách trí, mà thỉnh thoảng bị bố quất bằng những thanh củi to, kêu khóc vang trời. Một hôm, không biết vì tội lỗi gì mà bố nó lôi ra trước cửa, lột truồng con bé ra, rồi cứ thế mà giáng củi xuống lưng nó. Một lúc thì con bé bất tỉnh, nằm còng queo trước cửa nhà và cũng là trước cái khung nuôi hai con heo nhỏ, trần truồng. Mẹ tôi thấy vậy, vội mang tấm chăn chạy qua, đắp cho con bé, rồi hạch hỏi ông bố: “Ông ác quá mà! Sao lại đánh nó mà còn lột quần áo nó nữa?” Ông bố gằn giọng: “Bà biết gì! Về nhà bà đi!”

Sau đó, một thời gian, không thấy con bé đâu. Nghe nói nó xấu hổ đã bỏ nhà đi bụi đời rồi. Chuyện đánh lộn ở khu Khánh Hội này là chuyện thường ngày. Vợ chồng đánh nhau, bồ bịch đánh nhau, hàng xóm đánh nhau đổ máu… Lạ lùng là không ai can thiệp!

Tôi ở đây khoảng một năm trời gì đó mà cũng bị ảnh hưởng! Theo chân một số đàn anh, lớn hơn tôi 6,7 tuổi, tung chân đi khắp các xóm nghèo toàn điếm, đĩ, du côn, băng đảng.. mà chơi đủ trò nguy hiểm như bắn nhau bằng súng cao su, bắn đạn bằng sắt, chẩy máu là thường. Mẹ tôi thấy tôi dần dần mất dậy, liền kéo chúng tôi về khu Vườn Xoài Trương Minh Giảng.

Tới giai đoạn này là chấm dứt cuộc di cư của gia đình chúng tôi. Tại đây, các anh chị em tôi đã cắp cặp đi học và bắt đầu một cuộc đời mới tại miền Nam “đất lành, chim đậu,” để hòa nhập với đời sống Nam Kỳ, ăn hột vịt lộn, giá sống, mắm chua và hủ tiếu.

Đời sống cứ thế mà trôi đi. Đến nay, nhìn lại ngày di cư năm ấy đã hơn 60 năm! Nhanh quá! Như Cao Bá Quát đã viết: “Nhân sinh thiên địa gian nhất nghịch lữ. Có bao lăm ba vạn sáu nghìn ngày. Như thoi đưa, như bóng sổ, như gang tay…”



Tổng Thống Vnch Ngô Đình Diệm Đến Thăm Trại Tỵ Nạn Của Người Dân Miền Bắc Di Cư Vào Nam Năm 1954


Chu Tất Tiến.

Chuyện cậu bé đưa báo.

Vào năm 1951, tôi lên 9 tuổi. Vì gia đình quá nghèo, tôi đến xin bác Miceli nhận tôi vào việc phát báo - sau giờ học - cho một số gia đình ở vùng phụ cận thành phố Chicago (thuộc bang Illinois, Hoa Kỳ). Bác Miceli là chủ thầu phát tờ nhật báo American's Herald. Bác đồng ý với điều kiện tôi phải có chiếc xe đạp.bike
Thân phụ tôi làm đến 4 nghề. Ban ngày Ba làm việc ở công xưởng. Ban chiều, Ba đi bỏ hoa cho các tiệm bán hoa. Ban tối Ba lái taxi cho đến nửa đêm. Vào ngày thứ bảy, Ba đi từng nhà để quảng cáo các bảo hiểm. Ba mua cho tôi một chiếc xe đạp cũ. Vừa mua xong, người ngã bệnh nặng phải vào nhà thương, chưa kịp tập cho tôi đi xe đạp.
Thật ra bác Miceli không hỏi tôi có biết đi xe đạp không. Bác chỉ hỏi tôi có xe đạp không. Do đó tôi dắt xe đạp đến cho bác xem. Bác nhận tôi vào số những đứa trẻ phát báo cho bác.

Tôi mang chiếc bị sau lưng và đặt các tờ báo trên ghi-đông xe đạp rồi dắt xe đi trên lề đường. Nhưng dắt chiếc xe đạp chất đầy báo, quả là cực hình! Sau vài ngày phát báo như thế, tôi đổi chiến thuật. Tôi bỏ xe đạp ở nhà và mượn cái giỏ đi chợ có bánh xe lăn của Mẹ. Tôi bỏ báo vào giỏ rồi kéo giỏ đi phát báo cho từng nhà.

Nếu trời mưa hay có tuyết rơi, tôi cẩn thận lấy áo mưa của Ba phủ lên giỏ, để báo khỏi bị ướt. Tôi mất rất nhiều giờ để phát báo với chiếc giỏ đi chợ của Mẹ. Trong khi đó, nếu tôi biết đi xe đạp, chắc hẳn sẽ nhanh chóng hơn.

Nhờ việc đi đến từng nhà bỏ báo, tôi bắt đầu gặp gỡ và quen biết hầu hết các khách hàng. Phần đông họ là người di dân thuộc nhiều sắc tộc khác nhau như Ý, Đức và Ba Lan. Có điều đặc biệt là ai ai cũng dễ thương và cư xử rất tốt với tôi.

Khi rời nhà thương về nhà, Ba tôi đi làm trở lại. Nhưng vì còn yếu nên người chỉ làm một công việc ban ngày mà thôi. Trong khi gia đình chúng tôi càng ngày càng lâm cảnh túng thiếu. Sau cùng, Ba Má quyết định bán chiếc xe đạp cũ của tôi. Vì chưa biết đi xe đạp nên tôi không ngăn cản cũng chẳng than trách gì! Trong vòng 8 tháng phát báo, tôi nâng con số khách hàng từ 36 lên 59. Khách hàng mới thường do khách hàng cũ giới thiệu, hoặc đôi lúc gặp tôi trên đường đi, họ xin ghi tên vào danh sách khách hàng của tôi.

Từ thứ hai cho đến thứ bảy, cứ mỗi tờ báo phát đi, tôi lãnh được một cắc. Riêng Chúa Nhật, tôi lãnh được 5 xu. Tôi thu tiền báo vào mỗi chiều thứ năm và giao tiền cho bác Miceli vào ngày thứ sáu. Mỗi lần thu tiền như thế, tôi nhận được tiền huê-hồng từ 5 đến 10 xu. Do đó, đôi khi tiền huê-hồng của tôi cũng cao bằng tiền bán báo của bác Miceli. Thật là điều may mắn, vì Ba tôi còn yếu chưa làm nhiều việc nên chưa kiếm nhiều tiền. Tôi giao tất cả tiền lãnh được cho Mẹ.

Ngày thứ năm Vọng Lễ Giáng Sinh, 24-12-1951, như thường lệ, tôi đi phát báo và thu tiền nơi từng nhà. Nơi căn nhà đầu tiên, tôi bấm chuông cửa, nhưng không ai trả lời. Tôi sang căn nhà thứ hai, rồi thứ ba, thứ tư .. Cũng chẳng trông thấy một ai. Tôi đi gần hết các nhà khách hàng nhưng không ai trả lời cho tôi. Tôi bắt đầu lo lắng thực sự. Tôi tự nhủ:

- Lạ thật, ngày mai là Lễ Giáng Sinh, vậy mà không người nào trả lời cho mình cả? Chẳng lẽ mọi người đều đi phố mua sắm vào buổi chiều Vọng Lễ Giáng Sinh sao?
Do đó, khi đến căn nhà của bác Gordon, và nghe tiếng nói cùng tiếng nhạc từ trong nhà phát ra, tôi vui mừng vô kể. Tôi bấm chuông. Tức khắc cánh cửa rộng mở, bác Gordon tươi cười xuất hiện và kéo tôi vào phòng khách. Nơi đây, tất cả 59 vị khách hàng của tôi đều có mặt. Ở giữa phòng khách là chiếc xe đạp mới tinh, màu đỏ tươi như trái táo chín! Trước ghi-đông xe, lủng lẳng cái bị đầy ứ các phong bì.

Còn đang bỡ ngỡ thì bác gái Gordon vừa chỉ chiếc xe đạp vừa nói:
- Đây là món quà Giáng Sinh cho cháu. Tất cả các bác chung tiền mua cho cháu. Trong các phong bì có thiệp Giáng Sinh, tiền báo và tiền huê-hồng cho cháu.

Tôi ngạc nhiên đến độ không thốt được lời nào. Tôi đứng im không nhúc nhích. Sau cùng, một bác gái khác ra hiệu xin mọi người im lặng. Bác dẫn tôi vào đứng giữa phòng khách và nói:

- Cháu là đứa bé phát báo tuyệt vời nhất của các bác. Không một ngày nào báo thiếu hoặc báo đến trễ hay báo bị rách, bị ướt! Tất cả các bác đều trông thấy cảnh cháu đi trong mưa, đi dưới tuyết, còng lưng kéo cái giỏ đi chợ đầy báo! Do đó các bác nghĩ rằng cháu cần phải có chiếc xe đạp để đi phát báo.

Tôi vô cùng xúc động và chỉ biết ấp úng hai tiếng CÁM ƠN. Rồi tôi nói đi nói lại nhưng cũng chỉ nói được hai tiếng CÁM ƠN mà thôi.

Khi về nhà, tôi cẩn thận mở các phong bì. Tôi đếm được tất cả 100 mỹ kim tiền huê-hồng!

Ngày Lễ Giáng Sinh năm đó, gia đình tôi mừng Lễ Giáng Sinh với trọn ý nghĩa, trong vui tươi và no ấm!!!

Riêng tôi, tôi không bao giờ quên món quà Giáng Sinh và bài học mà các bác khách hàng trao tặng tôi vào ngày Vọng Lễ Giáng Sinh năm ấy:

- Bạn hãy ngẩng cao đầu, đem hết tâm lực làm việc, dù cho công việc của bạn hết sức khiêm tốn như nghề phát báo, bỏ báo chẳng hạn .


(Câu chuyện của ông Marvin J.Wolf, người Mỹ)

Truyện ngắn: Con Đốm.

Năm tôi được năm tuổi thì Mẹ tôi mất. Nhà tôi ở thôn Thượng, bác Vinh tôi ở với Bà tôi dưới thôn Hạ. Nghe hai thôn Thượng với Hạ ai không biết chắc tưởng là xa lắm, nhưng thật ra chỉ cách hai cánh đồng. Mà đường đê cũng rộng và dễ đi, cho nên cứ chiều đến, gặp hôm mát trời anh tôi thường dẫn tôi xuống chơi nhà bác Vinh. Ở đó anh tôi có bạn là mấy anh con bác Vinh, còn tôi chẳng có bạn nào cả. Nhưng tôi thích xuống đó bởi nhà bác Vinh có con chó đốm mà tôi biết nó từ ngày mới đẻ. Nó tên Đốm là bởi trên vai phải phía chân trước nó có một cái đốm đen. Chỉ mỗi nó là con chó đực trong lứa ba con nên bác Vinh gọi nó là Đốm. Tôi thương nó lắm, hay bế nó trong tay lắc lư như mẹ bế con ru cho ngủ. Thành thử ra lắm khi tôi hay xin Bà tôi cho ngủ lại cũng vì nó, mà lắm khi ăn uống gì cũng dấm dúi để dành cho nó, lúc nào cũng chỉ sợ nó đói hay nó buồn. Chắc Bà tôi thấy thế nên một hôm Bà tôi nói:

– Để hôm nào tao bảo Bố mày cho mày qua đây ở luôn để đi học, mày chịu không?

Tôi cứ tưởng như Bà tôi nói đùa, ai ngờ đâu chỉ mấy ngày sau đó Bố tôi cho tôi xuống đó ở thật – không phải vì con chó, mà vì ở dưới đó có ông thầy khóa Tư nhận dạy học chữ quốc ngữ. Còn trên thôn Thượng này chỉ có thầy đồ mà thôi. Thành thử ra Bà tôi lấy cớ đó để xin cho tôi xuống đó ở, bởi tôi nghe Bố tôi nói:

– Mày đã lên năm rồi, chuẩn bị xuống nhà bác Vinh ở đi học đi là vừa…

Tôi vội dạ ngay. Thế là từ đó tôi được ở gần con Đốm. Chúng tôi hàng ngày bên nhau. Trưa Hè hai đứa hay chui vào bụi rơm trước sân ngủ, tối đến trải chiếu hai đứa ngủ ngoài hiên. Tôi hay chơi trò đi trốn với nó, chui vào hốc ngách nào đó để nó đi tìm. Nói chung rất ư là hạnh phúc ở cái tuổi ấu thơ của tôi dạo ấy. Rồi thời gian cũng trôi nhanh. Đến năm tôi lên sáu, mới vừa đi học chưa được chữ nào vào đầu, một hôm tôi đi học từ nhà thầy khóa Tư về thì thấy trong nhà bố tôi và bác Vinh lớn tiếng cãi nhau. Tôi cũng chẳng biết chuyện gì, chỉ lẳng lặng ra sau nhà tìm con Đốm chơi như mọi ngày. Bỗng ở nhà trước tôi nghe bố tôi quát to gọi tôi:

– Con Thơm đâu!? Lên đây tao bảo!!!

Tôi sợ quá, biết chuyện chẳng lành lên tiếng

– Dạ…

– Mày mang cái dạ của mày lên đây!!!

Tôi lật đật chạy lên, vừa thấy mặt bố tôi nói ngay:

– Mày vào thu xếp đi về, từ nay tao không cần ai giúp nữa. Tao không muốn mày ở bên này để người ta nói lên đầu tao, nghe chửa?!

Tôi xanh mặt chẳng biết ất giáp gì. Nghe thế tôi chỉ biết khóc, vừa vào nhà vừa khóc lấy quần áo. Mà quần áo tôi cũng chẳng có chi, chỉ mỗi một bộ đã rách vá tứ tung chứ đâu có gì. Mang tiếng đi học mà sách vở cũng chẳng có. Lúc ấy tôi khóc chẳng phải vì đâu cả mà tôi khóc bởi từ nay tôi không được ở gần con Đốm nữa. Vỏn vẹn trong đầu tôi chỉ có thế, mà tôi còn nhớ cái ngày hôm ấy rất rõ.

Bố tôi thì đứng ngoài cổng rào hằn học đi qua đi lại không yên đợi tôi. Bác Vinh đứng trên bậc thềm trước nhà, thấy tôi khóc bác thấy cũng thương. Nghĩ sao bác gọi người nhà ra bảo:

– Chúng mày mang cho tao sợi dây cột chó ra đây.

Rồi bác chẳng nói gì, tự tay bác gọi con Đốm đến lấy dây cột vào cổ nó, rồi đưa sợi dây cho tôi bảo:

– Tao cho mày con Đốm mang về nuôi đấy!

Rồi bác lẳng lặng vào nhà không nói thêm lời nào. Bà tôi ngồi bên trong nói vọng ra:

– Rõ khổ! Anh em với nhau chả đứa nào chịu nhịn đứa nào. Thôi, đã thế Bác Vinh cho con Đốm cháu cứ mang về mà nuôi cho có chị có em, đừng ngại. Thôi về đi. Hôm nào Bà lên chơi nhé, đừng sợ.

Tôi mừng quá, tưởng nằm mơ càng oà lên khóc, làm Bà tôi phải đứng dậy đưa tôi ra tận cửa và nói với Bố tôi cho tôi được nhận con Đốm về nuôi. Cũng may hôm ấy Bố tôi chẳng nói gì, chỉ thở phào quay đi. Tôi lẽo đẽo theo sau, tay cầm sợi dây kéo con Đốm vui vẻ đi bên cạnh. Nó làm như cũng phấn khởi lắm; chúng tôi hướng về phía thôn Thượng.

Cuối năm ấy, dạo gần Tết, nhà tôi nghe tin Cậu Tấn đậu bằng Thành Chung, và sẽ mang bằng về để ăn mừng cái ngày trọng đại nở mặt ấy. Chả mấy khi Bố tôi lại bỏ qua, cho nên Bố tôi phải đứng ra làm một buổi tiệc mời hết quan viên hai họ, chức sắc trong làng đến, như để chứng kiến sự thành công khoa bảng của dòng họ.

Hôm ấy tiếng ồn ào đánh thức tôi dậy. Nhìn quanh thấy họ hàng kéo đến từ lúc nào, vui đùa như ngày hội lớn. Trời giáp Tết nên cũng lạnh. Tôi co ro định ngủ nữa nhưng chợt nhớ ra con Đốm, chả hiểu nó chạy đi đâu. Mọi hôm lúc nào mà nó chẳng nằm bên tôi, mà tại sao hôm nay bao người lạ kéo đến mà không thấy nó sủa báo gì cả. Tự nhiên tôi thấy có gì không ổn trong lòng, bèn ngồi vùng dậy đi tìm nó, mồm gọi:

– Đốm ơi….!!! Đốm ơi….!!!

Gặp ai tôi cũng hỏi thấy Đốm của tôi đâu không? Ai ai cũng chỉ lắc đầu, tôi có cảm tưởng như họ biết mà không nói. Càng lúc tôi càng lo, chạy ra ngoài ngõ kiếm những chỗ mỗi lần nó hay chơi; chạy qua nhà bà Mạnh hỏi thăm xem nó qua bên ấy chơi với con Cún nhà bên ấy không; cũng chẳng thấy nó đi đằng nào. Tự nhiên nước mắt tôi rơi… Lủi thủi về nhà xuống sân sau, đi qua gian nhà bếp nhìn vào, thấy cái khay để con lợn mới thui ngay giữa bếp. Lạ thật! Sao hôm nay nhà mình lại mổ lợn đãi khách cơ à? Mà nhà mình có nuôi lợn đâu mà mổ? Tôi vội chạy lại gần nhìn cho rõ thì thấy trên khay có cái đầu con vật; không phải đầu lợn mà là đầu con chó. Khủng khiếp quá! Nhìn xuống cái bả vai phía chân trước nó có một cái đốm. Thôi, đích thị là Đốm của tôi rồi!

Đau đớn quá, tôi ôm nó gào khóc, mặc cho mọi người can ngăn. Tôi hận bố tôi. Tôi hận mọi người. Tôi hận cả cậu Tấn, vì cậu mà Đốm tôi phải ra nông nỗi này…

Hôm ấy tôi nhịn ăn. Cả buổi hôm ấy tôi cứ lang thang ra ngồi bờ đê chỗ tôi với nó thường ra. Bao buổi chiều gió lộng ngồi bên nhau mà giờ đây sao con người đã nỡ nào chia cắt chúng tôi? Rồi cứ thế nhìn về phía chân trời mà tôi khóc. Đến lúc trời đã chập choạng tối tôi mới chịu trở về nhà. Ra sau tôi tìm đến chỗ vại nước mà lúc ban sáng họ đã cắt cổ Đốm. Đứng ở chỗ này tôi càng nghĩ đến lúc ấy, tưởng tượng ra cái đau của nó, tôi lại càng khóc to hơn. Cứ một tay chùi nước mắt còn lại tay kia đi quanh nhặt những đám lông của nó còn sót lại. Sau cùng tôi còn tìm lại được bốn cái móng chân của nó. Tôi tìm đến khoảng đất trống chỗ nhìn ra sau ao và chôn những thứ ấy xuống lỗ như một lời chia tay, như một lời giã biệt. Trong khi ấy bên trong nhà, ngoài sân trước họ đang vui vẻ đánh chén một cách vô tư, mồm ngốn miếng thịt, miếng xương của Đốm, cho vào mồm mà mút, mà nhai một cách kinh tởm.

Ở tuổi ấu thơ cái trách móc nó rất là nông cạn, không sâu xa được như người lớn. Nghĩa là không biết đến trả thù hay là tự vẫn chẳng hạn. Chỉ vỏn vẹn quanh quẩn nghĩ là từ nay không bao giờ được nhìn thấy nó nữa, chỉ có thế mà đứt ruột mà khóc. Mà nỗi đau khổ của cái ngày ấy cho đến bây giờ không bao giờ quên, nhất là mỗi khi nhìn nhà ai thấy một bé gái ôm con chó vào lòng là y như rằng nước mắt tôi rưng rưng…

Bao năm qua bây giờ Bố tôi đã mất. Cái hận Bố tôi ngày ấy hầu như theo năm tháng cũng tan theo. Tôi đã có chồng. Nhưng có một điều tôi không thể nào giải thích nổi mỗi khi nghĩ đến, mà không dám nói với ai nghe, cứ để uẩn ức trong lòng, mong một ngày nào đó có dịp nói ra như ngày hôm nay.

Ngồi đây viết ra trang giấy này, tôi hy vọng tìm được lối thoát trong lòng bằng cách này. Chẳng hiểu sao, bên phía vai phải của chồng tôi cũng có một cái đốm đen như con Đốm của tôi ngày xưa. Còn chồng tôi thì lại tên Đôn. Hay là…? Hay là…?

Hay là tiếng khóc tuổi thơ của tôi ngày ấy đã vang lên tận “Thiên Đình”?!

Hoa Thơm.

Truyện ngắn: Lời tỏ tình.

Sau khi chiếm được nam Việt Nam, năm 1975, Cộng Sản miền Bắc lùa số lớn công chức, quân nhân, đảng viên các đảng phái quốc gia, các nhà tu hành của các tôn giáo miền Nam, ra Bắc “khổ sai biệt xứ”. Liên Xô có Xi-bê-ri thì Việt Nam có vùng núi non Tây Bắc khắc nghiệt, tuy không lạnh bằng Xi-bê-ri nhưng cũng đủ cho tù chết dần. Chết vì lạnh, vì đói, vì lao động kiệt sức và vì bịnh mà không có thuốc chữa.

DFjAjsf
Thông thường, tù phải tự đốn cây, cắt tranh làm lán cho mình ở, phải phá rừng, làm rẫy trồng trọt khoai củ nuôi thân. Nhà nước Cộng Sản không phải tốn phí nuôi tù cải tạo. Ban ngày tù vào rừng lao động, chiều về, vào lán, cán bộ coi tù khóa cửa lại, sáng hôm sau, mở cửa cho tù đi lao động tiếp.

Mấy năm đầu, tù chết quá nhiều nên chính quyền Cộng Sản Việt Nam cho thân nhân tù được gửi thuốc, áo quần (giới hạn) bằng đường bưu điện, về sau được thăm nuôi, nghĩa là được gặp mặt tù và tiếp tế lương thực, mùng mền, thuốc men… giúp tù chịu đựng, tiếp tục khai phá núi rừng và chết chậm hơn.

*

Trong chuyện nầy, tôi không kể về những sinh hoạt trong nhà tù mà kể về một anh bạn tù nằm cạnh tôi.

Anh Hùng, (nằm cạnh tôi) là người ít nói nhưng thường quan tâm đến người khác. Buổi tối, vào lán, thấy ai có vẻ trầm tư, suy nghĩ, là anh sà đến, nói huyên thiên những chuyện trên trời dưới đất, chuyện nào cũng khiến người nghe bật cười. Thế là người bạn đó bớt buồn. Khi quay về, anh bảo tôi:

– Khá rồi! Lo buồn làm mình suy sụp nhanh nhất. Nhanh hơn cả bịnh hoạn. Chỉ cần mất ngủ vài ba đêm là không đủ sức gượng dậy.

Ai cũng biết điều đó, nhưng rất khó vượt qua, nhất là những người không được thăm nuôi, thậm chí không nhận được thư của thân nhân gửi vào. Họ được gọi là “con bà xơ” (nữ tu), ý nói là con hoang trong trại mồ côi do các bà xơ (soeurs) nuôi dưỡng. Các tù nhân con bà xơ nầy, mỗi khi thấy người nào ra thăm thân nhân, đem đồ tiếp tế vào là họ tránh chỗ khác, tìm những người cùng hoàn cảnh (không có thăm nuôi) mà chuyện trò, ăn mấy củ khoai, củ sắn với nhau. Được tặng thức ăn (thăm nuôi) họ có thể nhận một lần, lần sau thì từ chối.

– Xin cám ơn anh, tôi nhận thì không có gì tặng lại. Anh thông cảm cho tôi. Xin giữ lấy.

Trong tù, chỉ nghĩ đến miếng thịt, cây kẹo cũng đủ chảy nước miếng, vì cơ thể quá cần, nhưng nhận chút thực phẩm của bạn cho, lấy gì trả lại?

Tôi với anh Hùng, may mắn, được vợ thăm nuôi, dù cả năm chỉ được một lần và chỉ được một xách nhỏ. Một gói đường tán đen, gói cá khô, ít đậu và gạo, ít thuốc men, chỉ vậy thôi, vì tiền xe cộ đi hàng nghìn cây số (từ miền Nam ra núi rừng tây bắc), ăn uống dọc đường… hết cả! Chúng tôi nghèo quá, nhưng vợ chồng gặp mặt nhau là may rồi. Tôi mừng, nhưng anh Hùng lại mừng hơn. Lần thăm nuôi nào anh cũng bảo:

– Đây là lần chót!

Thế nên, mỗi khi được gọi tên ra gặp thân nhân thì anh ngạc nhiên:

– Ai thăm tôi? Bà cụ thì quá yếu, không đi nổi!

Tôi cười bảo:

– Không phải vợ thì ai vào đây”

Theo vợ tôi kể, trong một lá thư gửi cho tôi, chỉ một lần vợ tôi cùng đi thăm nuôi với vợ anh Hùng mà hai người thành bạn thân. Cả hai đều ở trong một con hẻm vùng Đa Kao lại có chồng là bạn nằm cạnh nhau trong tù, cùng hoàn cảnh nên hai người đàn bà thương nhau, thường giúp đỡ nhau trong việc buôn bán mưu sinh.

Vì thấy anh vui hơi quá đáng mỗi khi được thăm nuôi nên tôi tò mò, cố tìm hiểu vì sao? Đúng ra, trong tù không nên biết chuyện gia đình người khác, nếu người đó không tự ý kể ra. Tôi không nhớ mình đã gợi ý cách nào khiến cho anh Hùng kể chuyện vợ con của anh.

Sau đây là câu chuyện theo lời anh kể…

…

– Tôi là con trai độc nhất của bà cụ tôi. Đúng hơn, tôi là độc đinh của cả dòng họ nhà tôi. Nếu mẹ tôi không sinh ra tôi thì coi như họ Hoàng Đắc của tôi tuyệt tự. Mẹ tôi săn sóc, chăm lo cho tôi, vì tình thương mà cũng vì trách nhiệm bên nhà chồng giao phó, là phải có người thừa tự, lo nhang khói, cúng giỗ để vong linh ông bà, tổ tiên khỏi bơ vơ, thành ma đói, ma khát, vất vưởng trong cõi u minh. Thế nên, khi tôi vừa xong tú tài là mẹ tôi lo tìm vợ cho tôi, vì bà sợ tôi vào quân đội, không biết chết lúc nào, sẽ không kịp có con trai để nối dõi tông đường. Tôi thì không để ý đến chuyện đó. Ngay trong thời đi học, bạn bè yêu cô nầy, cô kia, tôi chỉ biết bài vở và các môn thể thao như đá banh, học võ…

Đến khi thi xong tú tài một, tôi tình nguyện đi sĩ quan Thủ Đức. Mẹ tôi, thời trẻ là đảng viên một đảng phái Quốc Gia, thông hiểu tình hình đất nước, bà cụ bảo tôi “Khi tổ quốc lâm nguy, làm con dân phải có bổn phận cùng với mọi người bảo vệ đất nước, bảo vệ đồng bào. Những tên trốn lính, sống chui, sống nhủi chỉ thêm nhục. Nhưng con phải lấy vợ, sinh con trai để sau nầy lo nhang khói cho ông bà, tổ tiên”. Mẹ tôi hỏi tôi có để ý cô nào chưa? Tôi thưa rằng: “Mẹ xem cô nào vừa ý mẹ thì cưới cho con chứ con không có người yêu”. Mẹ tôi đến nhà các bà bạn, ngắm nghía cô nầy, dọ hỏi cô kia, cuối cùng bà chọn được một cô. Mẹ tôi nhờ người mai mối, gia đình cô ta đồng ý ngay. Để tôi được gặp cô gái, mẹ tôi mua một ít trái cây, sai tôi đem đến biếu gia đình cô ta. Hình như cô gái không biết có sự xếp đặt giữa hai gia đình nên cô ta tiếp tôi rất hồn nhiên, vô tư như với bạn bè. Tôi thấy cô cũng xinh, hiền lành, vui vẻ nên về thưa với mẹ tôi rằng: “Mẹ thấy vừa ý thì con xin vâng lời”. Quả thật, cô gái hoàn toàn không biết gì về việc cô sẽ là vợ tôi. Trước ngày tôi vào quân trường, hai gia đình muốn tổ chức lễ hỏi, cưới luôn một lần. Lúc đó, cô gái mới được thông báo. Cô ta phản đối quyết liệt. Hóa ra cô đã có người yêu.

Sau nầy tôi mới biết, người cô yêu là một nhà thơ. Anh chàng có dị tật ở chân nên anh ta khỏi phải đi lính. Nhờ thế anh ta yên tâm vui chơi và ăn bám gia đình. Hết làm thơ đăng báo tán tỉnh cô nầy, cô kia thì la cà các quán cà phê, quán nhậu. Con gái mới lớn, cô nào cũng mơ mộng. Anh chàng thi sĩ nầy làm thơ ca tụng, tỏ tình với cô vợ tương lai của tôi thì chẳng khác gì bỏ bùa cô ta. Cô ta yêu mê mệt chàng thi sĩ, quyết cùng chàng “Một túp lều tranh hai quả tim vàng”. Bất ngờ cô bị ép phải lấy tôi làm chồng. Cô tuyên bố thẳng thừng với cha mẹ rằng cô ta sẽ trốn đi với chàng thi sĩ, nếu không trốn được mà bị ép duyên, cô ta sẽ uống thuốc rầy tự tử. Gia đình cô ta hình như có xích mích gì đó với gia đình “nhà thơ” nên không muốn làm sui gia với họ. Thế nên bà mẹ mới bảo với con gái rằng “Mầy muốn trốn theo trai thì cứ trốn đi, nhưng không được theo thằng chó chết của nhà đó. Nếu mầy theo nó, thì nhớ ba ngày sau quay về dự đám ma tao. Còn mầy muốn tự tử thì tao mua cho mầy chai thuốc rầy, nhưng uống nửa chai thôi, để một nửa cho tao. Nuôi mầy khôn lớn để mầy làm nhục cha mẹ…”. Lời tuyên bố đó khiến cô gái không còn lựa chọn nào khác. Thế nên, trước ngày cưới, cô ta hẹn tôi ra một quán nước.

Sáng đó, chúng tôi gặp nhau. Tôi ngồi đối diện. Quán vắng người nên cô ta chẳng cần giữ lời, tấn công tôi ngay: “Tôi và anh không hề quen biết nhau, không thù oán nhau, tại sao anh cố tình phá vỡ tình yêu của chúng tôi? Anh có biết, vợ chồng không có tình yêu mà sống với nhau là sống trong địa ngục không?”

Tôi trả lời: “Đây là chuyện hai gia đình với nhau. Cô không bằng lòng lấy tôi thì cứ nói thẳng với ba mẹ cô hoặc nói với mẹ tôi. Tôi không có ý kiến. Tôi không cần vợ, nhưng mẹ tôi cần có cháu nội trai để nối dõi tông đường. Tôi sẽ vào quân đội. Chiến tranh rất ác liệt. Đời lính chiến, hành quân liên miên, cưới cô về, được bao nhiêu lần chúng ta gặp nhau? Để có con, còn khó hơn. Và có thể một ngày, một tuần, một tháng sau đó, tôi tử trận. Cô sẽ thành quả phụ. Nhanh lắm. Tôi nói sự thật để cô đủ lý do từ chối việc cầu hôn của tôi”.

Cô yên lặng lắng nghe. Tôi cũng suy nghĩ, lựa lời một lúc mới nói tiếp: “Nếu bị ép duyên, và nếu không còn con đường nào khác để làm vui lòng cha mẹ cô, cô nên lấy tôi. Vì sau khi ra trường sĩ quan, tôi sẽ chọn binh chủng tác chiến, tôi sẽ leo lên bàn thờ nhanh lắm. Khi tôi chết rồi, gia đình cô không còn quyền cấm cô về sống với người cô yêu. Mà dù tôi chưa tử trận, khó khăn của tôi vẫn là phải có con trai cho mẹ tôi an tâm. Tôi đề nghị thế nầy. Sau khi là vợ tôi, dĩ nhiên là tôi đi hành quân, đâu có về nhà thường xuyên được… Cô cứ hẹn hò với người yêu, miễn sao đừng cho thiên hạ biết, khi nào có bầu, cô ra đơn vị tìm tôi rồi quay về nhà. Mục đích để hợp thức hóa đứa bé trong bụng cô. Tôi sẽ không ghen tương gì mà mẹ tôi lại mừng vì đã làm tròn bổn phận đối với gia tộc tôi…”.

Chưa nghe hết câu, cô chồm qua bàn, thẳng tay tát tôi một tát tai, nảy đom đóm mắt: “Tôi cấm anh không được nhục mạ tôi theo lối nói vô học đó. Anh xem tôi là hạng người gì?”. Rồi cô ôm mặt, gục xuống bàn khóc nức nở. Cô khóc to, như rống lên rồi lấy khăn bịt miệng mình lại để tự kềm chế. Tôi kinh hoàng, vội qua ngồi cạnh cô, lắp bắp: “Tôi xin lỗi! Tôi xin lỗi! Cô tha thứ cho tôi”. Tôi định choàng tay qua vai cô để vỗ về thì cô xô mạnh tôi ra, khiến tôi suýt ngã ngửa. Cô cứ cúi đầu thút thít mãi. Tôi chán nản, nghĩ rằng, tốt nhất về thưa với mẹ tôi rút lui vụ cưới hỏi nầy để khỏi rắc rối, có khi gây oán thù với cô ta và cả người tình của cô nữa.

Tôi đứng lên, đến quầy trả tiền. Cô chủ quán hỏi tôi: “Có chuyện gì vậy?”. Tôi lắc đầu, quay lại bàn nước, ngồi cạnh cô để tránh tia mắt cô đang nhìn đăm đăm phía trước như người xuất hồn. Tôi nói: “Tôi đã hiểu cô, đã biết mối tình của cô. Xin cô yên tâm. Tôi sẽ báo cho mẹ tôi hủy bỏ vụ nầy. Cô được tự do”. Tôi định đứng lên thì cô ra dấu tôi ngồi xuống. Cô nói mà không nhìn tôi: “Anh chẳng có lỗi gì trong chuyện nầy. Gia đình tôi nhất quyết gả tôi cho người khác. Ai cũng được, ngoại trừ người tôi yêu”. Rồi cô quay nhìn tôi, mắt long lên, môi mím lại: “Tôi đồng ý lấy anh. Nhưng tôi cho anh biết. Anh chiếm đoạt được trinh tiết của tôi, chiếm đoạt được thân xác tôi nhưng không thể chiếm đoạt được trái tim tôi. Đừng hy vọng tôi sẽ thương yêu anh. Tôi không thù anh, nhưng tôi không thể yêu thương ai ngoài người tôi yêu. Tôi cũng cho anh biết trước rằng, về làm vợ anh, dù đến mãn đời, tôi thề sẽ không bao giờ nói tiếng yêu thương với anh, không bao giờ hôn anh. Mong anh cũng làm như thế”.

Tôi giận sôi gan, nhưng cố bình tĩnh: “Tôi sẽ giữ lời. Tôi thề sẽ không nói thương yêu với cô, không hôn cô, vì tôi biết chúng ta chẳng hề yêu thương nhau. Tôi cũng yêu cầu cô nhớ lời thề đó. Sau nầy, nếu tôi tử trận, xin cô đừng giả vờ khóc, vì tôi biết đó là ngày vui của cô, ngày cô được giải thoát để về với người cô yêu. Không cưới cô thì mẹ tôi cũng tìm một cô khác cho tôi. Từ hôm nay cho đến tuần sau, cô có thể báo cho mẹ tôi biết quyết định của cô. Mà dù đã là vợ tôi, cô vẫn tự do. Cô có thể gặp người yêu của cô bất cứ lúc nào, chỉ mong cô cố gắng cho mẹ tôi một đứa cháu trai. Xin cô giúp tôi”.

Kể đến đấy anh Hùng hỏi tôi: “Nếu vào trường hợp tôi, anh sẽ nghĩ sao” Chúng tôi có ba mặt con với nhau, nhưng không bao giờ tôi nghĩ rằng cô ta còn lưu lại trong gia đình tôi cho đến ngày tôi vô tù như hôm nay”. Anh quay ra sau, lục trong xách nhỏ, lấy ra mấy tấm hình, trao cho tôi: “Anh nhìn xem, mấy đứa nhỏ nầy giống ai?”. Tôi nhìn và nói ngay: “Giống anh chứ giống ai? Con anh phải không? Hai thằng nhỏ nầy là anh em sinh đôi?”. Anh trầm tư: “Để tôi dài dòng một chút. Trước khi vào quân trường, tôi cưới vợ. Khi còn đang thụ huấn trong Thủ Đức, được tin vợ sinh, tôi về phép, vào nhà bảo sanh. Vợ tôi sinh con gái. Tôi ôm đứa bé vào lòng. Lúc đó, tôi không thắc mắc, ai là tác giả của sinh vật bé bỏng đó, nhưng không hiểu sao, tôi thương nó quá. Tôi ngắm nghía nó, hôn nó, thì thầm với nó mà quên cả chung quanh. Lúc đặt con xuống bên cạnh vợ, cô ta nắm lấy bàn tay tôi, nhìn tôi, nước mắt ứa ra. Cô ta khóc. Tôi hiểu ý nên nói: “Xin lỗi! Nhưng tôi thương nó. Lần sau, cố giúp tôi một thằng con trai…”

Tôi ngắt lời anh “Bộ hai người xưng tôi chứ không anh em gì cả sao?”. “Cô thì xưng em với tôi, còn tôi, khi chán nản hoặc chỉ có hai người, tôi xưng “tôi” và nói trống không. Khi có người thứ ba thì tôi “anh, em” như vợ chồng bình thường… Sau đó, cô sinh đôi, hai thằng con trai. Khi tôi đi tù thì hai thằng con được gần hai tuổi”.

– Hai anh chị thề thốt với nhau rằng sẽ không hôn, không nói tiếng yêu thương với nhau, rồi có giữ lời không?

– Tôi có vợ mà tâm lý không giống những ông khác. Tôi chỉ làm bổn phận. Tôi đâu cần tình yêu mới làm chuyện vợ chồng được. Khi cô ta vừa sinh hai thằng con trai, tôi dự định, hễ hai đứa nhỏ cứng cáp thì tôi sẽ nói với cô rằng muốn ly dị thì tôi ký tên ngay để cô được tự do, nhưng tôi chưa kịp nói thì đi tù. Thế nên, mỗi khi tôi được gọi ra thăm nuôi, anh thường nghe tôi tự hỏi: “Ai thăm nuôi mình?” vì tôi cứ đinh ninh là cô ta đã bỏ tôi để về với người tình, để khỏi nuôi mấy đứa nhỏ, khỏi nuôi mẹ tôi, khỏi thăm nuôi tôi.

– Anh có thể nói thật tình cảm của anh đối với vợ anh cho tôi nghe được không? Anh có thương vợ không?

Anh trầm ngâm:

– Chỉ sau nầy, khi tôi vào tù, cô ta không bỏ chúng tôi, lại phải vất vả, bươn chải để nuôi sống bao nhiêu người trong gia đình tôi, tôi mới nghĩ rằng cô là vợ tôi. Nếu chúng tôi có yêu nhau trước đó thì sự hy sinh của cô ta còn có chút ý nghĩa. Đằng nầy… Không ai có thể bắt cô phải cưu mang chúng tôi. Đó là sự bất công. Trước kia, tôi không màng đến ý nghĩ, tình cảm của vợ tôi. Chúng tôi ít nói chuyện với nhau. Đúng ra là không có dịp. Tôi hành quân liên miên, vài ba tháng về phép một lần. Hai mươi bốn giờ phép mà gần tối mới về đến nhà, sáng sớm lại phải ra đơn vị. Vả lại, tôi thương các con tôi lắm. Vừa bước vô nhà, chào mẹ tôi xong là tôi quấn quít với con, hôn hít đứa nầy, bồng ẵm đứa kia, đưa chúng ra đường mua quà, kẹo bánh. Lần nào về phép tôi cũng ôm con mà cứ nghĩ rằng, đây là lần cuối mình được gần các con. Ra trận, đạn như vãi trấu, bạn bè, đồng đội tôi ngã xuống ngay bên cạnh. Trước sau gì cũng đến lượt mình. Còn vợ tôi, tôi cảm tưởng như giữa hai đứa có một bức tường vô hình ngăn cách, và cô ta, sinh con xong, bồng nó, đưa qua bức tường vô hình đó, trao cho tôi. Chúng là con tôi. Vì ám ảnh đó mà mọi sự săn sóc, lo lắng của cô dành cho tôi, tôi tưởng như của một cô bạn gái cùng lớp giúp bạn trong một buổi đi chơi chung ngoài trời, vậy thôi. Mỗi khi tôi về phép, thấy tôi bước vào nhà là cô vội lo nước nôi, khăn tắm, áo quần để sẵn đó rồi chạy ra chợ mua thức ăn, chạy về, chui vào bếp, nấu nướng, dọn lên. Ăn xong, lại dọn rửa, rồi giặt giũ áo quần cho tôi, phơi phóng, sắp xếp, chuẩn bị mọi thứ trong xách để sáng sớm là tôi chỉ việc đeo lên vai, về đơn vị. Cô xoay tròn như chong chóng. Tôi thì tắm con, đút cơm cho chúng, rồi chơi đùa, kể chuyện cho chúng nghe, ru chúng ngủ, không màng đến vợ, không nhìn đến mẹ. Người ngoài nhìn vô, đó là một gia đình bình thường. Mẹ tôi thì vui lắm, cứ khen con dâu ngoan hiền. Bà cụ không biết dĩ vãng của cô, cũng không thấy những đợt sóng ngầm đang kiên trì, thì thầm gọi cô thoát ly.

Bây giờ, ở tù kiểu nầy thì chỉ có chết hoặc mục xương trong tù vì chẳng ai biết ngày về. Cái chết đối với thằng lính chiến như tôi thì sá gì, nhưng tôi thương các con quá, chỉ mong được về để lo cho chúng và săn sóc vợ tôi để đền đáp bao khổ nhọc mà cô ta đã phải chịu đựng.

Từ khi nghe anh Hùng kể chuyện gia đình, tôi cũng đâm ra hồi hộp mỗi khi nghe tên anh ta được gọi ra thăm nuôi. Tôi tưởng tượng mẹ anh Hùng hoặc bà cụ nhờ một người nào đó gặp anh và báo tin rằng vợ anh đã bỏ đi lấy chồng rồi. Nhưng lần nào cũng là chị ta. Lần đầu được giới thiệu là vợ anh Hùng, tôi thấy chị ta, tuy đen và ốm, xác xơ vì sinh kế nhưng còn phảng phất những nét thanh tú và quí phái. Chị ta, thời trẻ, ắt đã làm bao trái tim bọn con trai xao xuyến.

Mỗi lần ra thăm nuôi, anh Hùng, tôi và vài người tù ngồi một bên chiếc bàn dài, đối diện (bên kia bàn) là thân nhân của tù. Đầu bàn có một công an ngồi theo dõi, lắng nghe tù và thân nhân chuyện trò. Tù chỉ có mười lăm phút gặp người thân nên ai cũng cố nói thật nhiều, hỏi thật nhiều những điều cần thiết. Tôi cũng gấp rút chuyện trò với vợ nhưng cũng để ý xem vợ chồng anh Hùng có gì khác thường không? Hình như anh Hùng không nhìn vợ mà hơi cúi xuống vẻ đắn đo, suy nghĩ. Trái lại chị vợ ngồi nhìn chồng đăm đăm như thôi miên anh ta.

Thông thường, trong lúc gặp gỡ, người vợ để bàn tay bên hông của giỏ quà thăm nuôi, phía khuất tia nhìn của công an, người chồng biết ý sẽ để bàn tay mình lên bàn tay vợ, bóp nhẹ. Bao nhiêu năm xa cách, chỉ cần chạm nhẹ hai bàn tay với nhau cũng đủ cho vợ chồng ngây ngất, rung động cả thể xác và tâm hồn. Giây phút đó quí giá hơn bao nhiêu lần ôm ấp nhau mà vợ chồng đã trải qua. Vợ anh Hùng cũng để tay bên giỏ thăm nuôi. Anh Hùng chỉ đụng rất nhẹ vào tay vợ, như vô tình rồi rút tay về. Chị ta vẫn để yên bàn tay và chờ đợi. Anh Hùng lại đụng nhẹ tay vợ lần nữa, rồi lại rút về. Cả hai yên lặng. Rồi hình như anh nói nho nhỏ gì đó với vợ.

Thời gian thăm gặp qua rất nhanh. Lúc chia tay, anh Hùng xách gói quà thăm nuôi đi thẳng mà không ngoái nhìn người thân như các tù nhân khác.

Chúng tôi ở tù trên mười năm nhưng chỉ ở chung lán trại hơn ba năm, sau đó bị phân tán đi các trại tù khác. Dù vậy, tình bạn giữa chúng tôi đã như ruột thịt. Bảy năm sau, chúng tôi mới gặp lại nhau ở trại tù Z 30, Xuân Lộc. Sau đó, chúng tôi cùng ra tù một lần, vào năm 1986.

Chúng tôi, hai thằng tù trung niên mà trông đã hom hem. Tóc đã có sợi bạc, chân tay như những khúc xương khô. Vợ tôi và vợ anh Hùng, sau mười năm vất vả, cũng đã là hai chị nạ dòng đen thui, đầu tóc, áo quần tả tơi vì suốt ngày lê lết đầu đường xó chợ. Hai người mua đi bán lại từng đôi giày cũ, áo quần cũ, răng vàng bạc vụn, đồng hồ hư, radio hư… Nghĩa là ai bán gì cũng mua, ai mua gì cũng có.

Thời bấy giờ, tù về xã hội chỉ làm được các nghề chân tay như đạp xích lô, bán vé số, vá xe đạp… Tôi và anh Hùng, mỗi người một chiếc bàn con, mỗi cạnh hai gang tay, đặt bên lề đường, ngồi bán vé số, kiếm tiền phụ với vợ mua gạo. Lúc đó vợ tôi và vợ anh Hùng mới lấy lại chút bình tĩnh, không còn lo thất sắc mỗi ngày vì lũ con đói.

Đầu thập niên 1990, có chương trình tù cải tạo được đi Mỹ. Gia đình tôi và gia đình anh Hùng đến cùng tiểu bang Virginia nhưng khác thành phố, cách nhau hơn hai giờ lái xe. Bước chân đến xứ người với hai bàn tay trắng, chúng tôi phải làm gấp đôi người khác, vì lao động chân tay, lương thưởng chẳng bao nhiêu. Sáng sớm đã ra khỏi nhà, khuya mới về. Chúng tôi chỉ gọi điện thoại trò chuyện, hỏi han nhau mà thôi. Tôi không còn để ý đến chuyện xưa của vợ chồng anh Hùng, cũng không bao giờ kể cho vợ tôi nghe. Đàn bà bép xép, một chuyện kỳ lạ như thế thì không bà nào để yên trong bụng được.

Hơn bảy năm ở xứ Mỹ, vài đứa con của gia đình tôi và gia đình anh Hùng đã tốt nghiệp đại học, có việc làm, phụ với cha mẹ lo cho các em nên chúng tôi đã bớt giờ làm việc, có dịp thăm viếng nhau. Bao nhiêu năm mới gặp lại, thấy anh Hùng khỏe mạnh, hồng hào hơn trước, chị vợ cũng mập tròn, mặt mũi tươi rói, gặp lại vợ tôi như gặp cố nhân, hai người tíu tít hỏi han, chuyện trò vui vẻ. Nơi xứ người bơ vơ nên chúng tôi coi nhau như anh em một nhà.

Đột nhiên, một buổi tối, khoảng mười giờ, điện thoại reo, vợ tôi bắt máy rồi la lên:

– Sao? Chị nói sao? Anh Hùng bị gì mà đưa vô bịnh viện cấp cứu? Chị nói chuyện với ông xã em. Em run quá!


Vợ tôi đưa điện thoại cho tôi.

– A lô! Anh Hùng bị gì vậy chị?

Bên kia đầu giây, giọng vợ anh Hùng hốt hoảng:

– Không hiểu sao. Ăn tối xong ảnh ngồi xem TV. Thình lình, ảnh kêu “Đau đầu quá!” rồi gục xuống bất tỉnh. Em gọi xe cứu thương đến đưa vô bịnh viện. Hiện em đang ở phòng cấp cứu. Ảnh chưa tỉnh. Em rối trí quá! Không biết mình phải làm gì đây?

– Chị báo cho sắp nhỏ biết chưa?

– Dạ rồi. Nhưng đứa gần nhất cũng phải năm giờ lái xe, đứa ở xa, sáng mai mới đi máy bay về.

– Ảnh không sao đâu. Chị bình tỉnh. Đưa vô bịnh viện là yên tâm. Tụi tôi sẽ đến ngay bây giờ. Lên xe, chúng tôi sẽ nói chuyện sau. Nhớ là phải bình tỉnh. Hai giờ nữa chúng tôi sẽ đến bịnh viện.

Ban đêm, xa lộ 95 không đến nỗi kẹt xe. Từ Richmond hướng về thành phố Falls Church, phía bắc tiểu bang, gần hai giờ, chúng tôi đã có mặt tại bịnh viện. Bịnh viện về đêm thật yên tĩnh. Theo sự hướng dẫn của nhân viên trực, chúng tôi đi rất nhẹ dọc hành lang để tìm phòng hồi sức.

Anh Hùng nằm trên giường với đủ thứ dây nhợ, ống trợ thở nối với dàn máy sát tường. Một cái máy điện tâm đồ với lằn sóng xanh chạy đều đều, yếu ớt. Chị Hùng quỳ bên cạnh, nắm tay chồng, thì thầm:

– Anh cố gắng nghe em nói. Em chỉ nói một câu thôi. Em không nói được cho anh nghe thì em đau khổ suốt đời, ân hận suốt đời. Anh có thương em không? Thương em thì nghe em nói. Nghe anh! Tội nghiệp em mà anh…

Chúng tôi đứng bên cạnh mà chị vẫn không hay biết. Vợ tôi cúi xuống vỗ nhẹ vai chị, chị quay lại, đứng lên, ôm vợ tôi, nước mắt trào ra.

– Ảnh không nghe em nói! Ảnh không biết gì nữa. Sao em ngu quá? Không nói khi ảnh còn khỏe mạnh. Mà thình lình, ảnh bị như vầy…

Chị nói lảm nhảm như người mất trí. Vợ tôi không hiểu gì cả nhưng vẫn vỗ về, nhỏ nhẹ:

– Ảnh không sao đâu. Em biết, nhiều người bị như vậy, sẽ tỉnh lại. Chị đừng lo. Bác sĩ nói sao?

– Bác sĩ nói ảnh bị xuất huyết não, đang chuẩn bị, sẽ mổ ngay. Em sợ, người ta mổ rồi ảnh đi luôn. Em mà không nói được cho ảnh nghe, chắc em chết theo để linh hồn em được gặp ảnh, nói mấy lời…

Vợ tôi lại nhìn tôi, không hiểu chuyện gì quan trọng, khẩn cấp đến độ phải nói ra cho người sắp chết nghe. Đáng ra, chính người bịnh mới cần trăn trối trước khi từ giả cõi đời. Vợ tôi, biết rằng chuyện gia đình người ta, không nên tò mò, chỉ trấn an:

– Sáng mai, mổ xong là ảnh tỉnh dậy, sẽ nghe chị nói. Chị yên tâm. Bình tỉnh mà chuẩn bị tinh thần, cầu xin Trời Phật phù hộ ảnh tai qua nạn khỏi.

Nhưng chị ta như không nghe, cứ lảm nhảm:

– Bao yêu thương, săn sóc ảnh dành cho em, em hiểu, em đón nhận, nhưng sao em ngu quá, không nói cho ảnh biết em yêu thương ảnh…

Vợ tôi ngớ ra, tưởng chị điên thật rồi… Vợ chồng yêu thương nhau, đâu cần phải nói ra mới hiểu? Chỉ mình tôi biết điều đó. Tôi nói với chị ta:

– Xin chị bình tỉnh. Tôi sẽ cố giúp chị xem sao. Tôi với anh Hùng thân thiết còn hơn ruột thịt. Hy vọng, tôi nói ảnh sẽ nghe.

Nhìn điện tâm đồ, thấy những gợn sóng rất yếu ớt, tôi biết, có mổ cũng rất ít hy vọng, nhưng tôi tin, sự sống trong anh ta vẫn còn. Tôi ra dấu cho chị Hùng đến bên cạnh rồi cúi sát tai anh, nói chậm rãi:

– Tôi là Nguyễn Văn Chánh, bạn anh đây. Chúng ta ở tù chung, khi còn ở bên Việt Nam, anh còn nhớ không” Anh cố gắng nghe tôi nói, một điều rất quan trọng, sẽ giúp anh yên tâm… Nếu anh nghe được, anh chấp nhận, xin anh chuyển động mi mắt hoặc con ngươi của mắt anh. Vợ anh đang đứng bên anh đây. Vợ anh nói rằng, chị chỉ yêu thương một người duy nhất trong đời là anh mà thôi. Anh có nghe không, có chấp nhận không?

Mọi người im lặng, chăm chú nhìn đôi mắt đang nhắm nghiền của anh Hùng. Đột nhiên, đôi mi của anh Hùng chuyển động như muốn mở ra rồi nhắm lại. Tuy rất nhẹ nhưng mọi người đều thấy rõ. Chị Hùng ôm chồng khóc òa lên. Tin rằng anh Hùng có nghe tiếng khóc của vợ nên một lúc sau tôi mới ra dấu cho chị yên lặng, rồi nói vào tai anh Hùng:

– Bây giờ, vợ anh, chị Hùng sẽ nói cho anh nghe. Chị yêu thương anh từ lúc nào. Anh cố gắng nghe vợ anh nói.

Tôi bước lùi cho chị Hùng quỳ xuống, cúi sát tai chồng và nói, từng tiếng một:

– Anh Hùng. Anh là chồng em. Em yêu thương chỉ một mình anh. Em yêu thương anh suốt đời. Em yêu thương anh từ ngày đầu, từ đêm đầu, từ giây phút đầu em trở thành vợ anh… Em lạy anh. Đừng giận em nghe anh! Xin anh thương em. Em là vợ anh. Tội nghiệp em. Nghe anh!

Nói đến đó thì nghẹn lời, chị đứng lên lùi lại, hai tay để lên ngực, như sợ chồng điều gì nhưng mắt vẫn không rời đôi mắt chồng. Mọi người nín thở chờ đợi. Rồi đôi con ngươi dưới hai mi mắt nhắm nghiền của anh Hùng chuyển động nhẹ, hướng về phía chị Hùng và dừng lại. Tôi nói với chị:

– Anh Hùng đã hiểu chị, đã chấp nhận lời yêu thương của chị.

Bỗng chị Hùng lảo đảo, níu tay vợ tôi rồi ngã quỵ xuống, bất tỉnh. Vợ tôi đỡ lấy chị, ngồi bệt xuống sàn, ôm chị vào lòng. Tôi bảo vợ.

– Không sao đâu. Bị xúc động mạnh. Để anh đi gọi y tá…

Thật ra, là chị ấy đã trăn trối với chồng.

Tác giả Phạm Thành Châu.

Truyện ngắn: BẾN CŨ.

Huy gặp Diệp lần đâu tiên trong buổi lễ kỷ niệm ngày thành lập binh chủng Không quân. Anh được đơn vị bình chọn là phi công đạt nhiều thành tích nổi bật trong năm.

Là một phi công trẻ, bô trai, hào hoa nên Huy được giới nữ sinh xếp vào loại “người yêu lý tưởng”. Anh có chiều cao vô địch trong nhóm phi công, vì thế bạn bè thường gọi anh là “Huy Bamboo”.
Huy còn là tay chơi đàn dương cầm nổi đình đám trong các buổi trình diễn văn nghệ do đơn vị Không quân tổ chức.

Phần trao hoa cho các chiến sĩ xuất sắc do toán nữ sinh trường Trung học Sao Mai phụ trách. Lúc choàng vòng hoa cho Huy, Diệp không thể nào với tới, bởi anh cứ trong tư thế đứng nghiêm, thẳng lưng, ngẩng cao đầu.

Bản Lục Quân Hành Khúc do ban quân nhạc hòa tấu đã chấm dứt. Mỗi quân nhân xuất sắc đều có vòng hoa trên cổ, riêng cặp Huy Diệp vẫn còn đứng tại chỗ giương mắt nhìn nhau.
Sĩ quan phụ trách đến bên Huy nhắc khéo : “Ðưa đầu cho cô bé tròng vòng… vào cổ đi”.
Huy lấy mũ, cúi xuống đặt trán mình trên mái tóc của Diệp, cả hàng quân cười khúc khích, khiến nàng ngượng chín người.

Thực ra, Huy cố ý trêu cô nữ sinh có mái tóc dài đen tuyền che một phần khuôn mặt trái soan với má lúm đồng tiền trông rất “liêu trai”. Hai người quen nhau từ đó.
Sau khi đậu bằng tú tài, Diệp ghi tên vào đại học Huế.

Qua năm thứ hai họ làm lễ cưới. Dự tính lấy xong bằng cử nhân văn chương, Diệp mới chiụ sinh con. Nhưng vận rủi ập xuống. Cuối tháng 3/75, Vùng 1 chiến thuật mất vào tay cộng sản Bắc Việt.
Chuyến bay cuối cùng không may bị đạn cộng quân bắn trúng, trực thăng của Huy phải đáp khẩn cấp và anh bị quân Bắc Việt bắt làm tù binh.
Dù bị kẹt lại trong lao tù cộng sản, nhưng lòng Huy vẫn cảm thấy thỏa mãn vì đã kịp thời gởi vợ anh, Trương Hoàng Diệp ra đảo đảo Lý Sơn để di chuyển vào Sài Gòn.

Diệp được bạn của Huy tận tình đưa nàng ra hạm đội sớm sủa. Ðến Hoa kỳ, nàng được một gia đình người Mỹ da trắng ở tiểu bang Washington bảo trợ.
Thời gian đầu, cuộc sống tuy có phần chật vật, nhưng đỡ hơn nhiều so với những gia đình còn ở trong khu tạm trú. Dù phải qua những năm dài vất vả vừa làm vừa học, Diệp đã tốt nghiệp và đựơc giới thiệu vào làm trong hãng Boeing.

Ngày ra tù, cha mẹ vợ báo cho Huy biết Diệp vừa lấy chồng. Như mũi dao đâm vào tim, tay chân anh rụng rời, chẳng còn lòng dạ nào ở lại dùng cơm tối với gia đình vợ.
Huy ra về với cõi lòng tan nát. Không có lý do gì để trách Diệp, anh chỉ buồn cho số phận hẩm hiu của mình. Huy đã có dự định sẽ vượt biên để được đoàn tụ với vợ.
Giờ thì niềm hy vọng ấy đã tiêu tan. Nhưng lòng khao khát tự do vẫn không ngừng thôi thúc anh ra đi.

Tháng Chín năm 1985, Huy cùng với bảy người bạn tâm đồng ý hợp nhất, tổ chức vượt biển trên chiếc xuồng một “lốc” mong manh giữa mùa mưa bão.
Năm ngày lênh đênh trên biển, thuyền mang tám kẻ dũng cảm ấy tấp được vào bờ của một làng ven biển thuộc Mã-Lai. Họ được tàu của Mã-Lai đưa đến hải cảng Trengganu và chuyển qua đảo Pulau Bidong.
Tại đây, Huy chưa biết định cư tại quốc gia nào. Bất ngờ, được thư của Diệp gởi đến, Huy vô cùng ngạc nhiên, làm sao cô ấy biết được mình ở đây?
Có thể Diệp cần chữ ký của mình trong đơn ly dị chăng?

Huy hồi họp mở thư ra xem:
“Kính gởi anh Huy,
Qua thư thầy me, em biết được anh đang ở trại tị nạn Pulau Bidong, nhưng không biết anh có được vào Mỹ không. Nếu anh muốn định cư tại Hoa Kỳ em sẵn sàng đứng ra bảo trợ cho anh với tư cách của một cousin.
Như anh biết đó, em không thể nào sống đơn chiếc mãi. Ðợi chờ anh chỉ là nỗi vô vọng. Càng nhớ anh, em càng thấy nỗi trống vắng xót xa. Cuộc sống lênh đênh của em trên xứ người, nhờ vào sự đỡ đầu của một người Mỹ và định mệnh đã đưa đẩy em vào một nẻo đường mới.
Chồng em hiện nay là giám đốc trong phân xưởng Boeing, người đã nâng đỡ em ngay từ buổi đầu. Ông ấy ly dị vợ lúc năm mươi tuổi. Ban đầu chỉ là lòng kính trọng, sau thấy thương hại hoàn cảnh lẻ loi của ông, vì vậy em chấp nhận lời cầu hôn của ông ấy.
Bà vợ cũ đã lấy chồng khác, giao lại đứa con gái cho ông chăm sóc. Hiện giờ nó đang học High chool.

Giai đoạn đầu ở Mỹ khó khăn lắm anh ạ, thật lòng em muốn giúp anh vượt qua chặn đường đó. Cuộc sống của em hiện giờ tương đối ổn định. Em hy vọng anh bỏ qua tự ái của người đàn ông thường tình mà nghĩ đến tương lai sáng lạn của mình. Hãy quên đi những kỷ niệm đã qua. Giờ xin anh xem em như một người em họ. Với danh nghĩa nầy, em hi vọng sẽ giúp anh có nhiều cơ hội thành công…
Nhận được thư, anh nên trả lời gấp để em còn kịp làm thủ tục hồ sơ bảo trợ. Anh nhớ khai với Cao ủy tị nạn có người cousin là Diep Truong Thomas theo địa chỉ trong thơ. Em gởi anh cái check 500 USD để tiêu dùng.
Mừng cho anh đã thoát được cảnh lao tù khổ nhục và giờ đây đất nước tự do đang chờ đón anh.
Em Trương Hoàng Diệp

Thẫn thờ đặt bức thư trên bàn, nét chữ của Diệp như nhảy múa trước mắt Huy. Hình ảnh của nàng vẫn còn đầy ắp trong trái tim nồng cháy của Huy, thế mà trong thư Diệp viết lại thản nhiên, như không vướng bận chút tình cảm nào, thẳng thắn và thực tế đến độ tàn nhẫn.

Từ ngày đến đảo, Huy chẳng thiết tha gì được vào đất Mỹ mà sẵn sàng chấp nhận đi bất cứ quốc gia Tây phương nào.
Tuy nhiên, khi đọc thư của Diệp, anh lại quyết định đến Hoa Kỳ. Huy muốn gặp Diệp một lần và muốn nhìn xem tận mắt cuộc hôn nhân mới của nàng hiện giờ ra sao.
Dẫu biết lần chạm mặt trước thực tế bẽ bàng nầy có thể gây thêm thương tích cho trái tim mình. Lòng nhớ thương và tính tò mò đã thôi thúc Huy đồng ý đề nghị của Diệp đứng ra bảo trợ.

Ðúng ngày lễ Giáng sinh, Huy đến phi trường Seattle được Diệp cùng người chồng William Thomas và đứa con gái riêng của chồng, Christina đón tiếp.
Cuộc hội ngộ với người “anh họ” khá niềm nở. Diệp ôm chàng trong phép xã giao của người Tây phương rất tự nhiên và chân tình như đứa em họ đích thực.

Kết hợp với lễ nửa đêm đón Chúa Hài Ðồng là buổi tiệc tiếp đón Huy đầy thân tình. Khách mời, người nào cũng mang quà Christmas đến chúc mừng Huy. Diệp không mời khách nhiều, chỉ giới hạn một số bạn bè thân thiết của chồng.

Trước cảnh gia đình hạnh phúc của Diệp, Huy nghe trái tim mình se thắt nhưng với lòng tự trọng, anh vẫn giữ thái độ bình thản.
Mọi người hân hoan vào tiệc. Tiếng dương cầm ngân vang bản nhạc Ðêm Thánh Vô Cùng do cô bé Christina độc tấu, rồi tuần tự là những bản nhạc tình du dương, âm thanh êm đềm như quyện vào men rượu nồng làm tăng thêm nỗi ngất ngây cho thực khách.

Ðã ngà ngà say, tâm hồn nghệ sĩ bị kích thích, Huy đứng dậy đến bên chiếc piano xin phép cô bé được đàn một bản. Dù đôi bàn tay bị chai sần sau những năm lao động khổ sai trong tù, dù đã mười năm không tập luyện, mười ngón tay anh lướt trên phím ngà bản nhạc “Histoire d’un amour” như xuất thần trỗi lên âm điệu réo rắt làm say đắm lòng người.
Cô bé Christina trố mắt nhìn Huy đầy thán phục. Trái tim Diệp không biết có còn rung động trước âm thanh mang đầy những kỷ niệm xưa mà hai người đã từng bên nhau “anh đàn em hát” ?

Bản nhạc vừa dứt, cơn say ập tới, Huy gục đầu trên bàn phím.
Ông Thomas dìu Huy vào phòng ngủ đã chuẩn bị sẵn từ mấy ngày qua.

Buổi sáng thức dậy, Huy ngạc nhiên trước căn phòng được trang hoàng khá sáng sủa. Mấy bộ áo quần mới treo trong tủ và một số đồ dùng hàng ngày được sắp đặt rất tươm tất trên các kệ. Huy dạo quanh một vòng.
Ðây là loại phòng dành cho người độc thân, có đủ tiện nghi từ phòng tắm đến bếp ga và cả lối đi riêng hoàn toàn biệt lập với căn nhà chính.

Hai ngày nghỉ lễ, William đưa Huy cùng với đứa con gái đi xem các thắng cảnh ở vùng Seattle được mệnh danh là thung lũng Hoa Hồng .
Cô bé đi bên Huy líu lo giới thiệu tên của các thắng cảnh và về lịch sử của vài công trình xây dựng có tính tượng trưng cho thủ phủ của tiểu bang Washington.
Diệp ở nhà mua sẵn thực phẩm để trong tủ lạnh cho Huy tự nấu ăn.

Vào ngày lễ đầu năm dương lịch, Huy cùng gia đình ông bà Thomas đến dự tiệc tại nhà bạn thân của vợ chồng họ. Anh được giới thiệu là cousin của Diệp từ đảo mới qua, mọi người bắt tay chúc mừng.
Sau hai tuần lễ nghỉ ngơi, Huy ngỏ ý với Diệp sẽ tìm thuê một nhà khác. Nàng ân cần khuyên nhủ :
- William rất quý mến anh. Ông ấy muốn giúp đỡ anh có hoàn cảnh thuận lợi để trở lại trường học. Nếu anh đặt nặng tương lai của mình và thắng được tự ái, chắc chắn anh sẽ có cơ hội tốt để tiến thân.
Diệp ngừng nói, nhìn Huy như dò ý rồi tiếp:
- Căn phòng đó là do ông ấy quyết định dành riêng cho anh ở hoàn toàn miễn phí. Khi nào cuộc sống ổn định, có việc làm hẳn hoi, chừng đấy anh muốn thế nào cũng được.
Hôm qua Bill dự tính chờ khi anh lấy xong bằng lái sẽ tặng anh chiếc xe Ford đời cũ của ông để anh đi học và đi làm. Em thấy đó là phương tiện cần thiết đối với anh hiện giờ.

Qua những lời khuyên của Diệp, Huy cảm nhận được trong đáy lòng nàng, một tình cảm sâu kín nào đó bị ngăn chận vì hoàn cảnh. Diệp thật lòng không muốn Huy vấp ngã bởi những khó khăn mà nàng đã trải qua và những kinh nghiệm thất bại của những người đến trước. Ðó là lý do chính đáng thúc đẩy chàng ở lại. Và giờ đây, Huy biết mình phải làm gì.
Ðối với anh, hiện tại là phương tiện, mà tương lai mới là cứu cánh. Cứu cánh đó sẽ là phần thưởng dành cho cả quãng đời còn lại của anh.
Dường như trong tiềm thức, Huy không muốn xa Diệp và cả Diệp cũng không muốn rời Huy, dẫu cuộc sống của hai người đã có lằn ranh phân định và tình cảm của cả hai có bức tường đạo nghĩa ngăn cách.

Huy đã tìm được công việc làm bán thời gian và ghi tên học tại trường college. Sáng đi, tối về, Huy và Diệp ít khi gặp nhau.
Thỉnh thoảng, Diệp tổ chức những bữa ăn thân mật cuối tuần mời Huy cùng với gia đình dùng cơm tối.
Sau những bữa cơm như thế, Huy thường được ông Thomas và Christina yêu cầu chơi đàn.

Có lần Huy giới thiệu bản nhạc Diễm Xưa của Trịnh Công Sơn đã được dịch lời qua nhiều thứ tiếng trên thế giới. Huy vừa đàn vừa hát, đến điệp khúc: “..Trời còn làm mưa sao em không lại. Nhỡ mai trong cơn đau vùi làm sao có nhau , hằn lên nỗi đau bước chân xin em về mau?
Diệp vội quay mặt nhìn qua khung cửa sổ. Huy vẫn tiếp tục hát :
” Mưa vẫn hay mưa cho đời biển động, Làm sao em biết bia đá không đau, Xin hãy cho mưa qua miền đất rộng, Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau !..”
Diệp nhìn Huy với ánh mắt trách hờn, rồi bỏ vào phòng. Chỉ một lần ấy rồi thôi, Huy đã khước từ những bữa cơm sau nầy.

Cô con gái của William đã qua mấy khóa học piano, nhưng ngón đàn vẫn còn non kém, cô bé rất thích được nghe Huy đàn và nhờ anh chỉ vẽ thêm. Huy thì ngại ngùng mỗi lần vào phòng khách nên đã nhiều lần từ chối lời khẩn cầu của cô bé.
Christina vừa mới ghi tên vào đại học năm thứ nhất, nhưng sức học của nàng lại kém hơn Huy một bực. Vừa giỏi toán lại vững vàng về lý thuyết và thực hành môn đàn Piano nên Christina luôn quanh quẩn bên Huy , dần dà anh trở thành thầy dạy kèm bất đắc dĩ.

Chiếc dương cầm ở phòng khách cũng được mang xuống phòng của Huy để Christina tập luyện hàng ngày.
Vào những đêm cuối tuần, tiếng dương cầm thánh thót và giọng cười rộn rã của cô bé vang lên từ phòng của Huy đã làm dịu bớt nỗi quạnh vắng của tháng ngày qua.
Lắng nghe tiếng đàn ngày một điêu luyện của con gái, ông Thomas rất vừa lòng và thầm cảm ơn Huy đã giúp ông bớt phần lo lắng.

Trong cuộc thi biểu diễn dương cầm toàn trường, Christina đoạt giải nhất về kỹ thuật và phong cách trình diễn. Hôm ấy, cô bé đã đích thân trao cho Huy một bó hoa hồng và cảm ơn chàng như một người thầy đã có công rèn luyện nàng tạo được thành tích ngày hôm nay.
Ông Thomas xem chừng rất hãnh diện. Riêng Diệp, dường như nàng không được khỏe, nụ cười có vẻ gượng gạo, và gương mặt bớt phần tươi tắn.

Sau hai giờ làm bài tập và chỉ thêm toán cho cô bé, Huy ngồi vào chiếc đàn piano dạo bản L’amour c’est pour rien. Ðiệu nhạc tango làm xao xuyến tâm hồn, Christina bỏ viết đến phía sau lưng Huy rồi thản nhiên choàng tay ôm cổ chàng. Bản nhạc vừa chấm đứt, cô bé xoay người Huy về phía mình rồi đặt nụ hôn nồng cháy vào môi chàng. Màu mắt xanh ánh lên nỗi đam mê, cô bé nhìn anh với cơn kích thích. Huy bàng hoàng đứng lên, vội vã bắt tay chúc ngủ ngon và tiễn nàng ra khỏi cửa.

Hôm sau, Huy ngỏ ý với ông Thomas và Diệp sẽ dọn đi ở nhà khác với lý do cho tiện đường đến sở làm và gần trường hơn.
Ngày lễ Thanksgiving, Christina bay qua Virginia thăm bà mẹ ruột đang sống với ông chồng sau. Nhân đó, Huy cũng dọn nhà sang chỗ ở mới. Ông William tỏ ý luyến tiếc.
Phần Diệp, nàng chẳng nói gì, chỉ đưa mắt nhìn Huy ngờ vực khi chàng bắt tay ngỏ lời cảm ơn.

Huy cố tình giấu Christina chỗ ở mới của mình, chỉ ghi riêng số điện thọai và địa chỉ để lại cho vợ chồng Diệp.
Từ khi Huy ra đi, Christina thường hay buồn bực, gắt gỏng với mọi người. Mỗi một biến đổi tình cảm nhỏ nhặt của cô bé cũng không thể nào lọt qua mắt của Diệp. Việc dời nhà của Huy đã giúp cho Diệp tin vào suy đoán của nàng là đúng.

Ngày Giáng sinh đã về, đánh dấu ba năm tròn trên đất Mỹ, Huy đã vượt qua được một cách dễ dàng những khó khăn ban đầu.
Giờ đây, anh đang học năm thứ ba kỹ sư điện tại trường Ðại học UW. Huy đã lấy được giải học bổng của hãng Boeing dành cho sinh viên xuất sắc trong hai năm cuối cùng Ðại học.

Sáng Chúa Nhật, tâm trí thảnh thơi, Huy đang ngồi nhâm nhi ly cà phê và đọc tờ báo địa phương, chợt có tiếng gõ cửa thúc bách, anh vội vàng mở hé cánh cửa nhìn ra, Christina đột ngột tông cửa vào, với ánh mắt rực lửa cô nàng hét lên:
“Tại sao anh trốn em ? Tại sao anh bỏ em ? Tại sao ? Tại sao” ?
Vừa nói nàng vừa đẩy Huy lùi về phía sau. Anh cố đứng trụ lại, cô nàng càng xông tới. Miệng Huy không ngớt van lơn : “Xin cô bình tĩnh, xin cô bớt nóng..”

Nhưng Christina chẳng ngừng tay, vẫn ra sức xô chàng.
Ðến cuối phòng, Huy bị chiếc sofa cản chân nên cú đẩy sau cùng khiến anh ngã nằm lên ghế. Christina nhào tới nằm đè lên mình Huy và ôm lấy đầu anh hôn tới tấp trên mắt, trên môi rồi úp mặt mình vào vai Huy. Cô bé thì thào trong hơi thở đứt quãng, nghẹn ngào :
- Em yêu anh và anh biết em yêu anh đến mức nào, sao nhẫn tâm với em
Huy cảm thấy mềm lòng, đưa tay vuốt mái tóc vàng óng mượt của cô bé, khuyên giải :
- Cô còn quá trẻ và có cả một tương lai sáng lạn đang chờ phía trước, còn tôi chỉ là bóng đêm mịt mùng, ngày mai là những tháng năm dài lao đao. Cô chẳng được gì khi vướng víu vào tình yêu không cân xứng.

Christina vụt đứng lên, chạy đến khóa cánh cửa còn hé mở từ lúc nàng vào và nhanh tay cởi bỏ hết áo quần. Một thân thể nở nang đầy hấp lực, lồ lộ làn da mịn màng với bộ ngực căng đầy như tượng thần Vệ Nữ đứng trước mặt Huy thách thức.
Anh vừa trở thế nằm dự định đứng lên. Không để vuột mất cơ hội, Christina sấn tới và tự tay lột bỏ bộ pyjama của chàng đang mặc. Huy hoàn toàn bị khuất phục bởi những kích thích tột độ của nàng.

Từ hôm đó, sau giờ tan học, Christina thường ghé vào nhà trọ của Huy mãi đến khuya mới về nhà. Thấy con gái độ nầy đi về thất thường, ông Thomas dò hỏi, cô bé cho biết đến nhà Huy nhờ hướng dẫn toán. Tin ở con gái mình và người anh họ của vợ, ông cảm thấy an tâm.

Ra khỏi sở làm, Diệp lái xe thẳng đến nhà trọ của Huy. Nàng đứng tần ngần một chặp lâu rồi đưa tay gõ vào cánh cửa. Christina xuất hiện nơi khung cửa. Diệp lạnh lùng hỏi :
- Cô làm gì ở đây ?
- Thăm anh Huy.
- Ðâu cần cô thăm ?
Christina bốp chát
- Tại sao không !
- Tôi cấm cô.
- Ô hay, bà ghen đấy à ?
Diệp dang tay tát vào má Christina toé lửa. Cô bé trố mắt kinh ngạc rồi dùng cả hai tay tấn công trả đũa.
Từ trong phòng Huy nghe tiếng cãi vã và tiếng đánh nhau, vội vàng chạy ra. Huy thấy Diệp ôm mặt khóc, còn Christina giận dữ đóng sầm cửa lại, ra khỏi nhà.
Huy hấp tấp đến bên Diệp hỏi :
- Nó đã làm gì em ?
Thay vì trả lời, nàng đấm vào ngực Huy thùm thụp, tức tối la lên :
- Anh vô tình ! Anh tàn nhẫn ! Anh độc ác !
Huy nắm lấy đôi tay Diệp giữ lại nhưng nàng cố vùng ra rồi ôm chầm lấy Huy, vùi mặt vào ngực chàng khóc tức tưởi.
Huy ôm chặt Diệp vào lòng, lặng lẽ nghe hơi ấm của người yêu ngấm vào trái tim giá lạnh suốt mười bốn năm của mình.
Từng giọt lệ nóng âm thầm lăn trên má chàng. Nước mắt tình yêu của hai người đã được chắt lọc từ trái tim thử thách ở hai phương trời giờ đây kết tụ.

Gia đình ông bà Trương Hoàng Mẫn đến phi trường Ðà Nẵng đón vợ chồng cô con gái Trương Hoàng Diệp từ Mỹ về thăm quê hương sau mười tám năm xa cách.
Ánh nắng của tiết trời sắp vào Xuân nhuộm vàng cả phi cảng. Chiếc máy bay Hàng Không Việt Nam vừa hạ cánh trên phi đạo, mọi người hồi hộp đợi chờ.

Ông bà Mẫn hết đứng lại ngồi, mắt đăm đăm nhìn ra phi đạo khi chiếc máy bay vừa dừng bánh. Hành khách lần lượt xuất hiện trên cửa phi cơ.
Những khuôn mặt rạng rỡ của người Việt ly xứ sắp được đoàn tụ với gia đình nổi bật giữa đám người địa phương trầm mặc.
Trong đoàn người hối hả rời sân bay tiến vào khu hành khách, tuyệt nhiên không thấy bóng dáng của một người Mỹ mà gia đình ông bà Mẫn đặc biệt chú mục.

Chợt Diệp đột ngột xuất hiện, một tay kéo chiếc vali nhỏ, tay kia với túi xách đựng tả lót và bình sữa. Nàng đang dớn dác tìm người nhà.
Bỗng người em gái của Diệp reo lên :
- “ Chị Diệp kia kìa !” Cùng lúc cả nhà nhận ra, gọi to lên :
- “Cô Diệp ! Chị Diệp ! Thầy Me đứng đây nè !”

Trước nỗi vui mừng đoàn tụ không ai để ý đến Huy đang bồng con đứng phía sau vợ. Bà Mẫn ôm con gái vào lòng để rơi những giọt nước mắt mừng mừng tủi tủi.
Ông Mẫn là người đầu tiên nhận ra sự có mặt của Huy, vội vàng đến siết chặt tay chàng :
- Con Diệp về thầy me chỉ mừng một, khi thấy con cùng về là niềm vui tăng lên gấp mười lần hơn cho gia đình ta.
Bà Mẫn bồng cháu ngọai từ tay Huy trao qua, vừa nựng cháu vừa trách yêu :
- Bố mẹ cháu hư lắm, cái việc trọng đại một đời mà giấu ông bà suốt mấy năm nay.
Diệp nhoẻn miệng cười với mẹ :
- Chúng con bàn tính với nhau là dành cho thầy me một dịp bất ngờ, như một món quà để tạ lỗi thầy me suốt bao năm đã phải trăn trở về việc con lấy chồng khác.

Diệp âu yếm nhìn Huy rồi quay sang me, tiếp :
- Ông William Thomas là ân nhân của con, vì vậy con đặt ơn nghĩa lên trên tình yêu dành cho ông ấy. Cách đây ba năm, đứa con gái của ông bỗng nhiên bỏ nhà ra đi, ông lên cơn nhồi máu cơ tim rồi qua đời.
Mẹ Diệp thì thầm : “Nguyện cầu Thiên Chúa dìu dắt linh hồn ông ấy sớm về cõi thiên đàng”.
Ông Mẫn cùng làm dấu Thánh giá với vợ rồi nói với vợ chồng Diệp
- Âu cũng là định mệnh !

Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích

TAY NGHỀ (Hay và Vui)


Chuyến bay KLM đến từ Amsterdam hạ cánh ở phi trường Los Angeles đúng 12 giờ trưa. Sau khi qua khỏi hải quan, tôi ghé mua một ít thức ăn thức uống để trên đường đi dùng thay cho bữa cơm chiều, rồi vội vã lên xe buýt ra bãi đậu xe tìm con ngựa xích thố của mình. Đây là một món đồ chơi tôi mua cho tôi trong dịp lễ Giáng sinh năm rồi. Một chiếc Mercedes GLC 300. Xe SUV đời mới màu đỏ rực. Xe Âu châu được chế tạo không phải để ngắm nhìn hay giữ lâu dài mà là để lái, nên dù máy tương đối nhỏ, chiếc xe nầy vẫn vọt rất lẹ, ôm đường, ôm cua hết chỗ chê. Lúc lái chiếc xe ở gia tốc cao, lưng bị phản lực dán vào thành ghế, tôi có cảm nghĩ mình đang cưỡi con ngựa xích thố nổi tiếng thời Tam Quốc bên Tàu. Ngày xưa, ngài Quan Vân Trường cưỡi con ngựa nầy phò hai bà chị dâu vượt ngàn dặm sơn khê đi tìm ông anh kết nghĩa Lưu Bị.



Ngày nay, tôi cưỡi con ngựa xích thố sắt của mình từ Las Vegas xuống Los Angeles để đáp máy bay qua Hòa Lan dự hội thảo rồi tiện đường đến một thành phố nhỏ ở đó ghé thăm ông anh kết nghĩa. Ông anh này cũng đến ty nạn ở Mỹ như tôi, nhưng ma đưa lối, quỷ dẫn đường thế nào lạc bước qua làm việc bên Hòa Lan rồi bị một cô nàng ở đó nắm đầu giữ lại rồi tròng vào cổ một cái giấy hôn thú. Hai vợ chồng đang sống đầm ấm ở xứ tulip, cho nên khi đi, tôi chẳng có bà chị dâu nào đi cùng, và khi trở về, vẫn chỉ mình tôi lái xe từ Los Angeles về Las Vegas. Thật lòng mà nói, tôi cũng chỉ mong được như vậy. Nếu có một bà chị dâu nhờ tôi “phò”, chắc tôi sẽ nhờ Hồng Lan chuyển bả đi, về giùm. Lái xe lên dốc xuống đèo, mà có một bà ngồi bên vừa làm máy định vị (quẹo trái, không, không, quẹo phải), vừa làm máy kiểm soát tốc lực (sáu mươi dặm một giờ đó; chậm, chậm lại), vừa làm máy báo động (coi chừng, coi chừng, thắng, thắng lại) thì còn đâu hứng thú để lái xe nữa.

Mấy giờ sau, tôi đã lái xe bon bon trên xa lộ 15 hướng về Las Vegas. Tôi chạy ngang qua thành phố Barstow nhưng không ngừng ở đó mà lại lái thêm một đoạn đường nữa, rồi ngừng xe ở một khu nghỉ chân. Tôi tắt máy xe, đến ngồi ở một cái bàn xi măng, duỗi chân tay cho thoải mái, rồi vừa ăn uống vừa nhìn quanh quất. Gần đó có một người ngồi gục đầu trên bàn, dáng điệu mệt mỏi, mắt nửa nhắm nửa mở hướng về phía tôi. Bỗng nhiên, hắn ngồi bật dậy như một cái lò xo, nhìn tôi đăm đăm. Tôi cảm thấy hơi khó chịu, định quay đi nhìn nơi khác thì hắn đã đứng dậy, bước đến bên bàn tôi rồi sà người xuống ngồi đối diện với tôi. "Hi Bác", hắn chào nửa tiếng Mỹ nửa tiếng Việt, miệng cười thật tươi. "Thật không ngờ được gặp lại bác ở đây".

Tôi nhìn hắn, cố moi trong trí nhớ mình đã quen biết hắn từ lúc nào nhưng nghĩ mãi cũng không ra. Hắn nhìn về mặt ngỡ ngàng của tôi liền cười lớn. "Bác không nhận ra cháu hả?". Hỏi xong, hắn liền trở lại bàn mình, đứng quay lưng về phía tôi lục lọi trong túi xách một hồi rồi trở lại ngồi đối diện với tôi."Bây giờ bác nhớ ra chưa?", hắn vừa cười vừa hỏi.

Hắn bây giờ đang mang một đôi kiếng đen tổ tướng, còn đầu thì đội một cái mũ có in hình một chiếc là cần sa cùng chữ "Amsterdam" bên dưới. "Deventer phải không?", tôi cười hỏi.

Nhìn cách ăn mặc của hắn, tôi đã nhớ ra rồi. Tuần trước, khi tôi vừa xuống nhà ga ở Deventer thì gặp mặt hắn. Lúc ấy, hắn đang đứng lẩn quẩn bên chiếc máy bán vé tàu điện. Thấy tôi đi ngang qua, hắn bước đến gần, nhìn tôi rồi hỏi. "You from US?"

Tôi chưa kịp trả lời, thì hắn lại hỏi tiếp. "You Vietnamese?"

Tôi giật mình, nhìn hắn rồi lắp bắp. "How do…do you…". Tôi nói chưa dứt câu thì hắn đã ngắt lời. "Chào bác", hắn nói bằng tiếng Việt. "Cháu cũng là người Việt".

Tôi hết bỡ ngỡ, cười lớn. "Haha, thật không ngờ đến chổ khỉ ho cò gáy này mà vẫn có thể gặp người Việt. Đúng là tha hương ngộ cố nhân".

Hắn cũng cười. "Dạ đúng vậy. Gặp được bác là người Việt, cháu mừng quá". Rồi hắn ngưng cười, nhìn tôi rồi cúi đầu. "Cháu có chút chuyện muốn nhờ bác giúp cho"

Chuyện một người xa lạ vừa thấy mặt đã nhờ mình giúp đỡ thì tôi đã gặp qua nhiều lần ở Las Vegas rồi, và lần nào cũng vậy, vừa nghe câu "có chuyện nhờ bác giúp đỡ" là tôi đã quay người bỏ đi ngay. Nhưng không hiểu sao lúc ấy tôi lại không phản ứng như vậy. Tôi nhìn hắn, mỉm cười. "Nói đi".

"Cháu đi giang hồ mấy tuần nay, từ Pháp, qua Bỉ, rồi qua đây để xem hoa tulip. Định mua vé tàu điện về Amsterdam, sáng mai bay về Mỹ, nhưng …". Hắn nhìn tôi, cười hì hì rồi nói tiếp. "Tiền mặt thì cạn queo, còn cái Visa card thì bị rơi mất con chip". Nói xong hắn đưa cho tôi xem cái thẻ tín dụng. Trên cái thẻ nơi có con chip gắn vào bây giờ chỉ là một lỗ trống nhỏ. "Nếu không mua được vé tàu điện, cháu không biết..."

Một lần nữa, tôi không hiểu tại sao lại tin lời người thanh niên lạ mặt nầy. Xua tay không để cho hắn nói hết câu, tôi bước đến bên máy bán vé, dùng thẻ tín dụng của mình và mua một tấm vé tàu điện đi Amsterdam. Tôi đưa vé cho hắn rồi hỏi. "Sáng mai mới về, tối nay sống sao đây? Có cần tôi giúp gì nữa không?".

Hắn lắc đầu. "Dạ không. Cháu có bạn ở Amsterdam". Hắn nheo mắt nhìn tôi, một ngón tay chỉ lên cái lá cần sa in trên mũ rồi vừa cười vừa nói. "Thứ gì thì không biết, chứ bạn kiểu này đi xứ nào cháu cũng có". Hắn ngừng cười, nói tiếp. "Cám ơn bác rất nhiều". Hắn hỏi tôi về khách sạn tôi cư ngụ rồi nói. "Có dịp cháu nhất định sẽ trả ơn bác".

Rồi chúng tôi chia tay, mỗi người đi một hướng. Ngồi trên xe taxi về trung tâm thành phố, tôi bất giác nhớ câu hắn nói "Có dịp cháu sẽ trả ơn cho bác" rồi bật cười. Cả tôi lẫn hắn đều chưa biết tên của đối phương; đến tên cũng không rõ thì dù hắn muốn trả ơn cũng làm sao mà trả đây.

Không ngờ trái đất tròn; một tuần sau, về đến Mỹ, chúng tôi lại gặp nhau. Nghe tôi nhắc đến nhà ga Deventer, hắn gật đầu lia lịa. "Dạ, đúng rồi. Cháu là người đã nhờ bác giúp đỡ ở nhà ga Deventer". Rồi hắn nhìn tôi rồi vừa cười vừa bẻn lẻn nói tiếp. "Gặp bác rồi mà vẫn chưa có tiền trả lại cho bác, thật ngại quá".

"Bỏ đi", tôi cười nói. "Chỉ có mấy chục euros thôi chứ đâu có bao nhiêu". Tôi nhìn hắn rồi hỏi tiếp. "Sao cậu lại ở đây?”

"Cháu định đi Las Vegas. Hai ngày qua, quá giang xe này đến xe khác, bây giờ mới đến đây".

"Tôi cũng đi Las Vegas”, tôi nói. "Để tôi cho cậu quá giang”.

Hai đứa tôi lên xe. Hắn cởi mũ và mắt kiếng bỏ vào túi xách rồi ném túi xách sang băng ghế sau. "Trang phục này chỉ hợp khi ở Amsterdam thôi, ở Mỹ không tiện lắm", hắn giải thích.

Tôi vừa lái xe vừa nhìn người hành khách của mình. Hắn trẻ hơn tôi nhiều, độ ba mươi tuổi, người cao gầy, mặt mũi vóc dáng chẳng có gì đặc biệt. Trừ đôi mắt. Đôi mắt hắn đảo qua đảo lại, rực sáng nét tinh lanh. Y hệt như đôi mắt của một con chuột.

"Cậu ở Las Vegas hả?", tôi hỏi.

Hắn lắc đầu. "Không. Cháu ở San Diego. Cháu muốn đến Las Vegas vì có trận vô địch quyền Anh ở đó tối mai. Cá độ lớn lắm".

Tôi gật đầu. "Tôi có nghe qua. Tôi cũng thích xem đấu quyền Anh, nhưng lần này bận quá nên không mua vé kịp".

"Cháu không thích cá độ, cũng chẳng thích xem đấu", hắn nói. "Hai thằng đực rựa đánh nhau lỗ đầu chảy máu, hay ho gì mà xem"

"Vậy tại sao cậu lại đến đó", tôi hỏi.

Hắn có vẻ không thích câu hỏi của tôi, ngồi lặng yên không nói gì. "Tôi đoán chắc là cậu làm việc trong một casino ở đó, phải không?"

Hắn bĩu môi. "Mấy chuyện ấy ai mà thèm làm. Suốt ngày chia bài, đổi tiền cho đám con bạc, chán chết".

Chúng tôi lặng yên một lúc lâu. Tôi nhớ hồi còn trẻ mới qua Mỹ, khi đi nhờ xe thiên hạ thường bị đám tài xế cho quá giang hạch hỏi đủ điều. Mầy đến Mỹ bao lâu rồi? Mầy đang làm nghề gì? Có bồ chưa? Con bồ tên gì? Nó người Mỹ hay người Việt?... Tôi rất ghét những câu hỏi kiểu điều tra lý lịch nầy, nên rất thông cảm cho hắn. "Xin lỗi cậu nghe", tôi nói với hắn. "Tôi không muốn xen vào chuyện riêng tư của cậu đâu. Chẳng qua tôi bị méo mó nghề nghiệp. Đám nhà văn, nhà báo tụi tôi là chúa tò mò mà".

"Bác là văn sĩ?", hắn hỏi. Tôi gật đầu. "Văn sĩ thì không sao". Hắn nhìn tôi rồi gật gật đầu. "Vậy thì bác là một tay nghề. Cháu cũng là một tay nghề. Cháu coi thường nhất là cái đám suốt đời chỉ khư khư ôm những việc làm không đòi hỏi một chút tài năng nào cả. Bác hiểu cháu muốn nói gì chứ?". Tôi gật đầu. "Bí quyết sống trên đời", hắn nói tiếp "là mình có tay nghề cao, làm được việc mà người khác khó có thể làm được". "Giống như cậu", tôi nói. "Đúng trăm phần trăm. Như cháu và như bác".

"Làm sao cậu biết là tôi có tay nghề cao?", tôi hỏi.

"Số người Việt ở Mỹ tính ra cũng đâu có nhiều, còn số người Việt ở Mỹ thích đọc sách Việt thì lại càng ít hơn", hắn đáp. "Bác là văn sĩ Việt, nếu bác không có tay nghề cao, thì làm sao bác ở thể tậu được cái xế hộp ngon lành như thế này". Hắn đưa tay vỗ vỗ vào thành ghế xe. "Sắm chiếc xe này chắc cũng bộn bạc phải không bác?". Tôi gật đầu. " Khoảng năm mươi mấy ngàn. Tiền dành dụm cả đời đó. Tôi thích chạy nhanh để tìm cảm giác mạnh ngay từ lần đầu lái chiếc xe mô tô Honda 67 ở Saigon. Bây giờ già rồi, tôi thích loại xe SUV thoải mái rộng rãi nhưng sở thích tìm cảm giác mạnh đó vẫn còn. Nên đành trút ống mua chiếc xe này". "Nó phóng hết ga thì được bao nhiêu dặm một giờ?”, hắn lại hỏi. "Theo tài liệu quảng cáo, tốc lực tối đa là một trăm hai mươi chín dặm một giờ", tôi đáp. "Đó là tốc lực bị giới hạn điện tử; lên đến mức đó rồi thì không thể chạy nhanh hơn được nữa"

"Cháu dám cá với bác là dù không bị giới hạn điện tử, nó cũng không chạy đến mức đó được". Tôi cười. "Tôi thì dám cá với cậu là nó dư sức qua cầu".

"Mấy hãng xe là chúa láo khoét", hắn nói. "Hãng nào cũng vậy, họ quảng cáo xe của họ là con thỏ, nhưng khi bác mua về thì khám phá ra nó chỉ là một con rùa". "Chiếc xe này thì khác", tôi đáp. "Quảng cáo là một con thỏ, mua về nhà cũng vẫn là một con thỏ". "Vậy bác chứng minh đi, xem thử xe của bác là một con thỏ hay chỉ là một con rùa già".

Lúc ấy, xe đang chạy ngang qua một vùng sa mạc. Tôi nhìn về phía trước. Xa lộ thẳng tắp, vắng hoe. "Thử thì thử", tôi nói. "Chân ga dính sàn nhà, pedal to metal”. Nói xong, tôi đạp mạnh chân ga. Chiếc xe vọt lên như một con ngựa bị ong chích vào mông. Chỉ trong mấy giây đồng hồ, tốc lực xe đã lên đến chín mươi dặm một giờ.

"Hết sẩy, hết sẩy", hắn la lên. "Tới luôn đi bác tài". Lúc ấy, bàn chân ga xe đã chạm vào sàn xe; tôi giữ nó ở nguyên vị thế đó.

"Một trăm", hắn la lên. "Một trăm lẻ năm. Một trăm mười. Một trăm mười lăm. Cố lên bác. Cố lên". Chiếc xe của tôi phóng như một mũi tên. Thấy xe tôi vọt đến, vài chiếc xe đang chạy trên lằn đường bên trái của xa lộ vội vã lủi vào lằn bên phải. Xe tôi qua mặt một chiếc xe pickup, một chiếc xe hơi và một chiếc xe vận tải mười tám bánh. Dù chúng đang chạy trên xa lộ, tôi thấy chúng dường như đang đứng yên. "Một trăm hai mươi", hắn đếm lớn. "Chin dặm nữa thôi, ráng lên, ráng lên".

Ngay lúc đó, tôi nghe có tiếng còi hụ. Nhìn qua kính chiếu hậu, tôi thấy có một chiếc xe màu đen đang bám theo xe tôi sát nút, mấy cái đèn xanh đỏ gắn trên mui xe nhấp nháy liên hồi. "Thấy mẹ rồi", tôi vừa lẩm bẩm vừa thả chân ga cho chiếc xe chậm lại.

Cuối cùng, tôi tấp xe vào lề đường, tắt máy rồi ngồi chờ.

"Thật không ngờ xe cảnh sát lại chạy nhanh như vậy", tôi nói với người hành khách ngồi bên cạnh mình. "Mình chạy một trăm hai, nó thì đứng yên một chổ phục kích mình, vậy mà nó vẫn có thể nắm đầu mình dễ dàng". "Police interceptor; xe truy cản mà", hắn đáp. "Máy và hộp số đặc biệt. Đừng nói một trăm hai; một trăm rưỡi nó cũng có thể bắt kịp mình”.

Người cảnh sát ngừng ngay sau xe tôi. Hắn chậm rãi mở cửa, rồi từ từ bước ra khỏi xe. "Cảnh sát tiểu bang. Điệu nầy coi bộ không xong rồi", tôi lẩm bẩm. "Chỉ nói khi nào cần nói thôi, bác hiểu không", ông bạn đồng hành dặn tôi. "Chúng ta cứ ngậm miệng ngồi yên xem tình hình thế nào đã".”

Người cảnh sát khoan thai bước về phía chúng tôi. Hắn còn trẻ, rất đô con, mặt tròn đầy thịt, hai bắp đùi to như hai cái chân voi. "Coi chừng thằng cớm nầy", ông bạn đồng hành lại dặn tôi. "Nhìn cái mặt heo của nó cũng đủ biết nó là thứ khó chơi rồi".

Người cảnh sát đến bên phía cửa xe đang mở của tôi. Hắn đặt một bàn tay nhung nhúc thịt lên thành cửa xe rồi hỏi. "Có chuyện khẩn cấp phải không?"

"Không, thưa thầy".

"Hay là bà nhà lâm bồn ông phải chở gấp đến nhà thương?". Tôi định nói với hắn là nhà tôi gần sáu mươi rồi, còn đẻ chửa chi nữa, nhưng vừa mở miệng thì đã ngừng ngay. "Không phải", tôi đáp. "Hay là nhà ông đang bị cháy, ông phải về gấp để xông vào trong đám lửa cứu gia đình ông?". Giọng người cảnh sát từ tốn nhẹ nhàng, nhưng đầy sự mỉa mai chế diễu.

"Cũng không phải", tôi lắc đầu đáp. "Ông có biết tốc lực tối đa trên xa lộ ở đây là bao nhiêu không?" người cảnh sát hỏi tiếp. Tôi gật đầu. "Tôi biết; bảy mươi dặm một giờ". "Vậy thì ông làm ơn cho tôi biết ông đã chạy bao nhiêu dặm một giờ không?", hắn lại hỏi. Tôi nhún vai, nhưng không trả lời.

Khi hắn nói tiếp, giọng hắn lớn đến nỗi làm tôi giật mình. "Một trăm hai mươi dặm một giờ”, hắn gằn từng tiếng. "Năm mươi dặm quá tốc lực tối đa", hắn nói như quát lên. Rồi hắn quay sang người hành khách của tôi. "Còn ông này, ông là ai?"

"Ông ấy là người quá giang”, tôi nói. "Tôi cho ông ấy quá giang đến Las Vegas"

"Tôi không hỏi ông", người cảnh sát nói. "Tôi hỏi hắn".

"Bộ tôi làm chuyện gì phạm pháp hay sao mà hỏi tôi hả thầy cảnh sát?"

"Có thể lắm", người cảnh sát đáp. "Tôi sẽ tính chuyện với ông sau". Rồi hắn quay sang tôi. "Bằng lái xe và thẻ bảo hiểm", hắn vừa nói vừa chìa tay ra.

Tôi đưa cả hai thứ cho thằng cớm. Hắn móc trong túi áo bên trái ra một cuốn sổ bìa đen, rồi vừa đi vòng quanh xe tôi, vừa ghi hiệu xe, đời xe, bảng số, và số đăng bộ xe vào sổ. Rồi hắn cầm cuốn sổ bìa đen lẫn giấy tờ của tôi trở về ngồi trong chiếc xe cảnh sát, ghi ghi chép chép một hồi. Một lát sau, hắn trở lại, đưa cho tôi một cuốn sổ khác. Sổ biên giấy phạt. "Ký vào chỗ nầy". Tôi lẳng lặng làm theo lời. Hắn trả bằng lái xe cùng thẻ bảo hiểm lại cho tôi, xong xé tấm giấy phạt đưa cho tôi, rồi nhét cuốn sổ phạt vào túi áo.

Hắn lại móc cuốn sổ bìa đen ra, rồi bước sang phía người hành khách của tôi. “Đến phiên ông. Tên gì?"

“Micky King Nguyen"

Thằng cớm khịt mũi một tiếng rồi hỏi tiếp. "Có giấy tờ chứng minh tên tuổi, địa chỉ của ông không?"

Người hành khách của tôi móc túi đưa bằng lái xe của chính mình cho người cảnh sát. Không nói không rằng, thằng cớm lại ghi ghi chép chép vào cuốn sổ bìa đen. "Nghề gì?"

"Thất nghiệp"

"Hử? Trước khi thất nghiệp làm nghề gì?"

"Cũng thất nghiệp luôn".

Thằng cớm nhăn mặt, ghi chép vào cuốn sổ đen xong nhét nó vào túi áo. Hắn trả bằng lái xe lại cho người hành khách của tôi rồi nói."Ông là nhân chứng việc vi phạm lưu thông của ông nầy", hắn vừa nói vừa chỉ tay về phía tôi. "Về đến cuộc cảnh sát, tôi sẽ điều tra thêm về ông".

"Điều tra tôi? Tôi đã phạm tội gì?"

Thằng cớm đưa tay tắt chiếc máy quay phim nhỏ đeo trên ngực áo. "Nhìn cái bản mặt khó ưa của mầy là tao thấy nghi nghi rồi ", thằng cớm trở giọng nói. " Tao sẽ điều tra. Nếu mà tao thấy trong Hồ Sơ Tội Phạm Liên Bang có tên mầy trong đó thì, hà hà... ". Hắn bỏ lửng câu nói đi quanh xe, đến bên tôi. "Ông già, ông có biết đang bị rắc rối lớn hay không?"

"Tôi biết".

"Cảnh sát tụi tao chúa ghét đám vô pháp vô thiên tụi mày, cứ ngồi vào xe là phóng như một con bò điên, chẳng coi luật pháp hay sự an toàn của người khác ra gì cả. Mầy đã lọt vào tay bọn tao thì đừng hòng được lái cái xe kiểng của mầy nữa. Mày chỉ có đường ngồi trong hộp mà nhìn nó thôi".

Tôi nghe thằng cớm nói mà giật mình. "Ý ông nói là tôi sẽ vào tù?". Thằng cớm gật đầu. "Đúng, ngồi tù, ngồi trong hộp. Tao sẽ xin quan toà cho tao cái vinh dự được còng tay mầy và tống vào khám để mầy bầu bạn với đám côn đồ tội phạm ở đó. Chưa hết, tao cũng xin quan toà phạt thật nặng cho mày sạt nghiệp luôn". Hắn nói xong, nhìn chúng tôi lườm lườm một hồi, rồi đưa tay bật chiếc máy quay phim trên ngực lên. "Tôi sẽ gặp hai ông ở tòa án. Nhớ lái xe cẩn thận và kiểm soát tốc lực. Xin chào".

Hắn trở lại chiếc xe cảnh sát rồi nổ máy vọt đi. Chỉ trong phút chốc, chiếc xe biến dạng ở cuối xa lộ.

"Thế là tàn một kiếp hoa của tôi rồi", tôi thở ra.

"Tàn kiếp hoa của bác, tàn luôn kiếp hoa của cháu nữa", người hành khách của tôi nói.

"Tôi chạy quá tốc lực bị lãnh đủ thì đã đành. Còn cậu làm gì mà kiếp hoa của cậu phải bị tàn?"

"Bộ bác không nghe thằng Trư Bát Giới đó hăm he điều tra cháu hay sao?", hắn hỏi. Rồi hắn quay sang tôi. "Bác tính làm gì đây?"

"Đến Las Vegas, tôi sẽ nhờ luật sư liên lạc với một luật sư ở California để lo giải quyết chuyện này. Tôi không muốn vô trong khám ngồi gỡ lịch".

"Thằng cớm đó xạo tổ mẹ, bác đừng có tin nó", hắn nói. "Nó thấy bác già cả, lại ở tiểu bang khác nên nó hù bác đó. Chứ có luật lệ nào ở California nầy bắt người ta phải vào tù vì tội lại xe quá tốc lực đâu?"

"Chắc không đó?"

"Chắc như đinh đóng cột", hắn đáp. "Bác có thể bị trừ điểm, hay bị phát một số tiền lớn, những ngồi khám chắc chắn là không". Tôi nghe hắn nói, thấy nhẹ nhõm như trút một gánh nặng.

"Có một câu tôi muốn hỏi cậu", tôi vừa nhìn hắn vừa nói. "Tại sao cậu lại nói dối với tôi?"

"Sao bác nghĩ là cháu nói dối với bác?"

"Cậu nói với tôi cậu là tay nghề, nhưng lại nói với thằng cớm cậu không có nghề ngỗng gì cả"

"Quả là như vậy", hắn nói. "Nhưng tại sao phải chưa khảo đã khai hết với bọn cớm; làm vậy mình có được lợi lộc gì đâu?".

"Vậy cậu làm nghề gì?", tôi hỏi hắn.

"A", hắn nhìn tôi, ánh mắt lộ nét ranh mãnh. "Bí mật nghề nghiệp không thể tiết lộ được"

"Chắc là nghề không ra gì nên xấu hổ không dám nói ra chứ gì" tôi nói.

"Xấu hổ?", hắn nói lớn. "Tui mà thấy xấu hổ về nghề nghiệp của tui?". Hắn nhìn tôi rồi lắc đầu. "Không đâu bác ơi. Cháu là người hãnh diện về nghề nghiệp của mình nhất trên thế gian nầy".

"Ngon lành vậy sao?", tôi hỏi. "Vậy tại sao cậu lại không dám cho tôi biết về nghề của mình?".

Hắn nhìn tôi, cười cười. "Quả như bác nói khi nãy, mấy ông nhà văn nhà báo đúng là chúa tò mò, " hắn nói. "Hết đào đến bới cho đến khi moi ra được câu trả lời mới thôi, có phải vậy không?".

"Thật ra có câu trả lời hay không đối với tôi cũng chẳng quan trọng gì. Hỏi để bắt chuyện cho quên đường dài, chứ tôi đâu có cần biết cậu làm nghề ngỗng gì", tôi dối hắn.

"Cần lắm chứ", hắn cười ranh mãnh. "Cháu nhìn mặt bác cũng thấy rằng bác đang nghĩ cháu làm một cái nghề đặc thù nên bác nhất định muốn biết cho bằng được".

Tôi thật sự không thích hắn có thể đọc ý tưởng trong đầu tôi dễ dàng đến như vậy. Tôi lặng yên, mắt nhìn đăm đăm về con đường dài trước mặt.

"Bác nghĩ đúng đó", hắn tiếp tục. "Nghề của cháu rất đặc thù, nghề đặc thù nhất trong những nghề đặc thù".

Tôi không nói gì, lặng yên chờ hắn nói tiếp.

"Đó là lý do tại sao cháu phải thận trọng khi nói về nghề nghiệp của mình. Trước hết, cháu cần phải xác định bác có phải là cớm thường phục hay không?"

"Bộ tôi giống cảnh sát lắm hay sao?"

"Không giống, mà cũng không phải. Người có ngu đến mấy cũng thấy rõ điều nầy".

Hắn móc trong túi quần ra một gói cần sa nhỏ và một xấp giấy gói thuốc rồi bắt đầu vấn thuốc. Vừa lái xe, tôi vừa liếc nhìn hắn làm việc. Tốc độ vấn thuốc của hắn thật sự nhanh không tưởng tượng được. Chỉ trong năm giây đồng hồ, hắn đã vấn xong điều cần sa. Rồi thật bất ngờ, một chiếc hộp quẹt xuất hiện trên tay hắn. Ánh lửa bùng lên, đầu điều cần sa bốc cháy, rồi cái hộp quẹt biến mất. Mọi động tác xảy ra nhanh quá, y hệt như trong một màn ảo thuật.

"Cậu có thể đoạt giải quán quân về môn vấn thuốc lá", tôi nói.

“A”, hắn vừa nói vừa hít một hơi cần sa. "Thì ra bác đã để ý thấy hết". "Dĩ nhiên là tôi thấy hết. Thật là nhanh không tưởng được". Hắn ngã lưng trên ghế xe, mỉm cười. Hắn có vẻ rất vui vì tôi đã ghi nhận tốc độ vấn thuốc lá của mình.

"Bác có biết tại sao cháu có thể vấn thuốc lẹ đến như vậy không?", hắn hỏi. "Nói đi", tôi đáp. "Bởi vì cháu có mười ngón tay thần. Mười ngón tay của cháu", hắn vừa nói vừa xòe cả hai bàn tay trước mặt tôi, "vừa nhanh vừa điệu nghệ hơn cả mười ngón tay của bất cứ danh thủ dương cầm nào trên thế giới". "Cậu chơi piano?”, tôi hỏi. Hắn lắc đầu quầy quậy. "Tội quá bác ơi, bộ cháu giống người chơi piano hay sao?”. Tôi nhìn mười ngón tay của hắn, những ngón tay thon dài, đài các, chẳng phù hợp với con người của hắn chút nào. Chúng giống như những ngón tay của một y sĩ giải phẫu, hay của một người thợ làm đồng hồ.

"Việc cháu làm," hắn tiếp tục, "còn khó hơn việc chơi piano đến trăm lần. Thằng cà chớn nào cũng có thể chơi piano. Một thằng bé đi chưa vững vẫn có thể đi thi VStar Kids, chơi piano ngầu như Beethoven. Nhưng chỉ có một người trong cả chục triệu người mới có thể làm nghề của cháu. Bác thấy sao?"

"Nếu quả vậy thì cậu đúng là một thiên tài rồi"

"Dĩ nhiên trong nghề của cháu, cháu là một thiên tài".

"Tôi đoán chắc cậu là một ảo thuật gia", tôi nói.

"Bác đánh giá cháu thấp quá”, hắn nói. "Mấy cái nghề dàn cảnh để lòe mắt thiên hạ đó con nít làm cũng được, đâu có cần đến mười ngón tay thần làm gì ".

"Vậy chắc cậu là tay tổ xì phé", tôi lại nói.

Hắn lại lắc đầu. "Cái nghề vua bịp trong phim bộ Hongkong chỉ hấp dẫn đối với đám bình dân, nhưng với một người có mười ngón tay thần như cháu thì chỉ là những trò trẻ con thôi"

"Vậy thì tôi chịu thua, đoán không nổi", tôi cười đáp.

Lúc ấy xe qua một thành phố nhỏ. Có phố là có cớm, vừa mới bị cớm nắm đầu nên tôi thấy lạnh cẳng. Tôi cho xe vào lằn đường bên phải, giữ đúng vận tốc cho phép trên xa lộ. Bất thình lình, người hành khách hỏi tôi. "Tuần trước, bác đánh rơi hộ chiếu ở khách sạn, phải không?”

Tôi giật mình. Đúng vậy, tối hôm đó, từ Deventer trở về Amsterdam, tôi nhận được tin nhắn của khách sạn. Tôi theo chỉ dẫn trong tin nhắn, đến gặp người quản lý của phòng “Mất và Tìm Thấy”. Hắn đưa cho tôi cuốn hộ chiếu và bảo rằng có người nhặt được đưa cho hắn để nhờ hắn chuyển lại cho tôi. Chuyện này chỉ liên hệ đến tôi và người quản lý, không ngờ người thanh niên đang ngồi bên tôi lại biết được. "Sao cậu biết chuyện này?", tôi hỏi.

Hắn chẳng trả lời, vói tay lấy cái túi xách ở ghế sau, lục lọi một hồi rồi chìa một vật trước mặt tôi. Tôi chỉ biết lõm bõm tiếng Hòa Lan, nhưng đọc hàng chữ lớn “RIJBEWIJS” trên vật ấy, tôi biết nó là một cái bằng lái xe ở Hòa Lan. "Bác có nhận ra người đàn bà trong hình nầy không?", hắn hỏi.

Tôi nhìn một hồi, nhưng không thể nào nhận ra. Thấy tôi lắc đầu, hắn nói tiếp. "Con mụ này đi với đứa bé gái đã đụng vào bác ở nhà ga Deventer đó".

Nghe hắn nhắc, tôi mới nhớ ra một sự việc xảy ra ở nhà ga Deventer. Sau khi chia

tay với hắn, tôi quay người kéo xách hành lý len giữa đám hành khách đi tìm taxi. Bất ngờ có một đứa bé gái tay cầm ly kem từ đâu chạy tới đụng vào người tôi. Đụng nhẹ thôi, nhưng làm vạt áo khoác của tôi bị dính đầy kem. Đứa bé nhìn tôi, vẻ mặt sợ hãi tột độ, mắt mở lớn, miệng méo xệch. Một người đàn bà ăn mặc sang trọng bước đến, nhìn đứa bé rồi nói một hơi dài. Tôi không hiểu nhiều tiếng Hòa Lan, nhưng đoán đây là bà mẹ đang trách mắng đứa con gái mình. Đúng vậy, bà qua sang tôi rồi nói bằng tiếng Anh. "Xin lỗi ông, con gái tôi bất cẩn quá, làm dơ áo ông rồi". Bà móc ví, lấy một chiếc khăn tay trắng tinh rồi khom mình vừa lau vết kem trên áo tôi, vừa rồi rít xin lỗi. "Ông vui lòng cho phép tôi được trả tiền giặt ủi áo của ông". Tôi nhìn khuôn mặt sợ hãi của cô bé, rồi nhìn cử chỉ vồn vả lịch sự của người đàn bà, lòng thấy không nở. "Không cần đâu, chuyện nhỏ thôi, bà đừng để tâm". Người đàn bà lại xin lỗi tôi một lần nữa, rồi nắm tay dắt cô con gái vừa đi vừa nói thêm một tràng dài. Tôi đưa tay sờ nhẹ vào ngực áo khoác, thấy cái ví đựng hộ chiếu vẫn còn cồm cộm ở bên trong, nên yên tâm, rồi sau đó quên bẵng chuyện này đi.

"Cháu gọi bác nhưng bác đã lên taxi", người hành khách của tôi nói. "Bác bất cẩn quá", hắn vừa nói vừa lắc đầu, điệu bộ y như một người cha đang trách mắng đứa con mình. "Cũng may là gặp phải cháu. Con mụ đó tay nghề cũng kha khá, nhưng so với cháu thì chỉ như múa búa trước cửa Lỗ Ban mà thôi".

Tôi kinh ngạc nhìn người thanh niên tên Micky King nầy, lòng thầm hỏi không biết hắn sinh ra ở Mỹ hay ở Việt nam. Nếu sinh ra ở Mỹ, sao tiếng Việt của hắn lại giỏi đến như vậy. Còn bảo sinh ra ở Việt nam, thì cách dùng chữ của hắn lại không giống như loại tiếng Việt "hoành tráng" mà đám "đỉnh cao trí tuệ" đã nhập cảng vào quê hương tôi sau ngày Miền Nam bị cưỡng chiếm.

Tôi nữa như hiểu, nửa như không hiểu những gì hắn nói. "Ý cậu là...", tôi lắp bắp. Hắn cười rồi gật đầu. "Hôm ấy, cháu vừa về đến Amsterdam là ghé lại khách sạn bác ở nhờ người ta chuyển cuốn sổ hộ chiếu lại cho bác".

Tôi tuy đã già rồi, nhưng đầu óc vẫn chưa lú lẫn cho lắm. Nên nghe hắn nói, tôi hiểu hết mọi chuyện. Người đàn bà và đứa bé gái ở nhà ga Deventer là cùng một bọn móc túi chuyên nghiệp. Chúng đóng kịch quá giỏi, dàn cảnh như thật làm tôi không có một chút mảy may nghi ngờ gì cả. Đứa bé cố tình đụng vào tôi để áo tôi dính kem, tạo cơ hội cho người đàn bà đến gần tôi và móc sổ hộ chiếu. Điều đáng sợ là người đàn bà ấy lấy đi sổ hộ chiếu nhưng vẫn để cái ví đựng hộ chiếu lại trong túi áo tôi khiến tôi hoàn toàn không hay biết mình vừa trở thành một nạn nhân của chúng. Chỉ trong một tích tắc mà người đàn bà ấy, một tay chùi cho sạch vết kem trên áo tôi còn tay kia móc cuốn sổ hộ chiếu ra khỏi cái ví đang nằm sâu trong túi áo trong; khả năng này thật khó mà tưởng tượng cho được. Nhưng còn điều kinh khủng hơn nữa là ông bạn hành khách đang ngồi bên cạnh tôi đây ngay sau đó lại có thể không những lấy lại cái hộ chiếu của tôi mà còn móc thêm được cái bằng lái xe của một tay tổ trộm đạo ngay từ cái ví tay của mụ ấy. Tôi nhìn hắn trân trân, lòng vừa thán phục vừa có chút khủng khiếp.

"Cậu làm nghề ...móc... móc... túi?, tôi lắp bắp hỏi.

"Cháu thật không thích từ ngữ này", hắn trả lời. "Nghe nó vừa thô lỗ, vừa tục tĩu làm sao ấy". Hắn ngừng một lúc rồi nói. "Móc túi là nghề của bọn ăn cắp vặt, như cái con mụ ở Deventer". "Vậy thì cậu gọi cái nghề của cậu là gì?", tôi hỏi. "Nghề của cháu gọi là diệu thủ. Cháu là một tay diệu thủ chuyên nghiệp", hắn trả lời với vẻ mặt nghiêm trang, trông chẳng khác gì ông Hội Trưởng Hội Văn Bút đang thuyết trình về hội của mình. "Tôi chưa bao giờ nghe đến cái nghề diệu thủ này ", tôi nói. "Cái tên nghề này do cậu chế ra phải không?"

Hắn lắc đầu. "Cháu có pha chế gì đâu. Danh từ nầy đã phổ thông từ lâu lắm mà". Hắn nhìn tôi rồi hỏi. "Bác đã từng nghe đến cái tên Chu Thông hay chưa? "

Tôi gật đầu. Đúng vậy, khi còn học trung học ở quê nhà, tôi là vua luyện chưởng nên dĩ nhiên là tôi có nghe qua cái tên này. Những ai đã đọc Anh Hùng Xạ Điêu cũng biết rõ nhân vật Diệu Thủ Thư Sinh Chu Thông của nhóm Giang Nam Thất Quái. Chu Thông là vua trộm đạo, nhưng được người đọc yêu thích ngưỡng mộ vì hành động nghĩa hiệp của mình. Có điều làm tôi thật sự ngạc nhiên, là người thanh niên tên Micky King nầy sinh sau đẻ muộn, ra đời sau tôi cả một thế hệ. Ở Việt nam thời của hắn có biết bao nhiêu truyện về anh hùng xã hội chủ nghĩa, người thì nắm càng kéo trực thăng rớt xuống đất, kẻ thì một mình một súng bắn giết cả tiểu đoàn Mỹ Ngụy. Truyện nào cũng oanh oanh liệt liệt, vậy mà hắn chẳng thèm đọc, lại đi đọc chuyện kiếm hiệp vớ vẫn. Thằng này chắc ở Việt nam là tay tổ phản động, Bác và Đảng trị không nổi nên gởi qua Mỹ nhờ thằng cớm Trư Bát Giới khi nãy điều tra rồi trị giùm, tôi vừa nghĩ vừa cười thầm.

"Chu Thông cũng là một tay diệu thủ chuyên nghiệp", hắn nói. "Đôi khi cháu tự hỏi, nếu Chu Thông không phải là một sản phẩm của trí tưởng tượng mà là một con người thật, thì giữa hắn và cháu, không biết mèo nào cắn mĩu nào". Tôi nhìn hắn mỉm cười đồng tình. Sau khi nghe biết những gì hắn đã làm cho tôi, tôi không còn dám nghĩ câu hắn vừa nói là khoát lác nữa.

"Hơn hay thua thì không biết, nhưng giữa cháu và Chu Thông có chỗ tương đồng, và đó cũng chính là sự khác biệt giữa đám diệu thủ và đám móc túi", hắn nói tiếp. "Đám móc túi thì chuyên môn đi móc túi người nghèo. Còn diệu thủ thi ngược lại, bị người nghèo móc túi".

Tôi gật đầu mỉm cười. "Cho nên, cậu có thể moi tiền trăm ngàn từ bọn cá độ quyền Anh rồi đem cho người khác, nhưng lại không thể móc được mấy mươi euros để mua vé tàu".

Hắn cười thật tươi. "Bác đúng là một tri kỷ của cháu. Đúng vậy đó bác, nên cháu suốt đời nghèo vẫn hoàn nghèo. Cũng may lúc ở Deventer có bác, chứ không thì diệu thủ đã trở thành thất thủ rồi".

"Từ buổi tối hôm ấy, mỗi lần nghĩ đến bị mất hộ chiếu ở xứ người phải gặp không biết bao nhiêu là phiền phức rắc rối là tôi lại rùng mình". Tôi nhìn hắn rồi nói tiếp. "Cậu nói có dịp cậu sẽ đền ơn. Cậu đã làm hơn những gì cậu nói. Tôi chỉ ra một chút ơn nhỏ, mà ơn cậu đền thì lại quá lớn..."

"Bác ra hai chút ơn chứ không phải một", hắn cười nói.

"Tôi ra ơn hai lần? Lần thứ hai là khi nào? ", tôi ngạc nhiên hỏi.

"Thì là đang bây giờ nè", hắn đáp. Thấy vẻ mặt ngu ngơ không hiểu của tôi, hắn giải thích. "Nếu bác không cho cháu quá giang, thì đêm nay cháu chỉ dành ôm bụng đói ngũ giữa sa mạc. Tình cảnh đó mới thật là thê thảm. Như vậy, không phải là bác đã ra ơn một lần nữa hay sao?"

Tôi lắc đầu, chỉ biết cười mà không biết nói gì thêm. "Bác ra ơn hai lần, thì cháu phải đền ơn hai lần. Ta, ta, ta, tà …", hắn vừa nói vừa giơ hai tay lên trước mặt tôi, mỗi bàn tay cầm một vật: tay trái cầm cuốn sổ biên giấy phạt, tay phải cầm cuốn sổ nhỏ bìa đen. "Để xem thằng Trư Bát Giới đó có tài phép gì để điều tra cháu hay khiến cho bác phải ngồi tù", hắn vừa nói vừa cười lớn.

Lại một lần nữa, tôi trân trân nhìn hắn. Nhưng sự kinh ngạc khủng khiếp đó chỉ thoáng qua có một giây rồi được thay thế bằng sự vui sướng tột cùng. "Cậu thật là thần thông quảng đại", tôi cười nói. "Trư Bát Giới mà gặp phải Tề Thiên Đại Thánh thì chỉ có đường bỏ cào cỏ mà chạy dài thôi!"

Nguyễn Giao Kỳ Trung

(Houston 01/2019)