Tại sao nói: Im lặng là vàng?
 

Mỗi khi có chuyện gì bất bình hoặc bị oan uổng, không ít người cứ xồn xồn lên. Nhưng thực ra "im lặng là vàng". Vì sao vậy?

Các tăng nhân tu hành ở chùa khi xưa, khi đã đạt đến một tầng thứ khá cao rồi, thì sư phụ của họ để họ đi vân du.

Đi vân du là gian khổ nhất, không nơi ăn chốn ở, không người phục vụ, giúp đỡ.

Họ phải đối diện với đói khát và nguy hiểm của thú dữ, rắn độc trong rừng sâu núi vắng. Họ cũng phải đối diện với nắng gắt, mưa dầm, rét buốt, tuyết sương. Họ còn phải đối diện với đủ hạng người, từ đầu trộm đuôi cướp, đến vô pháp vô thiên, vô thần vô đạo đức, bị xỉ vả nhục mạ, đánh đập hắt hủi, cướp đồ, trêu ghẹo, bỡn cợt. Nhưng cũng có những thử thách còn khó khăn hơn, khó vượt hơn, đến từ các đồng môn, các tăng nhân hòa thượng ở các chùa, viện mà họ muốn xin tá túc.

Theo truyền thống Thiền Nhật Bản ngày xưa, những tăng sĩ đi vân du khắp nơi, nếu muốn ngủ trọ qua đêm ở một ngôi chùa hay tịnh xá nào, đều phải thắng cuộc tranh luận tay đôi với vị sư trụ trì. Nếu không thắng được, vị du tăng đó phải đi, không được phép ở lại, dù chỉ một đêm.

Câu chuyện xảy ra tại một ngôi chùa cổ phía bắc Nhật Bản. Trụ trì ngôi chùa đó là hai anh em, nhà sư anh rất thông thái, biện luận vô cùng thiện xảo, còn sư em lại ngớ ngẩn, lù khù và còn chột một mắt.

Một đêm nọ, có một vị du tăng đi ngang qua, muốn xin vào nghỉ tạm qua đêm. Nhà sư anh, quá mệt mỏi vì đã học hành suốt ngày, nên sai nhà sư em ra tiếp khách và tranh luận với vị du tăng theo truyền thống. Trước khi nhà sư em đi ra ngoài, sư anh dặn dò:

“Này, đệ phải tranh luận trong im lặng nhé. Đừng có nói, kẻo đấu không lại người ta đó”.

“Huynh yên tâm đi, để đó cho đệ!”

Độ một thời gian ngắn sau, vị du tăng xin gặp nhà sư anh, vái chào và xin ra đi. Ông ta đã bị khuất phục và hết sức tán thán tài hùng biện của nhà sư em.

Nhà sư anh nói:

“Trước khi đi, xin Ngài thuật lại cho tôi nghe cuộc tranh luận thế nào?”

“Rất hay, tuyệt” – vị du tăng trả lời:

“Này nhé, trước hết tôi giơ một ngón tay lên ý tượng trưng Đức Phật. Sư đệ của ngài đưa hai ngón tay lên có nghĩa là Đức Phật và Phật Pháp. Tôi lại đưa ba ngón tay lên có ý nói Tam Bảo (Phật, Pháp, Tăng). Sư đệ thông minh của ngài đưa nắm tay lên dứ vào mặt tôi có ý nói là cả ba (Tam Bảo) đều quy về một. Một là tất cả, tất cả là một. Tuyệt, tuyệt, sâu xa, sâu xa, Đại Thừa, lý rốt ráo Đại Thừa đấy. Tôi cam lòng bái phục! Bái phục! Tôi đêm nay có đói rét, không có ăn, không chỗ ngủ, tôi vẫn thấy rất vui. Xin cảm ơn hai ngài, tôi xin cáo từ”.

Vị du tăng ra đi, rất hể hả như đã học được một điều gì tuyệt diệu.

Lát sau, nhà sư em vào gặp anh, dáng điệu còn có vẻ bực bội vô cùng.

Vị sư anh nói: “Ta biết là đệ đã thắng cuộc tranh luận này”.

“Thắng cái gì, cái tên du tăng đó thật là thô lỗ hết sức, nếu đệ không nhớ lời sư huynh dặn bảo là phải cố gắng nhẫn nại, nhã nhặn và lễ độ với khách thì em đã cho hắn một bài học thích đáng rồi”.

“Sao, đệ thuật lại cho ta nghe sự việc như thế nào?”

“Này nhé, khi hắn ta vừa thấy em, hắn liền đưa một ngón tay lên có ý chế giễu em chột một mắt; em cố dằn cơn giận, đưa hai ngón tay lên khen là hắn có phước, đầy đủ hai con mắt. Thế mà hắn lại có ý trêu ngươi em nữa chứ, hắn đưa ba ngón tay lên, có ý nói là em và hắn ta, hai người nhưng chỉ có ba con mắt thôi. Em bực quá, giơ nắm đấm lên dứ vào mặt hắn có ý cho hắn biết là: “Này, vừa phải thôi nhé, kẻo ăn đấm đó”. Hắn chột dạ, có vẻ ngán nên vái chào rút lui có trật tự. Thiệt là tăng sĩ gì mà thô lỗ hết sức!”

Nhà sư anh trợn mắt, lắc đầu và ôm bụng lăn ra cười ngất.

Chỉ bằng im lặng, đã tránh được cuộc ẩu đả, sư em học được Nhẫn, du tăng học được Trí, sư anh học được Minh, quả là nhất cử tứ đắc (một hành động thu được bốn lợi ích). Người phương Tây cũng nói “Im lặng là vàng”, quả thật không sai. Chúng ta cần học biết im lặng, lợi ích vô cùng.

Im lặng thu hút được nhiều sự chú ý
Nếu bạn đã từng ở trong một lớp học hoặc trong một cuộc thảo luận bạn sẽ hiểu làm thế nào mà sự im lặng thường được sự chú ý của mọi người. Nếu giáo viên hoặc người dẫn chương trình đang nói thì thường tâm trí của người nghe có thể bắt đầu đi lang thang, mơ màng đâu đó. Nhưng khi họ dừng nói, một tín hiệu đi lên não và chúng ta tự hỏi cái gì đó đã xảy ra khiến họ im lặng vậy. Và bạn bắt đầu chú ý và tìm hiểu lý do xem tại sao việc thảo luận bị dừng lại. Điều này cũng đúng trong những cuộc hội thoại hàng ngày. Nếu chúng ta im lặng, mọi người sẽ lưu ý và chúng ta đạt được sự chú ý của họ.

Im lặng có thể là một câu trả lời rõ ràng
Đôi khi trong giao tiếp chúng ta nói quá nhiều. Chúng ta quá bận tâm vào việc trình bày, giải thích vấn đề và cố gắng trả lời mọi câu hỏi. Nhưng một câu hỏi có thể được trả lời bằng sự im lặng. Đôi khi chúng ta không muốn nói “không”, hoặc nói những lời phàn nàn, nhận xét tiêu cực thì sự im lặng là một lựa chọn tuyệt vời. Một ví dụ khác là khi ai đó nói điều gì đó, chúng ta không đồng ý hoặc cảm thấy khó chịu. Nếu chúng ta im lặng, chúng ta đã gửi một thông điệp mạnh mẽ rằng chúng ta không đồng ý, không cùng ý kiến với những gì người đó nói.

Im lặng là một loại giao tiếp phi ngôn ngữ
Thường trong một cuộc giao tiếp, những cử chỉ phi ngôn ngữ là một cách thể hiện mạnh mẽ hơn so với việc chúng ta chỉ nói bằng lời