5 thông tin sai về tính an toàn của vaccine
 

Nhiều người cho rằng vaccine chứa thủy ngân, gây bệnh tự kỷ, tiểu đường nên không tiêm chủng, tăng nguy cơ mắc và lây lan mầm bệnh.

Theo BS.CKI Nguyễn Minh Luân, chuyên viên Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, tại Việt Nam, nhờ chương trình tiêm chủng mở rộng và dịch vụ được triển khai rộng rãi, người dân ngày càng tiếp cận dễ dàng các loại vaccine bảo vệ sức khỏe an toàn, chất lượng cao. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận người dân chưa tiêm vaccine đầy đủ gây sụt giảm tỷ lệ tiêm chủng, dẫn đến dịch bệnh có nguy cơ lây lan trong cộng đồng cao hơn. Bác sĩ Luân liệt kê và phản bác 6 thông tin sai lệch về vaccine dưới đây.

Vaccine gây phản ứng xấu cho trẻ

Ngược lại, vaccine rất an toàn. Trước khi được cấp phép sử dụng trên người, các vaccine phải trải qua nhiều nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt trên người để khẳng định hiệu quả và tính an toàn. Sau đó, các mũi tiêm tiếp tục được giám sát và đánh giá tính an toàn, hiệu quả sau khi đưa vào sử dụng trong cộng đồng.

Tính đến nay, hầu hết các phản ứng sau tiêm của vaccine thường nhẹ và tồn tại trong thời gian ngắn. Các phản ứng nặng sau tiêm chủng tồn tại song rất hiếm gặp, có thể bắt nguồn từ 5 nguyên nhân gồm phản ứng do chất lượng vaccine, trùng hợp ngẫu nhiên với bệnh tật có sẵn của trẻ, sai sót trong thực hành tiêm chủng, phản ứng do bản chất của vaccine và phản ứng do tâm lý.

Tuy nhiên, nguy cơ phản ứng nặng sau tiêm thấp hơn rất nhiều so với nguy cơ mắc bệnh và tử vong do không được tiêm vaccine. Sau khi tiêm, người dân cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ về việc theo dõi các phản ứng sau tiêm và dấu hiệu cảnh báo.

Thủy ngân trong vaccine gây hại cho sức khỏe

Vaccine có thành phần chính là kháng nguyên và tá dược, chất bảo quản, chất ổn định, phụ gia, dư chất (là những chất còn sót lại trong quá trình sản xuất). Trong đó, thimerosal là một hợp chất hữu cơ chứa thủy ngân được thêm vào một số loại vaccine để làm chất bảo quản. Chất này an toàn, được sử dụng rộng rãi cho lọ vaccine nhiều liều. Không có bằng chứng nào cho thấy thimerosal có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Tuy nhiên, thimerosal bắt đầu bị loại bỏ khỏi vaccine cho trẻ vào năm 1999. Hiện nay, nhiều vaccine cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không chứa hoặc có rất ít thimerosal. Các nghiên cứu gần đây không cho thấy bằng chứng về vấn đề nhận thức và hành vi ở trẻ được tiêm các vaccine có chứa chất bảo quản này.

Vaccine gây tự kỷ

Thông tin vaccine gây tự kỷ xuất phát từ một nghiên cứu vào năm 1998 tại Anh. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã bị bác bỏ do phát hiện sai sót, gian lận. Nhiều thí nghiệm khác đồng thời cho thấy không có mối liên hệ giữa vaccine và bệnh tự kỷ hoặc rối loạn tự kỷ.

Các nghiên cứu khác cũng đã được thực hiện để tìm mối liên hệ giữa thimerosal và tự kỷ, nhưng không có kết quả. Một báo cáo năm 2004 của Viện Y học (IOM) cho thấy thimerosal không gây tự kỷ.

Các chuyên gia cho rằng quan niệm sai lầm này vẫn tồn tại do sự trùng hợp về thời điểm trẻ tiêm chủng và thời gian của sự xuất hiện các triệu chứng tự kỷ đầu tiên. Song, đây là quan niệm sai lệch, ngược lại việc không tiêm chủng làm tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong sau đó.

Hội chứng đột tử, bệnh đa xơ cứng do vaccine gây ra

Một số người chống vaccine lan truyền thông tin vaccine có thể gây ra hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh, bệnh đa xơ cứng, tiểu đường, viêm khớp dạng thấp... Cho đến nay, các nghiên cứu vẫn chưa tìm thấy mối liên hệ nào giữa vaccine và các tình trạng sức khỏe nói trên. Thực tế, số trường hợp đột tử ở trẻ sơ sinh đã giảm hơn 50% trong những năm gần đây, trong khi tỷ lệ trẻ được vaccine phòng hàng năm vẫn tiếp tục tăng.

Cộng đồng cũng ghi nhận các tin đồn "vaccine gây ung thư". Đây cũng là thông tin chưa chuẩn xác. Ngược lại, vaccine giúp dự phòng ung thư do viêm gan B, HPV hoặc tình trạng loạn sản, mụn cóc sinh dục. Thế giới cũng đang nghiên cứu các vaccine giúp điều trị bệnh ung thư da, tụy... và được cộng đồng ủng hộ.

Không cần tiêm chủng khi giữ vệ sinh và dùng nước sạch

Nhiều người cho rằng mầm bệnh lây lan vào cơ thể do chưa đảm bảo vệ sinh và không có nước sạch, khắc phục 2 yếu tố này sẽ không mắc bệnh. Tuy nhiên, cách này đúng song chưa đầy đủ, không giúp chặn hoàn toàn tác nhân gây bệnh truyền nhiễm xâm nhập cơ thể hoặc gây bệnh nặng.

Trong khi đó, vaccine giúp giảm tỷ lệ nhiễm bệnh và trở nặng, nhập viện. Theo nhiều nghiên cứu, các mũi tiêm ngăn ngừa từ 3,5-5 triệu ca tử vong một năm do các bệnh như bạch hầu, uốn ván, ho gà, cúm, sởi... Mặt khác, khi tỷ lệ tiêm chủng trong cộng đồng giảm, các bệnh đã được thanh toán, loại trừ sẽ quay lại, ví dụ bại liệt, uốn ván sơ sinh.