Người Ai Cập cổ đại ướp xác bằng nguyên liệu giống hắc ín
 

Phát hiện về một xưởng ướp xác dưới lòng đất ở Saqqara hé lộ nhiều chất được người Ai Cập cổ đại dùng để bảo quản thi thể người chết trong đó có nguyên liệu giống hắc ín.

Các nhà khảo cổ học ở Saqqara xác định nhiều nguyên liệu dùng để ướp xác ở Ai Cập cổ đại. Họ cũng suy ra những nguyên liệu khác nhau, phần nhiều đến từ vùng đất xa xôi.

Năm 2016, một nhóm nhà khảo cổ quốc tế phát hiện xưởng ướp xác dưới lòng đất gần kim tự tháp Unas ở phía nam Cairo. Lối bố trí xưởng hé lộ sự tỉ mỉ của thợ ướp xác, trong đó một phòng chuyên dùng để làm sạch thân thể và một phòng dùng để lưu trữ, theo Susanne Beck, giảng viên khoa Ai Cập học tại Đại học Tübingen, Đức. Tổ hợp phòng chứa khoảng 100 bình gốm có niên đại từ vương triều thứ 26 của Ai Cập (từ năm 664 đến 525 trước Công nguyên). Trong khi nhiều bình có chữ khắc giúp xác định thành phần bên trong, một số nguyên liệu ướp xác vẫn là điều bí ẩn.

Trong nghiên cứu công bố hôm 1/2 trên tạp chí Nature, các nhà nghiên cứu sử dụng phân tích hóa chất cặn ở bình để tìm hiểu vật chứa bên trong. Họ nhận thấy nguyên liệu ở 31 bình gốm đến từ những địa điểm ở gần và xa. Bitum tự nhiên, nguyên liệu giống hắc ín, được cho là đến từ Biển Chết. Phụ phẩm từ cây bách xù và cây bách xanh và nhựa từ chi cây có hoa mang tên Pistacia nhiều khả năng đến từ vùng Địa Trung Hải. Thợ ướp xác cũng sử dụng nhựa elemi, loại cây mọc trong rừng mưa ở châu Phi và châu Á. Đặc biệt, các nhà khoa học còn tìm thấy nhựa dammar đến từ họ cây phát triển trong những khu rừng ở Ấn Độ và Đông Nam Á. Điều khiến nhóm nghiên cứu bất ngờ nhất là thợ ướp xác dựa vào mạng lưới thông thương phức tạp trên toàn cầu để thu thập những nguyên liệu không có trong vùng.

"Chúng tôi có thể xác định thành phần hóa học thực sự của mỗi nguyên liệu", Philipp Stockhammer, giáo sư ở khoa Di truyền khảo cổ tại Đại học Ludwig Maximilian, Munich, chia sẻ. "Thông thường, bình chứa nguyên liệu ướp xác bị nhiễm khuẩn theo thời gian, nhưng trong trường hợp này thì không. Nhiều bình vẫn ở trong tình trạng tốt".

Tuy nhiên, không phải mọi nguyên liệu ở xưởng đều dùng để bảo quản thi thể. Thay vào đó, nhiều khả năng chúng giúp triệt tiêu mùi khó chịu và giảm độ ẩm trên da, theo trưởng nhóm nghiên cứu Maxime Rageot ở Đại học Tübingen. "Hiểu biết hóa học của thợ ướp xác rất lý thú bởi họ biết dan trần sẽ lập tức bị vi sinh vật đe dọa. Họ biết nguyên liệu nào có thể chống nấm và dùng để ngăn vi khuẩn lan rộng trên da", Rageot nói.