VietBF - Thư từ nước Mỹ: Một cuộc hoảng loạn đang bắt đầu ở biên giới phía Nam

(Tiến sỹ Terry F. Buss – Chuyển ngữ: Đào Thuý)
Thư từ nước Mỹ: Một cuộc hoảng loạn đang bắt đầu ở biên giới phía Nam - Ảnh 4.
Có lẽ người Mỹ nên cân nhắc dần việc di cư sang khu vực Mỹ Latinh
vì những quốc gia này đang ngày càng ít người

Bộ An ninh Nội địa (DHS) đã chấm dứt toàn bộ các chính sách không
cho phép di dân không có giấy tờ vào Mỹ qua biên giới phía Nam
của chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Chỉ riêng trong tháng Hai vừa rồi đã có 100.000 người tràn qua
biên giới, áp đảo Sở Di trú và Cơ quan Tuần tra Biên giới, chưa
kể các thành phố cung cấp dịch vụ – chăm sóc y tế, giáo dục, giao
thông, nhà ở đến thực phẩm – cho người nhập cư, cộng với việc
nông dân và chủ trang trại phải đối mặt với nạn trộm cắp, phá
phách tài sản, và hành hung người địa phương.
Tình hình tồi tệ đến mức DHS phải mở chiến dịch kêu gọi tình
nguyện viên tham gia trợ giúp người dân vùng biên. Cảnh sát
trưởng của các thị trấn ở khu vực biên giới thì bất bình về việc
họ đã kiểm soát được biên giới nhưng rồi chính sách mở cửa
khiến tình tình trở nên hỗn loạn.
Điều tệ hại nhất là di dân không có giấy tờ được phép vào Mỹ mà
không cần xét nghiệm COVID. Và nhiều người có kết quả xét
nghiệm dương tính với virus chỉ sau khi đã được đưa lên xe buýt,
máy bay về nhà người thân ở Mỹ. Những người khác chưa được
xét nghiệm thì đang ở trong các cơ sở tập trung khiến nguy cơ lây
lan virus tăng cao.
Nhiều người Mỹ, đặc biệt là những người đang sống tại các tiểu
bang còn đóng cửa rất phẫn nộ. Những người Mỹ sống dọc vùng
biên thì lo sợ về một làn sóng COVID mới, sau khi đại dịch vừa
mới được kiểm soát sơ bộ trong vài tuần qua.
Báo chí và mạng xã hội không khỏi xôn xao với các báo cáo và
phát biểu tố cáo chính phủ đã gây ra “cuộc khủng hoảng ở biên
giới”. Bộ trưởng DHS gọi sự cuồng loạn ngày càng gia tăng tại
khu vực biên giới là một “thách thức”, trong khi những người ủng
hộ chủ trương biên giới mở gọi đó là một “tình huống”.
Họ tuyên bố rằng mọi thứ đều nằm trong tầm kiểm soát. Mỗi khi
quan chức chính quyền tuyên bố tình hình đang trong tầm kiểm
soát thì người Mỹ lập tức hiểu rằng những điều tồi tệ nhất chuẩn
bị xảy ra.
CUỘC KHỦNG HOẢNG BIÊN GIỚI
Đầu tiên là việc chính phủ ra lệnh ngừng xây dựng bức tường biên
giới vốn được thực hiện để ngăn chặn di dân không có giấy tờ
vượt biên trái phép vào Mỹ. Với động thái này, các đoàn di dân
không giấy tờ chỉ việc đi đến cuối bức tường dài 550 dặm và bước
qua vạch biên giới vào đất Mỹ. Bức tường chỉ còn thiếu vài trăm
dặm là hoàn thành.
Thư từ nước Mỹ: Một cuộc hoảng loạn đang bắt đầu ở biên giới phía Nam - Ảnh 2.Bức tường biên giới giữa Mỹ và Mexico. Ảnh: Reuters
Tiếp đó, chính phủ ra lệnh cho các nhà thầu không được sửa chữa
bức tường hiện tại: các nhóm di dân không có giấy tờ thường đào
các đường hầm xuyên dưới bức tường hoặc khoét lỗ trên tường
để chui qua. Toà án Tối cao góp phần bằng phán quyết bác bỏ
những nỗ lực duy trì ngân sách xây dựng bức tường.
Chính phủ Mỹ đã huỷ bỏ chính sách yêu cầu những người xin tỵ
nạn “chờ đợi ở Mexico” trong thời gian Sở Di trú xet đơn của họ.
Chính sách này vốn để bảo đảm rằng những người di cư vì lý do
kinh tế không được nhập cư khi họ khai man là người xin tị nạn.
Nó đã thành công trong việc bảo đảm di dân không có giấy tờ
buộc phải dừng chân cách xa biên giới hàng trăm dặm
Đồng thời, chính phủ Mỹ cũng ra lệnh cho lực lượng quân đội
Mexico đang đóng dọc biên giới phía nam phải rút quân để lại
biên giới hoàn toàn mở. Vốn dĩ, lực lượng này được điều động
để bảo đảm những người di cư có không giấy tờ phải dừng
chân tại Mexico.
Trước đây, Lực lượng Tuần tra Biên giới đã bắt giữ những người
di cư không có giấy tờ ở phía biên giới của Mỹ và ngay lập tức
gửi trả họ về các quốc gia Trung Mỹ. Giờ đây, những người bị
bắt giữ được nhanh chóng giải quyết và cho vào Mỹ: đây gọi là
chính sách “bắt và thả”.
Tin tốt lành cho di dân không có giấy tờ: họ sẽ được vào Mỹ và
phải 2-3 năm sau mới cần có mặt tại toà án để điều trần về
trường hợp của họ. Lý do là hệ thống đang bị quá tải hồ sơ
tồn đọng. Ngoài ra, họ còn được cung cấp dịch vụ luật sư đại
diện miễn phí. Tin xấu cho nước Mỹ: 70% nhóm này sẽ biệt vô
âm tín khi có trát của toà.
Chính phủ Mỹ đang cố gắng nghiêm cấm hoàn toàn việc trục
xuất người nhập cư không có giấy tờ ra khỏi nước Mỹ, kể cả
những người phạm tội. Một tòa án liên bang đã ra lệnh cho DHS
ngừng kế hoạch cấm trục xuất, nhưng điều này có thể thay đổi.
Mỹ cũng cung cấp cho hầu hết người nhập cư không có giấy tờ
“một con đường” để được cấp quốc tịch và giấy phép lao động
trong thời gian chờ đợi giải quyết hồ sơ.
Ước tính có khoảng 20 triệu người thuộc diện này. Trước đó,
một tòa án liên bang đã ra lệnh cấm Cục Điều tra dân số nhập
số liệu về lượng dân nhập cư không giấy tờ tại Mỹ vào hệ thống
thống kê.
Hậu quả khôn lường
Chính sách biên giới mở của Mỹ kéo theo vô số hậu quả
khôn lường.
Làn sóng di dân không có giấy tờ đầu tiên từ tháng 2 đến tháng 3
mang theo trẻ vị thành niên không có người đi cùng – hầu hết ở
độ tuổi thanh thiếu niên.
DHS ước tính số thanh thiếu niên nhập cư không có giấy tờ sẽ
tăng lên 117.000 vào cuối năm nay. Để dễ hình dung, điều này
có nghĩa là nước Mỹ tiếp nhận hơn 1.000 thanh thiếu niên thuộc
diện này mỗi ngày.
Lưu ý: Nhiều người trong số này đã trả tiền cho những kẻ vô lại
để vào Mỹ bất hợp pháp – các băng đảng buôn người thu phí
khoảng 1.000 đến 5.000 đô la cho mỗi người.
Thông thường, những kẻ buôn người sẽ giả làm cha mẹ của trẻ
vị thành niên không có người đi kèm. Điều này tạo ra một tình
thế tiến thoái lưỡng nan: Liệu DHS có nên tách trẻ em khỏi
những cha mẹ là đối tượng bị cáo buộc và đang trong thời gian
xác minh tình trạng nhân thân không? Hay cứ để trẻ em tiếp tục
ở với những người này?
Và một câu hỏi nữa là: giải quyết thế nào với những trẻ hoàn toàn
không có một ai đi cùng? Hiện tại, trẻ em được quản thúc trong
một cơ sở tạm giữ cho đến khi việc phân loại được hoàn tất.
Các chính sách mới được đưa ra với mục đích để chấm dứt tình
trạng trẻ em bị đưa vào các trung tâm tạm giữ, tuy nhiên ngay
sau đó việc cho phép ồ ạt lượng người qua biên giới khiến mọi
chuyện còn xấu hơn lúc trước. Không sao cả, có cách ngay:
Các Trung tâm tạm giữ được đổi tên thành “Trung tâm tiếp nhận”.
Vấn đề vậy là được giải quyết!
Có lẽ những người phải gánh chịu ảnh hưởng tồi tệ nhất của việc
này chính là những người dân Mỹ thất nghiệp hoặc bị cắt giảm
trong đại dịch. Phần nhiều trong số những người nhập cư không
có giấy tờ mới đến, cùng với những người thuộc diện này đang
sống tại Mỹ sẽ được cấp giấy phép lao động.
Tuy nhiên, đại dịch COVID đã khiến nhiều công việc bị loại bỏ vĩnh
viễn khỏi thị trường việc làm hoặc người lao động sẽ phải chờ đợi
để tìm được công việc phù hợp. Rất nhiều người đang đặt ra câu
hỏi về tính sáng suốt của quyết định cho phép di dân không giấy
tờ ồ ạt vào trị trường lao động Mỹ, tạo ra sự cạnh tranh giữa
những người này với những công dân Mỹ.
Chính sách của Mỹ đang nghiêng về việc cung cấp dịch vụ chăm
sóc y tế miễn phí cho người nhập cư không giấy tờ— bao gồm
vắc-xin COVID, nhà ở, giáo dục và thậm chí là vé máy bay để
họ đoàn tụ với người thân tại Mỹ.
TUONG LAI
Như vậy, nếu ai đó nói đây không phải là một cuộc khủng hoảng
ở biên giới phía Nam, tôi sẵn sàng đánh cược, nếu thua tôi sẽ
nuốt chửng chiếc máy tính của mình.
Rất may, người phát ngôn White House đã có giải pháp.
Cô ấy gửi lời cầu xin đến những di dân không có giấy tờ:
“Làm ơn đừng đến đây!” (Ôi, thật vậy luôn!). Và thêm nữa,
thay vì duy trì bức tường biên giới thì giờ đây DHS ra thông
điệp kêu gọi người dân các nước Trung Mỹ không đến đây.
Có ai dám khẳng định những việc này sẽ hiệu quả?
Một điều tôi muốn lưu ý là sự khác biệt giữa người tỵ nạn và
người xin tỵ nạn với những người di cư vì lý do kinh tế. Người
tỵ nạn và người xin tỵ nạn xứng đáng được bảo vệ và nhận các
quyền lợi để họ có thể phát triển và đóng góp cho nước Mỹ.
Tuy nhiên, những người di cư vì lý do kinh tế thì cần phải nộp đơn
xin nhập cảnh và xếp hàng chờ đợi theo thứ tự giống như rất
nhiều người khác đang phải làm. Hiển nhiên, việc cho phép tình
trạng hỗn loạn tại biên giới phía Nam trong khi những di dân tuân
thủ luật pháp thì bị đưa vào danh sách chờ, thường là phải mất
nhiều năm, thực sự là một điều vô lý.
Thư từ nước Mỹ: Một cuộc hoảng loạn đang bắt đầu ở biên giới phía Nam - Ảnh 6.
Giải pháp là gì? Thứ nhất, khôi phục các chính sách cho phép các
biện pháp kiểm soát biên giới và giải quyết các trường hợp di dân
không có giấy tờ một cách chặt chẽ. Việc này khó có khả năng
được thực hiện bởi những gì đang diễn ra tại biên giới phía Nam
lúc này chỉ được coi là một tình huống mà thôi.
Thứ hai, các chính sách hiện hành chỉ có mục đích gia tăng dân
số Mỹ bằng cách cho di dân không có giấy tờ được nhập cư ồ
ạt chứ không nhằm thiết lập một quy trình trật tự và công bằng.
Trớ trêu là việc này xảy ra khi nước Mỹ đang đối mặt với đại dịch
COVID – mở cửa biên giới phía Nam nhưng lại đóng cửa với
hầu hết khách nước ngoài vào Mỹ theo con đường hợp pháp.
Thứ ba, chính phủ Mỹ vẫn đang thực hiện các chính sách viện
trợ nhiều tỷ đô la cho khu vực Trung Mỹ, cũng chính là quê
hương của những di dân không có giấy tờ. Khoản viện trợ này
nhằm giúp các quốc gia tăng trưởng và phát triển, từ đó tạo ra
động lực kinh tế để người dân có thể phát triển ngay tại đất
nước mình.
Thứ tư, DHS đề xuất các nhân sự của Lực lượng Tuần tra biên
giới— những người chịu trách nhiệm bắt giữ người nhập cư
không có giấy tờ và trục xuất họ khỏi Mỹ – được xếp lại chức
danh là các nhà điều tra. Họ sẽ không phải bắt và trục xuất
những người này nữa. Thay vào đó, họ sẽ chuyển sang điều
tra tội phạm và bắt giữ người phạm tội.
Đồng thời, Tòa án Tối cao đã bác một vụ kiện nhằm cắt ngân
sách dành cho “các thành phố trú ẩn” của người nhập cư không
có giấy tờ. Bản chất của vụ kiện này là nhằm ngăn chặn
việc các quan chức chính phủ ủng hộ nhập cư bất hợp
pháp từ chối trợ giúp DHS trong việc bắt giữ hoặc trục xuất
tội phạm không có giấy tờ.
Thứ năm, các quan chức chính phủ cần có khả năng phân biệt
được sự khác nhau giữa một cuộc khủng hoảng và một tình
huống.
Về lâu về dài: có lẽ người Mỹ nên cân nhắc dần việc di cư sang
khu vực Mỹ Latinh vì những quốc gia này đang ngày càng ít
người. Nhưng gượm đã! Những nước này lại không chào đón
di dân không có giấy tờ!