VietBF

VietBF (https://www.vietbf.com/forum/index.php)
-   Vietnam News | Tin Việt Nam (https://www.vietbf.com/forum/forumdisplay.php?f=219)
-   -   Nhói ḷng nghe kể về con tinh tinh tưởng ḿnh là người (https://www.vietbf.com/forum/showthread.php?t=1251623)

miro1510 06-10-2019 06:16

Nhói ḷng nghe kể về con tinh tinh tưởng ḿnh là người
 
9 Attachment(s)
Nhiều nhà khoa học đă vô cùng bối rối trước những câu chuyện này. Những con vật được nuôi dạy bởi con người trong môi trường khác tự nhiên, có suy nghĩ khác với các con cùng loài. Lucy, con tinh tinh luôn nghĩ ḿnh là người từng là câu chuyện khiến người nghe rơi nước mắt.

Con tinh tinh Lucy chính là bằng chứng rơ ràng nhất cho thấy một con vật hoang dă sẽ khác biệt ra sao trong hai môi trường sống: tồn tại trong tự nhiên và được nuôi dạy trong xă hội con người. Câu hỏi hóc búa đă làm rối trí những nhà khoa học hàng đầu, những triết gia lỗi lạc từ ngàn xưa tới giờ; nó là một vấn đề nan giải của sinh học, khoa học hành vi loài vật, gen di truyền và nhân loại học.

Đối tượng nghiên cứu hiển nhiên nhất có lẽ là linh trưởng, những sinh vật có họ hàng với con người: chúng sẽ thích nghi ra sao trong thế giới hiện đại? Thắc mắc nhiều năm, để rồi lịch sử đă cho ta một cơ hội ngàn năm có một.

Tinh tinh là giống loài thông minh, vừa giống người vừa khác người; cùng mang những điểm tương đồng trong giải phẫu học lẫn quá tŕnh nhận thức, thế nhưng có những khái niệm cơ bản mà chỉ người mới hiểu được. Nhiều năm trời, việc quan sát tinh tinh đă đem lại cho con người nhiều hiểu biết về cách con vật thông minh hiểu được ngôn ngữ, giải được những vấn đề đơn giản.

Đột phá xuất hiện cùng với con tinh tinh có tên Lucy. Nó sinh năm 1964, được các nhà nghiên cứu mang về từ một gánh xiếc tinh tinh hoạt động tại Florida. Từ những ngày đầu lọt ḷng, người ta đă tách Lucy khỏi mẹ, một hành tŕnh định mệnh đă đưa Lucy tới Viện Nghiên cứu Linh trưởng tại Oklahoma, Hoa Kỳ.

Lucy là đối tượng nghiên cứu của nhiều khía cạnh khác nhau, nhưng mọi chuyện thay đổi khi bác sĩ tâm lư nổi tiếng, Maurice Temerlin và Jane, vợ của ông nhận nuôi Lucy. Họ muốn tận mắt chứng kiến thử nghiệm, để xem một con tinh tinh có thể giống người đến mức nào. Họ đă coi Lucy Temerlin là cô con gái nhỏ trong nhà.

Lucy và bác sĩ tâm lư Maurice Temerlin.

Lucy được quấn tă để khỏi phóng uế bừa băi, được cho đồ chơi để khuây khỏa lúc buồn, được ngủ trong một cái cũi như người thật. Con tinh tinh nhỏ được dạy cách dùng dao nĩa khi ăn, được nếm đồ chín trên bàn ăn cùng với cha mẹ nuôi. Thời gian dần trôi, Lucy dần thay đổi và trở nên sắc bén hơn; nh́n theo một cách nào đó, Lucy đang dần trưởng thành, ít nhiều trở thành một con người.

Con tinh tinh bắt đầu học cách ăn vận cho đẹp với mũ măo và váy vóc, đă biết ngắm ḿnh trong gương. Lúc rảnh rỗi, nó c̣n ngồi “đọc” tạp chí: giở qua lật lại những trang giấy đầy h́nh ảnh, dù Lucy không biết chữ hay hiểu những h́nh ảnh kia có ư nghĩa ǵ, nhưng nó vẫn lấy đó làm vui.

Khi Lucy đạt tới tầm tuổi “teen”, những hành vi bộc phát của tuổi mới lớn bắt đầu hiện hữu. Lucy bắt đầu thích thưởng thức rượu gin, nếu không có người lớn theo dơi là Lucy sẽ không ngần ngại uống thả cửa, để rồi say xỉn nằm một chỗ. Nó lănh trách nhiệm chăm sóc một con mèo, và thường xuyên chơi với mèo như cách con người vẫn làm. Gia đ́nh Temerlin tỏ ra lo lắng, khi họ hiểu rơ bản chất Lucy vẫn là một con vật, không rơ liệu Lucy có tính tới chuyện ăn thịt vật nuôi của ḿnh không.

Roger Fouts, chuyên gia về động vật linh trưởng, đă là một phần cốt yếu trong quá tŕnh phát triển của Lucy. Từ năm 1974 trở đi, 5 năm sau khi Lucy được nhà Temerlin nhận nuôi, Fouts đă dạy Lucy ngôn ngữ kư hiệu và nhờ cuộc sống dễ chịu trong xă hội hiện đại, khả năng ngôn ngữ của Lucy tiến bộ hơn những đồng loại của nó trong điều kiện nuôi nhốt khác. Lucy học được tổng cộng 250 kư hiệu tất cả.

Vẫn c̣n nhiều tranh căi xoay quanh việc Lucy có thực sự hiểu ngôn ngữ và có thể thực sự giao tiếp không, hay những hành động của nó chỉ đơn giản là nhại lại hành vi con người, nhờ điều kiện sống sung túc và những thử nghiệm Pavlov hiệu quả. Nhưng có thể khẳng định một điều: Lucy biết thể hiện t́nh cảm, biết thấu cảm với những người thân cận, một cấp bậc cao hơn hẳn những con tinh tinh hoang dă. Nó biết an ủi mẹ nuôi của ḿnh khi nhận thấy cô Jane Temerlin đang buồn, bằng những cái ôm hay những cái vuốt lưng âu yếm.

Như một phần tất yếu của chuyện trưởng thành, Lucy cho thấy dấu hiệu hứng t́nh khi đọc tạp chí Playgirl dành cho phụ nữ. Điều này cho thấy Lucy đă coi con người là bạn t́nh tiềm năng, do từ khi có chút hiểu biết, Lucy chưa từng nh́n thấy đồng loại. Nhận thấy điều này, gia đ́nh Temerlin đưa Lucy đi “xem mắt”, gặp gỡ đồng loại của ḿnh.

Buổi gặp mặt thực sự là thảm họa. Lucy sợ hăi tột cùng trước đồng loại tinh tinh. Rơ ràng nó đă quá quen với h́nh hài con người, nên đă hoảng loạn khi giao tiếp với đồng loại.

Cuộc sống của Lucy tiến triển xấu, khi con tinh tinh bắt đầu không nghe lời. Nó trở nên hung dữ hơn, xả giận bằng cách đập phá đồ đạc hay xé áo quần. Có những bằng chứng không thể chối căi cho thấy Lucy yêu cha mẹ nuôi của ḿnh, nhưng bản thân nó gặp phải những vấn đề khó mô tả thành lời: cuộc sống của Lucy đă rất khác lạ, những điểm khác biệt của thành thị hiện đại đă khiến một con vật nguồn gốc hoang dă khiến Lucy trở nên giận dữ và không thoải mái với hiện thực.

Sử dụng ngôn ngữ kư hiệu, Lucy ra dấu cho Fouts rằng nó cảm thấy “đau”. Lucy xuất hiện dấu hiệu trầm cảm, lúc này nó đă 12 tuổi, đi được 1/5 quăng đời thường thấy của tinh tinh.

Gia đ́nh Temerlin lựa chọn cách giải quyết dễ dàng nhất với họ: trả Lucy về nơi hoang dă, để nó có thể có được cuộc sống b́nh thường như bao con tinh tinh khác. Lucy được đưa tới trung tâm phục hồi tinh tinh ở Gambia, tại đó, nó được chăm sóc bởi đôi bàn tay tận t́nh của Janis Carter, một sinh viên mới tốt nghiệp khoa tâm lư học.

Năm 1977, Janis Carter là người hộ tống Lucy và một con tinh tinh nữa tới Tây Phi, đưa nó về môi trường tự nhiên, nơi tinh tinh có thể chung sống với bầy đàn. Nhiệm vụ của cô sinh viên mới tốt nghiệp là ở lại đủ lâu cho những con thú quen được với cuộc sống mới, nhưng mọi thứ khó hơn cô tưởng. Lucy đă sống với người gần như từ thời điểm lọt ḷng, đă được lớn lên cùng con người, có lẽ nó đă nghĩ ḿnh là một đứa trẻ người thực thụ, nó khó có thể thích nghi ngay với cuộc sống hoang dă.

Cô Carter phải hướng dẫn cho con tinh tinh đâu là đồ ăn được, dẫn Lucy vào rừng để chỉ cho nó cách t́m đồ ăn và giao tiếp bằng tiếng tinh tinh - ngôn ngữ kư hiệu nó được học đă vô dụng nơi đây, và Lucy th́ không thể dạy cho đồng loại cách sử dụng ngôn ngữ được.

Đến năm 1985, biến cố xảy ra: Janis Carter bị con tinh tinh có tên là Dash tấn công, phải trốn xuống nước để bơi về nơi an toàn. Cô nhận ra ḿnh đă mất đi vai vế đầu đàn trên ḥn đảo tinh tinh, phải sớm rời đi để đảm bảo an toàn cho bản thân.

Một năm sau, cô Carter quay trở lại đảo với đồ cá nhân Lucy từng có. Nó và một nhóm tinh tinh nhỏ ra chào mừng cô. Lucy ôm lấy Carter, rồi trở lại đàn và quay đầu đi mất. Cô Carter hiểu rằng Lucy đă thích nghi được với cuộc sống khó khăn nơi đảo tinh tinh.

Một năm nữa trôi qua sau thời điểm trên, cô Carter một lần nữa t́m tới thăm Lucy th́ phát hiện ra thi thể của con tinh tinh xấu số, cô cho rằng Lucy đă bị săn trộm: xương của Lucy thiếu mất một tay, đầu đă ĺa thân, không thấy lông và da đâu cả. Đó mới là suy đoán, chưa khẳng định được lư do Lucy bỏ mạng. Con tinh tinh đặc biệt nhất lịch sử loài đă gặp cái kết không chút trọn vẹn.

Những thử nghiệm trên động vật của thập niên 1970 quả thực khác biệt và đặt ra nhiều dấu hỏi: gia đ́nh Temerlin, nhiều học giả và nhà nghiên cứu khác dường như đă quá ngây thơ và thiếu trách nhiệm trong việc chăm sóc Lucy. Sau cùng, Lucy vẫn là một con vật, bị đặt vào điểm giao nhau giữa hai thế giới - cuộc sống hiện đại và môi trường hoang dă; nó đă tưởng ḿnh là người dù điều đó sẽ chẳng bao giờ thành thật, mà bản thân Lucy đă không c̣n đơn thuần là một con tinh tinh nữa.

Một Tarzan đời thực sống giữa cánh rừng bê tông, một bánh răng không vừa khít trong một bộ máy điều lỗ hổng. Không quá lời khi nhận định: Lucy đă sống một cuộc đời đơn độc trên Trái Đất.

VietBF © Sưu Tầm


All times are GMT. The time now is 06:33.

VietBF - Vietnamese Best Forum Copyright ©2006 - 2024
User Alert System provided by Advanced User Tagging (Pro) - vBulletin Mods & Addons Copyright © 2024 DragonByte Technologies Ltd.

Page generated in 0.04265 seconds with 9 queries