|
Ba Mươi Tháng Tư Trong Kư Ức và Thơ
1 Attachment(s)
Ba mươi tháng tư của bốn mươi sáu năm trước đối với hàng triệu người Việt không chỉ đơn thuần là thời điểm xảy ra trên diễn tŕnh của thời gian vận hành liên lỉ bất tận. Ba mươi tháng tư đối với hàng triệu người Việt là điểm tụ của kư ức khó phai.
Đừng tưởng kư ức là cái ǵ đă qua th́ dễ phai nhạt và không hiện thực. Khi kư ức với những vết hằn khổ lụy sâu hoắc của một quăng đời nào đó có cơ hội tái hiện th́ nó c̣n thật hơn gấp triệu lần cái hiện tại mà con người đang sống, đang tiếp xúc bằng lục căn với lục trần (từ ngữ nhà Phật chỉ cho 6 giác quan gồm mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ư, và 6 đối tượng ngoại giới gồm màu sắc, âm thanh, hương vị, mùi vị, xúc chạm và ư thức). Lúc đó kư ức như một thứ mănh lực phi thường chiếm lĩnh cả thân tâm để lôi ngược con người trở về quá khứ và bỏ mặc cho hiện tại đứng trơ vơ và trống rỗng một ḿnh. Kư ức ấy một khi cưu mang những sự kiện lịch sử mà một cộng đồng dân tộc đă cùng nhau chứng kiến và ghi nhớ th́ nó trở thành một thứ “kư ức cộng đồng” (collective memory). Một khi nó đă trở thành kư ức cộng đồng th́ sức của một cá nhân không đủ để bôi xóa. Ba mươi tháng tư năm một chín bảy mươi lăm trong kư ức của một cậu bé vị thành niên như tôi là những mảnh h́nh ảnh hỗn độn, hăi hùng và chết chóc! Nó chứng kiến cái chết thảm thiết của người anh ruột bị giết tập thể cùng hơn một trăm hai mươi quân dân cán chính Việt Nam Cộng Ḥa đă nghe lời đường mật của các cán bộ cộng sản kêu gọi tập trung học tập trong ṿng mươi ngày rồi thả về nhà. Nó chứng kiến đưởng phố ngổn ngang áo quần, giày dép, súng đạn, xe cộ của những đơn vị chính quy Quân Lực VNCH tan hàng bỏ chạy c̣n ném lại bên đường. Nó nh́n thấy những bà mẹ đi t́m con hớt hả; những người vợ đi t́m chồng đỏ mắt; và những đứa con mất cha bơ vơ lạc lơng. Nó nghe tiếng kêu gào của người vợ t́m thấy xác chồng đă mục rữa chỉ c̣n nhận dạng được bộ đồ bọc xương nằm lăn lóc nơi b́a rừng heo hút. Nhà thơ Mỹ gốc Việt Ocean Vuong – tên thật là Vương Quốc Vinh -- ra đời mười ba năm sau khi Sài G̣n thất thủ, đă làm bài thơ nổi tiếng “Aubade with Burning City” [Bài Hát với Thành Phố Đang Cháy], nằm trong thi phẩm “Night Sky with Exit Wounds,” được xuất bản vào năm 2016, mô tả Sài G̣n ngày 29 tháng 4 năm 1975, nghĩa là một ngày trước khi Sài G̣n bị mất vào tay cộng sản, với bản nhạc “White Christmas” của Irving Berlin phát đi mà tiếng hát nghe khắp thành phố, chỉ huy cảnh sát chết nằm bên đường, đoàn người tập trung để được trực thăng Mỹ bốc đi khỏi thành phố trong khi chiến dịch di tản công dân Mỹ và người Việt tị nạn sắp kết thúc. “Những cách hoa sữa trên đường Giống như những mảnh áo dài của người con gái Chúc bạn những ngày hạnh phúc và tươi sáng… Chàng rót rượu vào tách trà, đưa tới môi nàng. Chàng nói hả ra. Nàng hả ra. Bên ngoài, một người lính phun điếu thuốc lá trong khi những bước chân đứng đầy quảng trường như những viên đá rơi xuống từ trời. Cầu chúc tất cả Lễ Giáng Sinh của bạn đều trắng khi người cảnh sát giao thông đưa tay mở bao đựng súng ra. Tay của hắn vuốt ve chiếc áo dài trắng của cô nàng Cặp mắt đen của hắn Mái tóc xanh của nàng. Ngọn đèn đơn độc Những cái bóng của họ: hai cái bấc. Chiếc xe tải quân đội chạy nhanh qua ngả tư, tiếng của những đứa trẻ la réo bên trong. Một chiếc xe đạp lật nhào qua cửa sổ một cửa hàng. Khi bụi bay lên, con chó mực nằm trên đường, thở hổn hển. Hai chân sau của nó dập nát trong ánh đèn Giáng Sinh trắng xóa. Trên tủ đầu giường, chồi non của cây mộc lan nở ra như bí mật được nghe lần đầu tiên. Những ngọn cây lấp lánh và trẻ em lắng nghe, cảnh sát trưởng gục mặt vào đống Coca-Cola. Tấm h́nh của cha ông lớn cỡ bàn tay ướt đẫm nằm một bên tai trái. Bài hát vang ra khắp thành phố như một góa phụ. Một màu trắng… một màu trắng…. tôi đang mơ một màn tuyết rơi từ đôi vai của bà…” Ở cái tuổi chưa trưởng thành, tôi đă có nhận thức về chủ nghĩa cộng sản là tàn ác và dă man. Nhận thức đó của một đứa trẻ không đến từ những lư thuyết trong sách vở mà đến từ chính những ǵ nó chứng kiến tận mắt và nghe tận tai. Sau đó, tôi đă chứng kiến cảnh tượng của chiến dịch triệt tiêu nền văn hóa Miền Nam mà chế độ cộng sản gọi là nền văn hóa “đồi trụy.” Dùng chữ “đồi trụy” để kết án nền văn hóa Miền Nam là cách dùng sỉ nhục và hoàn toàn khiên cưỡng. Thực chất là chế độ cộng sản không thể và không dám dung nạp nền văn hóa Miền Nam với tự do, khai phóng và sáng tạo. Đối với những người cộng sản, mà cho đến hôm nay vẫn thế, không thể chấp nhận nếp sống văn hóa tự do và khai phóng, v́ đó là kẻ thù quyền lực nhất có khả năng xóa bỏ sự mù quáng, cuồng tín, độc tài, chuyên chế và bạo lực là nền tảng mà chế độ cộng sản xây dựng trên đó. Bởi thế, Lenin đă từng tuyên bố “trí thức là phân.” Câu này thường được cho là do Mao Trạch Đông nói, nhưng trong bài viết “Lenin lần đầu gọi 'trí thức là phân' trong thư gửi Gorky,” được đăng trên trang mạng Đài BBC Tiếng Việt vào ngày 25 tháng 1 năm 2020, th́ cho rằng câu này do Lenin nói vào năm 1919. Một lănh tụ của đảng cầm quyền xem thành phần “trí thức là phân” th́ đất nước đó đang ch́m trong bóng tối của bạo tàn. Ba Muoi Thang Tu Trong Ky Uc va Tho 01 Viên chức CIA giúp những người di tản leo lên thang để vào chiếc trực thăng Mỹ tại nóc Ṭa Đại Sứ Hoa Kỳ tại địa chỉ 22 Đường Gia Long ở Sài G̣n hôm 29 tháng 4 năm 1975. (nguồn: www.en.wikipedia.org) Chính v́ vậy, suốt ba phần tư thế kỷ cai trị Miền Bắc và gần nửa thế kỷ thống trị Miền Nam, chế độ cộng sản Hà Nội đă thực hiện bao nhiêu chiến dịch trù dập giới trí thức văn nghệ sĩ, từ vụ án Nhân Văn Giai Phẩm vào cuối thập niên 1950s đến vụ bỏ tù giới trí thức văn nghệ sĩ Miền Nam sau năm 1975. Dưới chế độ cộng sản nền văn học Việt Nam không ngóc đầu lên nổi bởi v́ bị độc tài đảng trị đè đầu. Cho đến giữa thập niên 1980s có phong trào văn học phản kháng th́ mới thấy xuất hiện một vài tác phẩm văn chương sáng tạo. Nhưng rồi không bao lâu th́ phong trào này cũng bị trù dập. Như thế rơ ràng là phải đi ngược lại đường lối của chính quyền cộng sản th́ mới có tự do và sáng tạo. Chủ nghĩa cộng sản rất sợ thành phần trí thức, bởi v́ trí thức là cái đầu biết suy nghĩ, biết phân biệt đúng sai, biết lên tiếng phản đối. Thành phần trí thức được chế độ cộng sản xếp vào hàng đầu trong danh sách những kẻ thù cần phải tiêu diệt: trí, phú, địa, hào. Chủ nghĩa cộng sản lấy lực lượng công nông làm chủ lực để tiến hành cách mạng bạo lực cướp và nắm chính quyền. Cho nên, muốn cai trị dân bằng độc tài chuyên chế th́ phải diệt trí thức. Một trong những cách diệt trí thức của cộng sản là phải tẩy năo, phải bắt họ ngồi tù, bỏ đói, bắt làm việc cật lực để không c̣n đủ sức và th́ giờ mà suy tư mơ mộng, phải diệt sạch văn hóa “đồi trụy.” Sau năm 1975, tôi đă thấy nhiều gia đ́nh đốt, thủ tiêu những sách báo, tài liệu, giấy tờ và cả h́nh ảnh liên quan đến chính thể Việt Nam Cộng Ḥa. Những năm sau 1975, tôi cũng đă từng chứng kiến các cán bộ văn hóa của cộng sản lục soát, tịch thu và tiêu hủy tất cả sách báo, tài liệu thuộc chế độ cũ ở những cơ quan, chùa chiền và tư gia. Mô tả chính sách bỏ đói người tù để khống chế họ trong các trại tù khổ sai mà chế độ cộng sản Việt Nam gọi một cách “văn vẻ” là “trại học tập cải tạo,” nhà thơ Trần Dạ Từ, ngưởi bị tù dưới chế độ cộng sản sau năm 1975, trong bài thơ làm trong tù dài nhất từ trước tới nay với khoảng bảy trăm câu có tựa đề “Ḥn Đá Làm Ra Lửa” được đăng trong tuyển tập thơ của Trần Dạ Từ xuất bản vào năm 2018, viết như sau: “Nhưng chúng ta biết cái đói khác Cái đói tùng xẻo rỉ rả đêm ngày Được xưng tụng là kinh điển, chính sách Được trang phục lộng lẫy bằng mỹ từ “Phát minh vĩ đại của thiên tài Vũ khí chuyên chế vô địch của giai cấp Chủ nghĩa bách chiến bách thắng của thế kỷ” Ở đâu ra cái đói quỷ quái ấy? Từ quả cân đẫm mồ hôi, lăo địa chủ thu tô Từ đồng xu cắt cổ, bác chà gom nợ lăi Đâu giản dị có vậy Cái đói phát minh của thiên tài Mọc từ luống cầy trên trán hói “Cầy đi cầy lại cầy tới cầy lui” Đă để lại bao nếp nhăn tối tăm Trên vầng trán đẹp đẽ, đáng tiếc sớm hói v́ hằn học Cái đói phát minh của thiên tài. Nó là thứ ǵ vậy? Tên nó, “Chính sách lương thực của Lenin” Nó giản dị thôi: Kinh nghiệm phản xạ có điều kiện từ con chó của Pavlov được tính toán, phối hợp lô gích cho con người Sự co thắt dạ dầy. Nước miếng. Tiếng kẻng Cái đói thành vũ khí chuyên chế vô địch Nó được tung, được hứng, được quảng cáo xôm tụ: “Kiểm kê. Quản lư. Làm chủ” Và nó vơ. Nó vét. Nó ban phát ơn huệ Biến chén cơm, miếng bánh thành ma túy Biến tiếng kẻng cho ăn thành lệnh của ma quỷ Để khuất phục đồng loại Tôi biết cái vũ khí đói này Em ở đâu. Em coi chừng nó Kẻng ăn gơ Nước miếng ứa Rớt nhăi chẩy Biến hóa thành muôn h́nh ngh́n vẻ…” Các nhà tù cộng sản là những địa ngục trần gian, là nơi mà nhà thơ Tô Thùy Yên đă miêu tả là đă biến con người thành con “vượn cổ sơ.” Nhưng ngoài nhà tù nhỏ c̣n có nhà tù lớn là cả đất nước. V́ thế, hàng triệu người đă không thể sống được trong cái nhà tù lớn đó nên đành bỏ quê hương mà đi t́m tự do bằng đường bộ và đường biển sau ngày 30 tháng 4 năm 1975. Sau hơn mười năm ở tù cộng sản, nhà thơ Tô Thùy Yên (1938-2019) khi ra tù đă sáng tác bài thơ nổi tiếng “Ta Về,” được đăng trong tập Thơ Tuyển xuất bản vào năm 1995. Xin trích một số đoạn trong bài thơ “Ta Về” của nhà thơ Tô Thùy Yên như sau: “Ta về một bóng trên đường lớn Thơ chẳng ai đề vạt áo phai Sao bỗng nghe đau mềm phế phủ Mười năm đá cũng ngậm ngùi thay Vĩnh biệt ta mười năm chết dấp Chốn rừng thiêng ỉm tiếng ngh́n thu Mười năm mặt sạm soi khe nước Ta hóa thân thành vượn cổ sơ Ta về qua những truông cùng phá Nếp trán nhăn đùa ngọn gió may Ta ngẩn ngơ trông trời đất cũ Nghe tàn cát bụi tháng năm bay Chỉ có thệ Trời câm đất nín Đời im ĺm đóng váng xanh xao Mười năm, thế giới già trông thấy Đất bạc màu đi, đất bạc màu Ta về như bóng chim qua trễ Cho vội vàng thêm gió cuối mùa Ai đứng trông vời mây nước đó Ngàn năm râu tóc bạc phơ phơ Một đời được mấy điều mong ước Núi lở sông bồi đă mấy khi Lịch sử ngơi đi nhiều tiếng động Mười năm, cổ lục đă ai ghi Ta về cúi mái đầu sương điểm Nghe nặng từ tâm lượng đất trời Cảm ơn hoa đă v́ ta nở Thế giới vui từ mỗi lẻ loi Tưởng tượng nhà nhà đang mở cửa Làng ta ngựa đá đă qua sông Người đi như cá theo con nước Trống ngũ liên nôn nả gióng mừng Ta về như lá rơi về cội Bếp lửa nhân quần ấm tối nay Chút rượu hồng đây xin rưới xuống Giải oan cho cuộc biển dâu này Ta khóc tạ ơn đời máu chảy Ruột mềm như đá dưới chân ta Mười năm chớp bể mưa nguồn đó Người thức mong buồn tận cơi xa Ta về như hạt sương trên cỏ Kết tụ sầu nhân thế chuyển dời Bé bỏng cũng th́ sinh, dị, diệt Tội t́nh chi lắm nữa người ơi Quán dốc hơi thu lùa nỗi nhớ Mười năm người tỏ mặt nhau đây Nước non ngàn dặm bèo mây hỡi Đành uống lưng thôi bát nước mời Ta về như sợi tơ trời trắng Chấp chới trôi buồn với nắng hanh Ai gọi ai đi ngoài cơi vắng Dừng chân nghe quặn thắt tâm can Lời thề buổi ấy c̣n mang nặng Nên mắc t́nh đời cởi chẳng ra Ta nhớ người xa ngoài nỗi nhớ Mười năm ta vẫn cứ là ta Ta về như tứ thơ xiêu tán Trong cơi hoang đường trắng lăng quên Nhà cũ mừng c̣n nguyên mái, vách Nhện giăng, khói ám, mối xông nền Mọi thứ không c̣n ngăn nắp cũ Nhà thương khó quá sống thờ ơ Giậu nghiêng cổng đổ, thềm um cỏ Khách cũ không c̣n, khách mới thưa Ta về khai giải bùa thiêng yểm Thức dậy đi nào, gỗ đá ơi Hăy kể lại mười năm chuyện cũ Một lần kể lại để rồi thôi…” Chuyện kể th́ cũng phải có kết cuộc, nhưng kư ức th́ sẽ c̣n đó. Chính v́ c̣n đó nên đă làm cho “tứ thơ xiêu tán.” Đọc bài thơ “Ta Về” của nhà thơ Tô Thùy Yên trong ngày ba mươi tháng tư mà cảm nghe một mảng kư ức tuông trào với bao nỗi niềm bi thương, chua xót, “Dừng chân nghe quặn thắt tâm can”. Ba Muoi Thang Tu Trong Ky Uc va Tho 02 Người Mỹ và người Việt chạy tới chiếc trực thăng của Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ tại Sài G̣n trong cuộc di tản của thành phố vào ngày 29 tháng 4 năm 1975. (nguồn: https://www.cbsnews.com) Thay lời kết, xin trích một số đoạn trong bài thơ “Nửa Phút Mặc Niệm Cho Ba Mươi Tháng Tư” của nhà thơ KC được đăng trên trang mạng www.vietbao.com hôm 15 tháng 4 năm 2021 để mặc niệm tất cả những người đă chết hay c̣n sống trong biến cố lịch sử đau thương của ngày ba mươi tháng tư năm một chín bảy lăm. “… cho triệu người buồn gầm gừ dọa biển cho tôi tự do hay cho tôi cái chết nhưng trước lưỡi dao hải tặc chỉ có thể im lặng nghiến răng hay nài van như người đàn bà không c̣n xuân sắc cho tôi thế cô bé kia cô chưa tới chín tuổi mà cho những người chết xa không phải chỉ trên đường hồ chí minh cay nghiệt nhưng bất cứ đường nào đưa ra khỏi nước những xác khô những hồn ma luẩn quẩn ngơ ngơ ngác ngác bên Miên bên Việt chỗ nào là quê hương? cho những người tặng hoà b́nh khói cay, biểu ngữ, những ư niệm nhân bản, nhân văn nhất họ vẫn sống hay đă chết dưới gánh nặng kư ức và hai trăm ngàn xác "boat people"? nửa phút mặc niệm cho ba mươi tháng tư cho lỗi lầm, cho lịch sử vô t́nh cho chính ḿnh bạc nghĩa” |
| All times are GMT. The time now is 09:28. |
VietBF - Vietnamese Best Forum Copyright ©2005 - 2025
User Alert System provided by
Advanced User Tagging (Pro) -
vBulletin Mods & Addons Copyright © 2025 DragonByte Technologies Ltd.