Gần 90 chính trị gia Mexico bị sát hại
 

Ít nhất 88 chính trị gia Mexico bị giết chết từ tháng 9/2020 khi tham gia vào chiến dịch vận động cho cuộc bầu cử giữa kỳ ngày 6/6.

Bạo lực chính trị xảy ra vào mỗi mùa bầu cử Mexico và cuộc chạy đua tới bầu cử giữa nhiệm kỳ ngày 6/6 năm nay không phải là ngoại lệ. Tuy nhiên, thông tin về số ứng viên và chính trị gia bị sát hại được công ty tư vấn Etellekt Consultores của Mexico công bố tuần trước cho thấy tình trạng bạo lực chính trị "cực kỳ khủng khiếp" ở nước này.

Ít nhất 565 chính trị gia, ứng viên nước này đã bị tội phạm tấn công trong 9 tháng qua, trong đó 88 người đã thiệt mạng, theo số liệu của Etellekt Consultores.

Cách đây hai tuần, Abel Murrieta phát tờ rơi vận động tranh cử dọc con phố đông đúc ở Cajeme, thành phố nơi ông đang ứng cử. Cựu công tố viên bang Sonora, miền bắc Mexico, đang đi cùng người ủng hộ thì hai người đàn ông đi xe tới, bắn liên tiếp 10 phát vào ông.

Khi còn là ứng viên, Murrieta luôn nói rằng chống tội phạm là vấn đề số một của mình. "Đủ loại ma túy cướp đi sinh mạng của chúng ta và phá hủy gia đình chúng ta. Tôi là người của luật pháp. Tôi sẽ tuân theo luật pháp. Tay tôi không run và tôi không sợ hãi", ông nói trong thông điệp tranh cử cuối cùng, được ghi lại chỉ một ngày trước khi bị giết.

Giới chức nói ông bị nhắm mục tiêu một cách có chủ ý, dù họ chưa biết đó là ai. Một cuộc điều tra đang được tiến hành.

Murietta nổi tiếng với quan điểm thẳng thắn về tội phạm. Với tư cách luật sư riêng, ông đại diện cho gia đình LeBaron, một gia đình mang hai quốc tịch Mỹ - Mexico mất 9 thành viên khi bị băng đảng sát hại cuối năm 2019.

Chính phủ Mexico cho biết cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sẽ là cuộc bầu cử lớn nhất từ trước đến nay. Khi quá trình bỏ phiếu kết thúc ngày 6/6, đó cũng có thể là thời điểm nguy hiểm nhất.

Hôm 25/5, Alma Rosa Barragán, một ứng viên đầy tham vọng khác, cũng bị bắn chết khi đang tranh cử chức thị trưởng ở thành phố Moroleón, bang Guanajuato, một trong những vùng bạo lực nhất của đất nước.


Đám tang Alma Rosa Barragán, ứng viên thị trưởng ở thành phố Moroleón, bang Guanajuato, Mexico tuần trước. Ảnh: AP.

"Nếu muốn đi cùng tôi, hãy đến để lắng nghe những đề xuất của tôi, để chúng ta có thể ở cùng nhau trong giây lát. Cùng nhau, chúng ta có thể làm điều đó tốt hơn", Barragán vui vẻ nói trong video phát trực tiếp trên Facebook, vài phút trước khi bị sát hại.

Văn phòng Tổng chưởng lý Guanajuato lên án vụ ám sát và một cuộc điều tra đang diễn ra.

Hiện chưa rõ động cơ sát hại nhiều ứng viên trên khắp cả nước, nhưng nghi phạm được cho là các băng đảng đang cạnh tranh quyền kiểm soát địa bàn.

Chuyên gia an ninh Mexico Ana Maria Salazar tin rằng trong nhiều trường hợp, các nhóm tội phạm nhỏ hơn hoặc các băng đảng ma túy lớn hơn sát hại những ứng viên họ không thích để đưa ứng viên có lợi cho họ lên nắm quyền. Đối với các băng nhóm này, kiểm soát địa bàn là chìa khóa.

"Có rất nhiều mối đe dọa, liên quan việc các tổ chức này muốn có một người tại nhiệm đáp ứng yêu cầu của họ và điều đó sẽ cho phép họ kiểm soát địa bàn", Salazar nói. "Tất cả đều liên quan đến kiểm soát địa bàn".

Việc chính trị gia hoặc ứng viên bị ràng buộc với tội phạm có tổ chức không phải chuyện chưa từng có. Các nhóm này hoặc đang cung cấp tài chính, thúc đẩy các ứng viên, hoặc đe dọa và giết những người họ muốn loại khỏi cuộc chơi.

"Các tổ chức tội phạm này cuối cùng đã hiểu rằng kiểm soát đảng phái chính trị hoặc cấu trúc chính trị trong khu vực thực sự cho phép họ đổi chác và thực hiện quyền kiểm soát địa bàn dễ dàng hơn nhiều trong ba năm qua, từ khi Andrés Manuel López Obrador được bầu làm tổng thống", Salazar nói.

López Obrador có chiến lược khác trong chống tội phạm có tổ chức từ khi ông nhậm chức, tránh chiến lược trước đó là gây chiến với băng đảng. Ông ủng hộ giải quyết nguyên nhân gốc rễ lâu dài của nghèo đói như một cách để người nghèo cùng đường không tham gia băng đảng.

Salazar lập luận chiến lược này một phần là nguyên nhân dẫn đến các vụ giết người, vì cho phép các nhóm tội phạm "quyền tồn tại". Chính quyền López Obrador luôn nói chiến lược của họ cần thêm thời gian để có thể thực sự cảm nhận được kết quả.

Các nhà phê bình cho rằng chính phủ suốt nhiều thập kỷ qua không hành động đủ để bảo vệ ứng viên và chính quyền của Tổng thống Obrador cũng không khác gì.

"Thật là thời gian khó khăn cho những chiến dịch này", Tổng thống Obrador nói trong cuộc họp báo gần đây. "Chúng tôi sẽ tiếp tục bảo vệ họ".

Những người chỉ trích cho rằng phản ứng không hiệu quả của chính phủ một phần do không thừa nhận mức độ của vấn đề. Thống kê của chính phủ về số chính trị gia hoặc ứng viên bị giết hiện là 14, thấp hơn nhiều so với các ước tính khác.

Khi được hỏi lý do số liệu của chính phủ thấp hơn nhiều như vậy, Tổng thống Obrador không tiết lộ cách chính quyền của ông thu thập số liệu. Chỉ còn chưa đầy một tuần nữa, cử tri sẽ đi bỏ phiếu và lo ngại thêm nhiều ứng viên bị sát hại ngày càng lớn.

VietBF@sưu tập