VietBF - Vài tản mạn về tên đường phố Huế…

Từng là trung tâm Kinh tế – chính trị – văn hóa một thời , Huế là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa lớn của cả nước. Vừa là trung độ của nước Việt , lại có đường thiên lý Bắc – Nam đi qua , hầu hết văn nghệ sỹ đã từng đi qua đây , dấu chân của họ vẫn còn lưu lại ở các danh thắng , miếu tạ , lầu đài …

Đến Huế nhiều người xúc động vì tên đường phố Huế mang tên của các nhà thơ , nhà văn , nhạc sỹ …Đó là một Văn Cao của Quốc ca Việt Nam , một Hàn Mặc Tử , Xuân Diệu , Chế Lan Viên của phong trào thơ mới . Lùi thêm mọt tí đến thời trung cận đại có Nguyễn Du , Hồ Xuân Hương , Cao Bá Quát , Đặng Huy Trứ … Điều thú vị như một ngẫu nhiên định mệnh là con đường Văn Cao nằm ở khu vực phường An Cựu chỉ nhỏ thôi nhưng có đến bảy cặp vợ chồng là họa sỹ .Có lẽ “cuộc đất” đã hội tụ về đây những anh tài . Như ở đường Xuân Diệu có nhà văn Nguyễn Khắc Phê , đường Chế Lan Viên có nhà văn Hông Nhu , Tô Nhuận Vĩ …Tính chất quốc gia của một vùng đất đã được định lượng bằng tên của các danh nhân nằm lại nơi này .

Tên những con đường phố Huế đã trở thành một phần , cái phần hữu cơ của thân thể Huế .Chính vì vậy mà đặt tên đường phố Huế đã nhiều lần được xây dựng thành đề án có tiêu chí và quy mô ngày càng mở .. Mới đây đề án được tiếp tục với quỹ tên đường dành cho các danh nhân. Rồi nhà thơ Tố Hữu , Huy Cận , Trịnh Công Sơn…sẽ nằm lại đâu đó trong thành phố Huế. Và cũng lần đầu tiên tên liệt sỹ Ngô Kha được đưa vào đề án để đặt tên đường . Đây là một tin vui vì Che Guevara của Huế xứng đáng được như vậy , sẽ có thêm một ngọn lửa của tuổi trẻ , nó là trang nhật kí tuổi hai mươi bừng cháy khát vọng cống hiến cho đất nước .

Những ngày trời chuyển mùa tôi thích lang thang trên những con đường phố Huế. Lộ trình không định trước , cứ đi , gặp đèn đỏ thì dừng lại ,đèn xanh thì lại đi. Những cuộc đi ngẫu nhiên ấy thường để lại những cảm xúc khó tả. Cuộc hành trình có khi là ngược về quá khứ xa xôi với Nguyễn Trãi , Nguyễn Du , Hồ Xuân Hương … Ở nơi nào trên bờ Bắc sông Hương này từng có một tửu điểm để Cao Bá Quát cầm áo ( cố áo ) uống rượu mà ông gọi biếm là “ tửu trái “ ? Nơi nào Nguyễn Du ở trọ nhà công vụ , đêm mưa Huế trằn trọc trong bệnh tật , nằm thao thức âu lo “ mười miệng đói kêu ngoài cửa Bắc”? Nơi nào tay chơi anh tài Nguyễn Công Trứ “hồng hồng tuyết tuyết” , thôi quan to đi làm lính sơn phòng ? Nơi nào một Lê Văn Hưu “ngồi” viết sử giữa Tịnh Tâm hồ …

Khó có thể nói hết niềm tự hào khi bước ra đường bỗng nhiên gặp lại gương mặt lịch sử của chính dân tộc mình , một gương mặt không thể nào quên . Và gương mặt ấy chính là những tên đường trên phố Huế , mà hằng ngày tôi đã đi qua .

Theo Nguyễn Xuân Hoàng