Những bất công trong việc tiêm vaccine Covid-19 ở Mỹ
 

Do không đủ điều kiện tiêm chủng tại thành phố mình sống, Rita Fentress, 74 tuổi, quyết định tìm vận may ở vùng nông thôn cách đó không quá xa. Thành phố Nashville, Mỹ, nơi bà Fentress sinh sống, có quá nhiều nhân viên y tế được ưu tiên tiêm chủng. Tuy nhiên, một hàng xóm tiết lộ cho Fentress rằng những hạt vùng nông thôn trong cùng bang Tennessee đã chuyển sang tiêm vaccine cho các nhóm tuổi thấp hơn. Người phụ nữ 74 tuổi sau đó nhận được cuộc hẹn ở hạt Hickman, cách Nashville gần 100 km.

"Tôi cảm thấy tội lỗi về điều đó. Có lẽ tôi đang tước đi cơ hội của một người khác'', Fentress cho hay.

Chiến dịch tiêm chủng Covid-19 ở Mỹ đã làm gia tăng căng thẳng giữa vùng nông thôn và thành thị. Nhiều bang xuất hiện những lời phàn nàn về sự bất công rõ ràng trong việc phân phối vaccine. Trong một số trường hợp, cuộc tranh luận về cách phân bổ lại nguồn vaccine khan hiếm trở thành cuộc chiến đảng phái.

Tại Oregon, các nghị sĩ Cộng hòa tuần trước rời khỏi một phiên họp nghị viện bang để phản đối kế hoạch tiêm vaccine của Thống đốc Kate Brown, một thành viên đảng Dân chủ. Họ bày tỏ lo ngại về quá trình phân phối vaccine "bất bình đẳng" tại vùng nông thôn.

Tại New York, giới chức y tế vùng nông thôn phàn nàn về sự chênh lệch trong phân bổ nguồn vaccine. Tình huống tương tự cũng diễn ra tại bang Bắc Carolina, khi các nghị sĩ đại diện khu vực nông thôn cho rằng quá nhiều liều đang được chuyển đến trung tâm vaccine trong những thành phố lớn.

Ngược lại, ở các bang Tennessee, Missouri và Alabama, tình trạng khan hiếm vaccine diễn ra tại khu vực thành thị, nơi có số lượng lớn nhân viên y tế, đã khiến người cao tuổi phải khẩn trường đặt lịch trước từ nhà.

Kết quả là chiến dịch tiêm chủng của Mỹ rơi vào tình trạng hỗn loạn, trong đó những người có cơ hội được tiêm cao nhất là những người nắm bắt được thông tin, tìm kiếm được nơi cung cấp dịch vụ và đủ khả năng di chuyển đến bất cứ đâu.

"Đây thực sự là thiếu sót lớn'', Amesh Adalja, học giả cấp cao tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins, nhận xét. Ông còn cảnh báo rằng thậm chí những kẻ "săn vaccine'' sẽ tìm cách gom hàng để kiếm lời.

Do không có hướng dẫn cụ thể từ chính phủ liên bang, các bang phải tự quyết định cách phân phối vaccine, sao cho công bằng và tiếp cận được những nhóm dân số dễ bị tổn thương.

Giống như nhiều nơi khác, Tennessee phân chia vaccine chủ yếu dựa vào dân số các hạt, thay vì xem xét có bao nhiêu người thuộc những nhóm ưu tiên như nhân viên y tế. Lisa Piercey, ủy viên y tế bang, cho rằng đây là cách "công bằng nhất'', nhưng những hạn chế đã bị phơi bày khi tốc độ triển khai vaccine gia tăng.

Tại Oregon, vấn đề này buộc giới chức bang phải tạm dừng vận chuyển vaccine đến một số vùng nông thôn đã hoàn thành tiêm chủng cho đội ngũ nhân viên y tế. Tuy nhiên, động thái này lại khiến một số nghị sĩ Cộng hòa của bang cáo buộc Thống đốc Brown đang thiên vị cư dân thành phố bỏ phiếu cho bà.

Giới chức y tế hạt Morrow, vùng nông nghiệp ở đông bắc Oregon với tỷ lệ lây nhiễm nCoV đáng lo ngại, cho biết họ phải ngừng hoạt động hai điểm tiêm chủng vì quyết định từ chính quyền bang. Các hạt vùng nông thôn khác cũng buộc phải trì hoãn việc tiêm chủng cho người cao tuổi.

Học giả Adalja cho biết hầu hết những vấn đề phức tạp trong quá trình triển khai vaccine đều có thể lường trước và phòng tránh bằng kế hoạch và ngân sách phù hợp. "Có những người biết cách làm việc này, chỉ là họ không phụ trách'', ông nêu ý kiến.

Tại bang Missouri, nơi các nhóm trên Facebook giúp "chỉ điểm'' những nơi tiêm chủng còn có thể đặt lịch ở vùng nông thôn, thượng nghị sĩ Dân chủ John Rizzo kêu gọi đưa nhiều vaccine hơn đến thành thị. Tuy nhiên, ý kiến này bị Thống đốc Cộng hòa Mike Parson chỉ trích gay gắt, bởi ông cho rằng việc phân phối vaccine đã tỷ lệ thuận với dân số, và giới phê bình đang trích dẫn dữ liệu "lấp liếm''.

"Không có sự phân biệt giữa vùng nông thôn và thành thị Missouri'', Parson tuyên bố tuần trước.

Tại Tennessee, bang đang nằm dưới sự điều hành của đảng Cộng hòa, ủy viên y tế Piercey lưu ý chính quyền cựu tổng thống Donald Trump coi kế hoạch của họ nằm trong số những chiến lược công bằng nhất cả nước. Các liều vaccine đã được vận chuyển thêm tới 35 hạt có đông người thuộc nhóm dễ bị tổn thương, bao gồm Shelby.

Tuy nhiên, giới chức bang tuần trước cho hay khoảng 2.400 liều đã bị lãng phí ở hạt Shelby trong tháng qua do thông tin sai lệch và không đầy đủ hồ sơ. Địa phương này cũng tích trữ thừa gần 30.000 liều trong kho. Cuối cùng, giám đốc y tế hạt phải từ chức, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ cũng tiến hành điều tra sự việc.

Thị trưởng Nashville John Cooper, một đảng viên Dân chủ, cho biết việc cư dân thành phố có thể tiêm phòng Covid-19 ở nơi khác là điều tích cực, dù "hơi đau đớn''. "Tôi rất biết ơn vì các địa phương khác đã không yêu cầu người tiêm phải là cư dân của họ'', ông nói.

Tuần trước, Jennifer Simon và Jessica Morris, hai giáo viên tại Nashville, xin nghỉ phép để thực hiện chuyến đi khứ hồi dài 4 giờ đến hạt Van Buren, nơi có dân số chưa đầy 6.000 người.

Họ được tiêm liều vaccine Covid-19 đầu tiên tại đây hồi tháng 1, khi Thống đốc Cộng hòa Bill Lee thúc đẩy mở cửa trường học ở khu vực Nashville và Memphis. Khi đó, các nghị sĩ Cộng hòa thậm chí đe dọa rút ngân sách những địa phương vẫn cho học trực tuyến. Tuy nhiên, dù trường học đã mở lại vài tuần, giáo viên tuần trước mới bắt đầu được tiêm chủng.

"Thật đáng sợ và thất vọng. Tôi cảm giác thực sự bị phản bội'', Simon nói.