VietBF - Phần Lan, Thụy Điển gia nhập NATO?

https://foreignpolicy.com/wp-content...930.jpg?w=1000

Không có gì nghi ngờ, việc này chắc chắn sẽ khiến Nga, nước láng giềng lớn của họ, tức giận. Nga vốn đổ lỗi cuộc chiến ở Ukraine ít nhất một phần là do NATO tiếp tục mở rộng đến gần biên giới của họ. Không rõ Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể trả đũa như thế nào nếu hai quốc này tham gia NATO. Hôm 12/5, Điện Kremlin chỉ trích, việc gia nhập này chắc chắn sẽ không cải thiện an ninh châu Âu.

Sau đây là cái nhìn tổng quan về ảnh hưởng an ninh của việc Phần Lan và Thụy Điển trở thành thành viên của liên minh NATO gồm 30 quốc gia. Các đối tác Bắc Âu này dự kiến sẽ công bố ý định tham gia NATO trong vài ngày tới.

Không trung lập như Thụy Sĩ, Phần Lan và Thụy Điển theo truyền thống tự cho mình là “không liên kết” về mặt quân sự.

Tuy nhiên, việc Nga xâm lược Ukraine và mong muốn rõ ràng của Tổng thống Putin trong việc thiết lập một “vùng ảnh hưởng” lấy Moscow làm trung tâm đã làm lung lay quan niệm an ninh cốt lõi của họ. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Putin ra lệnh tấn công Ukraine vào ngày 24/2, dư luận công chúng ở hai quốc gia đã thay đổi đáng kể.*

Trong nhiều năm, tỷ lệ ủng hộ việc trở thành thành viên NATO ở Phần Lan chỉ dao động trong khoảng 20% đến 30%. Tuy nhiên, hiện tại tỷ lệ này đã vượt hơn 70%. Mặc dù Phần Lan và Thụy Điển đều là đối tác thân thiết nhất của NATO, nhưng cả hai vẫn duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Nga như một phần quan trọng trong chính sách đối ngoại của họ, đặc biệt là Phần Lan.

Giờ đây, cả hai quốc gia đều hy vọng nhận được sự hỗ trợ an ninh từ các quốc gia thuộc NATO, đặc biệt là Hoa Kỳ, trong trường hợp bị Moscow trả đũa. Hôm 11/5, Anh đã cam kết sẽ hỗ trợ họ.

Việc cả hai trở thành thành viên NATO sẽ cho phép họ chính thức hóa công tác* quốc phòng và an ninh chung cùng với các quốc gia láng giềng trong khu vực vốn là thành viên NATO như Đan Mạch, Na Uy, và Iceland theo những cách mà Hiệp ước Hợp tác Quốc phòng Bắc Âu (NORDEFCO) của họ không có.

NORDEFCO, như đã biết, chỉ tập trung vào việc hợp tác, còn hoạt động trong NATO có nghĩa là đặt các lực lượng vũ trang dưới quyền chỉ huy chung.

Việc gia nhập NATO của hai quốc gia này sẽ thắt chặt vòng kiềm tỏa chiến lược của Bắc Âu đối với Biển Baltic, đây là điểm tiếp cận hàng hải của Nga với thành phố St. Petersburg và vùng đất tách biệt Kaliningrad.

Hơn nữa, việc Phần Lan và Thụy Điển gia nhập liên minh quân sự phương Tây sẽ giúp việc lập kế hoạch quân sự tổng hợp của NATO trở nên đơn giản hơn, đồng thời giúp khu vực Bắc Âu* dễ dàng phòng thủ hơn.

Phần Lan và Thụy Điển hiện là các đối tác thân thiết nhất của NATO. Họ đóng góp vào các hoạt động và kiểm soát trên không của liên minh.

Quan trọng nhất, cả hai quốc gia này đều đáp ứng các tiêu chí thành viên của NATO, về nền dân chủ đang vận hành, quan hệ láng giềng tốt đẹp, biên giới rõ ràng và các lực lượng vũ trang hợp tác chặt chẽ với các đồng minh NATO. Sau cuộc xâm lược của Nga, cả hai đã chính thức tăng cường trao đổi thông tin với NATO, đồng thời tham gia mọi cuộc họp về vấn đề chiến tranh.

Ngoài ra, cả hai đều đang hiện đại hóa các lực lượng vũ trang của mình và đầu tư vào các thiết bị quân sự mới. Phần Lan đang mua hàng chục máy bay chiến đấu tối tân F-35 của Hoa Kỳ, trong khi Thụy Điển có những máy bay chiến đấu chất lượng hàng đầu, Gripen.

Phần Lan cho biết, họ đã đạt được mức hướng dẫn chi tiêu quốc phòng của NATO là 2% tổng sản phẩm quốc nội. Thụy Điển cũng đang tăng cường ngân sách quân sự và dự đoán sẽ đạt được mục tiêu này trước năm 2028. Năm ngoái, mức chi tiêu quân sự trung bình của NATO ước tính là 1,6%.

Tổng thống Putin đã yêu cầu NATO ngừng mở rộng về phía đông. Trong bài phát biểu hôm 9/5, tổng thống Nga đã đổ lỗi cho phương Tây về cuộc chiến ở Ukraine.

Tuy nhiên, dư luận công chúng ở Phần Lan và Thụy Điển cho rằng, chính Tổng thống Putin đã đẩy quốc gia của họ về phía NATO.

Nếu Phần Lan gia nhập NATO, họ sẽ khiến chiều dài biên giới của liên minh với Nga tăng thêm gấp đôi, do đó Moscow sẽ phải tăng cường phòng thủ thêm 830 dặm nữa.

Tổng thống Putin đã cảnh báo sẽ đáp trả về “quân sự, kỹ thuật” nếu Phần Lan gia nhập NATO. Tuy nhiên các sĩ quan quân đội phương Tây cho biết, nhiều binh sĩ ở vùng phía tây của Nga gần Phần Lan đã được điều đến Ukraine tham gia cuộc chiến, và những đơn vị này đã chịu thương vong nặng nề.*

Cho đến nay, Moscow chưa có hành động rõ ràng nào để ngăn cản Phần Lan và Thụy Điển gia này gia nhập NATO, ngoại trừ một vài sự cố khi các máy bay Nga xâm nhập không phận của họ. Hôm 12/5, Điện Kremlin cảnh báo, phản ứng của họ có thể phụ vào việc NATO di chuyển cơ sở hạ tầng hướng đến biên giới Nga gần như thế nào.

Một số thành viên NATO lo lắng rằng Moscow có thể triển khai vũ khí hạt nhân và nhiều tên lửa bội siêu thanh hơn đến vùng đất tách biệt Kaliningrad bên kia Biển Baltic nằm giữa Ba Lan và Litva.

“Chúng tôi sẽ theo dõi những tiến triển liên quan đến Thụy Điển và Phần Lan, nhưng chúng tôi không có quan điểm tích cực”, ông Erdogan nói với báo giới.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ chỉ trích hai quốc gia Thụy Điển và Phần Lan là “nhà khách” của các tổ chức khủng bố và ám chỉ rằng một số kẻ khủng bố đã chen chân được vào quốc hội của các cuốc gia vùng Scandinavia này.

“Chúng tôi không thể ủng hộ”, ông Erdogan nêu quan điểm về tư cách thành viên NATO tiềm năng của Phần Lan và Thụy Điển.

Ông Erdogan cũng cho biết việc cho phép Hy Lạp gia nhập NATO vào năm 1952 là một sai lầm và ông không muốn lặp lại sai lầm đó với trường hợp Phần Lan và Thụy Điển.

Thổ Nhĩ Kỳ trước nay đã nhiều lần lên án Thụy Điển và một số quốc gia Tây Âu khác về cách họ xử lý các tổ chức mà Ankara liệt là khủng bố, trong đó có các nhóm chiến binh người Kurd PKK và YPG, cũng như các tín đồ của giáo sĩ Hồi giáo Fethullah Gulen. Ankara cáo buộc những tín đồ của giáo sĩ Gulen đã thực hiện cuộc đảo chính bất thành tại Thổ Nhĩ Kỳ năm 2016. Ông Gulen và những người ủng hộ bác bỏ cáo buộc này.

Quan điểm của Tổng thống Erdogan có thể gây khó khăn cho Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO vì tổ chức này cần đồng thuận khi chuẩn thuận thành viên mới.

Phán ứng với tuyên bố mới nhất của ông Erdogan, Ngoại trưởng Phần Lan Pekka Haavisto đã kêu gọi bình tĩnh và ứng phó với sự phản đối của Thổ Nhĩ Kỳ theo từng bước. Ông cũng nói rằng ông sẽ gặp người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ tại Berlin vào thứ Bảy (14/5).

Trong khi đó, Thụy Điển cho biết họ vẫn tự tin có thể nhận được sự ủng hộ hoàn toàn của các thành viên NATO nếu họ nộp đơn gia nhập liên minh quân sự này.

Mỹ cũng đang cố gắng làm rõ lập trường của Thổ Nhĩ Kỳ về trường hợp Phần Lan và Thụy Điển xin gia nhập NATO.

Trợ lý Ngoại trưởng chuyên trách các vấn đề châu Âu và Á Âu Karen Donfried hôm 13/5 nói với báo giới rằng: “Về những bình luận của Tổng thống Erdogan, chúng tôi đang nỗ lực làm rõ lập trường của Thổ Nhĩ Kỳ”.

Bà Karen Donfried nói thêm rằng chủ đề nêu trên sẽ được thảo luận tại hội nghị cấp bộ trưởng NATO vào cuối tuần này tại Berlin. Các ngoại trưởng của Thổ Nhĩ Kỳ, Thụy Điển và Phần Lan đều sẽ tham dự cuộc họp này.

Gia Huy, Hải Đăng