Thủ tướng Anh kỳ vọng lắm thất vọng nhiều ở tổng tuyển cử
 

Trong cuộc tổng tuyển cử, thủ tướng Anh đang bày ra cả một 'canh bạc'. Boris Johnson kỳ vọng cuộc tổng tuyển cử hôm nay sẽ giúp phá thế bế tắc của Brexit, nhưng sự chán nản của cử tri có thể khiến ông thất vọng.


Thủ tướng Anh Boris Johnson hôm 11/12 khiến nhiều người ngạc nhiên khi mặc trang phục áo liền quần màu xanh, giao sữa ở hạt Tây Yorkshire. Đây được coi là một "chiêu trò" của Johnson trong nỗ lực thu hút cử tri ủng hộ cho đảng Bảo thủ của ông trong cuộc tổng tuyển cử hôm nay, vốn được ví như "canh bạc" mà ông đã đặt cược rất nhiều kỳ vọng.

Johnson nhậm chức hồi tháng 7 với cam kết tiến hành Brexit, đưa Anh rời khỏi Liên minh châu Âu. Tuy nhiên, nỗ lực Brexit trước 31/10 của ông thất bại khi vấp phải sự phản đối quyết liệt từ quốc hội Anh. Tình thế bế tắc buộc Johnson phải yêu cầu tổ chức tổng tuyển cử sớm vào 12/12, với kỳ vọng rằng đảng Bảo thủ của ông sẽ giành được thế đa số tại Hạ viện và giúp ông nhanh chóng thông qua thỏa thuận "ly hôn" với EU.

Trong "canh bạc" này, chiến lược của Johnson là để cử tri Anh trao quyền kiểm soát đa số Hạ viện cho ông nhằm dẹp bỏ mọi trở ngại từ phe đối lập tại quốc hội, mở đường cho một thỏa thuận Brexit với EU. Johnson rất tự tin vào tính toán này, khi các cuộc thăm dò trước bầu cử cho thấy đảng Bảo thủ của ông đang có tỷ lệ ủng hộ cao hơn Công đảng đối lập do Jeremy Corbyn lãnh đạo.

Tuy nhiên, canh bạc của Johnson cũng ẩn chứa nhiều rủi ro. Ẩn số trong cuộc bầu cử có thể là những cử tri không tham gia khảo sát, những người đã chán nản sau nhiều năm tranh cãi về Brexit.

"Về cơ bản, tôi chỉ muốn điều này kết thúc ngay bây giờ. Chẳng ai thực hiện những gì họ đã nói. Tất cả đều dối trá", tài xế xe tải Clive Jordan nói một cách mệt mỏi. Sự mỏi mệt của Jordan là điều dễ nhận thấy trên khắp nước Anh trong suốt chiến dịch tranh cử kéo dài 5 tuần qua.

Đây là lần đầu tiên Anh tổ chức tổng tuyển cử vào tháng 12 kể từ năm 1923, và nó được gọi là "Bầu cử Brexit". Thủ tướng Johnson không ngừng nhấn mạnh vấn đề Brexit trong suốt chiến dịch tranh cử khi liên tục hô khẩu hiệu: "Hãy hoàn tất Brexit".

Johnson cam kết nếu đảng Bảo thủ giành được ít nhất 326/650 ghế Hạ viện vào ngày 12/12, ông sẽ yêu cầu quốc hội thông qua thỏa thuận "ly hôn" với EU và chính thức đưa nước Anh rời khỏi khối vào ngày 31/1 năm sau. "Nếu giành được đa số Hạ viện, chúng ta sẽ có một thỏa thuận và nó đã sẵn sàng", Johnson tuyên bố hôm qua.

Nếu Anh rời khỏi EU vào ngày 31/1, nước này sẽ bắt đầu các cuộc đàm phán kéo dài hàng tháng hoặc thậm chí là hàng năm về quan hệ thương mại với EU trong tương lai.

"Chiến dịch tranh cử của Johnson toàn nói về 'Hãy hoàn tất Brexit', song thực chất lại là 'Hãy bắt đầu Brexit'. Ông ấy dường như cho rằng điều này rất dễ dàng thực hiện, thực chất không phải vậy", Tony Traver, giáo sư tại Học viện Kinh tế và Chính trị London, nói.

Tuy nhiên, những lời hứa hẹn về việc giải quyết dứt điểm Brexit đang làm lay động các cử tri Anh, những người đã chứng kiến các chính trị gia liên tục đấu đá trong suốt hơn 3 năm kể từ sau cuộc trưng cầu dân ý hồi tháng 6/2016.

"Vấn đề Brexit đang bao trùm các cuộc bầu cử. Ai có thể thực hiện được Brexit, người đó sẽ giành chiến thắng", Allan Bailey, một ủy viên hội đồng giáo xứ ở làng Clowne, thuộc khu vực bầu cử Bolsover, miền trung nước Anh, cho hay.

Đảng Bảo thủ tập trung giành ghế Hạ viện ở những thị trấn có dân số chủ yếu là tầng lớp lao động ở miền trung và miền bắc nước Anh từng bỏ phiếu cho Công đảng hàng chục năm qua, nhưng đã ủng hộ Anh rời EU trong cuộc trưng cầu dân ý hồi năm 2016.

Trong khi đó, Công đảng lại đang nỗ lực thu hút những cử tri phản đối Brexit và chú trọng giải quyết các vấn đề trong nước, đặc biệt là việc dịch vụ y tế công xuống cấp sau 9 năm áp dụng chính sách "thắt lưng buộc bụng" của đảng Bảo thủ.

Về vấn đề Brexit, Công đảng cho biết nếu giành được đa số tại Hạ viện, họ sẽ đàm phán một thỏa thuận chia tay với EU mới, sau đó sẽ để các cử tri quyết định trong một cuộc trưng cầu dân ý mới giữa việc rời EU dựa trên những điều khoản đã đạt được hay ở lại khối.

Công đảng cũng cam kết sẽ tăng chi tiêu công, quốc hữu hóa đường sắt và các tiện ích khác của Anh, cũng như cung cấp Internet miễn phí cho cả nước. Để thực hiện những cam kết đó, Công đảng sẽ tăng thuế đối với những người có thu nhập cao, cụ thể là 45% đối người có thu nhập trên 80.000 bảng Anh (105.800 USD) và 50% đối với người có thu nhập trên 125.000 bảng Anh (165.200 USD).

"Thông điệp của tôi đến tất cả những cử tri chưa quyết định bỏ phiếu là các bạn có thể bỏ phiếu vì niềm tin vào cuộc bầu cử này", Corbyn phát biểu trong cuộc tiếp xúc cử tri hôm 11/12.


Đối với nhiều cử tri Anh, cả hai lựa chọn trong cuộc bầu cử ngày 12/12 đều "không hấp dẫn", khi cả Johnson và Corbyn đều vướng vào nhiều bê bối.

Thủ tướng Johnson từng hứng chịu những chỉ trích về những lời hứa suông trong quá khứ, những phát ngôn đả kích sai sự thật, từ việc gọi con cái của những bà mẹ đơn thân là "ngu dốt, hung hăng và bất hợp pháp" cho đến so sánh những người phụ nữ Hồi giáo thường dùng khăn che mặt và để lộ mỗi đôi mắt với "những thùng thư".

Trong khi đó, Corbyn bị cáo buộc để cho chủ nghĩa bài Do Thái lan rộng trong nội bộ đảng và bị phê phán là có phong cách lãnh đạo "già nua". Điều này có thể dẫn đến kịch bản "quốc hội treo", khi không bên nào giành được ít nhất 326/650 ghế Hạ viện để chiếm đa số.

Trong kịch bản "quốc hội treo" này, thay vì tổ chức một cuộc bầu cử mới, các đảng sẽ tìm cách thành lập một liên minh với những đảng nhỏ hơn. Theo đó, đảng nhỏ sẽ hỗ trợ đảng lớn giành đủ số ghế để nắm quyền kiểm soát Hạ viện, đổi lại họ sẽ có ảnh hưởng nhất định đối với các chính sách của chính phủ, dù không nắm ghế bộ trưởng.

Sau Thế Chiến II, chỉ có duy nhất đảng Bảo thủ từng hai lần lập chính phủ liên minh, khi thủ tướng David Cameron phải nhờ vào sự ủng hộ của đảng Dân chủ Tự do hồi năm 2010 và thủ tướng Theresa May dựa vào đảng Hợp nhất Dân chủ Bắc Ireland (DUP) hồi năm 2017.

Tuy nhiên, việc thành lập một chính phủ thiểu số hay liên minh cầm quyền sẽ là một thách thức đối với Johnson. Thủ tướng Anh đã cắt đứt quan hệ với DUP khi đảng này đòi độc lập cho Scotland.

Việc thành lập liên minh cầm quyền có thể sẽ dễ dàng hơn đối với Công đảng đối lập, song dường như Corbyn sẽ không thực hiện điều này do những bất đồng với các đảng còn lại.

Nếu Công đảng đạt được thỏa thuận với Đảng Quốc gia Scotland (SNP) hay đảng Dân chủ Tự do, họ sẽ phải nhượng bộ trong những chính sách quan trọng sắp tới như một cuộc trưng cầu dân ý đòi độc lập cho Scotland, một cuộc trưng cầu dân ý về Brexit thứ hai, hay yêu cầu Corbyn từ bỏ kế hoạch đàm phán một thỏa thuận Brexit mới với Brussels.

Vẫn chưa rõ liệu những bê bối trong hoạt động chính trị của Johnson và Coryn có ảnh hưởng đến kết quả cuộc tổng tuyển cử sớm hay không, khi người dân Anh bắt đầu đi bỏ phiếu hôm nay. Các điểm bỏ phiếu sẽ mở cửa từ 7h (14h giờ Hà Nội) đến 22h và kết quả sẽ được công bố vào rạng sáng 13/12.